ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 1999 Επιτροπή Προϋπολογισµών 2004 ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ 2004 2 Ιουνίου 2003 ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ για τα διευρωπαϊκά δίκτυα (ΤΕΝ) Επιτροπή Προϋπολογισµών Εισηγητές: Jan Mulder και Franz Turchi DT\498696.doc PE 331.907

Εισαγωγή 1. Το Ευρωπαϊκό Συµβούλιο της Θεσσαλονίκης (19-20 Ιουνίου 2003) έλαβε υπό σηµείωση την πρόθεση της Επιτροπής να εγκαινιάσει πρωτοβουλία, σε συνεργασία µε την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, για τη στήριξη της ανάπτυξης και της ολοκλήρωσης, αυξάνοντας τις συνολικές επενδύσεις και τη συµµετοχή του ιδιωτικού τοµέα στα διευρωπαϊκά δίκτυα. Τον Ιούνιο του 2003 η ιταλική προεδρία υπέβαλε το έγγραφο «ράση για ανάπτυξη» µε τον ίδιο στόχο. Η ιταλική προεδρία θεωρεί αυτό το θέµα υψηλής προτεραιότητας, µε αποτέλεσµα να τεθεί στην ηµερήσια διάταξη της άτυπης συνάντησης των Υπουργών Μεταφορών στις 4 και 5 Ιουλίου στη Νάπολη. 2. Η διεύρυνση θα έχει αξιόλογες συνέπειες για την περαιτέρω ανάπτυξη των διευρωπαϊκών δικτύων. Εκτιµάται ότι περίπου 100 δισ. ευρώ θα χρειασθούν για έργα που αφορούν τα νέα κράτη µέλη. Στο πλαίσιο της προταθείσας προσαρµογής των χρηµατοδοτικών ποσών αναφοράς της συναπόφασης ενόψει της διεύρυνσης, η Επιτροπή προτείνει προσθήκη 245 εκατ. ευρώ για τα τρέχοντας προγράµµατα ΤΕΝ το 2004-2006. Τα προγράµµατα του Ταµείου Συνοχής και των διαρθρωτικών ταµείων, καθώς και οι ευρωπαϊκοί και διεθνείς χρηµατοπιστωτικοί οργανισµοί θα εξασφαλίσουν πρόσθετη χρηµατοδότηση. 3. Η προσεχής αναθεώρηση των κατευθυντηρίων γραµµών για τις µεταφορές δια µέσου των διευρωπαϊκών δικτύων αποτελεί ένα από τα θεµελιώδη θέµατα στον τοµέα αυτό για το προσεχές έτος. Οι ισχύουσες κατευθυντήριες γραµµές για την ανάπτυξη των διευρωπαϊκών δικτύων περιλαµβάνουν κατάλογο ειδικών έργων, που εκπονήθηκε από το Ευρωπαϊκό Συµβούλιο της Έσσης το 1994 και από το Ευρωπαϊκό Συµβούλιο του ουβλίνου το 1996, καθώς και τα σχέδια και τα κριτήρια για τον προσδιορισµό των έργων µεταφοράς έως το έτος 2010. Από τα 14 έργα προτεραιότητας της Έσσης έχουν ολοκληρωθεί µόνο 3, ενώ επενδύσεις ύψους 20 δισ. περίπου ευρώ ετησίως υπολείπονται του συνολικού στόχου των 400 δισ. ευρώ και πλέον για όλα τα έργα που πρόκειται να ολοκληρωθούν έως το έτος 2010. 