11 Νοεµβρίου 2009 Αρ. Πρωτ.: 17563.09.1 Χειριστής: Αναστασία Ματανά

11 Νοεµβρίου 2009 Αρ. Πρωτ.: 17563.09.1 Χειριστής: Αναστασία Ματανά Υπουργείο Παιδείας, ια Βίου Μάθησης και Θρησκευµάτων Γραφείο Υπουργού Κ. Άννας ιαµαντοπούλου Α. Παπανδρέου 37, 151 80 ΜΑΡΟΥΣΙ Θέµα: Μη αναγνώριση εκπαιδευτικής προϋπηρεσίας παρασχεθείσας σε δηµόσια σχολεία κρατών µελών της Ε.Ε. πριν από την αναγνώριση του οικείου τίτλου σπουδών από τις αρµόδιες Ελληνικές Αρχές ( ΟΑΤΑΠ, ΣΑΕΙ) Αξιότιµη Κυρία Υπουργέ, Στον Συνήγορο του Πολίτη υποβλήθηκε η υπ αρ. πρωτ. 17563/23.09.09 αναφορά της κ. ***, ιταλίδας υπηκόου, η οποία προσφάτως µετακινήθηκε στην Ελλάδα από τη χώρα καταγωγής της και υπέβαλε αίτηση για ένταξη στους πίνακες αναπληρωτών και ωροµισθίων εκπαιδευτικών της δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης, για το έτος 2009-2010. Μάλιστα, εντός του έτους 2009 της αναγνωρίσθηκε από το Συµβούλιο Αναγνώρισης Επαγγελµατικής Ισοτιµίας Τίτλων Τριτοβάθµιας Εκπαίδευσης (Σ.Α.Ε.Ι.Τ.Τ.Ε.) το δικαίωµα να ασκεί το επάγγελµα του καθηγητή δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης κλάδου ΠΕ34 Ιταλικής στην Ελλάδα. Σύµφωνα µε το περιεχόµενο της αναφοράς της, δεν στάθηκε δυνατή κατά το τρέχον έτος η ένταξή της στους ως άνω πίνακες, καθώς δεν είχε παραιτηθεί από το δηµόσιο σχολείο της Ιταλίας στο οποίο δίδασκε. Με την ευκαιρία, όµως, της συµµετοχής της στην ανωτέρω διαδικασία πληροφορήθηκε το ενδεχόµενο µη δυνατότητας προσµέτρησης της προσφερθείσας εκ µέρους της εκπαιδευτικής προϋπηρεσίας στο δηµόσιο εκπαιδευτικό σύστηµα της Ιταλίας για την ένταξή της στους πίνακες αναπληρωτών και ωροµισθίων εκπαιδευτικών της δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης για το έτος 2010-2011, λόγω της αποδοχής της υπ αριθµ. 275/2009 γνωµοδότησης του Νοµικού Συµβουλίου του Κράτους (Ν.Σ.Κ.) από τον τέως Υπουργό Παιδείας, κ. Α. Σπηλιωτόπουλο. Η γνωµοδότηση αυτή εξεδόθη σε συνέχεια υποβληθέντος ερωτήµατος από τη ιεύθυνση Προσωπικού ευτεροβάθµιας Εκπαίδευσης, µε αντικείµενο το κατά πόσον προϋπηρεσία εκπαιδευτικού, παρασχεθείσα νοµίµως σε σχολεία κράτους µέλους της ΕΕ µπορεί να αναγνωρισθεί και να προσµετρηθεί για την κατάταξη αυτού στους πίνακες αναπληρωτών και ωροµισθίων εκπαιδευτικών, µόνο µετά την αναγνώριση του οικείου αλλοδαπού τίτλου από τον.ο.α.τ.α.π. ή και προ της αναγνώρισης. Με την υπ αριθµ. 275/09 γνωµοδότηση, λήφθηκαν υπόψη οι σχετικές νοµοθετικές διατάξεις και διατυπώθηκαν οι εξής απόψεις, οι οποίες παρατίθενται συνοπτικά: α) σύµφωνα µε τις διατάξεις του αρ. 9 παρ. 5 του ν. 3391/05, η προϋπηρεσία αναπληρωτή ή ωροµίσθιου εκπαιδευτικού υπολογίζεται στον κλάδο στον οποίο προσφέρθηκε, ενώ παράλληλα, για την εν λόγω διαδικασία λαµβάνονται υπόψη µόνο οι προϋπηρεσίες που προσφέρθηκαν µετά τη λήψη του πτυχίου του κλάδου στον οποίο υπολογίζονται β) σύµφωνα µε σχετική νοµολογία, ως χρόνος κτήσης του αλλοδαπού τίτλου σπουδών, λαµβάνεται υπόψη η ηµεροχρονολογία αναγνώρισης της ισοτιµίας από το.ο.α.τ.α.π., καθώς, η εν λόγω αναγνώριση συνεπάγεται τη νοµική ισχυροποίηση, για τον εφ εξής χρόνο, του αλλοδαπού τίτλου σπουδών, εξοµοιώνοντάς τον µε τους ηµεδαπούς, ώστε να έχει τις ίδιες µε αυτούς έννοµες συνέπειες γ) σε περιπτώσεις που απαιτείται αναγνώριση διπλώµατος από το Σ.Α.Ε.Ι.Τ.Τ.Ε., αυτή υποκαθιστά την αναγνώριση από το 1

