Ευρυδίκη Κεφαλίδου Εικόνες από το αρχαίο θέατρο (ΣΑ 26) ΕΡΓΑΣΙΕΣ Ι. Για τη βιβλιογραφία σας θα συμβουλευτείτε: α) Μελέτες που θα επιλέξετε από τη γενική και ειδική βιβλιογραφία που σας δίνω παρακάτω (προσέξτε το στυλ γραφής της Βιβλιογραφίας: έτσι θα την κάνετε στις εργασίες σας) β) Ειδικές μελέτες που παραθέτω κάτω από τον τίτλο κάθε εργασίας (δείτε στην η-τάξη: ΕΓΓΡΑΦΑ: pdf με θέματα εργασιών και ενδεικτική βιβλιογραφία για την καθεμιά) γ) Μελέτες που θα προκύψουν από τη δική σας προσωπική έρευνα ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Α. ΓΕΝΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ και ΠΡΟΔΡΑΜΑΤΙΚΑ ΔΡΩΜΕΝΑ Κεφαλίδου, Ε. 2008. Η Εικονολογία της Αττικής Τραγωδίας, στο: Α. Μαρκαντωνάτος & Χ. Τσαγγάλης (επιμ.), Αρχαία Ελληνική Τραγωδία Θεωρία και Πράξη, Αθήνα, 637-725. Brown, J. R. 1995. The Oxford Illustrated History of Theatre, Οξφόρδη. Ghiron-Bistagne, P. 1976. Recherches sur les acteurs dans la Grèce antique, Παρίσι. Green, J. R. 1991. On Seeing and Depicting Theatre in Classical Athens, GRBS 32, 15-50. Green, J. R. 1994. Theater in Ancient Greek Society, Λονδίνο-Νέα Υόρκη (Προσοχή: έχει μεταφραστεί στα ελληνικά ως Το θέατρο στην αρχαία ελληνική κοινωνία, αλλά η μετάφραση είναι κακή, με πάρα πολλά λάθη ορολογίας και άλλα μην το διαβάσετε στα ελληνικά). Green, J. R. 1995. Theatrical Motifs in Non-theatrical Contexts on Vases of the Later Fifth and Fourth Centuries, στο: A. Griffiths (επιμ.), Stage Directions: Essays in Ancient Drama in Ηonour of E. W. Handley, Λονδίνο, 93-121. Green, J. R. & Handley, Ε. 1998. Εικόνες από το αρχαίο ελληνικό θέατρο (μετάφρ. Μ. Μάντζιου), Ηράκλειο [α αγγλ. έκδοση 1995]. Csapo E., 2010. Actors and Icons of the Αncient Τheatre, Οξφόρδη. Pickard-Cambridge, A. W. 1962. Dithyramb, Tragedy and Comedy (2 η έκδοση), Οξφόρδη. Rothwell, K. S. 2007. Nature, Culture and the Οrigins of Greek Comedy: A Study of Animal Choruses, Cambridge. Rozik, E. 2002. The Roots of Theatre: Rethinking Ritual and Other Theories of Origin, Iowa. Rutter, N. K. & Sparkes, Β. Α. (επιμ.) 2000. Word and Image in Ancient Greece, Eδιμβούργο. Storey, I. C. & Allan, A. 2005. A Guide to Ancient Greek Drama, Malden-Οξφόρδη. 1
Taplin, Ο. & Wyles, R. (επιμ.) 2010. The Pronomos Vase and its Context, Οξφόρδη- Νέα Υόρκη. Trendall, A. D. & Webster, T. B. L. 1971. Illustrations of Greek Drama, Λονδίνο. Webster, T. B. L. 1967. Monuments Illustrating Tragedy and Satyr Play (BICS Suppl. 20), Λονδίνο. ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΕΤΑΡΤΟ ΑΙΩΝΑ Csapo, E., Goette, H. R., Green, J.R & Wilson, P. 2014. Greek Theatre in the Fourth Century BC, Bερολίνο. Taplin O., 2013. Pots and Plays: Interactions between tragedy and Greek vasepainting of the fourth century B.C., Los Angeles. ΟΙ ΜΟΥΣΙΚΟΙ ΣΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ Bélis, A. 2004. Η καθημερινή ζωή των μουσικών στην αρχαιότητα (μτφ. Σ. Βλοντάκη), Αθήνα. Wilson, P. 2002. The