4. Στις αρχές του 2003, ο Επίτροπος de Palacio προέβη στη συγκρότηση οµάδας υψηλού επιπέδου, µε πρόεδρο τον Karel van Miert, να συνδράµει την Επιτροπή µε την προετοιµασία, έως το τέλος του 2003, µιας πρότασης για εκτεταµένη αναθεώρηση των κατευθυντηρίων γραµµών για το δίκτυο µεταφορών στο πλαίσιο των ΤΕΝ. Στην τελική της έκθεση η οµάδα υψηλού επιπέδου αναµένεται να προσδιορίζει έναν περιορισµένο αριθµό έργων προτεραιότητας στους κύριους διαδρόµους µεταφορών που θα συγκεντρώσουν τις ροές βαριάς κυκλοφορίας στην διευρυµένη ΕΕ. Τα κράτη µέλη έχουν ανακοινώσει κάπου 100 έργα που αντιπροσωπεύουν συνολική επένδυση η οποία υπερβαίνει τα 500 εκατ. ευρώ. Η αναθεώρηση δεν θα έχει κατά πάσα πιθανότητα επιπτώσεις στη διαδικασία του προϋπολογισµού για το 2004. Η Επιτροπή εκπονεί επίσης νέες προτάσεις για την επέκταση των διευρωπαϊκών δικτύων στη Μεσόγειο και στα υτικά Βαλκάνια. Κατάσταση σε ό,τι αφορά την εφαρµογή 5. Οι καθυστερήσεις στην εφαρµογή έργων προτεραιότητας στο πλαίσιο των διευρωπαϊκών δικτύων, ιδιαίτερα στον τοµέα των διασυνοριακών και σιδηροδροµικών έργων, στον τοµέα σιδηροδροµικών σχεδίων που προβλέπουν διέλευση από φυσικά εµπόδια, όπως οι Άλπεις και τα Πυρηναία ή τα οποία αποσκοπούν στην κατάργηση σαφώς DT\498696.doc 2 PE 331.907

προσδιορισµένων κυκλοφοριακών αδιεξόδων σε σύνορα µε τις υποψήφιες χώρες, οφείλονται κυρίως στην έλλειψη χρηµατοπιστωτικών πόρων για βελτιώσεις µείζονος σηµασίας στο δίκτυο. Η υποδοµή των µεταφορών εξακολουθεί να υποχρηµατοδοτείται, γεγονός που οφείλεται στην έλλειψη επαρκών κεφαλαίων και στην απουσία ενός πλαισίου ενθαρρυντικού για τη διενέργεια επενδύσεων. 6. Πάνω από το 75% της κοινοτικής χρηµατοδότησης για τα TEN προέρχεται από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (πάνω από 6 δισ. ευρώ το 2001) και σε µικρότερο βαθµό από το Ευρωπαϊκό Ταµείο Επενδύσεων. Τα διαρθρωτικά ταµεία και το Ταµείο Συνοχής αποτελούν τις σπουδαιότερες πηγές του κοινοτικού προϋπολογισµού για τη χρηµατοδότηση των TEN (κατ εκτίµηση 3,5 δισ. ευρώ το 2001, συµπεριλαµβανοµένων πιστώσεων από την προηγούµενη περίοδο προγραµµατισµού). Οι θέσεις του προϋπολογισµού που αφορούν τα διευρωπαϊκά δίκτυα καλύπτονται από το 5% µόνο της συνολικής κοινοτικής χρηµατοδότησης (600 περίπου εκατ. ευρώ το 2001). Βλ. παράρτηµα για λεπτοµέρειες. 7. Στις υποψήφιες χώρες, η ΕΤΕ, η ΕΤΑΑ και άλλοι διεθνείς χρηµατοπιστωτικοί οργανισµοί έχουν επενδύσεις σηµαντικά ποσά στον τοµέα της υποδοµής. Το κύριο µέσο που βοήθησε στην ανάπτυξη των δικτύων στις υποψήφιες χώρες ήταν το ISPA (προενταξιακό διαρθρωτικό µέσο για επενδύσεις για τις υποδοµές των µεταφορών και το περιβάλλον) µε πάνω από 500 εκατ. ευρώ ετησίως. 8. Τα κεφάλαιο του κοινοτικού προϋπολογισµού για τα διευρωπαϊκά δίκτυα δεν διατίθενται βασικά για τη χρηµατοδότηση έργων υποδοµής, εκτός µερικών περιπτώσεων, κατά την αρχική φάση του έργου. Ο κοινοτικός προϋπολογισµός χρηµατοδοτεί έργα κοινού ενδιαφέροντος, αναθεωρήσεις και µελέτες έργων, µελέτες σκοπιµότητας και δράσεις για την ενθάρρυνση των έργων. Στις περισσότερες περιπτώσεις η κοινοτική βοήθεια περιορίζεται στο 10% του συνολικού κόστους, ακόµη και εάν υπάρχουν προτάσεις υπό διαπραγµάτευση για υψηλότερη κοινοτική συµµετοχή (20%), όπως συµβαίνει ήδη στην περίπτωση του προγράµµατος Galileo. 