Η χρηματοδοτική μίσθωση ως εναλλακτική μορφή χρηματοδότησης παγίων περιουσιακών στοιχείων. Μελέτη περίπτωσης ATE LEASING

Τ.Ε.Ι. ΚΑΒΑΛΑΣ ΤΜΗΜΑ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ Η χρηματοδοτική μίσθωση ως εναλλακτική μορφή χρηματοδότησης παγίων περιουσιακών στοιχείων. Μελέτη περίπτωσης ATE LEASING ΚΑΠΕΤΑΝΑΚΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΜΑΡΤΙΟΣ 2008 ΕΠΟΠΤΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Κοσμίδης Κοσμάς

ΠΡΟΛΟΓΟΣ. 5 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 7 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Η ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙ Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ LEASING..9 1.1 ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΗ ΜΙΣΘΩΣΗ ΟΡΙΣΜΟΣ..9 1.2 ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ LEASING....12 1.3 H ΕΝΝΟΙΑ ΚΑΙ Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ LEASING...14 1.4 ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ LEASING 16 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 TΑ ΕIΔΗ ΤΟΥ LEASING & ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΑΠO ΤΗ ΧΡHΣΗ ΤΟΥ LEASING..18 2.1 TΑ ΕIΔΗ ΤΟΥ LEASING-TΡΟΠΟΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΟΥ ΚΑΙ AΝAΓΚΕΣ ΠΟΥ ΚΑΛΥΠΤΕΙ 18 2.1.1 AΜΕΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΗ ΜIΣΘΩΣΗ (DIRECT LEASING) 18 2.1.2 ΜΙΣΘΩΣΗ ΜΕ ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ (SERVICE LEASING)..19 2.1.3 ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΗ ΜΙΣΘΩΣΗ - ΠΩΛΗΣΗ (VENDOR LEASING) 19 2.1.4 ΕΙΔΙΚΗ ΜΟΡΦΗ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΗΣ ΜΙΣΘΩΣΗΣ (MASTER LEASE LINE) 20 2.1.5 ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗ ή ΕΞΙΣΟΡΡΟΠΗΤΙΚΗ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΗ ΜΙΣΘΩΣΗ (LEVERAGED LEASING) 20 2.1.6 ΠΩΛΗΣΗ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΜIΣΘΩΣΗ ΠAΓΙΩΝ ΣΤΟΙΧΕIΩΝ (SALE&LEASE BACK) 21 2.1.6.1 Πλεονεκτήματα Μοντέλου Sale and Lease Back..21 2.1.6.2 Μειονεκτήματα Μοντέλου Sale and Lease Back...24 2.1.7 ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΗ ή ΔΙΕΘΝΗΣ ΜΙΣΘΩΣΗ (CROSS-BORDER ή OFF-SHORE LEASING) 25 2.2 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΑΠO ΤΗ ΧΡHΣΗ ΤΟΥ LEASING (γενικά) 26 2.3 LEASING ΑΚΙΝΗΤΩΝ: ΔΕΚΑ ΣΗΜΕΙΑ.29 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ LEASING...31 3.1 ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΗΣ ΜΙΣΘΩΣΗΣ..31 3.2 ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ..36 3.2.1 Προϋποθέσεις...36 3.2.2 Συστατικός τύπος...44 3.3 ΔΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑ....47 3.3.1 Σύστημα δημοσιότητας.47 3.3.2 Έναρξη ισχύος της σύμβασης..48 3.4 ΛΗΞΗ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ. 52

3.5 Η ΠΤΩΧΕΥΣΗ ΤΟΥ ΜΙΣΘΩΤΗ. 53 3.6 LEASING ΑΠΟ ΑΠΟΨΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ 54 3.6.1 Η ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ..54 3.6.2 H ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ.59 3.7 ΔΙΑΔΙΚΑΣIΕΣ ΚΑΙ ΚOΣΤΟΣ...59 3.8 Η ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΗΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΗΣ ΜΙΣΘΩΣΗΣ ΣΤΟΝ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟ.60 3.9 Ο ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΜΙΣΘΩΜΑΤΟΣ..60 3.10 ΚΟΣΤΟΣ ΤΗΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΗΣ ΜΙΣΘΩΣΗΣ.61 3.11 ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΗ ΜΙΣΘΩΣΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ 1994 2003..62 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΟΙ LEASING & LEASING Vs ΔΑΝΕΙΩΝ 65 4.1 ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΟΙ ΤΟΥ LEASING......65 4.2 LEASING Vs ΔΑΝΕΙΩΝ...67 4.3 ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ LEASING ΔΑΝΕΊΟΥ ΓΙΑ ΑΠΟΚΤΗΣΗ ΑΚΙΝΗΤΟΥ...69 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 EΤΑΙΡIΕΣ LEASING ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ ATE LEASING.70 5.1 EΤΑΙΡIΕΣ LEASING.70 5.2 ATE LEASING..74 5.2.1 Ιστορικό..74 5.2.2 LEASING AKINHTOY 74 5.2.3 LEASING ΚΙΝΗΤΟΥ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ.75 5.2.4 VENDOR LEASING.76 5.2.5 SALE & LEASE BACK ΚΙΝΗΤΟY ΕΞΟΠΛΙΣΜΟY.76 5.2.6 SALE & LEASE BACK AKINHTOY 78 5.2.7 ΕΙΔΙΚΑ ΔΙΑΜΟΡΦΩΜΕΝΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΗΣ ΜΙΣΘΩΣΗΣ ΤΗΣ ATE LEASING ΑΕ..79 5.2.7.1 ATE ΑGRO ΠΡΟΝΟΜΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΗΣ ΜΙΣΘΩΣΗΣ ΓΙΑ ΝΕΟΣ ΚΑΙ ΠΑΛΙΟΥΣ ΑΓΡΟΤΕΣ.79 5.2.7.2 ATE Ο.Π.Α.Π ΠΡΟΝΟΜΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΗΣ ΜΙΣΘΩΣΗΣ ΓΙΑ ΝΕΟΥΣ ΚΑΙ ΠΑΛΙΟΥΣ ΠΡΑΚΤΟΡΕΣ ΤΟΥ Ο.Π.Α.Π..82 5.2.7.3 SMART ΑΚΙΝΗΤΟ.84 5.2.7.4 ΑΞΙΟΠΟΙΩ ΤΟ ΑΚΙΝΗΤΟ ΜΟΥ 84 5.2.7.5 RE - LEASING ΑΚΙΝΗΤΟΥ..84 5.2.7.6. ΑΤΕ LAW ΠΡΟΝΟΜΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΗΣ ΜΙΣΘΩΣΗΣ ΓΙΑ ΔΙΚΗΓΟΡΟΥΣ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟΓΡΑΦΟΥΣ...86

5.2.7.7 ΑΤΕ PHARM ΠΡΟΝΟΜΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΗΣ ΜΙΣΘΩΣΗΣ ΓΙΑ ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΟΥΣ 87 5.2.7.8 ΑΤΕ ΜΕD ΠΡΟΝΟΜΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΗΣ ΜΙΣΘΩΣΗΣ ΓΙΑ ΙΑΤΡΟΥΣ..88 5.2.7.9 ΑΤΕ GAS ΠΡΟΝΟΜΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΗΣ ΜΙΣΘΩΣΗΣ ΓΙΑ ΠΡΑΤΗΡΙΟΥΧΟΥΣ ΒΕΝΖΙΝΗΣ.90 5.2.8 ΤΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΗΣ ΜΙΣΘΩΣΗΣ ΤΗΣ ATE LEASING ΑΕ 90 5.2.8.1 ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟ..90 5.2.8.2 ΓΙΑ ΤΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟ ΑΚΙΝΗΤΟ.91 5.2.9 ΑΤΕRENT ΑΕΤΕ 92 5.2.9.1 ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΕΠΙΛΕΞΕΤΕ ΑΤΕRENT.93 5.2.10 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ... 94 ΕΠΙΛΟΓΟΣ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ..97 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ...99 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ..112 ΔΙΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΣΤΟ INTERNET.112

Στην παρούσα πτυχιακή εργασία μελετάτε η χρηματοδοτική μίσθωση(leasing) ως εναλλακτική μορφή χρηματοδότησης παγίων περιουσιακών στοιχείων και παρουσιάζονται όλα τα είδη του LEASING ξεχωριστά. Η παρούσα διπλωματική πέραν του θεωρητικού ενδιαφέροντος, παρουσιάζει και πρακτικό ενδιαφέρον καθώς υπαγορεύτηκε από τις τρέχουσες ανάγκες της αγοράς, που τα τελευταία χρόνια ακολουθεί ανοδική πορεία το γεγονός αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι επιχειρηματίες να αναζητούν όσο το δυνατόν πιο ευνοϊκούς και ευέλικτους τρόπους χρηματοδότησης των δραστηριοτήτων τους, με στόχο την περαιτέρω ανάπτυξη των επιχειρήσεων τους. Η ανάπτυξη της παρούσας πτυχιακής εργασίας χωρίζεται στα ακόλουθα κεφάλαια: στο πρώτο κεφάλαιο πραγματοποιείται μία σύντομη αναφορά στην ιστορία του Leasing, ο ορισμός του, η σημασία του αλλά και το νομοθετικό πλαίσιο του στη Ελλάδα. στο δεύτερο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα είδη του Leasing, ξεχωριστά το καθ ένα, καθώς και τα πλεονεκτήματα αλλά και τα μειονεκτήματα από την χρήση του Leasing. στο τρίτο κεφάλαιο γίνεται αναφορά στο αντικείμενο της χρηματοδοτικής μίσθωσης, στις προϋπόθεσης και κατάρτιση της σύμβασης Leasing,τη ρύθμιση του νόμου, την λογιστική παρακολούθηση της σύμβασης και γενικά αναλύονται τα σπουδαιότερα σημεία του νόμου που αφορούν την χρηματοδοτική μίσθωση. στο τέταρτο κεφάλαιο παρουσιάζονται οι βασικοί όροι του Leasing, γίνεται μία σύγκριση με μια άλλη μορφή χρηματοδότησης, τα δάνειο, και δίνεται και ένα παράδειγμα. στο πέμπτο κεφάλαιο αναφέρονται οι εταιρίες Leasing που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα και γίνεται αναλυτή παρουσίαση των προϊόντων της ΑΤΕ Leasing. Ακόμα, πραγματοποιείται σχολιασμός των προηγούμενων ενοτήτων και η εξαγωγή των συμπερασμάτων στα παραρτήματα, παρουσιάζεται το ΤΕΜΠΜΕ ΑΕ: ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 6-06 ΕΓΓΥΟΔΟΣΙΑ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΗΣ ΜΙΣΘΩΣΗΣ (LEASING),ΜΙΚΡΩΝ & ΠΟΛΥ ΜΙΚΡΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ. Τέλος, παρατίθενται ενδεικτικά και οι δυο τυπικές μορφές συμβάσεων που υπογράφουν και οι δύο συμβαλλόμενοι κατά τη σύναψη συμφωνίας χρηματοδότησης στο πλαίσιο της χρηματοδοτικής μίσθωσης στην ΑΤΕ ΒΑΝΚ.

