ΔΘΝΙΚΗ ΥΟΛΗ ΓΗΜΟΙΑ ΓΙΟΙΚΗΗ ΙΓ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΗ ΔΙΡΑ

ΔΘΝΙΚΗ ΥΟΛΗ ΓΗΜΟΙΑ ΓΙΟΙΚΗΗ ΙΓ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΗ ΔΙΡΑ ΣΜΗΜΑ ΚΟΙΝΧΝΙΚΗ ΓΙΟΙΚΗΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΙΟΙΚΗΗ ΟΡΓΑΝΙΜΧΝ ΚΟΙΝΧΝΙΚΗ ΠΟΛΙΣΙΚΗ ΣΔΛΙΚΗ ΔΡΓΑΙΑ Θέκα: «Ο Ππιώλαο Απαζρνιεζηκόηεηα ηεο Δπξωπαϊθήο ηξαηεγηθήο γηα ηελ απαζρόιεζε θαη ε εθαξκνγή ηνπ ζηνλ ειιεληθό ρώξν» Δπηβιέπωλ: θ.γ.παπαγεωξγίνπ πνπδάζηξηα: Θ.Καξαρξήζηνπ ΑΘΗΝΑ 2003

ΠΔΡΙΛΗΦΗ ηελ παξνχζα εξγαζία δηεξεπλψληαη νη δηαζηάζεηο ηεο έλλνηαο ηεο απαζρνιεζηκφηεηαο, φπσο απηή αλαπηχρζεθε θαη εμειίζζεηαη ζηα πιαίζηα ηεο Δπξσπατθήο ηξαηεγηθήο γηα ηελ Απαζρφιεζε. Πινχζηα πεγή άληιεζεο ζηνηρείσλ απνηέιεζαλ ηα Διιεληθά ρέδηα Γξάζεο γηα ηελ Απαζρφιεζε θαη ηδηαίηεξα εθείλα ησλ εηψλ 2000, 2001 θαη 2002, ελψ πνιχηηκε ζεσξείηαη ε αλαθνξά ζην Δ.Π. «Καηαπνιέκεζε ηνπ απνθιεηζκνχ απφ ηελ αγνξά εξγαζίαο» θαη ηελ Κνηλνηηθή Πξσηνβνπιία «ΑΠΑΥΟΛΗΗ», πξνθεηκέλνπ λα θαηαλνεζνχλ θαιχηεξα ηα ηδηαίηεξα πξνβιήκαηα πνπ αληηκεησπίδνπλ θάπνηεο θαηεγνξίεο ηνπ πιεζπζκνχ ζηελ εμεχξεζε απαζρφιεζεο. Παξάιιεια επηρεηξείηαη κία αμηνιφγεζε ηεο πξνφδνπ πνπ έρεη ζπληειεζηεί ζε εζληθφ επίπεδν σο πξνο ηελ εθαξκνγή ησλ επηκέξνπο δξάζεσλ θαη δηαηππψλνληαη νξηζκέλεο πξνηάζεηο γηα ηελ θαιχηεξε αληαπφθξηζε ηεο εζληθήο πνιηηηθήο ζηηο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο. Μηα ζπλνιηθή εθηίκεζε ηεο πξνφδνπ πνπ έρεη ζπληειεζηεί θαηά ηελ εθαξκνγή ηεο ειιεληθήο πνιηηηθήο γηα ηελ απαζρφιεζε ζην πιαίζην ηεο ΔΑ θξίζεθε φηη. μεπεξλά ηα φξηα ηνπ έξγνπ απηνχ. Έηζη, επέιεμα λα αμηνινγήζσ ηηο επηκέξνπο δξάζεηο θαη ηελ απνηειεζκαηηθφηεηά ηνπο αλά θαηεπζπληήξηα γξακκή. Κξίλεηαη φηη ε πξνβιεκαηηθή ηεο εξγαζίαο έρεη ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ ελφςεη ηεο αλαζεψξεζεο ηεο Δπξσπατθήο ηξαηεγηθήο γηα ηελ Απαζρφιεζε, ε νπνία έρεη σο ζηφρν ηε ζηελφηεξε επζπγξάκκηζή κε ηε δηαδηθαζία ηεο Ληζζαβφλαο, ηελ αληηκεηψπηζε ησλ αλαδπφκελσλ πξνθιήζεσλ θαη ηελ πξνεηνηκαζία γηα ηε δηεχξπλζε. Λέμεηο θιεηδηά Δπξσπατθή ηξαηεγηθή γηα ηελ Απαζρφιεζε (ΔΑ), θαηεπζπληήξηεο γξακκέο, ΔΓΑ, απαζρνιεζηκφηεηα, θνηλσληθφο απνθιεηζκφο, αλεξγία, απαζρφιεζε 2

ABSTRACT The present work investigates into the dimensions of the notion of the employability as it has been developed and is evolving within the context of the European Employment Strategy Action. The Greek National Plans for Employment, for the years 2000-2002, have been a rich source of data and equally fruitful has been the reference to the program Fighting the exclusion from the labour market as well as the Community Initiative EMPLOYMENT, in order to understand the special problems faced by some particular population groups in finding employment. On the parallel there is attempted an evaluation of the progress achieved on national level concerning the application of particular actions and there are expressed suggestions for a better response of national policy to the guidelines.a comprehensive evaluation of the above progress is beyond the scope of this work. Thus I have chosen to evaluate particular actions and judge their efficiency per guideline. The issues raised by this essay are of particular interest in view of the revision of the European Employment Strategy, which aims at the closer alignment with the Lisbon process, the coping with emerging challenges and the preparation of the enlargement. Key-Words European Employment Strategy, guidelines, National Plans for Employment, employability,socialexclusion,unemployment,employment. 3

ΠΙΝΑΚΑ ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΧΝ I. ΓΔΝΙΚΗ ΔΙΑΓΧΓΗ.. 6 II.ΟΡΙΟΘΔΣΗΗ ΣΗ ΈΝΝΟΙΑ «ΑΠΑΥΟΛΗΙΜΟΣΗΣΑ» ΚΑΙ Η ΣΑΓΙΑΚΗ ΔΝΧΜΑΣΧΗ ΣΗ ΣΗΝ ΔΤΡΧΠΑΨΚΗ ΣΡΑΣΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΣΗΝ ΑΠΑΥΟΛΗΗ 2.1 Ο νξηζκφο ηεο έλλνηαο «Απαζρνιεζηκφηεηα».....8 2.2 Η ζηαδηαθή δηακφξθσζε ηεο Δπξσπατθήο ηξαηεγηθήο γηα ηελ Απαζρφιεζε....10 III.Η ΔΤΡΧΠΑΨΚΗ ΓΙΑΣΑΗ Δ ΑΝΑΦΟΡΑ ΜΔ ΣΗΝ ΔΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΣΙΚΟΣΗΣΑ 3.1 Καηεπζπληήξηεο γξακκέο θαηά ηελ πεξίνδν 2002..16 3.2 Γξάζεηο πινπνίεζεο ησλ θαηεπζπληήξησλ γξακκψλ γηα ηελ ελίζρπζε ηεο απαζρνιεζηκφηεηαο ζηελ Διιάδα (ΔΓΑ 2002)..17 3.2.1 Τινπνίεζε ελεξγεηηθψλ παξεκβάζεσλ ζηα πιαίζηα ηνπ ππιψλα ηεο απαζρνιεζηκφηεηαο...19 3.2.2 Γξάζεηο γηα ηελ ελίζρπζε ηεο δηα βίνπ κάζεζεο θαη ηεο θαηάξηηζεο ησλ αλέξγσλ..20 3.2.3 Οη ππεξεζίεο ζχδεπμεο πξνζθνξάο θαη δήηεζεο εξγαζίαο...23 3.3 Αμηνιφγεζε απφ ηελ ΔΔ ηεο πξνφδνπ πνπ επηηεχρζεθε ζηελ πινπνίεζε ησλ ειιεληθψλ πξνγξακκάησλ.....28 3.4 Η ΔΑ ζε θξίζηκν ζεκείν κεηά απφ 5 ρξφληα......30 3.4.1 Γηαξζξσηηθέο αδπλακίεο πνπ πξέπεη λ αληηκεησπηζηνχλ.31 4

3.4.2 Δπηζεκάλζεηο ησλ επξσπατθψλ νξγάλσλ γηα ην κέιινλ ηεο επξσπατθήο ζηξαηεγηθήο γηα ηελ απαζρφιεζε 36 3.5 Οη ζχγρξνλεο εμειίμεηο ζηηο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο θαη ζηηο ζπζηάζεηο γηα ην 2003..40 IV.ΤΜΠΛΗΡΧΜΑΣΙΚΔ ΓΡΑΔΙ : ΚΑΣΑΠΟΛΔΜΗΗ ΣΟΤ ΑΠΟΚΛΔΙΜΟΤ ΑΠΟ ΣΗΝ ΑΓΟΡΑ ΔΡΓΑΙΑ ΚΑΙ ΔΝΙΥΤΗ ΣΗ ΑΠΑΥΟΛΗΗ 4.1 Έλλνηεο θαη νξηζκνί ηνπ «θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ»...45 4.2 Κνηλσληθφο απνθιεηζκφο θαη αλεξγία 4.3 Δζληθέο παξεκβάζεηο θαηαπνιέκεζεο ηνπ απνθιεηζκνχ απφ ηελ αγνξά εξγαζίαο.49 4.3.1 Πνιηηηθέο πνπ απνζθνπνχλ ζηελ ηφλσζε ηεο απαζρνιεζηκφηεηαο ησλ εππαζψλ θαηεγνξηψλ.52 4.4 Οη παξεκβάζεηο ηεο ΔΔ...57 4.4.1 Κνηλνηηθή πξσηνβνπιία «ΑΠΑΥΟΛΗΗ»..61 4.5 Δ.Π. «ΚΑΣΑΠΟΛΔΜΗΗ ΣΟΤ ΑΠΟΚΛΔΙΜΟΤ ΑΠΟ ΣΗΝ ΑΓΟΡΑ ΔΡΓΑΙΑ»...65 V.ΚΡΙΣΙΚΗ ΑΠΟΣΙΜΗΗ ΣΧΝ ΜΔΣΡΧΝ-ΠΡΟΣΑΔΙ 5.1 Γεληθή εθηίκεζε.72 5.2 Πξνηάζεηο... 78 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 83 5

I. ΓΔΝΙΚΗ ΔΙΑΓΧΓΗ Η Δπξσπατθή ηξαηεγηθή γηα ηελ Απαζρφιεζε, φπσο δηακνξθψζεθε κε ηε πλζήθε ηνπ Άκζηεξληακ (1997), ζπλίζηαηαη ζηελ αλάπηπμε κηαο πνιπεηνχο δηαδηθαζίαο ε νπνία απνηειεί αληηθείκελν αλαζεψξεζεο ζε εηήζηα βάζε. Η πινπνίεζε ηεο ζηξαηεγηθήο απηήο κέζσ ηεο δηαδηθαζίαο ηνπ Λνπμεκβνχξγνπ βαζίδεηαη ζε κία θαηλνηφκν κέζνδν αλνηρηνχ ζπληνληζκνχ ησλ εζληθψλ πνιηηηθψλ, νη νπνίεο θαινχληαη λα αληαπνθξηζνχλ ζηηο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο πνπ νξίδνληαη εηεζίσο απφ ηα επξσπατθά ζεζκηθά φξγαλα. ην πιαίζην ηεο δηαδηθαζίαο απηήο ηα θξάηε κέιε θαινχληαη λα ζπληάμνπλ Δζληθά ρέδηα Γξάζεο γηα ηελ Απαζρφιεζε (ΔΓΑ), ζηα νπνία απνηππψλνληαη ηα κέηξα πνπ ιακβάλνληαη γηα ηελ πινπνίεζε ησλ θαηεπζπληήξησλ γξακκψλ αλά ππιψλα. Η παξνχζα εξγαζία εμεηάδεη ηηο δξάζεηο ηεο ειιεληθήο πνιηηηθήο ηφλσζεο ηεο απαζρνιεζηκφηεηαο, φπσο πξνγξακκαηίζζεθαλ θαη πινπνηήζεθαλ ζχκθσλα κε ηα αληίζηνηρα ΔΓΑ ελψ ηαπηφρξνλα εμεηάδεη θαη ηα κέηξα πνπ εθαξκφζηεθαλ γηα ηελ αχμεζε ηεο απαζρφιεζεο εππαζψλ θνηλσληθψλ νκάδσλ, θαζψο ήδε απφ ην 1999 θαη έπεηηα ζε θάζε ΔΓΑ ππάξρεη μερσξηζηή θαηεπζπληήξηα γξακκή ε νπνία θαηαδεηθλχεη ηελ αλάγθε λα ππάξμεη κηα ζπλεθηηθή δέζκε κέηξσλ ζε πνιιαπιά επίπεδα, πξνθεηκέλνπ λα αληηκεησπηζηεί, φζν πην απνηειεζκαηηθά, ην πνιπδηάζηαην θαηλφκελν ηνπ απνθιεηζκνχ απφ ηελ αγνξά εξγαζίαο. Πνιχηηκε ζην ζεκείν απηφ είλαη ε αλαθνξά ζε δχν πξνγξάκκαηα πνπ εθαξκφζηεθαλ ζπκπιεξσκαηηθά γηα ηελ ελίζρπζε ηεο απαζρνιεζηκφηεηαο: ην ΔΠ «Καηαπνιέκεζε ηνπ απνθιεηζκνχ απφ ηελ αγνξά εξγαζίαο» θαη ε Κνηλνηηθή Πξσηνβνπιία «Απαζρφιεζε». Ο πξψηνο ππιψλαο ηεο Δπξσπατθήο Πνιηηηθήο γηα ηελ Απαζρφιεζε «πεξί απαζρνιεζηκφηεηαο» ζηνρεχεη ζηε δηακφξθσζε ελφο επέιηθηνπ εξγαζηαθνχ δπλακηθνχ, ηθαλνχ λα πξνζαξκφδεηαη ζην ζχγρξνλν δηαξθψο κεηαβαιιφκελν νηθνλνκηθφ θαη εξγαζηαθφ πεξηβάιινλ. θνπφο ηεο αλάιπζεο πνπ αθνινπζεί είλαη λα επηρεηξήζεη λα δψζεη απαληήζεηο ζε δχν εξσηήκαηα: ην πξψην εξψηεκα αθνξά ηελ πξνβιεκαηηθή πνπ έρεη αλαπηπρζεί δηεζλψο ζρεηηθά κε ηηο πξνθιήζεηο, πνπ ε εθαξκνγή ηεο ΔΑ, ζπλεπάγεηαη γηα ηελ ηφλσζε ηεο απαζρνιεζηκφηεηαο. Έρνπλ αλαπηπρζεί επαξθψο ζηελ Διιάδα νη θαηάιιειεο πνιηηηθέο πξνθεηκέλνπ λ αληηκεησπηζηνχλ νη πξνθιήζεηο; Σν δεχηεξν εξψηεκα έρεη λα θάλεη κε ηελ πξφνδν 6