Musicians among the Actors, στο: P. Easterling & E. Hall (επιμ.), Greek and Roman Actors, Cambridge, 39-68. Β. ΤΡΑΓΩΔΙΑ Τιβέριος, Μ. 2011. Ο Φαέθων του Ζ. του Μειδία και ο Φαέθων του Ευριπίδη, Λογείον 1, 72 110 (και: Der Phaethon des Meidias-Malers und der «Phaethon» des Euripides, MarbWPr 2014, 67-89. Τιβέριος, M. 2017. «Κειρόμενη Τυρώ, όχι Μελανίππη», Λογείον 7, 67-85. Kossatz-Deissmann, A. 1978. Dramen des Aischylos auf Westgriechischen Vasen, Mainz. March, J. 2000. Vases and Tragic Drama: Euripides Medea and Sophocles lost Tereus, στο: Rutter & Sparkes (επιμ.) 2000, 119-139. Prag, A. J. N. W. 1985. The Oresteia: Iconographic and Narrative Tradition, Σικάγο. Seeberg, A. 2002. Tragedy and Archaeology, Forty Years After, BICS 46, 43-75. Taplin, O. 2003. Η αρχαία ελληνική τραγωδία σε σκηνική παρουσίαση (μετάφρ. Β. Ασημομύτης), Αθήνα [α αγγλ. έκδοση 1978]. Γ. ΚΩΜΩΔΙΑ και ΦΛΥΑΚΕΣ Crosby M., 1992. Five Comic Scenes from Athens, Five Comic Scenes from Athens Hesperia 24, 76-84. Froning H., 2014. Comedy and Parody: Some reflections on the Perseus Jug of the Vlastos Collection, στο: Π. Βαλαβάνης & Ε. Μανακίδου, ΕΓΡΑΦΣΕΝ ΚΑΙ ΕΠΟΙΕΣΕΝ. Μελέτες κεραμικής και εικονογραφίας προς τιμήν του καθηγητή Μιχάλη Τιβέριου, Αθήνα, 303-320. Hughes, A. 2003. Comedy in Paestan Vase-Painting, OJA 22, 281-301. Karamanou, Ι. 2002. An Apulian Volute-Krater Inspired by Euripides Dictys, BICS 46, 167-175. Mitchell, A. 2009. Greek Vase-Painting and the Origins of Visual Humor, Cambridge. Revermann, M. 2014. The Cambridge Companion to Greek Comedy, Cambridge. Rusten J.S. (επιμ.) 2011. The Birth of Comedy: Texts, Documents and Art from Athenian Comic Competitions, ca. 486-280 BC, Βαλτιμόρη. Scholl, A. 1995. Nicht Aristophanes, sondern Epigenes. Das Lyme-Park-Relief und 2
die Darstellung von Dichtern und Schauspielern auf attischen Grabdenkmälern, JDAI 110, 1995, 213-238. Shapiro, H. A. 1995. Attic Comedy and the Comic Angels Krater in New York, JHS 115, 173-175. Sommerstein, A., Halliwell, Η., Henderson, J. & Zimmermann, B. (επιμ.) 1990. Tragedy, Comedy and the Polis (Papers from the Greek Drama Conference, Nottingham, 1990), Bari. Taplin, Ο. 1990. Do the Phlyax Vases have Bearings on Athenian Comedy and the Polis?, στο: Sommerstein κ.ά. (επιμ.) 1990, 527-539. Taplin, O. 1993. Comic Angels and Other Approaches to Greek Drama through Vase- Painting, Οξφόρδη. Taplin, Ο. 2007. Pots and Plays. Interactions between Tragedy and Greek Vasepainting in the Fourth Century B.C., Los Angeles. Thompson, E. 2008. Images of Ritual Mockery on Greek Vases (διδακτορική διατριβή - Columbia University). Trendall, A. D. 1967. Phlyax Vases (BICS Suppl. 