Original Article. شماره 70 دوره 1394 دامپزشكی تحقیقات مجله Journal of Veterinary Research. 70,2: , 2015

Original Article 227-234 2 شماره 70 دوره 1394 دامپزشكی تحقیقات مجله Journal of Veterinary Research. 70,2: 227-234, 2015 تحقیقی مقاله اکسیداتیو آنتی پتانسیل و کشتار از پس ph بر خوزستانی مرزه اسانس تأثیر گرمایی تنش تحت گوشتی مرغ سینه عضله 4 نعمتی شیما 3 قاسمی صدیقه 2 علیرضایی مسعود 1* نیا خسروی اله حشمت آباد-ایران خرم لرستان دانشگاه کشاورزی دانشکده دامی علوم گروه 1( آباد-ایران خرم لرستان دانشگاه دامپزشکی دانشکده پایه علوم گروه 2( آباد-ایران خرم لرستان خرمان دارویی گیاهان کاربردی تحقیقات البراتوار 3( آباد-ایران خرم لرستان پزشکی علوم دانشگاه رازی گیاهی داروهای تحقیقات مرکز 4( چکیده )1394 ماه فروردین 24 نهایی: پذیرش 1393 ماه دی 22 مقاله: )دریافت بدن در آزاد رادیکالهای زیانبار اثرات کاهش ضمن گوشتی مرغ برای آب یا خوراک طریق از اکسیدانی آنتی منابع تأمین مطالعه: زمینه دربافتهایمختلفکمکمیکند.هدف:اینمطالعهبهمنظور اکسیداتیووپایداریلیپیدها آنتی افزایشپتانسیل ازتنشگرمایی به پرندهمتأثر مرغ در سینه عضله اکسیداتیو آنتی پتانسیل و ph کشتار از پس تغییرات بر )Satureja khuzistanica( خوزستانی مرزه اسانس تأثیر بررسی 400 300 200 0 mg/l سطوح شامل آزمایش تیمار شش اثر و تهیه آرین سویه یکروزه جوجه قطعه 720 تعداد کار: روش شد. اجرا گوشتی کامل بلوکهای طرح قالب در پرنده( 20 )شامل تکرار 6 در آشامیدنی آب در سوربات- 80 پلی 500 mg/l و خوزستانی مرزه اسانس 500 و از استفاده )با دیسموتاز سوپراکسید و پراکسیداز گلوتاتیون کینتیکی( روش از استفاده )با کاتاالز آنزیم فعالیت شد. بررسی روز 42 طی تصادفی تیوباربیتوریک با دهنده واکنش مواد میزان سنجش با لیپید پراکسیداسیون میزان شد. گیری اندازه اسپکتروفتومتر بوسیله راندوکس( کیتهای تحت روزگی 42 سن در مرغ سینه عضله نهایی و اولیه ph سینه وزن نتایج: گرفت. انجام سینه عضله در شیمیایی روش به )TBARS( اسید عضله در موجود TBARS میزان مرزه اسانس 200 mg/ L از باالتر سطوح )0/05<p(. نگرفت قرار آشامیدنی آب به مرزه اسانس افزودن تأثیر گروههای از باالتر اسانس حاوی آب کننده دریافت پرندگان سینه عضله در کاتاالز آنزیم فعالیت )0/05>p(. داد کاهش معنیداری طور به را سینه معنیداری طور به مرزه اسانس 500 و 400 mg/l سطوح کننده دریافت مرغهای سینه عضله در پراکسیداز گلوتاتیون آنزیم فعالیت بود. شاهد فعالیت میزان افزایش باعث 400 mg/l سطح تا آب به مرزه اسانس افزودن )0/05>p(. بود اسانس فاقد آب کننده دریافت مرغهای از باالتر گوشتی مرغ آشامیدنی آب به خوزستانی مرزه اسانس افزودن نهایی: گیری نتیجه )0/05>p(. گردید سینه عضله دیسموتاز سوپراکسید آنزیم عضله اکسیداتیو آنتی پتانسیل افزایش موجب لیپید پراکسیداسیون کاهش و اکسیدان آنتی آنزیمهای فعالیت افزایش با گرمایی تنش تحت سینهمرغمیشود. خوزستانی مرزه فیتوژنیک اکسیدان آنتی گرمایی تنش سینه عضله واژههایکلیدی: مقدمه با واکنش برای باال ترکیبی میل بدلیل اکسیژن آزاد رادیکالهای و چرب اسیدهای نوکلئیک اسیدهای جمله از مهم بیوملکولهای ساختارهای سایر و گیرندهها آنزیمها غشاها به آسیب باعث پروتئینها تنش شرایط در )13(. میشوند مرغ بدن مختلف بافتهای در سلولی )25 34(. مییابد افزایش مرغ بدن در آزاد رادیکالهای تولید گرمایی آزاد رادیکالهای غیرآنزیمی و آنزیمی سازوکار نوع دو با مرغ بدن اگرچه افزودن با اما )14( میکند جلوگیری آنها منفی تبعات بروز از و خنثی را همچون تنشزا شرایط در خصوص به آب یا خوراک به اکسیدانها آنتی رادیکالهای مخرب اثرات با مقابله در را پرنده میتوان محیط باالی دمای به متعددی طبیعی و مصنوعی اکسیدانهای آنتی )25(. نمود حمایت آزاد مبنی مختلف گزارشات نتایج دارد. وجود طیور برای خوراک افزودنی عنوان تالش مصنوعی) 12 ( اکسیدانهای آنتی برخی سرطانزایی خاصیت بر بیشتریرابهسمتاستفادهازمنابعآنتیاکسسیدانطبیعیسوقدادهاست. دارویی گیاهان از حاصل فراوردههای اکسیدانها آنتی نوع این جمله از گیاهان