9. Στο πλαίσιο του προϋπολογισµού 2001 τα διατεθέντα κονδύλια για τα διευρωπαϊκά δίκτυα ανέρχονταν σε 563 εκατ. ευρώ για τον τοµέα των µεταφορών (92%), σε 19 εκατ. ευρώ για τον τοµέα της ενέργειας (3%) και σε 30,4 εκατ. ευρώ για τον τοµέα των τηλεπικοινωνιών (5%). 10. Το 2002, 91 έργα διευρωπαϊκών δικτύων χρηµατοδοτήθηκαν από τον κοινοτικό προϋπολογισµό µε 563,4 εκατ. ευρώ. Κατά την ίδια περίοδο, 12 έργα έλαβαν χρηµατοδότηση ύψους 15 εκατ. ευρώ στον τοµέα των διευρωπαϊκών ενεργειακών δικτύων. Το 2002, διευρωπαϊκά τηλεπικοινωνιακά δίκτυα συγχρηµατοδοτήθηκαν µε 23,640 εκατ. ευρώ σε 31 έργα. 11. Το 2003, υποχρεώσεις ύψους 625 εκατ. ευρώ προβλέπονται για έργα διευρωπαϊκών δικτύων και 22 εκατ. ευρώ για έργα ενεργειακών δικτύων. Ο προϋπολογισµός για τα ενεργειακά δίκτυα για το 2003 ανέρχεται σε 38,5 εκατ. ευρώ. 12. Στο τέλος Μαΐου 2003, το σύνολο των εκκρεµουσών υποχρεώσεων των προγραµµάτων για τα διευρωπαϊκά δίκτυα ανερχόταν σε 1203,2 εκατ. ευρώ. Ειδικά προβλήµατα παρουσιάζουν τα διασυνοριακά έργα. Οι θέσεις του προϋπολογισµού ΤΕΝ υπόκεινται στον γενικό κανόνα n+3 του δηµοσιονοµικού κανονισµού, δηλαδή εάν µια νόµιµη DT\498696.doc 3/9

πίστωση υποχρέωσης δεν έχει καταλήξει σε πληρωµή µετά από τρία έτη, αίρεται η υποχρέωση για το εν λόγω ποσό. Το 2002 άρθηκε η υποχρέωση για πιστώσεις υποχρεώσεων ύψους 12 περίπου εκατ. ευρώ από τις θέσεις του προϋπολογισµού ΤΕΝ. Έτσι, προκειµένου να εξασφαλισθεί η σχετική πρόοδος το σύνολο των χρηµατοδοτικών µέσων θα πρέπει να χρησιµοποιείται αποδοτικότερα. Η Επιτροπή θα πρέπει να αναπτύξει ένα έγκαιρο σύστηµα προειδοποίησης για τα κράτη µέλη που εµπλέκονται σε έργα προτεραιότητας και δεν είναι σε θέση να τηρήσουν τις υποχρεώσεις τους. 13. Η εκτέλεση των TEN µπορεί να συνοψισθεί ως ακολούθως: Εκτέλεση ανάληψης πιστώσεων υποχρεώσεων και πιστώσεων πληρωµών, συσσωρευµένες σε εκκρεµότητα πιστώσεις εκατ. ευρώ 2000 2001 2002 2003* Αναληφθείσες 663,3 98% 655,1 98% 639,2 94% 2,9 0,4% υποχρεώσεις Καταβληθείσες πληρωµές 507,6 90% 482,1 80% 584,7 97% 95,7 14% ΣύνολοRAL 1.241,5 1.378,2 1.308,8 1203,2 * Στις 31.5.2003 Προσχέδιο του προϋπολογισµό για το 2004 Κατευθυντήριες γραµµές του ΕΚ για τον προϋπολογισµό 2004 34. Θεωρεί ότι οι ισχύουσες κοινοτικές κατευθυντήριες γραµµές για την ανάπτυξη των διευρωπαϊκών δικτύων (TEN) πρέπει να αναθεωρηθούν και να συµπληρωθούν ακόµη µια φορά το 2004 µε σκοπό να ληφθούν πλήρως υπόψη νέες προτεραιότητες των κρατών µελών και να αρθούν τα σχετικά αδιέξοδα καλεί τα κράτη µέλη να τηρήσουν τις υποχρεώσεις τους σε ό,τι αφορά τα τρέχοντα έργα προτεραιότητας στον τοµέα των διευρωπαϊκών δικτύων, όπως προγραµµατίσθηκαν από το Ευρωπαϊκό Συµβούλιο της Έσσης το 1996, και να επιφέρουν τις σχετικές µεταβολές. 