ή κε- πνπ έρεη ζεκεησζεί ζηε ρψξα καο κέζα απφ ηελ εθαξκνγή ησλ ΔΓΑ, ζε ηξία επίπεδα: α)φζνλ αθνξά ηελ αληηκεηψπηζε ηεο αλεξγίαο ησλ λέσλ θαη ησλ καθξνρξφληα αλέξγσλ, β)ηε κεηάβαζε απφ ηα παζεηηθά ζηα ελεξγεηηθά κέηξα πνιηηηθήο θαη γ)ζε επίπεδν επέλδπζεο ζην αλζξψπηλν δπλακηθφ, κέζσ δξάζεσλ θαηάξηηζεο θαη αλαβάζκηζεο ησλ δεμηνηήησλ ηνπ. Γηα ην ζθνπφ απηφ εμεηάζηεθαλ ζε πξψην ζηάδην ηα κέηξα πνπ πξνγξακκαηίζηεθαλ ή πινπνηήζεθαλ ζηα πιαίζηα ησλ ΔΓΑ 2000-2002 θαζψο θαη ε αμηνιφγεζή ηνπο απφ ηα ίδηα ηα ΔΓΑ αιιά θαη απφ ηελ ΔΔ, ζχκθσλα κε ηηο απνθάζεηο ηνπ πκβνπιίνπ γηα ηελ ππνβνιή ζπζηάζεσλ ζρεηηθά κε ηελ εθαξκνγή ησλ πνιηηηθψλ ησλ θξαηψλ κειψλ γηα ηελ απαζρφιεζε θαη ηηο θνηλέο εθζέζεηο ηεο Δπηηξνπήο θαη ηνπ πκβνπιίνπ απηήο ηεο πεξηφδνπ. ηε ζπλέρεηα επηρεηξήζεθε κία βαζχηεξε αμηνιφγεζε ησλ ζπγθεθξηκέλσλ δξάζεσλ, κέζα απφ ηελ αλαδήηεζε ζρεηηθήο βηβιηνγξαθίαο, αξζξνγξαθίαο ζε επηζηεκνληθά πεξηνδηθά θαη ζηελ αλαδήηεζε δηθηπαθψλ ηφπσλ. Μέζσ ηνπ δηαδηθηχνπ έγηλε θαη ν εληνπηζκφο θεηκέλσλ θαη ζηνηρείσλ ηεο ΔΔ, ηεο ειιεληθήο θπβέξλεζεο αιιά θαη δηεζλψλ θαη ειιεληθψλ θνξέσλ, ηα νπνία άπηνληαη ηεο παξνχζαο πξνβιεκαηηθήο. Θεσξνχκε φηη ηα ζηνηρεία πνπ ζπιιέγεζαλ ζα θσηίζνπλ πηπρέο, πνπ ηα ΔΓΑ θαη ηα επξσπατθά θείκελα αδπλαηνχλ απφ κφλα ηνπο λα αλαδείμνπλ Η εξγαζία θαηαιήγεη ζην ζπκπέξαζκα φηη ε ειιεληθή νηθνλνκία θαη θνηλσλία δεηιά αιιά ζηαζεξά- πξνρσξά ζε κέηξα θαη πινπνηεί πξνγξάκκαηα ελίζρπζεο ηεο απαζρνιεζηκφηεηαο. Η δηαξθψο απμαλφκελε επέλδπζε ζε αλζξψπηλν δπλακηθφ, ε δηα βίνπ κάζεζε, ν εθζπγρξνληζκφο ησλ δεκφζησλ ππεξεζηψλ απαζρφιεζεο, ε ζηξνθή πξνο ηα ελεξγεηηθά κέηξα, ππνδειψλνπλ κηα λέα δπλακηθή πνπ κε ηε ζεηξά ηεο ζέηεη ηηο δηθέο ηεο πξνθιήζεηο, εθηφο ησλ άιισλ, γηα ηε κείσζε ηεο αλεξγίαο θαη ηελ αχμεζε ησλ πνζνζηψλ απαζρφιεζεο. εκαληηθή σζηφζν είλαη ε ζχκπλνηα απφςεσλ ησλ επξσπατθψλ νξγάλσλ ζρεηηθά κε ηελ αλαγθαηφηεηα ελίζρπζεο ηεο απαζρνιεζηκφηεηαο κέζσ ζεζκηθψλ, νηθνλνκηθψλ θαη θνηλσληθψλ κεηαξξπζκίζεσλ πνπ θαζηζηνχλ ηελ εξγαζία πεξηζζφηεξν ειθπζηηθή. Σν γεγνλφο απηφ, ππφ ηελ πξνυπφζεζε θαη ηεο δηεμαγσγήο κειεηψλ θαη εξεπλψλ επηηειηθνχ ραξαθηήξα, αλάδεημεο ησλ πξαγκαηηθψλ αλαγθψλ ηεο ειιεληθήο νηθνλνκίαο θαη θνηλσλίαο, παξέρεη ζεκαληηθέο πξννπηηθέο επηηπρνχο εθαξκνγήο ησλ θαηεπζπληήξησλ γξακκψλ πεξί απαζρνιεζηκφηεηαο. 7

II. ΟΡΙΟΘΔΣΗΗ ΣΗ ΈΝΝΟΙΑ «ΑΠΑΥΟΛΗΙΜΟΣΗΣΑ» ΚΑΙ Η ΣΑΓΙΑΚΗ ΔΝΧΜΑΣΧΗ ΣΗ ΣΗΝ ΔΤΡΧΠΑΨΚΗ ΣΡΑΣΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΣΗΝ ΑΠΑΥΟΛΗΗ 2.1.Ο νξηζκόο ηεο έλλνηαο «Απαζρνιεζηκόηεηα» Μέρξη ηηο αξρέο ηεο δεθαεηίαο ηνπ 80 νη παξεκβάζεηο ζηελ αγνξά εξγαζίαο γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηεο αλεξγίαο ζηελ Διιάδα πινπνηνχληαλ ζην πιαίζην καθξννηθνλνκηθήο πνιηηηθήο θαη αθνξνχζαλ θαηά θχξην ιφγν ηελ νηθνλνκηθή πξνζηαζία θαη ζηήξημε γηα ηα κηθξά δηαζηήκαηα πνπ κπνξνχζε θάπνηνο εξγαδφκελνο λα βξεζεί άλεξγνο. Σελ δεθαεηία ηνπ 90, νπφηε θαη ηα πνζνζηά αλεξγίαο απμάλνληαη, ε αλεξγία θαη ν θνηλσληθφο απνθιεηζκφο ησλ αλέξγσλ έρεη αλαδεηρζεί σο ην ππ αξηζκφλ έλα θνηλσληθφ πξφβιεκα ησλ ρσξψλ ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο, κε ζεκαληηθέο ζπλέπεηεο γηα ηελ νηθνλνκηθή επεκεξία, ηελ θνηλσληθή ζπλνρή θαη ηνπο πνιηηηθνχο ζεζκνχο. Αλαδεηθλχεηαη έηζη ην θνηλσληθφ πξφβιεκα ηεο αλεξγίαο σο ην πξσηεχνλ πνιηηηθφ θαη νηθνλνκηθφ πξφβιεκα ζηελ ΔΔ. Η αλαγλψξηζε ησλ ζπλεπεηψλ ηεο αλεξγίαο απφ ηνπο δηεζλείο νξγαληζκνχο νθείιεηαη ζηε δηακφξθσζε κηαο πξαγκαηηθφηεηαο πνπ πξνβάιεη ηδηαίηεξα δνθεξή : ε αλεξγία έρεη παχζεη λα είλαη κηα ππφζεζε πνπ αθνξά κφλν ηνπο αλέξγνπο θαη ηηο νηθνγέλεηέο ηνπο. Οη επηπηψζεηο ηεο ιακβάλνπλ δηαζηάζεηο πνπ ζέηνπλ ζε θξίζε νιφθιεξνπο ηνκείο ηεο θνηλσληθήο δσήο. Γηα ηνπο ιφγνπο απηνχο, ε αληηκεηψπηζε ηεο αλεξγίαο κεηαηνπίδεηαη, απφ ηελ ζηήξημε θαη πξνζηαζία ησλ αλέξγσλ, ζηελ πξνεηνηκαζία ηνπο λα αληηκεησπίζνπλ νη ίδηνη ην πξφβιεκα ηεο αλεξγίαο. Η ελαπφζεζε ηνπ δεηήκαηνο ηεο αληηκεηψπηζεο ηεο αλεξγίαο ζηηο πνιηηηθέο απηέο απαζρφιεζεο θαη ε κεηάζεζε ηνπ θέληξνπ βάξνπο απφ ηηο ιεγφκελεο παζεηηθέο πνιηηηθέο (πξνζηαζία θαη ζηήξημε ησλ αλέξγσλ) πξνο ηηο ελεξγεηηθέο 1 (επηδφηεζε λέσλ ζέζεσλ εξγαζίαο, πξνγξάκκαηα επαγγεικαηηθήο εθπαίδεπζεο θαη θαηάξηηζεο θιπ.), ζπλδέεηαη κε κηα νξηζκέλε εξκελεία ησλ αηηίσλ ηεο αλεξγίαο, πνπ η απνδίδεη ζρεδφλ απνθιεηζηηθά ζηελ πιεπξά ηεο πξνζθνξάο εξγαζίαο, ζε πξνβιήκαηα δειαδή ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ θαζψο θαη ζε φια φζα 1 Ωο ελεξγεηηθέο πνιηηηθέο ζπλήζσο νξίδνληαη εθείλεο πνπ πεξηιακβάλνπλ έλα επξχ ζχλνιν κέηξσλ γηα ηε βειηίσζε ηεο αγνξάο εξγαζίαο πνπ αθνξνχλ θπξίσο ηνπο αλέξγνπο: α) κεζηηηθέο ππεξεζίεο πνπ πξνζθέξνληαη απφ γξαθεία απαζρφιεζεο θαη έρνπλ σο ζθνπφ λα θαηαζηήζνπλ πην απνηειεζκαηηθή ηε δηαδηθαζία αληηζηνίρεζεο πξνζθνξάο θαη δήηεζεο εξγαζίαο, β) εθπαίδεπζε ησλ αηφκσλ πξνθεηκέλνπ λα αλαβαζκηζηνχλ θαη λα πξνζαξκνζηνχλ ηα πξνζφληα ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ θαη γ) θαηεπζείαλ δεκηνπξγία απαζρφιεζεο, ε νπνία κπνξεί λα ιάβεη ηε κνξθή είηε απαζρφιεζεο ζην δεκφζην ηνκέα ή επηδφηεζεο ηεο εξγαζίαο ζηνλ ηδησηηθφ 8