19), Λονδίνο. Trendall, A. D. 1997. Φάρσα και τραγωδία στην κατωιταλιωτική αγγειογραφία, στο: T. Rassmussen & N. Spivey (επιμ.), Προσεκτικές ματιές στα ελληνικά αγγεία, (μετάφρ. Θ. Ξένος), Αθήνα, 207-247. Δ. ΣΑΤΥΡΙΚΟ ΔΡΑΜΑ Brommer, F. 1944. Satyrspiele, Βερολίνο. Harrison, G. W. H. (επιμ.) 2005. Satyr Drama: Tragedy at Play, Swansea. Kossatz-Deissmann, A. 1982. Zur Herkunft des Perizoma im Satyrspiel, JdI 97, 65-90. Lissarrague, F. 1990. Why Satyrs are Good to Represent, στο: J. J. Winkler & F. I. Zeitlin (επιμ.), Nothing to do with Dionysos? Athenian Drama and its Social Context, Princeton, 228-236. Scholl, A. 2000. Die älteste Satyrmaske des griechischen Theaters? Zur Kopie eines frühklassischen Reliefs in Kopenhagen, AntK 43, 44-52. Simon, E. 1982. Satyr-plays on Vases in the Time of Aeshylus, στο: D. Kurtz & B. Sparkes (επιμ.), The Eye of Greece. Studies in the Art of Athens, Cambridge, 123-148. Tiverios, M. 2000. The Satyr-Play Sphinx of Aischylos Again, στο: ΑΓΑΘΟΣ ΔΑΙΜΩΝ: Mythes et cultes études d iconographie en l honneur de Lilly Kahil (BCH Suppl. 38), Παρίσι, 477-487. 3
II. Οργάνωση γραπτής σεμιναριακής εργασίας: οδηγίες ΒΑΣΙΚΗ ΟΔΗΓΙΑ: Παραμένουμε σταθερά προσηλωμένοι στο θέμα μας και προσπαθούμε να μην αποκλίνουμε από αυτό ΕΞΩΦΥΛΛΟ = Τίτλος Εργασίας _ Ονοματεπώνυμο_Τίτλος σεμιναρίου Περιεχόμενα = Συνοπτικός πίνακας με αρ. σελίδων Εισαγωγή: - Εκθέτουμε συνοπτικά τους στόχους και τη μέθοδο εργασίας μας - Κάνουμε μία σύντομη αναφορά στο ιστορικό της έρευνας: περιγράφουμε ποιοι ερευνητές έχουν μελετήσει το θέμα και τι ακριβώς έχουν υποστηρίξει (με χρονολογική σειρά: π.χ. πρώτος ο X. Καρούζος ερεύνησε αυτό το θέμα και υποστήριξε ότι...) Κυρίως μέρος - Πρώτα οι γραπτές πηγές - Παρουσιάζουμε, με χρονολογική σειρά, τις παραστάσεις που αφορούν το θέμα μας και τα προβλήματα, καθώς και τα επί μέρους συμπεράσματα που προκύπτουν σχετικά με αυτά. Συμπεράσματα Γενικά σχόλια όπως προκύπτουν από την ανάπτυξη των προηγούμενων κεφαλαίων. Κατάλογος αγγείων (αν χρειάζεται) Παραθέτουμε -με αύξοντα αριθμό- όλα ή τα σημαντικότερα και πιο χαρακτηριστικά αγγεία που αφορούν το θέμα μας ως εξής: α) Σχήμα και τεχνική (Εικ. 1) β)τόπος Φύλαξης, π.χ. Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο γ) Αρ. Ευρ. (ευρετηρίου) δ) Τόπος Εύρεσης ε) χρονολογία στ) βιβλιογραφία (με χρονολογική σειρά, από την παλαιότερη στη νεότερη μελέτη). ΠΑΝΤΑ ο αριθμός BAPD, εφόσον υπάρχει Η ύπαρξη καταλόγου μπορεί να διευκολύνει στη σύνταξη του κειμένου μας, διότι όταν αναφερόμαστε σε ένα αγγείο μπορούμε να γράψουμε μόνο: «Στον αμφορέα αρ. 15 (Εικ. 10) εικονίζονται τα μέλη του σατυρικού χορού..», χωρίς να παραπέμπουμε ξανά σε βιβλιογραφία για τον αγγείο, αφού υπάρχει ήδη στον κατάλογο. Βιβλιογραφία Παρατίθεται η πλήρης βιβλιογραφία που χρησιμοποιήθηκε στην εκπόνηση του θέματος κατά αλφαβητική σειρά και κατά το παράδειγμα που σας έδωσα στη Βιβλιογραφία παραπάνω (εκτός, προφανώς, από τον χωρισμό σε ενότητες που έκανα εγώ για το σεμινάριό). Θυμηθείτε: πρώτα όλα τα με ελληνικούς χαρακτήρες και μετά τα ξενόγλωσσα. ΠΡΟΣΟΧΗ: Στις υποσημειώσεις χρησιμοποιούμε την βραχυγραφική μέθοδο (και δεν ξαναγράφουμε όλο τον τίτλο) Παράδειγμα Για το αγγείο βλ. Boardman 1987, 30, εικ. 19. Επίσης, Tiverios 2002, 34-45. 4
5