از برخی پودر و اسانس عصاره هستند. فیتوژنیک افزودنیهای یا جوانب بر مثبت تأثیر دلیل به اکسیدانی آنتی خاصیت بر عالوه دارویی بافتهای در باقیماندهمضر گذاشتن جای بر عدم و مختلفمتابولیسمطیور جیره با شده تغذیه مرغ گوشت سالمت عدم از نگران کنندان مصرف بدن نموده سالم محصوالت مصرف به امیدوار را مصنوعی شیمیایی مواد حاوی طیور عملکرد بر دارویی گیاهان از بسیاری تأثیر اخیر سالهای در لذا است. که است شده داده نشان این بر عالوه )28(. است گرفته قرار بررسی مورد موجب گوشتی طیور غذایی جیره در طبیعی اکسیدانهای آنتی از استفاده آنها بدن مختلف بافتهای و خوراک در لیپیدها پراکسیداسیون کاهش از استفاده که نمودند گزارش 2008 سال در همکاران و Jang )7(. میشود موجب گیاه( چند اسانس )مخلوط فیتوژنیک ای فراورده % 1 و 0/3 سطوح برای مشابهی نتایج شد. مرغ سینه عضله اکسیداتیو آنتی پتانسیل افزایش استات توکوفرول آلفا و فرنگی گوجه تفاله مرزنجوش اسانس از استفاده خرگوش )2( بلدرچین در مختلف بافتهای اکسیداتیو پایداری افزایش در 1982 Email: Khosravi_fafa@yahoo.com 066-33400289 نمابر: 066-334000126 تلفن: مسئول: نویسنده )*

1394 2 شماره 70 دوره دامپزشکی تحقیقات مجله 228 فیتوژنیک افزودنیهای این بر عالوه است. شده گزارش )4( بوقلمون و )3( خواص با فعال ترکیبات بودن دارا دلیل به دارویی گیاهان برخی از حاصل تحت گوشتی مرغ بدن فیزیولوژیک شرایط بهبود باعث اکسیدان آنتی تراکم و )234( محیط باالی دمای )22 23( انرژیزا پرتوهای از ناشی تنش است. شده )33( باال گله آن اسانس افزودن که است دارویی گیاهان جمله از خوزستانی مرزه مرغ در کلیوی و کبدی مسمومیت 2000 mg/l سطح تا آشامیدنی آب به فنلهایی گیاه این اسانس اصلی ترکیبات )17(. نمیکند ایجاد گوشتی هستند. لینالول و کاریوفیلین بتا پاراسیمین %( 90 بر )بالغ کارواکرول مثل آزمایشگاهی شرایط در ترکیبات این میکروبی ضد و اکسیدانی آنتی خواص مرزه اسانس افزودن تأثیر بررسی منظور به مطالعه این )23(. است شده تأیید آنتی پتانسیل و ph کشتار از پس تغییرات بر آشامیدنی آب به خوزستانی شد. اجرا گرمایی تنش تحت گوشتی مرغ در سینه عضله اکسیداتیو کار روش و مواد خوزستانی مرزه گیاه هوایی بخشهای خوزستانی: مرزه اسانس تهیه خرم خرمان سازی دارو شرکت دارویی گیاهان مزرعه از گلدهی مرحله طی گیاه توده گردید. خشک سایه در و برداشت دستی صورت به لرستان آباد وزن برابر سه و شد ریخته کلونجر دستگاه با مشابه سیستم در شده خشک ساعت پنج مدت به گیاه در موجود اسانس گردید. اضافه آن به آب گیاه استفاده با شده آوری جمع اسانس شد. استخراج آب با تقطیر صورت به نمونه یک شد. نگهداری 4 o دمایC در سپس و آبگیری سدیم سولفات از بر گازی کروماتوگرافی دستگاه توسط استحصالی اسانس کل از تصادفی آنالیز 2011 سال در همکاران و Hadian توسط استفاده مورد روش اساس استفاده مورد خوزستانی مرزه اسانس در موجود اصلی فعال ترکیبات گردید. است. شده ارایه 1 جدول در آزمایش این در افزودن شامل تیمار شش اثر آزمایش این آزمایشی:در گله مدیریت یک و 500( و 400 300 200 0 mg/l( مرزه اسانس سطح 5 مستمر تکراروهرتکرارمشتمل در 6 آشامیدنی آب به 500( mg/l( سطحتوئین شد. بررسی روز 42 طی در آرین( سویه جوجه 720 مجموع )در جوجه 20 بر تراکمهای حاوی پن 6 از متشکل بلوکهای صورت به آزمایش تکرارهای و ذرت مبنای بر شده تنظیم جیره چهار بود. مربع متر هر در جوجه همسان 21 تا 8 تا 7 از 1 ترتیب به پایانی و رشد استارتر استارتر سوپر شامل سویا گرفت. قرار جوجهها اختیار در آزاد مصرف برای روزگی 42 تا 36 و 35 تا 22 تغذیه اشتها حد تا جوجهها تمام و آزاد آب به دسترسی پرورش دوره طول در تا 4 o C متوسط طور به پایانی هفته 3 در مرغها پروش محیط دمای شدند. شد. داشته نگه گوشتی مرغ پرورش برای شده توصیه دماهای از باالتر 6 وزن )با خروس یک تکرار هر از روزگی 42 سن در متغیرها: سنجش هر برای سینه نهایی و اولیه ph میزان شد. ذبح و انتخاب پن( متوسط متر ph از استفاده با ذبح از پس ساعت 24 و دقیقه 15 ترتیب به نمونه اندازهگیری مستقیم طور به گوشت بافت در