14. Το προσχέδιο του προϋπολογισµού για το 2004 ακολουθεί τον πολυετή προγραµµατισµό για τα διευρωπαϊκά δίκτυα µε πρόσθετα ποσά τα οποία προτείνονται να κατανεµηθούν στα νέα κράτη µέλη. 15. Η προτεινόµενη προσαρµογή των ποσών αναφοράς των προγραµµάτων που εγκρίθηκαν στο πλαίσιο της διαδικασίας συναπόφασης χρησιµοποιεί µέρος του περιθωρίου που δηµιουργήθηκε στην Κατηγορία 3 από την προσαρµογή των δηµοσιονοµικών προοπτικών για τη διεύρυνση (4.257 εκατ. ευρώ για το 2004-2006, σε τιµές 1999) και από την αναθεώρηση των δηµοσιονοµικών προοπτικών που ακολούθησαν (480 εκατ. ευρώ). Για τα διευρωπαϊκά δίκτυα έχει προταθεί αύξηση ύψους 5,90% για τον τοµέα µεταφορών και ενέργειας και ύψους 7,23% για τον τοµέα των τηλεπικοινωνιών. Η προταθείσα προσαρµογή των ποσών αναφοράς εξετάζεται από τις αρµόδιες επιτροπές του ΕΚ. DT\498696.doc 4 PE 331.907

Ονοµασία του προγράµµατος (περίοδος που καλύπτεται από την συναποφασισθείσα νοµική βάση) Θέση προϋπολογισµού * Χρηµατοδοτική στήριξη για έργα κοινού ενδιαφέροντος του διευρωπαϊκού δικτύου 060301 µεταφορών και χρηµατοδοτική στήριξη για 060302 έργα κοινού ενδιαφέροντος του διευρωπαϊκού δικτύου ενέργειας (00-06) ιευρωπαϊκά δίκτυα τηλεπικοινωνιών (00-06) Τρέχουσες πιστώσεις Προτεινόµενο πρόσθετο ποσό Προτεινόµενο πρόσθετο ποσό (%) Νέες πιστώσεις (EU-25) 4.325,000 255,000 5,90% 4.580,000 090304 275,000 19,880 7,23% 294,880 * Αναλόγως µε την περίπτωση, οι τρέχουσες πιστώσεις περιλαµβάνουν δαπάνες διαχείρισης και υποστήριξης, που έχουν εγγραφεί σε χωριστή θέση του προϋπολογισµού στο κεφάλαιο 01 του ιδίου τίτλου. Τίτλος Κεφάλαιο Άρθρο Θέση Ονοµασία Π Αποτελέσµατα 2002 Προϋπ/σµός 2003 Προσχέδιο 2004 % µεταβολή 2004/2003 ΠΑΥ ΠΠ ΠΑΥ ΠΠ ΠΑΥ ΠΠ ΠΑΥ ΠΠ Προηγού µενη ονοµασία 01 04 07 Συµµετοχή σε επι χειρηµατικά κεφάλαια για τα διευρωπαϊκά δίκτυα 3 7,000 0,000 p.m. p.m. p.m. p.m. B5-730 υποσύνολο 7,000 0,000 p.m. p.m. p.m. p.m. 06 03 01 Χρηµατοδοτική στήριξη για έργα κοινού ενδιαφέροντος του διευρωπαϊκού δικτύου µεταφορών 3 563,400 517,265 625,000 587,275 666,000 705,000 6,6% 20,0% B5-700 υποσύνολο 563,400 517,265 625,000 587,275 666,000 705,000 6,6% 20,0% 06 03 02 Χρηµατοδοτική στήριξη για έργα κοινού ενδιαφέροντος του διευρωπαϊκού δικτύου ενέργειας 3 15,032 14,950 22,000 22,800 21,500 20,000-2,3% -12,3% B5-710 