Ενέργεια στον Αειφόρο Πολεοδομικό Σχεδιασμό Αρχές, Μεθόδου και Στόχοι Esther Roth, Erik Alsema, W/E Consultants Masterclass 1, The Netherlands
Περιεχόμενα Αειφόρος πολεοδομικός σχεδιασμός Κλιματική και ενεργειακή πολιτική Πρωτογενής ενέργεια Αειφόρος ενέργεια Φορείς ενέργειας (μετατροπή, καυσίμου, παραγωγή) Η χρήση ενέργειας - κτίριο που σχετίζονται Η χρήση ενέργειας - που αφορούν τους καταναλωτές Ενεργειακό Τρίπτυχο
Αειφόρος Πολεοδομικός Σχεδιασμός
Αειφόρος Πολεοδομικός Σχεδιασμός Η ποιότητα του περιβάλλοντος Αειφόρο πολεοδομικό σχέδιο Χωρική ποιότητας ποιότητας της διαδικασίας
Ορισμός Αειφόρος πολεοδομικός σχεδιασμός είναι ένας τρόπος αειφόρου σχεδιασμού όπου : για όλα τα στάδια της διαδικασίας σχεδιασμού χρησιμοποιεί τις ευκαιρίες πραγματοποιεί μια υψηλή χωρική ποιότητα σε συνδυασμό με χαμηλό περιβαλλοντικό αντίκτυπο. Και αυτό μπορεί να διατηρήσει την ποιότητα με την πάροδο του χρόνου, έτσι ώστε οι μελλοντικές γενιές να μπορούν να επωφεληθούν από αυτό. Arnhem meeting, 22-23 April 2013
Αειφόρος Πολεοδομικός Σχεδιασμός Ποιότητα του περιβάλλοντος Η ποιότητα του περιβάλλοντος σε περιφερειακό επίπεδο Η ποιότητα του περιβάλλοντος σε τοπικό επίπεδο Την ποιότητα του φυσικού περιβάλλοντος Ποιότητας της διαδικασίας Τύπος και σταδιακός σχεδιασμός της διαδικασίας σχεδιασμού Οι ενδιαφερόμενοι και ο ρόλος τους στη διαδικασία σχεδιασμού Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται στη διαδικασία σχεδιασμού Χωρική ποιότητας χωρική διαφοροποίηση ευκαμψία
Διαδικασία
Ενέργεια σε Αειφόρος Πολεοδομικός Σχεδιασμός Ενεργοποίηση χαμηλό κύκλου ζωής της κατανάλωσης ενέργειας στα κτίρια, τις υπηρεσίες κοινής ωφέλειας και μεταφορών Αξιοποίηση του πλήρους δυναμικού των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας Κάντε αποτελεσματική χρήση των υφιστάμενων πηγών απορριπτόμενης θερμότητας (π.χ. τηλεθέρμανση) Παροχή υποδομής για την (ανανεώσιμη) διανομή ενέργειας Arnhem meeting, 22-23 April 2013
Η χρήση ενέργειας σε αστικές περιοχές Ενέργεια για τα κτίρια (θέρμανση και ψύξη χώρων, ζεστό νερό χρήσης, ανελκυστήρες) Ενέργεια για οικιακές συσκευές (πλυντήριο, ψύξη, ηλεκτρονικός εξοπλισμός) Ενέργεια για τις εμπορικές υπηρεσίες (ψυκτική αποθήκη, εξοπλισμός γραφείου) Ενέργεια για τις υπηρεσίες κοινής ωφέλειας (ύδρευση, διαχείριση των υδάτων, δημόσιο φωτισμό) Ενέργειας για τις μεταφορές (αυτοκίνητα, μέσα μαζικής μεταφοράς)
Ζήτηση ενέργειας - χωρικά επίπεδα κλίμακας Τυπικά στοιχεία της ζήτησης ενέργειας σε περιφερειακό επίπεδο Εξαρτάται από τις λειτουργίες και τις ηλικίες των κτιρίων Τυπικά στοιχεία της ζήτησης ενέργειας σε επίπεδο κτιρίου Κτίρια αναφοράς (περισσότερα στοιχεία από τις εθνικές ομάδες αναφοράς και των εθνικών στατιστικών στοιχείων)
Ενέργεια & Κλιματική Πολιτική: Ευρωπαϊκό Επίπεδο
Η ενεργειακή πολιτική Τρεις λόγοι για την ενεργειακή πολιτική: Μετριασμός της κλιματικής αλλαγής με τη μείωση των εκπομπών CO2 Αποφυγή της εξάντλησης των περιορισμένων πόρων (π.χ. ορυκτά καύσιμα) Βελτίωση της ενεργειακής ασφάλειας μειώνοντας την εξάρτηση από άλλες χώρες