کردن فرو قابل پروب دارای هر سینه عضله از گرمی 10 نمونهای اولیه ph اندازهگیری از پس شد. آنزیمی سنجشهای برای شد. نگهداری 80- o C برودت در و تهیه پرنده دستی صورت به و خارج انجماد حالت از نمونهها آزمایش انجام زمان در روی بر )ph=7/4 با 5 رEDTA mmol حاوی 0/1mol( فسفات بافر با 3000 با دقیقه )10 سانتریفوژ از استفاده با سپس شد. هموژنیزه مایع ازت آزمایشات برای باالئی محلول و نشین ته آن جامد مواد دقیقه( در دور بیوشیمیائیجداگردید. فعالیتآنزیمگلوتاتیونپراکسیدازبااستفادهازکیتارزیابیاینآنزیمبر ارزیابی شد. اندازهگیری انگلیس( )راندوکس آن سازنده دستورالعمل اساس انجام درطولموج 340nm درمقابلبالنک اسپکتروفتومتر فعالیتبوسیله درمیلیگرمپروتئین آنزیم واحد گرفت.فعالیتگلوتاتیونپراکسیدازبصورت کیت از استفاده با دیسموتاز سوپراکسید آنزیم فعالیت گردید. بیان بافت )راندوکس آن سازنده دستورالعمل اساس بر آنزیمها این فعالیت ارزیابی است مقداری دیسموتاز سوپراکسید از واحد یک شد. گیری اندازه انگلیس( 4-3 نیتروفنل 5 -فنیل 4-2 -یدوفنیل احیاء واکنش از %50 مهار موجب که بوسیله آنزیم فعالیت ارزیابی میشود. آزمایش شرایط تحت تترازولیوم بافت در آنزیم مقدار و گرفت انجام موج 505nm طول در اسپکتروفتومتر فعالیت گیری اندازه گردید. بیان بافت پروتئین گرم میلی در واحد بصورت فعالیت گرفت. صورت 1986 سال در Claiborne روش طبق کاتاالز گردید. بیان بافت پروتئین میلیگرم در واحد بصورت آنزیم مقدار تعیین بوسیله سینه بافت در چربی پراکسیداسیون میزان بافت از 40µL خالصه بطور سنجش این برای شد. گیری اندازه TBARS و گردید اضافه مقطر آب 40µL و %0/9 کلرید سدیم 40µL به هموژنیزه 600µL از استفاده با سپس شد. داده قرار دقیقه 20 بمدت 37 o دمایC در % 12/5 اسید کلرواستیک تری حاوی که 0/8 mol هیدروکلریک اسید تیوباربیتوریک 780 µl نمودن اضافه از پس گردید. متوقف واکنش بود سرد 4 o دمایC در و شد جوشانده دقیقه 20 بمدت محلول %1 اسید سپس و شد سانتریفیوژ 1500 دور با دقیقه 20 بمدت سرد محلول گردید. محاسبه برای بالنک مقابل در 532 موجnm طول در آن نور جذب میزان مولی خاموشی ضزیب از استفاده با و شد گرفته بکار TBARS مقدار تیوباربیتوریک اسید با دهنده واکنش مواد میزان 10 1/56( 5 /Cm mol( بصورت میزان این )1(. گردید محاسبه لیپید پروکسیداسیون شاخص بعنوان گردید. بیان بافت پروتئین nmol/g مدل استفاده با نظر مورد صفات بر مرزه اسانس اثر دادهها: آماری آنالیز شد. آنالیز )26( SAS افزار نرم PROC MIXED و زیر آماری Y ijk =µ+ EO i + B j +ε ijk برای جامعه میانگین بیانگر µ: وابسته متغیر نماد Y ijk مدل این در

229 خوزستانی مرزه اسانس اکسیدانی آنتی خاصیت آب در مرزه اسانس سطح امین i ثابت اثر نشانگر :EOi نظر مورد متغیر : ijk ε و )j=1 2... 6( بلوک امین j تصادفی اثر نماد ( د Bj : i=1 2 3 4( Fisher آزمون است. متغیر هر برای مشاهده هر به مربوط جزء خطای SAS افزار نرم در LSMEANS گزینه از استفاده با protected LSD در شد. گرفته کار به متغیر هر برای تیمارها میانگینهای مقایسه برای % 5 اول نوع خطای برای قبول قابل احتمال حداکثر سطح آزمونها تمام شد. گرفته نظر در )0.05 p( نتایج تأثیر آشامیدنی آب در مرزه اسانس 500 تا سطوح 200 افزودن عضله نهایی ph و )15pH( اولیه ph سینه وزن میانگین بر معنیداری میزان 0/05>p(. 2 )جدول نداشت روزگی 42 سن در گوشتی مرغ سینه کننده دریافت مرغهای برای پروتئین گرم بر مول نانو حسب بر TBARS پرندگان جز به گروهها همه از باالتر معنیداری طور به مرزه اسانس فاقد آب آنزیم فعالیت 1(. نمودار ) p>0/05 بود اسانس 200 mg/l تیمار تحت اسانس افزایشی سطوح کننده دریافت پرندههای سینه عضله در کاتاالز افزایش )0/05<p(. بود شاهد پرندههای از باالتر معنیداری طور به مرزه میزان با )02/93=r( قوی خطی رابطه سینه ی عضله در آنزیم این فعالیت تا 200mg/L مقادیر مداوم مصرف 2(. )نمودار داشت آب در مرزه اسانس تغییر موجب آشامیدنی آب طریق از خوزستانی مرزه اسانس 500mg/L سینه عضله در موجود پراکسیداز گلوتاتیون آنزیم فعالیت در