Εφαρμογή Πιλοτικών Δράσεων 1. Χρήση βιομάζας ως καύσιμη ύλη για την θέρμανση της υδατοδεξαμενής του Δημοτικού Κολυμβητηρίου. 2. Εξωραϊσμός της δυτικής όχθης του Πεδιαίου ποταμού ο οποίος διασχίζει τη Λακατάμια από βορειοανατολικά προς νοτιοδυτικά. Προκλήσεις και Προτάσεις Στα πλαίσια της προσπάθειας για αύξηση των επιπέδων αποδοτικότητας, ενδυνάμωσης των θεσμών και διευκόλυνσης της ανάπτυξης γνώσεως επί του θέματος της βιομάζας, ο Δήμος Λακατάμιας έχει προβεί στην εκπόνηση δύο τεχνοοικονομικών μελετών, για την εγκατάσταση λέβητα βιομάζας για την θέρμανση της υδατοδεξαμενής του δημοτικού κολυμβητηρίου καθώς και για την αξιοποίηση της βιομάζας του Δήμου. Στα εργαστήρια που έγιναν στην Κύπρο και αφορούσαν τη βιομάζα και την ηλιακή ενέργεια, έγινε εστίαση στα περιβαλλοντικά και οικονομικά πλεονεκτήματα για τη χρήση βιομάζας ως καύσιμο και της εγκατάστασης παθητικού ηλιακού συστήματος. Το αποτέλεσμα των εμπειριών αυτών ήταν ότι το πρόκειται για υποσχόμενο σχέδιο και ότι οι εφαρμογές μεθόδων πράσινης ενέργειας θα επιφέρουν σημαντικές πρακτικές αλλαγές. Ο Δήμος Λακατάμιας προέβηκε σε αρχιτεκτονικό σχεδιασμό για τρία κτίρια που αποτελούν μέρος του αστικού πάρκου Πεδιαίου ποταμού που θα γίνει με σκοπό τον εξωραϊσμό της δυτικής όχθης του ποταμού. Οι δύο τεχνοοικονομικές μελέτες που εκπόνησε το Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών για λογαριασμό του Δήμου Λακατάμιας έδειξαν ότι η καλύτερη λύση στο πρόβλημα της θέρμανσης της υδατοδεξαμενής του Δημ. Κολυμβητηρίου είναι η χρήση θρυμματισμένου ξύλου, το οποίο θα παράγεται από την επεξεργασία των πράσινων αποβλήτων του Δήμου, ως καύσιμη ύλη για τον λέβητα της βιομάζας. Μέσω των μελετών αποδεικνύεται ότι ο Δήμος, δύναται να επεξεργαστεί τα πράσινα απόβλητα του, να παράγει θρυμματισμένο ξύλο και να θερμαίνει τη δημοτική δεξαμενή. Τουτέστιν ο Δήμος λύνει δύο προβλήματα που είχε να αντιμετωπίσει, τη θέρμανση της δημοτικής δεξαμενής και την διαχείριση των πράσινων αποβλήτων. Υιοθετώντας αυτές τις προτάσεις, οι στόχοι της αύξησης των επιπέδων της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων και της εξασφάλισης της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας και αειφόρας ανάπτυξης επιτυγχάνονται. Τα οφέλη από την εφαρμογή αυτών των συστημάτων είναι επίσης η ενίσχυση της θεσμικής ικανότητας, την εκπαίδευση των δημοτικών υπαλλήλων για τη βιομάζα και την ηλιακή ενέργεια, καθώς επίσης και η αλλαγή των προοπτικών για τους ενδιαφερόμενους μέσω των δύο συναντήσεων που έχουν εκπονηθεί σχετικά με το θέμα. Από οικονομική άποψη, η χρήση του χαμηλού κόστους της βιομάζας μειώνει την εξάρτηση από τις εισαγόμενες πηγές ενέργειας με εξοικονόμηση 700 ανά 10 τόνους στη συλλογή και τη μεταφορά των βιοκαυσίμων, που θα παρέχονται χωρίς επιπλέον κόστος, σαν μέρος των σταθερών εργασιών του Δήμου. Από περιβαλλοντικής άποψης, με την εγκατάσταση του λέβητα βιομάζας θα υπάρξει σημαντική αλλαγή στην ποιότητα του αέρα και στα επίπεδα κατανάλωσης ενέργειας που θα προκύπτει από τη μείωση των εκπομπών και τα υπολείμματα σκόνης που θα παράγονται από τον φιλικό προς το περιβάλλον και χαμηλό σε θόρυβο καυστήρα βιομάζας. Σε ό, τι αφορά τη χρήση ενός φωτοβολταϊκού συστήματος, τα μεγάλα πλεονεκτήματα είναι το χαμηλό κόστος συντήρησης, το χαμηλό κόστος της ενέργειας. Εκτός από το γεγονός ότι συζητήθηκαν τα οικονομικά και τα περιβαλλοντικά πλεονεκτήματα, των δύο εφαρμογών, των φωτοβολταϊκών και της βιομάζας και τα έργα αύξησαν αισθητά την ευαισθητοποίηση
