ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Bρυξέλλες, 8 εκεµβρίου 2000 (20.12) (OR. fr) 13289/00 ADD 1 LIMITE JAI 135 ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΣΕ ΙΑΒΙΒΑΣΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Αποστολέας : κ. Pierre VIMONT, Μόνιµος αντιπρόσωπος της Γαλλίας Ηµεροµηνία Παραλαβής : 10 Νοεµβρίου 2000, Βρυξέλλες Αποδέκτης : κ. Javier SOLANA, Γενικός Γραµµατέας/Ύπατος Εκπρόσωπος Θέµα : Ανακοίνωση της κυβέρνησης της Γαλλικής ηµοκρατίας Πρωτοβουλία της κυβέρνησης της Γαλλικής ηµοκρατίας µε σκοπό την εκ µέρους του Συµβουλίου έγκριση σχεδίου απόφασης για τη δηµιουργία ευρωπαϊκού δικτύου εκπαίδευσης δικαστικών Επισυνάπτεται για τις αντιπροσωπίες επεξηγηµατικό σηµείωµα της κυβέρνησης της Γαλλικής ηµοκρατίας σχετικά µε την ως άνω πρωτοβουλία. 13289//00 ADD 1 ΖΞ/µκ 1
Σχέδιο απόφασης για τη δηµιουργία ευρωπαϊκού δικτύου εκπαίδευσης δικαστικών Επεξηγηµατικό σηµείωµα 1. Γενικές παρατηρήσεις Εισαγωγή Για να υλοποιηθεί ο χώρος ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης ο προβλεπόµενος στη συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση, οι δικαστές και οι εισαγγελείς των κρατών µελών πρέπει να κατανοήσουν εις βάθος τα καθ έκαστον δικαστικά και δικαιοδοτικά συστήµατα καθώς και τα µέσα συνεργασίας. Η εκπαίδευση των δικαστικών ενδείκνυται ιδιαίτερα για την ανάπτυξη αυτής της κατανόησης αλλά και ενός κλίµατος εµπιστοσύνης που θα προαγάγει τη λειτουργία του ευρωπαϊκού δικαστικού χώρου. Τα κράτη µέλη έχουν οργανώσει τα συστήµατα εκπαίδευσης των δικαστών τους ανάλογα µε τα χαρακτηριστικά των δικαιοδοτικών τους συστηµάτων. Σκοπός της παρούσας πρωτοβουλίας είναι επίσης να ευνοήσει τη δικτύωση των εν λόγω διαφορετικών συστηµάτων εκπαίδευσης µε πνεύµα σεβασµού της ταυτότητας του καθενός αλλά και της αναγκαίας ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης, που αποτελεί θεµέλιο του κράτους δικαίου. Ήδη αρκετοί φορείς αρµόδιοι για την εκπαίδευση των δικαστικών σε διάφορα κράτη µέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχουν επιχειρήσει να εργαστούν από κοινού για να υλοποιήσουν κοινά εκπαιδευτικά προγράµµατα και να προωθήσουν τις επαγγελµατικές ανταλλαγές. Έχουν εκπονήσει σχετικό καταστατικό το οποίο βρίσκεται στη φάση της υπογραφής. Η παρούσα πρωτοβουλία έχει άµεση σχέση µε το κείµενο αυτό. Κρίνεται όντως αναγκαίο να αναγνωριστεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο η σηµασία της εκπαίδευσης των δικαστικών και να συνδεθεί στενότερα µε τους θεσµικούς µηχανισµούς της ευρωπαϊκής δικαστικής συνεργασίας και δή µε τους δικαστικούς συνδέσµους, το ευρωπαϊκό δικαστικό δίκτυο και το EUROJUST, καθώς και µε τα κοινοτικά δικαστήρια. Η εκπαίδευση των δικαστικών πρέπει να συµβαδίζει µε την εξέλιξη της δηµιουργίας του ευρωπαϊκού δικαστικού χώρου, ώστε να αποκτά αντίκρυσµα η πρόοδος προς αυτή την κατεύθυνση. 13289//00 ADD 1 ΖΞ/µκ 2
