ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ Ο Πενταδάκτυλος είναι μία από τις δύο οροσειρές της Κύπρου. Χωρίζει την πεδιάδα της Μεσαορίας από τις ακτές της Κερύνειας και θεωρείται το νοτιότερο τμήμα της ταυρο Δειναρικής Αλπικής Ζώνης. Ο Πενταδάκτυλος (Πέντε Δάκτυλα) πήρε το όνομά του από το διακριτό ορόσημο των πέντε κορυφών, και είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τους τοπικούς θρύλους και παραδόσεις. Η Οροσειρά του Πενταδάκτυλου έχει μεγάλη φυσική σημασία, καθώς φιλοξενεί πολλούς τύπους οικοτόπων και είδη χλωρίδας και πανίδας. Είναι το δεύτερο «θερμό σημείο» (hotspot) βιοποικιλότητας της Κύπρου μετά την οροσειρά του Τροόδους και είναι επίσης, Σημαντική Περιοχή για τα Πουλιά (ΣΠΠ) σύμφωνα με την οργάνωση Birdlife. Για τον λόγο αυτό, έχει προταθεί από το Πρόγραμμα LIFEΤρίτες Χώρες (LIFE98 TCY / CY / 172, 1999 2002) για ένταξη στο Δίκτυο Natura 2000. Επίσης, περιλαμβάνεται στο έργο «Support to the Turkish Cypriot community as regards management and protection of potential NATURA 2000 Sites in the northern part of Cyprus», το οποίο χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο του κανονισμού 389/2006 του Συμβουλίου, με τη συγκατάθεση της κυβέρνησης της Κυπριακής Δημοκρατίας. ΟΙΚΟΤΟΠΟΙ ΚΑΙ ΧΛΩΡΙΔΑ Η Οροσειρά του Πενταδάκτυλου είναι ένας τόπος με μεγάλη χλωριδική αξία για την Κύπρο, την Ευρώπη και τον κόσμο γενικότερα, δεδομένου ότι είναι ένα «θερμό σημείο» (hotspot) βιοποικιλότητας. Αυτό είναι εμφανές από τα ενδιαιτήματα και τα είδη πανίδας που απαντούν στην περιοχή. Συγκεκριμένα: Απαντούν 14 σημαντικοί τύποι οικοτόπων, από τους οποίους τέσσερις (1520*, 3170*, 6220* και 5230*) είναι οικότοποι προτεραιότητας 1 (σύμφωνα με την Οδηγία των Οικοτόπων της Ευρωπαϊκής Ένωσης 92/43/EΟΚ). Οι 14 τύποι οικοτόπων είναι: 1520* Γυψούχες στέπες (Gypsophiletalia), 3170* Μεσογειακά εποχιακά λιμνία, 5212 Δενδρώδεις θαμνώνες με Juniperus phoenicea, 5230* Δενδρώδεις θαμνώνες με Laurus nobilis, 5330 ΘερμοΜεσογειακοί και προστεππικοί θαμνώνες, 5420 Φρύγανα της Ανατολικής Μεσογείου (Sarcopoterium spinosum), 6220* Ξηροφυτικοί λειμώνες της Μεσογείου με 1 Σύμφωνα με τον Οδηγό Interpretation Manual of European Union Habitats, οι οικότοποι προτεραιότητας είναι οι τύποι οικοτόπων που κινδυνεύουν με εξαφάνισης και των οποίων η φυσική εξάπλωση βρίσκεται κυρίως εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Με αστερίσκο (*)ο οικότοπος δηλώνεται ως οικότοπος προτεραιότητας.