ραξαθηεξίδνληαη σο δπζθακςίεο ηεο αγνξάο, πνπ δηαηεξνχλ ην θφζηνο εξγαζίαο πςειφ θαη δελ επηηξέπνπλ κηα επέιηθηε δηαρείξηζε ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ. Η εξκελεία ησλ αηηηψλ ηεο αλεξγίαο, πάλσ ζηελ νπνία ζηεξίδνληαη νη αθνινπζνχκελεο ζήκεξα πνιηηηθέο γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηεο αλεξγίαο, ζέηεη ζεκαληηθά δεηήκαηα. Οη ελεξγεηηθέο πνιηηηθέο είλαη ζπκβαηέο κε ηηο πεξηνξηζηηθέο νηθνλνκηθέο πνιηηηθέο θαη απνξξνθνχλ ζήκεξα έλα ζεκαληηθφ κέξνο ησλ πφξσλ πνπ δαπαλψληαη γηα ηελ απαζρφιεζε θαη ηελ θαηαπνιέκεζε ηεο αλεξγίαο. Οη ζχγρξνλεο πξνζεγγίζεηο ηνπ πξνβιήκαηνο ηεο αλεξγίαο αλαδεηθλχνπλ σο θπξίαξρν δήηεκα απηφ ηεο πξνζθνξάο εξγαζίαο, δηαπίζησζε απφ ηελ νπνία απνξξέεη ην αίηεκα γηα κηα αλαπηπμηαθή πνιηηηθή πνπ ζα έρεη ζην επίθεληξν ηελ απαζρφιεζε θαη πξνο ηελ νπνία ζα ιεηηνπξγνχλ ζπκπιεξσκαηηθά παξεκβάζεηο ζηελ αγνξά εξγαζίαο κε ζηφρν ηε δηεπζέηεζε αληζνξξνπηψλ θαη ηελ αληηκεηψπηζε αληζνηήησλ πξφζβαζεο ζε απηήλ 2. Η έλλνηα ηεο «απαζρνιεζηκφηεηαο» αλαθέξεηαη ζηελ πιεπξά ηεο πξνζθνξάο εξγαζίαο δει. ζηνπο εξγαδνκέλνπο θαη απνζθνπεί ζηε βειηίσζε ηεο δπλαηφηεηαο ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ γηα εχξεζε εξγαζίαο, κε ηελ θάιπςε ηεο θαζπζηέξεζεο πνπ παξαηεξείηαη ζηελ απφθηεζε λέσλ δεμηνηήησλ θαη γλψζεσλ ζε ζρέζε κε ην κεηαβαιιφκελν εξγαζηαθφ θαη επηρεηξεκαηηθφ πεξηβάιινλ θαη ηηο λέεο επθαηξίεο απαζρφιεζεο. Ιδηαίηεξε ζεκαζία απνδίδεηαη ζηελ έγθαηξε αληηκεηψπηζε ηεο αλεξγίαο, δειαδή πξηλ νη άλεξγνη κεηαβιεζνχλ ζε καθξνρξφληα αλέξγνπο. Οη πξψηεο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο γηα ηελ απαζρφιεζε ηφληδαλ ηελ αλάγθε κεηάβαζεο απφ πξνζεγγίζεηο ζεξαπείαο ζε πξνζεγγίζεηο πξφιεςεο ηεο καθξνρξφληαο αλεξγίαο. Σα θξάηε κέιε θιήζεθαλ ζε κηα πεξίνδν πέληε εηψλ λα εμαζθαιίζνπλ έλα λέν μεθίλεκα γηα ηνπο λένπο θαη ελήιηθεο θαζψο επίζεο θαη λα ζέζνπλ σο ζηφρν ελεξγεηηθά κέηξα κε ηε κνξθή θαηάξηηζεο θ.α. ήκεξα ε απαζρνιεζηκφηεηα έρεη αλαρζεί ζε βαζηθή πξνηεξαηφηεηα θάζε θξάηνπο κέινπο. Αλαθχπηνπλ, ινηπφλ, ηέζζεξα ζέκαηα : πξψηνλ, ε αληηκεηψπηζε ηεο αλεξγίαο ησλ λέσλ θαη ησλ καθξνρξφληα αλέξγσλ. ε θάζε άλεξγν λέν πξέπεη λα πξνζθέξεηαη έλα λέν μεθίλεκα πξηλ ζπκπιεξψζεη έμη κήλεο αλεξγίαο. Η κνξθή ηεο βνήζεηαο απηήο κπνξεί λα είλαη κηα λέα ζέζε εξγαζίαο, κηα ζέζε θαηάξηηζεο ή εθπαίδεπζεο. Γηα ηνπο ελήιηθεο αλέξγνπο ε παξαπάλσ κνξθή βνήζεηαο πξέπεη λα δίδεηαη εληφο ησλ πξψησλ δψδεθα κελψλ. Γεχηεξνλ, ε κεηάβαζε απφ ηα παζεηηθά 2 Σεηξάδηα ηνπ ΙΝΔ, «ΓΔΔ-ΑΓΔΓΤ, νη πξνηάζεηο ηνπ θνηλσληθνχ δηαιφγνπ», δηπιφ ηεχρνο 10-11 Απξίιηνο 1997-επηέκβξηνο 1997, ζει. 25-26 9

ζηα ελεξγεηηθά κέηξα πνιηηηθήο. Σα ζπζηήκαηα θαηάξηηζεο θαη επηδνκάησλ αλαζεσξνχληαη ζπλερψο, ψζηε λα βνεζήζνπλ απνηειεζκαηηθά ηνλ ζηφρν ηεο βειηίσζεο ηεο απαζρνιεζηκφηεηαο, παξέρνληαο πξαγκαηηθά θίλεηξα ζηνπο αλέξγνπο ψζηε λα δερηνχλ λέεο ζέζεηο εξγαζίαο θαη λα απμεζεί ν αξηζκφο ησλ αηφκσλ πνπ επσθεινχληαη απφ ηα ελεξγεηηθά κέηξα θαη ηηο δπλαηφηεηεο θαηάξηηζεο. Σξίηνλ, ηελ ελζάξξπλζε ησλ εηαηξηθψλ ζρέζεσλ θαη ηνπ θνηλσληθνχ δηαιφγνπ. Πξνηξέπνληαη εξγνδφηεο θαη ζπλδηθάηα λα απμήζνπλ ηηο δπλαηφηεηεο ελδνεπηρεηξεζηαθήο θαηάξηηζεο ζε λέεο ηερλνινγίεο. Σέηαξηνλ, ηε δηεπθφιπλζε ηεο κεηάβαζεο απφ ην ζρνιείν ζηελ εξγαζία. Οη θπβεξλήζεηο θαινχληαη λα βειηηψλνπλ ηα ζπζηήκαηα εθπαίδεπζεο, ηδηαίηεξα γηα καζεηέο κε καζεζηαθέο δπζθνιίεο θαη λα βνεζήζνπλ ηνπο καζεηέο λα εμνηθεησζνχλ ζηηο κνληέξλεο ηερλνινγίεο. 2.2.Η ζηαδηαθή δηακόξθωζε ηεο Δπξωπαϊθήο ηξαηεγηθήο γηα ηελ Απαζρόιεζε Σα πιαίζηα άζθεζεο Δπξσπατθήο πνιηηηθήο θαζνξίδνληαη απφ ηηο Ιδξπηηθέο πλζήθεο πνπ ξπζκίδνπλ ηα ζρεηηθά θνηλσληθά ζέκαηα. Με ηελ ζπλζήθε ηνπ Μάαζηξηρη ε επξσπατθή ελνπνίεζε πξνρσξά ζηελ θάζε ηεο Οηθνλνκηθήο θαη Ννκηζκαηηθήο πινπνίεζεο(ονδ). Η πξνηεξαηφηεηα δίλεηαη ζε νηθνλνκηθά δεηήκαηα θαη φρη ζε θνηλσληθνπνιηηηθέο παξεκβάζεηο ζε επξσπατθφ επίπεδν. Απηέο δηαηππψζεθαλ ζην Κνηλσληθφ Πξσηφθνιιν, ην νπνίν απνηειεί δηαθξαηηθή ζπκθσλία ησλ έληεθα (εθηφο ηεο Μ.Βξεηαλίαο). Οη ζεκαληηθφηεξεο θαηλνηνκίεο ηεο ζπλζήθεο ηνπ Μάαζηξηρη είλαη : Η δηεχξπλζε ηνπ θχθινπ ησλ πεξηπηψζεσλ πνπ ξπζκίδνληαη απφ ηελ αξρή ηεο εηδηθήο πιεηνςεθίαο, θαη ζηα ζέκαηα α)ελεκέξσζεο θαη δηαβνχιεπζεο ησλ εξγαδνκέλσλ, β)ηζφηεηαο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζρεηηθά κε ηηο επθαηξίεο ζηελ αγνξά εξγαζίαο θαη γ)επαγγεικαηηθήο έληαμεο αηφκσλ πνπ απνθιείνληαη απφ ηελ αγνξά εξγαζίαο Αλαγλψξηζε θαη ελίζρπζε ηνπ ξφινπ ησλ θνηλσληθψλ εηαίξσλ ζηε δηαδηθαζία ηεο θνηλνηηθήο νηθνδφκεζεο θαη ε ζεζκνζέηεζε ηνπ θνηλσληθνχ δηαιφγνπ. Οξηνζεηήζεθε ε έλλνηα ηεο «αξρήο ηεο επηθνπξηθφηεηαο». Κξίλνληαο ζπλνιηθά ηηο ζπλζήθεο θαη ηνλ ηξφπν πνπ επεξέαζαλ ηνλ Δπξσπατθφ θνηλσληθφ ρψξν, γίλεηαη ζαθέο φηη νη επξσπατθέο ζπλζήθεο νχηε επεδίσμαλ, νχηε 10

πινπνίεζαλ θεληξηθέο δεζκεπηηθέο πνιηηηθέο. Η αξρή ηεο επηθνπξηθφηεηαο θαη ε εζληθή πξνηεξαηφηεηα ζπλερίδνπλ λα παξακέλνπλ ε βαζηθή αξρή παξέκβαζεο ζηα θνηλσληθνπνιηηηθά δεηήκαηα. Οη πξσηνβνπιίεο πνπ αλαιακβάλνληαη έρνπλ θαζαξά δηνξζσηηθφ ή λνκηκνπνηεηηθφ ραξαθηήξα. Η απαίηεζε αλάπηπμεο ελφο επξσπατθνχ θνηλσληθνχ δηθαίνπ παξακέλεη ζηελ ζθηά ησλ εμειίμεσλ, παξαθνινχζεκα θαη παξεπφκελν ηεο νηθνλνκηθήο θαη λνκηζκαηηθήο ελνπνίεζεο, δειαδή ηνπ εληαίνπ νηθνλνκηθνχ ρψξνπ. ην πκβνύιην ηνπ Δζζελ (1994) ην πξφβιεκα ηεο αλεξγίαο αληηκεησπίζηεθε σο έλα δηαξζξσηηθφ πξφβιεκα ηερλνινγηθήο πζηέξεζεο, κεησκέλεο αληαγσληζηηθφηεηαο θαη αθακςίαο ζηηο αγνξέο εξγαζίαο. Η επίιπζε ηνπ ζα έπξεπε επνκέλσο λα αλαδεηεζεί ζηηο δηαξζξσηηθέο πνιηηηθέο αχμεζεο ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο θαη ησλ νηθνλνκηθψλ επηδφζεσλ ησλ επξσπατθψλ αγνξψλ. Σα κέηξα πνπ πξνηάζεθαλ αθνξνχζαλ θπξίσο ηελ πξνζθνξά εξγαζίαο θαη ην εξγαηηθφ δπλακηθφ: α)κεηαξξχζκηζε θαη ειαζηηθνπνίεζε ησλ αγνξψλ, β)κείσζε ηνπ θφζηνπο εξγαζίαο (κηζζνινγηθνχ θαη κε κηζζνινγηθνχ), γ)ζπγθξάηεζε ησλ κηζζψλ θαη κεηάβαζε απφ παζεηηθέο ζε ελεξγεηηθέο πνιηηηθέο ππνζηήξημεο ησλ αλέξγσλ. Παξάιιεια έδσζαλ κεγάιε ζεκαζία ζε επελδχζεηο ζε αλζξψπηλν δπλακηθφ, αλαβάζκηζε ηεο επαγγεικαηηθήο θαηάξηηζεο, εηζαγσγήο ηεο δηα βίνπ κάζεζεο θ.α. Σα βαζηθά ζεκεία είλαη : 1) πξνηεξαηφηεηα/πξηκνδφηεζε ζηελ θαηάξηηζε 2) δηαθνξεηηθή νξγάλσζε ηεο εξγαζίαο 3) κείσζε ηνπ θφζηνπο εξγαζίαο 4) κέηξα γηα λένπο θαη καθξνρξφληα αλέξγνπο, γπλαίθεο, ειηθησκέλνπο Οξφζεκν γηα ηελ θνηλσληθή πνιηηηθή ηεο Δπξψπεο απνηειεί ην βαζηθφ κήλπκα ηεο πλζήθεο ηνπ Άκζηεξληακ, φπσο εθθξάζηεθε ηνλ Ινχλην ηνπ 1997. Η Δπξσπατθή Έλσζε γηα πξψηε θνξά δηαηππψλεη ηελ αλάγθε γηα κηα θνηλή πνιηηηθή απαζρφιεζεο πνπ δηαζέηεη ηαπηφρξνλα λνκηθή βάζε θαη κεραληζκνχο παξαθνινχζεζεο θαη εθαξκνγήο 3. Η απαζρφιεζε αλαγλσξίδεηαη σο «ζέκα θνηλνχ ελδηαθέξνληνο» ησλ θξαηψλ-κειψλ, ηα νπνία θαινχληαη λα ζπληνλίζνπλ ηηο εζληθέο πνιηηηθέο ηνπο γχξσ απφ θνηλέο πξνηεξαηφηεηεο θαη ζηφρνπο. πγθξνηείηαη επξσπατθφο κεραληζκφο ζπληνληζκνχ θαη παξαθνινχζεζεο ηεο εθαξκνγήο ησλ θαηεπζπληήξησλ γξακκψλ, κε 3 Θεφδσξνο αθειιαξφπνπινο «Τπεξεζληθέο θνηλσληθέο πνιηηηθέο ηελ επνρή ηεο παγθνζκηνπνίεζεο», ζει, 169 11

