COMPARATIVE ANALYSIS OF TRADE BALANCES ΙΝ EYROPEAN UNION

ΕΠΙθΕΩΡΗΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ - Τεύχος 8 (2005), 213-226 ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΙΣΟΖΥΓΙΩΝ.. ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ COMPARATIVE ANALYSIS OF TRADE BALANCES ΙΝ EYROPEAN UNION Abstract Based οη the contents of the third review of "Standard International Trade Classification", what results is a new distinction of the internationally marketed products' categories. Ιη this article, a comparative analysis is attempted to be made οη the all the times prevailing trade balances in Greece ( related to these products ), as well as in comparison with the prevailing ones in other countriesmembers of European Union. The Statistical Yearbook ''Eurostat Yearbook 2001", containing statistical data for the countries-members of E.U. for the period 1989-1999 is used as data source. Περίληψη Με βάση το περιεχόμενο της τρίτης αναθεώρησης της" Πρότυπης Διεθνούς Ταξινόμησης Εμπορίου", προκύπτει μια νέα διάκριση κατηγοριώy των διακινούμενων σε διεθνές επίπεδο προϊόντων. Με το παρόν άρθρο, γίνεται μία προσπάθεια συγκριτικής ανάλυσης των εμπορικών ισοζυγίων που παρουσιάζει η Ελλάδα (αναφορικά με τα εν λόγω προϊόντα ),τόσο διαχρονικά όσο και σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ως πηγή λήψης στοιχείων χρησιμοποιείται η Στατιστική Επετηρίδα "Eurostat Yearbook 2001", η οποία περιλαμβάνει στατιστικά δεδομένα των Κρατών-Μελών της Ε.Ε. περιόδου 1989-1999. JEL Classίficatίon: F 30 key words: Movement/Goods//Balance/European Union.

ΜΙΧΛΗΛ Λ. ΛΛΕΞΛΜΔΡfΔΗΙ - ΕΠΙβΕΟΡΗΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΙt ΕRΙΣΤΗΜΩΝ - Τεύχος β (2005), 212-226 Α. Εισαγωγή Η "Πρότυπη Διεθνής Ταξινόμηση Εμπορίου" (SITC) (l) προβλέπει (με τη τρίτη αναθεώρησή της) τη διάκριση, των διακινούμενων μεταξύ των χωρών προϊόντων, στις παρακάτω κατηγορίες: - Αγροτικά Προϊόντα Διατροφής - Ορυκτά Καύσιμα, Λιπαντικά και Συναφή Προϊόντα - Χημικά και Συναφή Προϊόντα - Βιομηχανικά Προϊόντα - Μηχανήματα και Εξοπλισμός Μεταφορών Στα πλαίσια λοιπόν του παρόντος πονήματος επιχειρείται μία συγκριτική ανάλυση των εμπορικών ισοζυγίων που παρουσιάζει η Ελλάδα (ως προς τις ανωτέρω κατηγορίες προϊόντων ), τόσο διαχρονικά όσο και στα πλαίσια της Ενωμένης Ευρώπης, προκειμένου να προκύψουν οι τυχόν ομοιότητες ή διαφορές μεταξύ των Κρατών-Μελών της Ε.Ε. Β. Ανάλυση Εμπορικών Ισοζυγίων (ανά Κατηγορία Προϊόντων) στα Κράτη-Μέλη της Ευρωπαϊκής Κοινότητας 1. Εμπορικό Ισοζύγιο Αγροτικών Προϊόντων Διατροφής Με βάση τα στοιχεία του Πίνακα 1, παρατηρούμε τα ακόλουθα : α) Κατά την περίοδο (1989-1999), οι περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (μεταξύ αυτών και η Ελλάδα) εμφανίζουν στο εμπορικό ισοζύγιο των αγροτικών προϊόντων διατροφής. διαχρονικά έλλειμμα β) Το εμπορικό ισοζύγιο της χώρας μας σε αγροτικά προϊόντα διατροφής είναι πάντοτε ελλειμματικό για όλα τα χρόνια της περιόδου (1989-1999), όπως εξάλλου εμφανίζεται και το όρο των χωρών της Ε.Ε. για την ίδια χρονική περίοδο. αντίστοιχο ισοζύγιο που εκφράζει το μέσο Το έλλειμμα όμως της Ελλάδας (στο εμπορικό ισοζύγιο των εν λόγω προϊόντων κατά την ανωτέρω χρονική περίοδο) παρουσιάζει αύξηση (240%),έναντι μείωσης κατά (12,2%) που εμφανίζει το αντίστοιχο ισοζύγιο, το οποίο αναφέρεται στο μ.ο. των Κρατών- Μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ίδια χρονική περίοδο. Η δυσμενής αυτή εξέλιξη του εμπορικού ισοζυγίου της χώρας μας στα αγροτικά προϊόντα διατροφής, κατά την περίοδο 1989-1999, οφείλεται κυρίως: - στο γεγονός ότι η Ελλάδα παρουσιάζει τη μικρότερη αύξηση εξαγωγών 214 (1) (SITC): Standard International Trade Classificatio.