Πτυχιακή εργασία Αθανάσιου Καπετανάκη ΠΡΟΛΟΓΟΣ Στην παρούσα πτυχιακή εργασία μελετάται η χρηματοδοτική μίσθωση(leasing) ως εναλλακτική μορφή χρηματοδότησης παγίων περιουσιακών στοιχείων και παρουσιάζονται όλα τα είδη του LEASING ξεχωριστά. Η παρούσα πτυχιακή πέραν του θεωρητικού ενδιαφέροντος, παρουσιάζει και πρακτικό ενδιαφέρον καθώς υπαγορεύτηκε από τις τρέχουσες ανάγκες της αγοράς, που τα τελευταία χρόνια ακολουθεί ανοδική πορεία. Το γεγονός αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι επιχειρηματίες να αναζητούν όσο το δυνατόν πιο ευνοϊκούς και ευέλικτους τρόπους χρηματοδότησης των δραστηριοτήτων τους, με στόχο την περαιτέρω ανάπτυξη των επιχειρήσεων τους. Η ανάπτυξη της παρούσας πτυχιακής εργασίας χωρίζεται στα ακόλουθα κεφάλαια: στο πρώτο κεφάλαιο πραγματοποιείται μία σύντομη αναφορά στην ιστορία του Leasing, ο ορισμός του, η σημασία του αλλά και το νομοθετικό πλαίσιο του στη Ελλάδα. στο δεύτερο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα είδη του Leasing, ξεχωριστά το καθ ένα, καθώς και τα πλεονεκτήματα αλλά και τα μειονεκτήματα από την χρήση του Leasing. στο τρίτο κεφάλαιο γίνεται αναφορά στο αντικείμενο της χρηματοδοτικής μίσθωσης, στις προϋπόθεσης και κατάρτιση της σύμβασης Leasing,τη ρύθμιση του νόμου, την λογιστική παρακολούθηση της σύμβασης και γενικά αναλύονται τα σπουδαιότερα σημεία του νόμου που αφορούν την χρηματοδοτική μίσθωση. στο τέταρτο κεφάλαιο παρουσιάζονται οι βασικοί όροι του Leasing, γίνεται μία σύγκριση με μια άλλη μορφή χρηματοδότησης, τα δάνειο, και δίνεται και ένα παράδειγμα. στο πέμπτο κεφάλαιο αναφέρονται οι εταιρίες Leasing που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα και γίνεται αναλυτή παρουσίαση των προϊόντων της ΑΤΕ Leasing. Ακόμα, πραγματοποιείται σχολιασμός των προηγούμενων ενοτήτων και η εξαγωγή των συμπερασμάτων. 5

Πρόλογος στα παραρτήματα, παρουσιάζεται το ΤΕΜΠΜΕ ΑΕ: ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 6-06 ΕΓΓΥΟΔΟΣΙΑ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΗΣ ΜΙΣΘΩΣΗΣ (LEASING),ΜΙΚΡΩΝ & ΠΟΛΥ ΜΙΚΡΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ. Τέλος, παρατίθενται ενδεικτικά και οι δυο τυπικές μορφές συμβάσεων που υπογράφουν και οι δύο συμβαλλόμενοι κατά τη σύναψη συμφωνίας χρηματοδότησης στο πλαίσιο της χρηματοδοτικής μίσθωσης στην ΑΤΕ ΒΑΝΚ. 6

Πτυχιακή εργασία Αθανάσιου Καπετανάκη ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η συμβολή του τραπεζικού συστήματος στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας μας είναι μεγάλη. Οι υπηρεσίες που παρέχουν οι τράπεζες στις επιχειρήσεις καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα αναγκών τους. Ιδιαίτερη σημασία για την οικονομική ανάπτυξη έχει η κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών των επιχειρήσεων για την πραγματοποίηση επενδύσεων και την πραγματοποίηση επενδύσεων και την εξυπηρέτηση της παραγωγικής διαδικασίας τους. Στις επιχειρήσεις που πραγματοποιούν επενδύσεις για την απόκτηση ή ανανέωση των παγίων στοιχείων τους, το τραπεζικό σύστημα παρέχει μακροπρόθεσμο δανεισμό, προσαρμοσμένο ως προς το ύψος, τη διάρκεια και τους λοιπούς όρους στις ανάγκες και τις προοπτικές τους. Για την κάλυψη των αναγκών που ανακύπτουν από τη παραγωγική δραστηριότητα των επιχειρήσεων, το τραπεζικό σύστημα παρέχει το αναγκαίο κεφάλαιο κίνησης με όρους προσαρμοσμένους στις πραγματικές ανάγκες τους. Πέρα από αυτά όμως το τραπεζικό σύστημα εισήγαγε τα τελευταία χρόνια θεσμούς στην χώρα μας, οι οποίοι καλύπτουν τις ανάγκες των επιχειρήσεων με περισσότερο εξειδικευμένους και αποτελεσματικούς τρόπους. Οι τέσσερις σημαντικότεροι από τους θεσμούς αυτούς, είναι: 1. Η χρηματοδοτική μίσθωση (Leasing) 2. Η πρακτορεία επιχειρηματικών απαιτήσεων (Factoring) 3. Το κεφάλαιο επιχειρηματικών συμμετοχών (Venture Capital) 4. Εκχώρηση απαιτήσεων (Forfaiting) 7

Εισαγωγή Οι νέες αυτές μορφές συμβάσεων της σύγχρονης οικονομίας παρουσιάζουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά: Όλες αποτελούν μορφές που πρώτα δοκιμάστηκαν εμπειρικά στη πράξη για την επίτευξη οικονομικών στόχων. Όλες είναι δημιουργήματα του αγγλοαμερικανικού δικαίου κάνοντας την αρχική τους εμφάνιση στις ΗΠΑ και στη συνέχεια διαδόθηκαν στην Ευρώπη και στις υπόλοιπες Ηπείρους. Αποτελούν μαζικές συμβάσεις όπου ο οικονομικά ισχυρότερος διατυπώνει τους όρους της σύμβασης την οποία ο αντισυμβαλλόμενος μπορεί να αποδεχτεί ή όχι. Ορισμένες από αυτές, όπως το Factoring, εκτελούνται και παρακολουθούνται με τη βοήθεια της σύγχρονης τεχνολογίας. Τέλος, πολλά από τα νέα προϊόντα, κυρίως το Leasing, το Factoring και το Forfaiting, δημιουργούν τριγωνικές συμβατικές σχέσεις. Υπάρχει δηλαδή ένας τρίτος ο οποίος εμφανίζεται ως ειδικός με σκοπό να διευκολύνει τα δύο μέρη που διαφορετικά θα ερχόντουσαν σε άμεση επαφή και συμφωνία. 8

Πτυχιακή εργασία Αθανάσιου Καπετανάκη ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Η ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙ Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ LEASING 1.1 ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΗ ΜΙΣΘΩΣΗ - ΟΡΙΣΜΟΣ Ο όρος Leasing έχει αποδοθεί στα Ελληνικά ως χρηματοδοτική μίσθωση. Το ρήμα lease προέρχεται από το λατινικό laxare που σημαίνει λύω. Πρόκειται για τη σύμβαση μιας εταιρίας ειδικού σκοπού (εκμισθωτής) και μιας επιχείρησης ή ενός επιχειρηματία (μισθωτής) με την οποία η πρώτη παραχωρεί για ορισμένο χρόνο και έναντι μισθώματος στον δεύτερο τη χρήση επιχειρησιακού ή επαγγελματικού εξοπλισμού. Συγχρόνως ο μισθωτής έχει το δικαίωμα είτε να αγοράσει το πράμα μετά τη πάροδο ορισμένου χρόνου είτε να ανανεώσει τη μίσθωση. Στην ουσία η χρηματοδοτική μίσθωση αποτελεί ένα χρηματοδοτικό μηχανισμό ο οποίος επιτρέπει στην επιχείρηση να ανανεώσει, εκσυγχρονίσει και επεκτείνει τις παραγωγικές εγκαταστάσεις χωρίς να απαιτείται η διάθεση ιδίων κεφαλαίων ή η προσφυγή σε δανεισμό. Δηλαδή η εταιρεία Leasing αγοράζει το συγκεκριμένο πάγιο στοιχείο σύμφωνα με τις οδηγίες του μελλοντικού μισθωτή και στη συνέχεια του το εκμισθώνει. 1 Η όλη διαδικασία του Leasing εμπλέκει τρεις οντότητες. Μια από αυτές είναι η επιχείρηση, η οποία επιθυμεί να αυξήσει τα παραγωγικά της μέσα και αποδέχεται να έχει τη χρήση αυτών και όχι την ιδιοκτησία τους. Δεύτερον, ο προμηθευτής ο οποίος επιδιώκει την πώληση των αγαθών. Τέλος, η εταιρία leasing η οποία προβαίνει σε αγορά των παραγωγικών μέσων για να τα διαθέσει στην επιχείρηση μέσω ενός προκαθορισμένου συμβολαίου. Συνοπτικά, η χρηματοδοτική μίσθωση είναι μια σύγχρονη μέθοδος μεσομακροπρόθεσμης χρηματοδότησης επιχειρήσεων και επαγγελματιών για την απόκτηση παγίων στοιχείων, δηλαδή εξοπλισμού και ακινήτων για επαγγελματική χρήση. 1 Μάζης Κ. Παναγιώτης, 1999, σελ. 26 9

