ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΤΟΥΣ 2011 ΤΟΥ Ε.Π. ΑΤΤΙΚΗΣ 2007-2013

ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΤΟΥΣ 2011 ΤΟΥ Ε.Π. ΑΤΤΙΚΗΣ 2007-2013 http://www.attikis.gr/ Ειδική Γραμματεία ΕΣΠΑ Εθνική Αρχή Συντονισμού Ειδική Υπηρεσία Συντονισμού της Εφαρμογής των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ: ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ... 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ... 2 1.1. Επίτευξη και ανάλυση της προόδου Εφαρμογής του Επιχειρησιακού Προγράμματος... 2 1.1.1. Ενημέρωση ως προς τη φυσική πρόοδο του Προγράμματος... 2 1.1.2. Χρηματοοικονομικά στοιχεία... 12 1.1.3. Στοιχεία σχετικά με την ανάλυση της χρήσης των Ταμείων... 13 1.1.4. Συνδρομή ανά ομάδες - στόχο... 13 1.1.5. Ανάκτηση ή εκ νέου χρήση της συνδρομής... 16 1.2. Στοιχεία σχετικά με τη συμμόρφωση με το Κοινοτικό δίκαιο... 17 1.3. Σημαντικά προβλήματα που προέκυψαν και μέτρα αντιμετώπισης (Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου)... 20 1.4. Αλλαγές στο πλαίσιο υλοποίησης του Προγράμματος... 22 1.4.1. Το Οικονομικό Περιβάλλον στην Ελλάδα... 22 1.4.2. Αναθεώρηση των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων του ΕΣΠΑ... 24 1.4.3. Πρόγραμμα «Καλλικράτης»... 25 1.5. Τροποποίηση σύμφωνα με το άρθρο 57 του 1083/2006... 26 1.6. Συμπληρωματικότητα με άλλα μέσα... 27 1.7. Παρακολούθηση- Αξιολόγηση... 35 1.7.1. Ποιοτική Ανάλυση επιτευγμάτων και μέτρα που έχουν ληφθεί για την βελτίωση της Προόδου Εφαρμογής του Προγράμματος... 35 1.7.2. Επιτροπή Παρακολούθησης του Προγράμματος... 45 1.7.3. Θέματα Αξιολόγησης... 47 1.7.4. Παρακολούθηση της Στρατηγικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης του Προγράμματος... 48 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. ΑΝΑΛΥΣΗ ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΤΟ ΕΣΠΑ, ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΩΝ, ΣΤΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΗΣ ΛΙΣΣΑΒΟΝΑΣ, ΣΤΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΕΥΡΩΠΗ 2020... 49 2.1. Συνεισφορά του Προγράμματος στο ΕΣΠΑ... 49 2.2. Συνεισφορά του Προγράμματος στην προώθηση των προτεραιοτήτων του Εθνικού Προγράμματος Μεταρρυθμίσεων 2011-2014 (ΕΠΜ 2011-2014). 59 2.3. Συνεισφορά του Προγράμματος στη Στρατηγική της Λισσαβόνας... 60 2.4. Συνεισφορά του Προγράμματος στη Στρατηγική «Ευρώπη 2020»... 61 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΑΝΑ ΑΞΟΝΑ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ... 65 3.1. ΑΞΟΝΑΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ 1: Ενίσχυση των Υποδομών Προσπελασιμότητας Ενέργειας... 65 3.1.1. Επίτευξη στόχων και ανάλυση της προόδου του άξονα... 65 3.1.2. Πρόοδος Χρηματοδοτικών Εργαλείων... 73 3.1.3. Σημαντικά προβλήματα που προέκυψαν και μέτρα αντιμετώπισής τους... 74 3.2. ΑΞΟΝΑΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ 2: Αειφόρος Ανάπτυξη και Βελτίωση της Ποιότητας Ζωής... 75 3.2.1. Επίτευξη στόχων και ανάλυση της προόδου του άξονα... 75 3.2.2. Σημαντικά προβλήματα που προέκυψαν και μέτρα αντιμετώπισής τους... 87 3.3. ΑΞΟΝΑΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ 3: Ενίσχυση της Ανταγωνιστικότητας, της Καινοτομίας και της Ψηφιακής Σύγκλισης... 92 3.3.1. Επίτευξη στόχων και ανάλυση της προόδου του άξονα... 92 3.3.2. Πρόοδος Χρηματοδοτικών Εργαλείων... 115 3.3.3. Σημαντικά προβλήματα που προέκυψαν και μέτρα αντιμετώπισής τους... 118 i

3.4. ΑΞΟΝΑΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ 4: Αναζωογόνηση (Regeneration) Αστικών Περιοχών... 122 3.4.1. Επίτευξη στόχων και ανάλυση της προόδου του άξονα... 122 3.4.2. Πρόοδος Χρηματοδοτικών Εργαλείων... 124 3.4.3. Σημαντικά προβλήματα που προέκυψαν και μέτρα αντιμετώπισής τους... 126 3.5. ΑΞΟΝΑΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ 5: Τεχνική Υποστήριξη Εφαρμογής... 127 3.5.1. Επίτευξη στόχων και ανάλυση της προόδου του άξονα... 127 3.5.2. Σημαντικά προβλήματα που προέκυψαν και μέτρα αντιμετώπισής τους... 133 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ... 134 4.1. Αποτελέσματα από την Ενσωμάτωση αρχής της μη διάκρισης, των κριτηρίων προσβασιμότητας ατόμων με Αναπηρία και της ισότητας των φύλων (Άρθρο 16 Καν. 1083/2006)... 134 4.2. Τεχνική Υποστήριξη Εφαρμογής... 139 4.3. Πληροφόρηση και Δημοσιότητα... 141 4.4. Περιβαλλοντικά έργα και Μεγάλα έργα... 166 4.4.1. Περιβαλλοντικά έργα προϋπολογισμού 25-50 Μ... 166 4.4.2. Μεγάλα έργα... 166 4.5. Έργα Προτεραιότητας ΕΣΠΑ... 185 4.6. Συμπεράσματα ετήσιων συναντήσεων Ε.Ε και Δ.Α.... 185 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι... 186 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙ... 191 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ... 192 ii

