Μεθοδολογία 2014 (για το Σεμινάριο Όπερες του Μότσαρτ)

Transcript

1 Μεθοδολογία 2014 (για το Σεμινάριο Όπερες του Μότσαρτ) Όταν κάνουμε μια επιστημονική εργασία πρέπει α/ να βασιζόμαστε σε αυτά που έχουν γραφτεί από άλλους πριν από εμάς, για να αντλήσουμε πληροφορίες β/ Να υποδεικνύουμε πάντοτε οτιδήποτε χρησιμοποιούμε και έχουμε αντλήσει από αλλού γ/ να ξεχωρίζουμε με σαφήνεια αυτό που εμείς έχουμε πει και δεν το έχουμε αντλήσει από κάπου αλλού Ό,τι λέμε το αντλούμε από βοηθήματα ή πηγές και τα δύο συνήθως είναι διαθέσιμα σε δημοσιεύματα. Πολύ πιο σπάνια, στο σκέλος των πηγών, έχουμε άμεση πρόσβαση στο ίδιο το υλικό και τότε δεν μιλάμε για δημοσιεύματα (π.χ. οι αρχαιολόγοι) Τι είναι ένα δημοσίευμα: Βιβλίο ολόκληρο π.χ. μονογραφία o Ένα βιβλίο μπορεί να ανήκει και σε μία σειρά (ισχύει και για τις επόμενες περιπτώσεις Κεφάλαιο που ενδιαφέρει το θέμα μας από ένα βιβλίο που έχει γενικότερο περιεχόμενο Ένας τόμος από ένα πολύτομο έργο ή ένα κεφάλαιο από αυτόν Ένα άρθρο σε επιστημονικό περιοδικό ή επετηρίδα o (ο αριθμός τόμου και η χρονολογία είναι το καίριο σημείο) o Να μη γίνεται σύγχυση με τα περιοδικά ποικίλης ύλης Ένα άρθρο σε συλλογικό ή αναθηματικό ή αναμνηστικό τόμο, όπου υπάρχουν πολλοί συγγραφείς Ένα άρθρο από τόμο που περιέχει πολλά ξεχωριστά δημοσιεύματα του ίδιου συγγραφέα Ένα άρθρο εγκυκλοπαίδειας ή λεξικού Ένα κείμενο από πρακτικά συνεδρίων (προσοχή πλήρες κείμενο και όχι μόνο περίληψη) Άρθρο εφημερίδας (μπορεί να πάει και στις πηγές) Διαδίκτυο Πληροφορία από ιστοσελίδα όπως π.χ. η Wikipedia Προσοχή στην αξιοπιστία Βιβλιογραφώ την ιστοσελίδα Σκαναρισμένο δημοσίευμα (άρθρο ή βιβλίο) το βιβλιογραφώ ως κανονικό δημοσίευμα Τα δημοσιεύματα που βρίσκουμε στο διαδίκτυο μπορεί να μας χρησιμεύσουν διότι υπάρχουν διαθέσιμες πηγές, που αλλιώς θα μας ήταν εντελώς απρόσιτες. Πηγές (πρωτεύουσα βιβλιογραφία)

2 ΤΙ είναι πηγές; ό,τι προέρχεται από την εποχή Οι εκδόσεις του έργου μας o Ανάγκη για τις καλύτερες Τυχόν χειρόγραφα που βρίσκουμε σε facsimile (δεν χρειάζονται βέβαια σε μια σεμιναριακή εργασία, αλλά μπορεί να χρειαστούν αλλού) Εικόνες, από παραστάσεις της εποχής π.χ. Έγγραφα και ντοκουμέντα από την εποχή που έζησε ο συνθέτης ή εκεί κοντά Μουσικοκριτικές Επιστολογραφία (ειδικά έχει μεγάλη σημασία για τον Μότσαρτ) Κείμενα από τα οποία καταλαβαίνουμε την αισθητική και την πρακτική της εποχής. Όλα αυτά νοούνται ως πηγές όταν τα προσεγγίσουμε εμείς. Αν διαβάσουμε γι αυτά από αλλού, τότε το εντάσσουμε στη βιβλιογραφία. Αν βρούμε το πλήρες κείμενο ή απόσπασμα κειμένου ή φωτογραφία κλπ. αυτούσια σε ένα δημοσίευμα, μπορούμε να την θεωρήσουμε πηγή Το λιμπρέτο του έργου μας κατατάσσεται στις πηγές, οπότε παραπέμπουμε στο δημοσίευμα στο οποίο το έχουμε εντοπίσει και χρησιμοποιήσει, και ενδεχομένως στη μετάφραση Δευτερεύουσα Βιβλιογραφία ή Βοηθήματα Τι είναι και σε τι χρησιμεύει η βιβλιογραφία Η αναζήτηση βιβλιογραφίας είναι η αναζήτηση του τι έχει γραφτεί από άλλους για το θέμα μας ώστε να αντλήσουμε από εκεί πληροφορίες και για τη δική μας εργασία Πώς βρίσκουμε βιβλιογραφία Από λεξικά και εγκυκλοπαίδειες (βιβλία αναφοράς) Από καταλόγους βιβλιοθηκών (τώρα πλέον και διαδικτυακά) Στην πορεία της έρευνας βρίσκουμε τίτλους και από άλλα δημοσιεύματα o Από τις υποσημειώσεις και από τα δημοσιεύματα που ο άλλος έχει χρησιμοποιήσει μπορεί πολλά να μας ενδιαφέρουν κι εμάς Ενδιαφέρει αφενός να έχουμε υπόψη μας τα πιο έγκυρα και αφετέρου τα πιο πρόσφατα, που κατά κανόνα απηχούν την τελευταία εξέλιξη της έρευνας Στη συγκεκριμένη περίπτωση o Εργογραφίες και οδηγοί Μότσαρτ (Μπορεί να περιέχουν κείμενα περισσοτέρων συγγραφέων) o Άρθρα σε μουσικολογικά λεξικά o Βιογραφίες o Κατάλογοι έργων o Ειδικές μονογραφίες για το ύφος ή τις ιδιαιτερότητες του Μότσαρτ o Ειδικές μονογραφίες για τις όπερες ή για κάποιες όπερες του Μότσαρτ o Προγράμματα όπερας και συναυλιών o Ένθετα δίσκων