معنیداری اسانس از استفاده 3(. نمودار p: )0/0300= شد روزگی 42 سن در پرندهها داشت دنبال به را مذکور آنزیم فعالیت بیشترین 400mg/L مقدار به مرزه فعالیت در معنیداری تأثیر 300( و 200mg/L( اسانس تر پایین سطوح و اسانس مصرف نداشت. شاهد گروه با مقایسه در پراکسیداز گلوتاتیون آنزیم خطی افزایش موجب 400mg/L سطح تا آشامیدنی آب طریق از مرزه سن در مرغ سینه عضله در )SOD( دیسموتاز اکسید سوپر آنزیم فعالیت به آب در اسانس میزان افزایش اما 4(. نمودار )0/0413=p شد روزگی 42 گردید. آنزیم این فعالیت کاهش باعث 500 mg/l بحث از ممانعت در مهمی عامل کشتار از پس مرغ گوشت ph کاهش ارگانولپتیک خصوصیات بهبود و ماندگاری افزایش میکروبی فعالیتهای تحت کشتار( از پس ساعت )24 گوشت نهایی ph میزان )31(. است آن وضعیت از متأثر خود این که دارد قرار عضالت گلیکوژن ذخیره مقدار تأثیر این در است. کشتار از قبل ساعات در آن تغذیه و پرنده آسایش و سالمت گلیکوژن ذخایر افزایش بر مثبت تأثیر آب در مرزه اسانس وجود آزمایش پرندههای با مقایسه در پرندهها سینه عضله نهایی ph کاهش آن تبع به و که نمودند گزارش 2008 سال در همکاران و Simitzis نداشت. شاهد تمام از )درصد آزمایش در استفاده مورد خوزستانی مرزه اسانس اصلی اجزای 1. جدول میباشند. ±میانگین معیار خطای صورت به جدول مقادیر )1( اسانس(. ردیف 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 ترکیبشیمیایی Carvacrol p-cymene γ-terpenene )Z)- β-oeimene α -terpinole α-terpinene α-thujene Myreene trans-sabinene hydrate β -Caryophyllence α- Pinene Trans- β- Bisabolene Limonene 1 درصد 92/16±0/46 1/26 ±0/86 0/74 ±0/23 0/54 ±0/08 0/42 ±0/45 0/24 ±0/12 0/24 ±0/14 0/26 ±0/19 0/17 ±0/02 0/16 ±0/01 0/15 ±0/05 0/10 ±0/01 0/13 ±0/04 سینه وزن بر )mg/l( خوزستانی مرزه اسانس معیار( )میانگین±خطای تأثیر 2. جدول در گوشتی جوجههای سینه عضله 2)pHu( نهایی و 1)pH15( اولیه ph میزان و )g( ph مقدار )2( کشتار از پس دقیقه 15 طی سینه ی عضله ph مقدار )1( روزگی. 42 سن کل. میانگین برای معیار خطای )3( کشتار. از پس ساعت 24 سینه ی عضله phu ph15 سینه وزن مرزه اسانس 5/77±0/06 6/14±0/19 422±20/21 + کنترل 5/80±0/05 6/41±0/20 424±17/48 - کنترل 5/81±0/04 6/24±0/16 395±25/38 200 5/78±0/03 5/98±0/16 426±23/57 300 5/80±0/06 6/07±0/11 449±11/43 400 5/76±0/04 6/05±0/14 438±4/87 500 0/02 0/07 7/57 SEM3 )F< P ( 0/9751 0/4663 0/4496 مرزه اسانس ماده برههای گوشت ph غذایی جیره به مرزنجوش اسانس افزودن با ph تغییر بر غذایی جیره افزودنیهای تأثیر مذکور محققین یافت. افزایش کشتار از قبل ساعات در برهها عضالت گلیکوژن ذخیره کاهش گاو گوشت شده گزارش راستا همین در کردند. مطرح خود یافتههای توجیه برای را خوک گوشت ph افزایش موجب غذایی جیره به سیر پودر افزودن که است افزودن که دادند نشان 1999 سال در Park and Yu وجود این با گردید. ph معنیدار کاهش باعث غذایی جیره به دارویی گیاهان تفاله % 8 و 4 میشود. گوشتی مرغ در ران عضله مخرب اثرات مقابل در مهمی عامل اکسیدانی آنتی قابلیت مرغ بدن مختلف بافتهای در لیپید پراکسیداسیون و آزاد رادیکالهای در الکترون انتقال زنجیره واکنشهای در آزاد رادیکالهای تولید است. اجتناب موضوعی آنها از حاصل اکسیداتیو استرس و هوازی سلولهای حمله با آزاد رادیکالهای است. گرمایی تنش شرایط در خصوص به ناپذیر

1394 2 شماره 70 دوره دامپزشکی تحقیقات مجله 230 تیو اسید با دهنده واکنش مواد میزان بر خوزستانی مرزه اسانس تأثیر 1. نمودار )a-b( روزگی. 42 سن در گوشتی جوجههای سینه عضله در )TBARS( باربیتوریک میباشند معنیداری اختالف دارای ستون هر روی مشترک حروف فاقد میانگینهای.)p>0/05( جوجههای سینه عضله در کاتاالز فعالیت بر خوزستانی مرزه اسانس تأثیر نمودار 2. ستون هر روی مشترک حروف فاقد میانگینهای )a-b( روزگی. 42 سن در گوشتی )0/05<p(. میباشند معنیداری اختالف دارای y=39.33x -i7.800, R 2 i= 0.929 سینه عضله در پراکسیداز گلوتاتیون فعالیت بر خوزستانی مرزه اسانس تأثیر 3. نمودار روی مشترک حروف فاقد میانگینهای )a-b( روزگی. 