ΜΙCΗΛΕL λ. ΛLEXΛNDRIDIS - REYIEW OF ECONOMIC SCIEICE-S - Νο 8 (2005), 212-226 (22,2%) μεταξύ των χωρών της Ε.Ε. σια εν λόγω προϊόντα, κατά την ανωτέρω χρονική περίοδο, αύξηση η οποία μόλις ξεπερνά το ήμισυ της αντίσιοιχης αύξησης ( 43,8%) που εκφράζει το μέσο όρο των Κρατών-Μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. (Ζ) - σιο γεγονός ότι η Ελλάδα παρουσιάζει κατά πολύ μεγαλύτερη αύξηση εισαγωγών (54,5% ), σια εν λόγω προϊόντα κατά την ανωτέρω περίοδο, από την αντίσιοιχη αύξηση (33,2% ), που αναλογεί σιο μ.ο. των χωρών της Ε. Ε.< 3 ) Πίνακας 1. Εμπορικό Ισοζύγιο Αγροτικών Προϊόντωv Διατροφής σε τρέχουσες τιμές (1.000 εκατ. ECU). ΚΡλ1Η-ΜFΛΗ ειη 1989 1990 15191 15192 1993 15194 1519.'! 199/i 1997 1998 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ -7,4-7,6-9,8-7,1-3,2-6,2-4,2-4,0-2,6-6,1 ΕΝΩΣΗ ΒΕΛΓΙΟ -0,1-0,.'! -0,.'! -0,2 1,1 1,1 1,0 1,3 1,.'! 1,6 ΔΑΝΙΑ 4,0 4,3 4,.'! 4,6 4,6.'!,Ο.'!,Ο 4,8.'1,3 4,.'! ΓΕΡΜΑΝΙΑ -9,2-13,1 - -10.6-12,6-12,7-12,8 11,2 13,.'! 13,6 12,4 'Fλ1ΙΑΔΑ -0,5-0,6-0,3-0,4-0,6-0,7-1,0-1,0-1,0-1,1 ΙΣΠΑΝΙΑ 0,3-0,3-0,8-0,8-0,.'! -0,2 03 1,6-1,9 1,.5 ΓΑΛ111Α 7,0 7,6 6,6 8,0 8,9 7,7 9,2 9,6 10,4 9,3 ΙΡΛΑΝΔΙΑ 2,9 2,.'! 2,6 3,4 3,7 4,0 4,.'! 3.6 3,0 2,9 ΙΤΑ.ΛΙΑ -9,0-7,9-8,6-7,8-5,9-5,9-5,6-5,2-5,6-5,0 ΛΟΥΞΕΜ- ΒΟΥΡΓΟ ΟΛΛΑΝΔΙΑ 8,2 8,2 8,5 8,6 9,8 10,3 10,9 12,3 11,8 12,4 ΑΥΣΤΡΙΑ -0,8-0,9-1,0-0,9-1,0-1,1-1,1-1,1-1,2-1,1 ΠΟΡΤΟΓ Α.ΛΙΑ -0,9-1,0-1,4-1,6-1,6-1,9-1,8-2,1-2,1-2,.'! ΦΙΛΑΝΔΙΑ -0,7-0,5-0,5-0,5-0,3-0,5-0,5-0,7-0,7-0,9 ΣΟΥΗΔΙΑ -1,7-1,6-1,9-2,0-1,9-2.2-1,7-1,9-1,9-2,1 ΗΝΩΜΕΝΟ -7,5-7,3-6,5-6,3-5,8-6,8-6,9-8,4-8,6 ΒΑΣΙΛΕΙΟ 10,2 1999-6,5 2,0 4,8-10,9-1,2 1,2 10,0 3,2-5,1 0,6 11,9-0,8-2,7-1,0-2,3-1 1,3 Πηγή: Eurostat Yearbook 2001, σελ. 275. (2) και (2) Βλ έπ ε Eurostat Yearbook 2001, σελ. 274. 215

ΜΙΧΑΗΛ Α. ΑΛΕΞΑΝΔΡΙΔΗΣ ΕΠΙθΕΩΡΗΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Τεύχος 8 (2005), 212-226 2. Εμπορικό Ισοζύγιο Ορυκτών Καυσίμων, Λιπαντικών και Συναφών Προϊόντων. Με βάση τα στοιχεία του Πίνακα 2, παρατηρούμε τα ακόλουθα: α) Κατά την περίοδο (1989-1999), οι περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (πλην Δανίας, Ολλανδίας και Ηνωμένου Βασιλείου) εμφανίζουν διαχρονικά ελλειμματικό πάντοτε εμπορικό ισοζύγιο στα ορυκτά καύσιμα, λιπαντικά και συναφή προϊόντα. Μεταξύ όμως των ανωτέρω χωρών, η Ελλάδα παρουσιάζει τη μικρότερη αύξηση στο εν λόγω έλλειμμα της συγκεκριμένης περιόδου. β) Το εμπορικό ισοζύγιο της χώρας μας σε ορυκτά καύσιμα, λιπαντικά και συναφή προϊόντα είναι πάντοτε ελλειμματικό για όλα τα χρόνια της περιόδου (1989-1999), όπως εξάλλου εμφανίζεται και το αντίστοιχο ισοζύγιο που εκφράζει το μέσο όρο των χωρών της Ε.