δηθαίσκα λα δηαηππψλεη ζπζηάζεηο. Σέινο, δεκηνπξγείηαη Μφληκε Δπηηξνπή Απαζρφιεζεο γηα ηελ παξαθνινχζεζε θαη πξνψζεζε ηνπ ζπληνληζκνχ πνπ είλαη αξκφδηα γηα γλσκνδνηήζεηο. Η πλζήθε ηνπ Άκζηεξληακ, πεξηιακβάλεη ηνπο ζηφρνπο θαη ην κεραληζκφ πινπνίεζεο ηεο πνιηηηθήο πνπ είλαη γλσζηή σο Γηαδηθαζία ηνπ Λνπμεκβνύξγνπ 4. Η Γηαδηθαζία ηνπ Λνπμεκβνχξγνπ (Ννέκβξηνο 1997) ή «κέζνδνο ηνπ αλνηθηνύ ζπληνληζκνύ» ζπληζηά ηππηθά ηε ιεμηαξρηθή πξάμε γέλλεζεο ηεο ζπληνληζκέλεο επξσπατθήο ζηξαηεγηθήο γηα ηελ απαζρφιεζε, απνηειεί κέζν δηάδνζεο βέιηηζησλ πξαθηηθψλ θαη επίηεπμεο κεγαιχηεξεο ζχγθιηζεο κε ηνπο θχξηνπο ζηφρνπο ηεο ΔΔ. Η κέζνδνο απηή πεξηιακβάλεη ηέζζεξηο θάζεηο : ηελ πξψηε θάζε ηεο κεζφδνπ, ζηελ αξρή θάζε έηνπο ην πκβνχιην, θαηφπηλ πξφηαζεο ηεο Δπηηξνπήο, εγθξίλεη ηηο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο γηα ηελ απαζρφιεζε, πνπ ζέηνπλ ζπγθεθξηκέλνπο ζηφρνπο, κε ζπγθεθξηκέλα ρξνλνδηαγξάκκαηα. Σαπηφρξνλα θαζνξίδνληαη πνζνηηθνί θαη πνηνηηθνί δείθηεο θαη ζεκεία αλαθνξάο πξνζαξκνζκέλα ζηηο αλάγθεο ησλ θξαηψλ-κειψλ, πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη σο κέζν ζχγθξηζεο ησλ «βέιηηζησλ πξαθηηθψλ» 5. ε δεχηεξε θάζε, ηα Δζληθά ρέδηά Γξάζεο (ΔΓΑ) αθνινπζνχλ ηηο θαηεπζχλζεηο ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο θαη, νπζηαζηηθά, ζπζηεκαηνπνηνχλ ηηο ήδε εθαξκνδφκελεο ηα ηειεπηαία ρξφληα «ελεξγεηηθέο» παξεκβάζεηο γηα ηελ πξνψζεζε ηεο απαζρφιεζεο, ζηεξηδφκελα ζηνπο ηέζζεξηο «ππιψλεο», φπσο ραξαθηεξίδνληαη, πνπ έρνπλ πξνηαζεί απφ ηελ Δπηηξνπή 6. Οη ππιψλεο απηνί, κε ηε ζεηξά ηνπο, εμεηδηθεχνληαη ζε επηκέξνπο θαηεπζχλζεηο, πνπ πεξηιακβάλνπλ ηηο άκεζεο ελεξγεηηθέο παξεκβάζεηο ζηελ αγνξά εξγαζίαο. ηηο θαηεπζχλζεηο απηέο ελζσκαηψλνληαη, σζηφζν, θαη κηα ζεηξά γεληθφηεξα κέηξα ζεζκηθνχ ραξαθηήξα, ηα νπνία, θαηά θαλφλα, ζηνρεχνπλ ζηελ επειημία ηεο αγνξάο εξγαζίαο, ζηε κείσζε ηνπ θφζηνπο εξγαζίαο, ζηελ ελίζρπζε ηεο απαζρνιεζηκφηεηαο θαη ζηε πην ζηελή ζχλδεζε ηεο ηππηθήο εθπαίδεπζεο κε ηελ αγνξά εξγαζίαο. ηελ εθπφλεζε ηνπ ΔΓ ζπκκεηέρνπλ ζπλδηθάηα, εξγνδφηεο θ.ι.π. 4 ην ίδην ζει,163 5 ΔΔ C 30,28-1-1998, ζ.1 6 Βι.: Απφθαζε ηνπ πκβνπιίνπ ηεο 13εο Μαξηίνπ 2000 πεξί ησλ θαηεπζπληήξησλ γξακκψλ γηα ηηο πνιηηηθέο ησλ θξαηψλ κειψλ γηα ηελ απαζρφιεζε ην 2000, Απφθαζε ηνπ πκβνπιίνπ ηεο 19εο Ιαλνπαξίνπ 2001 γηα ηηο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο ηεο πνιηηηθήο απαζρφιεζεο ησλ θξαηψλ κειψλ γηα ηελ απαζρφιεζε ην 2001, Απφθαζε ηνπ πκβνπιίνπ ηεο 18εο Φεβξνπαξίνπ 2002 ζρεηηθά κε ηηο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο γηα ηηο πνιηηηθέο ησλ θξαηψλ κειψλ γηα ηελ απαζρφιεζε ην 2002. 12

ην ηξίην ζηάδην, ε Δπηηξνπή θαη ην πκβνχιην εθδίδνπλ ζην ηέινο θάζε έηνπο κηα θνηλή Έθζεζε γηα ηελ Απαζρφιεζε, πνπ αμηνινγεί ηα ΔΓΑ, ελψ ε Δπηηξνπή εθδίδεη ζχζηαζε θαη ππνβάιιεη πξνηάζεηο γηα επφκελεο ελέξγεηεο. Σέινο, ην πκβνχιην, εγθξίλεη ηηο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο ηνπ επφκελνπ έηνπο. Μεηαγελέζηεξεο χλνδνη Κνξπθήο ζπλερίδνπλ λα ζπκπιεξψλνπλ θαη λα εκπινπηίδνπλ ηελ επξσπατθή πνιηηηθή απαζρφιεζεο, λα πξνζζέηνπλ λένπο ζηφρνπο ζηηο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο. Έηζη ε επξσπατθή ζηξαηεγηθή είλαη αλνηρηή θαη επεξεάδεηαη απφ ηηο ζπγθπξίεο. Με ηηο πλόδνπο Κνξπθήο ηνπ Κάξληηθ (Ινχληνο 1998) θαη ηελ Κνιωλία (Ινχληνο 1999). Παγηψλεηαη ε επξσπατθή ζηξαηεγηθή γηα ηελ απαζρφιεζε. Με ηελ Δπξσπατθή πκθσλία γηα ηελ Απαζρφιεζε ηνλίδεηαη ε πηζηή εθαξκνγή ηνπ ζπκθψλνπ ζηαζεξφηεηαο κε έκθαζε ζηηο καθξννηθνλνκηθέο θαηεπζχλζεηο ηελ αλαζεψξεζε ηεο Γηαδηθαζίαο ηνπ Λνπμεκβνχξγνπ επηθπξψζεθε ε επξεία ζπλαίλεζε πνπ επηθξαηεί ζρεηηθά κε ην φηη ε δνκή κε ηνπο ηέζζεξηο άμνλεο ησλ θαηεπζπληεξίσλ γξακκψλ απνδείρζεθε πνιχηηκε θαη ζπλεπψο δελ πξέπεη λα αιιάμεη κέρξη λα πξαγκαηνπνηεζεί ε πιήξεο αμηνιφγεζε ηεο ζηξαηεγηθήο ζην ηέινο ηεο πεληαεηίαο, ην 2002. Παξάιιεια ε ελδηάκεζε αλαζεψξεζε πξνζέθεξε ηε δπλαηφηεηα γηα ηε ιήςε απφθαζεο ζρεηηθά κε ην πψο πξέπεη λα ελζσκαησζνχλ νη πνιηηηθέο ηδέεο ηεο πλφδνπ ηεο Ληζαβφλαο ζηηο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο. Σν έηνο 2001 ραξαθηεξίδεηαη απφ ηα ζπκπεξάζκαηα ηεο πλόδνπ Κνξπθήο ηεο Ληζζαβόλαο (23-24 Μαξηίνπ 2000). ηελ εηδηθή απηή ζχλνδν ηα θξάηε κέιε πξαγκαηνπνηψληαο έλαλ απνινγηζκφ ηεο πνξείαο ηεο επξσπατθήο νινθιήξσζεο έζηξεςαλ ηε πξνζνρή ηνπο ζηηο αδπλακίεο θαη ηα πξνβιήκαηα ηεο επξσπατθήο θνηλσληθήο ζπλνρήο, ζεσξψληαο φηη ε απνηειεζκαηηθή θαη έγθαηξε αληηκεηψπηζή ηνπο ζα άλνηγε λένπο νξίδνληεο θαη πξννπηηθέο γηα ην κέιινλ. Σα πςειά επίπεδα ηεο αλεξγίαο, ην ρακειφ πνζνζηφ απαζρφιεζεο θπξίσο ησλ ειηθησκέλσλ ζηελ αγνξά εξγαζίαο, ε αλεξγία καθξάο δηαξθείαο, ε έιιεηςε δεμηνηήησλ απαηηνχλ ηελ αλάιεςε πξσηνβνπιηψλ ζην πιαίζην ηεο ζηξαηεγηθήο ησλ ηξηψλ ππιψλσλ αληαγσληζηηθφηεηαθνηλσληθή ζπλνρή-βηψζηκε αλάπηπμε 7. Η βαζηθφηεξε ζπκβνιή ηεο Ληζζαβφλαο ήηαλ ε αλάδεημε κηαο λέαο ζηξαηεγηθήο γηα ηελ απαζρφιεζε, ηελ νηθνλνκηθή κεηαξξχζκηζε θαη ηελ θνηλσληθή 7 Μεληαίν πεξηνδηθφ ΙΝΔ/ΓΔΔ-ΑΓΔΓΤ, ηεχρνο 89, Ννέκβξηνο 2002, «ζέζεηο ηεο ΓΔΔ γηα ηελ πινπνίεζε ησλ απνθάζεσλ ηνπ Δπξσπατθνχ πκβνπιίνπ ηεο Ληζζαβφλαο» ζει.2 13

ζπλνρή σο κέξνο ηεο βαζηζκέλεο ζηε γλψζε θνηλσλίαο αλαδεηθλχνληαο ηελ αλάγθε γηα απνηειεζκαηηθέο επελδχζεηο ζην αλζξψπηλν δπλακηθφ ζε φιν ην θάζκα ηεο καζεζηαθήο δξαζηεξηφηεηαο, ελψ παξάιιεια δεζκεχηεθε λα επαλαθέξεη ηηο πξνυπνζέζεηο ηεο πιήξνπο απαζρφιεζεο. Ο λένο ζηξαηεγηθφο ζηφρνο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο γηα ηελ επφκελε δεθαεηία είλαη λα θαηαζηεί ε πην αληαγσληζηηθή θαη ε πην δπλακηθή νηθνλνκία ηεο γλψζεο ζην θφζκν, κε βηψζηκε νηθνλνκηθή αλάπηπμε, κε πεξηζζφηεξεο θαη θαιχηεξεο ζέζεηο εξγαζίαο θαη κε κεγαιχηεξε θνηλσληθή ζπλνρή. Γηα ην ζθνπφ απηφ, ην πκβνχιην ηάρζεθε ππέξ ηνπ γεληθνχ ζηφρνπ αχμεζεο ηνπ πνζνζηνχ απαζρφιεζεο απφ 62,2% ην 1999 ζηα 70% σο ην 2010 (θαη άλσ ηνπ 60% γηα ηηο γπλαίθεο), θαζψο θαη ππέξ ηεο ζπλαθφινπζεο αχμεζεο ηεο πνηφηεηαο ησλ ζέζεσλ εξγαζίαο. χκθσλα κε ηηο απνθάζεηο ηεο ζπλφδνπ, ε επίηεπμε απηνχ ηνπ ζηξαηεγηθνχ ζηφρνπ απαηηεί κηα ζπλνιηθή ζηξαηεγηθή ε νπνία επηδηψθεη : ηελ πξνεηνηκαζία ηεο κεηάβαζεο ζε κηα νηθνλνκία θαη θνηλσλία βαζηζκέλεο ζηε γλψζε, κέζσ θαιχηεξσλ πνιηηηθψλ γηα ηελ θνηλσλία ηεο πιεξνθνξίαο, θαζψο θαη κέζσ ηεο ελίζρπζεο ηεο δηαδηθαζίαο δηαξζξσηηθψλ κεηαξξπζκίζεσλ γηα ηελ αληαγσληζηηθφηεηα, ηελ θαηλνηνκία, ηελ αχμεζε ηεο απαζρφιεζεο ηνλ εθζπγρξνληζκφ ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλσληθνχ Μνληέινπ, πξνθεηκέλνπ λα αληαπνθξηζεί ζηηο λέεο πξνθιήζεηο, ηελ επέλδπζε ζηνλ άλζξσπν θαη ηελ θαηαπνιέκεζε ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ Οη νξηδφληηνη ζηφρνη 8 πνπ επηζεκαίλνληαη σο πξσηαξρηθνί γηα φια ηα θξάηεκέιε είλαη : α) ν ξόινο ηωλ θνηλωληθώλ εηαίξωλ θαη β) ε δηα βίνπ κάζεζε. ε ζρέζε κε ην πξψην (α) νη θνηλωληθνί εηαίξνη πξέπεη λα δηαδξακαηίζνπλ θαίξην ξφιν ζηελ πινπνίεζε θαη παξαθνινχζεζε ησλ θαηεπζπληήξησλ γξακκψλ πνπ εμαξηψληαη απφ απηνχο. Σν δεχηεξν (β) αλαθέξεηαη ζηε δηα βίνπ κάζεζε θαη ηνλ νπζηαζηηθφ ξφιν πνπ δηαδξακαηίδεη σο βαζηθνχ ζηνηρείνπ ηνπ Δπξωπαϊθνύ Κνηλωληθνύ Μνληέινπ, ζηελ δεκηνπξγία ηεο «θνηλσλίαο ηεο γλψζεο» θαη ηελ δηακφξθσζε ελφο εξγαηηθνχ δπλακηθνχ κε αληαγσληζηηθά θαη αλαβαζκηζκέλα εξγαζηαθά ραξαθηεξηζηηθά. 8 Δπίζεκε Δθεκεξίδα ησλ Δπξσπατθψλ θνηλνηήησλ. ΑΠΟΦΑΗ ΣΟΤ ΤΜΒΟΤΛΙΟΤ ηεο 19 εο Ιαλνπαξίνπ 2001 «γηα ηηο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο ηεο πνιηηηθήο απαζρφιεζεο ησλ θξαηψλ κειψλ γηα ην 2001», 2001/63/ΔΚ 14

