Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών Δυναμικό, προέλευση και χρήσεις της βιομάζας ξυλείας στην Κύπρο και αξιολόγηση των κοινωνικών, οικονομικών και περιβαλλοντικών επιπτώσεων ΑΕΙΦΟΡΙΑ/ΚΟΙΑΦ/0608(ΒΕ)/02 Χάρης Κορδάτος ΤΕΛΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Αίθουσα πολλαπλών χρήσεων Τμήματος Γεωργίας 30 Ιανουαρίου 2013
ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΑΓΩΓΗ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΩΝ ΧΡΗΣΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ (GIS). Εξασφαλίσθηκαν για τους σκοπούς του συγκεκριμένου ερευνητικού έργου γεωγραφικά δεδομένα από το Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας. Οι Χάρτες είναι διαθέσιμοι στην ιστοσελίδα του έργου www.cea.org.cy/biomass/ Επιπλέον χρησιμοποιήθηκε για τη στατιστική επεξεργασία το στατιστικό πρόγραμμα SPSS
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΧΑΡΤΗΣ 1: Επισκέψεις σε επιλεγμένες ορεινές κοινότητες Επισκέψεις σε 41 ορεινές Κοινότητες/Δήμο Λευκάρων Σύνολο νοικοκυριών 514 Πάφος: 10 Λεμεσός: 17 Λευκωσία: 13 Λάρνακα: 1
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΧΑΡΤΗΣ 2: Ποσοστό των νοικοκυριών που χρησιμοποιεί τζάκι ως βασικό μέσο θέρμανσης των χώρων της οικίας Το μεγαλύτερο ποσοστό χρήσης τζακιού εντοπίζεται στις δυτικές περιοχές της Κύπρου και συγκεκριμένα στην επαρχία Πάφου
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΧΑΡΤΗΣ 3: Ετήσιες ποσότητες κατανάλωσης ξυλείας στις 41 ορεινές Κοινότητες/Δήμο Μεγαλύτερες ποσότητες κατανάλωσης ξυλείας εντοπίζονται στο δυτικό μέρος της Κύπρου και συγκεκριμένα στην επαρχία Πάφου
ΕΚΤΙΜΩΜΕΝΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΚΑΥΣΟΞΥΛΩΝ Σε 41 Ορεινές Κοινότητες το Σύνολο της ξυλείας που καταναλώνεται είναι 1.112 τόνοι ετησίως Κατανάλωση καυσόξυλων (τόνοι) 600 500 481 400 357 300 256 200 100 0 Λευκ ωσίας Λεμεσός Πάφος Λάρνακα 18 Στο Σύνολο των ορεινών Κοινοτήτων της Κύπρου εκτιμάται ότι η κατανάλωση καυσόξυλων ανέρχεται στους σε 3.661 τόνους ετησίως
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΞΙΑ Στις ορεινές Κοινότητες της Κύπρου (135) εκτιμήθηκε ότι το 10% της αγοράς των καυσόξυλων προέρχεται από το εξωτερικό. Εκτιμάται ότι το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών με το εξωτερικό λόγω της εγχώριας κατανάλωσης καυσόξυλων μειώνεται κατά 1,4 εκατομμύρια ευρώ ετησίως.
ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΚΑΥΣΟΞΥΛΩΝ
ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΚΑΥΣΟΞΥΛΩΝ
ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ ΞΥΛΕΙΑΣ ΧΑΡΤΗΣ 4: Ποσότητες κατανάλωσης ξυλείας και περιοχές προστασίας της φύσης Κοιλάδα Κέδρων-Κάμπος Δάσος Πάφου Εθνικό Δασικό Πάρκο Τροόδους Χερσόνησος Ακάμα Κοίλη Μαυροκόλυμπος Κοιλάδα Έζουσας
Η ΑΓΟΡΑ ΒΙΟΜΑΖΑΣ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ Σύμφωνα με στοιχεία που παραχωρήθηκαν από το Τμήμα Τελωνείων της Κυπριακής Δημοκρατίας, ο αριθμός των εταιρειών που δραστηριοποιούνται με τις εισαγωγές καυσόξυλων, μπρικετών και πέλετς, ο αριθμός των απασχολούμενων καθώς και οι εισαγόμενες ποσότητες δίνονται στον παρακάτω Πίνακα Δεν υπάρχουν στατιστικά στοιχεία για τις ποσότητες που πωλήθηκαν στις ορεινές/ημιορεινές περιοχές, ωστόσο από την έρευνα φάνηκε ότι η προμήθεια καυσόξυλων στις επιλεγμένες ορεινές περιοχές από εταιρείες εισαγωγής ανέρχονται στους 32 τόνους περίπου το 2010, 11 τόνους περίπου το 2011 και 92 τόνους περίπου το 2012 (ποσοστό περίπου 19% των συνολικών ποσοτήτων καυσόξυλων που βρέθηκε ότι καταναλώνονται στις επιλεγμένες ορεινές περιοχές). Αριθμός εταιρειών 2010 2011 2012* Εισαγόμενες ποσότητες (τόνοι) Αριθμός απασχολούμε νων Αριθμός εταιρειών Εισαγόμενες ποσότητες (τόνοι) Αριθμός απασχολούμε νων Αριθμός εταιρειών Εισαγόμενες ποσότητες (τόνοι) Αριθμός απασχολούμ ενων Καυσόξυλα 5 171,8 5 3 59,6 3 20 488,3 22 Μπρικέτες 47 9.577,3 50 64 11.000 74 71 9.553,6 80 Πέλετς 4 55,4 4 1 64,4 1 2 125,9 11 ΣΥΝΟΛΙΚΑ 56 9.803,7 59 68 11.124 78 93 10.167,8 113
