ΤΕΕ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ Ι ΙΩΤΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ Η Μ Ε Ρ Ι Α

ΤΕΕ ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑ ΑΣ ιεύθυνση Επαγγελµατικής ραστηριότητας Τµήµα Επαγγελµατικής Ανάπτυξης Γραφείο ΓΟΚ & Πολεοδοµικών Εφαρµογών Τµήµα Επιστηµονικού & Αναπτυξιακού Έργου Η Μ Ε Ρ Ι Α ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ Ι ΙΩΤΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΘΕΜΑ: ΜΗ.Κ.Ι.Ε. ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΧΑΤΖΗΛΥΜΠΕΡΗΣ, Χ.Μ. ΑΘΗΝΑ, 26 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2006

Θέµα: MH.K.I.E. 1.0.Γενικά Το σχέδιο Π.. του YΠΕΧΩ Ε για το ΜΗ.Κ.Ι.Ε. επιχειρεί τη διάκριση των γενικών εργολάβων που αναλαµβάνουν «οικοδοµικά έργα», µε κριτήρια την οικονοµική τους επιφάνεια και τη στελέχωση τους µε Μηχανικούς ορισµένης ειδικότητας, προκειµένου να είναι δυνατή η αξιολόγηση της ικανότητας τους να αναλαµβάνουν την εκτέλεση έργων «ορισµένου εµβαδού». Το σχέδιο Π.. του ΥΠΕΧΩ Ε θα µπορούσε να χαρακτηρισθεί απλοϊκό και συντεχνιακό. Όµως πρέπει να απορριφθεί από το ΤΕΕ ως απαράδεκτο για τους εξής λόγους : Αποτελεί κακέκτυπο αντίγραφο αντίστοιχων Κανονιστικών ιατάξεων για τα ηµόσια Έργα, που συνετέλεσαν στη δηµιουργία των γνωστών µονοπωλιακών καταστάσεων για την εκτέλεση τους. Είναι σε πλήρη αντίθεση µε ισχύουσες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και δηµιουργεί συγχύσεις όρων και εννοιών. Επιχειρεί µε τύπους, περιχαρακώσεις δικαιωµάτων και γραφειοκρατικές διαδικασίες να επιλύσει ουσιαστικά προβλήµατα όπως είναι η ποιότητα των κατασκευών και η απόδοση ευθυνών. ιατηρεί σε ισχύ το απαράδεκτο αντισυνταγµατικό καθεστώς του ΜΕΚ και προσδιορίζει επί πλέον χαριστικά χωρίς εξουσιοδότηση Νόµου ή σε σύγκρουση µε υφιστάµενους Νόµους επαγγελµατικά δικαιώµατα. Εποµένως περιορίζει το ρόλο των διπλ. Μηχανικών διαφόρων ειδικοτήτων και προκαλεί διακρίσεις και άνιση µεταχείριση. Επιχειρεί να ρυθµίσει αυθαίρετα και αναποτελεσµατικά τις σχέσεις µεταξύ Κυρίων των έργων και Μηχανικών ή συνεργείων και υπεργολάβων. Συµπερασµατικά το σχέδιο Π.. για το ΜΗ.Κ.Ι.Ε. δεν βελτιώνει το σύστηµα παραγωγής των Έργων και πρέπει να αποσυρθεί. Η φιλοσοφία που το διέπει δεν επιτρέπει βελτιώσεις. Σ ότι ειδικότερα αφορά τη θέση του ΤΕΕ στο θέµα πιστεύουµε ότι αυτή πρέπει να εκφρασθεί από τα νέα όργανα της ιοίκησης του. 2.0. Εννοιες και Ορισµοί 2.1.Εργα και Κατηγορίες Εργων Επισυνάπτεται σε ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ κατάλογος µε την ορολογία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για : Κατασκευαστικές ραστηριότητες µέρος των οποίων είναι οι οικοδοµικές εργασίες. Έργα Γενικών Εργολάβων. Από την ανάγνωση του καταλόγου απουσιάζουν οι έννοιες «οικοδοµή» και «Οικοδοµικό Έργο». εδοµένου ότι «έργο γενικά είναι το αποτέλεσµα ενός συνόλου εργασιών που προορίζεται να επιτελέσει αυτό καθαυτό µία οικονοµική ή τεχνική λειτουργία» διαπιστώνουµε ότι : Θεσμικό πλαίσιο για την παραγωγή ιδιωτικών έργων ΜΗ.Κ.Ι.Ε., ΤΕΕ, Αθήνα, 26 Σεπτεμβρίου 2006 2