Ε. για την ίδια χρονική περίοδο. Το έλλειμμα όμως της Ελλάδας (στο εμπορικό ισοζύγιο των εν λόγω προϊόντων και κατά την ανωτέρω χρονική περίοδο) παρουσιάζει μηδενικά μεταβολή, έναντι αύξησης κατά (7,8%) που εμφανίζει το αντίστοιχο ισοζύγιο, το οποίο αναφέρεται στο μ.ο. των Κρατών-Μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ίδια χρονική περίοδο. Η κατά κάποιο τρόπο ευνοϊκή (σε σχέση με άλλα προϊόντα) εξέλιξη του εμπορικού ισοζυγίου της χώρας μας σε ορυκτά καύσιμα κ.λ.π. κατά την περίοδο 1989-1999,οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι η Ελλάδα παρουσιάζει σχεδόν τετραπλάσια αύξηση εξαγωγών (125%) στα προϊόντα αυτά, από την αντίστοιχη αύξηση (32%) που αναλογεί στο μέσο όρο της Ε.Ε. ( 4 ) 216 (4) Βλ έπε Eurostαt Yeαrbook 2001, σελ. 276.

MICHAEL Α. ALEXANDRIDIS - REVIEW OF ECONOMIC SCIENCES - Νο 8 (2005), 212-226 Πίνακας 2. Εμπορικό Ισοζύγιο Ορυκτών Καυσίμων, Λιπαντικών και Συναφών Προϊόντων σε Τρέχουσες Τιμές (1.000 εκατ. ECU). ΚΡΑΤΗ-ΜΕΛΗ ΕΊΗ 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ -67,4-53,9-53,6-60,5-68,1 ΕΝΩΣΗ 57,0 64,9 60,0 51,4 47,7 ΒΕ.ΛΓΙΟ -3,8-4,4-4,5-4,1-3,6-3,7-4,1-5,0-5,1-3,8 ΔΑΝΙΑ -1,0-0,8-0,8-0,6-0,2-0,4-0,4-0,1 0,1-0,2 ΓΕΡΜΑΝΙΑ -22,1-19.3-18,4-22,3-24,2 14,7 18,2 19,4 18,2 18,8 ΕΛΛΑΔΑ -0,6-0,7-1.Ο -1,4-1,4-0,9-0,9-1.5-0,9-1,3 ΙΣΠΑΝΙΑ -5,3-5,6-5,8-5,8-5,3-5.3-5,4-6,4-7,1-5,5 Γλλl\lΑ -13,6-10,5-10, Ο -8,9-9,3-13,0-9,3 11,9 13,5 11,7 ΙΡΛΑΝΔΙΑ -0,8-0,9-0.8-0,8-0,7-0,7-0,7-0,9-1,0-0,8 ΙΤΑΛΙΑ -10,7-9,4-8,7-8,8-9,0-10,8-11,1-7,9 10,8 11,9 ΛΟΥΞΕΜ- ΒΟΥΡΓΟ ΟΛΛΑΝΔΙΑ -1,4-1,7-1,1-1,3 0,4-1,2 0,2 ο.ο -0,4 4,8 ΑΥΣ ΤΡΙΑ -1,6-2,1-2,1-1,8-1,7-1,6-1,8-1,9-2,4-2,0 ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ -1,4-1,6-1,6-1,5-1,4-1,3-1,5-1,7-1,9-1,5 ΦΙΛΑΝΔΙΑ -2, Ο -2,2-1,8-1,5-1,4-1,7-1,3-1,3-1,8-1,4 ΣΟΥΗΔΙΑ -2,1-2,5-2,1-2,Ο -1,9-1,9-1,8-2,5-2,6-1,7 ΗΝΩΜΕΝΟ 0,1 0.1-0,6-0.1 1,2 3,7 3,8 4,2 5,7-3,4 ΒΑΣΙΛΕΙΟ 1999-61,5-4,2 0,4-20,0-0,6-6,4-1 1.8-1,0-10,2-0,4-1,1-2,2-2,1-1,6-2,0 6,4 Πηγή: Eurostat Yearbook 2001, σελ. 277. 217