υποσύνολο 15,032 14,950 22,000 22,800 21,500 20,000-2,3% -12,3% υποσύνολο κεφαλαίου 03 09 03 04 ιευρωπαϊκά δίκτυα τηλεπικοινωνιών 578,432 532,215 647,000 610,075 687,500 725,000 6,3% 18,8% 3 22,301 24,361 38,500 29,200 43,120 32,000 12,0% 9,6% B5-720 υποσύνολο 22,301 24,361 38,500 29,200 43,120 32,000 12,0% 9,6% ηµοσιονοµικός προγραµµατισµός των διευρωπαϊκών δικτύων (TEN) 2004-2006 16. Οι δηµοσιονοµικές προοπτικές για την Κατηγορία 3 αναθεωρήθηκαν τον Απρίλιο 2003. Ο δηµοσιονοµικός προγραµµατισµός 2004-2006 από την Επιτροπή παρουσιάζεται στον κατωτέρω πίνακα, σύµφωνα µε τις αναθεωρήσεις. Ο δηµοσιονοµικός προγραµµατισµός εξασφαλίζει έναν προσανατολισµό για τα προσεχή έτη αλλά παραµένει ενδεικτικός ως προς τη φύση του και δεν προδικάζει οιαδήποτε απόφαση είτε από την Επιτροπή είτε από την Αρχή του Προϋπολογισµού. DT\498696.doc 5/9

ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ B 2003 Προσχέδιο 2004 2005 2006 15 10 25 06 01 απάνες διαχείρισης και στήριξης 17,712 19,490 1,798 21,288 16,775 17,073 06010404 Χρηµατοδοτική στήριξη για έργα B5-700A 4,000 4,000 4,000 κοινού ενδιαφέροντος του διευρωπαϊκού δικτύου µεταφορών 06010405 Χρηµατοδοτική στήριξη για έργα κοινού ενδιαφέροντος του διευρωπαϊκού δικτύου ενέργειας B2-710A 0,500 0,500 06 03 ιευρωπαϊκά δίκτυα 647,000 637,500 50,000 687,500 742,000 784,000 060301 Χρηµατοδοτική στήριξη για έργα κοινού ενδιαφέροντος του διευρωπαϊκού δικτύου µεταφορών (00-06) 060301 Χρηµατοδοτική στήριξη για έργα κοινού ενδιαφέροντος του διευρωπαϊκού δικτύου µεταφορών (03-06) 060302 Χρηµατοδοτική στήριξη για υποδοµές στον τοµέα της ενέργειας (00-06) B5-700 590,000 601,000 50,000 651,000 695,000 737,000 B5-700 35,000 15,000 15,000 25,000 25,000 B5-710 22,000 21,500 21,500 22,000 22,000 ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙ ΩΝ B 2003 Προσχέδιο 2004 2005 2006 15 10 25 09 01 απάνες διαχείρισης και 69,950 70,130 7,840 77,970 79,630 80,960 υποστήριξης 09010403 ιευρωπαϊκά δίκτυα B5-720A 0,500 0,500 0,060 0,560 0,560 0,560 τηλεπικοινωνιών 09 03 Ευρώπη 79,950 78,070 10,070 88,140 96,560 100,280 090304 ιευρωπαϊκά δίκτυα τηλεπικοινωνιών (00-06) B5-720 38,500 38,500 4,620 43,120 46,640 47,440 Νέες προτάσεις σχετικά µε τα διευρωπαϊκά δίκτυα 17. Τον Απρίλιο 2003 η Επιτροπή ενέκρινε ανακοίνωση µε την οποία εγκαινιάζεται διαβούλευση σχετικά µε νέες δοµές διαχείρισης και νεωτεριστικά χρηµατοδοτικά µέσα για τα διευρωπαϊκά δίκτυα µεταφορών. Η Επιτροπή αποσκοπεί στο να προωθήσει τη µεγαλύτερη συµµετοχή ηµόσιων και Ιδιωτικών Συµπράξεων, µέσω νεωτεριστικών µεθόδων και κινήτρων. Υποβλήθηκε επίσης πρόταση για οδηγία σχετικά µε συστήµατα καταλογισµού του κόστους µέσω ηλεκτρονικών υπολογιστών, γεγονός που θα εξασφάλιζε τη διαλειτουργικότητα των συστηµάτων πληρωµής στην εσωτερική αγορά και θα συνέβαλε στην εγκαθίδρυση ευρωπαϊκών πολιτικών για τον καταλογισµό του κόστους των υποδοµών. 