42 سن در گوشتی جوجههای )0/05<p(. میباشند معنیداری اختالف دارای ستون هر y=0.602x 2 -i3.292x + 19.242, R 2 i= 0.684, p = 0.0300 آن دنبال به و لیپیدها پراکسیداسیون موجب غیراشباع چرب اسیدهای به همچنین و آزمایشگاهی شرایط در )30(. میشوند سلولها غشای تخریب اکسیژن فعال ترکیبات حضور در لیپیدها پراکسیداسیون حیوانات بدن در در آزاد رادیکالهای مییابد. افزایش شدت به H 2 O 2 و -O 2 خصوص به واکنشهایمختلفخنثیمیشوند توسط سرعت شرایططبیعیسلول به زنجیرهای صورت به خود واکنشها این از حاصل آزاد رادیکالهای )9(. پروتئینها ویتامینها جمله از مهم مولکولهای سایر با واکنش وارد این نتیجه میشوند. گوشت در موجود چربیهای و نوکلئیک اسیدهای و مزه بو تغییر آن تبع به و ترکیب فزاینده تغییر زنجیرهای واکنشهای فعال ترکیبات تولید از ناشی آسیب با مقابله برای )29(. است گوشت رنگ و ساز دارند. آنزیمی غیر و آنزیمی دفاع کارهای و ساز سلولها اکسیژن رادیکالهای مستقیم حذف و برداشتن شامل آنزیمی غیر دفاع کارهای و )30( گلوتاتیون و C ویتامین E ویتامین همچون ترکیباتی توسط آزاد در دیسموتاز اکساید سوپر فعالیت بر )mg/l( خوزستانی مرزه اسانس تأثیر 4. نمودار حروف فاقد میانگینهای )a-b( روزگی. 42 سن در گوشتی جوجههای سینه عضله )0/05<p(. میباشند معنیداری اختالف دارای ستون هر روی مشترک p = 0.0413 آنزیمی دفاع است. )11( فریتین جمله از آهن کنندههای جذب از تعدادی گلوتاتیون دیسموتاز اکسید سوپر جمله از مختلف آنزیمهای فعالیت با نیز پراکسیداز گلوتاتیون و کاتاالز )24 27(. مییابد تحقق کاتاالز و پراکسیداز میکنند تبدیل آب به را اکسیژنه آب که هستند اکسیدانی آنتی آنزیمهای مرزه اسانس سطوح تمام برای کاتاالز آنزیم فعالیت خطی افزایش )32(. اسانس 400mg/L مقدار با پراکسیداز گلوتاتیون آنزیم فعالیت افزایش و در مشارکت با اسانس فعال ترکیب عنوان به کارواکرول که میدهد نشان به گرمایی تنش تحت مرغ سینه عضله در آزاد رادیکالهای کردن خنثی است. نموده کمک بافت در آنزیمها این باالتر سطوح حفظ که است دیگری اکسیدان آنتی آنزیم )SOD( دیسموتاز اکسید سوپر بعد مرحله در تا میکند اکسیژنه آب به تبدیل را O-( 2 ( سوپراکسید آنیون این فعالیت )16(. شود تجزیه آب به پراکسیداز گلوتاتیون و کاتاالز توسط به آب در مرزه اسانس 400mg تیمار تحت پرندههای سینه عضله در آنزیم

231 خوزستانی مرزه اسانس اکسیدانی آنتی خاصیت داده نشان گذشته مطالعات بود. شاهد پرندههای از باالتر معنیداری طور اکسیداتیو فساد عوامل برابر در طیور عضالت اکسیداتیو پایداری که است افزایش مناسب افزودنیهای از استفاده با خصوص به جیرهای تغییرات با بافتهای اکسیداتیو ثبات و پایداری افزایش برای تالش در )5(. مییابد استفاده دارویی گیاهان عصاره یا و اسانس از محققین طیور بدن مختلف و تیمول 150g/kg افزودن که است شده داده نشان راستا این در اند. نموده زمان در عضالت اکسیداتیو پایداری افزایش موجب مرغ جیره به کارواکرول در )20(. میشود ذبح از پس پرنده گوشت نگهداری افزایش و پرنده حیات عصاره مخلوط از %0/3 افزودن 2008 سال در همکاران و Jang مطالعه نسبت 48/5:45/5 : به goldthread و توت برگ الدوله امین پیچ گیاه سه یافت. بهبود مرغ سینه عضله اکسیداتیو پایداری گوشتی مرغ جیره به 3 چربی( پراکسیداسیون )شاخص آلدئید دی مالون تولید دیگر مطالعهای در برگ پودر %1 و 0/5 سطوح با شده تغذیه بوقلمونهای سینه عضله در افزودن همچنین )4(. یافت کاهش معنیدار طور به رزماری شده دهیدراته اکسیداتیو پایداری جیره به مرزنجوش اسانس 200 و 100mg/kg تفاله جیرهای سطوح تأثیر )3(. داد افزایش را خرگوش عضالنی بافتهای اکسیداتیو پایداری بر توکوفرولها بودن دارا دلیل به فرنگی گوجه خشک 2004 سال در همکاران و Botsoglou توسط نیز بلدرچین بدن بافتهای است. گرفته قرار تأیید مورد دارد. خوانی هم فوق پژوهشی یافتههای اغلب با حاضر مطالعه نتایج اسانس در موجود کارواکرول و تیمول خصوص به مختلف فنلی ترکیبات را فعال رادیکالهای حذف در دخیل آنزیمهای پایداری دارویی