Οη ζηφρνη πνπ έζεζε ην πκβνχιην νινθιεξψζεθαλ ζην Δπξωπαϊθό πκβνύιην ηεο ηνθρόικεο (23-24 Μαξηίνπ 2001), κε ελδηάκεζνπο ζηφρνπο γηα ηνλ Ιαλνπάξην ηνπ 2005 θαη έλα λέν ζηφρν γηα ην 2010 πνπ αληαπνθξίλεηαη ζηε δεκνγξαθηθή πξφθιεζε θαη αθνξά ην πνζνζηφ απαζρφιεζεο αηφκσλ κεγαιχηεξεο ειηθίαο. Σν Δπξσπατθφ πκβνχιην ζπκθψλεζε λα ζέζεη ηνπο εμήο ελδηάκεζνπο ζηφρνπο : Αχμεζε ηνπ πνζνζηνχ απαζρφιεζεο ζηελ ΔΔ κέρξη ην 2005 ζην 67% ζπλνιηθά θαη ζην 57% γηα ηηο γπλαίθεο Αχμεζε ηνπ κέζνπ πνζνζηνχ απαζρφιεζεο ησλ αηφκσλ 55-64 ζηελ ΔΔ ζε 50% κέρξη ην 2010 Σν πκβνχιην θαη ε Δπηηξνπή θαιείηαη λα θαηαζέζνπλ θνηλή έθζεζε ζρεηηθά κε ηνλ ηξφπν παξάηαζεο ηνπ επαγγεικαηηθνχ βίνπ πλερίδεη λα δίλεη πξνηεξαηφηεηα ζηελ απφθηεζε ςεθηαθψλ δεμηνηήησλ γηα ηελ επίηεπμε ηεο «νηθνλνκίαο ηεο γλώζεο» Σνλίδεηαη φηη ε επίηεπμε ηεο πιήξνπο απαζρφιεζεο πξνυπνζέηεη όρη κόλν πεξηζζόηεξεο ζέζεηο εξγαζίαο αιιά ζηόρνο είλαη απηέο νη ζέζεηο εξγαζίαο λα είλαη θαη πνηνηηθά θαιύηεξεο. Η δηαηήξεζε θαη βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ηεο εξγαζίαο ζα απνηειέζεη γεληθφ ζηφρν ζηηο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο ηνπ 2002 γηα ηελ απαζρφιεζε. Γηα ην ζθνπφ απηφ ζα θαηαξηηζζνχλ δείθηεο πνπ ζα δείρλνπλ ηελ πνηφηεηα ηεο εξγαζίαο. Σν Δπξωπαϊθό πκβνύιην ηεο Νίθαηαο ζηηο 7,8 θαη 9 Γεθεκβξίνπ 2000 ελέθξηλε ηελ Δπξσπατθή Κνηλσληθή Αηδέληα ζηελ νπνία αλαθέξεηαη φηη ε επάλνδνο ζηελ πιήξε απαζρφιεζε ζπλεπάγεηαη θηιφδνμεο πνιηηηθέο φζνλ αθνξά ηελ αχμεζε ησλ πνζνζηψλ απαζρφιεζεο, ηε κείσζε ησλ αληζνηήησλ θαη ηε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ηεο απαζρφιεζεο. ηε Νίθαηα εηζήρζε ην δήηεκα ηεο πνηφηεηαο ζηελ εξγαζία σο ζεκαληηθφ ζηφρν ηεο ΔΑ, ζεσξψληαο ην βαζηθφ ζηνηρείν ηεο αηδέληαο θνηλσληθήο πνιηηηθήο, ελψ ηνλίδεηαη ηδηαίηεξα ν πνιπδηάζηαηνο ραξαθηήξαο απηήο ηεο πνηφηεηαο ζε δχν βαζηθνχο άμνλεο: αθελφο ζε ζρέζε κε ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ ζέζεσλ εξγαζίαο θαη αθεηέξνπ κε ην επξχηεξν πιαίζην ηεο αγνξάο εξγαζίαο. Μεηαγελέζηεξεο χλνδνη Κνξπθήο ζπλερίδνπλ λα ζπκπιεξψλνπλ θαη λα εκπινπηίδνπλ ηελ επξσπατθή πνιηηηθή απαζρφιεζεο, λα πξνζζέηνπλ λένπο ζηφρνπο ζηηο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο. Έηζη ε επξσπατθή ζηξαηεγηθή είλαη αλνηρηή θαη επεξεάδεηαη απφ ηηο ζπγθπξίεο. 15

III.Η ΔΤΡΧΠΑΨΚΗ ΓΙΑΣΑΗ Δ ΑΝΑΦΟΡΑ ΜΔ ΣΗΝ ΔΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΣΙΚΟΣΗΣΑ 3.1. Καηεπζπληήξηεο γξακκέο θαηά ηελ πεξίνδν 2002 Σν πεξηερφκελν ησλ θαηεπζπληήξησλ γξακκψλ γηα ην 2002 είλαη απφιπηα ελαξκνληζκέλν κε ηα ζπκπεξάζκαηα ηνπ Δπξσπατθνχ πκβνπιίνπ ηεο ηνθρφικεο. Ο εθζπγρξνληζκφο ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλσληθνχ Μνληέινπ επηβάιεη σο βαζηθά ζπζηαηηθά αληηκεηψπηζεο ηνπ δεκνγξαθηθνχ πξνβιήκαηνο, ηελ πξννπηηθή ηεο πιήξνπο απαζρφιεζεο κε ηαπηφρξνλε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ηεο εξγαζίαο. Τπφ ην θσο ινηπφλ ησλ ζηφρσλ πνπ έζεζε ην πκβνχιην ηεο ηνθρφικεο νη θαηεπζπληήξηεο γηα ην 2002 δηακνξθψλνληαη σο εμήο 9 : I. Αληηκεηψπηζε ηεο αλεξγίαο ησλ λέσλ θαη ηεο καθξνρξφληαο αλεξγίαο II. Μηα πην θηιηθή πξνζέγγηζε ζηελ απαζρφιεζε: ζπζηήκαηα παξνρψλ,θφξσλ θαη θαηάξηηζεο: Κάζε θξάηνο κέινο αλαζεσξεί/κεηαξξπζκίδεη ην ζχζηεκα παξνρψλ θαη θφξσλ γηα λα κεηψζεη ηηο «παγίδεο θηψρεηαο» θαη λα δεκηνπξγήζεη θίλεηξα ζηνπο αλέξγνπο θαη κε απαζρνινχκελνπο λα αλαδεηήζνπλ εξγαζία θαη απφ ηελ άιιε λα δεκηνπξγήζεη θίλεηξα ζηνπο εξγνδφηεο λα δεκηνπξγήζνπλ λέεο ζέζεηο εξγαζίαο Δπηδηψθεη λα απμήζεη ηνλ αξηζκφ ησλ αλέξγσλ πνπ επσθεινχληαη απφ ελεξγά κέηξα λα βειηηψζνπλ ηελ απαζρνιεζηκφηεηά ηνπο Πξνσζεί κέηξα γηα ηνπο αλέξγνπο θαη ηνπο κε απαζρνινχκελνπο κε ζηφρν λα απνθηήζνπλ/αλαβαζκίζνπλ ηηο δεμηφηεηέο ηνπο θαη ηηο γλψζεηο ηνπο θπξίσο πάλσ ζηηο λέεο ηερλνινγίεο. Γηα ην ζθνπφ απηφ θάζε θξάηνο κέινο πξέπεη λα θαζνξίζεη έλα ζηφρν γηα ελεξγά κέηξα εθπαίδεπζεο/θαηάξηηζεο κε ζηφρν ηε βαζκηαία επίηεπμε ηνπ κέζνπ φξνπ ησλ ηξηψλ πην πξνεγκέλσλ θξαηψλ θαη ηνπιάρηζηνλ ηνπ 20% 9 Βάζεη ησλ Απνθάζεσλ ηνπ πκβνπιίνπ «πεξί ησλ θαηεπζπληεξίσλ γξακκψλ γηα ηηο πνιηηηθέο ησλ θξαηψλ κειψλ γηα ηελ απαζρφιεζε»: (2002/177/ΔΚ) 18/2/2002. 16

III. Αλάπηπμε κηαο πνιηηηθήο γηα ηελ παξάηαζε ηνπ επαγγεικαηηθνχ βίνπ. ηφρνο είλαη ε αλάπηπμε πνιηηηθψλ γηα ηελ παξάηαζε ηνπ επαγγεικαηηθνχ βίνπ γηα ηελ επίηεπμε ηεο βειηίσζεο ηεο ηθαλφηεηαο ησλ εξγαδνκέλσλ κεγαιχηεξεο ειηθίαο θαη ηελ παξνρή θηλήηξσλ ζε απηνχο (κέζν ηεο αλαζεψξεζεο ησλ ζπζηεκάησλ παξνρψλ θαη θφξσλ θαζψο θαη ηε ιήςε ζεηηθψλ κέηξσλ γηα ηε δηαηήξεζε ηεο ηθαλφηεηαο εξγαζίαο θαη ησλ δεμηνηήησλ ησλ ειηθησκέλσλ εξγαδνκέλσλ, ζε κηα αγνξά εξγαζίαο βαζηζκέλε ζηε γλψζε), ψζηε λα παξακείλνπλ εξγαδφκελνη φζν ην δπλαηφ πεξηζζφηεξν. IV. Βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ησλ ζπζηεκάησλ εθπαίδεπζεο θαη επαγγεικαηηθήο θαηάξηηζεο ζηα πιαίζηα ηφζν ηεο αξρηθήο επαγγεικαηηθήο θαηάξηηζεο φζν θαη ηεο δηα βίνπ κάζεζεο. Απηφ επηηπγράλεηαη κέζν ηεο αλάπηπμεο δεμηνηήησλ, ηεο κείσζε ηνπ αλαιθαβεηηζκνχ, ηε ζπκπιήξσζε θελψλ ζηηο δεμηφηεηεο θαη ηελ πξφιεςε ηεο ππνβάζκηζεο ησλ δεμηνηήησλ απφ ηελ αλεξγία θαη ηνλ θνηλσληθφ απνθιεηζκφ. V. Αλάπηπμε ηεο ειεθηξνληθήο κάζεζεο (e-learning) γηα φινπο ηνπο πνιίηεο, πξφζβαζε φισλ ησλ ζρνιείσλ ζην δηαδίθηπν θαη ζηα πνιπκέζα σο ην ηέινο ηνπ 2001 θαη θαηάξηηζε φισλ ησλ δαζθάισλ πνπ απαηηνχληαη ζηε ρξήζε απηψλ ησλ ηερλνινγηψλ έσο ην ηέινο ηνπ 2002, ψζηε λα απνθηήζνπλ φινη νη καζεηέο επξείεο ςεθηαθέο γλψζεηο VI. Δλεξγεηηθέο πνιηηηθέο γηα λα κπνξέζνπλ νη ππεξεζίεο απαζρφιεζεο λα αληηκεησπίζνπλ ηελ πξνζθνξά εξγαζίαο θαη γηα ηελ πξφιεςε θαη θαηαπνιέκεζε ησλ εκθαληδφκελσλ «ζηελσπψλ». VII. Καηαπνιέκεζε ησλ δηαθξίζεσλ θαη πξνψζεζε ηεο θνηλσληθήο έληαμεο κε ηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε 3.2. Γξάζεηο πινπνίεζεο ηωλ θαηεπζπληήξηωλ γξακκώλ γηα ηελ ελίζρπζε ηεο απαζρνιεζηκόηεηαο ζηελ Διιάδα (ΔΓΑ 2002) Σηο επηά απηέο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο θιήζεθε θαη θαιείηαη λα εθαξκφζεη ε ρψξα καο ζηα πιαίζηα ηνπ ππιψλα ηεο απαζρνιεζηκφηεηαο ζην ΔΓΑ 2002. Σν ΔΓΑ 2002 απνηειεί ην πέκπην θαηά ζεηξά ζρέδην δξάζεο πνπ εθαξκφδεηαη ζηελ Διιάδα. Έηζη ζην πιαίζην ηεο εθπφλεζήο ηνπ νη δξάζεηο γηα ηελ απαζρφιεζε, είλαη εξγαιεία άζθεζεο πνιηηηθήο πνπ επηδηψθνπλ λα επεξεάζνπλ ηελ αγνξά εξγαζίαο θαη ηελ δνκή ηεο απαζρφιεζεο, ψζηε ζε ζπλδπαζκφ κε άιια κέζα άζθεζεο πνιηηηθήο λα 17