1 Η ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙ Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ LEASING Kάθε επιχείρηση βιομηχανική, βιοτεχνική, εμπορική, κατασκευαστική, τουριστική, γεωργική, μεταφορών, υπηρεσιών κ.λπ. ανεξάρτητα από νομική μορφή και μέγεθος, καθώς και κάθε επαγγελματίας μπορεί να χρησιμοποιήσει αυτή τη μορφή χρηματοδότησης. Αναλυτικότερα, η επιχείρηση ή ο επαγγελματίας επιλέγει τον εξοπλισμό ή το ακίνητο που θεωρεί κατάλληλο για τις ανάγκες του, η εταιρία leasing αγοράζει τον εξοπλισμό αυτόν από τον προμηθευτή ή το ακίνητο από τον ιδιοκτήτη του και στη συνέχεια ενοικιάζει το μεν εξοπλισμό για περίοδο τουλάχιστον τριών χρόνων, το δε ακίνητο τουλάχιστον για δέκα χρόνια. Στο τέλος της μισθωτικής περιόδου, ο μισθωτής μπορεί είτε να εξαγοράσει το πάγιο (εξοπλισμός - ακίνητο) συνήθως έναντι συμβολικού τιμήματος είτε να ανανεώσει τη σύμβαση για ορισμένο χρόνο. Oι διαδικασίες συνεργασίες μεταξύ του επενδυτή και της εταιρίας leasing είναι απλές και το κόστος αποτελεί αντικείμενο διαπραγμάτευσης. H έγκριση μιας σύμβασης leasing εξαρτάται από την πιστοληπτική ικανότητα του μισθωτή και το είδος της επένδυσης, αξιολογείται δε με τραπεζικά κριτήρια. H σύμβαση leasing για εξοπλισμό δεν επιβαρύνεται με χαρτόσημο. H αντίστοιχη σύμβαση για ακίνητο καταρτίζεται με συμβολαιογραφική πράξη. Tα ισχυρά φορολογικά πλεονεκτήματα που χαρακτηρίζουν το leasing, το καθιστούν μια ιδιαίτερα ελκυστική μορφή χρηματοδότησης. Eπιπλέον, η προβλεπόμενη αποκλιμάκωση των επιτοκίων θα επηρεάσει ευνοϊκά και προς όφελός σας τη διαμόρφωση των μισθωμάτων. Οι υπηρεσίες που παρέχουν οι τράπεζες στις επιχειρήσεις καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα αναγκών τους. Ιδιαίτερη σημασία για την οικονομική ανάπτυξη έχει η κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών των επιχειρήσεων για την πραγματοποίηση επενδύσεων και την εξυπηρέτηση της παραγωγικής διαδικασίας τους. Στις επιχειρήσεις που πραγματοποιούν επενδύσεις για την απόκτηση ή ανανέωση των παγίων στοιχείων τους, το τραπεζικό σύστημα παρέχει 10

Πτυχιακή εργασία Αθανάσιου Καπετανάκη μεσομακροπρόθεσμο δανεισμό, προσαρμοσμένο ως προς το ύψος, τη διάρκεια και τους λοιπούς όρους στις ανάγκες και προοπτικές τους. O δανεισμός αυτός μπορεί να συνδυαστεί με τα οφέλη που προκύπτουν από την υπαγωγή της επένδυσης στον αναπτυξιακό νόμο, εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις που ορίζονται από αυτόν. Για την κάλυψη των αναγκών που ανακύπτουν κατά την παραγωγική δραστηριότητα των επιχειρήσεων, το τραπεζικό σύστημα παρέχει το αναγκαίο κεφάλαιο κίνησης, με όρους προσαρμοσμένους στις πραγματικές ανάγκες τους. Η προβλεπόμενη μείωση των επιτοκίων στα επίπεδα των ευρωπαϊκών χωρών, αναμένεται να κάνει προσιτό και ελκυστικό τον τραπεζικό δανεισμό. Πέρα από αυτά όμως το τραπεζικό σύστημα εισήγαγε, τα τελευταία χρόνια, θεσμούς οι οποίοι καλύπτουν τις ανάγκες των επιχειρήσεων με περισσότερο εξειδικευμένους και αποτελεσματικούς τρόπους. Οι υπηρεσίες που παρέχουν οι τράπεζες στις επιχειρήσεις καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα αναγκών τους. Ιδιαίτερη σημασία για την οικονομική ανάπτυξη έχει η κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών των επιχειρήσεων για την πραγματοποίηση επενδύσεων και την εξυπηρέτηση της παραγωγικής διαδικασίας τους. Στις επιχειρήσεις που πραγματοποιούν επενδύσεις για την απόκτηση ή ανανέωση των παγίων στοιχείων τους, το τραπεζικό σύστημα παρέχει μεσομακροπρόθεσμο δανεισμό, προσαρμοσμένο ως προς το ύψος, τη διάρκεια και τους λοιπούς όρους στις ανάγκες και προοπτικές τους. O δανεισμός αυτός μπορεί να συνδυαστεί με τα οφέλη που προκύπτουν από την υπαγωγή της επένδυσης στον αναπτυξιακό νόμο, εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις που ορίζονται από αυτόν. 11

1 Η ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙ Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ LEASING Για την κάλυψη των αναγκών που ανακύπτουν κατά την παραγωγική δραστηριότητα των επιχειρήσεων, το τραπεζικό σύστημα παρέχει το αναγκαίο κεφάλαιο κίνησης, με όρους προσαρμοσμένους στις πραγματικές ανάγκες τους. Η προβλεπόμενη μείωση των επιτοκίων στα επίπεδα των ευρωπαϊκών χωρών, αναμένεται να κάνει προσιτό και ελκυστικό τον τραπεζικό δανεισμό. Έτσι οι επιχειρήσεις και οι ελεύθεροι επαγγελματίες, αφού πάρουν από τις τράπεζές τους τις όποια συμπληρωματική πληροφόρηση χρειάζονται, θα έχουν τη δυνατότητα να επιλέγουν τη μορφή της χρηματοδοτικής ενίσχυσης που προσιδιάζει στις ιδιαιτερότητές τους και καλύπτει αποτελεσματικότερα τις ανάγκες τους 1.2 ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ LEASING Σαν πρώτη πράξη leasing θεωρείται η μίσθωση γης μαζί με όλον τον εξοπλισμό (δούλοι, κοπάδια ζώων κ.λπ.), που ήταν διαδεδομένη στην αρχαία Aίγυπτο το 3000 π.x. Mία χιλιετία αργότερα, το 2000 π.x., οι Σουμέριοι υιοθέτησαν την ίδια μέθοδο προκειμένου να μισθώσουν γη και εξοπλισμό. Oι Pωμαίοι, μάλιστα, πολλά χρόνια αργότερα, ήταν οι πρώτοι που θεσμοθέτησαν τη χρηματοδοτική μίσθωση, ενσωματώνοντάς την ως θεσμό στο Pωμαϊκό Δίκαιο. Κατά τον Mεσαίωνα, στον 17ο αιώνα μ.x. η μίσθωση περιελάμβανε κυρίως γεωργικά εργαλεία και άλογα. Στην Aγγλία ειδικότερα, η εκμίσθωση κτιρίων και γεωργικών εκτάσεων είχε πάρει σημαντική έκταση και οφειλόταν στους νομικούς περιορισμούς που ίσχυαν για τη μεταβίβαση γης. 2 O θεσμός, όμως, γνωρίζει σημαντική ανάπτυξη στα μέσα του 19ου αιώνα και ιδιαίτερα στο τομέα των σιδηροδρόμων. Συχνά αντί να για συγχώνευση ή εξαγορά οι ισχυρότερες σιδηροδρομικές εταιρίες κατέφευγαν στην μίσθωση των γραμμών και των εξοπλισμό των πιο αδύναμων ανταγωνιστών τους. Χαρακτηριστική 2 www.disabled.gr 12

Πτυχιακή εργασία Αθανάσιου Καπετανάκη περίπτωση είναι αυτή το 1844 της μίσθωσης για 999 χρόνια του σιδηροδρόμου London και Greenwich από το σιδηρόδρομο South Eastern Railway. Στις ΗΠΑ η μίσθωση σιδηροδρομικού εξοπλισμού αποτέλεσε ένα έμμεσο τρόπο χρηματοδότησης του διευρυνόμενου σιδηροδρομικού δικτύου της χώρας. Ήδη την πρώτη δεκαετία του αιώνα ομάδες κεφαλαιούχων, στις οποίες δόθηκε το όνομα car trusts, αγόραζαν βαγόνια τα οποία εκμίσθωσαν μακροχρόνια στους σιδηροδρόμους. Στη συνέχεια εμφανίσθηκε σε σημαντική κλίμακα η μίσθωση μηχανημάτων, ως μέσο περιορισμού του ανταγωνισμού. Με αυτό τον τρόπο εξασφαλίζεται καλύτερα ο έλεγχος της αγοράς και αποφεύγεται η δευτερογενής αγορά των μεταχειρισμένων μηχανημάτων. Σχεδόν αμέσως επέκτειναν το leasing και στη μίσθωση τηλεφώνων (HΠA: Bell Telephone Co.) Στην Αγγλία το 1919 υπολογίζεται ότι το 80 % των κατασκευαστών υποδημάτων ήταν ουσιαστικά δέσμιο των κατασκευαστών μηχανημάτων. Την ίδια τακτική χρησιμοποίησε την δεκαετία του 1930 η μεγαλύτερη αγγλική εταιρία μεταλλικών κουτιών, η Metal Bix Company, στην περίπτωση των μηχανημάτων κατασκευής τους. Η σύγχρονη φάση της χρηματοδοτικής μίσθωσης αρχίζει το 1952 όταν ο Henry Schoenfeld ίδρυσε την εταιρείας United States Leasing Corporation, που σήμερα αποτελεί τη μεγαλύτερη ανεξάρτητη εταιρεία χρηματοδοτικής μίσθωσης στον κόσμο, με κεφάλαιο 20.000 δολλάρια και δάνειο από την Bank of America 500.000 δολαρίων. Το παράδειγμα του Schoenfeld το ακολούθησαν σύντομα μεγάλες βιομηχανικές επιχειρήσεις κεφαλαιουχικών αγαθών που χρησιμοποίησαν χρηματοδοτική μίσθωση ως μέσο προώθησης των πωλήσεων τους. Στη συνέχεια το νέο θεσμό εφάρμοσαν τράπεζες και άλλοι χρηματοδοτικοί οργανισμοί που είχαν επαρκείς πηγές διαθέσιμων κεφαλαίων, κατορθώνοντας με αυτόν τον τρόπο να διευρύνουν τις εργασίες τους. Η διεθνοποίηση του θεσμού άρχισε μια δεκαετία, περίπου, μετά την πρώτη εμφάνηση του στις ΗΠΑ. Στη δεκαετία του 1960, δημιουργήθηκε στην Eυρώπη η 13