.Ο.Α.Τ.Α.Π., προκειµένου για αναγνώριση επαγγελµατικών δικαιωµάτων. Με βάση τις παραπάνω παραδοχές, το Ν.Σ.Κ. καταλήγει µε την εν λόγω γνωµοδότηση στην άποψη ότι, εφόσον ως προϋπηρεσία σε δηµόσια σχολεία κρατών µελών της ΕΕ νοείται µόνον η παρασχεθείσα µετά την ηµεροµηνία κτήσης του πτυχίου του οικείου κλάδου και εφόσον, ως ηµεροµηνία κτήσης νοείται η ηµεροµηνία αναγνώρισης του πτυχίου από την κατά περίπτωση αρµόδια Αρχή (.Ο.Α.Τ.Α.Π. ή Σ.Α.Ε.Ι.Τ.Τ.Ε.), τότε, µπορεί να αναγνωριστεί µόνον η υπηρεσία που έχει παρασχεθεί µετά την αναγνώριση του σχετικού τίτλου σπουδών από την κατά περίπτωση αρµόδια Ελληνική Αρχή. Ο Συνήγορος του Πολίτη θεωρεί ότι σε περίπτωση που η ανωτέρω γνωµοδότηση εφαρµοστεί από τα αρµόδια διοικητικά όργανα, το Ελληνικό Κράτος θα οδηγηθεί σε συγκεκαλυµένη δυσµενή διάκριση σε βάρος διακινούµενων εργαζοµένων, κοινοτικών υπηκόων, που έχουν ήδη προσφέρει εκπαιδευτική υπηρεσία στον κλάδο τους σε άλλο κράτος µέλος της ΕΕ, αντίθετη στο άρθρο 48 (πλέον 39) της Συνθήκης ΕΚ. Κατά την άποψη της Αρχής, η συγκεκριµένη γνωµοδότηση καθιστά δύο ξεχωριστές διαδικασίες απολύτως αλληλοεξαρτώµενες, τη διαδικασία νοµικής ισχυροποίησης και κατά συνέπεια χρήσης ενός αλλοδαπού τίτλου σπουδών στην Ελλάδα και τη διαδικασία αναγνώρισης στην ηµεδαπή προϋπηρεσιών που έχουν αποδεδειγµένα προσφερθεί στο δηµόσιο εκπαιδευτικό σύστηµα άλλων κρατών µελών της ΕΕ. Η αναγνώριση από τις αρµόδιες Ελληνικές διοικητικές αρχές (.Ο.Α.Τ.Α.Π. ή Σ.Α.Ε.Ι.) ενός αποκτηθέντος σε άλλη χώρα της ΕΕ τίτλου σπουδών είτε του δικαιώµατος άσκησης νοµοθετικά κατοχυρωµένου επαγγέλµατος στην ηµεδαπή, το οποίο έχει ήδη ασκηθεί σε άλλο κράτος µέλος της ΕΕ, δεν είναι δέον να συγχέεται µε το κατά πόσον ο κάτοχος του εν λόγω τίτλου σπουδών ή των εν λόγω επαγγελµατικών προσόντων έχει ήδη προσφέρει υπηρεσία στο αντικείµενο του κλάδου του και µάλιστα, υπηρεσία η οποία αναγνωρίζεται για την ένταξη σε επαγγελµατική δραστηριότητα στην ηµεδαπή. Ειδικότερα: Σύµφωνα µε τις ισχύουσες νοµοθετικές διατάξεις που πλαισιώνουν την πρόσληψη προσωρινών αναπληρωτών και ωροµισθίων εκπαιδευτικών στα σχολεία πρωτοβάθµιας και δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης (αρ. 6 του ν. 3255/04, αρ. 9 του ν. 3391/05), η πρόσληψη γίνεται από ενιαίο πίνακα που συντάσσεται για κάθε έτος και στον οποίον κατατάσσονται µε αίτησή τους οι υποψήφιοι εκπαιδευτικοί κατά σειρά που εξαρτάται από το σύνολο των µορίων τους. Μεταξύ άλλων περιπτώσεων, µοριοδοτούνται κατά ένα µόριο για κάθε µήνα προϋπηρεσίας τους, όσοι έχουν προϋπηρεσία αναπληρωτή ή ωροµισθίου εκπαιδευτικού. Παράλληλα, σύµφωνα µε τις διατάξεις του αρ. 6 παρ. 34 του ν. 3027/02 (όπως έχει τροποποιηθεί, συµπληρωθεί και ισχύει), «όπου στις κείµενες διατάξεις αναφέρεται προϋπηρεσία προσωρινού αναπληρωτή ή ωροµισθίου εκπαιδευτικού, νοείται αυτή που προσφέρθηκε:...ιδ) στα δηµόσια σχολεία Πρωτοβάθµιας και ευτεροβάθµιας Εκπαίδευσης, που τελούν υπό τη διοικητική εποπτεία του αρµόδιου, σε κάθε κράτος, Υπουργείου των χωρών-µελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, µετά την ηµεροµηνία ένταξης των χωρών αυτών στην Ευρωπαϊκή Ένωση...». Μάλιστα, βάσει του σκεπτικού της υπ αρ. 87/07 γνωµοδότησης του Ν.