18. Στις 24 Ιουνίου 2003 η Επιτροπή ενέκρινε ανακοίνωση για την ανάπτυξη ενός Ευρωµεσογειακού δικτύου µεταφορών. 1 Στο πλαίσιο της νέας πολιτικής σχετικά µε γειτονικές περιοχές και µε στόχο την ενίσχυση της Ευρω-µεσογειακής Σύµπραξης, η Επιτροπή εγκαινιάζει συζήτηση σχετικά µε την εξωτερική διάσταση (ιδιαίτερα τη µεσογειακή) των διευρωπαϊκών δικτύων µεταφορών. Η ανακοίνωση προβαίνει σε ανασκόπηση των βασικών προϋποθέσεων για: το σχεδιασµό του δικτύου και τον προσδιορισµό των κατά προτεραιότητα έργων 1 COM(2003)376 DT\498696.doc 6 PE 331.907

υποδοµής τη χρηµατοδότηση του δικτύου την ενσωµάτων στόχων της κοινής πολιτικής µεταφορών. 19. Η Επιτροπή προβαίνει σε συστάσεις για ευρω-µεσογειακή συνεργασία που θα εστιάζεται στο θέµα των υποδοµών και θα ενισχύει την ασφάλεια. Η χρηµατοδότηση του δικτύου στις µεσογειακές χώρες θα αποτελείται από συνδυασµένη χρηµατοδότηση του ιδιωτικού και του δηµόσιου τοµέα, συµπεριλαµβανοµένης της χρηµατοδότησης που θα είναι διαθέσιµη σε επίπεδο ΕΕ, ιδίως από την ΕΤΑ. Ειδικότερα, θα προωθηθεί η αξιοποίησης δηµοσιο-ιδιωτικών συµπράξεων για χρηµατοδότηση. 20. Η Επιτροπή και η ΕΤΕ πρέπει να εργασθούν εκ του σύνεγγυς για να εξασφαλισθεί συνεργία µεταξύ των δράσεών τους. Η συνεργασία επεκτάθηκε πρόσφατα µε τη δηµιουργία του νέου Μέσου για Ευρωµεσογειακή Επένδυση και Σύµπραξη εντός της ΕΤΕ. Η έγκριση του εν λόγω µέσου θα οδηγήσει σε βαθµιαία αύξηση της χρηµατοδότησης της ΕΤΕ για τις µεσογειακές χώρες από 1,4 σε 2 δισ. ευρώ έως το έτος 2006. Κεφάλαια από άλλα κοινοτικά προγράµµατα, όπως το MEDA και το INTERREG, θα χρησιµοποιηθούν επίσης π.χ. για τεχνική βοήθεια. 21. Η χρηµατοδότηση εκ µέρους της ΕΤΕ θα αυξηθεί ούτως ή άλλως φέτος λόγω αύξησης του κεφαλαίου, γεγονός που µπορεί να διευκολύνει τη χρηµατοδότηση των διευρωπαϊκών δικτύων. Η συνολική δανειακή κάλυψη εκ µέρους της ΕΤΕ έργων στο πλαίσιο των διευρωπαϊκών δικτύων µπορεί να ανέλθει από 250 δισ. ευρώ σε 375 δισ. 22. Κατά τη συνεδρίασή του στις 16 Ιουνίου 2003 το Συµβούλιο κάλεσε την Επιτροπή, στην επικείµενη πρότασή της για την αναθεώρηση των κατευθυντηρίων γραµµών των διευρωπαϊκών δικτύων µεταφορών για τη διευρυµένη ΕΕ, να συνεργασθεί µε διεθνή χρηµατοπιστωτικά ιδρύµατα και την ΕΤΕ προκειµένου να υποβληθεί, έως το εκέµβριο 2003, έκθεση µε θέµα το σχεδιασµό καλύτερου δικτύου υποδοµών των χωρών των υτικών Βαλκανίων. Στο πλαίσιο της αναθεώρησης των κατευθυντήριων γραµµών των διευρωπαϊκών