Η έννοια της λειτουργίας και του σκοπού των έργων αποτελεί καθοριστικό και µοναδικό παράγοντα για τον προσδιορισµό της κατηγορίας ενός έργου ή ενός συνόλου κατασκευαστικών εργασιών και κατ επέκταση για την διάκριση, κατηγοριοποίηση και αξιολόγηση των γενικών εργοληπτικών επιχειρήσεων. Η ισχύουσα «λογική» στη χώρα µας να διαχωρίζουµε τα έργα και τις εργασίες ανάλογα µε τα µέσα που χρησιµοποιούνται (Βλ. ορισµό Οικοδοµής στο σχέδιο Π.. για το ΜΗ.Κ.Ι.Ε. ή κατηγορίες Εργοληπτικών Επιχειρήσεων του ΜΕΕΠ) και όχι ανάλογα µε το λειτουργικό τους σκοπό έχει δηµιουργήσει αγκυλώσεις και στρεβλώσεις, που απλά χαρακτηρίζουν το χαµηλό τεχνολογικό επίπεδο της χώρας και εξυπηρετούν συντεχνιακά συµφέροντα. Με βάση τα προηγούµενα η οποιαδήποτε οργάνωση στη χώρα µας ενός ΜΗ.Κ.Ι.Ε. έπρεπε να αρχίσει µε την διάκριση, κατάταξη και διαπίστευση των εξειδικευµένων σε κατασκευαστικές δραστηριότητες εργοληπτικών επιχειρήσεων οι οποίες θα µπορούσαν να εξελίσσονται και σε γενικούς εργολάβους. Σε κάθε δε περίπτωση τα Έργα των Γενικών Εργολάβων έπρεπε να κατηγοριοποιούνται σύµφωνα µε το λεξιλόγιο CPV της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σε µία τέτοια προοπτική και σ ότι αφορά επαγγελµατικά δικαιώµατα Μηχανικών : Θα ήταν δυνατόν να ορισθούν τυπικά προσόντα (π.χ. ειδικότητα Μηχανικού) για την άσκηση εξειδικευµένων κατασκευαστικών δραστηριοτήτων. Οι γενικές εργοληπτικές επιχειρήσεις θα µπορούσαν να κατηγοριοποιηθούν ανάλογα µε το σκοπό ή την λειτουργία των πλήρων έργων που κατασκευάζουν. Στην περίπτωση αυτή οι Μηχανικοί που τις στελεχώνουν θα µπορούσαν να είναι διαφόρων ειδικοτήτων δεδοµένου ότι ασκούν κυρίως διευθυντικά καθήκοντα. Θα µπορούσε οριακά να γίνει αποδεκτή µία ελάχιστη στελέχωση µε ένα Μηχανικό ορισµένης ειδικότητας ανάλογα µε τον σκοπό του έργου. Σε κάθε περίπτωση η αναµόρφωση του ΜΕΚ και του ΜΕΕΠ προβάλλουν επιτακτικά και τούτο εξηγείται στη συνέχεια. 3.0.Προσόντα για την Άσκηση Κατασκευαστικών ραστηριοτήτων Σύµφωνα µε την Οδηγία 1999/42ΕΚ, προβλέπεται αυτόµατη αναγνώριση τυπικών προσόντων µε βάση και µόνον την επαγγελµατική πείρα, όσων Ευρωπαίων πολιτών επιθυµούν να ασκήσουν βιοτεχνικές, βιοµηχανικές και εµπορικές δραστηριότητες που περιλαµβάνονται σε καταλόγους που έχουν εγκριθεί κατά καιρούς µε διάφορες άλλες Οδηγίες της ΕΕ. Στις δραστηριότητες αυτές περιλαµβάνονται η κατασκευή κτιρίων, εγκαταστάσεων και έργων Π.