1 Η ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙ Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ LEASING εταιρεία Mercantile Leasing Company.Στην περίοδο 1960-1962 εταιρίες χρηματοδοτικής μίσθωσης δημιουργήθηκαν εκτός από την μεγάλη Βρετανία, και στον Καναδά, Σουηδία, Ελβετία, Γαλλία. O θεσμός διεθνώς εισήλθε σε φάση «ωριμότητας» το 1991, ενώ μέχρι τότε εμφάνιζε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, ενώ υπήρχαν περιπτώσεις που ξεπερνούσε τον ρυθμό ανάπτυξης του AEΠ μερικών χωρών. Στην Eλλάδα εισήλθε το 1986 με τον νόμο 1665/1986 περί χρηματοδοτικής μίσθωσης, αλλά σε άνθηση βρίσκεται από το 2000 και αφού είχε θεσμοθετηθεί το leasing για τα ακίνητα. Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία φαίνετε ότι στην Ελλάδα υπάρχουν πολλά περιθώρια ανάπτυξης του θεσμού leasing δεδομένου ότι είναι ένα μεγάλο μέρος των πελατών προς τους οποίους απευθύνεται το προϊόν δεν το γνωρίζουν επαρκώς με αποτέλεσμα να μην έχουν προβεί μέχρι τώρα σε χρησιμοποίηση της χρηματοδοτικής μίσθωσης. Συγκεκριμένα, στην Ελλάδα με το θεσμό leasing καλύπτονται μόνο το 7% των επενδύσεων πάγιου κεφαλαίου, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στην Ευρώπη κυμαίνεται από 10%-30%, στις ΗΠΑ 32% και στην Αυστραλία 20%. Πρώτες εταιρίες που λειτούργησαν ήταν η ΕΤΒΑ LEASING, θυγατρική της ΕΤΒΑ, CITILEASING, θυγατρική της Citibank και η ALPHA LEASING, θυγατρική της Alfabank. 1.3 H ΕΝΝΟΙΑ ΚΑΙ Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ LEASING H χρηματοδοτική μίσθωση (leasing) καθιερώθηκε στην Ελλάδα με το Ν. 1665/1986, ως μία σύγχρονη μέθοδο μεσομακροπρόθεσμης χρηματοδότησης επιχειρήσεων και επαγγελματιών για την απόκτηση παγίων στοιχείων (δηλαδή εξοπλισμού και ακινήτων) για επαγγελματική χρήση. 14

Πτυχιακή εργασία Αθανάσιου Καπετανάκη Χρησιμοποιούνται οι όροι της αγγλικής γλώσσας Financial leasing για τη χρηματοδοτική μίσθωση (Crédit-bail στα Γαλλικά) και Rending ή Operating leasing για την παραδοσιακή ή λειτουργική μίσθωση. Το ενδιαφέρον προσελκύει η μορφή της χρηματοδοτικής μίσθωσης, η οποία παρέχει τη δυνατότητα στο χρήστη, μετά την πολυετή εκμίσθωση ενός πράγματος, να αποκτήσει και την ιδιοκτησία του. Κατά τη διαδικασία της παραδοσιακής μίσθωσης εμφανίζονται ο ιδιοκτήτης του πράγματος (εκμισθωτής) και ο χρήστης του πράγματος (μισθωτής) ο οποίος πληρώνει το μίσθωμα ή ενοίκιο του πράγματος (μίσθιο). Στη χρηματοδοτική μίσθωση εμφανίζονται ο πάντοτε απαραίτητος χρήστης και η ειδική εταιρεία leasing, ως χρηματοδοτικός μεσάζων, ενώ πίσω από αυτήν ενδέχεται να υπάρχει σειρά εναλλακτικών συνεργασιών. Αυτοί οι τρίτοι συνεργάτες, εγγυώνται την καλή κατασκευή του πράγματος και αναλαμβάνουν την παροχή σειράς υπηρεσιών προς το χρήστη υπό πρόσθετους όρους. Έναντι της παραδοσιακής μίσθωσης, η χρηματοδοτική μίσθωση διαφέρει ως προς την ελευθερία του ενοικιαστή να επιλέξει το πράγμα, που υποδεικνύει για εξαγορά στην εταιρεία μισθώσεως, από την οποία στη συνέχεια το ενοικιάζει. Tο ενοίκιο του πράγματος υπολογίζεται ως τοκοχρεολυτική δόση δανείου, που θα χρειαζόταν για την εξαρχής ιδιοκτησιακή απόκτηση του. Έτσι, ο μεν χρήστης εξασφαλίζει αμέσως τη δυνατότητα χρησιμοποίησης πράγματος της επιλογής του, χωρίς να δεσμεύσει το απαραίτητο κεφάλαιο εξαγοράς, που ίσως και να μην διαθέτει ή να μην είναι δυνατή η εξεύρεσή του, η δε εταιρεία ενοικιάσεως τοποθετεί εντόκως τα κεφάλαιά της. Στο ενοικιαστήριο συμβόλαιο προβλέπεται το δικαίωμα επιλογής (Option) για την τελική εξαγορά του πράγματος από τον ενοικιαστή σε γνωστή από την έναρξη 15

1 Η ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙ Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ LEASING του συμβολαίου τιμή, για την παράταση της ενοικιάσεως με νέο συμβόλαιο ή για τη μη ανανέωση και επιστροφή του πράγματος. 3 1.4 ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ LEASING Η σύμβαση χρηματοδοτικής μίσθωσης γίνεται μεταξύ ειδικευμένης εταιρείας και επιχείρησης ή επαγγελματία με σκοπό την παραχώρηση έναντι μισθώματος στην επιχείρηση ή τον επαγγελματία της χρήσης κινητού πράγματος και ταυτόχρονα του δικαιώματος είτε αγοράς είτε ανανέωσης της μίσθωσης για ορισμένο χρόνο. Οι ειδικευμένες εταιρείες στις συμβάσεις leasing ιδρύονται με αυτό τον αποκλειστικό σκοπό και κατόπιν ειδικής άδειας της Τράπεζας της Ελλάδος, άδεια η οποία είναι απαραίτητη και στην περίπτωση εγκατάστασης στην Ελλάδα παρόμοιων αλλοδαπών εταιρειών. Το καταβεβλημένο μετοχικό κεφάλαιο των εταιρειών leasing απαιτείται να είναι ίσο προς το κεφάλαιο σύστασης ανώνυμης τραπεζικής εταιρείας (4 δις δρχ. ή 12 εκ. ) ή προς το ήμισυ αυτού, όταν την πλειοψηφία του κατέχουν μία ή περισσότερες τράπεζες. Τέλος, οι μετοχές των εταιρειών αυτών είναι ονομαστικές, ενώ την εποπτεία επί των εταιρειών αυτών ασκεί η Τράπεζα της Ελλάδος. Η σύμβαση leasing καταρτίζεται εγγράφως και καταχωρείται στο βιβλίο του άρθρου 5 του ΝΔ 1038/1949 (ΦΕΚ Α 149) του Πρωτοδικείου της κατοικίας ή της έδρας του μισθωτή και του Πρωτοδικείου Αθηνών και η διάρκειά της είναι πάντοτε ορισμένη και ποτέ μικρότερη των τριών ετών. Καθ όλη τη διάρκεια της μίσθωσης το πράγμα ασφαλίζεται κατά κινδύνων τυχαίας καταστροφής ή χειροτερεύσεως, ενώ, τρίτα πρόσωπα δεν μπορούν να ασκήσουν κυριότητα ή άλλο εμπράγματο δικαίωμα επί του αντικειμένου της. 3 www.kathimerini.gr 16

Πτυχιακή εργασία Αθανάσιου Καπετανάκη Για τον καθορισμό του μισθώματος και του τιμήματος αγοράς του πράγματος από το μισθωτή, επιτρέπεται η συνομολόγηση ρητρών επιτοκίου ή είδους ή αξίας συναλλάγματος ή συνδυασμός των τριών. Σε περίπτωση αγοράς του μισθίου πριν παρέλθει διετία από την έναρξη της μίσθωσης, ο μισθωτής οφείλει να καταβάλλει όλους τους φόρους και τις επιβαρύνσεις υπέρ του Δημοσίου κ.λπ., που αντιστοιχούν στην απόκτηση καινούργιων πραγμάτων. Απαλλάσσονται από κάθε φόρο και εισφορά πλην του φόρου εισοδήματος και του ΦΠΑ τα μισθώματα και το τίμημα πώλησης των μισθωμένων πραγμάτων, τα δικαιώματα των συμβολαιογράφων για την κατάρτιση των συμβάσεων προσδιορίζονται στα κατώτατα όρια, ενώ, τα μισθώματα που καταβάλλονται προς τις εταιρείες leasing θεωρούνται λειτουργικές δαπάνες και εκπίπτουν από τα ακαθάριστα έσοδα του μισθωτή. Οι εταιρείες leasing έχουν δικαίωμα να διενεργούν αποσβέσεις στα μίσθια ίσες προς τις αποσβέσεις που θα είχε δικαίωμα να υπολογίσει ο μισθωτής, εάν προέβαινε στην αγορά τους ως καινούργιων. Φορολογικές εκπτώσεις για τον εξοπλισμό που χρησιμοποιείται με συμβάσεις χρηματοδοτικής μίσθωσης προβλέπονται στο Ν 1262/82 και στους αναπτυξιακούς νόμους 1892/1990 (άρθρο 19),στον 2601/1998 και στον 3219/2004, υπό τον όρο διάρκειας της σύμβασης leasing από 10 έτη και άνω και όταν η κυριότητα θα περιέρχεται στον μισθωτή μετά τη λήξη της σύμβασης. Από κάθε φόρο ή τέλος απαλλάσσονται οι συμβάσεις δανεισμού από τράπεζες των εταιρειών leasing καθώς και οι συμβάσεις χρηματοδοτικής μίσθωσης μεταξύ των εταιρειών αυτών και ξένων προμηθευτών τους. Οι εταιρείες leasing επιτρέπεται να καταρτίζουν ειδικό αποθεματικό κάλυψης επισφαλών απαιτήσεων με την κράτηση από τα καθαρά έσοδα ποσού που αντιστοιχεί στο 2% των ανείσπρακτων στο τέλος κάθε έτους μισθωμάτων. 17