επηηπγράλεηαη ν κέγηζηνο δπλαηφο ξπζκφο κεγέζπλζεο ηεο νηθνλνκίαο, αχμεζεο ηεο παξαγσγηθφηεηαο θαη αχμεζεο ηεο απαζρφιεζεο. ην ΔΓΑ 2002 ζπκπεξηειήθζεζαλ δχν λέα ζηνηρεία πνπ αθνξνχλ αθελφο ηελ πξνζαξκνγή ησλ ζηφρσλ γηα ην πνζνζηφ απαζρφιεζεο, ψζηε λα ιεθζνχλ ππφςε νη ζηφρνη πνπ έζεζε ην Δπξσπατθφ πκβνχιην ζηε ηνθρφικε, θαη αθεηέξνπ ηελ εηζαγσγή ελφο λένπ εγθάξζηνπ ζηφρνπ γηα ηελ πνηφηεηα ηεο απαζρφιεζεο, κεηά ηελ έληνλε πνιηηηθή ζπδήηεζε ζε επξσπατθφ επίπεδν γηα ηηο δηάθνξεο δηαζηάζεηο ηεο πνηφηεηαο ζηελ εξγαζία, ε νπνία θνξπθψζεθε κε ηελ έγθξηζε κηαο ζεηξάο δεηθηψλ ζην Δπξσπατθφ πκβνχιην ηνπ Λάθελ (Γεθέκβξηνο 2001). Η αλάγθε λα ππάξρνπλ εηδηθέο πνιηηηθέο γηα ηελ απαζρφιεζε πξνθχπηεη απφ ην γεγνλφο φηη ε αγνξά εξγαζίαο δελ πξνζαξκφδεηαη απηφκαηα ζηηο αλάγθεο ησλ δηαδηθαζηψλ κεγέζπλζεο θαη αλαδηάξζξσζεο ηεο νηθνλνκίαο, φηη ε ζχδεπμε πξνζθνξάο θαη δήηεζεο εξγαζίαο δελ κπνξεί λα πξαγκαηνπνηεζεί κε ηθαλνπνηεηηθφ ηξφπν παξά απφ ηε ζηηγκή πνπ εηδηθέο πνιηηηθέο απαζρφιεζεο θξνληίδνπλ λα ππάξρεη ε πξνζθνξά ε νπνία αληαπνθξίλεηαη ζηε δήηεζε πνπ δηακνξθψλεη ε δπλακηθή ηεο νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο. Σξεηο είλαη νη βαζηθνί ηνκείο δξάζεο : Α) Δλεξγεηηθέο πνιηηηθέο πνηνηηθνχ ραξαθηήξα Β) Ο δεχηεξνο ηνκέαο δξάζεο αλαθέξεηαη ζηελ αλαδηάξζξσζε ησλ Γεκφζησλ Τπεξεζηψλ Απαζρφιεζεο, κε αλαβάζκηζε ησλ ΚΠΑ θαη ηεο εμαηνκηθεπκέλεο παξέκβαζεο. Γ) Σέινο, ν ηξίηνο ηνκέαο αλαθέξεηαη ζηελ αλαβάζκηζε ηεο ιεηηνπξγίαο ηεο θαηάξηηζεο θαη αθνξά ηφζν ην ρψξν ηνπ εθπαηδεπηηθνχ κεραληζκνχ φζν θαη ηνλ ηνκέα ηεο δηα βίνπ κάζεζεο 10 ηε ζπλέρεηα ζα εμεηάζνπκε ηα πην ζεκαληηθά κέηξα πνπ πξνγξακκαηίζηεθαλ ή εθαξκφζηεθαλ βάζεη ηνπ ειιεληθνχ ΔΓΑ 2002, θαη ζα επηρεηξήζνπκε κία αμηνιφγεζή ηνπο, αθελφο κελ σο πξνο ηελ αληαπφθξηζή ηνπο ζηηο επξσπατθέο θαηεπζχλζεηο, θαη αθεηέξνπ σο πξνο ηνλ αληίθηππφ ηνπο ζηελ ειιεληθή αγνξά εξγαζίαο θαη ζηελ απαζρφιεζε. 10 Ο φξνο δηα βίνπ κάζεζεο πεξηιακβάλεη νξγαλωκέλεο κνξθέο ηππηθήο θαη κε εθπαίδεπζεο εληόο θαη εθηόο ηνπ πιαηζίνπ ηνπ επίζεκνπ εθπαηδεπηηθνύ ζπζηήκαηνο, νη νπνίεο παξέρνληαη από αλαγλωξηζκέλνπο θνξείο ηνπ δεκόζηνπ θαη ηδηωηηθνύ ηνκέα 18

3.2.1 Τινπνίεζε ελεξγεηηθώλ παξεκβάζεωλ ζηα πιαίζηα ηνπ ππιώλα ηεο απαζρνιεζηκόηεηαο Η αλαβάζκηζε φισλ ησλ θνξέσλ παξνρήο πξνγξακκάησλ ελίζρπζεο ηεο απαζρνιεζηκφηεηαο ησλ αλέξγσλ κε ηξφπν ψζηε λα ιακβάλνληαη ππφςε θαη νη αλάγθεο ησλ αλέξγσλ θαη νη αλάγθεο ηεο αγνξάο πινπνηείηαη κέζν πξνγξακκάησλ ελεξγεηηθήο πνιηηηθήο. Οη βαζηθέο αξρέο ησλ πξνγξακκάησλ ελεξγεηηθήο πνιηηηθήο είλαη : λα είλαη πξνζαξκνζκέλα ζηηο αλάγθεο ησλ νκάδσλ ζηφρσλ φπσο λένη, γπλαίθεο, καθξνρξφληα άλεξγνη θαη γεληθφηεξα άηνκα πνπ πιήηηνληαη ηδηαίηεξα απφ ηελ αλεξγία ζην ζρεδηαζκφ λα ιακβάλνληαη ππφςε νη ηδηαίηεξεο ζπλζήθεο ηεο ειιεληθήο αγνξάο εξγαζίαο. γίλνληαη νινθιεξσκέλεο παξεκβάζεηο πρ πινπνηνχληαη δξάζεηο πνπ πεξηιακβάλνπλ θαηάξηηζε θαη πξαθηηθή άζθεζε. λα παξέρνπλ εμαηνκηθεπκέλε παξέκβαζε ζε θάζε άλεξγν ρξήζε θξηηεξίσλ γηα ηελ επηινγή ησλ επηρ. πνπ ζα επηρνξεγεζνχλ, έηζη ψζηε λα πξνσζνχληαη νη ζηφρνη ηεο ειιεληθήο νηθνλνκίαο. ηα θνλδχιηα θαηαλέκνληαη κε ηέηνην ηξφπν έηζη ψζηε λα επηηπγράλεηαη ε γεσγξαθηθή θαηαλνκή ηνπο θαη πεξηζζφηεξνη πφξνη λα δηαηίζεληαη ζε πεξηνρέο κε κηθξφηεξε αλάπηπμε. αχμεζε ηεο ζπλεξγαζίαο κε ηνπο θνηλσληθνχο εηαίξνπο θαη ηελ ηνπηθή απηνδηνίθεζε. Η κεηάβαζε απφ ηα παζεηηθά ζηα ελεξγεηηθά κέηξα πξφιεςεο ηεο αλεξγίαο, γηα ηα νπνία ε ΔΔ θάλεη ζπλερψο ιφγν ηφζν κέζσ ησλ ζπζηάζεσλ φζν θαη ζε μερσξηζηή θαηεπζπληήξηα γξακκή, θαηαδεηθλχεη κε ηνλ πην ραξαθηεξηζηηθφ ηξφπν, ηελ αλάγθε ε εξγαζία λα γίλεη πεξηζζφηεξν ειθπζηηθή ψζηε λα δνζνχλ θίλεηξα πξνθεηκέλνπ κεγάιεο νκάδεο ηνπ πιεζπζκνχ λα αλαδεηήζνπλ ελεξγά απαζρφιεζε θαη λα εληζρπζεί έηζη ε πιεπξά ηεο πξνζθνξάο εξγαζίαο. 19

3.2.2 Γξάζεηο γηα ηελ ελίζρπζε ηεο δηα βίνπ κάζεζεο θαη ηεο θαηάξηηζεο ηωλ αλέξγωλ Η ζρεηηθή θαηεπζπληήξηα γξακκή ζηνρεχεη ζηελ αλαβάζκηζε ησλ δεμηνηήησλ ησλ εξγαδνκέλσλ, πξνθεηκέλνπ λα πξνζαξκνζηνχλ νη ίδηνη νη άλεξγνη ζηηο λέεο νηθνλνκηθνθνηλσληθέο ζπλζήθεο. ηφρνο εδψ απνηειεί ε δεκηνπξγία ελφο εξγαηηθνχ δπλακηθνχ πνπ λα πξνζαξκφδεηαη άκεζα ζηηο λέεο αλάγθεο πνπ δεκηνπξγνχλ νη λέεο ηερλνινγίεο θαη θπξίσο ζηελ «θνηλσλία ηεο πιεξνθνξίαο» πνπ δηαπεξλά πιένλ θάζε νηθνλνκηθή θαη θνηλσληθή δξαζηεξηφηεηα. Απαξαίηεηε πξνυπφζεζε γη απηφ απνηειεί ε χπαξμε ελφο εθπαηδεπηηθνχ ζπζηήκαηνο πνπ αληαπνθξίλεηαη κε επηηπρία ζηηο λέεο θαη ζπλερψο κεηαβαιιφκελεο απαηηήζεηο ηεο θνηλσλίαο θαη νηθνλνκίαο. Η αλάδεημε ηεο Δπξψπεο ζε θνηλσλία ηεο κάζεζεο θαη ηεο γλψζεο, πξνυπνζέηεη ηελ αλακφξθσζε θαη ηε δηεχξπλζε ησλ ζπζηεκάησλ εθπαίδεπζεο θαη θαηάξηηζεο, ψζηε νη ππεξεζίεο ηνπο λα είλαη πξνζηηέο απφ ην ζχλνιν ηνπ πιεζπζκνχ ζε δηάθνξεο θάζεηο ηεο δσήο ηνπο. Απηφ απαηηεί ιηηά, επέιηθηα θαη απνηειεζκαηηθά ζπζηήκαηα κάζεζεο, ηα νπνία λα δηαζθαιίδνπλ ηελ αλαβάζκηζε ησλ γλψζεσλ θαη σλ ηθαλνηήησλ ησλ αλέξγσλ, εληζρχνπλ ηελ απαζρφιεζε, ππνζηεξίδνπλ ηελ αλάγθε βειηίσζεο ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο ζηε βάζε ηεο πνηφηεηαο, πξνσζψληαο ηελ αλάπηπμε θαη ηε δηαηήξεζε ηεο θνηλσληθήο ζπλνρήο. Η αλάγθε γηα βειηίσζε ησλ δεμηνηήησλ/γλψζεσλ ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ πεξηιακβάλεη ζηξαηεγηθέο νη νπνίεο επηηξέπνπλ ηελ α) δηεχξπλζε ηεο πξφζβαζεο ζηελ απφθηεζε ηθαλνηήησλ, β) ηελ ελζάξξπλζε ηεο δηαθνξνπνίεζεο θαη γ) ηελ ελίζρπζε ησλ δπλαηνηήησλ θαηάξηηζεο θαη πνηνηηθήο βειηίσζεο ησλ ζπζηεκάησλ εθπαίδεπζεο θαη θαηάξηηζεο. Γηα λα πξνσζεζεί ε εμεηδίθεπζε θαη ε ηθαλφηεηα πξνζαξκνγήο ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ, ρξεηάδεηαη λα βειηησζνχλ νη δπλαηφηεηεο ηεο δηα βίνπ θαηάξηηζεο, ηδίσο ζηνπο ηνκείο ησλ ηερλνινγηψλ, ηεο πιεξνθφξεζεο θαη ηεο επηθνηλσλίαο. Πξνο απηφλ ην ζθνπφ ζα ππάξμεη κέξηκλα φζνλ αθνξά ηελ πηζηνπνίεζε απηήο ηεο θαηάξηηζεο, ε νπνία ζα αλαγλσξίδεηαη ζε εζληθφ επίπεδν γηα λα εμαζθαιίδεηαη επειημία θαηά ηε δηάξθεηα ησλ ζπνπδψλ. ηφρνο επνκέλσο ηεο εθπαηδεπηηθήο κεηαξξχζκηζεο πνπ ζπληειείηαη είλαη ε παξνρή πςειήο πνηφηεηαο παηδείαο θαζψο θαη ε δεκηνπξγία ελφο ζρνιηθνχ 20