Επιλογή του νοµικού τύπου Η παρούσα πρωτοβουλία βασίζεται στο άρθρο 31 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση και συνεπώς αφορά την εκπαίδευση των δικαστικών µόνον για ζητήµατα εµπίπτοντα στην ποινική συνεργασία. Οι εκπαιδευτικές δράσεις αφορούν κατά πρώτο λόγο τα µέλη του ευρωπαϊκού δικαστικού δικτύου που δηµιουργήθηκε µε την κοινή δράση της 29ης Ιουνίου 1998. Σε δεύτερη όµως φάση θα πρέπει να εξετασθεί εάν και µε ποιό τρόπο οι δραστηριότητες του ευρωπαϊκού δικτύου εκπαίδευσης θα επεκταθούν σε τοµείς εµπίπτοντες στη συνεργασία επί αστικών και εµπορικών υποθέσεων. Την επιλογή του νοµικού τύπου της απόφασης, βάσει του άρθρου 34 παράγραφος 2 στοιχείο γ) της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση, υπαγόρευσε η µέριµνα για τη συγκρότηση του δικτύου σε πρακτικό επίπεδο ενώ εξάλλου ο τύπος αυτός εγγυάται µεγαλύτερη νοµική ασφάλεια. Χρηµατοδότηση Το παρόν σχέδιο απόφασης προτείνει κοινοτική χρηµατοδότηση, διευκρινίζεται όµως ότι και τα κράτη µέλη µπορούν να συνεισφέρουν στις δράσεις του δικτύου. 2. Κατ άρθρον εξέταση Άρθρο 1 Το άρθρο αυτό θέτει την αρχή της δηµιουργίας του δικτύου. Άρθρο 2 Μέλη του δικτύου είναι οι φορείς των κρατών µελών οι αρµόδιοι για την εκπαίδευση των δικαστικών. Το δίκτυο δεν υπεισέρχεται στα της εσωτερικής οργάνωσης των εκπαιδευτικών συστηµάτων των κρατών µελών. Απαρτίζεται από τους φορείς των κρατών µελών τους αρµόδιους για την εκπαίδευση των επαγγελµατιών δικαστών και των εισαγγελέων. Για λόγους που άπτονται της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης, οι εισαγγελείς εντάσσονται στο σχέδιο µόνον εφόσον θεσµικά ανήκουν στο δικαστικό κλάδο. 13289//00 ADD 1 ΖΞ/µκ 3
Aρµόδια για το διορισµό των εκπροσώπων τους στο δίκτυο είναι τα κράτη µέλη. Προκειµένου να ληφθούν υπόψιν οι ιδιοµορφίες των εκπαιδευτικών µηχανισµών έκαστου κράτους, είναι δυνατός ο διορισµός µέχρι και τριών εκπροσώπων στο δίκτυο για κάθε κράτος µέλος. Άρθρο 3 Χωρίς να θίγει την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης και χωρίς να υποκαθίσταται στους διάφορους εθνικούς φορείς τους αρµόδιους για την εκπαίδευση των δικαστών και των εισαγγελέων, το δίκτυο σκοπό έχει να προαγάγει την αλληλουχία και την αποτελεσµατικότητα των εκπαιδευτικών δράσεων των µελών του, στους τοµείς τους εµπίπτοντες στο άρθρο 31 του τίτλου VI της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το κείµενο απαριθµεί ενδεικτικά τους κυριότερους στόχους του δικτύου : Βαθύτερη εκατέρωθεν γνώση των νοµικών και δικαστικών συστηµάτων των κρατών µελών καθώς και