2 TΑ ΕIΔΗ ΤΟΥ LEASING & ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΑΠO ΤΗ ΧΡHΣΗ ΤΟΥ LEASING ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 TΑ ΕIΔΗ ΤΟΥ LEASING & ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΑΠO ΤΗ ΧΡHΣΗ ΤΟΥ LEASING 2.1 TΑ ΕIΔΗ ΤΟΥ LEASING-TΡΟΠΟΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΟΥ ΚΑΙ AΝAΓΚΕΣ ΠΟΥ ΚΑΛΥΠΤΕΙ Η δυνατότητα επιλογών στις διαδοχικές φάσεις διεκπεραίωσης μίας πράξης χρηματοδοτικής μίσθωσης διαμορφώνει τα ακόλουθα σχήματα εφαρμογής της: 2.1.1 AΜΕΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΗ ΜIΣΘΩΣΗ (DIRECT LEASING) Πρόκειται για τεχνική μεγάλων βιομηχανικών επιχειρήσεων, που χρησιμοποιείται με σκοπό την προώθηση των πωλήσεων τους, ενώ τη ρύθμιση του χρηματοδοτικού σκέλους την αναλαμβάνει εξειδικευμένη θυγατρική εταιρεία τους. Στην περίπτωση αυτή, ο κατασκευαστής αναλαμβάνει συνήθως και την παροχή πρόσθετων υπηρεσιών, όπως λ.χ. τη συντήρηση, την εκπαίδευση του προσωπικού κ.α. Είναι μια σύγχρονη τεχνική που προσφέρει τη δυνατότητα στις επιχειρήσεις και τους ελεύθερους επαγγελματίες να αποκτήσουν: α. Κινητό Εξοπλισμό Καινούριο ή μεταχειρισμένο εξοπλισμό από την Ελλάδα ή το εξωτερικό, όπως: μηχανήματα κάθε είδους, οχήματα επιβατηγά και φορτηγά, έπιπλα, ηλεκτρονικό εξοπλισμό, τηλεφωνικά κέντρα και δίκτυα, κλιματιστικά, εξοπλισμό 18

Πτυχιακή εργασία Αθανάσιου Καπετανάκη ιατρείων, ξενοδοχείων και εστιατορίων, αγροτικά και οδοποιητικά μηχανήματα κ.λπ. β. Επαγγελματική στέγη Γραφεία, καταστήματα, βιομηχανικά και βιοτεχνικά κτίρια, εμπορικά και εκθεσιακά κέντρα, αποθήκες και άλλα ακίνητα για επαγγελματική χρήση. H επαγγελματική στέγη μπορεί να αποτελείται από αυτοτελή ακίνητα, αλλά και οριζόντιες ή κάθετες ιδιοκτησίες. Έτσι οι επιχειρήσεις και οι ελεύθεροι επαγγελματίες αποκτούν τα μέσα για την άσκηση της δραστηριότητάς τους και συγχρόνως εκμεταλλεύονται όλα τα φορολογικά και λοιπά πλεονεκτήματα της χρηματοδοτικής μίσθωσης, χωρίς να δεσμεύουν πλέον σημαντικά ίδια κεφάλαια. 2.1.2 ΜΙΣΘΩΣΗ ΜΕ ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ (SERVICE LEASING) Είναι η περίπτωση που προαναφέρθηκε και κατά την οποία ο κατασκευαστής αναλαμβάνει συνήθως και την παροχή πρόσθετων υπηρεσιών, όπως λ.χ. τη συντήρηση, την εκπαίδευση του προσωπικού κ.α. Αυτή η περίπτωση συνήθως εντάσσεται στη σύμβαση άμεσης χρηματοδοτικής μίσθωσης, μπορεί όμως να αποτελεί και αυτοτελή σύμβαση. 2.1.3 ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΗ ΜΙΣΘΩΣΗ - ΠΩΛΗΣΗ (VENDOR LEASING) 19

2 TΑ ΕIΔΗ ΤΟΥ LEASING & ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΑΠO ΤΗ ΧΡHΣΗ ΤΟΥ LEASING Είναι μία τεχνική προώθησης των πωλήσεων, κατά την οποία ένας προμηθευτής εξοπλισμού υπογράφει μία σύμβαση-πλαίσιο με μία εταιρεία leasing και στη συνέχεια προσκομίζει πελάτες για τελική αγορά μέσω της μακροπρόθεσμης ενοικίασης, που προσφέρει η εταιρεία leasing. Από την εταιρεία αυτή ο προμηθευτής εισπράττει ολόκληρο το τίμημα κατά την υπογραφή της σύμβασης ενοικίασης με τον πελάτη. Διάφοροι όροι υπεισέρχονται στην τελική σύμβαση, ανάλογα με τις επιθυμίες των πελατών, οπότε γίνεται λόγος για μίσθωση κατά παραγγελία (λ.χ. εποχιακή διακύμανση, ανάλογα με τις πωλήσεις του τελικού προϊόντος, στην πληρωμή των ενοικίων κ.α.) Η συνεργασία μεταξύ της εταιρίας leasing και του προμηθευτή εξοπλισμού, με διάφορα σχήματα, συμβάλλει στην αύξηση των πωλήσεων και των δύο μερών. 2.1.4 ΕΙΔΙΚΗ ΜΟΡΦΗ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΗΣ ΜΙΣΘΩΣΗΣ (MASTER LEASE LINE) Μεταξύ εταιρείας leasing και πελάτη μπορεί να υπογραφεί μία σύμβασηπλαίσιο, η οποία να εφαρμόζεται κατά τη σταδιακή απόκτηση περισσότερων προγραμμάτων. 2.1.5 ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗ ή ΕΞΙΣΟΡΡΟΠΗΤΙΚΗ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΗ ΜΙΣΘΩΣΗ (LEVERAGED LEASING) Η περίπτωση αυτή εφαρμόζεται σε πράγματα πολύ μεγάλης αξίας (πλοία, αεροπλάνα, τραίνα κ.α.) και προϋποθέτει τη σύμπραξη τεσσάρων μερών: του πελάτη, του βιομηχανικού κατασκευαστή, της εταιρείας leasing και ενός τραπεζικού οργανισμού. 20

Πτυχιακή εργασία Αθανάσιου Καπετανάκη Η τράπεζα διαθέτει αμέσως το τίμημα στη βιομηχανία και εισπράττει ένα μερίδιο των ενοικίων από την εταιρεία leasing, η οποία δρα ως μεσάζων για την τοποθέτηση του εξοπλισμού. 2.1.6 ΠΩΛΗΣΗ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΜIΣΘΩΣΗ ΠAΓΙΩΝ ΣΤΟΙΧΕIΩΝ (SALE&LEASE BACK) Ο ενοικιαστής αγοράζει το πράγμα και στη συνέχεια το πωλεί στην εταιρεία εκμίσθωσης, από την οποία το ενοικιάζει. Αυτός ο τρόπος επιλέγεται για την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών ρευστότητας εκ μέρους του ενοικιαστή. Επίσης, δίνεται η δυνατότητα στην επιχείρηση να βελτιώσει την εικόνα του ισολογισμού της μέσω της εξόφλησης τυχόν βραχυχρόνιου δανεισμού της που χρηματοδότησε την απόκτηση των παγίων. Οι ελεύθεροι επαγγελματίες δεν επιτρέπεται να πωλήσουν στην εταιρία leasing τα επαγγελματικά τους ακίνητα και στη συνέχεια να τα μισθώσουν, επιτρέπεται όμως να πωλήσουν τον εξοπλισμό τους. 2.1.6.1 Πλεονεκτήματα Μοντέλου Sale and Lease Back Τα βασικά πλεονεκτήματα για την εταιρεία που θα επιλέξει το συγκεκριμένο τρόπο χρηματοδότησης, δηλαδή από την πλευρά του μισθωτή (lesee) συνοψίζονται στα ακόλουθα: 1. Άμεση χρησιμοποίηση παγίων στοιχείων 21

2 TΑ ΕIΔΗ ΤΟΥ LEASING & ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΑΠO ΤΗ ΧΡHΣΗ ΤΟΥ LEASING Η επιχείρηση και ο επαγγελματίας μπορούν να χρησιμοποιήσουν άμεσα τον εξοπλισμό που επιθυμούν, χωρίς να χάνουν τη χρήση του, μέχρι το τέλος της σύμβασης οπότε και θα επανέλθει στην κυριότητά τους. 2. Ευνοϊκή φορολόγηση, προσφορά φορολογικών ελαφρύνσεων Ένα σημαντικό πλεονέκτημα του συγκεκριμένου μοντέλου χρηματοδότησης είναι και το γεγονός ότι εξασφαλίζει φορολογικές ελαφρύνσεις στο μισθωτή, οι οποίες με τη σειρά τους και ανάλογα με το πρόγραμμα αποπληρωμής που έχει επιλεγεί οδηγούν σε αντίστοιχη μείωση του χρηματοοικονομικού κόστους. Σημειώνεται ότι τα μισθώματα που καταβάλλονται στην εταιρία leasing για τον εξοπλισμό και το τμήμα των μισθωμάτων που αφορά σε κτίριο θεωρούνται δαπάνες και ως εκ τούτου μειώνουν το φορολογικό εισόδημα. Επιπλέον, μετά τη λήξη της μισθωτικής περιόδου ο επενδυτής αποκτά την κυριότητα του παγίου στοιχείου έναντι προσυμφωνημένου τιμήματος, χωρίς όμως να υποχρεούται να πληρώσει φόρο μεταβίβασης (ΦΜΑ). 3. Ο μισθωτής εμφανίζεται να έχει λιγότερες «υποχρεώσεις» Καθώς ο μισθωτής δεν υποχρεούται να εμφανίζει το στοιχείο του πάγιου ενεργητικού του στις λογιστικές του καταστάσεις, αλλά ούτε και τις μελλοντικές πληρωμές των μισθωμάτων στο παθητικό του ισολογισμού του, εμφανίζεται ως μη έχων χρέη και άλλες οικονομικές υποχρεώσεις. 4. Δημιουργία ρευστότητας Ένας από τους βασικούς λόγους για τους οποίους μια οποιοδήποτε εταιρεία προχωρά στη σύναψη μιας συμφωνίας χρηματοδότησης είναι η άμεση ανάγκη της σε κεφάλαιο, ώστε να χρηματοδοτήσει τυχόν δραστηριότητές της ή να 22

