ΑΛΚΑΛΙΑ Εργασία Χημείας Μαρκέλλα Σταμελοπούλου Γ3
ΟΡΙΣΜΟΣ Αλκάλια είναι τα στοιχεία τα οποία βρίσκονται στην πρώτη ομάδα του περιοδικού πίνακα πλην του υδρογόνου. Αποτελούνται από το: Λίθιο (Li), Νάτριο (Na), Κάλιο (K), Ρουβίδιο (Rb), Καίσιο (Cs) και Φράγκιο (Fr). Όλα τα παραπάνω είναι μέταλλα και εμφανίζουν παρόμοιες ιδιότητες. Η αραβική λέξη για τις στάχτες των φυτών είναι al qali, ενώ η επίσης αραβική λέξη qalaj σημαίνει καμένος, αποτεφρωμένος. Από τις λέξεις αυτές προέρχεται τόσο η λέξη αλκάλια όσο και η λέξη κάλιο. Όλα είναι πολύ δραστικά χημικά στοιχεία, γι' αυτό δε συναντώνται ελεύθερα στη φύση, αλλά βρίσκονται μόνο σε χημικές ενώσεις.
ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΑΛΚΑΛΙΩΝ Είναι μαλακά και μπορούν να κοπούν εύκολα με μαχαίρι. Έχουν μικρή πυκνότητα. Έχουν χαμηλά σημεία τήξης, γι αυτό χαρακτηρίζονται εύτηκτα μέταλλα. Οξειδώνονται εύκολα από το οξυγόνο του αέρα Είναι στερεά σε συνθήκες δωματίου. Έχουν αργυρόλευκο χρώμα.
ΛΙΘΙΟ Το Λίθιο συμβολίζεται με το χημικό σύμβολο Li. Έχει κανονική θερμοκρασία τήξης 180,50 C και κανονική θερμοκρασία βρασμού 1330 C. Είναι το ελαφρύτερο μέταλλο, αλλά και το ελαφρύτερο στερεό χημικό στοιχείο γενικότερα. Φυλάσσεται κάτω από στρώμα πετρελαίου επειδή είναι εξαιρετικά εύφλεκτο. Δεν έχει βρεθεί στη φύση στη στοιχειακή του κατάσταση, παρά μόνο με τη μορφή ενώσεών. Είναι ανάμεσα στα 32 πρώτα στοιχεία του περιοδικού πίνακα σε αφθονία στο ηλιακό σύστημα, παρόλο που είναι το τρίτο σε απλότητα πυρήνων.
ΙΣΤΟΡΙΑ Το 1817, ο Johan August Arfwedson, όταν δούλευε στο χημικό εργαστήριο του χημικού Jöns Jakob Berzelius, ανακάλυψε την παρουσία ενός καινούργιου (για τότε) χημικού στοιχείου, του λιθίου.
ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΛΙΘΙΟΥ Τα κατιόντα λιθίου (Li+), με τη μορφή διαφόρων λιθιούχων αλάτων, αποδείχθηκαν χρήσιμα ως φάρμακα για τη σταθεροποίηση της διάθεσης και τη θεραπεία της διπολικής διαταραχής. Το οξείδιο του λιθίου (Li2O) χρησιμοποιείται για τη διεργασία ρευστοποίησης του διοξειδίου του πυριτίου. Επίσης το λίθιο έγινε ένα σημαντικό συστατικό των ηλεκτρολυτών και του ενός ηλεκτροδίου μπαταριών. Οι ενώσεις του λιθίου χρησιμοποιούνται ακόμα ως χρωστικές και οξειδωτές σε κόκκινα πυροτεχνήματα και φωτοβολίδες.