Σ.Κ., βασική προϋπόθεση για την αναγνώριση της προϋπηρεσίας προσωρινού αναπληρωτή ή ωροµισθίου εκπαιδευτικού σε κράτος µέλος της ΕΕ είναι το γεγονός ότι αυτή προσφέρθηκε σε δηµόσιο σχολείο πρωτοβάθµιας ή δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης του κράτους µέλους, έστω και εάν το εν λόγω σχολείο δεν είναι αρµοδιότητας του αντίστοιχου Υπουργείου Παιδείας του κράτους µέλους. Απαραίτητη, όµως, προϋπόθεση είναι η λειτουργία των σχολείων αυτών να τελεί υπό τη διοικητική εποπτεία του αρµόδιου σε κάθε κράτος µέλος Υπουργείου. Άλλωστε, η εν λόγω γνωµοδότηση οδήγησε τελικώς στην αναγνώριση της αναγκαιότητας νοµοθετικής ρύθµισης του θέµατος, µε την ψήφιση της διάταξης του αρ. 2 του ν. 3687/08. Βάσει πάγιας σχετικής νοµολογίας, οι πράξεις του τέως Ι.Κ.Α.Τ.Σ.Α. (πλέον.ο.α.τ.α.π.), µε τις οποίες αναγνωρίζεται η ισοτιµία και η αντιστοιχία τίτλων σπουδών της αλλοδαπής µε αυτούς που χορηγούνται από τα αντίστοιχου επιπέδου ιδρύµατα της ηµεδαπής, δεν αποτελούν απλώς διαπίστωση ορισµένης νοµικής κατάστασης, αλλά επιφέρουν τη διάπλαση νέας κατάστασης, η οποία συνίσταται στη νοµική ισχυροποίηση, για τον εφ εξής χρόνο, του αλλοδαπού 2

τίτλου σπουδών, εξοµοιώνοντάς τον µε τους ηµεδαπούς, ώστε να έχει τις ίδιες µε αυτούς έννοµες συνέπειες (ενδεικτικά, υπ αρ. 1902/05, 1594/02 αποφάσεις του Συµβουλίου της Επικρατείας). Παράλληλα, έχει γίνει δεκτό νοµολογιακά ότι ως χρόνος λήψης πτυχίου της αλλοδαπής νοείται ο χρόνος αναγνώρισης του εν λόγω πτυχίου από το.ο.α.τ.α.π. (ενδεικτικά, υπ αριθµ. 3170/06 απόφαση του ΣτΕ). Οι παραπάνω νοµολογιακές διαπιστώσεις αφορούν ακριβώς τη νοµική ισχυροποίηση του αλλοδαπού τίτλου σπουδών στην ηµεδαπή, το δικαίωµα δηλαδή να φέρει ο κάτοχός του τον συγκεκριµένο τίτλο σπουδών και να µπορεί να τον χρησιµοποιήσει µε τις ίδιες έννοµες συνέπειες που έχουν οι χορηγούµενοι από τα ελληνικά πανεπιστηµιακά ιδρύµατα τίτλοι σπουδών. Επισηµαίνεται, ότι ο εν λόγω τίτλος µπορεί να προέρχεται από οποιαδήποτε χώρα της αλλοδαπής, εντός και εκτός ΕΕ. Ανάλογη νοµική ισχυροποίηση όχι πλέον ακαδηµαϊκού τίτλου σπουδών, αλλά επαγγελµατικών προσόντων, επιφέρει και η αναγνώριση από το Συµβούλιο αναγνώρισης επαγγελµατικής ισοτιµίας τίτλων τριτοβάθµιας εκπαίδευσης (Σ.Α.Ε.Ι.Τ.Τ.Ε.) του δικαιώµατος να ασκεί ο ενδιαφερόµενος συγκεκριµένο νοµοθετικά ρυθµιζόµενο επάγγελµα στην ηµεδαπή, φέροντας τον αντίστοιχο επαγγελµατικό τίτλο και συνοδεύοντάς τον µάλιστα µε το νόµιµο ακαδηµαϊκό τίτλο, τον οποίο έχει αποκτήσει στο κράτος µέλος καταγωγής ή προέλευσής του. Σύµφωνα µε το σύστηµα της σχετικής Οδηγίας 89/48/ΕΟΚ, ένα δίπλωµα αναγνωρίζεται όχι λόγω της ουσιαστικής αξίας της εκπαίδευσης που πιστοποιεί, αλλά διότι καθιστά δυνατή την πρόσβαση σε νοµοθετικά κατοχυρωµένο επάγγελµα εντός του κράτους µέλους στο οποίο αυτό αποκτήθηκε ή αναγνωρίστηκε. Το σύστηµα αυτό θέτει, κατ ουσία, τεκµήριο περί του ότι τα προσόντα αιτούντος ο οποίος έχει δικαίωµα να ασκεί νοµοθετικά κατοχυρωµένο επάγγελµα σε ένα κράτος µέλος είναι επαρκή για την άσκηση του ιδίου αυτού επαγγέλµατος στα λοιπά κράτη µέλη. Σε περίπτωση δε που διαπιστώνονται ουσιώδεις διαφορές ως προς τη διάρκεια ή το περιεχόµενο της εκπαίδευσης σε άλλο κράτος µέλος και της εκπαίδευσης στο κράτος µέλος υποδοχής, µπορεί να δικαιολογηθεί, ως µέγιστη επιτρεπόµενη παρέκκλιση, η απαίτηση του κράτους µέλους υποδοχής να επιβάλει στον αιτούντα συγκεκριµένα αντισταθµιστικά µέτρα. Είτε, λοιπόν, πρόκειται για αναγνώριση ισοτιµίας και αντιστοιχίας ακαδηµαϊκού τίτλου σπουδών από το.