Πτυχιακή εργασία Αθανάσιου Καπετανάκη καλύψει άλλες άμεσες ανάγκες της. Πράγματι, το μοντέλο πώλησης και επαναμίσθωσης των παγίων στοιχείων της εταιρείας εξασφαλίζει άμεση ρευστότητα στην επιχείρηση για την αποδοτικότερη τοποθέτηση του κεφαλαίου της σε άλλους τομείς. 5. Βελτίωση εικόνας ισολογισμού Ένα άλλο πλεονέκτημα της συγκεκριμένης μεθόδου χρηματοδότησης είναι το γεγονός ότι βελτιώνει την εικόνα του ισολογισμού του μισθωτή, μέσω της εξόφλησης τυχόν βραχυχρόνιου δανεισμού του ή άλλων χρεών, και συνάμα βελτιώνει και την κεφαλαιακή διάρθρωση της επιχείρησης. Οδηγεί δηλαδή σε μία συνολική αναδιάρθρωση της οικονομικής κατάστασης του μισθωτή. 6. Ταχύτητα και κόστος διαδικασίας Η διαδικασία υπογραφής μιας σύμβασης leasing είναι ταχύτερη και λιγότερο δαπανηρή σε σχέση με την πλέον συνηθισμένη σύμβαση μακροπρόθεσμου δανεισμού, καθώς δε χρειάζονται προσημειώσεις, υποθήκες κτλ γεγονός που αν μη τι άλλο εξασφαλίζει ευελιξία στην υλοποίηση της επένδυσης. 7. Ευελιξία όρων σύμβασης Παρέχεται δηλαδή η δυνατότητα προσαρμογής της σύμβασης στις ιδιαίτερες απαιτήσεις της κάθε επιχείρησης, καθώς τόσο η διάρκεια όσο και το ύψος του μισθώματος ορίζονται βάσει των οικονομικών δυνατοτήτων του μισθωτή, ενώ συγχρόνως λαμβάνονται υπόψη και διάφοροι εποχικοί παράγοντες. 23

2 TΑ ΕIΔΗ ΤΟΥ LEASING & ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΑΠO ΤΗ ΧΡHΣΗ ΤΟΥ LEASING 2.1.6.2 Μειονεκτήματα Μοντέλου Sale and Lease Back Τα σημαντικότερα μειονεκτήματα του μοντέλου πώλησης και επαναμίσθωσης παρουσιάζονται παρακάτω: 1. Ο μισθωτής δεν έχει την ευελιξία της κυριότητας Ο μισθωτής υποχρεούται να αναλάβει όλους τους κινδύνους από τυχαία περιστατικά μέχρι ανωτέρα βία και συγχρόνως διατρέχει τον κίνδυνο της έκτακτης καταγγελίας της σύμβασης (όπως ορίζεται και γραπτώς άλλωστε) σε περίπτωση αθέτησης κάποιου/κάποιων όρων για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Στην περίπτωση αυτή, ο εκμισθωτής διατηρεί το δικαίωμα όχι μόνο αφαίρεσης του εξοπλισμού αλλά και απαίτησης άμεσης πληρωμής όλων των μισθωμάτων που υπολείπονται μέχρι τη λήξη της σύμβασης. Επιπλέον, και ακριβώς επειδή τα πλοία δεν είναι πια στην άμεση κυριότητα του μισθωτή, υπόκειται σε ελέγχους από τη μεριά των επενδυτών, προκειμένου να διαπιστωθεί η καλή λειτουργική κατάσταση του εξοπλισμού δηλαδή των πλοίων. της εταιρείας 2. Το εκμισθωμένο πάγιο στοιχείο δεν αποτελεί εγγύηση για δανειοδότηση Παρά τη θετική σχέση ιδίων προς ξένα κεφάλαια, μπορεί να εκδηλωθεί δισταγμός των τραπεζών για τη δευτερεύουσα χρηματοδότηση μίας επιχείρησης, όταν ο εξοπλισμός της τελευταίας στηρίζεται αποκλειστικά στη μέθοδο της χρηματοδοτικής μίσθωσης leasing. Ως εκ τούτου, οι μισθωτές (lessees), όχι μόνο δυσκολεύονται πολύ περισσότερο στο να πάρουν κάποιο δάνειο απ ότι στην περίπτωση που τα πάγια στοιχεία ήταν υπό την κατοχή τους, αλλά ακόμα και όταν αυτό συμβεί υποχρεούνται να πληρώσουν μεγαλύτερα επιτόκια. 24

Πτυχιακή εργασία Αθανάσιου Καπετανάκη 3. Προκαθορισμένος χρόνος εκμίσθωσης Συνήθως η εκμίσθωση δε γίνεται να λήξει νωρίτερα ή και αργότερα από τον προσυμφωνηθέντα χρόνο, εκτός και εάν έχει ήδη οριστεί το ενδεχόμενο αυτό στο Option Agreement. Σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να πραγματοποιηθούν διαπραγματεύσεις για ενδεχόμενη «επέκταση της μίσθωσης», οι οποίες κατά πάσα πιθανότητα θα οδηγήσουν (εφόσον επιτευχθεί συμφωνίας) και σε πολύ υψηλότερο επιτόκιο. Τα παραπάνω όμως δεν ισχύει απόλυτα ούτε είναι δεσμευτικό, αλλά εξαρτάται άμεσα από τους όρους της σύμβασης. 4. Προκαθορισμένος χρόνος εκμίσθωσης Το φαινομενικό κόστος του μοντέλου πώλησης και επαναμίσθωσης είναι συχνά υψηλότερο από το επιτόκιο τραπεζικού δανεισμού κι αυτό γιατί την περίπτωση αυτή ο επενδυτής-αγοραστής αναλαμβάνει πολύ μεγαλύτερο ρίσκο απ ότι εάν επρόκειτο για ην παροχή κάποιου δανείου. Παρόλα αυτά, η βαθύτερη διερεύνηση των παρεχόμενων φοροαπαλλαγών μετριάζει την αρχική εντύπωση, δημιουργώντας μάλιστα πλεονεκτική κατάσταση. 2.1.7 ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΗ ή ΔΙΕΘΝΗΣ ΜΙΣΘΩΣΗ (CROSS-BORDER ή OFF- SHORE LEASING) Η περίπτωση αυτή διαφοροποιείται από τις προηγούμενες κατά το στοιχείο της πληρωμής των μισθωμάτων σε συνάλλαγμα, γεγονός που περικλείει πρόσθετους κινδύνους. 25

2 TΑ ΕIΔΗ ΤΟΥ LEASING & ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΑΠO ΤΗ ΧΡHΣΗ ΤΟΥ LEASING 2.2 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΑΠO ΤΗ ΧΡHΣΗ ΤΟΥ LEASING (γενικά) 2.2.1 Πλεονεκτήματα: H χρήση του leasing παρέχει στον επενδυτή μια σειρά σημαντικών πλεονεκτημάτων, όπου τα κυριότερα είναι τα εξής: Το κυριότερο πλεονέκτημα του leasing είναι η εξασφάλιση της χρηματοδότησης του νέου εξοπλισμού/ακινήτου κατά 100%, η άμεση χρησιμοποίηση αυτού του εξοπλισμού/ακινήτου και χωρίς να απαιτείται πάντοτε η ίδια συμμετοχή. Τα μισθώματα που καταβάλλονται στην εταιρία leasing για τον εξοπλισμό και το τμήμα των μισθωμάτων που αφορά σε κτίριο θεωρούνται δαπάνες και μειώνουν το φορολογικό εισόδημα. Η διαδικασία υπογραφής μίας σύμβασης leasing είναι ταχύτερη και λιγότερο δαπανηρή έναντι της σύμβασης μακροπρόθεσμου δανεισμού. Συνήθως δεν χρειάζονται προσημειώσεις, υποθήκες κ.λπ., ενώ προβλέπονται μειωμένα συμβολαιογραφικά δικαιώματα και απαλλαγή από διάφορα τέλη και φόρους. O επενδυτής μπορεί να επιτύχει καλύτερους όρους προμήθειας εξοπλισμού ή απόκτησης επαγγελματικού ακινήτου, καθώς η αξία τους εξοφλείται άμεσα τοις μετρητοίς. Η διάρκεια της μίσθωσης και το ύψος του μισθώματος ορίζονται σύμφωνα με τις οικονομικές δυνατότητες της επιχείρησης, αφού ληφθούν υπόψη και τυχόν εποχικοί παράγοντες. Η πραγματοποίηση επένδυσης σε καινούριο εξοπλισμό μέσω leasing από νέες ή υφιστάμενες επιχειρήσεις μπορεί να συνδυαστεί με τα οφέλη που 26