3 Η Πορεία της εργασίας Καταρτίζουμε μια πρώτη βιβλιογραφία που βρίσκουμε στα γενικά έργα που έχουμε διαβάσει Δημιουργούμε έναν κατάλογο (δελτιοκατάλογος); Πιο εύκολα διαχειρίσιμος Ξεκινάμε το διάβασμα όπου σημειώνουμε πληροφορίες και ταυτόχρονα επισημαίνομε και άλλα δημοσιεύματα, τα οποία προσθέτουμε στη βιβλιογραφία μας Όσο πιο σε υψηλότερο επίπεδο βρίσκεται μια εργασία, τόσο πιο εξαντλητική πρέπει να είναι η ανάγνωση της βιβλιογραφίας. Οι σημειώσεις σε δελτία ή στον υπολογιστή; Η έννοια της πεπερασμένης πληροφορίας στο δελτίο Η έννοια της παραπομπής στο δημοσίευμα από το οποίο έχουμε αντλήσει την πληροφορία o Το σημειώνουμε τη στιγμή που το καταγράφουμε και δεν επιστρέφουμε εκ των υστέρων o Συγγραφέας, τίτλος, σελίδα, κείμενο (πληροφορία) o Οι σκέψεις που μας δημιουργούνται κατά την ανάγνωση και την τήρηση σημειώσεων. Τις διαχωρίζουμε από την πληροφορία o Αντιγραφή ή σημείωση των κύριων σημείων ανάλογα με την περίπτωση Στο δημοσίευμα παραπέμπουμε τη στιγμή που κρατάμε τη σημείωση, διότι θα χρειαστεί να παραπέμψουμε σε αυτό πιθανότατα και όταν θα χρησιμοποιήσουμε την πληροφορία στην εργασία μας. Για εργασίες έκδοσης ή μουσικολογικής ανάλυσης, η βιβλιογραφία χρησιμεύει τόσο για το εισαγωγικό (ιστορικό) μέρος, όσο και για το καθαρά αναλυτικό, αν και εφόσον υπάρχουν και άλλες μελέτες για τα κομμάτια που θα αναλύσουμε. Κρατάμε και λεπτομερείς σημειώσεις από την ανάλυση που θα κάνουμε στο κομμάτι που θα επιλέξουμε Οι παραπομπές και οι σημειώσεις (υποσημειώσεις) Παραπέμπω στην πηγή ή την προέλευση της πληροφορίας σημειώνοντας τα βιβλιογραφικά της στοιχεία είτε σε παρένθεση είτε σε υποσημείωση Τα βιβλιογραφικά στοιχεία ενός δημοσιεύματος είναι πολλά και συχνά μακροσκελή o Όταν ένα δημοσίευμα χρησιμοποιείται πολλές φορές σε διαφορετικά σημεία της εργασίας, η καταγραφή όλων αυτών των στοιχείων είναι χρονοβόρα και περιττή. o Για το λόγο αυτό δημιουργώ τις συντομογραφίες o Καλό είναι να τις δημιουργήσω από την αρχή, όταν καταγράφω το βιβλίο στη λίστα ή στα δελτία βιβλιογραφίας μου, ώστε να χρησιμοποιώ πάντοτε την ίδια συντομογραφία τόσο όταν κρατώ σημειώσεις όσο και όταν παραπέμπω σε ένα δημοσίευμα στην εργασία μου. Οι υποσημειώσεις μπορούν επίσης να περιέχουν πρόσθετες πληροφορίες εκτός κειμένου.