گیاهان و هیدرژن پراکسید شدن خنثی موجب خود نوبه به نیز آنها که داد افزایش نسبت وجود با شدند. سمی غیر مواد به لیپیدها هیدروپراکسیدهای تبدیل مرزه اسانس در کارواکرول خصوص به مختلف فنلی ترکیبات باالی است. انتظار قابل نیز گیاه این اسانس برای خاصیتی چنین وجود خوزستانی 2010 سال در همکاران و Luna 2003 سال در همکاران و Lin یافتههای و کارواکرول اکسیدانی آنتی قابلیت 2010 سال در همکاران و Ciftci و عضله در TBARS میزان کاهش نمودهاند. تأیید را تیمول یعنی آن ایزومر اسانسمرزهنتیجهتأثیر تا 500 سینهپرندههایتحتتیمارهای 300mg/L پراکسیداسیون کاهش آن تبع به و آزاد رادیکالهای مهار بر اسانس این فعالیت افزایش و اسانسها مؤثره مواد بین ارتباط تفسیر در است. لیپیدها ترکیبات که است شده مشخص حیوانات بدن اکسیدان آنتی آنزیمهای رد )8 20( میشوند آنزیمها این پایداری افزایش موجب اسانسها فعال میتوانند الکترون رزنانس و بنزن حلقه داشتن بعلت فنولی ترکیبات واقع و زنجیرهای واکنشهای ادامه از مانع و انداخته بدام را آزاد رادیکالهای آنزیمهای مصرف عدم این بر عالوه شوند. دیگری آزاد رادیکالهای تولید نتایج با که شد آنزیمها این فعالیت سطح ماندن باال باعث اکسیدان آنتی )1(. دارد همخوانی حاضر مطالعه گرمایی تنش شرایط در که داد نشان مطالعه این نتایج مجموع در آشامیدنی آب به خوزستانی مرزه اسانس 500 تا 300mg/L سطوح افزودن آنزیمهای فعالیت افزایش طریق از اکسیداتیو آنتی قابلیت بهبود موجب عضله در لیپیدها پراکسیداسیون کاهش سبب آن تبع به و اکسیدان انتی میشود. گوشتی مرغ سینه قدردانی و تشکر حمایتهای خاطر به لرستان دانشگاه پژوهشی معاونت از بدینوسیله به خرمان سازی دارو شرکت مدیریت نیا صالح علی دکتر آقای از و مالی میشود. تشکر خوزستانی مرزه اسانس تأمین خاطر 1. 2. 3. 4. 5. 6. References Alirezaei, M., Dezfoulian, O., Kheradmand, A., Neamati, S., Khonsari, A., Pirzadeh, A. (2012) Hepatoprotective effects of purified oleuropein from olive leaf extract against ethanol-induced damages in the rat. Iran J Vet Res. 13: 218-226. Botsoglou, N., Papageorgiou, G., Nikolakakis, I., Florou-Paneri, P., Giannenas, I., Dotas, V., Sinapis, F. (2004). Effect of dietary dried tomato pulp on oxidative stability of Japanese quail meat. J Agric Food Chem. 52: 2982-2988. Botsoglou, N.A., Florou-Paneri, P., Christaki, E., Giannenas, I., Spais, A.B. (2004) Performance of rabbits and oxidative stability of muscle tissues as affected by dietary supplementation with oregano essential oil. Arch Anim Nutr. 58: 209-218. Botsoglou, N.A., Govaris, A., Giannenas, I., Botsoglou, E., Papageorgiou, G. (2007) The incorporation of dehydrated rosemary leaves in the rations of turkeys and their impact on the oxidative stability of the produced raw and cooked meat. Int J Food Sci Nutr. 58: 312-320. Bou, R., Codony, R., Tres, A., Decker, E.A., Guardiola, F. (2009) Dietary strategies to improve nutritional value, oxidative stability, and sensory properties of poultry products. Crit Rev Food Sci Nutr. 49: 800-822. Ciftci, M., Simsek, U.G., Yuce, A., Yilmaz, O., Dalkilic, B. (2010) Effects of dietary antibiotic and cinnamon oil supplementation on antioxidant enzyme activities, cholesterol levels and