ο.α.τ.α.π. είτε πρόκειται για αναγνώριση επαγγελµατικών δικαιωµάτων από το Σ.Α.Ε.Ι.Τ.Τ.Ε. και στις δύο περιπτώσεις, οι αρµόδιοι φορείς µε τις αποφάσεις τους ισχυροποιούν νοµικά το δικαίωµα του κατόχου συγκεκριµένου τίτλου σπουδών να φέρει τον τίτλο αυτόν στην Ελλάδα και να τον χρησιµοποιεί µε όλες τις έννοµες συνέπειες που έχουν οι χορηγούµενοι από τα ελληνικά πανεπιστηµιακά ιδρύµατα τίτλοι σπουδών, καθώς και να ασκεί στην Ελλάδα νοµοθετικά ρυθµιζόµενο επάγγελµα. Όµως, η αναγνώριση ή όχι αποδεδειγµένα προσφερθείσας προϋπηρεσίας στο δηµόσιο εκπαιδευτικό σύστηµα άλλου κράτους µέλους της ΕΕ δεν είναι δυνατόν σε καµία περίπτωση να συνδέεται άµεσα και να καθορίζεται αποφασιστικά από την ηµεροχρονολογία έκδοσης απόφασης αναγνώρισης ακαδηµαϊκού τίτλου ή επαγγελµατικών προσόντων από τα προαναφερόµενα αρµόδια διοικητικά όργανα. Η χρονολογία κατά την οποία ισχυροποιείται νοµικά ο τίτλος σπουδών ή το επαγγελµατικό δικαίωµα συγκεκριµένου ατόµου µε συνέπεια να αποκτά όλες τις έννοµες συνέπειες αυτών στην ηµεδαπή, δεν σχετίζεται µε το κατά πόσον το άτοµο αυτό έχει ήδη προσφέρει προϋπηρεσία στον κλάδο του σε άλλος κράτος µέλος πλην της Ελλάδος (αν και στην περίπτωση των αποφάσεων του Σ.Α.Ε.Ι. η προσφερθείσα προϋπηρεσία στο αντικείµενο σαφώς προσµετράται θετικά στην έκδοση απόφασης, σε ορισµένες δε περιπτώσεις προαπαιτείται). Πολλώ δε µάλλον, δεν είναι δυνατόν να αµφισβητηθεί η προσφορά υπηρεσίας σε άλλο κράτος µέλος της ΕΕ, µε µοναδική αιτιολογία το γεγονός ότι αυτή προσφέρθηκε πριν από την ηµεροµηνία έκδοσης της αναγνωριστικής πράξης είτε από το.ο.α.τ.α.π.είτε από το Σ.Α.Ε.Ι. Και τούτο διότι µια τέτοια πρακτική θα κατέληγε να ακυρώσει στην πράξη προϋπηρεσία που έχει αποδεδειγµένα προσφερθεί σε άλλο κράτος µέλος της ΕΕ και θα έπρεπε να λαµβάνεται υπόψη κατά τη διαδικασία πρόσληψης στο εκπαιδευτικό σύστηµα της Ελλάδας, ιδιαίτερα εφόσον η χώρα προτίθεται καταρχήν 3

µε διάταξη νόµου να λαµβάνει υπόψη την προϋπηρεσία αυτή και µάλιστα να προτάσσει όσους αποδεικνύουν ότι την κατέχουν. Παράλληλα, µια τέτοια πρακτική θα καθίστατο ακυρωτέα εάν η υπόθεση οδηγείτο ενώπιον του ικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων ( ΕΚ), για τους εξής λόγους: Το άρθρο 48 (πλέον, 39) παρ. 1 έως 3 της Συνθήκης ΕΚ καθιερώνει την αρχή της ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζοµένων που συνεπάγεται την κατάργηση κάθε διάκρισης λόγω ιθαγένειας µεταξύ των εργαζοµένων των κρατών-µελών, όσον αφορά την απασχόληση, την αµοιβή και τους άλλους όρους εργασίας. Η ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζοµένων περιλαµβάνει, µεταξύ άλλων, το δικαίωµά τους να διακινούνται ελεύθερα µε σκοπό την πραγµατική προσφορά εργασίας εντός της επικράτειας των κρατών µελών και να διαµένουν σε ένα από τα κράτη µέλη µε σκοπό να ασκούν εκεί ορισµένη εργασία. Η παρέκκλιση που καθιερώνεται µε την παρ. 4 του ιδίου άρθρου («...