σχετικά με τις εναλλακτικές μεθόδους ενέργειας και τα πρακτικά οφέλη τους, ενώ ταυτόχρονα ενίσχυσε τη θεσμική ικανότητα του δήμου και δημιούργησε τη δυνατότητα μεταφοράς γνώσης και βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των μελών του προγράμματος. Αποτελέσματα και Ευκαιρίες 1. Η εφαρμογή των δύο προγραμμάτων των φωτοβολταϊκών και της βιομάζας έχει αυξήσει σημαντικά την ευαισθητοποίηση σχετικά με τις εναλλακτικές μεθόδους ενέργειας, 2. Έχει δημιουργήσει θεσμική ικανότητα εντός του δήμου επί των θεμάτων αυτών και enabling knowledge transfer of best practices among Green Partnerships members. 3. δημιούργησε τη δυνατότητα μεταφοράς γνώσης και βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των μελών του προγράμματος. Υφιστάμενη Κατάσταση και Προτεινόμενες Λύσεις Κατά τη διάρκεια των εργαστηρίων για τη βιομάζα και την ηλιακή ενέργεια στην Κύπρο, τα βασικά θέματα συζήτησης αφορούσαν τα περιβαλλοντικά και οικονομικά οφέλη από τη χρήση της βιομάζας ως καυσίμου, τη φύση και την παραγωγή του κομπόστ, τα πλεονεκτήματα της χρήσης ενός καυστήρα βιομάζας στο Δημοτικό Κολυμβητήριο, τη χρήση της τέφρας του καυστήρα ως υλικό για λίπανση, τη μεταφορά γνώσης και ορθών πρακτικών που χρησιμοποιούνται υποδειγματικά στα φωτοβολταϊκά έργα στην Ευρώπη, συζητώντας τις βασικές αρχές των παθητικών ηλιακών κτιρίων και τα οφέλη από την εφαρμογή παθητικών ηλιακών συστημάτων. Προς βαθύτερη διερεύνηση των θεμάτων πραγματοποιήθηκαν επισκέψεις σε κολυμβητήριο της Λευκωσίας που χρησιμοποιεί λέβητα βιομάζας καθώς και στο κτήριο του δημαρχείου όπου υπάρχει εγκατεστημένο φωτοβολταϊκό σύστημα. Έγιναν επίσης παρουσιάσεις σχετικά με τα θέματα της βιομάζας και της ηλιακής ενέργειας. Κατά την αξιολόγηση των εργαστηρίων, τα συνολικά σχόλια ήταν πολύ θετικά και η συμβολή τους ιδιαίτερα σημαντική. Βιομάζα Λαμβάνοντας υπόψη ότι η βιομάζα δεν συμβάλλει σε περιβαλλοντικά προβλήματα, όπως το φαινόμενο του θερμοκηπίου και της όξινης βροχής, η χρήση της έχει αποδειχθεί ότι είναι φιλική προς το περιβάλλον. Η χρήση βιομάζας ως καυσίμου είναι επίσης εύκολο να διαχειριστεί και μειώνει την εξάρτηση από εισαγόμενες πηγές ενέργειας. Από οικονομικής άποψης, είναι χαμηλού κόστους. Στην πραγματικότητα, ο Δήμος Λακατάμιας εξοικονομεί 700 ανά 10 τόνους στη συλλογή και τη μεταφορά των καυσίμων, τα οποία παρέχονται χωρίς επιπλέον κόστος εφόσον προκύπτουν από τις υποχρεώσεις του Δήμου για την συντήρηση του αστικού πρασίνου. Επιπλέον, ο Δρ Πολυδωρίδης σημείωσε ότι οι στάχτες του καυστήρα πρέπει να αντιμετωπίζονται σύμφωνα με τους κανόνες των στερεών αποβλήτων και θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως λιπάσματα, όπου το PH του εδάφους παραμένει ανεπηρέαστο. Επίσης το γεγονός ότι ο