ΕΙΣΑΓΩΓΗ: ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Σχετικός στόχος: Σχετική επιλέξιμη περιοχή: Στόχος «Σύγκλιση» (Περιφέρεια Μεταβατικής Στήριξης) Περιφέρεια Αττικής (GR30) Περίοδος προγραμματισμού: 2007-2013 Αριθμός προγράμματος (αριθ. CCI): Τίτλος προγράμματος: 2007GR161PO006 Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «ΑΤΤΙΚΗΣ» ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ Έτος αναφοράς: 2011 Ημερομηνία έγκρισης της ετήσιας έκθεσης από την Επιτροπή Παρακολούθησης: Η παρούσα έκθεση αποτελεί την Πέμπτη κατά σειρά Ετήσια Έκθεση Υλοποίησης του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Αττική» (ΕΠ Αττικής), σύμφωνα με το Άρθρο 67 του Καν. (ΕΚ) 1083/2006 «περί καθορισμού γενικών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και το Ταμείο Συνοχής και την κατάργηση του Καν. (ΕΚ) 1260/1999». Η έκθεση συντάχθηκε από τη Διαχειριστική Αρχή του Επιχειρησιακού Προγράμματος (ΕΠ), σύμφωνα με: με τους Καν. (ΕΚ) 846/2009 και 832/2010 που τροποποιούν τον Καν. (ΕΚ) αριθ. 1828/2006 «για τη θέσπιση κανόνων σχετικά με την εφαρμογή του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1083/2006 του Συμβουλίου περί καθορισμού γενικών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και το Ταμείο Συνοχής και του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1080/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης», τον Κανονισμό 1310/2011/13.11.2011 που αφορά τροποποίηση του Γενικού Κανονισμού 1083/2006 την εγκύκλιο υπ αριθ. πρωτ. 23288/ΕΥΣΣΑΑΠ/1332/23-05-08 του Υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών τις συμπληρωματικές οδηγίες που δόθηκαν για το περιεχόμενο των εκθέσεων με τα έγγραφα υπ αριθ. πρωτ. 15060/ΕΥΣΣΑΑΠ/720/08-04-10 και 19673/ΕΥΣΣΑΑΠ 1056/30-04-2012 και τις προφορικές και γραπτές οδηγίες της ΕΥΣ και ΕΥΣΣΑΑΠ. 1

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ 1.1. Επίτευξη και ανάλυση της προόδου Εφαρμογής του Επιχειρησιακού Προγράμματος Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα, όπως προσδιορίζεται και από τον τίτλο του, έχει πεδίο εφαρμογής τη διοικητική Περιφέρεια Αττικής, η οποία ανήκει στο στόχο «Σύγκλιση» phasing out (Μεταβατική Στήριξη). Ο στρατηγικός στόχος του Επιχειρησιακού Προγράμματος Αττικής (ΕΠ Αττικής) για την περίοδο 2007-2013, είναι η ενίσχυση του διεθνούς ρόλου της Περιφέρειας Αττικής ως Ευρωπαϊκής μητρόπολης στο χώρο της νοτιοανατολικής Ευρώπης και της Μεσογείου. Ο στόχος αυτός εξυπηρετείται από τέσσερις γενικούς στόχους, οι οποίοι είναι: o Η βελτίωση της ελκυστικότητας της Περιφέρειας σαν Διεθνές Επιχειρηματικό Κέντρο o Η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας μέσω της ενθάρρυνσης της καινοτομίας, της επιχειρηματικότητας, της έρευνας και τεχνολογίας και της διάδοσης και αξιοποίησης των νέων τεχνολογιών πληροφόρησης o Η βελτίωση της ποιότητας ζωής και η προστασία του περιβάλλοντος o Η δημιουργία περισσότερων και καλύτερων θέσεων εργασίας. Η παρούσα έκθεση έχει ως αντικείμενο την παρουσίαση της προόδου εφαρμογής του ΕΠ Αττικής 2007-2013 μέχρι τις 31-12-2011. Στις 5/10/2011 με την απόφαση Ε(2011)6983 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εγκρίθηκε η 1η αναθεώρηση του ΕΠ που αφορούσε την τροποποίηση του σχeδίου χρηματοδότησης του ΕΠ με την αναδρομική αύξηση του ποσοστού της Κοινοτικής Συμμετοχής στο 85%. 1.1.1. Ενημέρωση ως προς τη φυσική πρόοδο του Προγράμματος Το 2011 -πέμπτο έτος εφαρμογής του Επιχειρησιακού Προγράμματος Αττικής (ΕΠ Αττικής)-σημειώνονται τα ακόλουθα: o ολοκληρώθηκε σε σημαντικό βαθμό ο προγραμματισμός των προσκλήσεων. Σε ορισμένους τομείς μάλιστα με σημαντική δυναμική ωρίμανσης στο ΕΠ έγινε υπερδέσμευση πόρων (βλ. Άξονα Προτεραιότητας 3). o σημειώθηκε σημαντική αύξηση των εντάξεων πράξεων o η αύξηση των εντάξεων συνοδεύτηκε από αύξηση στην ανάληψη νομικών δεσμεύσεων και των δαπανών τα ποσά των οποίων αναμένεται να αυξηθούν περαιτέρω το 2012 και 2013. Συνοπτικά η φυσική πρόοδος που έχει σημειωθεί μέχρι και το έτος αναφοράς (2011) για το σύνολο του ΕΠ Αττικής, καταγράφεται ως εξής: έχουν εκδοθεί 246 προσκλήσεις και προκηρύξεις, συνολικής δημόσιας δαπάνης 3.640.916.896 έχουν ενταχθεί 10.667 πράξεις, συγχρηματοδοτούμενης δημόσιας δαπάνης 2.170.651.716, εκ των οποίων 10.071 αφορούν πράξεις κρατικών ενισχύσεων, συγχρηματοδοτούμενης δημόσιας δαπάνης 533.152.972 2