Ευρωπαϊκή πολιτική Οι στόχων 20-20-20 της ΕΕ για τη κλιματική πολιτική: Μείωση κατά 20% εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τα επίπεδα του 1990 Η αύξηση του μεριδίου της κατανάλωσης ενέργειας στην ΕΕ που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές στο 20% Ένα 20% βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης της ΕΕ Arnhem meeting, 22-23 April 2013
Ευρωπαϊκή απόδοση των κτιρίων (EPBD) Ευρωπαϊκή οδηγία Απόδοσης Κτιρίων (EPBD) Αναδιατύπωση
Οδηγία Ενεργειακής Απόδοσης
Οδηγία για την ανανεώσιμη ενέργεια
Ενέργειας & Κλιματική Πολιτική: Εθνικό και Περιφερειακό Επίπεδο
Πολιτικών στόχοι - εθνικοί και περιφερειακοί Οι εθνικοί πολιτικοί στόχοι, με βάση τις οδηγίες της ΕΕ Άλλοι εθνικοί στόχοι Περιφερειακούς στόχοι Τοπική στόχοι
Η προμήθεια της ενέργειας - έννοιες και ορισμοί
Ενέργεια και Ισχύς Η ενέργεια είναι η ικανότητα ενός συστήματος να παράγει "έργο". Μονάδα ενέργειας : Calorie (Cal), Joule (J), MegaJoule (MJ), kilowatt hour (kwh), ton oil equivalent (toe), British Thermal Unit (BTU) Ισχύς είναι η ποσότητα ενέργειας ανά μονάδα χρόνου Μονάδες: kilowatt (kw), horsepower (hp) E = P * ΔT όπου: ΔT = διάρκεια χρόνου (π.χ 1 ώρα) Παράδειγμα: μια γεννήτρια diesel των 100 kw λειτουργίας για 10 ώρες παράγει 1000 kwh = 1 MWh ενέργειας
Συστημάτων Παροχής Ενέργειας Πρωτοβάθμιοι φορείς ενέργειας: Άνθρακας Πετρέλαιο Αέριο Δευτερογενείς φορείς ενέργειας Ηλεκτρισμός Ζεστό νερό Ατμός Κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας είναι το ποσό της ενέργειας που εξάγεται από τον πόρο (όπως το πετρέλαιο ή το φυσικό αέριο) Τελική Κατανάλωση Ενέργειας Ενέργεια: είναι το ποσό της ενέργειας που χρησιμοποιείται από τον τελικό χρήστη (π.χ. η ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας ή φυσικού αερίου, όπως έχει καταγραφεί από το μετρητή ενέργειας των νοικοκυριών)
Πηγές Ενέργειας Οι ορυκτές πηγές ενέργειας: άνθρακας, (αργού) πετρελαίου, του φυσικού αερίου Πυρηνική ενέργεια: ουρανίου, θορίου Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας: Ηλιακή, αιολική, Βιομάζα Γεωθερμική Η παλιρροιακή ενέργεια Τι είναι η «βιώσιμη ενέργεια" Τι είναι το "ενέργειας χαμηλών εκπομπών άνθρακα" Είναι η πυρηνική ενέργεια: ανανεώσιμες / βιώσιμη / χαμηλών εκπομπών άνθρακα;
Μετατροπής Ενέργειας Conversion of one form of energy into another, e.g. an electric power plant which produces electricity from coal. Conversion efficiency: η = E output E input Example: If coal power plant has η = 40%, then 1 kwh el is equivalent to 2,5 kwh prim
Πρωτογενής Ενέργεια Για τον υπολογισμό της κατανάλωσης πρωτογενούς ενέργειας : E p = F + E / η e όπου: Ep = χρήση πρωτογενούς ενέργειας F = η χρήση καυσίμου (= τελική χρήση) E = χρήση της ηλεκτρικής ενέργειας (= τελική χρήση) ηe = απόδοση μετατροπής του συστήματος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (30-40%)
Πρωτογενής Ενέργειας σε περίπτωση Πυρηνικής Ενέργειας και Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας
Εκπομπές CO2 από τον ενεργειακό εφοδιασμό CO2 που εκπέμπεται κατά την καύση ορυκτών καυσίμων C-συντελεστής, που εκφράζει την εκπομπή CO2 ανά μονάδα ενέργειας Ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα: C = 900-1100 g CO2 ανά kwhel Energy technology C-factor (g/kwh) Coal power plant 900-1100 Gas power plant (STAG) 400 Electricity (NL fuel mix) 570 Gas boiler (heating) 200 Oil boiler (heating) 280
Μείωσης της ενεργειακής ζήτησης: Αρχές και κανόνες για κτίρια
Η χρήση ενέργειας στα κτίρια Ανανεώσιμη Ενέργεια Εξαερισμός Θέρμανση Χώρου Φωτισμός Ζεστό Νερό Q tot = Q SH + Q cooling + Q DHW +Q vent + Q Aux + Q Light - Q RE
Ισοζύγιο Θερμότητας 5 C Απώλεια: Μετάδοση Απώλεια: Εξαερισμός Απώλεια: διείσδυσης του αέρα 5 C 18 C Κέρδος: Ηλιακή θέρμανση Κέρδος: Εσωτερικές πηγές Κέρδος: Λέβητας (+)
Ενεργειακό ισοζύγιο Ζήτηση Θέρμανσης/Ψύξης μετάδοσης (θερμικού φακέλου, ζώνες) εξαερισμού και διήθησης (αερο-στεγανότητα) Ενεργειακός Εφοδιασμός Οι εγκαταστάσεις θέρμανσης
Μετάβαση στη Βιώσιμη Ενέργεια Trias Energetica σαν γενικός κανόνας: - Βήμα 1: Μείωση της τελικής ζήτησης ενέργειας - Βήμα 2: Αλλαγή σε βιώσιμες πηγές ενέργειας - Βήμα 3: Πιο αποτελεσματική χρήση των ορυκτών καυσίμων, π.χ. συνδυασμένη παραγωγή θερμότητας και ηλεκτρικής ενέργειας, η χρήση της θερμότητας των αποβλήτων.
Στόχοι Ενέργειας για τα Κτίρια Οι στόχοι μπορεί να οριστεί για : - Ενεργειακή απόδοση των δομικών στοιχείων (π.χ. μόνωση τοίχων) - Τελική ζήτηση ενέργειας του κτιρίου - Ζήτηση πρωτογενούς ενέργειας του κτιρίου
Ενεργειακή Απόδοση - Κτίρια Label E Label E Label E Gas consumption 8000 m3 Gas consumption 2000 m3 Gas consumption 1500 m3 Dwellings with equal energy performance and therefore equal Energy Index value can still have a very different reference energy consumption, due to differences in dwelling size and dwelling type.
Δυνατότητες Ενεργειακής Απόδοσης Μόνωση, γυαλί Παθητική ηλιακής ενέργειας (ήλιοςπροσανατολισμένη κατανομής περιοχή και τον ήλιο προσανατολισμένη κτίριο) Πτυχή του χρήστη / τρόπο ζωής Παρουσία των δικτύων θερμότητας Η αποδοτική χρήση της ενέργειας από ορυκτά καύσιμα (υψηλής απόδοσης λέβητα, αντλία θερμότητας, περιοχή συμπαραγωγής θέρμανσης, η θερμότητα των αποβλήτων
Ενεργειακό όραμα για την ανάπτυξη της περιοχής Τοπικές ευκαιρίες Πυκνότητες κτιρίων, φάσεις κατανομής στην περιοχή. Προσανατολισμός των κτιρίων Η θερμική μάζα Η χρήση της θερμότητας των αποβλήτων Προκλήσεις: προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή αστική θερμότητα, νησιά
Targets set for buildings not for locations New buildings - EPC Existing buildings - EI EPL = Energy Performance on Location, i.e. energy performance of a build-up area Score 0-10: 10 = zero CO2-emssion 6 = average performance of new build-up area (for 2005 regulations)
Modelbouwverordening Nationaal Isolatieprogramma, kierenjacht Isolatie-eisen: Rc > 2, dubbel glas Bouwbesluit WoningWaardering EPBD recast in NL Tweede EPBD recast Overheid bijna energie neutraal Markt bijna energie neutraal 1975 1978 1988 1992 1995 1999 2006 2008 2010 2011 2012 2013 2017 2018 2020??