οι διατάξεις του παρόντος άρθρου δεν εφαρµόζονται προκειµένου περί απασχολήσεως στην δηµόσια διοίκηση..») αφορά µόνον τις θέσεις εργασίας που συνεπάγονται άµεση ή έµµεση συµµετοχή στην άσκηση δηµόσιας εξουσίας και στα καθήκοντα που έχουν ως αντικείµενο τη διασφάλιση των γενικών συµφερόντων του κράτους και οι οποίες συνεπώς προϋποθέτουν την ύπαρξη ειδικής σχέσεως αλληλεγγύης των κατόχων τους προς το κράτος. Ήδη έχει κριθεί νοµολογιακά ότι οι θέσεις εκπαιδευτικών δεν υπάγονται στην ανωτέρω εξαίρεση. Εξάλλου, η αρχή της ίσης µεταχείρισης, στο πλαίσιο της ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζοµένων προβλέπεται και στα άρθρα 1 και 7 του Κανονισµού 1612/68 του Συµβουλίου της 15 ης Οκτωβρίου 1968 «περί της ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζοµένων στο εσωτερικό της κοινότητας» και αφορά τόσο την πρόσβαση στις θέσεις εργασίας όσο και την παροχή της εργασίας, απαγορεύει δε και κάθε µορφή συγκεκαλυµµένης διακρίσεως, η οποία, κατ εφαρµογή άλλων κριτηρίων διακρίσεως, καταλήγει στην πράξη στο ίδιο αποτέλεσµα (απόφαση του ΕΚ της 2ας Ιουλίου 1998 στην υπόθεση C- 290/94, απόφαση του ΕΚ της 12 ης Μαρτίου 1998 στην υπόθεση C-187/96, Επιτροπή κατά Ελλάδος). Εξάλλου, κάθε κοινοτικός υπήκοος, ανεξαρτήτως του τόπου της κατοικίας του και της ιθαγένειάς του, ο οποίος έκανε χρήση του δικαιώµατος της ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζοµένων και άσκησε επαγγελµατική δραστηριότητα σε άλλο κράτος µέλος, εµπίπτει στο πεδίο εφαρµογής των προαναφερθεισών διατάξεων. Τέλος, σύµφωνα µε τις διατάξεις του άρθρου 3 του εν λόγω κανονισµού, δεν εφαρµόζονται οι νοµοθετικές, κανονιστικές και διοικητικές διατάξεις ή οι διοικητικές πρακτικές κράτους µέλους οι οποίες περιορίζουν ή εξαρτούν από όρους που δεν προβλέπονται για τους ηµεδαπούς, τη ζήτηση και την προσφορά εργασίας, την πρόσληψη σε απασχόληση και την άσκησή της από τους αλλοδαπούς, ή οι οποίες, αν και εφαρµόζονται ανεξαρτήτως ιθαγένειας έχουν ως αποκλειστικό ή κύριο σκοπό ή αποτέλεσµα να αποκλείουν τους υπηκόους των άλλων κρατών µελών από την προσφερόµενη απασχόληση. Όπως σαφώς προκύπτει από τα παραπάνω, ο κανόνας της ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζοµένων στο εσωτερικό της Κοινότητας, σε συνδυασµό µε την ίση µεταχείριση τούτων, ανεξάρτητα από την ιθαγένειά τους, δεν µπορεί να λειτουργεί σε βάρος των διακινούµενων εργαζοµένων που έχουν διανύσει µέρος της σταδιοδροµίας τους σε υπηρεσία άλλου κράτους µέλους, γιατί µπορεί να προσβάλει την αρχή της απαγόρευσης των διακρίσεων την οποία καθιερώνουν οι διατάξεις αυτές (βλ. ενδεικτικά την υπ αριθµ. 466/99 απόφαση του ιοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών). Στην υπόθεση C-187/96 του ΕΚ, διατυπώθηκε ευθέως η άποψη ότι µια εθνικού δικαίου διάταξη ή διοικητική πρακτική, η οποία δεν είναι αντικειµενικά δικαιολογηµένη και ανάλογη προς τον επιδιωκόµενο σκοπό, πρέπει να θεωρηθεί ότι συνεπάγεται εµµέσως δυσµενείς διακρίσεις, εφόσον µπορεί, από τη φύση της, να θίξει περισσότερο τους διακινούµενους εργαζοµένους απ ό,τι τους ηµεδαπούς εργαζοµένους και ενέχει, συνεπώς, τον κίνδυνο να θέσει σε δυσµενέστερη µοίρα ειδικά τους διακινούµενους εργαζοµένους (ίδιο και το σκεπτικό της απόφασης ΕΚ της 30 ης Νοεµβρίου 2000 για την υπόθεση C-195/98). 4