έχουν αναληφθεί νομικές δεσμεύσεις ποσού συγχρηματοδοτούμενης δημόσιας δαπάνης 1.362.381.406 και έχουν πιστοποιηθεί δαπάνες ποσού 788.977.515, σε όρους συγχρηματοδοτούμενης δημόσιας δαπάνης. Συμπερασματικά: έχει ενεργοποιηθεί (μέσω της έκδοσης προσκλήσεων) το 127 % της συνολικής/ συγχρηματοδοτούμενης δημόσιας δαπάνης του Προγράμματος έχουν πραγματοποιηθεί εντάξεις που αντιστοιχούν στο 76 % της συγχρηματοδοτούμενης δημόσιας δαπάνης του Προγράμματος έχουν αναληφθεί νομικές δεσμεύσεις που αντιστοιχούν στο 47 % της συγχρηματοδοτούμενης δημόσιας δαπάνης του Προγράμματος και έχει απορροφηθεί ποσό (αφορά πιστοποιημένες δαπάνες σε όρους συγχρηματοδοτούμενης δημόσιας δαπάνης) το οποίο αντιστοιχεί στο 27,5 % της συγχρηματοδοτούμενης δημόσιας δαπάνης του Προγράμματος. Συνοπτικά η πρόοδος που έχει σημειωθεί στους δείκτες κορμού του ΕΠ Αττικής μέχρι και το έτος αναφοράς (2011) καταγράφεται ως εξής: Δημιουργούνται 4.028 θέσεις εργασίας κατά τη διάρκεια λειτουργίας των ενταγμένων πράξεων του ΕΠ Δημιουργήθηκαν 3.938 μεικτές, ισοδύναμες θέσεις πλήρους απασχόλησης ως αποτέλεσμα των δράσεων στις ΜΜΕ, ενώ υλοποιούνται 8.640 έργα ενίσχυσης επενδύσεων στις ΜΜΕ και οι επαγόμενες επενδύσεις ανέρχονται σε 159 εκ. Υλοποιούνται 256 έργα έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης και 251 έργα κοινωνίας της πληροφορίας, ενώ πληθυσμός 93.364 ατόμων έχει ήδη καλυφθεί από ευρυζωνικά δίκτυα Υλοποιούνται 205 έργα για την εξασφάλιση της βιωσιμότητας και της ελκυστικότητας των πόλεων, όσον αφορά στην αστική ανάπτυξη Υλοποιούνται 8 έργα πρόληψης κινδύνων Υλοποιούνται 9 έργα διαχείρισης στερεών αποβλήτων Υλοποιούνται 32 έργα εκπαίδευσης Υλοποιούνται 24 έργα στον τομέα της υγείας. Στον Πίνακα 1.1 που ακολουθεί παρουσιάζεται η πρόοδος ενεργοποίησης και υλοποίησης ανά Άξονα Προτεραιότητας. Στον Πίνακα 1.2 που ακολουθεί παρουσιάζεται η πρόοδος υλοποίησης για τις Θεματικές Προτεραιότητες στις οποίες έχουν ενταχθεί πράξεις ανά Άξονα Προτεραιότητας. Σημειώνεται ότι η αναλυτική παρουσίαση της ενεργοποίησης και υλοποίησης του Προγράμματος ανά Άξονα Προτεραιότητας, γίνεται στο Κεφάλαιο 3 της παρούσας έκθεσης. Στον Πίνακα 1.3 που ακολουθεί παρουσιάζεται η πρόοδος υλοποίησης των δεικτών κορμού (core indicators) του Προγράμματος. 3

ΠΙΝΑΚΑΣ 1.1: Στοιχεία Ενεργοποίησης & Υλοποίησης του ΕΠ Αττικής 2007-2013 Χρηματοδοτικό σχήμα* Προκλήσεις Εντάξεις Νομικές Δεσμεύσεις Δαπάνες ΑΞΟΝΑΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ Συνολική ΔΔ/ Αρ. ΠΥ προσκλ. (Συνολ. Δ.Δ.) Αρ. Πράξ. ΠΥ ένταξης () % Συγχρ. ΔΔ ΠΥ ΝΟΔΕ (Συγχρημ. Δ.Δ.) % Συγχρ. ΔΔ % Συγχρ. ΔΔ ΑΠ1: Ενίσχυση των υποδομών προσπελασιμότητας ενέργειας ΑΠ2: Αειφόρος Ανάπτυξη και Βελτίωση της Ποιότητας ζωής ΑΠ3: Ενίσχυση της Ανταγωνιστικότητας, της Καινοτομίας και της Ψηφιακής Σύγκλισης ΑΠ4: Αναζωογόνηση (regeneration) αστικών περιοχών ΑΠ5: Τεχνική Υποστήριξη Εφαρμογής 843.529.412 17 693.482.569 21 384.407.614 45,6% 170.031.676 20,2% 120.513.309 14,3% 1.207.717.647 83 1.343.816.281 363 742.529.925 61,5% 231.285.394 19,2% 66.740.056 5,5% 622.282.353 120 1.374.827.241 10.156 864.520.447 138,9% 829.597.045 133,3% 507.429.959 81,5% 165.882.353 4 199.500.000 61 160.566.642 96,8% 125.216.392 75,5% 93.361.590 56,3% 28.823.530 22 29.290.806 66 18.627.087 64,6% 6.250.899 21,7% 932.600 3,2% ΣΥΝΟΛΟ: 2.868.235.295 246 3.640.916.896 10.667 2.170.651.716 75,7% 1.362.381.406 47,5% 788.977.515 27,5% * Στο πρώτο στάδιο αναθεώρησης που εγκρίθηκε τον Οκτώβριο 2011 από τη Ε.Ε., τροποποιήθηκε ο Χρηματοδοτικός Πίνακας του ΕΠ Αττικής με την αναδρομική αύξηση του ποσοστού της Κοινοτικής Συμμετοχής στο 85%. 4

ΠΙΝΑΚΑΣ 1.2: Στοιχεία Υλοποίησης του ΕΠ Αττικής 2007-2013 ανά Άξονα Προτεραιότητας και ΚΘΠ ΑΞΟΝΑΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ / ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ (ΚΘΠ) Αριθ. Ενταγμένων Πράξεων Εντάξεις ΠΥ ένταξης (Συγχρημ. Δ.Δ.) ΠΥ ένταξης (Κοινοτική Συνδρομή) Νομικές Δεσμεύσεις ΠΥ ΝΟΔΕ (Συγχρημ. Δ.Δ.) Δαπάνες Συγχρημ. Δ.Δ. ΑΠ1: Ενίσχυση των υποδομών προσπελασιμότητας ενέργειας 21 384.407.614 326.746.472 170.031.676 120.513.309 ΚΘΠ (23): Περιφερειακές/τοπικές οδοί 7 40.221.065 34.187.906 40.187.470 23.009.632 ΚΘΠ (26): Πολυτροπικές μεταφορές 2 69.663.900 59.214.315 1.786.679 1.151.542 ΚΘΠ (30): Λιμένες 2 7.244.808 6.158.087 7.028.415 3.990.235 ΚΘΠ (35): Φυσικό αέριο 2 16.664.483 14.164.810 8.286.593 15.790.903 ΚΘΠ (36): Φυσικό αέριο (ΔΕΔ -Η) 1 10.567.674 8.982.523 10.419.339 10.567.674 ΚΘΠ (43): Ενεργειακή απόδοση, συμπαραγωγή, διαχείριση ενέργειας 2 100.000.000 85.000.000 100.000.000 66.003.323 ΚΘΠ (52): Παραγωγή καθαρών αστικών μεταφορών 5 140.045.684 119.038.832 2.323.180 0 ΑΠ2: Αειφόρος Ανάπτυξη και Βελτίωση της Ποιότητας ζωής 363 742.529.925 631.150.436 231.285.394 66.740.056 ΚΘΠ (10): Υποδομή τηλεπικοινωνιών (συμπεριλαμβανομένων των ευρυζωνικών δικτύων) ΚΘΠ (11): Τεχνολογίες της πληροφορίας και της επικοινωνίας (πρόσβαση, ασφάλεια, διαλειτουργικότητα, πρόληψη κινδύνου, έρευνα, καινοτομία, ηλεκτρονικό περιεχόμενο κ.λπ.) ΚΘΠ (12): Τεχνολογίες της πληροφορίας και της επικοινωνίας [ΤΠΕ-ΔΕΔ (διευρωπαϊκό δίκτυο)] ΚΘΠ (13): Υπηρεσίες και εφαρμογές για τον πολίτη (ηλεκτρονική υγεία, ηλεκτρονική διακυβέρνηση, ηλεκτρονική μάθηση, ηλεκτρονική ενσωμάτωση κ.λπ.) ΚΘΠ (14): Υπηρεσίες και εφαρμογές για ΜΜΕ (ηλεκτρονικό εμπόριο, εκπαίδευση και κατάρτιση, δικτύωση κ.λπ.) 1 8.112.000 6.895.200 0 0 19 14.399.837 12.239.861 2.814.078 0 3 603.114 512.647 406.762 0 177 161.911.526 137.624.797 56.656.682 9.181.883 4 607.837 516.662 0 0 ΚΘΠ (45): Διαχείριση και διανομή ύδατος (πόσιμο νερό) 15 32.687.522 27.784.393 9.043.305 441.825 ΚΘΠ (46): Επεξεργασία ύδατος (λύματα) 5 136.266.642 115.826.646 3.340.186 764.079 ΚΘΠ (47): Ποιότητα του αέρα 4 7.877.183 6.695.606 44.993 44.993 ΚΘΠ (51): Προώθηση της βιοποικιλότητας και της προστασίας της φύσης (συμπεριλαμβανομένων των περιοχών του Natura 2000) 4 11.122.572 9.454.186 54.334 0 5

ΑΞΟΝΑΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ / ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ (ΚΘΠ) Αριθ. Ενταγμένων Πράξεων Εντάξεις ΠΥ ένταξης (Συγχρημ. Δ.Δ.) ΠΥ ένταξης (Κοινοτική Συνδρομή) Νομικές Δεσμεύσεις ΠΥ ΝΟΔΕ (Συγχρημ. Δ.Δ.) Δαπάνες Συγχρημ. Δ.Δ. ΚΘΠ (53): Πρόληψη κινδύνων (συμπεριλαμβανομένης της κατάρτισης και εφαρμογής σχεδίων και μέτρων για την πρόληψη και τη διαχείριση των φυσικών και των τεχνολογικών κινδύνων) ΚΘΠ (54): Άλλα μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος και την πρόληψη κινδύνων 10 53.415.950 45.403.558 16.920.565 1.128.551 15 16.418.652 13.955.854 2.494.859 0 ΚΘΠ (57): Άλλη συνδρομή για τη βελτίωση των τουριστικών υπηρεσιών 1 10.000.000 8.500.000 0 0 ΚΘΠ (58): Προστασία και διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς 16 51.407.015 43.695.963 18.637.237 2.310.196 ΚΘΠ (59): Ανάπτυξη πολιτιστικής υποδομής 5 55.745.731 47.383.871 48.866.767 24.235.178 ΚΘΠ (69): Μέτρα για τη βελτίωση της πρόσβασης στην απασχόληση και την αύξηση της διαρκούς συμμετοχής και προόδου των γυναικών στην απασχόληση, ώστε να μειωθεί ο διαχωρισμός με βάση το φύλο στην αγορά εργασίας, και για την εναρμόνιση εργασίας και ιδιωτικής ζωής, όπως π.χ. με την ευχερέστερη πρόσβαση στη φροντίδα παιδιών και εξαρτώμενων προσώπων 1 3.749.416 3.187.004 3.721.421 0 ΚΘΠ (75): Υποδομές στον τομέα της εκπαίδευσης 32 82.232.799 69.897.879 45.700.459 17.518.936 ΚΘΠ (76): Υποδομές στον τομέα της υγείας 24 39.927.733 33.938.573 11.088.937 6.978.453 ΚΘΠ (77): Υποδομές στον τομέα της φροντίδας παιδιών 26 53.269.397 45.278.987 8.811.817 1.947.780 ΚΘΠ (79): Άλλες κοινωνικές υποδομές 1 2.775.000 2.358.750 2.682.992 2.188.182 ΑΠ3: Ενίσχυση της Ανταγωνιστικότητας, της Καινοτομίας και της Ψηφιακής Σύγκλισης ΚΘΠ (03): Μεταφορά τεχνολογίας και βελτίωση των δικτύων συνεργασίας μεταξύ μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ), μεταξύ αυτών και άλλων επιχειρήσεων και πανεπιστημίων, ιδρυμάτων μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης κάθε τύπου, περιφερειακών αρχών, ερευνητικών κέντρων και επιστημονικών και τεχνολογικών πόλων (επιστημονικά και τεχνολογικά πάρκα, τεχνοπόλοι κ.λπ.) ΚΘΠ (04): Συνδρομή προς την Ε&ΤΑ, ιδίως των ΜΜΕ (συμπεριλαμβανομένης της πρόσβασης σε υπηρεσίες Ε&ΤΑ ερευνητικών κέντρων) ΚΘΠ (05): Προηγμένες υπηρεσίες υποστήριξης για επιχειρήσεις και ομίλους επιχειρήσεων 10.156 864.520.447 734.842.380 829.597.045 507.429.959 30 19.155.960 16.282.566 18.987.720 8.792.644 144 4.646.052 3.949.144 4.646.052 425.994 5 217.790.282 185.121.740 217.790.282 217.633.925 ΚΘΠ (06): Συνδρομή προς τις ΜΜΕ για την προώθηση φιλοπεριβαλλοντικών 20 5.183.288 4.405.795 5.183.288 579.900 6

ΑΞΟΝΑΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ / ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ (ΚΘΠ) Αριθ. Ενταγμένων Πράξεων Εντάξεις ΠΥ ένταξης (Συγχρημ. Δ.Δ.) ΠΥ ένταξης (Κοινοτική Συνδρομή) Νομικές Δεσμεύσεις ΠΥ ΝΟΔΕ (Συγχρημ. Δ.Δ.) Δαπάνες Συγχρημ. Δ.Δ. προϊόντων και διαδικασιών παραγωγής (εισαγωγή ουσιαστικού συστήματος περιβαλλοντικής διαχείρισης, υιοθέτηση και χρήση τεχνολογιών για την πρόληψη της ρύπανσης, ενσωμάτωση καθαρών τεχνολογιών στην παραγωγή της επιχείρησης) ΚΘΠ (07): Επενδύσεις σε επιχειρήσεις που συνδέονται άμεσα με την έρευνα και την καινοτομία (καινοτόμες τεχνολογίες, σύσταση νέων επιχειρήσεων από τα πανεπιστήμια, υφιστάμενα κέντρα και επιχειρήσεις Ε&ΤΑ κ.λπ.) 238 35.634.430 30.289.266 35.634.430 7.430.246 ΚΘΠ (08): Άλλες επενδύσεις σε επιχειρήσεις 7.778 340.530.835 289.451.209 340.046.835 173.082.555 ΚΘΠ (09): Άλλα μέτρα για την τόνωση της έρευνας και της καινοτομίας και της επιχειρηματικότητας των ΜΜΕ ΚΘΠ (10): Υποδομή τηλεπικοινωνιών (συμπεριλαμβανομένων των ευρυζωνικών δικτύων) ΚΘΠ (11): Τεχνολογίες της πληροφορίας και της επικοινωνίας (πρόσβαση, ασφάλεια, διαλειτουργικότητα, πρόληψη κινδύνου, έρευνα, καινοτομία, ηλεκτρονικό περιεχόμενο κ.λπ.) ΚΘΠ (12): Τεχνολογίες της πληροφορίας και της επικοινωνίας [ΤΠΕ-ΔΕΔ (διευρωπαϊκό δίκτυο)] ΚΘΠ (14): Υπηρεσίες και εφαρμογές για ΜΜΕ (ηλεκτρονικό εμπόριο, εκπαίδευση και κατάρτιση, δικτύωση κ.λπ.) ΚΘΠ (15): Άλλα μέτρα για τη βελτίωση της πρόσβασης των ΜΜΕ στις ΤΠΕ και την αποτελεσματική χρήση τους από τις ΜΜΕ 952 75.014.665 63.762.465 72.610.438 7.900.172 8 30.672.566 26.071.681 30.539.838 20.753.839 148 24.948.745 21.206.434 5.459.049 4.036.343 5 9.545.621 8.113.778 556.353 0 818 31.899.614 27.114.672 29.127.946 276.046 1 45.000.000 38.250.000 45.000.000 45.000.000 ΚΘΠ (33): Ηλεκτρισμός 1 667.933 567.743 667.933 0 ΚΘΠ (43): Ενεργειακή απόδοση, συμπαραγωγή, διαχείριση ενέργειας 3 22.894.994 19.460.745 22.844.750 21.518.295 ΚΘΠ (81): Μηχανισμοί για τη βελτίωση των ορθών πρακτικών και του προγραμματικού σχεδιασμού, παρακολούθηση και αξιολόγηση σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο και δημιουργία ικανότητας όσον αφορά την εφαρμογή πολιτικών και προγραμμάτων 5 935.462 795.143 502.131 0 ΑΠ4: Αναζωογόνηση (regeneration) αστικών περιοχών 61 160.566.642 136.481.646 125.216.392 93.361.590 ΚΘΠ (61): Ολοκληρωμένα σχέδια για την αστική και αγροτική αναγέννηση 61 160.566.642 136.481.646 125.216.392 93.361.590 ΑΠ5: Τεχνική Υποστήριξη Εφαρμογής 66 18.627.087 15.833.024 6.250.899 932.600 7

ΑΞΟΝΑΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ / ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ (ΚΘΠ) Αριθ. Ενταγμένων Πράξεων Εντάξεις ΠΥ ένταξης (Συγχρημ. Δ.Δ.) ΠΥ ένταξης (Κοινοτική Συνδρομή) Νομικές Δεσμεύσεις ΠΥ ΝΟΔΕ (Συγχρημ. Δ.Δ.) Δαπάνες Συγχρημ. Δ.Δ. ΚΘΠ (85): Προετοιμασία, εφαρμογή, παρακολούθηση, επιθεώρηση 42 13.261.069 11.271.909 4.427.368 595.880 ΚΘΠ (86): Αξιολόγηση και μελέτες ενημέρωση και επικοινωνία 24 5.366.018 4.561.115 1.823.530 336.720 ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ: 10.667 2.170.651.716 1.845.053.958 1.362.381.406 788.977.515 8

ΠΙΝΑΚΑΣ 1.3: Δείκτες Κορμού (Core Indicators) του ΕΠ Αττικής 2007-2013 Δείκτες 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Σύνολο Νέες θέσεις εργασίας που δημιουργούνται κατά την λειτουργία της πράξης (ισοδύναμα πλήρους απασχόλησης) Επίτευγμα 0 1.248 3.238 4.029 Στόχος 0 Αφετηρία 0 Έρευνα και Τεχνολογική Ανάπτυξη Αριθμός Έργων έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης Επίτευγμα 0 0 2 256 Στόχος 786 Αφετηρία 0 Άμεση Ενίσχυση Επενδύσεων στις ΜΜΕ Επίτευγμα 0 1.667 4.519 8.640 Αριθμός Έργων Στόχος 1.653 Αφετηρία 430 Εκ των οποίων: αριθμός ενάρξεων λειτουργίας που ενισχύθηκαν (πρώτα δύο χρόνια μετά την έναρξη) Αριθμός θέσεων απασχόλησης που δημιουργούνται (μεικτές, ισοδύναμες θέσεις πλήρους απασχόλησης) Επαγόμενες Επενδύσεις (εκ. ) Επίτευγμα 0 0 178 1.078 Στόχος 99 Αφετηρία 0 Επίτευγμα 0 1.248 3.383 3.939 Στόχος 2.380 Αφετηρία 0 Επίτευγμα 0 70,8 135,8 159,4 Στόχος 162 Αφετηρία 78 Κοινωνία της Πληροφορίας Επίτευγμα 0 1 10 251 Αριθμός Έργων Στόχος 164 Αφετηρία 1 Επιπρόσθετος πληθυσμός ο οποίος καλύπτεται από ευρυζωνικά δίκτυα Επίτευγμα 0 0 13.010 93.36 4 Στόχος 2% Αφετηρία 0 Μεταφορές Επίτευγμα 0 0 0 0 Αριθμός Έργων Στόχος 15 Αφετηρία 126 Κατασκευή και αποπεράτωση αυτοκινητοδρόμων εντός ΤΕΝ (χλμ) Χιλιόμετρα κατασκευασμένων/ αναβαθμισμένων δρόμων (χλμ) Επίτευγμα 0 0 0 0 Στόχος 105 Αφετηρία 3,06 Επίτευγμα 0 0 0 0 Στόχος 43,3 Αφετηρία 20 Κατασκευή και Επίτευγμα 0 0 0 0 9

Δείκτες 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Σύνολο αποπεράτωση σιδηροδρόμων εντός ΤΕΝ (χλμ) Χιλιόμετρα αναβαθμισμένων σιδηροδρομικών γραμμών Επιπρόσθετος πληθυσμός που εξυπηρετείται από αναβαθμισμένα αστικά μέσα μαζικής μεταφοράς Στόχος 37,5 Αφετηρία 13,5 Επίτευγμα 0 0 0 0 Στόχος 0 Αφετηρία 0 Επίτευγμα 0 0 0 0 Στόχος 40.000 Αφετηρία 0 Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας Επίτευγμα 0 0 0 0 Αριθμός Έργων Στόχος 34 Αφετηρία 0 Επιπρόσθετη δυναμικότητα για την παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας (MW) Πρόσθετη δυναμικότητα παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ (Mhz) ως αποτέλεσμα των δράσεων ΑΠΕ και Εξοικονόμησης Ενέργειας Ετήσια Εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας από επενδύσεις ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ (ΤΙΠ) Επίτευγμα 0 0 0 0 Στόχος 56 Αφετηρία 0 Επίτευγμα 0 0 0 0 Στόχος 157.987 Αφετηρία 0 Επίτευγμα 0 0 0 0 Στόχος 36.785 Αφετηρία 0 Περιβάλλον Πληθυσμός που εξυπηρετείται από έργα διαχείρισης υδάτινων πόρων Επιπρόσθετος ισοδύναμος πληθυσμός που εξυπηρετείται από έργα διαχείρισης υγρών αποβλήτων Αριθμός έργων διαχείρισης στερεών αποβλήτων Αριθμός έργων αποκατάστασης περιοχών Επίτευγμα 0 0 0 5.475 Στόχος 150.000 Αφετηρία 3.650. 000 Επίτευγμα 0 0 0 0 Στόχος 450.000 Αφετηρία 2.400. 000 Επίτευγμα 0 0 0 9 Στόχος 4 Αφετηρία 3 Επίτευγμα 0 0 0 0 Στόχος 0 Αφετηρία 5 Πρόληψη κινδύνων Επίτευγμα 0 0 1 8 Αριθμός Έργων Στόχος 20 Αφετηρία 24 Αριθμός ατόμων που Επίτευγμα 0 0 0 0 10