ΜΙΧΑΗΛ Α. ΑΛΕΞΑΝΔΡΙΔΗΣ - ΕΠΙθΕΩΡΗΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕrnΣΤΗΜΩΗ - Τεύχος 8 (2005), 212-226. 3. Εμπορικό Ισοζύγιο Χημικών και Συναφών Προϊόντων. Με βάση τα στοιχεία του Πίνακα 3, παρατηρούμε τα ακόλουθα: α) Μόνο πέντε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ελλάδα, Ισπανία, Ιταλία, Αυστρία και Πορτογαλία) παρουσιάζουν έλλειμμα μ ε αυξητική τάση στο εμπορικό ισοζύγιο χημικών και συναφών προϊόντων κατά την περίοδο (1989-1999) και απ ' αυτές η Ελλάδα κατέχει την τρίτη θέση (μετά την Ισπανία και Πορτογαλία). β) Το εμπορικό ισοζύγιο της Ελλάδας σε χημικά και συναφή προϊόντα είναι πάντοτε ελλειμματικό για όλα τα χρόνια της περιόδου (1989-1999), σε αντίθεση με το αντίστοιχο ισοζύγιο που εκφράζει το μέσο όρο των χωρών της Ε.Ε. (για την ίδια χρονική περίοδο) που είναι πάντοτε πλεονασματικό. Μάλιστα διαχρονικά το εν λόγω έλλειμμα της χώρας μας εμφανίζει αύξηση κατά εκατό τοις εκατό (100% ), τη στιγμή που το αντίστοιχο πλεόνασμα που αναλογεί στο μ.ο. των Κρατών- Μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης παρουσιάζει αύξηση κατά (118,7%). Η ανωτέρω δυσμενής εξέλιξη του εμπορικού ισοζυγίου της Ελλάδας σε χημικά και συναφή προϊόντα (κατά την περίοδο 1989-1999) οφείλεται κυρίως: στο γεγονός ότι η Ελλάδα πάρουσιάζει σαφώς μεγαλύτερη αύξηση εισαγωγών (106,2%) από την αντίστοιχη αύξηση (94,6%) που αναλογεί στο μέσο όρων των χωρών της Ε. Ε. για τα ίδια προϊόντα κατά την ανωτέρω χρονική περίοδο. ( 5 ) στο γεγονός ότι η Ελλάδα συμπεριλαμβάνεται στις πέντε (5) πρώτες χώρες της Ε.Ε. με την μεγαλύτερη αύξηση στις εισαγωγές των εν λόγω προϊόντων κατά την ανωτέρω χρονική περίοδο. 218 (5) Βλέπε Eurostat Yearbook 2001, σελ. 276.

MICHAEL Α. AtEXANDRIDIS - REVIEW OF ECONOMIC SCIENCES - Νο 8 (2005), 212-226 Πίνακας 3. Εμπορικό Ισοζύγιο Χημικών και Συναφών Προϊόντων σε Τρέχουσες Τιμές (1.000 εκατ. ECU). ΚΡΑΊΗ-ΜFΛΗ ΕΊΗ 198 199 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 9 ο ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ 21,9 21,3 22,6 24,3 28,1 30,6 30,4 34,8 41,7 40,4 ΕΝΩΣΗ ΒΕΛΓΙΟ 1,2 1,2 1,2 1,5 3,6 5,6 6,2 6,3 7,0 6,4 ΔΑΝΙΑ -0,4-0,5-0,4-0,2-0,1-0,1-0,2-1,0 0,2 0,2 ΓΕΡΜΑΝΙΑ 17,0 15,5 14,8 14,8 17,4 19,5 20,5 22,0 24,9 21,9 ΕΛΛΑΔΑ -1,3-1,4-1,5-1,7-1,7-2,0-2.2-2,3-2,5-2,7 ΙΣΠΑΝΙΑ -2,4-2,7-3,1-3,3-2,6-3,3-3,8-4,2-4,6-5,8 ΓΑΛΑΙΑ 2,9 2,6 3,4 3,7 5,3 5,1 5,8 6,8 7,9 7,2 ΙΡΛΑΝΔΙΑ 0,7 0,9 1,2 2,0 2,4 3,1 3,2 5,0 7,6 14,1 ΙΤΑΛΙΑ -6,6-7,2-7,1-6,8-5,0-6,0-6,1-5,7-6,6-6,8 ΛΟΥΞΕΜ - ΒΟΥΡΓΟ ΟΛΛΑΝΔΙΑ 5,5 5,0 4,5 5,2 6,1 7,5 8,4 8,7 8,7 6,4 ΑΥΣΤΡΙΑ -0,8-1,1-1,0-1,1-1,2-1,4-1,4-1,6-1,0-1.3 ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ -0,9-1,1-1,3-1,5-1,4-1,5-1,7-2,0-2,1-2,2 ΦΙΛΑΝΔΙΑ -1,0-1,0-0,8-0,8-0,7-0,9-0,9-1,4-0,9-0,8 ΣΟΥΗΔΙΑ -0,9-0,7-0,3-0,1 0,1-0,1-0,1-0,2 0,5 -Ο.