Σε απόφαση του ιοικητικού Εφετείου Αθηνών (υπ αρ. 978/02), εξετάσθηκε περίπτωση κατά την οποία δεν έγινε αποδεκτή από το ΑΣΕΠ η αναγνώριση προϋπηρεσίας εκπαιδευτικού γερµανικής καταγωγής, η οποία είχε προσφερθεί στη Γερµανία σε µόνιµη θέση εκπαιδευτικού προσωπικού γερµανικής φιλολογίας. Σύµφωνα µε το σκεπτικό της εν λόγω απόφασης, όταν κάποιο κράτος µέλος, επ ευκαιρία πρόσληψης προσωπικού σε θέσεις της δηµόσιας εκπαίδευσης που δεν εµπίπτουν στο πεδίο εφαρµογής του αρ. 48 παρ. 4 του Συνθήκης ΕΚ, προτίθεται καταρχήν να λάβει υπόψη προηγούµενες επαγγελµατικές δραστηριότητες στο συγκεκριµένο αντικείµενο, προσφερθείσες στο πλαίσιο της δηµόσιας διοίκησης, το κράτος αυτό δεν µπορεί να προβεί σε δυσµενή διάκριση έναντι των κοινοτικών υπηκόων αποκλείοντας τις ίδιες ή παρεµφερείς δραστηριότητες που ασκήθηκαν σε δηµόσια υπηρεσία άλλου κράτους µέλους. Και τούτο διότι, µε µια τέτοια πρακτική, θα εισαγόταν αδικαιολόγητη συγκεκαλυµένη δυσµενής διάκριση σε βάρος κοινοτικών υπηκόων που έχουν πραγµατοποιήσει παρεµφερή ή ανώτερη προϋπηρεσία σε άλλο κράτος µέλος, αντίθετη στο άρθρο 48 της Συνθήκης ΕΚ. Στην υπόθεση C-371/04, που ήχθη ενώπιον του ΕΚ και µε την οποία εξετάσθηκε η νοµιµότητα της άρνησης της Ιταλίας να αναγνωρίσει εκπαιδευτική προϋπηρεσία κοινοτικού υπηκόου προσφερθείσα στο δηµόσιο εκπαιδευτικό σύστηµα της Γαλλίας, µε την αιτιολογία ότι ο εν λόγω διορισµός στη Γαλλία δεν είχε πραγµατοποιηθεί µετά από επιτυχία σε γενικό διαγωνισµό εκπαιδευτικών και η αποκτηθείσα επαγγελµατική πείρα δεν ήταν αντίστοιχης αξίας µε αυτήν που θα είχε ο αιτών εάν είχε συµµετάσχει σε γενικό διαγωνισµό, καθώς, σε τέτοια περίπτωση τα κριτήρια επιλογής θα ήταν πιο αυστηρά, διατυπώθηκαν οι εξής απόψεις του γενικού Εισαγγελέα: α) καταρχήν, κρίσιµο στοιχεία για την υπόθεση θεωρήθηκε το γεγονός ότι το πρόσωπο που αφορούσε η υπόθεση είχε πράγµατι εργασθεί σε δηµόσιο σχολείο στη Γαλλία και όχι οι ειδικές περιστάσεις που οδήγησαν στην απασχόληση στη θέση αυτή β) ακόµη και εάν, ένα πρόσωπο απασχολείται στο δηµόσιο τοµέα άλλου κράτους µέλους υπό προϋποθέσεις διαφορετικές από εκείνες που ισχύουν σε άλλη περίπτωση, η απόλυτη άρνηση συνεκτίµησης αυτής της επαγγελµατικής πείρας, σηµαίνει ότι το κράτος µέλος υποδοχής θεωρεί ότι η αποκτηθείσα πείρα δεν έχει καµία αξία, όποια σχέση και εν έχει µε τη µεταγενέστερη απασχόληση. Όµως, η προσέγγιση αυτή δεν µπορεί να αποτελέσει νόµιµη αιτιολογία της δυσµενούς µεταχείρισης. Ίσως, η µόνη περίπτωση κατά την οποία θα µπορούσε να δικαιολογηθεί ειδικώς, θα ήταν µε την επίκληση επιτακτικών λόγων γενικού συµφέροντος. Με την από 26.10.06 απόφασή του για την ανωτέρω υπόθεση, το ΕΚ έκρινε ότι η Ιταλία, µη λαµβάνοντας υπόψη την επαγγελµατική πείρα και προϋπηρεσία που αποκτήθηκαν κατά την άσκηση παρόµοιας δραστηριότητας στη δηµόσια διοίκηση άλλου κράτους µέλους από κοινοτικό εργαζόµενο, παρέβη τις υποχρεώσεις που υπέχει από τα άρθρα 39 