ΠΟΣΟΤΗΤΕΣ ΕΓΧΩΡΙΑΣ ΞΥΛΕΙΑΣ ΑΠΟ ΤΜΗΜΑ ΔΑΣΩΝ Αναφορικά με τις ποσότητες κλαδοξυλείας, ή ελαττωματικής ξυλείας που πωλήθηκε από το Τμήμα Δασών του Υπουργείου Γεωργίας Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος, ως καυσόξυλα ή για παραγωγή κάρβουνων κατά την περίοδο 2002-2012, σε παγκύπριο επίπεδο, παρατηρείται αύξηση το 2012 όπως φαίνεται στο Γράφημα, ωστόσο οι διαθέσιμες αυτές ποσότητες επηρεάζονται και από άλλους παράγοντες (π.χ. πυρκαγιές). Στις ορεινές κοινότητες το 10% προμηθεύεται καυσόξυλα από το Τμήμα Δασών ( περίπου 108 τόνοι)
ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΠΟΥ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΣΤΟΝ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΖΑΚΙΩΝ Στην Κύπρο δραστηριοποιούνται στο χώρο της εισαγωγής και εγκατάστασης παραδοσιακών, ενεργειακών τζακιών και σομπών περίπου 50 εταιρείες. Σύμφωνα με τις απαιτήσεις της νέας Οδηγίας 2009/28/ΕΚ τα Κράτη Μέλη πρέπει να μεριμνούν, ώστε καθεστώτα πιστοποίησης ή ισοδύναμα συστήματα χαρακτηρισμού να γίνουν ή να είναι διαθέσιμα στις 31 Δεκεμβρίου 2012 για τους εγκαταστάτες μικρής κλίμακας λεβήτων και θερμαστρών βιομάζας. Αυτό αναμένεται να περιορίσει το μεγάλο αριθμό πυρκαγιών που παρατηρήθηκαν στην Κύπρο το 2012 λόγω τεχνικών αστοχιών στα φουγάρα και καπνοδόχους ή λόγω ελαττωματικών εγκαταστάσεων τζακιών, αλλά και τη ρύπανση λόγω ατελειών στην εγκατάσταση ή/και απουσία συντήρησης.
ΣΕΝΑΡΙΟ ΜΕΤΑΒΑΣΗΣ ΣΕ ΠΙΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ ΑΠΟΔΟΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ Αντικατάσταση παραδοσιακού τζακιού με ενεργειακό τζάκι/σόμπα Επιτυγχάνεται αύξηση της απόδοσης από 70-80% Επιτυγχάνεται βελτίωση της ποιότητας του αέρα λόγω βελτίωσης της καύσης Μειώνεται η κατανάλωση καυσίμου Στο σύνολο των 135 ορεινών Κοινοτήτων εκτιμάται ότι θα απαιτηθεί η αντικατάσταση 9.480 τζακιών Το κόστος αντικατάστασης εκτιμάται σε 18.960.000 εκατομμύρια ευρώ Η μείωση στην κατανάλωση καυσόξυλων εκτιμάται 1.831 τόνους
ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ Η κατανάλωση ενέργειας μειώνεται όταν αυξάνεται η επιφάνεια της κατοικίας. Ίσως να οφείλεται στην θέρμανση μεμονωμένων χώρων Το ετήσιο οικογενειακό εισόδημα, η ηλικία, το επίπεδο μόρφωσης δεν σχετίζονται με την ετήσια κατανάλωση ενέργειας στην κατοικία Παρατηρήθηκε διαφοροποίηση στη χρήση βιομάζας ανά Επαρχία Ο βαθμός ενημέρωσης για τα ενεργειακά τζάκια, παραδόξως, εμφανίζεται μεγαλύτερος στα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας και χαμηλότερου επιπέδου μόρφωσης.
ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΚΟΙΝΟΝΙΚΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ Τα νεότερα άτομα με μεγαλύτερο επίπεδο μόρφωσης επιλέγουν την εγκατάσταση συστημάτων εξοικονόμησης ενέργειας σε αντίθεση με τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας και σε αυτό υποβοήθησαν οι παρεχόμενες χορηγίες για θερμομονώσεις και διπλά τζάμια που ήταν σε ισχύ, για τις οποίες γνώριζαν το 41% των ερωτώμενων. Φάνηκε ότι η επιλογή για μελλοντική εγκατάσταση ενός συστήματος ΑΠΕ δεν εξαρτάται από το φύλο, την ηλικία, την περιοχή διαμονής και το μορφωτικό επίπεδο, για τις οποίες δεν σκοπεύει να εγκαταστήσει περισσότερο από το 80% των ερωτώμενων.
ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΚΟΙΝΟΝΙΚΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΕΝΕΡΓΗΕΙΑΚΑ Από τη στατιστική επεξεργασία των αποτελεσμάτων φαίνεται ότι η επιλογή του καύσιμου και του συστήματος θέρμανσης δεν σχετίζεται με το οικογενειακό εισόδημα, ούτε με το μορφωτικό επίπεδο αλλά ούτε και με το υψόμετρο. Διαφαίνεται από τα αποτελέσματα ότι το παραδοσιακό τζάκι αποτελεί μέρος της κουλτούρας του Κυπριακού λαού, προσφέρει θαλπωρή, συντροφιά και ζεστασιά στα ηλικιωμένα άτομα.
Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ Περισσότερες πληροφορίες www.cea.org.cy/biomass