Πτυχιακή εργασία Αθανάσιου Καπετανάκη προκύπτουν από την υπαγωγή της στον αναπτυξιακό νόμο, εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις που ορίζονται από αυτόν. Μετά τη λήξη της μισθωτικής περιόδου ο επενδυτής αποκτά την κυριότητα του παγίου έναντι προσυμφωνημένου (συνήθως συμβολικού) τμήματος. Η απόκτηση του ακινήτου είναι απαλλαγμένη από το φόρο μεταβίβασης. O επενδυτής προστατεύεται από την τεχνολογική απαξίωση του εξοπλισμού του, τον οποίο μπορεί να ανανεώνει χωρίς να δεσμεύει τα διαθέσιμα κεφάλαιά του. Βελτιώνεται η εικόνα του ισολογισμού της επιχείρησης και της κεφαλαιακής της διάρθρωσης. Η μισθώτρια επιχείρηση, διατηρεί τα κίνητρα των Αναπτυξιακών Νόμων και των Προγραμμάτων της Ε.Ε. Για τα τραπεζικά συγκροτήματα το leasing αποτελεί μία τεχνική διεύρυνσης της πελατείας τους και πολλαπλών κερδών, αφού, εκτός των άλλων αποκτούν διαπραγματευτική δύναμη έναντι των προμηθευτών του εξοπλισμού και προσφέρουν πελατεία στις ασφαλιστικές εταιρείες. Οι εταιρείες leasing διασφαλίζονται από τον κίνδυνο πτώχευσης του μισθωτή, διότι διατηρούν την ιδιοκτησία του εξοπλισμού και επιπλέον απολαμβάνουν σοβαρά φορολογικά κίνητρα (αποσβέσεις, σύσταση αφορολογήτου αποθεματικού). 27

2 TΑ ΕIΔΗ ΤΟΥ LEASING & ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΑΠO ΤΗ ΧΡHΣΗ ΤΟΥ LEASING 2.2.2 Μειονεκτήματα: H χρήση, όμως, του leasing περιέχει και ορισμένα μειονεκτήματα, όπως: Το φαινομενικό κόστος του leasing είναι υψηλότερο από το επιτόκιο τραπεζικού δανεισμού. Η βαθύτερη διερεύνηση των φοροαπαλλαγών μετριάζει την πρώτη εντύπωση, συνήθως, μάλιστα, δημιουργεί πλεονεκτική κατάσταση. Διαφεύγει η ωφέλεια από τη φοροαπαλλαγή των αποσβέσεων στην περίπτωση του ιδιόκτητου εξοπλισμού, ωφέλεια που συμψηφίζεται μέχρις ενός βαθμού από την πλήρη φοροαπαλλαγή των μισθωμάτων. Παρά τη θετική σχέση ιδίων προς ξένα κεφάλαια, μπορεί να εκδηλωθεί δισταγμός των τραπεζών για χρηματοδότηση μίας επιχείρησης, όταν ο εξοπλισμός της τελευταίας στηρίζεται στη μέθοδο του leasing. Ο μισθωτής αναλαμβάνει όλους τους κινδύνους από τυχαία περιστατικά ή ανωτέρα βία έναντι του εκμισθωτή και διατρέχει τον κίνδυνο της έκτακτης καταγγελίας της σύμβασης αν αθετήσει κάποιον όρο της για σημαντικό διάστημα. Στην περίπτωση αυτή, ο εκμισθωτής μπορεί να του αφαιρέσει τον εξοπλισμό και να απαιτήσει την άμεση πληρωμή όλων των μισθωμάτων μέχρι τη λήξη της σύμβασης. Ο μισθωτής υπόκειται στους ελέγχους του εκμισθωτή για τη διαπίστωση της καλής λειτουργικής κατάστασης του εξοπλισμού. 28

Πτυχιακή εργασία Αθανάσιου Καπετανάκη 2.3 LEASING ΑΚΙΝΗΤΩΝ: ΔΕΚΑ ΣΗΜΕΙΑ 1. H αξία του οικοπέδου δεν μπορεί να συμπεριληφθεί στην υπολειμματική αξία της σύμβασης χρηματοδοτικής μίσθωσης. 2. Eκπίπτει φορολογικά μόνο το ποσοστό του μισθώματος που αντιστοιχεί στο κτίριο και όχι εκείνο που αντιστοιχεί στο οικόπεδο. 3. Στις αποδείξεις του μισθώματος η εταιρεία leasing οφείλει να διαχωρίζει το μίσθωμα του κτιρίου και το μίσθωμα του οικοπέδου, να αναγράφει δηλαδή το ακριβές ποσό που μπορεί να εκπέσει φορολογικά. υψούν. 4. Kατά κανόνα, το leasing μπορεί να γίνει μόνο σε υπάρχον κτίριο και όχι σε 5. Kατά κανόνα, δεν μπορεί να γίνει leasing σε ήδη μισθωμένα κτίρια. Σε μία τέτοια περίπτωση, το κτίριο πρέπει να ελεγχθεί και να επιβεβαιωθεί ότι, στον σκοπό αξιοποίησης του συγκεκριμένου ακινήτου, περιλαμβάνεται η εκμίσθωση ή υπομίσθωσή του. 6. Eπίσης, δεν επιτρέπεται leasing σε ακίνητο για χρήση που δεν επιτρέπει η Πολεοδομία. Για παράδειγμα, δεν μπορεί να γίνει χρηματοδοτική μίσθωση σε ένα διαμέρισμα που ο μισθωτής θέλει να ασκήσει χρήση καταστήματος. 7. H σύμβαση leasing πρέπει να μεταγράφεται στο υποθηκοφυλακείο. Συνήθως οι εταιρείες leasing που περιλαμβάνουν αυτό το έξοδο στο συνολικό μίσθωμα, διαμορφώνουν τη σύμβαση έτσι ώστε η εξόφλησή του να γίνεται στο πρώτο μίσθωμα. Tο ποσό αυτό εκπίπτει φορολογικά. 8. Προσοχή: Oρισμένες εταιρείες leasing δεν περιλαμβάνουν τα έξοδα μεταγραφής στο συνολικό κόστος της σύμβασης, με αποτέλεσμα αυτή να φαίνεται 29

2 TΑ ΕIΔΗ ΤΟΥ LEASING & ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΑΠO ΤΗ ΧΡHΣΗ ΤΟΥ LEASING φθηνότερη από κάποια άλλη που το έχει ήδη ενσωματώσει. Σε αυτήν την περίπτωση, ο μισθωτής δεν απαλλάσσεται από το έξοδο αυτό, αντιθέτως θα το πληρώσει στη λήξη της σύμβασης και θα στερηθεί το πλεονέκτημα της φορολογικής απαλλαγής. 9. H χρηματοδοτική μίσθωση για αγροτικές εκτάσεις έχουν πλήρη απαλλαγή του φόρου μεταβίβασης. 10. Mε απόφαση της Tραπέζης της Eλλάδος γίνεται και leasing ακινήτου με ρήτρα ξένου νομίσματος. 30

Πτυχιακή εργασία Αθανάσιου Καπετανάκη ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ LEASING 3.1 ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΗΣ ΜΙΣΘΩΣΗΣ Σύμφωνα με το άρθρο 1 1 ν. 1665/1986, όπως ισχύει μετά την τροποποίηση του από τον ν. 2367/1995, «με τη σύμβαση χρηματοδοτικής μίσθωσης η κατά το άρθρο 2 εταιρεία υποχρεούται να παραχωρεί έναντι μισθώματος τη χρήση πράγματος κινητού ή ακινήτου ή και των δύο μαζί, που προορίζονται αποκλειστικά για επαγγελματική χρήση του αντισυμβαλλομένου, παρέχοντας στον αντισυμβαλλόμενο της συγχρόνως το δικαίωμα είτε να αγοράσει το πράγμα είτε να ανανεώσει τη μίσθωση για ορισμένο χρόνο. Οι συμβαλλόμενοι έχουν την ευχέρεια να ορίσουν ότι το δικαίωμα αγοράς μπορεί να ασκηθεί πριν από τη λήξη του χρόνου της μίσθωσης»11. Επίσης κατά την 3 εδ. α' του ίδιου άρθρου «στην έννοια των κινητών πραγμάτων της παραγράφου 1 περιλαμβάνονται τα αεροσκάφη και εξαιρούνται τα πλοία και τα πλωτά ναυπηγήματα, ενώ στην έννοια των ακινήτων πραγμάτων περιλαμβάνονται οι αγροτικές εκτάσεις, οι οριζόντιες και κάθετες ιδιοκτησίες με κτίσματα μετά του ποσοστού του γηπέδου που αναλογεί σία συγκεκριμένα κτίσματα σε σχέση με τη δομήσιμη επιφάνεια του γηπέδου και γενικά τα κτίσματα ή το συγκρότημα κτισμάτων μετά των λοιπών εγκαταστάσεων, συμπεριλαμβανομένου του γηπέδου που αναλογεί στα συγκεκριμένα κτίσματα, σε συνάρτηση με το εμβαδόν του και τη συνολική δομήσιμη επιφάνεια που μπορεί να πραγματοποιηθεί στο γήπεδο και επιπλέον ο ακάλυπτος χώρος που προβλέπεται από τις πολεοδομικές διατάξεις ως χώρος στάθμευσης αυτοκινήτων»12. Σύμφωνα με τα παραπάνω, αντικείμενο της χρηματοδοτικής μίσθωσης μπορεί να είναι πράγμα κινητό ή ακίνητο. 31

3 ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ LEASING 3.1.1 Κινητό Ελλείψει ειδικότερου προσδιορισμού για την έννοια του κινητού ισχύουν οι προβλέψεις του εμπράγματου δικαίου (ΑΚ 948 εδ. β'). Στην έννοια των κινητών περιλαμβάνονται και τα αυτοκίνητα οχήματα καθώς και τα αεροσκάφη, ενώ ρητά εξαιρούνται τα πλοία και τα πλωτά ναυπηγήματα. 3.1.2 Αεροσκάφος Και υπό το προϊσχύσαν νομοθετικό καθεστώς, δηλαδή πριν από τον ν. 2367/1995, δεν αμφισβητήθηκε η δυνατότητα να είναι αντικείμενο της σύμβασης χρηματοδοτικής μίσθωσης αεροσκάφος. Με την τροποποίηση του νόμου από τον ν. 2367/1995 θεσπίσθηκε πλέον και ρητώς η δυνατότητα αυτή. 4 3.1.3 Ακίνητο Με τις τροποποιήσεις που επέφερε ο ν. 2367/1995 στον ν. 1665/1986 ο θεσμός του Leasing επεκτάθηκε και στα ακίνητα. Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 1 3 «στην έννοια των ακινήτων πραγμάτων συμπεριλαμβάνονται οι αγροτικές εκτάσεις, οι οριζόντιες και κάθετες ιδιοκτησίες με κτίσματα μετά του ποσοστού του γηπέδου που αναλογεί στα συγκεκριμένα κτίσματα σε σχέση με τη δομήσιμη επιφάνεια του γηπέδου και γενικά τα κτίσματα ή το συγκρότημα κτισμάτων μετά των λοιπών εγκαταστάσεων, συμπεριλαμβανομένου του γηπέδου που αναλογεί οτα συγκεκριμένα κτίσματα, σε συνάρτηση με το εμβαδόν του και τη συνολική δομήσιμη επιφάνεια που μπορεί να πραγματοποιηθεί στο γήπεδο και επιπλέον ο ακάλυπτος χώρος που προβλέπεται από τις πολεοδομικές διατάξεις ως χώρος στάθμευσης αυτοκινήτων». 4 Γεωργιάδης Απόστολος,2000,σελ 37 32