ζπζηήκαηνο επέιηθηνπ θαη πξνζαξκνζκέλνπ ζηηο ηδηαηηεξφηεηεο θάζε επηκέξνπο θνηλσληθήο νκάδαο θαη ζηηο αλάγθεο ηεο αγνξάο. Η πνηφηεηα ηεο εθπαίδεπζεο θαη ηεο θαηάξηηζεο πνπ παξέρεηαη έρεη ζεκαζία γηα λα έρνπλ νη λένη δπλαηφηεηα πξφζβαζεο ζηελ αγνξά απαζρφιεζεο. Γηα ην ιφγν απηφ ηα ζπζηήκαηα εθπαίδεπζεο θαη θαηάξηηζεο θαινχληαη λα βειηηψλνπλ ηα κέζα πνπ δηαζέηνπλ, γηα λα απμεζνχλ νη ηθαλφηεηεο ησλ εθπαηδεπνκέλσλ φζνλ αθνξά ηελ πξνζαξκνγή θαη ηελ έληαμε ηνπο ζηελ αγνξά εξγαζίαο θαη ηδίσο γηα λα παξέρεηαη ζε φινπο ην απαηηνχκελν ειάρηζην επίπεδν βαζηθψλ γλψζεσλ (ηδίσο αλάγλσζεαξηζκεηηθή). Γίλεηαη ηδηαίηεξε πξνζνρή ζηνπο λένπο πνπ αληηκεησπίδνπλ καζεζηαθέο δπζθνιίεο. Δίλαη επίζεο δπλαηφ λα παξέρνληαη επηρνξεγήζεηο ππέξ ηεο βειηίσζεο ησλ ηθαλνηήησλ ράξε ζηελ βαζηθή εθπαίδεπζε θαη θαηάξηηζε, ζε πεξηπηψζεηο πνπ είλαη απνδεδεηγκέλε ε ζρέζε κε ηε βειηίσζε ηεο ιεηηνπξγίαο ηεο αγνξάο εξγαζίαο ή θαη ηεο απαζρνιεζηκφηεηαο. Σα ζεκαληηθφηεξα κέηξα πνπ ιήθζεθαλ γηα ην έηνο 2002, φπσο πξνβιέπνληαλ ζην αληίζηνηρν ΔΓΑ, είλαη ηα αθφινπζα: Σν Διιεληθφ Αλνηθηφ Παλεπηζηήκην Η δηα βίνπ θαηάξηηζε απνηειεί ην ππνζχζηεκα ηεο δηα βίνπ εθπαίδεπζεο θαη ζρεηίδεηαη κε ηελ αλαλέσζε ησλ επαγγεικαηηθψλ γλψζεσλ θαη δεμηνηήησλ ή κε ηελ απφθηεζε λέσλ επαγγεικαηηθψλ πξνζφλησλ. Με ηελ δηα βίνπ κάζεζε, νξγαλσκέλεο κνξθέο ηππηθήο θαη κε εθπαίδεπζεο παξέρνληαη απφ αλαγλσξηζκέλνπο θνξείο ηνπ δεκφζηνπ θαη ηδησηηθνχ ηνκέα., εληφο θαη εθηφο ηνπ πιαηζίνπ ηνπ επίζεκνπ εθπαηδεπηηθνχ ζπζηήκαηνο. εκαληηθφ είλαη ε δεκηνπξγία ηεο πκπιεξσκαηηθήο Δθπαίδεπζεο ησλ Απνθνίησλ ΑΔΙ-ΣΔΙ Γεκηνπξγνχληαη ηα ρνιεία Γεχηεξεο Δπθαηξίαο. Βαζηθή πξνηεξαηφηεηα απνηειεί ε δξαζηηθή κείσζε ησλ αηφκσλ πνπ εγθαηαιείπνπλ ην εθπαηδεπηηθφ ζχζηεκα πξνηνχ νινθιεξψζνπλ ηηο ζπνπδέο ηνπο.σα ηειεπηαία ρξφληα είλαη αμηνζεκείσην φηη ε ζρνιηθή δηαξξνή έρεη κεησζεί ζεκαληηθά θαη έρεη πεξηνξηζηεί θπξίσο ζε καζεηέο πνπ αλήθνπλ ζε εηδηθέο θνηλσληθέο νκάδεο νη νπνίεο απεηινχληαη κε θνηλσληθφ απνθιεηζκφ θαη πεξηζσξηνπνίεζε. 21

Η Πξφζζεηε Γηδαθηηθή ηήξημε πκπιεξσκαηηθά κε ην παξαπάλσ ιεηηνπξγεί ε Δληζρπηηθή Γηδαζθαιία Αλαπηχρζεθε παξάιιεια ν ζεζκφο ηεο πκβνπιεπηηθήο θαη ηνπ ρνιηθνχ Πξνζαλαηνιηζκνχ Σαπηφρξνλα αλαπηχζζνληαη ηα επηκνξθσηηθά πξνγξάκκαηα ηφζν γηα ηνπο ππεχζπλνπο ΔΠ (ζρνιηθνχ επαγγεικαηηθνχ πξνζαλαηνιηζκνχ) φζν θαη γηα ηνπο εθπαηδεπηηθνχο πνπ ζα αζρνιεζνχλ κε ηελ ζπκβνπιεπηηθή θαη ηνλ πξνζαλαηνιηζκφ, κε ζηφρν ηελ ζπλερή αλαβάζκηζε ησλ πξνζφλησλ ηνπο Γεκηνπξγήζεθαλ θαη ζπλερίδνπλ λα ιεηηνπξγνχλ ηα Γξαθεία Γηαζχλδεζεο ησλ Παλεπηζηεκίσλ θαη Σερλνινγηθψλ Ιδξπκάησλ Η Πξαθηηθή Άζθεζε ησλ θνηηεηψλ ΣΔΙ-ΑΔΙ Οη ζρνιέο καζεηείαο ηνπ ΟΑΔΓ κεηαηξάπεθαλ ζε ΣΔΔ Α θχθινπ θαη ιεηηνχξγεζαλ σο ηερληθά εθπαηδεπηήξηα. Η ιεηηνπξγία ησλ ΣΔΔ είλαη ζεκαληηθή ζην πεδίν ηεο αξρηθήο θαηάξηηζεο δηφηη βνεζά ζηελ ελίζρπζε ησλ δεμηνηήησλ ησλ αηφκσλ ζηελ αγνξά εξγαζίαο θαη ηελ αλαβάζκηζε ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ θαηάξηηζεο. Σα ΣΔΔ είλαη εμνπιηζκέλα κε πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα θαη πνιπκέζα Πξνγξάκκαηα αξρηθήο θαηάξηηζεο πινπνηνχληαη ζηα Ιλζηηηνχηα Δπαγγεικαηηθήο Καηάξηηζεο (ΙΔΚ) ηνπ Τπνπξγείνπ Παηδείαο, θαη ζπκβάινπλ ζηελ ζχλδεζε ηνπ εθπαηδεπηηθνχ ζπζηήκαηνο κε ηελ αγνξά εξγαζίαο. Πξνγξάκκαηα ζπλερηδφκελεο θαηάξηηζεο θαη άιισλ κνξθψλ θαηάξηηζεο (ελαιιαζζφκελεο) πνπ ζπλδπάδνπλ ηε ζεσξία κε ηελ πξαθηηθή πινπνηνχληαη ζηα Κέληξα Δπαγγεικαηηθήο Καηάξηηζεο (ΚΔΚ) 11. Γηα ηελ ελίζρπζε ηεο πνηφηεηαο θαη ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο ησλ δνκψλ θαηάξηηζεο, θαζψο θαη ηνπ εθπαηδεπηηθνχ θαη δηνηθεηηθνχ πξνζσπηθνχ ησλ ΚΔΚ, δεκηνπξγείηαη έλα λέν ζχζηεκα πηζηνπνίεζεο ησλ δνκψλ πλερηδφκελεο Δπαγγεικαηηθήο Καηάξηηζεο, ην ΔΚΔΠΙ. Γηα ηε δηα βίνπ κάζεζε θαηλνηνκία απνηειεί ε δεκηνπξγία ησλ Ιλζηηηνχησλ Γηα Βίνπ Δθπαίδεπζεο, πνπ έρνπλ σο ζηφρν ηνλ 11 Πεξηζζφηεξα ζρεηηθά κε ηα ΚΔΚ βι. ζε Γαβξηήι Ακίηζε «Θεζκνί θαη πνιηηηθέο επαγγεικαηηθήο θαηάξηηζεο: Η Δπξωπαϊθή πξόθιεζε θαη ε εμέιημε ηνπ εζληθνύ ζπζηήκαηνο επαγγεικαηηθήο θαηάξηηζεο» 22

εθζπγρξνληζκφ ησλ γλψζεσλ ηνπ ελήιηθνπ ηκήκαηνο ηνπ πιεζπζκνχ θαη ιεηηνπξγνχλ ζηελ ηξηηνβάζκηα εθπαίδεπζε. Απνηεινχλ ζπλέρεηα ηνπ ζεζκνχ ησλ Πξνγξακκάησλ πνπδψλ Δπηινγήο θαη εληάζζεηαη ζην ζεζκφ ηεο δηα βίνπ εθπαίδεπζεο. Απνηειεί αθφκε έλα βήκα πνπ δηαζθαιίδεη ηνλ εθζπγρξνληζκφ ησλ γλψζεσλ ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ ζηηο λέεο ζπλζήθεο ηεο νηθνλνκίαο 12. Σν Έληππν Δ7 «νξηζηηθή δήιωζε θόξνπ κηζζωηώλ ππεξεζηώλ γηα απινχζηεπζε επηρεηξεκαηηθνχ πεξηβάιινληνο θαη παξαθνινχζεζε αγνξά εξγαζίαο». Η αμία ηνπ εληχπνπ απηνχ έγθεηηαη ζηελ αμηνπνίεζε ηεο πιεξνθνξίαο πνπ ζπιιέγεηαη κέζν απηνχ. Σν Δ7 ππνβάιιεηαη απφ ηηο επηρεηξήζεηο θαη ηα θπζηθά πξφζσπα πνπ έρνπλ ππνρξέσζε λα παξαθξαηνχλ θφξν ζηελ αξκφδηα Γεκφζηα Οηθνλνκηθή Τπεξεζία. Με ηελ θαηάιιειε επεμεξγαζία απηήο ηεο πιεξνθνξίαο, παξέρεηαη ε δπλαηφηεηα ππνζηήξημεο ησλ πνιηηηθψλ απαζρφιεζεο θαη θαηάξηηζεο πνπ ραξάζζεη ην Τπνπξγείν Δξγαζίαο. ηφρνο είλαη ε ελίζρπζε ησλ δνκψλ θαη κεραληζκψλ παξαθνινχζεζεο ηεο αγνξάο εξγαζίαο, απφ ηελ πιεπξά ηεο πξνζθνξάο εξγαζίαο γηα ηελ ππνζηήξημε ηεο ζηξαηεγηθήο γηα ηελ απαζρφιεζε, ε νπνία πξέπεη λα βαζίδεηαη ζε έγθπξα θαη πιήξε πξσηνγελή ζηνηρεία πνπ αθνξνχλ ηελ αγνξά εξγαζίαο. Έηζη επηηπγράλεηαη ε κείσζε ηεο γξαθεηνθξαηηθήο επηβάξπλζεο ησλ επηρεηξήζεσλ, δεδνκέλνπ φηη ην έληππν απηφ ζα ππνβάιιεηαη άπαμ ζε κία κφλν ππεξεζία ηνπ Γεκνζίνπ (ζήκεξα ππνβάιιεηαη ζηελ αξκφδηα δεκφζηα νηθνλνκηθή ππεξεζία θαζψο θαη ζην ΙΚΑ θαη ηνλ ΟΑΔΓ). Η πινπνίεζε ησλ παξαπάλσ πξνγξακκάησλ καξηπξά ηε ζεκαζία πνπ δηαδξακαηίδεη ε δηα βίνπ κάζεζε, σο παξάγνληα ελίζρπζεο ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο ησλ αηφκσλ εθζπγρξνλίδνληαο ηαπηφρξνλα ηα εξγαζηαθά ηνπο ραξαθηεξηζηηθά. 3.2.3 Οη ππεξεζίεο ζύδεπμεο πξνζθνξάο θαη δήηεζεο εξγαζίαο Η πξνζπάζεηα κεηάβαζεο απφ παζεηηθέο ζε ελεξγεηηθέο πνιηηηθέο απαζρφιεζεο επηρεηξήζεθαλ θπξίσο κέζν πξνγξακκάησλ θαηάξηηζεο θαη επηδφηεζεο θαη κέζν ηνπ εθζπγρξνληζκνχ ησλ Γεκφζησλ Τπεξεζηψλ Απαζρφιεζεο. Η ελίζρπζε 12 Δζληθφ ρέδην Γξάζεο γηα ηελ Απαζρφιεζε 2001 23