δικτύων ενέργειας συµφωνήθηκε ως άµεση προτεραιότητα η εγκατάσταση αποδοτικής ηλεκτρικής σύνδεσης µεταξύ της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και της ΕΕ. Συµπεράσµατα 23. Τα διευρωπαϊκά δίκτυα µεταφορών αντιπροσωπεύουν ένα φιλόδοξο πρόγραµµα για την κατασκευή, εκσυγχρονισµό και διασύνδεση των κύριων υποδοµών µεταφορών της Ευρώπης. Εξίσου σηµαντικό ρόλο έχουν να διαδραµατίσουν και τα σαφώς µικρότερης κλίµακας διευρωπαϊκά δίκτυα στους τοµείς της ενέργειας και των τηλεπικοινωνιών. 24. Με τον τρέχοντα ρυθµό της διενέργειας επενδύσεων θα έπαιρνε 20 χρόνια για να ολοκληρωθούν τα έργα που έχουν προγραµµατισθεί έως το 2010, χωρίς να λαµβάνουµε υπόψη τις πρόσθετες ανάγκες για επενδύσεις που έχουν σχέση µε τη διεύρυνση. Η πολύ µεγάλη κλίµακα των απαιτουµένων επενδύσεων, ιδίως σε ό,τι αφορά τα σχέδια προτεραιότητας της Έσσης, σε σύγκριση µε την τρέχουσα ροή της χρηµατοδότησης εκ µέρους της Κοινότητας και εκ µέρους των κρατών µελών, καθιστά αναγκαίο να επικεντρωθούν ακόµη περισσότερο οι προσπάθειες σε βασικές προτεραιότητες και να βρεθούν νέες πηγές χρηµατοδότησης προκειµένου να ικανοποιηθεί ο στόχος ολοκλήρωσης των έργων το 2010. Η προτεινόµενη αύξηση της κοινοτικής συνεισφοράς από 10% σε 20% είναι σηµαντική αλλά όχι αρκετή. Ο Μόνιµος Εισηγητής της Επιτροπής DT\498696.doc 7/9

Προϋπολογισµών για τα ΤΕΝ θεωρεί ότι θα ήταν ουσιώδες να µελετηθεί η δυνατότητα να ζητηθεί διπλασιασµός των κοινοτικών χρηµατοδοτικών πόρων για τα ΤΕΝ, στο πλαίσιο των διαπραγµατεύσεων για τις µελλοντικές δηµοσιονοµικές προοπτικές 2007-2013. Οι ανάγκες των νέων κρατών µελών και µιας ευρύτερης Ευρώπης θέτουν νέες προκλήσεις για την εξεύρεση χρηµατοδότησης. 25. Αν και οι θέσεις του προϋπολογισµού για τα ΤΕΝ καλύπτουν ένα µικρό µόνο ποσοστό της συνολικής χρηµατοδότησης για τα διευρωπαϊκά δίκτυα, είναι σηµαντικό να µην συσσωρευτεί σοβαρό ποσό εκκρεµουσών υποχρεώσεων. Επί του παρόντος, το συνολικό ποσό εκκρεµουσών υποχρεώσεων αντιπροσωπεύει το διπλάσιο των ετησίων πιστώσεων. Παροµοίως, τα σχέδια ΤΕΝ που συγχρηµατοδοτούνται από τα διαρθρωτικά ταµεία και το Ταµείο Συνοχής υπόκεινται σε δυνητικά υψηλό κίνδυνο για RAL. Θα µπορούσε να προβλεφθεί ένα σύστηµα έγκαιρης προειδοποίησης στο επίπεδο εκκρεµουσών υποχρεώσεων. 26. Στη δεκαετία του 1980 τα κράτη µέλη συνήθιζαν να επενδύουν, κατά µέσο όρο, 1,5% του ΑΕΠ τους στις υποδοµές των µεταφορών, τώρα επενδύουν λιγότερο από 1%. Η ΕΤΕ έχει να διαδραµατίσει σηµαντικό ρόλο ως κύριος χορηγός χρηµατοδότησης υπό τη µορφή δανείων αλλά οι εθνικές κυβερνήσεις πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες τους για την εφαρµογή των σχεδίων, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά διασυνοριακά σχέδια. Οι εισηγητές σας χαιρετίζουν τις προσπάθειες της Επιτροπής και της ΕΤΕ να αυξήσουν τις συµπράξεις δηµόσιου και ιδιωτικού τοµέα προκειµένου να ξεπερασθούν οι παρόντες περιορισµοί σε ό,τι αφορά τη δηµόσια χρηµατοδότηση. 