ΝΑΤΡΙΟ Το νάτριο είναι το χημικό στοιχείο με σύμβολο Na και ατομικό αριθμό 11. Για πρώτη φορά απομονώθηκε από τον Χάμφρυ Ντέιβυ το 1807, που το παρήγαγε με ηλεκτρόλυση τήγματος υδροξειδίου του νατρίου. Το νάτριο είναι λιγότερο δραστικό από το κάλιο αλλά περισσότερο δραστικό από το λίθιο. Όπως και όλα τα υπόλοιπα αλκάλια αντιδρά εξώθερμα με το νερό.
ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΝΑΤΡΙΟΥ Πολλές χημικές ενώσεις του νατρίου είναι χρήσιμες, όπως το υδροξείδιο του νατρίου για σαπωνοποίηση, το χλωριούχο νάτριο ως αποπαγωτικό μέσο και ως θρεπτικό υλικό. Το νάτριο είναι ένα ζωτικής σημασίας στοιχείο για όλα τα ζώα και για κάποια φυτά της Γης.
ΚΑΛΙΟ Το Κάλιο (Κ) έχει ατομικό αριθμό 19. Είναι ένα μεταλλικό στοιχείο, με μεγάλη σημασία για τον ανθρώπινο οργανισμό. Αποτελεί ένα βασικό ηλεκτρολύτη. Η φυσιολογική λειτουργία του οργανισμού εξαρτάται από την αυστηρή ρύθμιση των συγκεντρώσεων καλίου τόσο εντός όσο και εκτός των κυττάρων. Είναι το τρίτο σε αφθονία μέταλλο στο σώμα με το μεγαλύτερο ποσοστό να αποθηκεύεται στο ενδοκυτταρικό χώρο, όπου παίζει σημαντικό ρόλο στις διάφορες κυτταρικές διαδικασίες και στο ισοζύγιο υγρών και ηλεκτρολυτών.
ΔΡΑΣΗ Διατηρεί την ισορροπία του νερού μαζί με το νάτριο μέσα στα κύτταρα του οργανισμού. Συμμετέχει σε διάφορες χημικές αντιδράσεις, ενεργοποιώντας πολλά ένζυμα για παραγωγή ενέργειας. Προάγει την καρδιαγγειακή λειτουργία και συμβάλλει στη διατήρηση της αρτηριακής πίεσης. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό στη μετάδοση των νευρικών ερεθισμάτων που επηρεάζουν θετικά τη λειτουργία των μυών, υποστηρίζοντας την απόδοσή τους. Συντελεί στην ισορροπία οξέων-βάσεων στον οργανισμό μαζί με τα ιόντα ασβεστίου, νατρίου και μαγνησίου. Υποστηρίζει την καλή λειτουργία του νευρικού συστήματος.
ΤΡΟΦΕΣ ΠΛΟΥΣΙΕΣ ΣΕ ΚΑΛΙΟ Βερίκοκα ξερά Σύκα ξερά Σταφίδες Σοκολάτα Αμύγδαλα Γαλοπούλα Μπανάνες Γλυκοπατάτες Γιαούρτι Μύδια
ΚΑΛΙΟ-ΝΑΤΡΙΟ Το κάλιο και το νάτριο είναι πολύ σημαντικοί ηλεκτρολύτες, απαραίτητοι για τον ανθρώπινο οργανισμό. Για να διατηρηθούν στα φυσιολογικά επίπεδα οι τιμές του καλίου και του νατρίου στον οργανισμό μας, συνιστάται οι ενήλικοι να καταναλώνουν καθημερινά περίπου 1.500 mg νατρίου και περίπου 3.000-4.000 mg καλίου. Μεγάλη αύξηση ή μείωση των επιπέδων καλίου στον οργανισμό μπορεί να έχει καταστροφικές συνέπειες στο νευρικό σύστημα.
ΡΟΥΒΙΔΙΟ Το Ρουβίδιο (Rubidium) συμβολίζεται με Rb, είναι ένα μέταλλο με ατομικό αριθμό 37 και ατομικό βάρος 85,467. Έχει θερμοκρασία τήξης 38,89 C και θερμοκρασία βρασμού 688 C. Το ρουβίδιο ανακαλύφθηκε από τους Ρόμπερτ Μπούνσεν και Γκούσταβ Κίρχοφ το 1861 σχεδόν συγχρόνως με την ανακάλυψη του καισίου. Είναι ένα μαλακό, ασημί-λευκό μέταλλο, ελαφρώς ραδιενεργό.