Ο ΗΝΩΜΕΝΟ 1,1 3,2 4,0 4,6 5,7 5,7 4,1 5,0 5,9 6,2 ΒΑΣΙΛΕΙΟ 1999 47,9 9,0 0,8 23,9-2,6-5,1 8,6 16,2-6,9-0,5 6,3-1,1-2,4-0,8 0,6 6,0 Πηγή: Eurostat Yearbook 2001, σελ. 279. 4. Εμπορικό Ισοζύγιο Βιομηχανικών Προϊόντων. Με βάση τα στοιχεία του Πίνακα 4, παρατηρούμε τα ακόλουθα: α) Το εμπορικό ισοζύγιο της Ελλάδας σε βιομηχανικά προϊόντα είναι πάντοτε ελλειμματικό για όλα τα χρόνια της περιόδου (1989-1999), όπως εξάλλου εμφανίζεται και το αντίστοιχο ισοζύγιο που εκφράζει το μ.ο. των χωρών της Ε.Ε. για την ίδια χρονική περίοδο. Το έλλειμμα όμως της Ελλάδας διαχρονικά (κατά την ανωτέρω χρονική περίοδο) παρουσιάζει σαφώς μικρότερη αύξηση (184,6% ), έναντι αντίστοιχης αύξησης (269,9%) που αναλογεί στο μέσο όρο των Κρατών- Μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 219

ΜΙΧΑΗΛ Α. ΑΛΕΞΑΝΔΡΙΔΗΣ - ΕΠΙθΕΩΡΗΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ - Τεύχος 8 (2005), 212-226 Η εν λόγω λιγότερη δυσμενής εξέλιξη του εμπορικού ισοζυγίου της χώρας μας σε βιομηχανικά προϊόντα (κατά την περίοδο 1989-1999) οφείλετα ι κυρίως στο γεγονός ότι η Ελλάδα παρουσιάζει σαφώς μικρότερη αύξηση εισαγωγών στα εν λόγω προϊόντα κατά την ανωτέρω περίοδο, από την αντίστοιχη αύξηση που αναλογεί στο μ. ο. των χωρών της Ε.Ε. (6) Πίνακας 4. Εμπορικό Ισοζύγιο Βιομηχανικών Προϊόντων σε Τρέχουσες Τιμές (1.000 εκατ. ECU). ΚΡλlΉ-ΜΕΛΗ ΕΊΗ 198 199 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 9 ο ΕΥΡΩΠΑΪΚΉ 10,3 3,6-9,2 0,2 0,3 2,7 12,6 7,1-8,7-17,5 ΕΝΩΣΗ 10,4 ΒΕΛΓΙΟ 5, 1 3,5 2,8 2,2 5,8 6,0 7,3 6,1 6,6 7,3 6,8 ΔΑΝΙΑ -1,4-1,0-1,0-0,8-0,2-0,7 -D,9-0,7-1,2-1,7-1,0 ΓΕΡΜΆΝΙΑ 8,7 1,4-5,9-8,2-6,6-4,4-1,4-2,0 2,3 11,1 12,0 ΕΛΑΑΔΑ -1,3-1,8-1,9-1,7-1,8-2,1-2,9-2,9-3,2-3,9-3,7 ΙΣΠΑΝΙΑ 0,2-1,2-2,9-3,7 0,3 0,8 0,3 1,2 0,0-3,0-3,7 ΓAl\J\J.A -9,8-7,0-7,0-7,3-5,8-7,0-9,7-10,9 10,2 11,1 11,3 ΙΡΛΑΝΔΙΑ -0,4-0,6-0,5-0,2 0,3 0,5 1,1 0,9 0,5 0,4 0,6 ΙΤΑΛΙΑ 23,5 25,6 25,8 26,0 34,3 36,5 37,5 44,9 44,2 40,6 38,2 ΛΟΥΞΕΜ- 1,2 ΒΟΥΡΓΟ ΟΛΛΑΝΔΙΑ -6,9-8,7-9,1-7,9-3,6-4,7-3,7-4,9-4,8 6,9-7,2 ΑΥΣΤΡΙΑ 0,8 0,5 0,0-0,Ι -0,7-1,3-0,2-2,0 0,6-1,3 0,6 ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ 1,7 1,9 1,5 1,3 1,8 2,0 1,6 1,6 1,2 0,6 0,2 ΦΙΛΑΝΔΙΑ 4,0 4,1 4,3 4,5 5,4 6,3 8,0 6,7 8,1 8,7 8,6 ΣΟΥΗΔΙΑ 2,5 1,5 2,2 2,2 2,5 3,1 5,1 6,1 6,1 5,0 5,0 ΗΝΩΜΕΝΟ -11,3-11,7-11,4-16,8-25,3 ΒΑΣΙΛΕΙΟ 18,4 14,9 13,3 13,7 11,7 22,3 Πηγή: Eurostat Yearbook 2001, σελ. 281. 220 (6) Βλέπε Eurostat Yearbook, 2001, σελ. 280.