232 مجله تحقیقات دامپزشکی دوره 70 شماره 1394 2 fatty acid compositions of serum and meat in broiler chicken. Acta Vet Berno. 79: 33-40. 7. Dong, X.F., Gao, W.W., Su, J.L., Tong, J.M., Zhang, Q. (2011) Effects of dietary polysavone (Alfalfa extract) and chlortetracycline supplementation on antioxidation and meat quality in broiler chickens. Br Poult Sci. 52: 302-309. 8. Fki, I., Bouaziz, M., Sahnoum, Z., Sayadi, S. (2005) Hypocholesterolemic effects of phenolicrich extracts of Chemlali olive cultivar in rats fed a cholesterol- rich diet. Bioorg Med Chem. 13: 5362-5370. 9. Garcia Y.J., Rodriguez-Malaver, A., Penaloza, N. (2005) Lipid peroxidation measurement by thiobarbituric acid assay in rat cerebellar slices. J Neurosci Meth. 144: 127-135. 10. Hadian, J., Mirjalili, M.H., Kanani, M.R., Salehnia, A., Ganjipoor, P. (2011) Phytochemical and morphological characterization of Satureja khuzistanica Jamzad populations from Iran. Chem Biodivers. 8: 902-915. 11. Halliwell, B., Gutteridge, J.M.C., Cross, C.E. (1992) Free radicals, antioxidants and human disease: Where are we now? J Lab Clin Med. 119: 598 620. 12. Hirose, M., Takesada, Y., Tanaka, H., Tamano, S., Kato T., Shirai, T., (1997) Carcinogenicity of antioxidants BHA, caffeic acid, sesamol, 4-methoxyphenol and catechol at low doses, either alone or in combination, and modulation of their effects in a rat medium-term multi-organ carcinogenesis model. Carcinogenesis. 19: 207 212. 13. Iseri S., Sener, G., Saglam, B., Ercan, F., Gedik, N., Yegen, B., (2008) Ghrelin alleviates biliary obstruction-induced chronic hepatic injury in rats. Regul Pept. 146: 73-79. 14. Ismail, I.B., Al- Busadah, K.A., El-Bahr, S.M., (2013) Oxidative stress biomarkers and biochemical profile in broilers chicken fed zinc bacitracin and ascorbic acid under hot climate. Am J Biochem Mol Biol. 3: 202-214. 15. Jang, A., Liu, X.D., Shin, M.H., Lee, B.D., Lee, S.K., Lee, J.H., Jo, C. (2008) Antioxidative potential of raw breast meat from broiler chicks fed a dietary medicinal herb extract mix. Poult Sci. 87: 2382-2389. 16. Kheradmand A., Alirezaei, M., Birjandi, M. (2010) Ghrelin promotes antioxidant enzyme activity and reduces lipid peroxidation in the rat ovary. Regul Pept. 162: 84-89. 17. Khosravinia, H., Ghasemi, S., Rafiei Alavi, E. (2013) Effect of savory (Satureja khuzistanica) essential oils on performance, liver and kidney functions in broiler chicks. J Anim Feed Sci. 22: 50-55. 18. Klasing, K.C. (1998) Comparative Avian Nutrition. (1 st ed.) CAB International, New York, USA. 19. Lin, C.C., Wu, S.J., Chang, C.H., Nu, L.T. (2003) Antioxidant activity of Cinnamomum cassis. Phytothera Res. 17: 726-730. 20. Luna, A., Lábaque, M.C., Zygadlo, G.A., Marin, R.M. (2010) Effects of thymol and carvacrol feed supplementation on lipid oxidation in broiler meat. Poult Sci. 89: 366-370. 21. Park, S.J., Yoo, S.O. (1999) Effects of supplementation of Chinese medicine refuse on performance and physiology in broiler chicken. Korean J Poult Sci. 26: 195-201. 22. Praveen, K.V., Kuttan, G., Kuttan, R. (2002) Protective effects of Rasayanas on cyclophosphamide and radiation induced damage. J Altern Complement Med. 8: 787 796. 23. Rababah, T., Hettiarachchy, N.S., Horax, R., Cho, M.J., Davis, B., Dickson, J. (2006) Thiobarbituric acid reactive substances and volatile compounds in chicken breast meat infused with plant extracts and subjected to electron beam irradiation. Poult Sci. 85: 1107-1113. 24. Ramnath, V., Rekha, P.S., Sujatha, K.S. (2008) Amelioration of heat stress induced disturbances of antioxidant defense system in chicken by Brahma Rasayana. Evid Based Complement Altern Med. 5: 77 84. 25. Sahin, K., Sahin, N., Onderci, M., Yaralıoglu, S., Kucuk, O. (2001) Protective role of supplemental vitamin E on lipid peroxidation, vitamins E, A and some mineral concentrations of broilers reared under heat stress. Vet Med Czech. 46: 140 144.