αγρωστώδη και μονοετή (TheroBrachypodietea), 8140 Λιθώνες της Ανατολικής Μεσογείου, 8210 Χασμοφυτική βλάστηση ασβεστολιθικών βράχων, 8310 Σπήλαια των οποίων δεν γίνεται τουριστική εκμετάλλευση, 9290 Δάση κυπαρίσσου, 92D0 Παραποτάμιοι θαμνώνες (NerioTamaricetea και Securinegion tinctoriae), 9320 Αείφυλλοισκληρόφυλλοι θαμνώνες και 9540 Δάση τραχείας πεύκης. Υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός φυτικών ειδών με μεγάλη σημασία διατήρησης τόσο σε εθνικό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο, εκ των οποίων τα 56 είναι ενδημικά και 13 είναι τοπικά ενδημικά στην οροσειρά. Τα τελευταία είναι: Brassica hilarionis Post, Delphinium caseyi B. L. Burtt, Onosma caespitosa Kotschy, Phlomis cypria Post subsp. cypria, Rosularia pallidiflora (Holmboe) Meikle, Salvia veneris Hedge, Scutellaria sibthorpii (Benth.) Halácsy, Sedum lampusae (Kotschy) Boiss., Sideritis cypria Post, Silene fraudatrix Meikle, Solenopsis antiphonitis Hadjik. & Hand, Teucrium kyreniae (P. H. Davis) Hadjik. & Hand και Teucrium salaminium Hadjik. & Hand. ΕΙΔΗ ΠΑΝΙΔΑΣ (ΖΩΑ ΚΑΙ ΠΟΥΛΙΑ) Η Οροσειρά του Πενταδάκτυλου διαδραματίζει σημαντικό ρόλο, καθώς παρέχει ενδιαιτήματα και περιοχές αναπαραγωγής για τα διάφορα είδη ζώων και πουλιών. Συγκεκριμένα: Έχουν αναγνωριστεί 16 είδη ερπετών, πολλά από τα οποία περιλαμβάνονται στα παραρτήματα της Οδηγίας για τους Οικοτόπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ τα σπήλαια του Πενταδάκτυλου, παρέχουν επίσης θέσεις φωλιάσματος για τη σπάνια, προστατευόμενη Αιγυπτιακή φρουτονυκτερίδα (Rousettus aegyptiacus) και πολλά άλλα προστατευόμενα είδη νυχτερίδων. Έχουν αναγνωριστεί 30 είδη πουλιών του Παραρτήματος I της Οδηγίας των Πουλιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (οδηγία 2009/147/EΕ) στην Οροσειρά του Πενταδάκτυλου, η οποία είναι περιοχή αναπαραγωγής και τροφής για (μεταξύ άλλων) του Σπιζαετού (Aquila fasciata), της Αετοβαρβακίνας (Buteo rufinus) και του γύπα (Gyps fulvus).
ΟΙΚΟΤΟΠΟΙ Μερικοί από τους τύπους οικοτόπων που έχουν αναγνωριστεί στην οροσειρά του Πενταδάκτυλου παρουσιάζονται πιο κάτω (οι εικόνες παρουσιάζουν αντιπροσωπευτικούς τύπους οικοτόπων από διάφορες περιοχές του νησιού): 3170* Μεσογειακά εποχιακά λιμνία 5420 Φρύγανα της Ανατολικής Μεσογείου (Sarcopoterium spinosum) 6220* Ξηροφυτικοί λειμώνες της Μεσογείου με αγρωστώδη και μονοετή (TheroBrachypodietea)
9290 Δάση κυπαρίσσου 9320 Αείφυλλοισκληρόφυλλοι θαμνώνες 9540 Δάση τραχείας πεύκης
ΧΛΩΡΙΔΑ Μερικά από τα τοπικά ενδημικά φυτά της οροσειράς του Πενταδάκτυλου παρουσιάζονται πιο κάτω: Brassica hilarionis Phlomis cypria Salvia veneris Sideritis cypria
ΖΩΑ ΚΑΙ ΠΟΥΛΙΑ Μερικά από τα είδη ζώων και πουλιών που έχουν αναγνωριστεί στην οροσειρά του Πενταδάκτυλου παρουσιάζονται πιο κάτω (οι εικόνες παρουσιάζουν αντιπροσωπευτικούς τύπους οικοτόπων από διάφορες περιοχές του νησιού): Σκαλιφούρτα Oenanthe cypriaca Τρυπομάζης Sylvia melanothorax Αετός Bonelli Aquila fasciata