ΕΚ και 7 παρ. 1 του κανονισµού 1612/68 του Συµβουλίου της 15 ης Οκτωβρίου 1968, περί της ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζοµένων στο εσωτερικό της Κοινότητας. Λαµβανοµένων υπόψη των παραπάνω, ο Συνήγορος του Πολίτη θεωρεί ότι η µη αναγνώριση αποκτηθείσας από κοινοτικό υπήκοο προϋπηρεσίας στον οικείο κλάδο, προσφερθείσας σε δηµόσιο σχολείο κράτους µέλους της ΕΕ, µόνον µε βάση την αποδοχή της άποψης ότι µέχρι την ηµεροµηνία αναγνώρισης του αντίστοιχου τίτλου σπουδών από τις αρµόδιες διοικητικές αρχές της ηµεδαπής, οποιαδήποτε προσφερθείσα έως εκείνη τη χρονική στιγµή προϋπηρεσία δεν έχει ισχύ, ακυρώνει στην πράξη το σύνολο της αποκτηθείσας στο δηµόσιο εκπαιδευτικό σύστηµα άλλου κράτους µέλους της ΕΕ από κοινοτικό υπήκοο προϋπηρεσίας στον κλάδο του, και συνιστά πρακτική που προδήλως αποβαίνει σε βάρος των διακινούµενων εργαζοµένων που έχουν ήδη διανύσει ένα µέρος της σταδιοδροµίας τους σε άλλο κράτος µέλος, είτε πρόκειται για Έλληνες είτε πρόκειται για άλλους κοινοτικούς υπηκόους. Και τούτο διότι, ο Έλληνας ή κοινοτικός υπήκοος που αποκτάει τίτλο σπουδών στην ηµεδαπή δεν θα αντιµετωπίσει κανένα εµπόδιο κατά την διαδικασία αναγνώρισης προσφερθείσας εκ µέρους του προϋπηρεσίας στο δηµόσιο εκπαιδευτικό σύστηµα της ηµεδαπής, εφόσον, βεβαίως, η προϋπηρεσία αυτή προσφέρθηκε µετά από την απόκτηση του 5

σχετικού τίτλου σπουδών. Αντιθέτως, ο Έλληνας ή κοινοτικός υπήκοος που αποκτάει τίτλο σπουδών στην αλλοδαπή και ξεκινάει την επαγγελµατική του σταδιοδροµία σε άλλο κράτος µέλος της ΕΕ θα βρεθεί σε σαφέστατα δυσµενέστερη θέση σε σχέση µε τον µη διακινούµενο εργαζόµενο σε περίπτωση µετακίνησής του στην ηµεδαπή και απόφασής του να συνεχίσει εδώ την επαγγελµατική του σταδιοδροµία, καθώς, θα βρεθεί αντιµέτωπος µε τη µη δυνατότητα αναγνώρισης της παρασχεθείσας προϋπηρεσίας του. Το εν λόγω πρόσωπο, Έλληνας ή κοινοτικός υπήκοος, δεν θα επιδιώξει άµεσα την αναγνώριση του τίτλου σπουδών του ή της επαγγελµατικής τους δραστηριότητας από τις αρµόδιες προς τούτο Ελληνικές αρχές, παρά µόνον σε περίπτωση που χρειαστεί να προβεί στην απόφαση συνέχισης της επαγγελµατικής του σταδιοδροµίας στην Ελλάδα. Σε άλλη περίπτωση, θα πρόκειται για µια διαδικασία στην οποία ουδέποτε θα σκεφτεί να υποβληθεί, εκτός εάν συντρέξει λόγος µετακίνησής του στην Ελλάδα. Η ακαδηµαϊκή αναγνώριση είτε η επαγγελµατική αναγνώριση των προσόντων ενός κοινοτικού υπηκόου σε άλλο κράτος µέλος της ΕΕ εκτός αυτού της καταγωγής του, έχει νόηµα να επιδιωχθεί και να πραγµατοποιηθεί µόνον στην περίπτωση που το πρόσωπο αυτό χρειαστεί ή επιλέξει να ασκήσει επαγγελµατική δραστηριότητα εντός άλλου κράτους µέλους. Κατά συνέπεια, µία ιταλίδα υπήκοος, η οποία έχει ολοκληρώσει τις σπουδές της στο κράτος µέλος καταγωγής της και έχει ξεκινήσει σε αυτό την επαγγελµατική της σταδιοδροµία, θα επιδιώξει την ακαδηµαϊκή αναγνώριση του τίτλου σπουδών της ή την επαγγελµατική αναγνώριση των προσόντων της σε άλλο κράτος µέλος (π.