233 خاصیت آنتی اکسیدانی اسانس مرزه خوزستانی 26. Sehirli O., Sener, E., Sener, G., Cetinel, S., Erzik, C., Yegen, B.C. (2008). Ghrelin improves burninduced multiple organ injury by depressing neutrophil infiltration and the release of pro-inflammatory cytokines. Peptides. 29: 1231-1240. 27. Simitzis, P.E., Deligeorgis, S.G., Bizelis, J.A., Dardamani, A., Theodosiou, I., Fegeros, K. (2008) Effect of dietary oregano oil supplementation on lamb meat characteristics. Meat Sci. 79: 217-223. 28. Singh, R., Pathak, D.N. (1990) Lipid peroxidation and glutathione peroxidase, glutathione reductase, superoxide dismutase, catalase and glucose-6-dehydrogenase activities in FeCl3-induced epileptogenic foci in the brain. Epilepsia. 31: 15 36. 29. Stark G.J. (2005) Functional consequences of oxidative membrane damage. J Memb Biol. 205: 1-16. 30. Swatland, H.J. (2008) How ph causes paleness or darkness in chicken breast meat. Meat Sci. 80: 396-400. 31. Turner T.T., Lysiak, J.J. (2008) Oxidative stress: a common factor in testicular dysfunction. J Androl. 29: 488-498. 32. Wheeler G.E. (1994) Use of a herbal supplement to reduce the effects of stress in intensively housed chickens. Indian J Indigenous Med. 11: 51 60. 33. Yu, B.P. (1994) Cellular defenses against damage from reactive oxygen species. Physiol Rev. 74: 139 162.

Original Article Journal of Veterinary Research. 70,2:227-234,2015 Effect of Satureja khuzistanica essential oils on antioxidative potential and postmortem ph of breast muscle in heat stressed broiler chicken Khosravinia H. 1, Alirezaei M. 2, Ghasemi, S. 3, Neamati, S. 4 1 Department of Animal Sciences, Faculty of Agriculture, Lorestan University, Khorramabad-Iran 2 Department of Basic Sciences, Faculty of Veterinary Medicine, Lorestan University, Khorramabad-Iran 3 Lorestan Medical Plant Lab, Khorraman, Khorramabad-Iran 4 Razi Herbal Medicines Research Center, Lorestan University of Medical Sciences, Khorramabad-Iran (Received 12 January 2015, Accepted 13 April 2015) Abstract: BACKGROUND: Inclusion of antioxidant sources in feed or water reduces the detrimental effects of free radicals and increases the antioxidative potential and stability of lipidsin heat stressed broiler chicken. OBJECTIVES: This study was conducted to examine the effect of Satureja khuzistanica essential oils (SkEO) on early postmortem and ultimate ph as well as antioxidative potential of breast muscle in broiler chicken. METHODS: A total number of 720,1-d-old Arian broiler chicks were used in a 42-d trial to examine the effects of six experimental treatments consisting inclusion of 0 (control-), 200, 300, 400, 500 mg/l SkEO and 500 mg/l Polysorbate-80 (control+) in drinking water in six replicates of 20 birds each in a completely randomized blocks design. Catalase enzyme activity (by kinetic method) and glutathione peroxidase as well as superoxide dismutase activities (via Randox kits) were measured spectrophotometerically. Lipid peroxidation also was measured in breast muscle by a chemical method with thiobarbituric acid. RESULTS: The breast percentage and early as well as ultimate ph of breast muscle was not differ for the birds received SkEO-treated water compared to the control birds (p>0.05). Addition of SkEO in drinking water at doses greater than 200 mg/l significantly decreased the thiobarbituric acid reactive substances values in breast muscle of the birds in comparison with the control birds (p<0.05). Catalase activity was significantly higher in breast muscle of the SkEO-treated groups than the control groups (p<0.05). Activity of glutathione peroxidase was significantly greater in the birds given 400 and 500 mg/l SkEO. Addition of SkEO into water up to 400 mg/l increased superoxide dismutase activity in breast muscle of the treated birds compared to the control birds. CONCLUSIONS: It was concluded that supplementation of drinking water with SkEO elevates the antioxidative potential and increases the lipid stability of breast muscle in heat stressed male broiler chicken. Keyword: breast muscle, heat stress, phytogenic antioxidants, Satureja khuzistanica Figure Legends and Table Captions Table 1. Constituents in Satureja khuzistanica essential oils. Table 2. Effect of Satureja khuzistanica essential oils on breast weight (g), early (ph 15 ) and ultimate (ph u ) ph of breast muscle in broiler chicken at 42 d of age. Graph 1. Effect of Satureja khuzistanica essential oils on TBARS concentration in breast muscle at 42 d of age. Graph 2. Effect of Satureja khuzistanica essential oils on catalase activity in breast muscle at 42 d of age. Graph 3. Effect of Satureja khuzistanica essential oils on glutathione peroxidase in breast muscle 42 d of age. Graph 4. Effect of Satureja khuzistanica essential oils on superoxide dismutase in breast muscle 42 d of age. 234 *Corresponding author s email: Khosravi_fafa@yahoo.com, Tel: 066-33400012, Fax: 066-33400289 J. Vet. Res. 70, 2:227-234, 2015