Μ. Η επαγγελµατική πείρα πιστοποιείται µε βεβαιωτικό έγγραφο για αυτοαπασχόληση ή για διευθυντική θέση σε επιχείρηση επί ένα ορισµένο χρονικό διάστηµα. Στη χώρα µας µε το Π.. 472/1985 για το Μητρώο Εµπειρίας Κατασκευαστών (ΜΕΚ), κατ εξουσιοδότηση του Ν.1418/1984, προσδιορίσθηκαν οι κατηγορίες έργων στις οποίες επιτρέπεται να εγγράφονται οι διπλ. Μηχανικοί ΑΕΙ και Τεχνολόγοι ΤΕΙ διαφόρων ειδικοτήτων. Προσδιορίσθηκαν εποµένως µε Π.. (!) επαγγελµατικά δικαιώµατα «κατασκευαστών» ηµοσίων Εργων, τα οποία το προτεινόµενο σχέδιο ΜΗ.Κ.Ι.Ε. του ΥΠΕΧΩ Ε επιχειρεί να επεκτείνει και στα Ιδιωτικά Εργα. Η αυθαιρεσία και ο ανορθολογισµός του ΜΕΚ σε συνάρτηση µε το ΜΕΕΠ πιστεύουµε ότι δεν έχει προηγούµενο σε καµία άλλη νοµοθετική ρύθµιση τεχνικών θεµάτων. Αναφέρουµε χαρακτηριστικά : Το φυσικό πρόσωπο ( ιπλ. Μηχανικός ή Τεχνολόγος) µε µοναδικό προσόν το δίπλωµα, θεωρείται «κατασκευαστής» πλήρους έργου (π.χ. Οικοδοµικό, Υδραυλικό κλπ.) και εποµένως αποκτά αποκλειστικό δικαίωµα στελέχωσης Εργοληπτικών Επιχειρήσεων ή άσκησης του επαγγέλµατος του Γενικού Εργολάβου. Παράλληλα ορισµένα φυσικά πρόσωπα (ειδικότητες) αποκτούν το τεκµήριο καταλληλότητας για την άσκηση ή την διαχείριση πληθώρας κατασκευαστικών δραστηριοτήτων που υπεισέρχονται στην κατασκευή ενός πλήρους έργου αφαιρώντας το δικαίωµα αυτό από άλλες ειδικότητες και αντικαθιστώντας όσους στην πράξη πρέπει να τις ασκούν. Και όλα αυτά χωρίς καµία συγκεκριµένη αναφορά σε Νόµου, ή σε Θεσμικό πλαίσιο για την παραγωγή ιδιωτικών έργων ΜΗ.Κ.Ι.Ε., ΤΕΕ, Αθήνα, 26 Σεπτεμβρίου 2006 3

σύγκρουση µε Νόµους όπως αναφέρουµε στη συνέχεια, δηλαδή µε πλήρη καταστρατήγηση θεµελιωδών διατάξεων του Συντάγµατος. Ο διπλ. Π.Μ. θεωρείται αυθαίρετα Κατασκευαστής ή Γενικός Εργολάβος για όλα σχεδόν τα είδη εργασιών και έργων ακόµη και για τα βιοµηχανικά ενεργειακά σε κατάφορη αντίθεση µε το Ν.6422/34. Ο διπλ. Τ.Μ. θεωρείται αυθαίρετα Κατασκευαστής ή Γενικός Εργολάβος σε πλήθος εργασιών και έργων πλήν των καθαρών τοπογραφικών εργασιών παρά τις διατάξεις του Ν.4663/30. Ο διπλ. Μ.Μ. ή Η.Μ. θεωρείται αυθαίρετα Κατασκευαστής ή Γενικός Εργολάβος Η/Μ και Βιοµηχανικών Εργασιών και Έργων παρά τις διατάξεις του Ν.6422/34 και παρά τις εξειδικεύσεις των διπλωµάτων του Μ.Μ. και Η.Μ. στην σηµερινή εποχή. Ο διπλ. Χ.Μ. ή ο Μ.Μ.Μ. θεωρείται αυθαίρετα Κατασκευαστής ή Γενικός Εργολάβος Βιοµηχανικών Έργων παρά τις διατάξεις του Ν.6422/34 ή θεωρείται Κατασκευαστής Έργων Καθαρισµού Νερού και Αποβλήτων τα οποία όµως δεν έχουν προσδιορισθεί ούτε διακριθεί έως σήµερα από τα Υδραυλικά, τα Οικοδοµικά και Η/Μ(!). Ο διπλ. Μ.Μ.Μ. θεωρείται Κατασκευαστής Έργων Σηράγγων αλλά το Πτυχίο του δεν χρησιµοποιείται, διότι τα έργα αυτά ενσωµατώνονται στα έργα οδοποιίας τα οποία αναλαµβάνονται από Π.