χ. στην Ελλάδα) µόνον σε περίπτωση µετακίνησής της στο κράτος αυτό και απόφασής της να συνεχίσει εδώ την άσκηση της επαγγελµατικής της δραστηριότητας. Εάν κάθε κράτος µέλος της ΕΕ υιοθετούσε την ίδια πρακτική µε την Ελλάδα στο θέµα αυτό, θα οδηγούµασταν σε µαζικές καταστρατηγήσεις διατάξεων της κοινοτικής νοµοθεσίας που αφορούν την ελεύθερη διακίνηση των εργαζοµένων, καθώς, οποιαδήποτε αποκτηθείσα προϋπηρεσία εντός του δηµόσιου εκπαιδευτικού συστήµατος κράτους µέλους της ΕΕ δεν θα αναγνωριζόταν από τις αρµόδιες αρχές άλλου κράτους µέλους, παρά µόνον εάν η προϋπηρεσία αυτή προσφερόταν µετά από την αναγνώριση των τίτλων σπουδών ή επαγγελµατικών προσόντων κοινοτικών υπηκόων στο κράτος µέλος αυτό. Με την πρακτική που προτείνεται από την υπ αρ. 275/09 γνωµοδότηση του ΝΣΚ, θα οδηγηθούµε σε προδήλως άνιση µεταχείριση των διακινούµενων εργαζοµένων σε σχέση µε τους ηµεδαπούς και ακύρωση στην πράξη της προϋπηρεσίας που αυτοί έχουν αποκτήσει σε άλλο κράτος µέλος της ΕΕ στο αντικείµενο του κλάδου τους, εξαρτώντας άµεσα και αποκλειστικά την αναγνώριση της προϋπηρεσίας αυτής από την ηµεροχρονολογία αναγνώρισης του οικείου τίτλου σπουδών από το.ο.α.τ.α.π. είτε των επαγγελµατικών τους προσόντων από το Σ.Α.Ε.Ι.Τ.Τ.Ε. Κατά την ως άνω προτεινόµενη λογική, ο µοναδικός τρόπος για κοινοτικούς εργαζοµένους να διασφαλίσουν την αναγνώριση του κοινοτικού τους δικαιώµατος της ελεύθερης διακίνησής τους εντός χωρών της ΕΕ, εν προκειµένω, εντός της Ελλάδας, συνίσταται στην υποβολή αιτήµατος προς το.ο.α.τ.α.π. αναγνώρισης του αποκτηθέντος σε άλλη χώρα της ΕΕ τίτλου σπουδών τους, την ακριβή χρονική στιγµή απόκτησης του τίτλου αυτού, προκειµένου να µην αντιµετωπίσουν προβλήµατα σε περίπτωση ενδεχόµενης µελλοντικής µετακίνησης και εγκατάστασής τους στην Ελλάδα για την άσκηση επαγγελµατικής δραστηριότητας συνδεόµενης µε το αποκτηθέν πτυχίο τους. Για τους λόγους που παρατέθηκαν εκτενώς ως άνω, ο Συνήγορος του Πολίτη θεωρεί το σκεπτικό της υπ αρ. 275/09 γνωµοδότησης του ΝΣΚ προβληµατικό, στον βαθµό που µε αυτήν προτείνεται η υιοθέτηση διοικητικής πρακτικής, η οποία κινδυνεύει να παραβιάσει ευθέως στην πράξη κοινοτικές διατάξεις περί ελεύθερης διακίνησης εργαζοµένων στο εσωτερικό της Κοινότητας, ακυρώνοντας στην ουσία τυχόν προσφερθείσα προϋπηρεσία εκ µέρους εκπαιδευτικών σε δηµόσιο εκπαιδευτικό σύστηµα άλλης χώρας της ΕΕ πλην της Ελλάδος, εάν αυτή αποκτήθηκε πριν από την ηµεροµηνία αναγνώρισης του οικείου τίτλου σπουδών ή των επαγγελµατικών 6

προσόντων από τις αρµόδιες ελληνικές διοικητικές αρχές. Στην ουσία, µε την υιοθέτηση µιας τέτοιας πρακτικής διακυβεύεται η κατάργηση στην πράξη µεταξύ των κρατών µελών των εµποδίων στην ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων. Για τους λόγους αυτούς, ο Συνήγορος του Πολίτη σας απευθύνει την παρούσα επιστολή, αξιότιµη κυρία Υπουργέ, εισηγούµενος την ανάκληση της αποδοχής της επίµαχης γνωµοδότησης και τη συνέχιση της έως τώρα ακολουθούµενης πρακτικής αναγνώρισης της προϋπηρεσίας εκπαιδευτικών, που έχει προσφερθεί στο δηµόσιο εκπαιδευτικό σύστηµα κρατών µελών της ΕΕ, σύµφωνα µε τις εκ του νόµου τιθέµενες προϋποθέσεις. Σας ευχαριστώ εκ των προτέρων για τη συνεργασία. Με τιµή, Καλλιόπη Σπανού Βοηθός Συνήγορος του Πολίτη Κοινοποίηση: Υπουργείο Παιδείας, ια Βίου Μάθησης και Θρησκευµάτων ιεύθυνση Προσωπικού ευτεροβάθµιας Εκπαίδευσης Τµήµα Α ιορισµών Α. Παπανδρέου 37 151 80 ΜΑΡΟΥΣΙ 7