καυστήρας βιομάζας συνεισφέρει στην μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου είναι επιπλέον σημαντικό πλεονέκτημα για την χρήση του. Ως αποτέλεσμα των οικονομικών και των περιβαλλοντικών τους πλεονεκτημάτων οι λέβητες βιομάζας είναι ιδιαίτερα δημοφιλείς παγκοσμίως ως επιλογή για καλύτερη ενεργειακή απόδοση. Όσον αφορά τη χρήση του κομπόστ την παραγωγή του και τις θετικές επιδράσεις του που περιλαμβάνουν τη βελτίωση της γονιμότητας του εδάφους, τη βελτίωση των χαρακτηριστικών του φυσικού εδάφους, όπως η διήθηση και η εκμετάλλευση του νερού, το προστατευτικό στρώμα και την καταστολή των ασθενειών. Καθ 'όλη τη διαδικασία της κομποστοποίησης, παράγονται προϊόντα απαλλαγμένα από παθογόνα και τα ζιζάνια. Δύναται επίσης με την χρήση του κόμποστ να διατηρηθεί η βιοποικιλότητα σε περιοχές πρασίνου απαλλαγμένες από φυτοφάρμακα. Για τους λόγους αυτούς, η αξιοποίηση των πράσινων αποβλήτων συμβάλλει σε μια βιώσιμη πράσινη οικονομία, τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, τη βελτίωση της γονιμότητας του εδάφους, τη δημιουργία νέων προϊόντων και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Με βάση αυτή την αντίληψη, ο δήμος έχει εστιάσει
στην αξιοποίηση αυτών των πράσινων αποβλήτων για πολλά οφέλη τους. Με τον τρόπο αυτό, έχει ενισχυθεί η θεσμική ικανότητα και τις εμπειρίες όσον αφορά τη χρήση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Βιοκλιματικός Σχεδιαμός Καθώς το γραμμικό πάρκο Πεδιαίου αντιπροσωπεύει μια περιβαλλοντικά ευαίσθητη περιοχή δίνεται ιδιαίτερη προσοχή έτσι ώστε τα έργα που αναφέρονται παραπάνω να σχεδιαστούν με πλήρη αξιοποίηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, τη χρήση του ανακυκλωμένου νερού, την εγκατάσταση αυτόνομων ηλιακών συλλεκτών για τον δημόσιο φωτισμό κ.λπ. Οι αρχές του βιοκλιματικού σχεδιασμού θα πρέπει να ακολουθούνται για την προετοιμασία του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού των κτιρίων που αναφέρονται παραπάνω. ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ Συνεργασία Ιδιωτικού και Δημόσιου τομέα: Συμβόλαιο ενέργειας με συμβαλλόμενους το Δήμο Λακατάμιας και ιδιωτικούς φορείς και επενδυτές υπό την μορφή του Public Private Pertnerships. Σημαντικά Βήματα Στάδια Εφαρμογής 1. Αναγνώριση των δυνατοτήτων της περιοχής. συντονισμός συναντήσεων και εργαστήριων με τα ενδιαφερόμενα μέρη, δήμαρχο, δημοτικό συμβούλιο και μηχανικοί αξιολόγηση της περιοχής και της τεχνογνωσίας 2. Ανάπτυξη της τεχνικής λύσης και επιχειρησιακή προσέγγιση προετοιμασία του επιχειρηματικού σχεδίου για την πραγματοποίηση των επενδύσεων τη σύσταση του μοντέλου της Σύμπραξης Δημόσιου Ιδιωτικού Τομέα επιλογή κατάλληλων τεχνικών λύσεων προετοιμασία των διαδικασιών επιλογής του αναδόχου για την παροχή θερμότητας από τον ιδιωτικό τομέα για επενδύσεις σε σύστημα θέρμανσης με βιομάζα προσφορά για την παραχώρηση θέρμανσης άδειες οικοδομής 3. Εκτέλεση Υπογραφή σύμβασης / προσφορών για την αρχιτεκτονική και την ερευνητική εφαρμογή Έρευνα και οικονοµική ανάλυση της εφαρµογής της βιοµάζας και άδειες οικοδόµησης Εγκατάσταση του συστήµατος του λέβητα βιοµάζας.