των µέσων συνεργασίας. Ανάλυση κι εντοπισµός των εκπαιδευτικών αναγκών, ανταλλαγή πείρας, προώθηση του συντονισµού των προγραµµάτων εκπαίδευσης δικαστικών εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το ζητούµενο εν προκειµένω είναι να αξιοποιηθεί όσο το δυνατόν καλύτερα το δίκτυο για την ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά µε τα καθ έκαστον συστήµατα εκπαίδευσης, την τυχόν απαιτούµενη βελτίωσή τους, και την αξιοποίησή τους εκ µέρους των άλλων. Τα διδάγµατα της πείρας θα βοηθήσουν στη συγκρότηση µηχανισµών εκπαίδευσης που θα αναπροσαρµόζονται τακτικά και θα τίθενται στη διάθεση των εκπαιδευτικών φορέων και των δικαστικών αρχών των κρατών µελών που είναι µέλη του δικαστικού δικτύου. Ανάπτυξη της εκπαίδευσης των δικαστικών που θα συµµετέχουν, σε τρίτα κράτη, σε δράσεις αποκατάστασης του κράτους δικαίου. Συµµετοχή στη συγκρότηση των µηχανισµών εκπαίδευσης δικαστικών στα υποψήφια προς ένταξη κράτη, και δυνατότητα συµµετοχής των δικαστικών των εν λόγω χωρών στα προγράµµατα αυτά, ενδεχοµένως δε και τρίτων χωρών. Άρθρο 4 Προς εκπλήρωση των σκοπών αυτών, το δίκτυο καταρτίζει ετησίως πρόγραµµα δραστηριοτήτων µε τρεις κύριους άξονες : κατανόηση των ευρωπαϊκών συστηµάτων απονοµής της δικαιοσύνης, διοργάνωση προγραµµάτων πρακτικής εκπαίδευσης και ανταλλαγές εργαζοµένων του κλάδου, ανάπτυξη καινοτόµων εκπαιδευτικών προγραµµάτων. 13289//00 ADD 1 ΖΞ/µκ 4
Με την κατάρτιση προγράµµατος κοινών δραστηριοτήτων, το δίκτυο θα αποκτήσει πραγµατική εξειδίκευση στον τοµέα της εκπαίδευσης. Επιδιώκεται η κατάρτιση και η εφαρµογή ενός βασικού προγράµµατος που θα προαγάγει την αµοιβαία κατανόηση µεταξύ των δικαστικών ώστε να διευκολύνει την από κοινού εργασία. Οι θεµελιώδεις αυτές δράσεις του δικτύου µπορούν να περιλαµβάνουν κυρίως εκπαίδευση µε αντικείµενο τη γνώση των διαφόρων συστηµάτων απονοµής της δικαιοσύνης, την κατανόηση της νοµικής ορολογίας και φρασεολογίας και των εννοιών του δικαιοδοτικού συστήµατος κάθε χώρας, και τους µηχανισµούς συνεργασίας (λόγου χάριν, αιτήσεις εκτέλεσης διαδικαστικών πράξεων στην αλλοδαπή, χρήση της τηλεσύσκεψης στο πλαίσιο της ποινικής διαδικασίας, έκδοση εγκληµατιών κ.λπ....). Η µακρά διάρκεια ενός τέτοιου προγράµµατος θα επιτρέψει την ανάπτυξη των ανταλλαγών εργαζοµένων του κλάδου και, συνεπώς, θα προαγάγει την αµοιβαία κατανόηση, προάγοντας έτσι την αµοιβαία εµπιστοσύνη. ιά της συµµετοχής σε κοινές εκπαιδευτικές δράσεις οι δικαστικοί θα συνηθίσουν να εργάζονται από κοινού, δηµιουργώντας µια πραγµατικά ευρωπαϊκή δικαστική θεωρία και πράξη. Η καθιέρωση ενός τέτοιου προγράµµατος µε µακροχρόνιες δράσεις θα ωφελήσει µεγαλύτερο αριθµό δικαστών και εισαγγελέων. Η ολοκλήρωση του πειραµατικού σταδίου θα