θαη ν εθζπγρξνληζκφο ησλ ΓΤΑ ζπκβάιεη ψζηε άηνκα πνπ δελ είλαη εληαγκέλα ζηελ αγνξά εξγαζίαο λα εληαρζνχλ θαη λα εγθαηαιείςνπλ ην επίδνκα αλεξγίαο αλαδεηψληαο ελεξγά κηα ζέζε εξγαζίαο ελψ ηαπηφρξνλα απνηειεί ηνλ νπζηαζηηθφ θαη βαζηθφ άμνλα ηεο επηηπρνχο εθαξκνγήο πξνιεπηηθψλ πνιηηηθψλ. κε ηξεηο ηζνβαξείο άμνλεο : α) νινθιήξσζε ελφο επξέσο δηθηχνπ Κέληξσλ Πξνψζεζεο Απαζρφιεζεο ζηελ ρψξα (ζήκεξα ιεηηνπξγνχλ 49 ΚΠΑ, ελψ ν ζηφρνο ηεο εμαηνκηθεπκέλεο πξνζέγγηζεο αληηκεησπίδεηαη κε ηελ ζπλερή ζηειέρσζε ησλ ΚΠΑ κε εηδηθνχο ζπκβνχινπο), β) εθαξκνγή ηνπ Αηνκηθνχ ρεδίνπ Γξάζεο γηα θάζε άλεξγν, γ) δηνηθεηηθή αλαδηάξζξσζε ηνπ ΟΑΔΓ Ήδε απφ ην 1998 βξίζθεηαη ζε εμέιημε κηα πξνζπάζεηα βειηίσζεο θαη αλαβάζκηζεο ησλ δεκφζησλ ππεξεζηψλ ζχδεπμεο πξνζθνξάο θαη δήηεζεο εξγαζίαο κε ηε δεκηνπξγία ησλ Κέληξσλ Πξνψζεζεο ηεο Απαζρφιεζεο (ΚΠΑ). Πξφθεηηαη νπζηαζηηθά γηα κηα πξνζπάζεηα αλαδηάξζξσζεο θαη επέθηαζεο ησλ πξνζθεξφκελσλ απφ ηα Γξαθεία Δξγαζίαο θαη Απαζρφιεζεο 13 ηνπ ΟΑΔΓ ππεξεζηψλ, κε ηε κεηεμέιημε ηνπο, ζχκθσλα πάληα κε ηνπο ζρεδηαζκνχο, ζε κνλάδεο νινθιεξσκέλεο θαη ζχγρξνλεο παξνρήο ππεξεζηψλ γηα ηελ απαζρφιεζε. Η ιεηηνπξγία ησλ ΚΠΑ αλακέλεηαη λα αλαβαζκίζεη ζεκαληηθά ηελ πνηφηεηα ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ δηφηη επηηαρχλνληαη νη ζηφρνη ησλ πνιηηηθψλ απαζρφιεζεο ηαρχηεξα θαη πην απνηειεζκαηηθά. Δπίζεο κέζν ησλ ΚΠΑ πξαγκαηνπνηείηαη ε νινθιεξσκέλε παξέκβαζε ζηελ αληηκεηψπηζε ηεο αλεξγίαο κε κεηάβαζε απφ ηελ ζπιινγηθή ζηελ εμαηνκηθεπκέλε παξέκβαζε ησλ αλέξγσλ λέσλ θαη ελειίθσλ : ΚΠΑ-ζχζηεκα Κάξηαο Απαζρφιεζεο. Η νινθιεξσκέλε παξέκβαζε πινπνηείηαη κέζν κηαο δέζκεο κέηξσλ φπσο θαηάξηηζεο, εξγαζηαθή εκπεηξία, απαζρφιεζε, απηναπαζρφιεζε, ηα νπνία εμεηδηθεχνληαη αλάινγα κε ηηο ηδηαίηεξεο αλάγθεο ηεο νκάδαο ζηφρνπ πρ. είηε πινπνηνχληαη εηδηθά πξνγξάκκαηα γηα εηδηθέο νκάδεο (φπσο γηα πηπρηνχρνπο), είηε ππάξρνπλ επλντθέο ξπζκίζεηο ζηα ηζρχνληα πξνγξάκκαηα γηα ζπγθεθξηκέλεο νκάδεο. Σν πξφγξακκα απηφ ζηνρεχεη ζηελ πξφιεςε θαη αληηκεηψπηζε ηεο αλεξγίαο πνπ νθείιεηαη ζε νκαδηθέο απνιχζεηο ιφγσ δηαξζξσηηθψλ πξνβιεκάησλ θαη αλακέλεηαη 13 χκθσλα κε ηε κειέηε ηνπ Κέληξνπ Έξεπλαο ηνπ Οηθνλνκηθνχ Παλεπηζηεκίνπ Αζελψλ, Βειηίωζε ηεο Λεηηνπξγίαο ηωλ Γξαθείωλ Δξγαζίαο, πνπ έγηλε γηα ινγαξηαζκφ ηνπ ΟΑΔΓ ην 1994, «ην δίθηπν γξαθείσλ εξγαζίαο ηνπ ΟΑΔΓ θαιχπηεη κφιηο ην 4% ησλ θελψλ ζέζεσλ εξγαζίαο, έλαληη ηνπ 20% ηνπ αληίζηνηρνπ πνζνζηνχ ζηηο άιιεο ρψξεο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο» 24

λα επεθηαζεί ζε ζχιαθεο αλεξγίαο, ζε θζίλνληεο θιάδνπο θαη επαγγέικαηα θαη ζε αγξνηηθέο πεξηνρέο. Θεζκηθά νξφζεκν απνηειεί ν Νφκνο «Αλαδηάξζξσζε ηνπ ΟΑΔΓ θαη άιιεο δηαηάμεηο» πνπ ςεθίζηεθε ην 2001 14 θαη απνηειεί ηε βάζε ηεο δηαδηθαζίαο κεηαξξχζκηζεο ΟΑΔΓ. χκθσλα κε ηνλ λέν λφκν επηβεβαηψλεηαη ε ηδηφηεηα ηνπ ΟΑΔΓ, σο λνκηθνχ πξνζψπνπ δεκνζίνπ δηθαίνπ θαη νξίδεηαη φηη είλαη «όξγαλν εθαξκνγήο ηεο θπβεξλεηηθήο πνιηηηθήο γηα ηελ απαζρόιεζε θαη ηελ θαηαπνιέκεζε ηεο αλεξγίαο, ηελ ελίζρπζε θαη δηεπθόιπλζε ηεο έληαμεο ηνπ αλζξώπηλνπ δπλακηθνύ ηεο ρώξαο ζηελ αγνξά εξγαζίαο, ηελ αζθάιηζε θαηά ηεο αλεξγίαο, ηελ πξνώζεζε ηεο επαγγεικαηηθήο εθπαίδεπζεο θαη θαηάξηηζεο θαη ηε ζύλδεζή ηεο κε ηελ απαζρόιεζε». πγθεθξηκέλα πξνβιέπεηαη φηη είλαη ππεχζπλνο γηα : Παξνρή εμαηνκηθεπκέλεο παξέκβαζεο Πξνζαξκνγή θαη αλαβάζκηζε γλψζεσλ, πξνζφλησλ, δεμηνηήησλ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ ζηηο ζχγρξνλεο απαηηήζεηο πγθέληξσζε θαη ζηαηηζηηθή παξαθνινχζεζε ηεο εγγεγξακκέλεο αλεξγίαο Γεκηνπξγνχληαη ηξεηο βαζηθέο ελφηεηεο: α) ν ΟΑΔΓ σο ΝΠΓΓ β) «Δπαγγεικαηηθή Καηάξηηζε ΑΔ», ε νπνία έρεη ηελ επζχλε ζχζηαζεο θαη ιεηηνπξγίαο ησλ ΚΔΚ, ΙΔΚ, θαη ζα πξνζπαζεί λα αλαβαζκίζεη ηα πξνζφληα θαη ηηο δεμηφηεηεο ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ ζηηο ηερλνινγηθέο εμειίμεηο θαη γ)ηελ κεηαηξνπή ηνπ Δζληθνχ Παξαηεξεηεξίνπ Απαζρφιεζεο (πνπ είρε ήδε ζπγρσλεπηεί κε ην Δζληθφ Ιλζηηηνχην Απαζρφιεζεο) απφ ΝΠΙΓ ζε αλψλπκε εηαηξεία κε ηελ επσλπκία «Παξαηεξεηήξην Απαζρφιεζεο Δξεπλεηηθή-Πιεξνθνξηθή ΑΔ», κε ζθνπφ ηελ αλάπηπμε εξεπλεηηθνχ θαη κειεηεηηθνχ έξγνπ, θαζψο θαη ηελ παξνρή ππεξεζηψλ πιεξνθνξηθήο θαη ηερληθήο ππνζηήξημεο πξνο ηνλ ΟΑΔΓ θαη ηηο άιιεο ζπγαηξηθέο θαη επεμεξγάδεηαη ζηαηηζηηθά ηα ζηνηρεία ηεο εγγεγξακκέλεο αλεξγίαο. ε επίπεδν πξνγξακκάησλ δίδεηαη έκθαζε ζηελ βειηίσζε ησλ δηαδηθαζηψλ πινπνίεζεο ηνπο θαη ελίζρπζεο ηεο απαζρνιεζηκφηεηαο κέζν ηεο βειηίσζεο ηνπ πεξηερνκέλνπ ηνπο θαη ηεο θαιχηεξεο ζχλδεζήο ηνπο κε ηηο αλάγθεο ηεο αγνξάο εξγαζίαο 15. 14 Νφκνο 2956/6-11-2001, «Αλαδηάξζξσζε ηνπ ΟΑΔΓ θαη άιιεο δηαηάμεηο», ΦΔΚ 286 15 Δζληθφ ρέδην Γξάζεο γηα ηελ Απαζρφιεζε 2000 25

1) Η πνιηηηθή δεκηνπξγίαο επηδνηνχκελσλ ζέζεσλ εξγαζίαο άξρηζε λα εθαξκφδεηαη ζηελ Διιάδα ήδε απφ ηηο αξρέο ηεο δεθαεηίαο ηνπ 80. ζηελ πνιηηηθή απηή πεξηιακβάλνληαη δχν βαζηθά πξνγξάκκαηα : α) ην πξφγξακκα επηρνξήγεζεο «Νέσλ Θέζεσλ Δξγαζίαο (ΝΘΔ)» θαη β) ην πξφγξακκα ελίζρπζεο ηεο απηναπαζρφιεζεο «Νένη Διεχζεξνη Δπαγγεικαηίεο (ΝΔΔ)». Σα πξνγξάκκαηα απηά, αλάινγα κε ην πιεζπζκφ ζηφρν, εμεηδηθεχνληαη ζε ππνπξνγξάκκαηα, ηα νπνία εληάζζνληαη ζηηο επηκέξνπο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο ηνπ ΔΓΑ (γηα λένπο, γηα καθξνρξφληα αλέξγνπο, γηα πεξηνρέο κε ζχιαθεο αλεξγίαο θιπ.). Σν πξφγξακκα επηρνξήγεζεο εξγνδνηψλ γηα ηε δεκηνπξγία λέσλ ζέζεσλ εξγαζίαο επηδηψθεη λα πξνζθέξεη επθαηξίεο απαζρφιεζεο ζηνπο αλέξγνπο κε ηε δεκηνπξγία πξνζσξηλψλ ζέζεσλ εξγαζίαο ζε επηρεηξήζεηο νη νπνίεο επηδνηνχληαη γηα ην ζθνπφ απηφ. ηελ Διιάδα ην πξφγξακκα απηφ αθνξά απνθιεηζηηθά ηνλ ηδησηηθφ ηνκέα. Σν 60% ησλ ζέζεσλ θαιχπηνληαη απφ γπλαίθεο. Δμαηξνχληαη θάπνηεο θαηεγνξίεο επαγγεικαηηψλ, νη νπνίνη δελ κπνξνχλ λα ππαρζνχλ ζην πξφγξακκα (π.ρ. γηαηξνί, εθπαηδεπηηθνί, εξγνιάβνη). Σν πνζφ ηεο επηρνξήγεζεο γηα θάζε λέν ειεχζεξν επαγγεικαηία -πνπ ππάγεηαη ζην πξφγξακκα- θαζνξίδεηαη ζηα 7.336,757 εχξν (2.500.000 δξρ.) θαη ε δηάξθεηα ηεο επηρνξήγεζεο είλαη δσδεθάκελε. Σέινο, πξαγκαηνπνηνχληαη έιεγρνη γηα ηελ αμηνιφγεζε ηνπ πξνγξάκκαηνο. 16 2) Δπίζεο ν ΟΑΔΓ πινπνηεί ην πξφγξακκα εξγαζηαθήο εκπεηξίαο STAGE φπνπ νη ελήιηθεο άλεξγνη κεηέρνπλ ζε κηθξφηεξν πνζνζηφ. Σα θξηηήξηα επηινγήο ησλ επηρεηξήζεσλ πνπ ιακβάλνπλ επηρνξεγήζεηο γηα ηελ ηνπνζέηεζε αλέξγσλ ζε απηέο είλαη : λα κελ έρνπλ κεηψζεη ην πξνζσπηθφ ηνπο ηα ηειεπηαία δχν ρξφληα πξηλ ηελ ππαγσγή ηνπο ζην πξφγξακκα, λα εθαξκφδνπλ νηθεηνζειψο ην 35σξν, ρσξίο κείσζε ησλ απνδνρψλ ησλ εξγαδνκέλσλ, λα είλαη λενζπζηαζείζεο επηρ., θπξίσο κηθξνκεζαίεο, λα έρνπλ πξνβεί ζε επελδχζεηο ην πξνεγνχκελν έηνο 17. 3) Γηα ηνπο αλέξγνπο κεγαιχηεξεο ειηθίαο πξνβιέπεηαη ε ζπλέρηζε ηνπ πξνγξάκκαηνο γηα ηελ επηρνξήγεζε ηεο απαζρφιεζεο αλέξγσλ πνπ βξίζθνληαη θνληά ζην φξην ζπληαμηνδφηεζεο ηνπ ΟΑΔΓ ην νπνίν ρξεκαηνδνηείηαη απφ ην Λνγαξηαζκφ Απαζρφιεζεο θαη Δπαγγεικαηηθήο Καηάξηηζεο (ΛΑΔΚ) 18, ηα ρξήκαηα ηνπ νπνίνπ 16 ΦΔΚ 856/Β/4.7.2001, Καηάξηηζε πξνγξάκκαηνο επηρνξήγεζεο λέσλ ειεχζεξσλ επαγγεικαηηψλ 2001. 17 Δπηδνηνχληαη πεξηζζφηεξν επηρεηξήζεηο πνπ δεκηνπξγνχληαη ζε πεξηνρέο κε πςειφ πνζνζηφ αλεξγίαο. 18 Ο ΛΑΔΚ (Λνγαξηαζκφο γηα ηελ Απαζρφιεζε θαη ηελ Δπαγγεικαηηθή Καηάξηηζε) ζπζηάζεθε ζηoλ ΟΑΔΓ κε πξσηνβνπιία ησλ θνηλσληθψλ εηαίξσλ ζηα πιαίζηα ηεο ΔΓΔ ηνπ 1993. Σε δηαρείξηζε θαη 26