ΕΠΙΤΕΥΓΜΑΤΑ ΤΕΧΝΙΚΕΣ - ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΠΟΔΟΣΗ 1. Χρήση μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας μετά από τις εισηγήσεις των εκθέσεων του Ενεργειακού Γραφείου Κυπρίων Πολιτών. 2. Συνεχές εκπαίδευση του προσωπικού. 3. Στόχος να εφαρμοστούν στρατηγικές που θα βοηθήσουν να γίνει πιο αποτελεσματική και αποδοτική η εξοικονόμηση ενέργειας. 4. Συνεχής ανταλλαγή γνώσεων μέσω του προγράμματος Green Partnerships. ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΑ ΒΗΜΑΤΑ 1. θα γίνει ο σχεδιασμός των ακόλουθων: ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ Βασικές Πιλοτικές Ενέργειες 1. Μελέτη σκοπιμότητας από το Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών το Μάρτιο του 2014 με τίτλο «Τεχνοοικονομική μελέτη σκοπιμότητας για τη διαχείριση της βιομάζας και της χρήσης πράσινων αποβλήτων στο Δήμο Λακατάμιας». 2. Μελέτη σκοπιμότητας από το Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών το Μάρτη του 2014 με τίτλο «Δημοτικό Κολυμβητήριο Λακατάμιας Συνοπτικός Ενεργειακός Έλεγχος με βάση την Κ.Δ.Π. 171/2012». 3. Μέχρι τον Μάιο του 2015 θα ολοκληρωθούν τα αρχιτεκτονικά σχέδια και το χωροταξικό σχέδιο για το χώρο πρασίνου της δυτικής όχθης του Πεδιαίου Ποταμού.» Λεπτομερής βιοκλιματικός σχεδιασμός για το περιβαλλοντικό κέντρο. Βοτανικός κήπος και αστικό πάρκο. Εξωραϊσμός της όχθης του Πεδιαίου ποταμού. Το Δεκέμβριο του 2014 ολοκληρώθηκε το προκαταρτικό χωροταξικό σχέδιο για το χώρο πρασίνου μήκους 2km κατά μήκος της όχθης του Πεδιαίου Ποταμού. Ετοιμάστηκαν τα έγγραφα προσφορών ( για να επιλεγεί η ομάδα των σχεδιαστών, αρχιτέκτονες, μηχανικοί και επιμετρητές ), έχουν γίνει προκηρύξεις και δημιουργήθηκε τεχνική επιτροπή για να αξιολογήσει τις προσφορές που έχουν παραληφθεί. Ο σχεδιασμός έχει ανατεθεί στον Χρ. Αβρααμίδη & συνεργάτες, ο σχεδιασμός θα ολοκληρωθεί το Μάιο του 2015. Έχει εκπονηθεί επίσης γεωλογική μελέτη της περιοχής για να μπορέσουν οι μηχανικοί να υπολογίσουν το είδος της θεμελίωσης του προτεινόμενου κτιρίου. Μελλοντικές Ενέργειες 1. Τοποθέτηση/Χρήση/έλεγχος Εφαρμογή της χρήσης της βιομάζας και των δημοτικών πράσινων αποβλήτων για την παραγωγή ενέργειας, ως κύρια ανανεώσιμη πηγή. Ο λέβητας βιομάζας, ο θρυμματιστής ξυλείας και ο αφυγραντήρας θα εγκατασταθούν στο Δημοτικό Κολυμβητήριο. Εξωραϊσμός της δυτικής όχθης του Πεδιαίου Ποταμού 4. Βιοκλιματικός σχεδιασμός της δυτικής όχθης του Πεδιαίου Ποταμού και του περιβαλλοντικού κέντρου εκπαίδευσης.
