Ενεργειακά φυτά Βιομάζα. Εισαγωγή στην καλλιέργεια, συγκομιδή, διακίνηση και χρήση βιομάζας Θ.Α.Γέμτος Εργαστήριο Γεωργικής Μηχανογίας, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Εισαγωγή Χρήση βιομάζας δηλαδή χρήση βιολογικών υλικών για παραγωγή ενέργειας για να καλύψει τις ανάγκες μας. Ερωτήματα: Γιατί να χρησιμοποιήσουμε τη βιομάζα Ποιο το όφελος των αγροτών Ποιο το όφελος στο περιβάλλον Ποιες οι πιθανές αρνητικές επιπτώσεις
Το πρόβλημα ή Γιατί να χρησιμοποιήσουμε τη βιομάζα Η χώρα μας όπως και η ΕΕ εισάγουν το μεγαλύτερο μέρος της ενέργειας που καταναλώνουν Η χώρα έχει σημαντικά αποθέματα λιγνίτη που αξιοποιεί για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας αλλά με αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον Η χώρα διαθέτει σημαντικές πηγές Ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) όπως σημαντικά αιολικά και γεωθερμικά πεδία, υψηλή ηλιοφάνεια αλλά και δυνατότητα παραγωγής μεγάλων ποσοτήτων βιομάζας
Τα ορυκτά καύσιμα τελειώνουν.. Υπάρχουν διάφορες εκτιμήσεις για το πότε αλλά όλοι συμφωνούν ότι τελειώνουν Όταν τα αποθέματα μειώνονται οι τιμές αυξάνουν Κάθε πολιτική αναταραχή στις χώρες παραγωγής πετρελαίου αυξάνει τις τιμές Σε κάθε αύξηση της τιμής η χώρα αιμορραγεί σε συνάλλαγμα για να εισάγει τις απαραίτητες ποσότητες
Η βιομάζα είναι μια τοπικά παραγόμενη ενέργεια και επομένως μας απαλλάσσει από εισαγόμενα καύσιμα. Ιδιαίτερα αν αξιοποιήσουμε φυτικά υπολείμματα που παραμένουν στα χωράφια ή καίγονται παράγουμε τοπικό εισόδημα από σχεδόν τίποτα. Δημιουργεί θέσεις απασχόλησης καθώς οι μονάδες μετατροπής σε ενέργεια πρέπει να γίνουν εκεί που παράγεται η πρώτη ύλη. Δημιουργεί εισόδημα σε αγροτικές περιοχές Περιορίζει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου
Η ΕΕ επιθυμεί για πολλούς λόγους να προωθήσει τη χρήση ΑΠΕ. Έχει υπογράψει τη συμφωνία του ΚΥΟΤΟ για έλεγχο των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα Προσπαθεί να περιορίσει την ενεργειακή εξάρτηση Μετά από πολλές πολιτικές και προτάσεις υιοθέτησε την ΟΔΗΓΙΑ 2009/28/ΕΚ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 23ης Απριλίου 2009 Η χώρα μας πρέπει να συμμορφωθεί με διεθνείς συμβάσεις και την πιο πάνω οδηγία και πρέπει υποχρεωτικά πλέον το 18% της ενέργειας που καταναλώνει να προέρχεται από ΑΠΕ (ήδη με νόμο αυτό αυξήθηκε στο 20%) μέχρι το 2020.
Γι αυτό είμαστε υποχρεωμένοι να στραφούμε σε πολιτικές εξοικονόμησης ενέργειας και χρήσης ΑΠΕ που έχουν μηδενικές εκπομπές CO 2. Για τη παραγωγή υγρών καυσίμων οι σήμερα εφικτές λύσεις είναι η παραγωγή τους από βιομάζα. Δύο είναι τα κύρια υποψήφια προϊόντα: Τα φυτικά λάδια που μπορούν να υποκαταστήσουν κυρίως το πετρέλαιο Diesel και οι αλκοόλες που μπορούν να αντικαταστήσουν κυρίως τη βενζίνη
Ποιο το όφελος των αγροτών Η αλλαγή της ΚΑΠ έδωσε μεν εισόδημα με επιδοτήσεις στη καλλιεργούμενη έκταση αλλά επέτρεψε τη διαμόρφωση των τιμών με βάση τις διεθνείς Με την αναμενόμενη μείωση των επιδοτήσεων μετά το 2013 δημιουργείται άμεση πρόβλημα εισοδήματος των παραγωγών. Η μέχρι τώρα εφαρμογή μονοκαλλιέργειας βαμβακιού και σκληρού σιταριού φαίνεται να μην εξασφαλίζει εισόδημα.