4 Επίσης σειρά επιχειρημάτων (αλλά οι πολύ μακροσκελείς υποσημειώσεις πρέπει να αποφεύγονται). Οι συνήθεις βραχυγραφίες (π.χ., βλ., πρβλ., ο.π., αυτ. Κλπ) Σύνθεση Συγκέντρωση και μελέτη του υλικού σχηματίζουμε μια συνολική εικόνα Κατάταξη του υλικού και χωρισμός σε κεφάλαια. Τίτλος εργασίας και αριθμός Σύνταξη των κεφαλαίων Κατά τη σύνταξη των κεφαλαίων χρησιμοποιούμε τα δικά μας λόγια και δεν αντιγράφουμε απλώς τις πληροφορίες που συγκεντρώσαμε από τη βιβλιογραφία. Δίπλα σε κάθε πληροφορία σημειώνουμε και το βιβλίο από όπου την πήραμε (σε παρένθεση ή σε υποσημείωση). Σεβασμός στις πληροφορίες που προέρχονται από άλλους Σεβασμός στην αντίθετη άποψη. Αν την αντικρούσουμε, πρέπει να το κάνουμε τεκμηριωμένα. Μη λέμε τίποτε αν δεν το έχουμε ελέγξει και αν δεν μπορούμε οι ίδιοι να το αποδείξουμε. Αυτό ισχύει ακόμη περισσότερο για τις πηγές (π.χ. κείμενα της εποχής). Πρέπει να ανατρέχουμε στις εκδόσεις των ντοκουμέντων και όχι σε μεταφορές τους από τρίτους. Αν μεταφέρουμε την άποψη ενός άλλου συγγραφέα (και ιδίως αν την αντικρούουμε, πρέπει να την έχουμε επίσης ελέγξει οι ίδιοι μέσα από τα ίδιο το δημοσίευμα και να μην εμπιστευόμαστε μεταφορές μέσω τρίτων. Αν αυτό είναι αδύνατον να γίνει, τότε σημειώνουμε ότι δεν έχουμε ελέγξει την παραπομπή. Τα τελευταία κεφάλαια που πρέπει να γράψουμε είναι η εισαγωγή και ο επίλογος. Στην εισαγωγή πρέπει να περιλάβουμε μερικές γενικές πληροφορίες για τον αναγνώστη, στόχοι, μεθοδολογία, λόγοι που δόθηκε το βάρος εδώ ή εκεί. ώστε να τον διευκολύνουμε στην ανάγνωση της εργασίας. Ο επίλογος μιας επιστημονικής εργασίας είναι ένα σύντομο κείμενο στο οποίο περιλαμβάνονται τα οριστικά συμπεράσματα και μια περίληψη (σύνοψη) της εργασίας. Δεν είναι δυνατόν, τα συμπεράσματα να είναι διαφορετικά από αυτά που εκτίθενται μέσα στην εργασία. Ξαναδιαβάζουμε προσεκτικά την εργασία, για να διορθώσουμε λάθη γλώσσας, διατύπωσης, ορθογραφίας, κλπ. Γ Στάδιο. Παρουσίαση Εμφάνιση Εισαγωγή, κεφάλαια, Εμπλουτισμός με οπτικό και άλλα υλικό Μουσικά παραδείγματα. Πρόσθετο εποπτικό υλικό μπορεί να μπει σε επίμετρο αν είναι απαραίτητο. τίτλος της εργασίας και τα ονόματα των φοιτητών που την έγραψαν. Το έτος, το τμήμα, το όνομα του επόπτη καθηγητή, ο τίτλος του σεμιναρίου, ο τόπος και ο χρόνος συγγραφής. Περιεχόμενα

5 Κατάλογος βιβλιογραφίας Τι πρέπει να έχει η εργασία για τον Μότσαρτ. Το ιστορικό δημιουργίας και γενικά πληροφορίες για το έργο, τους δημιουργούς του (λιμπρέτο, πρώτες παραγωγές και ίσως πρώτοι εκτελεστές, ίσως μια επισκόπηση της διάδοσής του και της διαδρομής του στα ευρωπαϊκά θέατρα) Ο χαρακτήρας και η θέση του μέσα στην υπόθεση του έργου. Ιδιαιτερότητες και σημεία που πρέπει να τονιστούν ιδιαίτερα Σε ποια μουσικά νούμερα συμμετέχει και πώς σκιαγραφείται γενικά από πλευράς κειμένου και μουσικής Ποια είναι η θέση του γενικά στο έργο Επιλογή ενός ή δύο αποσπασμάτων που θεωρούμε τα πιο χαρακτηριστικά και ανάλυσή τους o μουσική o ως προς τη σχέση κειμένου και μουσικής