Μ. Οι Τεχνολόγοι Μηχανικοί θεωρούνται Κατασκευαστές ή Γεν. Εργολάβοι σε πλήθος δραστηριοτήτων σε αντίθεση µε τους Ν.4663/30 και 6422/34, υπερκαλύπτοντας µε τα προσόντα τους πλήθος διπλ. Μηχανικών. Συµπερασµατικά η σύγχυση εννοιών στο ΜΕΚ και ΜΕΕΠ µεταξύ της άσκησης µιας διευθυντικής εργασίας σε µία εργοληπτική επιχείρηση και της καταλληλότητας για την άσκηση µιας κατασκευαστικής δραστηριότητας έχει δηµιουργήσει πραγµατικό τραγέλαφο και τροχοπέδησε την ορθολογική οργάνωση Μητρώων, επαγγελµάτων και επιχειρήσεων. Αφετέρου η κυριαρχία συντεχνιακών συµφερόντων δηµιούργησε χαριστικά κλειστά επαγγέλµατα σε πλήρη σύγκρουση µε βασικές συνταγµατικές διατάξεις για ίση µεταχείριση, αποφυγή διακρίσεων και σεβασµό της προσωπικότητας των ατόµων. Είναι προφανές ότι η κατάσταση αυτή δεν µπορεί να συνεχισθεί. Απαιτείται πλήρης ανατροπή της. 4.0. Κατάταξη Εργοληπτικών Επιχειρήσεων Από τα προηγούµενα γίνεται φανερό ότι σε πρώτη φάση και προς την κατεύθυνση οργάνωσης ενός ΜΗ.Κ.Ι.Ε. θα µπορούσε να γίνει η ορθολογική διάκριση των εξειδικευµένων και γενικών εργοληπτικών επιχειρήσεων σε κατηγορίες χωρίς την κατάταξη τους σε τάξεις. Στη φάση αυτή θα µπορούσε επίσης να προσδιορισθεί ότι την τεχνική δ/νση για την εκτέλεση ενός πλήρους έργου πρέπει να αναλαµβάνει Μηχανικός ο οποίος θα ήταν υπεύθυνος για την υλοποίηση της σύµβασης ή των συµβάσεων µεταξύ του Κυρίου του Έργου και των εξειδικευµένων υπεργολάβων ή συνεργείων. Η κατάταξη σε τάξεις των εργοληπτικών επιχειρήσεων θα µπορούσε να επιδιωχθεί σε δεύτερη φάση µε κριτήρια που επανειληµµένα έχουν απασχολήσει την ΕΕ σε παρόµοιες προσπάθειες και είναι γνωστά στο ΤΕΕ. Συνοπτικά τα υπενθυµίζουµε : Είδος λειτουργίας (Κατασκευή ή Μελέτη/Κατασκευή). ιοικητικά και Νοµικά Κριτήρια. Χρηµατοοικονοµικά Κριτήρια (Καθαρή θέση, είκτης Ρευστότητας, Προσωρινή αξιολόγηση για νέες Επιχειρήσεις). Τεχνική Αξιολόγηση µε αναφορά σε χρονική περίοδο. Αριθµός άµεσα ή έµµεσα απασχολούµενου ανθρώπινου δυναµικού, εξειδικευµένων και διευθυντικών στελεχών, Μέσος ετήσιος κύκλος εργασιών, Συνολική Αξία Έργου, Πιστοποιητικά Εµπειρίας). Τα προηγούµενα κριτήρια για τις Ελληνικές συνθήκες θα έπρεπε να τεθούν µετά επεξεργασία δεδοµένων και προς τούτο θα εξυπηρετούσε η άµεση διάκριση των επιχειρήσεων σε κατηγορίες όπως προαναφέρθηκε. Θεσμικό πλαίσιο για την παραγωγή ιδιωτικών έργων ΜΗ.Κ.Ι.Ε., ΤΕΕ, Αθήνα, 26 Σεπτεμβρίου 2006 4

Θεσμικό πλαίσιο για την παραγωγή ιδιωτικών έργων ΜΗ.Κ.Ι.Ε., ΤΕΕ, Αθήνα, 26 Σεπτεμβρίου 2006 5

ΓΕΝΙΚΟΙ ΠΙΝΑΚΕΣ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ Θεσμικό πλαίσιο για την παραγωγή ιδιωτικών έργων ΜΗ.Κ.Ι.Ε., ΤΕΕ, Αθήνα, 26 Σεπτεμβρίου 2006 11