Calculation of CO 2 -emission of the area Depends on Energy performance of buildings in the area Use of energy infrastructure like waste heat or seasonal thermal storage Generation of sustainable energy within the area
Een wijk met woningen die voldoen aan de wettelijke EPC van 0,6 (niveau 2011) heeft een EPL van 7,2. Een wijk waar netto geen CO 2 -emissie plaatsvindt heeft een EPL van 10.
Een referentie woonwijk (met 100 rijwoningen en 50 twee-onder-een-kap woningen) met een EPC 0,6 (EPC-eis vanaf 2011 en een gas-infrastructuur) heeft een EPL van 7,2 en een jaarlijkse CO 2 -uitstoot van 525 ton. Wanneer de woningen een EPC 0,4 (eis vanaf 2015) hebben is de EPL 7,8. Voorbeelden van woonwijken met een EPL van 8,0 (jaarlijkse CO 2 -uitstoot 375 ton) zijn: Woonwijk met woningen met EPC 0,6, gas-infrastructuur en waarbij 50% van de benodigde elektriciteit (ca. 2.500 kwh per woning) duurzaam opgewekt wordt in de wijk. Woonwijk met woningen met EPC 0,5, een Warmte/Koude opslag systeem (WKO) en waarbij 15% van de benodigde elektriciteit (ca. 750 kwh per woning) duurzaam opgewekt wordt in de wijk. Voorbeelden van woonwijken met een EPL van 9,0 (jaarlijkse CO 2 -uitstoot 188 ton) zijn: Woonwijk met woningen met casco 0,6 (de woningen zouden met een conventionele gasketel een EPC van 0,6 hebben). Collectieve opwekking van warmte en elektriciteit met WKK-centrale (warmtekracht-koppeling, waarbij 50% van de warmtebehoefte gerealiseerd wordt met bio-olie De tegelijkertijd opgewekte elektriciteit draagt ook bij aan de hoge EPL score. Woonwijk met woningen met EPC 0,4, een Warmte/Koude opslag systeem (WKO) en waarbij 60% van de benodigde elektriciteit (ca. 3.000 kwh per woning, bijvoorbeeld met ca. 25 m² PV per woning, niet meegerekend in de EPC) duurzaam opgewekt wordt in de wijk
Typical Dutch household Historical trends in energy use
Questions?
European Green Cities Network (EGCN) APEA Alberto Lopez alopez@diputacionavila.es T +34 920 206 230 Burgos José María Diez proyectos@burgosciudad21.org T +34 659 628 816 EAV Hana Zábranská zabranska@eav.cz T +420 567 303 322 M +420 731 045 964 European Green Cities Network (EGCN) Elsebeth Terkelsen eterkelsen@eterkelsen.dk M +45 275 719 55 ISOCARP Martin Dubbeling dubbeling@isocarp.org T +31 703 462 654 M +31 653 238 203 Master of Urban & Area Development (MUAD) Sil Bruijsten sil.bruijsten@hu.nl T +31 884 818 931 M +31 626 230 365 Stadsregio Arnhem Nijjmegen Ron Josten rjosten@destadsregio.nl T +31 243 297 973 M +31 613 046 684 Tecnalia Patxi Hernandez patxi.hernandez@tecnalia.com T +34 902 760 005 M +34 647 406 314 Emilia Romagna region Guido Croce gcroce@ervet.it T +39 051 645 04 11 IURS Karel Bařinka kbarinka@iurs.cz M +420 603 494 648 ODMH Brenda Schuurkamp bschuurkamp@odmh.nl T +31 182 545 751 Sogesca Federico De Filippi f.defilippi@sogesca.it T +39 338 663 99 70 M +39 049 859 21 43 W/E adviseurs Erik Alsema alsema@w-e.nl T +31 306 778 761 M +31 653 108 156 Gate21 Poul Erik Lauridsen poul.erik.lauridsen@gate21.dk T +45 436 834 02 M +45 315 325 65 Limassol Municipality Christina Constantinou Zanti eurolemesos@cytanet.com.cy T +357 25 340485 / 342330 Province of Treviso Valentina Mattara europa@provincia.treviso.it T +39 042 265 69 05 Stratagem Alexis Violaris alexis@stratagem-ltd.com T +35 725 248 938 M +35 799 900728