5. Εφαρμογή φωτιστικών LED σε όλα τα αστικά πάρκα και δημοτικά κτίρια. ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΑΠΟΚΤΗΘΕΙ Η περιοχή βρίσκεται στο κέντρο του δήμου και καλύπτει έναν ανοιχτό χώρο πρασίνου έκτασης περίπου 2 χιλιομέτρων και περίπου 50 μέτρα πλάτους. Ο στόχος του Δήμου είναι να προχωρήσει σε λεπτομερή αρχιτεκτονικό χωροταξικό σχεδιασμό της περιοχής για να παρέχουν ψυχαγωγικές, εκπαιδευτικές, ψυχαγωγικές και αθλητικές δραστηριότητες όχι μόνο για τους κατοίκους του δήμου αλλά για όλη την περιοχή της Λευκωσίας. Ένα τέτοιο μακροπρόθεσμο σχέδιο θα παρέχει στο Δήμο Λακατάμιας την ταυτότητα που δεν έχει τώρα η περιοχή. Ως εκ τούτου ο Δήμος έχει εργαστεί στην προετοιμασία των δραστηριοτήτων και των σχεδίων που θα περιληφθούν στην περιοχή, έχει δημιουργήσει μια ομάδα εργασίας και έχουν γίνει διάφορες συναντήσεις με τα σχετικά κυβερνητικά τμήματα για να συμφωνηθεί η διαδικασία και το πλαίσιο των ενεργειών / σχεδίων. Ο προκαταρτικός κατάλογος των ενεργειών περιλαμβάνει: Κεντρική Πλατεία. Μουσείο. Ανοικτό κινηματογράφο και μικρό αμφιθέατρο. τοίχους αντιστήριξης εντός της κοίτης του ποταμού. Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης & ευαισθητοποίησης. Βοτανικό κήπο, παιδικές χαρές, χώρο αναψυχή, καθιστικά. Φυσικά μονοπάτια για πεζούς και ποδηλάτες. Αθλητικές δραστηριότητες και χώρους στάθμευσης. Καθώς το γραμμικό πάρκο Πεδιαίου αντιπροσωπεύει μια περιβαλλοντικά ευαίσθητη περιοχή θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή έτσι ώστε τα έργα που αναφέρονται παραπάνω θα πρέπει να σχεδιαστούν με πλήρη αξιοποίηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, χρήση ανακυκλωμένου νερού, αυτόνομους ηλιακούς συλλέκτες για τον ανοικτό δημόσιο φωτισμό κ.λπ. Οι αρχές του βιοκλιματικού σχεδιασμού θα πρέπει να ακολουθηθούν κατά τη προετοιμασία του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού των κτιρίων που αναφέρονται παραπάνω. Φωτογραφικό Υλικό
Η τρέχουσα χρήση των λεβήτων πετρελαίου θα αντικατασταθεί από την πρόσθετη χρήση του λέβητα βιομάζας. Θρυμματιστής + λέβητας αφυγραντήρας πρόκειται να εγκατασταθούν και να συνδεθούν με τους σωλήνες νερού. Πλεονέκτημα: Ο καυστήρας βιομάζας είναι κινητός και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη θέρμανση και άλλων δημοτικών κτιρίων. Τοποθεσία: από το Κέντρο Υγείας μέχρι τη Λεωφόρο Αγίου Γεωργίου 1200 χ 45 μ. Κατά μέσο όρο = 55000m 2.