MICHAEL Α. ALEXANDRIDIS - REVIEW OF ECONOMIC SCIENCES - Νο 8 (2005), 212-226 5. Εμπορικό Ισοζύγιο Μηχανημάτων και Εξοπλισμού Μεταφορών. α) Μόνο πέντε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Δανία, Ελλάδα, Ισπανία, Πορτογαλία και Ηνωμένο Βασίλειο) παρουσιάζουν έλλειμμα με αυξητική τάση στο εμπορικό ισοζύγιο μηχανημάτων και εξοπλισμού μεταφορών κατά την περίοδο 1989-1999 και απ' αυτές η Ελλάδα κατέχει τη δεύτερη θέση (μετά τη Δανία). β) Το εμπορικό ισοζύγιο της Ελλάδας σε μηχανήματα και εξοπλισμό μεταφορών είναι πάντοτε ελλειμματικό για όλα τα χρόνια της περιόδου (1989-1999), σε αντίθεση με το αντίστοιχο ισοζύγιο, που αναλογεί στο μέσο όρο των χωρών της Ε.Ε. (για την ίδια χρονική περίοδο) που είναι πάντοτε πλεονασματικό. Μάλιστα διαχρονικά (μεταξύ των ετών 1989-1999) το ανωτέρω έλλειμμα της χώρας μας εμφανίζει αύξηση κατά (106,9% ), τη στιγμή που το αντίστοιχο πλεόνασμα που αναλογεί στο μ.ο. των Κρατών-Μελών της Ε.Ε. παρουσιάζει αύξηση κατά (44,4%). Η ανωτέρω δυσμενής εξέλιξη του εμπορικού ισοζυγίου της χώρας μας σε μηχανήματα και εξοπλισμό μεταφορών (κατά την περίοδο 1989-1999) οφείλεται στο γεγονός ότι η Ελλάδα συμπεριλαμβάνεται στις έξι πρώτες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τη μεγαλύτερη αύξηση (120%) στις εισαγωγές των εν λόγω προϊόντων κατά την ανωτέρω χρονική περίοδο ( 7 ). (7) Βλέπε Eurostat Yearbook, 2001, σελ. 282. 221

ΜΙΧΑΗΛ Α. ΑΛΕΞΑΝΔΡΙΔΗΣ ΕR/θf.ΩΡΗΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚ1ΙΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Τεύχος β (2005), 21 2-226 Πίνακας S. ΕμπΟQιχό Ισο;ύγιο Μηχανημά-ιων και ~οπλισμού Mn~cfo@ώv σε Τt(χοvaες 1'ιμέ; (1.000 εκατ. ECU). Κ1'Affi.MEΛH εm 198 199 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 199!1 9 ο ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ 33,3 36,7 29,2 36,1 59,0 68,5 82,6 94;0 101,5 78,3 48,1 ΕΝΩΣΗ ΒΕΑΠΟ ο. ο -0,4-1,8-1,3 4,2 6,9 4,8 2,9 1,3 1,7 2,4. ΔΑΝ!λ -0,9-0,6-0,9 0,3 ο.ο -0,8-1,5-1,5-1,7-2,4-2,4 ΓΕΡΜΑΝ!Α 7.'J,7 67,6 48,6 5.'J,5 59,9 67,3 76,9 79,3 91,3 9.ι!,.'J 92,7 F.ΛΛΑΔΑ -4.~ -4,6-5,4-5,9 -δ, 2-4,7-4,8-5,9 -δ, 3-8,3-8,Ρ ΊΣΠΑΝΙΑ - 9,Ι -8,0-6,9-5,9.1,2 0,1-0,3, -0,li -1,2-6,7-12,5 Γ.ΑΝ\ΙΑ -\.1, -0,9 1,3 4,6 8,3 10,3 12,9 ι ~1 ιt,a 16,2 1~1 ΙΜΑΧΔLΑ :il.j,' ~ :a,2 Ο,] <Ρ.6 11,ι! - ' Ι ~~ 1,5 $,3 : 1) jl;o ;, ιτλλiλ, 7,3 7,2.'J,8 4,1 17,2 18,9 20,9 ΊΙJ,7 22,9 1~,.S 12,1, ΛΟΥΞF.Μ - ΒΟΥΡΓΟ -2,D ΟΛΛΑΝΔΙΑ -6;6-1,0-3,8-4,8-3,0-4,7-3,2-7,5 -δ,4 10,0 10,3 ΑΥΣΤΡΙΑ -3,0-2,6-3,3-3,2-2,3-2,9-1,4-1,8-0,6-1,0-0,9 ΠΟΡΤΟΓΑΑΙΑ -4,2-4,6 -.'J,2-5,8-4,6-4,5-3,7-3,7-4,4-5,6-6,4 ΦΙΛΑΝΔΙΑ -2/}. ι.1-1,0 0,0 1,1 0,9 2,1 2,8 3,2 3,5 3/} ΣΟΥΗΔΙΑ 2,1 3,0 4,2 4,6 5,3 6,8 8,0 10,3 10,9 9,0 10,.'J ΗΝΩΜΕΝΟ - -7,7 D,1-4,7 -δ,4-8,6-5,2-4,0-3,5-16,2 ΒΑΣΙΛΕΙΟ 14,1 10,1 Πηγή: Eurostat Yearbook 2001, σελ. 283. 222