Πτυχιακή εργασία Αθανάσιου Καπετανάκη Η διατύπωση αυτή ακολουθήθηκε προφανώς προκειμένου να αρθούν κάποιες αμφιβολίες που είχαν δημιουργηθεί υπό το προϊσχύσαν καθεστώς, σύμφωνα με το οποίο από τα ακίνητα εξαιρούνταν τα οικόπεδα. Γεγονός όμως είναι ότι ακόμη και μετά την πρόσφατη τροποποίηση οι αμφιβολίες δεν εκλείπουν εντελώς. Πράγματι, ακόμη και υπό το προϊσχύσαν καθεστώς δεν είχε αμφισβητηθεί -ούτε Βεβαίως θα μπορούσε βάσιμα να αμφισβητηθεί- ότι σε περίπτωση χρηματοδοτικής μίσθωσης οριζόντιας ιδιοκτησίας αντικείμενο της χρηματοδοτικής μίσθωσης ήταν και το αντίστοιχο ποσοστό συγκυριότητας πάνω στα μέρη του όλου ακινήτου (ΑΚ 1117). Εξάλλου, ιδίως μετά τη θέσπιση της διάταξης του άρθρου 25 ν. 2520/1997, δεν αμφισβητήθηκε ούτε η δυνατότητα χρηματοδοτικής μίσθωσης αγροτικών εκτάσεων. Ζήτημα είχε ανακύψει μόνο για ασκεπείς εκτάσεις, οι οποίες ήσαν μεν οικοδομήσιμες αλλά όχι οικοδομημένες, και οι οποίες εξαιρούνταν από τη ρύθμιση του νόμου. Είχε μάλιστα ασκηθεί κριτική στην εξαίρεση αυτή. Η νέα διατύπωση του νόμου δεν μετέβαλε στο παραμικρό το προϊσχύσαν καθεστώς. Η σύναψη χρηματοδοτικής μίσθωσης με αντικείμενο ένα μη οικοδομημένο οικόπεδο, προκειμένου ο μισθωτής να το χρησιμοποιήσει ως υπαίθριο σταθμό αυτοκινήτων ή ως θερινό κινηματογράφο, εξακολουθεί να μην είναι επιτρεπτή. Το επιτρεπτό ή μη της χρηματοδοτικής μίσθωσης μη οικοδομημένων οικοπέδων είναι πάντως ζήτημα τελείως διαφορετικό από αυτό της απόκτησης τέτοιων οικοπέδων από την εταιρεία χρηματοδοτικής μίσθωσης με σκοπό την ανέγερση οικοδομής σε αυτά και την εν συνεχεία εκμίσθωση των οικοδομημάτων ή τμημάτων τους (οριζόντιων ή κάθετων ιδιοκτησιών) με το ποσοστό συνιδιοκτησίας επί του οικοπέδου που αντιστοιχεί σε αυτές. Η απόκτηση αυτή δεν εμπίπτει στην εξαίρεση του νόμου. Στην περίπτωση αυτή μάλιστα είναι νοητή η σύναψη χρηματοδοτικής μίσθωσης ήδη πριν από την ανέγερση της οικοδομής, με αντικείμενο τη μέλλουσα να ανεγερθεί οικοδομή ή οριζόντια ή κάθετη ιδιοκτησία με το αναλογούν σε αυτή ποσοστό συνιδιοκτησίας επί του οικοπέδου. Μια τέτοια σύμβαση είναι ισχυρή και δεσμεύει τα συμβαλλόμενα μέρη ήδη από την κατάρτιση της, τελεί όμως υπό την αναβλητική αίρεση της παράδοσης του μισθίου από την 33

3 ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ LEASING εκμισθώτρια στον μισθωτή. Από την παράδοση του μισθίου γεννάται και η υποχρέωση του μισθωτή για καταβολή μισθωμάτων. Η εξαίρεση των μη οικοδομημένων οικοπέδων από τη χρηματοδοτική μίσθωση ενδέχεται να δημιουργήσει προβλήματα και στην περίπτωση κατάρρευσης οικοδομήματος που έχει μισθωθεί χρηματοδοτικά, επειδή κατά τον νόμο η έκταση γης στην οποία αντιστοιχούσε η οικοδομή (π.χ. κατά το σύστημα της κατ' όροφο ιδιοκτησίας) δεν μπορεί, ως μη οικοδομημένη, να αποτελέσει αντικείμενο χρηματοδοτικής μίσθωσης. Στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να γίνουν δεκτά τα ακόλουθα: α) Η χρηματοδοτική μίσθωση ακινήτου δεν λύεται οπωσδήποτε με την κατά οποιονδήποτε τρόπο (αλλά πάντως χωρίς υπαιτιότητα του μισθωτή) καταστροφή της οικοδομής. Άλλο το ζήτημα ότι η καταστροφή της οικοδομής ενδέχεται να συνιστά λόγο καταγγελίας της σύμβασης. Σε περίπτωση καταστροφής της οικοδομής ο μισθωτής θα πρέπει, σταθμίζοντας τα συμφέροντα του, να μπορεί να συνεχίσει τη χρηματοδοτική μίσθωση. β) Στην περίπτωση αυτή η κυρία υποχρέωση του εκμισθωτή (εταιρείας leasing) δεν θα συνίσταται στη διατήρηση του μισθίου κατάλληλου για τη συμφωνημένη χρήση (πρβλ. ΑΚ 336 εδ. α') αλλά στη διατήρηση του γηπέδου σε καλή κατάσταση και ενδεχομένως στην ανοχή της άσκησης σ' αυτό από τον μισθωτή άλλης (διαφορετικής από τη συμφωνημένη) χρήσης, οπωσδήποτε όμως επαγγελματικής. γ) Η καλή πίστη επιβάλλει την ανοχή εκ μέρους του εκμισθωτή της ανέγερσης νέας οικοδομής από τον μισθωτή με δικές του δαπάνες. Θα πρέπει δε να ληφθεί υπόψη ότι η υποχρεωτική ασφάλιση του μισθίου από τον μισθωτή, που συνοδεύει όλες τις συμβάσεις χρηματοδοτικής μίσθωσης, αποτελεί ικανό έρεισμα εμμονής στη σύμβαση, αφού με το ποσό που πιθανώς θα καταβάλει η ασφαλιστική εταιρεία μπορεί να ανεγερθεί εκ νέου η οικοδομή, οπότε, σ' αυτή την περίπτωση, οι δαπάνες ανεγέρσεως του μισθίου δεν θα βαρύνουν τον μισθωτή. Θα μπορούσαν 34

Πτυχιακή εργασία Αθανάσιου Καπετανάκη ενδεχομένως να εφαρμοσθούν αναλογικά στην περίπτωση αυτή οι ΑΚ 576 επ. και 600. 5 3.1.4. Πλοίο ή πλωτό ναυπήγημα Προβληματισμό προκαλεί η εξαίρεση από το ρυθμιστικό πεδίο του ν. 1665/1986 των σχετικών συμβάσεων που έχουν ως αντικείμενο πλοίο ή πλωτό ναυπήγημα, σε αντίθεση μάλιστα με το σχέδιο νόμου το οποίο προέβλεπε ρητώς τη δυνατότητα σύναψης συμβάσεων χρηματοδοτικής μίσθωσης με αντικείμενο πλοίο. Υπό το καθεστώς πριν από τον ν. 2367/1995 γινόταν αναντίρρητα δεκτή η δυνατότητα συναφής τέτοιων συμβάσεων. Τονιζόταν μάλιστα ότι η μη πρόβλεψη στον ν. 1665/1986 συστήματος δημοσιότητας για τη διεθνή χρηματοδοτική μίσθωση πλοίου, λόγω ελλείψεως ρυθμίσεως για τη νηολόγηση του πλοίου, θα είχε αρνητικά αποτελέσματα για την ελληνική ναυτιλία, καθώς δημιουργούσε ανταγωνιστικό πλεονέκτημα υπέρ των αλλοδαπών ναυτιλιακών επιχειρήσεων. Ο αποκλεισμός της χρηματοδοτικής μίσθωσης ως εναλλακτικού τρόπου απόκτησης πλοίου εμφανίζεται ακόμη περισσότερο αδικαιολόγητος εξ αιτίας του γεγονότος ότι ο νόμος ειδικώς για τα πλοία έχει καθιερώσει τον θεσμό της καταπιστευτικής μεταβίβασης της κυριότητας, προς τον οποίο η χρηματοδοτική μίσθωση εμφανίζει ουσιώδεις ομοιότητες. Είναι αλήθεια ότι ο θεσμός του leasing δεν είχε προκαλέσει το ιδιαίτερο ενδιαφέρον των ελλήνων εφοπλιστών έως σήμερα, σε αντίθεση με άλλες χώρες. Αυτό οφείλεται εν μέρει στην ύπαρξη ανταγωνιστικών και παραδοσιακά γνωστών τρόπων χρηματοδότησης της απόκτησης πλοίου και εν μέρει στο αυξημένο κόστος της χρηματοδοτικής μίσθωσης. Σε άλλες έννομες τάξεις ο επιχειρηματικός κόσμος έχει σπεύσει να εκμεταλλευτεί τα πλεονεκτήματα που προσφέρει ο θεσμός της χρηματοδοτικής μίσθωσης, ιδίως μάλιστα τη δυνατότητα να εγγράφονται τα πλοία 5 Γεωργιάδης Απόστολος,2000,σελ 38 35