Δείκτες 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Σύνολο επωφελούνται από δασική αντιπυρική προστασία και άλλα μέτρα προστασίας δασών Στόχος 3.761.810 Αφετηρία 3.761. 810 Τουρισμός Επίτευγμα 0 0 0 0 Αριθμός Έργων Στόχος 100 Αφετηρία 35 Εκπαίδευση Επίτευγμα 0 0 0 32 Αριθμός Έργων Στόχος 90 Αφετηρία 76 Αριθμός ωφελούμενων μαθητών Επίτευγμα 0 0 0 219 Στόχος 0 Αφετηρία 0 Υγεία Επίτευγμα 0 0 0 24 Αριθμός Έργων Στόχος 10 Αφετηρία 7 Αστική ανάπτυξη Φυσική και Περιβαλλοντική Αναγέννηση Αριθμός έργων για την εξασφάλιση της βιωσιμότητας και της ελκυστικότητας των πόλεων Επίτευγμα 0 0 7 205 Στόχος 0 Αφετηρία 25 Ανταγωνιστικότητα Αριθμός έργων που αποσκοπούν στην προώθηση των επιχειρήσεων, επιχειρηματικότητας και νέων τεχνολογιών Επίτευγμα 0 0 0 0 Στόχος 0 Αφετηρία 0 Κοινωνική Ενσωμάτωση Αριθμός έργων/ υπηρεσιών για την προώθηση των ίσων ευκαιριών και κοινωνικής ενσωμάτωσης για μειονεκτούντες ομάδες και νέους Επίτευγμα 0 0 0 0 Στόχος 0 Αφετηρία 139 11

1.1.2. Χρηματοοικονομικά στοιχεία Ο πίνακας που ακολουθεί περιλαμβάνει τα χρηματοοικονομικά στοιχεία εφαρμογής του ΕΠ Αττικής, ανά πηγή χρηματοδότησης, μέχρι και τις 31-12-2011 με βάση τα στοιχεία του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος (ΟΠΣ): ΠΙΝΑΚΑΣ 1.4: Χρηματοοικονομικά στοιχεία του ΕΠ Αττικής 2007-2013 Ε Π Α Τ Τ Ι Κ Η Σ 2 0 0 7-2 0 1 3 Άξονας Προτεραιότητας ανά πηγή χρηματοδότησης (σε ευρώ) ΑΠ 1 Άξονας Προτεραιότητας Ενίσχυση των Υποδομών Προσπελασιμότητας - Ενέργειας Στόχος «Σύγκλιση» (ΕΤΠΑ) Συνολική χρηματοδότηση του επιχειρησιακού προγράμματος (Ένωση και εθνικό επίπεδο) Βάση υπολογισμού της ενωσιακής συνεισφοράς (Δημόσιο ή συνολικό κόστος) Συνολικό ποσό των πιστοποιηθεισών επιλέξιμων δαπανών που καταβλήθηκαν από δικαιούχους Αντίστοιχη δημόσια συνεισφορά Ποσοστό υλοποίησης % 843.529.412,00 ΔΗΜΟΣΙΟ ΚΟΣΤΟΣ 120.513.309,29 120.513.309,29 14,29% Εκ των οποίων δαπάνες τύπου ΕΚΤ ΑΠ 2 Αειφόρος Ανάπτυξη και Βελτίωση της Ποιότητας ζωής Στόχος «Σύγκλιση» (ΕΤΠΑ) 1.207.717.647,00 ΔΗΜΟΣΙΟ ΚΟΣΤΟΣ 66.740.056,38 66.740.056,38 5,53% Εκ των οποίων δαπάνες τύπου ΕΚΤ ΑΠ 3 Ενίσχυση της Ανταγωνιστικότητας, της Καινοτομίας και της Ψηφιακής Σύγκλισης Στόχος «Σύγκλιση» (ΕΤΠΑ) 622.282.353,00 ΔΗΜΟΣΙΟ ΚΟΣΤΟΣ 507.429.959,49 507.429.959,49 81,54% Εκ των οποίων δαπάνες τύπου ΕΚΤ ΑΠ 4 Αναζωογόνηση (regeneration) αστικών περιοχών Στόχος «Σύγκλιση» (ΕΤΠΑ) 165.882.353,00 ΔΗΜΟΣΙΟ ΚΟΣΤΟΣ 93.361.590,19 93.361.590,19 56,28% Εκ των οποίων δαπάνες τύπου ΕΚΤ ΑΠ 5 Τεχνική Υποστήριξη Εφαρμογής Στόχος «Σύγκλιση» (ΕΤΠΑ) Εκ των οποίων δαπάνες τύπου ΕΚΤ 28.823.530,00 ΔΗΜΟΣΙΟ ΚΟΣΤΟΣ 932.599,80 932.599,80 3,24% ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ 2.868.235.295,00 ΔΗΜΟΣΙΟ ΚΟΣΤΟΣ 788.977.515,15 788.977.515,15 27,51% Σύνολο των μ ε τ α β απεριοχών τ ι κ ώ ν 2.868.235.295,00 επί του Γενικού Συνόλου ΔΗΜΟΣΙΟ ΚΟΣΤΟΣ 788.977.515,15 788.977.515,15 27,51% Σύνολο των μ η μ ε τ α βπεριοχών α τ ι κ ώ ν επί του Γενικού Συνόλου Δαπάνες τύπου ΕΚΤ επί του Γενικού Συνόλου 12