ευνοήσει την ανάδυση µιας σηµαντικής εµπειρίας, τη διάδοση επιτυχηµένων πρακτικών, την εκπόνηση παιδαγωγικών µέσων δεκτικών διάδοσης, και τη διοργάνωση εκπαιδευτικών προγραµµάτων για εκπαιδευτές. Άρθρο 5 Το άρθρο αυτό ορίζει ότι τα µέλη του ικτύου αξιοποιούν τα πεπραγµένα του αλλά και τα παιδαγωγικά µέσα τα οποία επεξεργάζεται, και αναλαµβάνουν την ευρύτερη διάδοσή τους σε ευρωπαϊκό επίπεδο και εντός των κρατών µελών. Άρθρο 6 Για να ευνοήσει τις ανταλλαγές µεταξύ των µελών του αλλά και για να διαδώσει στο κοινό πληροφορίες για τα πεπραγµένα του, το ίκτυο µέσω του γενικού γραµµατέα του θέτει σε λειτουργία : ηλεκτρονικό σύστηµα ανταλλαγής πληροφοριών εξοπλισµένο µε σύστηµα ασφαλείας και προσιτό µόνο στα µέλη, καθώς και µία παγκοσµίως προσιτή στο κοινό σελίδα στο διαδίκτυο. 13289//00 ADD 1 ΖΞ/µκ 5
Εφεξής στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού δικτύου εκπαίδευσης δικαστικών που τίθεται σε λειτουργία µε το καταστατικό, ενεκρίθη λογότυπος προς αναγνώριση των δράσεων και των µελών του δικτύου ενώ τελεί υπό δηµιουργία σελίδα στο διαδίκτυο. Πρόκειται για στοιχεία που θα αποτελέσουν αφετηρία εν συνεχεία όµως θα πρέπει, ιδίως η ιστοσελίδα, να εµπλουτίζεται και να ενηµερώνεται συνεχώς. Άρθρο 7 Τα όργανα του δικτύου είναι η διοικούσα επιτροπή και η Γενική Γραµµατεία. Για να υπάρχει στενή αλληλουχία µεταξύ των εκπαιδευτικών δράσεων και της δηµιουργίας του Ευρωπαϊκού ικαστικού χώρου, τη γραµµατειακή υποδοµή πρέπει να την αναλάβει η Επιτροπή. Τη διοικούσα επιτροπή απαρτίζουν τα µέλη του δικτύου, ένας εκπρόσωπος της Επιτροπής και ένας εκπρόσωπος του Συµβουλίου της Ευρώπης. Όντως, από το 1995, υπάρχει στο Συµβούλιο της Ευρώπης ένα δίκτυο των αρµοδίων για την εκπαίδευση, γνωστό ως δίκτυο της Λισσαβώνας. Αντίθετα από το παρόν σχέδιο, το δίκτυο της Λισσαβώνας δεν αποβλέπει σε πρακτικές εφαρµογές. Παρ όλα αυτά είναι σηµαντική η προσέγγιση µεταξύ των δύο σχεδίων, τα µέλη των οποίων εν µέρει ταυτίζονται, αλλά και η σύνδεση του Συµβουλίου της Ευρώπης µε την παρούσα πρωτοβουλία. Την προεδρία της διοικούσας επιτροπής ασκεί ο εκπρόσωπος του κράτους της Προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Προς εξασφάλιση µιας κάποιας συνέχειας στη διεύθυνση του δικτύου η Προεδρία επικουρείται από εκπρόσωπο της επόµενης Προεδρίας. Ο Γενικός Γραµµατέας είναι ένας από τους στυλοβάτες του δικτύου γι αυτό και είναι σηµαντικό να συγκεντρώνει την εµπιστοσύνη των µελών του και να γνωρίζει καλά τις ιδιαιτερότητες της εκπαίδευσης των δικαστικών ιδίως σε ό,τι έχει σχέση µε την αρχή της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης. Οφείλει ως εκ τούτου η Επιτροπή να επιλέγει το Γενικό Γραµµατέα µεταξύ των προσώπων που διαθέτουν δικαστική πείρα ή πείρα στον τοµέα της εκπαίδευσης δικαστικών. Η διοικούσα επιτροπή µπορεί να αποφασίζει ότι θα έχουν κάποια µορφή συµµετοχής στις εργασίες της εκπρόσωποι άλλων θεσµικών οργάνων που συµµετέχουν στην εκπαίδευση των δικαστικών σε ευρωπαϊκά θέµατα. 13289//00 ADD 1 ΖΞ/µκ 6