ΧΡΗΣΗ Χρησιμοποιείται για τη διάγνωση καρκίνου. Οι ενώσεις ρουβιδίου έχουν διάφορες χημικές και ηλεκτρονικές εφαρμογές. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για ραδιοχρονολόγηση πετρωμάτων. Το μέταλλο ρουβιδίου εύκολα ατμοποιείται και έχει χρήση στα λέιζερ. Οι ενώσεις ρουβιδίου χρησιμοποιούνται μερικές φορές σε πυροτεχνήματα για να τους δώσει ένα πορφυρό χρώμα.
ΚΑΙΣΙΟ Το χημικό στοιχείο Καίσιο (Caesium) είναι ένα σπάνιο μέταλλο με διεθνές χημικό σύμβολο Cs. Ανακαλύφθηκε το 1860 μαζί με το Ρουβίδιο από τους Γερμανούς χημικούς Ρόμπερτ Μπούνσεν και Γκούσταβ Κίρχοφ. Έχει ατομικό αριθμό 55, ατομικό βάρος 132,9054, θερμοκρασία τήξης 28,5 C και θερμοκρασία βρασμού 678,4 C. Εντοπίζεται μαζί με το κάλιο σε πολλές ιαματικές πηγές, καθώς και σε κοιτάσματα αλάτων.
ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ Το μέταλλο καίσιο χρησιμοποιείται με περιορισμένη εφαρμογή στα φωτοηλεκτρικά κύτταρα και στα ηλεκτρικά τηλεσκόπια. Τα άλατα καισίου χρησιμοποιούνται κυρίως στη παρασκευή τεχνικών ιαματικών υδάτων καθώς και στην ιατρική, φαρμακευτική, αισθητική, κεραμευτική και παλαιότερα στις ραδιολυχνίες. Το καίσιο χρησιμοποιείται ευρέως σε ατομικά ρολόγια.
ΦΡΑΓΚΙΟ Το φράγκιο (Francium) είναι το χημικό στοιχείο με το σύμβολο Fr και ατομικό αριθμό 87. Είναι ένα πολύ ραδιενεργό μέταλλο που διασπάται σε αστάτιο, ράδιο και ραδόνιο. Το φράγκιο ανακαλύφθηκε από τη γαλλίδα φυσικό Μαργαρίτα Περέ το 1939, που του έδωσε το όνομα φράγκιο, από το όνομα της πατρίδας της. Ήταν το τελευταίο φυσικό χημικό στοιχείο που ανακαλύφθηκε. Είναι εξαιρετικά σπάνιο και μόνο ίχνη του βρίσκονται σε ορυκτά του ουρανίου και του θορίου.
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ Το Φράγκιο είναι το πιο ασταθές φυσικό στοιχείο. Είναι επίσης ασταθέστερο και από τα τεχνητά στοιχεία μέχρι εκείνο με ατομικό αριθμό 105. Έχει τη μικρότερη ηλεκτραρνητικότητα από όλα τα γνωστά χημικά στοιχεία. Εξαιτίας της αστάθειας και της σπανιότητάς του, δεν υπάρχουν εμπορικές εφαρμογές για το Φράγκιο.
ΠΗΓΕΣ https://el.wikipedia.org/wiki http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php /DSGYM-C102/362/2433,9309/ http://laneshealth.gr/ingredients/%ce%ba%c E%AC%CE%BB%CE%B9%CE%BF http://www.clickatlife.gr/yourlife/story/16719/10kai2-trofes-gemates-kalio http://www.vita.gr/ygeia/article/30543/kalionatrio-diathrhste-tis-isorropies/ http://emedi.gr