1.1.3. Στοιχεία σχετικά με την ανάλυση της χρήσης των Ταμείων Ο παρακάτω πίνακας, ο οποίος παρουσιάζει μία σωρευτική ανάλυση των κονδυλίων της κοινοτικής συνδρομής ανά κατηγορία παρουσιάζεται συμπληρωμένος στο Παράρτημα Ι της παρούσας έκθεσης. ΠΙΝΑΚΑΣ 1.5: Σωρευτική ανάλυση των κονδυλίων της κοινοτικής συνδρομής ανά κατηγορία Συνδυασμός κωδικών των διαστάσεων 1 έως 5 Κωδικός * Διάσταση 1 Θέμα προτεραιότητας Κωδικός * Διάσταση 2 Μορφή χρηματοδότησης Κωδικός * Διάσταση 3 Έδαφος Κωδικός * Διάσταση 4 Οικονομική δραστηριότητα Κωδικός * Διάσταση 5 Γεωγραφική περιοχή Ποσό ** Σύνολο * Οι κατηγορίες θα πρέπει να είναι κωδικοποιημένες για κάθε διάσταση σύμφωνα με την τυποποιημένη ταξινόμηση ** Χορηγούμενο ποσό της κοινοτικής συνδρομής για κάθε συνδυασμό κατηγοριών 1.1.4. Συνδρομή ανά ομάδες - στόχο Το 2011, η στόχευση ευάλωτων ομάδων του πλήθυσμού που αντιμετωπίζουν ή απειλούνται άμεσα με φτώχεια και αποκλεισμό συνεχίστηκε και ενισχύθηκε σημαντικά, προκειμένου να μπορούν να συμμετάσχουν στην υλοποίηση των παρεμβάσεων και κατ επέκταση στα οφέλη της πολιτκής της συνοχής. Στο πλαίσιο της συνδρομής του ΕΠ σε συγκεκριμένες ομάδες-στόχο έχουν εκδοθεί προσκλήσεις για ένταξη πράξεων στη Θεματική Προτεραιότητα 08 και 09 του Άξονα 3 του ΕΠ Αττικής. Οι προσκλήσεις της ΘΠ 08 αφορούν στην ενίσχυση της επιχειρηματικότητας των ακόλουθων τεσσάρων ομάδων: ΡΟΜΑ Οικογενειών με τρία τέκνα και άνω Γυναικών Νέων με σκοπό την ίδρυση νέων επιχειρήσεων από επιχειρηματίες των ειδικών αυτών ομάδωνστόχο, σε όλους σχεδόν τους τομείς επιχειρηματικής δραστηριότητας. Η πρόσκληση της ΘΠ 09 αφορά τη δράση «Δημιουργία Ελληνικού Προτύπου ή Ελληνικής Τεχνικής Προδιαγραφής για την απονομή Ελληνικού Σήματος Συμμόρφωσης: Χώρος 13

προσβάσιμος σε άτομα με αναπηρία» με Δικαιούχο τον ΕΛΟΤ (Ελληνικός Οργανισμός τυποποίησης ΑΕ). Αντικείμενο του έργου είναι η παραγωγή Ελληνικών Προτύπων ή/και Ελληνικών Τεχνικών Προδιαγραφών για τον καθορισμό των απαιτήσεων προς τις οποίες πρέπει να συμμορφώνονται εμπορικά και λοιπά καταστήματα καθώς και χώροι συνάθροισης κοινού, προκειμένου να λαμβάνουν το Ελληνικό Σήμα Συμμόρφωσης «Φιλικό σε άτομα με αναπηρίες». Ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου είναι 150.000 (Δ.Δ.) για το σύνολο της Χώρας. Δεν έχουν ακόμη καταχωρισθεί δαπάνες στο έργο. Ενδιάμεσος Φορέας Διαχείρισης για τις παραπάνω δράσεις αυτές είναι ο Ελληνικός Οργανισμός Μικρών-Μεσαίων Επιχειρήσεων και Χειροτεχνίας (ΕΟΜΜΕΧ ΑΕ). Μέχρι το έτος αναφοράς (2011) και σε συνέχεια προσκλήσεων συνολικής δημόσιας δαπάνης 24,5 εκ. έχουν ενταχθεί 693 πράξεις συνολικής συγχρηματοδοτούμενης δημόσιας δαπάνης 26,4 εκ.. Αναλυτικά ανά πρόσκληση: ΠΡΟΣΚΛΗΣΕΙΣ ΕΝΤΑΞΕΙΣ ΝΟΜΙΚΕΣ ΔΕΣΜΕΥΣΕΙΣ ΔΑΠΑΝΕΣ α/ α ΚΘΠ Κατηγορία πράξης/ Τίτλος πρόσκλησης Κωδικός - Ημ/νία πρόσκλησης Φορ. Προκήρ./ ΕΦΔ Συνολική ΔΔ Αρ. 1 8 Ολοκληρωμένα προγράμματα ανάπτυξης επιχειρηματικότητας/ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΡΟΜ 2-2007 ΓΓΒ/ ΕΟΜΜΕΧ 3.994.374 110 4.128.518 4.128.518 4.128.518 2 8 Ολοκληρωμένα προγράμματα ανάπτυξης επιχειρηματικότητας/ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΩΝ ΜΕ ΤΡΙΑ ΤΕΚΝΑ ΚΑΙ ΑΝΩ 3-2007 ΓΓΒ/ ΕΟΜΜΕΧ 3.160.556 68 3.163.797 3.163.797 3.163.797 3 8 Ολοκληρωμένα προγράμματα ανάπτυξης επιχειρηματικότητας/ 'Ενίσχυση Επιχειρηματικότητας Γυναικών 4-2010 ΓΓΒ/ ΕΟΜΜΕΧ 7.982.008 248 8.811.677 8.811.677 1.585.443 4 8 Ολοκληρωμένα προγράμματα ανάπτυξης επιχειρηματικότητας/ Ενίσχυση Επιχειρηματικότητας Νέων 5-2009 ΓΓΒ/ ΕΟΜΜΕΧ 9.296.528 266 10.269.964 10.269.964 2.286.232 5 9 Καθιέρωση σημάτων ποιότητας/ Δημιουργία Ελληνικού Προτύπου ή Ελληνικής Τεχνικής Προδιαγραφής για την απονομή Ελληνικού Σήματος Συμμόρφωσης: Χώρος προσβάσιμος σε άτομα με αναπηρία 50-2010 ΕΥΔ ΕΠΑΕ 31.200 1 31.200 0 0 ΣΥΝΟΛΟ: 24.464.666 693 26.405.155 26.373.955 11.163.990 14