'ΜιCΗΛΕt Λ. ALEXΛNORI01S ~ RfVIEW OF :ECONOMtC SC/ENCES - Νο 8 (2005), 212-226 Από τηv μέχqι τώρα συγκρι'tίκή ανάλυση των εμπωρικών ισοζυγίων των επιμέρους κατηγοριών ;φοϊόντων στα Κράτη-Μέλη της Ευρωπαϊκής 'Εvαισης, προκύπτουν για τη χώρα μας τα ακόλουθα: 1) Κατά τη χρονική περίοδο 1989-1999, σε δύο περιπτώσεις επιμέρους κατηγοριών προϊόντων η Ελλάδα παρουσιάζει ελαφρώς καλλίτερη διαχρονική εξέλιξη στο αντίστοιχο εμπορικό ισοζύγιο, απ' ότι εμφανίζει ο μέσος όρος των Κρατών-Μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Συγκεκριμένα: για την κατηγορία "Ορυκτά Καύσιμα, Λιπαντικά και Συναφή Jlροϊόντα" η Ελλάδα παρουσιάζει μηδενική μεταβολή στο έλλειμμα του αντίστοιχου εμπ,ορικο\j ισοζυγίου, ενώ το έλλειμμα του εμπο~κού ~σοζυγίου που U.ναλογε( Ot't> μ.o. ttιyv χαιρ:μr ~ Ε.Ε. εμφα~ι αύξηm11 ;8%. ~α ''tη\ι ~<Φι ίlβ\.οfίtίχcνικά tlρό\jvtti~;.,, ελλαιδα n~~~ί μ~όtεqη αύξηση <Πο έλλειμμα rου αντί<jtοιχου fμποqικοο wοζuγίου, από την αύξηση του ελλε(μματος που εμφανίζει το εμπ;~κό ισοζύγιο που σναλογεί στο μ.ο. των χωρών της Ε.Ε. 2) Κατά την ίδια χρονική περίοδο 1989-1999, έχουμε τρεις περιπτώσεις επιμέρους κατηγοριών προϊόντων που η Ελλάδα παρουσιάζει σαφώς χειρότερη διαχρονική εξέλιξη στο αντίστοιχο εμπορικό ισοζύγιο, απ' ότι εμφανίζει ο μέσος όρος των Κρατών-Μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Συγκεκριμένα: για την κατηγορία "Αγροτικά Προϊόντα Διατροφής" η Ελλάδα παqουσιάζει έλλειμμα στο αντίστοιχο εμπορικό ισοζύγιο με αυξητική τάση, ενώ το εμπορι?ιό ισοζύγιο που αναλογεί στο μ.ο. των χωρών της Ε.Ε. παρουσιάζει μεν έλλεψμα, αλλά με πτωτική τάση. για την κατηγορία "Χημικά και Συναφή Προϊόντα" η Ελλάδα παρουσιάζει έλλειμμα σtο αντίστοιχο εμπορικό ισοζύγιο με αυξητική τάση, τη στιγμή που το εμπορικό ισοζύγιο που αναλογεί στο μ.ο. των χωρών της Ε.Ε. είναι όχι μόνο πλεονασματικό, αλλά παρουσιάζει και αυξητική τάση. Τέλος, την ίδια εξέλιξη με την ανωτέρω κατηγορία προϊόντων παρουσιάζουν και τα αντίστοιχα εμπορικά ισοζύγια που αναλογούν στη κατηγορία "Μηχανήματα και Εξοπλισμός Μεταφορών". Αποτέλεσμα όλων των ανωτέρω είναι ότι και το εμπορικό ισοζύγιο της Ελλάδας για το σύνολο των διακινουμένων προϊόντων (κατά την χρονική περίοδο 1989-1999) είναι πάντοτε ελλειμματικό, όπως εξάλλου εμφανίζεται και το αντίστοιχο ισοζύγιο που αναλογεί στο μ.ο. της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ίδια χρονική περίοδο. 223

ΜΙΧΑΗΛ Α. ΑΛΕΞΑΝΔΡΙΔΗΣ - ΕΠΙθΕΩΡΗΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ - Τεύχος 8 (2005), 212-226 Το έλλειμμα όμως της Ελλάδας στο εν λόγω εμπορικό ισοζύγιο (κατά την ανωτέρω χρονική περίοδο) παρουσιάζει αύξηση (111,5% ), έναντι μείωσης κατά (54,4%) που εμφανίζει το αντίστοιχο ισοζύγιο το οποίο αναφέρεται στο μέσο όρο των Κρατών-Μελών της Ε.Ε.< 8 ). Η εν λόγω δυσμενής εξέλιξη του εμπορικού ισοζυγίου της χώρας μας (κατά την περίοδο1989-1999) οφείλεται κυρίως: στο γεγονός ότι η Ελλάδα παρουσιάζει τη μικρότερη αύξηση ( 44,1 % ) στις εξαγωγές του συνόλου των διακινούμενων προϊόντων (μεταξύ των Κρατών-Μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης) κατά την ανωτέρω χρονική περίοδο, αύξηση που δεν υπερβαίνει το ήμισυ της αντίστοιχης αύξησης (92,1 % ) που αναλογεί στο μ.ο. των χωρών της Ε.Ε. ( 9 ). στο γεγονός ότι η Ελλάδα παρουσιάζει αύξηση εισαγωγών (54,5%) στο σύνολο των διακινούμενων προϊόντων κατά την ανωτέρω χρονική περίοδο, η οποία υπερβαίνει κατά πολύ την αντίστοιχη αύξηση (33,2%) που αναλογεί στο μέσο όρο των Κρατών-Μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης < 10 ). (8) και (9), (10) Βλέπε Eurostat Yearbook 2001, σελ. 270-271. 224