27. Υπάρχει ισχυρή πίεση για αύξηση της κοινοτικής χρηµατοδότησης αλλά δεν πρέπει να ξεχνάµε ότι λόγω του µεγέθους της απαιτούµενης επένδυσης ο προϋπολογισµός της ΕΕ δεν έχει τη δυνατότητα να επιλύσει όλα τα προβλήµατα. Η χρηµατοδότηση των διευρωπαϊκών δικτύων µεταφορών σε µια διευρυµένη Ευρωπαϊκή Ένωση θα απαιτήσει να χρησιµοποιηθούν νεωτεριστικά µέσα για την προώθηση της συµµετοχής του ιδιωτικού κεφαλαίου και για την εξασφάλιση συνοχής και συµπληρωµατικότητας µεταξύ των δοµών διαχείρισης (π.χ. µε την ίδρυση νέων υπερεθνικών φορέων όπως οι «ευρωπαϊκές εταιρείες»), όπως έχει προταθεί από την ιταλική προεδρία. DT\498696.doc 8 PE 331.907

ίκτυα µεταφορών Ενέργεια Τηλεπικοινωνίες Πίνακας 1: Κοινοτική χρηµατοδότηση των TEN το 2001 (σε εκατ. ευρώ) Τοµέας Τύπος βοήθειας Μέσο 1993-1995 1 1996 5 1997 5 1998 5 1999 5 2000 5 2001 άνεια ΕΤΕ 2-3 7 666 3 504 4 943 4 415 5 977 4989 5161 Εγγυήσεις δανείων ΕΤΕ(Ευρωπαϊκό Ταµείο 161 303 55 71 256 55 n.a Επενδύσεων) 6-7 Επιχορηγήσεις ΕΤΑΑ 7-4 999 2 639 527 n.a. n.a. n.a. 2200 6 Ταµείο Συνοχής 2 995 1 221 1 251 1 337 444 1287 1318 Επιχορηγήσεις, επιδοτήσεις επιτοκίου, εγγυήσεις δανείων και θέση προϋπολογισµού TEN B5-700 625 280 352 474 497 581 563 συγχρηµατοδότηση µελετών (Εκ των οποίων τα ειδικά 362 211 211 305 266 288 5 247 σχέδια) άνεια ΕΤΕ 6-7 1992 1415 854 393 174 392 220 Εγγυήσεις ΕΤΕ (Ευρωπαϊκό Ταµείο 220 270 4 5 0 0 n.a Επενδύσεων) 6-7 Επιχορηγήσεις και ιαρθρωτικά ταµεία 764 1 265 277 n.a. 355 n.a. n.a συγχρηµατοδότηση µελετών Θέση προϋπολογισµού TEN 12 9 24 19 29 14 19 B5-710 άνεια ΕΤΕ 6-7-6 4 295 1 626 1 880 3 434 2 126 2726 994 Εγγυήσεις ΕΤΕ (Ευρωπαϊκό Ταµείο 175 9 276 230 44 165 n.a Επενδύσεων) 6-7-9 Οικονοµικές συνεισφορές ιαρθρωτικά ταµεία 295 173 n.a. n.a. 387 7 n.a. n.a Συγχρηµατοδότηση µελετών σκοπιµότητας και επικύρωσης και αναπτυξιακά σχέδια Θέση προϋπολογισµού TEN B5-720 ίκτυα τηλεµατικής Επιχορηγήσεις Θέση προϋπολογισµού TEN B5-721 45 16 27 28 22 35 n.a 119 44 47 15 21 22 n.a 1 2 3 4 5 6 7 Πιστώσεις για τις οποίες έχει αναληφθεί υποχρέωση. Υπογεγραµµένες συµβάσεις. Σχέδια στο πλαίσιο των TEN και σχέδια που αφορούν τα TEN. Συνήθως περιλαµβάνει πιστώσεις για τις οποίες έχει αναληφθεί υποχρέωση για την περίοδο 1996-1999. Συµπεριλαµβανοµένης της διαχείρισης των σιδηροδροµικών µεταφορών. Εκτίµηση. Σχέδια τα οποία αφορούν µόνο τα TEN. DT\498696.doc PE 331.907