Σημειώνεται ότι οι δράσεις Ενίσχυση Επιχειρηματικότητας ΡΟΜ και τρίτεκνων έχουν ολοκληρωθεί ενώ οι οι πράξεις στο πλαίσιο των δράσεων Ενίσχυση Επιχειρηματικότητας Νέων και Γυναικών εντάχθηκαν το 2011 και βρίσκονται σε φάση υλοποίησης. Ειδικά για την προώθηση αποτελεσματικών και βιώσιμων λύσεων για την κοινωνική ένταξη των ελλήνων τσιγγάνων (Ρομά) βάσει της γενικής αποτίμησης που επιχειρήθηκε μέσω της μελέτης για την Καταγραφή της Υφιστάμενης Κατάστασης των ΡΟΜΑ στην Ελλάδα και για τον Απολογισμό των Δράσεων του Ολοκληρωμένου Προγράμματος, η οποία συγχρηματοδοτήθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, διαπιστώθηκε ότι η πρόκληση στην τρέχουσα περίοδο είναι να αντιμετωπιστούν πιο αποτελεσματικά τα σοβαρά προβλήματα που ακόμα αντιμετωπίζει η συγκεκριμένη ομάδα πληθυσμού λαμβάνοντας υπόψη την επίτευξη ουσιαστικής συνέργειας και συμπληρωματικότητας των δράσεων στο πλαίσιο ενός μακροπρόθεσμού στρατηγικού σχεδιασμού καθώς και την ανάπτυξη κατάλληλων μηχανισμών παρακολούθησης και ελέγχου μέσα από ένα μακρόπνοο εθνικό σχέδιο δράσης. Σε σχετικές συναντήσεις με την Γενική Διεύθυνση Απασχόλησης, Κοινωνικών Υποθέσεων και Ίσων Ευκαιριών της ΕΕ συμφωνήθηκε να χαραχθεί συγκεκριμένη εθνική στρατηγική για την εν λόγω ευπαθή ομάδα στόχο. Λαμβάνοντας υπ όψη τα παραπάνω η Διυπουργική Επιτροπή, που έως τώρα αποτελεί το μοναδικό υφιστάμενο θεσμό με οριζόντιο χαρακτήρα, υπό τον συντονισμό του Υπουργείου Εσωτερικών Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης καθόρισε τους στόχους, τη φιλοσοφία, τις αρχές, τη στρατηγική, τις προϋποθέσεις υλοποίησης και τους μηχανισμούς συντονισμού, εποπτείας και παρακολούθησης του εθνικού σχεδίου δράσης για τους Ρομά. Στο πλαίσιο αυτό κρίθηκε απαραίτητη η ένταξη συγχρηματοδοτούμενων δράσεων που προβλέπονται από τα Επιχειρησιακά Προγράμματα του ΕΣΠΑ, και αφορούν την συγκεκριμένη ομάδα, στο υπό εκπόνηση Εθνικό ολοκληρωμένο Πρόγραμμα. Συνεπώς, ενημερώθηκαν οι Περιφέρειες από τα συναρμόδια Υπουργεία Οικονομίας και Εργασίας, ώστε τα σχετικά για την ομάδα στόχο των Ρομά έργα που προγραμματιζόταν να προκηρυχθούν στο πλαίσιο των ΠΕΠ του ΕΣΠΑ 2007 2013, να ανταποκρίνονται στις βασικές αρχές της στρατηγικής για τους Ρομά, ώστε να επιτυγχάνεται η αντιμετώπιση τεκμηριωμένων αναγκών και να αποφεύγεται η αποσπασματικότητα των δράσεων. Για το σκοπό αυτό προωθήθηκε η συνεργασία των Περιφερειών και της Κεντρικής Διαχειριστικής Αρχής των ΠΕΠ, με τη Δ/νση Αναπτυξιακών Προγραμμάτων και Διεθνών Οργανισμών του Υπουργείου Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και την ΕΥΣΕΚΤ του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, ώστε οι όποιες παρεμβάσεις συγχρηματοδοτηθούν να μην έχουν αποσπασματικό χαρακτήρα και να συμβάλλουν στους στόχους της εθνικής στρατηγικής. Στη συνέχεια, τον Δεκέμβριο του 2011 κατατέθηκε από την Ειδική Υπηρεσία Συντονισμού Δράσεων του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου του Υπουργείου Εργασίας, σε συνεργασία με τα συναρμόδια Υπουργεία, Πλαίσιο Στρατηγικής για τους Ρομά στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ο πρωταρχικός στόχος του Σχεδίου Δράσης είναι η άρση των όρων του κοινωνικού αποκλεισμού των Ρομά και η δημιουργία των προϋποθέσεων της κοινωνικής ένταξης τους και προωθείται η εξασφάλιση του κατοικείν, η ανάπτυξη κοινωνικών παρεμβάσεων στην απασχόληση, την εκπαίδευση και την υγεία καθώς και η ανάπτυξη του κοινωνικού διαλόγου με την παράλληλη ευαισθητοποίηση της ομάδας - στόχου, αλλά και της κοινωνίας εντός της οποίας αυτή διαβιεί. 15

Στο πλαίσιο αυτό, ο στρατηγικός στόχος εξειδικεύεται επιχειρησιακά στους ακόλουθους άξονες προτεραιότητας; 1. Στέγαση και βασικές υποδομές 2. Απασχόληση 3. Εκπαίδευση 4. Υγεία και Κοινωνική φροντίδα οι οποίοι στην πορεία θα εξειδικευτούν μέσω Περιφερειακών Επιχειρησιακών Σχεδίων σε μέτρα και δράσεις βάσει της ιεράρχησης αναγκών στο τοπικό επίπεδο. Η υλοποίηση των στόχων των ανωτέρω αξόνων προτεραιότητας συνεπικουρείται από τομεακές δράσεις οριζόντιου χαρακτήρα (αστικοδημοτική κατάσταση, ευαισθητοποίηση, πολιτισμός, κ,α). Η υλοποίηση της Στρατηγικής αφορά στην περίοδο 2012 2020. Ειδικότερα, οι Περιφέρειες Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης και Θεσσαλίας, έχουν ήδη δεσμεύσει πόρους ΕΤΠΑ, έχουν προβεί στην εκπόνηση των αναγκαίων μελετών, και θα αναπτύξουν τα πρώτα πιλοτικά Περιφερειακά Επιχειρησιακά Σχέδια για την Κοινωνική Ένταξη των Ρομά. 1.1.5. Ανάκτηση ή εκ νέου χρήση της συνδρομής Στο πλαίσιο του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1828/2006, άρθρο 20 παρ.2 στοιχείο α) της Επιτροπής όπως τροποποιήθηκε από τον Κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 846/2009, άρθρο 20 παρ.2 στοιχείο α) της Επιτροπής, το ποσό ανάκλησης δαπάνης που πραγματοποιήθηκε για το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Αττική 2007-2013» (ΕΠ Αττικής) για το έτος 2011, ανέρχεται σε 241.574,71 (ποσό Κοινοτικής Συνδρομής). Αναλυτικότερα, το ποσό ανάκλησης δαπάνης ανά Άξονα Προτεραιότητας του ΕΠ Αττικής για τα έτη 2009-2011 (έτος αναφοράς) φαίνεται στο πίνακα που ακολουθεί: ΑΞΟΝΑΣ ΕΤΟΣ 2009 2010 2011 2 0,00 70.553,01 3 0,00 712.348,80 241.223,77 5 0,00 0,00 350,95 ΣΥΝΟΛΟ: 0,00 782.901,81 241.574,71 16