MICHAEL Α. ALEXANDRIDIS - REVIEW OF ECONOMIC SCIENCES - Νο 8 (2005), 212-226 Βιβλιογραφία 1. Ελληνική Centre of Planning and Economic Research, "Πρόγραμμα Περιφερειακής Ανάπτυξη ς 1981-1985", Αθήνα, 1980.Centre of Planning and Economic Research, "Πρόγραμμα Οικονομικής και Κοινωνικής Ανάπτυξης 1983-1987", Αθήνα, 1985. Centre of Planning and Economic Research, "Κοινωνική Αξιολόγηση Σχεδίων Δημοσίων Επενδύσεων στην Ελλάδα", Αθήνα, 1986. Commission of the European Communities, 'Ή Π εριφερειακή Πολιτική της Ευρωπαϊκής Κοινότητας", Εκδόσεις " Ευρωπαϊκά Θέματα", Αθήνα, αριθμ. τεύχους 14/1987. Commission of the European Communities, 'Ή Μεγάλη Ευρωπαϊκή Αγορά: Ένα βασικό στήριγμα για την οικονο μία κα ι την απασχόληση", Εκδόσεις "Ευρωπαϊκά Θέματα" Αθήνα, αριθμ. τεύχους 14/1988. Commission of the European Communities, 'Ή Κοινότητα των Δώδεκα: Αριθμοί-Κλειδιά", Εκδόσεις, "Ευρωπαϊκά Θέματα", Αθήνα, αριθμ. τεύχους 3-4/1989. Economic and Social Committee of European Communities, "Στόχoς 1992", Βρυξέλλες, 1988. Office of Official Publications of the European Communities, 'Ή Ευρωπαϊ κή Κοινότητα και οι Περιφέρειές της", "Εκδόσεις "European Documentations", Luxembourg, 1985. Office of Official Publications of the European Communities, "Προς την Ευρωπαϊκή Ένωση", Luxembourg, 1991. Office of Official Publications of the European Communities,''H Ευρώπη σε Εξέλιξη", Luxembourg, 1991. Office of Official Publications of the European Communities, ''Οι Περιφέρειες της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση", Luxembourg, 1999. 2. Ξενόγλωσση Birkin Shaw and Hood Neil,"Multinational Corporate Eνolution and Subsidiary Deνelopment", London and New York, St. Martin's Press Inc. 1998. European Commissioni ''Eurostat Yearbook : The Statistical Guide to Europe", Luxembourg 2001. International Bank for Reconstruction and Deνelopment / The World Bank, "World Deνelopment Report 1982", New York, 1982. 225

ΜΙΧΑΗΛ Α. ΑΛΕΞΑΝΔΡΙΔΗΣ - ΕΠΙθΕΩΡΗΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ - Τεύχος 8 (2005), 212-226 May Peter and Seroa da Motta Ronaldo,"Pricing the Planet: Economic Analysis for Sustainable Development", New York, Columbia University Press, 1996. Meier Gerald and Stiglitz Joseph,"Frontiers of Development Economics: The Future in Perspective", New York, Oxford University Press, 2001. Office of Official Publications of the European Communities, ''Europe Without Frontiers-Completing the Internal Market", Luxembourg, 4/1987. Office of Official Publications of the European Communities,"Regions: Statistical Yearbook 2000", Luxembourg 2000. Office of Official Publications of the European Communities,"European Economy", Luxembourg, 2001. Panayotou Theodore, ''Instruments of Change: Motivating and Financing Sustainable Development", London, Earthscan Publications Ltd, 1998. Rampa Giorgio, Stella Lusiano and Thirlwall Α., ''Economic Dynamics, Trade and Growth", New York, St. Martin's Press Inc., 1998. 226