Άρθρο 8 Η διοικούσα επιτροπή µπορεί να επικουρείται από επιστηµονική επιτροπή διά της οποίας θα αξιοποιεί τα διδάγµατα της πείρας ώστε να προσαρµόζει το πρόγραµµα των δραστηριοτήτων της στις ανάγκες της εκπαίδευσης των δικαστικών. Άρθρο 9 Ένα πρόγραµµα δραστηριοτήτων εγκρίνεται ετησίως βάσει προτάσεων των µελών του δικτύου. Το πρόγραµµα εκπονεί ο Γενικός Γραµµατέας ενώ ενηµερώνονται σχετικά το Συµβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Υιοθετείται η αρχή των δύο τουλάχιστον συνόδων ετησίως. Έργο του Γενικού Γραµµατέα είναι να εξασφαλίζει τη διοικητική λειτουργία του δικτύου και να βοηθεί τα µέλη του στην εφαρµογή του ετήσιου προγράµµατος. Σε γενικές γραµµές, µεριµνά για την ενεργοποίηση του δικτύου, για την µεταξύ των µελών του διάδοση των πληροφοριών και δή των πορισµάτων από τις εµπειρίες τις πραγµατοποιούµενες στον τοµέα της εκπαίδευσης και οι οποίες είναι δεκτικές επανάληψης σε µεγαλύτερη κλίµακα. Οφείλει επίσης να µεριµνά ώστε να υπάρχει η προσήκουσα σχέση µεταξύ του προγράµµατος δραστηριοτήτων του δικτύου και των εξελίξεων στο πεδίο της δηµιουργίας του ευρωπαϊκού δικαστικού χώρου. Άρθρο 10 Το δίκτυο έχει ανάγκη ενός εσωτερικού κανονισµού τον οποίο θα εκπονήσει ο Γενικός Γραµµατέας. Ο κανονισµός αυτός θα εγκριθεί οµόφωνα (κάθε κράτος έχει µία µόνο ψήφο και αν ακόµη εκπροσωπείται από πλείονες φορείς), και θα ορίζει οπωσδήποτε τις διαδικασίες σύγκλησης των συνεδριάσεων και τις διαδικασίες λήψεως των αποφάσεων του δικτύου. Για τα θέµατα του προϋπολογισµού απαιτείται πάντως ειδική διαδικασία. Άρθρο 11 Ο προϋπολογισµός του δικτύου χρηµατοδοτείται από τον προϋπολογισµό των Κοινοτήτων. 13289//00 ADD 1 ΖΞ/µκ 7
Η λειτουργία του δικτύου (συνεδριάσεις, ιστοσελίδα κ.λπ.) χρηµατοδοτείται επίσης από τον κοινοτικό προϋπολογισµό. Αντίθετα, οι δράσεις του χρηµατοδοτούνται και από τα κράτη µέλη. Άρθρο 12 Τα µέλη του δικτύου δικαιούνται να συνεχίσουν να συµµετέχουν, από κοινού ή χωριστά, στα προγράµµατα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Grotius, Falcone, Stop, καθώς και PHARE και TACIS...). Εν τοιαύτη περιπτώσει οφείλουν να ενηµερώνουν το δίκτυο. Πρωτοβουλίες χρηµατοδοτούµενες πειραµατικά στο πλαίσιο των εν λόγω προγραµµάτων είναι εν συνεχεία δυνατόν να επεκταθούν και στα λοιπά µέλη του δικτύου. Άρθρο 13 Ο Γενικός Γραµµατέας εκπονεί ετήσια έκθεση πεπραγµένων η οποία, αφού εγκριθεί από τη διοικούσα επιτροπή, δηµοσιεύεται. 13289//00 ADD 1 ΖΞ/µκ 8