Η εξασφάλιση εισοδήματος φαίνεται να ευνοείται από χρήση περισσότερων καλλιεργειών σε αμειψισπορά που τουλάχιστον μια θα έχει υψηλή τιμή και θα εξασφαλίσει εισόδημα. Οι ενεργειακές καλλιέργειες αυξάνουν τις επιλογές του αγρότη. Η παραγωγή με σύμβαση διάθεσης και εξασφαλισμένη τιμή δίνει μια ακόμα δυνατότητα στο παραγωγό να διαχειριστεί την επιχείρηση του
Ένα σημαντικό στοιχείο είναι η δημιουργία εισοδήματος σε γεωργικέ περιοχές Οι μονάδες μετατροπής γίνονται κοντά στους τόπους παραγωγής Επομένως δημιουργούνται θέσεις εργασίας στιςγεωργικέςπεριοχέςτόσοστιςμονάδες μετατροπής όσο και στις διαδικασίες συγκομιδής και διακίνησης Ιδιαίτερα η συγκομιδή υπολειμμάτων καλλιεργειών δημιουργεί ένα πρόσθετο εισόδημα
Ποιο το όφελος στο περιβάλλον Οι ενεργειακές καλλιέργειες δίνουν μια σειρά πλεονεκτήματα: 1.Περιορίζουν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα καθώς είναι σχεδόν μηδενικοί παραγωγοί διοξειδίου του άνθρακα
Κύκλος Διοξειδίου άνθρακα σε ενεργειακές καλλιέργειες
2. Με την εισαγωγή αμειψισπορών βελτιώνουν τη γονιμότητα του εδάφους. 3. Η χρήση αμειψισπορών με συνεχή κάλυψη του εδάφους περιορίζει τη διάβρωση του εδάφους 4. Τημείωσητηςδιάβρωσηςεπιτυγχάνουν οι πολυετείς καλλιέργειες
Ποιες οι πιθανές αρνητικές επιπτώσεις Υπάρχει μια συζήτηση για ανταγωνισμό των ενεργειακών καλλιεργειών με τις καλλιέργειες που παράγουν τρόφιμα Ένα δεύτερο πρόβλημα είναι η συγκομιδή όλης τηςβιομάζαςγιακαύσηήγιαβιοκαύσιμα δεύτερης γενιάς. Αυτό αναμένεται να έχει επιπτώσεις στην οργανική ουσία του εδάφους, στη διάβρωση. Η συγκομιδή μπορεί να προκαλέσει συμπίεση του εδάφους
Οι ενεργειακές καλλιέργειες μπορεί απαιτούν πολλές εισροές (νερό, χημικά) που μπορεί να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι πρέπει να προγραμματίσουμε τις ενεργειακές καλλιέργειες για να ελαχιστοποιήσουμε τις αρνητικές και να μεγιστοποιήσουμε τις θετικές επιπτώσεις.
Σήμερα θα ασχοληθούμε με τις τρεις πρώτες κατηγορίες για ξηρή βιομάζα Υπολείμματα καλλιεργειών και υλοτομιών Αποτελούν σημαντική πηγή βιομάζας που εκτός από τα άχυρα χειμερινών σιτηρών που χρησιμοποιούνται στη κτηνοτροφία παραμένουν στους αγρούς ή τα δάση ή καίγονται Δεν έχουμε παρά να τα συγκομίσουμε και να τα χρησιμοποιήσουμε
A reciprocating knifes mower cutting cotton stalks
Cotton stalks cut by the mower
Rotating head raker
Big round baler
Big round baler
Net for bale wrapping
Cotton stalks bale wrapped with plastic net
Big round bale transportation
Συγκομιδή ενεργειακών καλλιεργειών Ως γενικό κανόνα μπορούμε να πούμε ότι κατ αρχής χρησιμοποιούμε υπάρχοντα μηχανήματα για παραγωγή ξηρού χόρτου ή για ενσίρωση. Αυτό έχει το σημαντικό πλεονέκτημα ότι δεν χρειαζόμαστε επί πλέον επενδύσεις και επομένως αρχικά διατηρούμε το κόστος χαμηλό Σε δεύτερη φάση πρέπει να αναπτύξουμε ειδικά μηχανήματα
Συγκομιδή ιτιάς
Αγριοαγγινάρα
Χωριστή συγκομιδή κεφαλών στελεχών
Συμπεράσματα 1. Η καλλιέργεια ενεργειακών φυτών φαίνεται ότι θα μας είναι απαραίτητη για να καλύψουμε μέρος των ενεργειακών μας αναγκών και να συμμορφωθούμε με τις διεθνείς μας υποχρεώσεις. 2. Πρέπει να μάθουμε πώς να τις καλλιεργούμε, πώς να τις συγκομίζουμε και να τις διακινούμε 3. Πρέπει να τις εισάγουμε με επιτυχία στο κύκλο των αμειψισπορών μας για να έχουμε τα μέγιστα οφέλη 4. Πρέπει να προσπαθήσουμε να έχουμε τη μέγιστη πρόσοδο μετέχοντας στη συγκομιδή και διακίνηση