ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ Βρυξέλλες, 10 Ιουλίου 2018 Ακυρώνει και αντικαθιστά την ανακοίνωση της 27ης Φεβρουαρίου 2018 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΟΥΣ ΑΠΟΧΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΗΝΩΜΕΝΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΚΑΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΗΣ ΕΕ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΩΝ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ Στις 29 Μαρτίου 2017, το Ηνωμένο Βασίλειο γνωστοποίησε την πρόθεσή του να αποχωρήσει από την Ένωση, δυνάμει του άρθρου 50 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το γεγονός αυτό σημαίνει ότι το σύνολο του πρωτογενούς και του παράγωγου δικαίου της Ένωσης θα παύσει να ισχύει ως προς το Ηνωμένο Βασίλειο από την 30ή Μαρτίου 2019, ώρα 00:00 Κεντρικής Ευρώπης (CET) («ημερομηνία αποχώρησης») 1, εκτός αν καθοριστεί άλλη ημερομηνία με κυρωμένη συμφωνία αποχώρησης 2. Εκείνη τη χρονική στιγμή το Ηνωμένο Βασίλειο θα καταστεί πλέον «τρίτη χώρα» 3. Η προετοιμασία της αποχώρησης δεν αποτελεί θέμα μόνο των αρχών της ΕΕ και των εθνικών αρχών αλλά και των ιδιωτών. Δεδομένης της σημαντικής αβεβαιότητας, ιδίως όσον αφορά το περιεχόμενο ενδεχόμενης συμφωνίας αποχώρησης, υπενθυμίζονται σε όλους τους ενδιαφερόμενους ορισμένες έννομες συνέπειες που θα πρέπει να ληφθούν υπόψη όταν το Ηνωμένο Βασίλειο καταστεί τρίτη χώρα. Με την επιφύλαξη τυχόν μεταβατικών ρυθμίσεων που μπορεί να περιέχει μια ενδεχόμενη συμφωνία αποχώρησης, από την ημερομηνία αποχώρησης, οι κανόνες της ΕΕ στον τομέα των σιδηροδρομικών μεταφορών θα παύσουν να ισχύουν ως προς το Ηνωμένο Βασίλειο. Το γεγονός αυτό θα έχει, ιδίως, τις ακόλουθες συνέπειες στα επιμέρους πεδία των σιδηροδρομικών μεταφορών: 1 2 3 Επιπλέον, σύμφωνα με το άρθρο 50 παράγραφος 3 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, σε συμφωνία με το Ηνωμένο Βασίλειο, δύναται να αποφασίσει ομόφωνα ότι οι Συνθήκες θα παύσουν να ισχύουν σε μεταγενέστερη ημερομηνία. Οι διαπραγματεύσεις με το Ηνωμένο Βασίλειο συνεχίζονται με σκοπό να επιτευχθεί συμφωνία αποχώρησης. Τρίτη χώρα είναι μια χώρα που δεν είναι μέλος της ΕΕ.
1. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΩΝ ΥΠΟΔΟΜΩΝ Σύμφωνα με το κεφάλαιο III της οδηγίας 2012/34/ΕΕ για τη δημιουργία ενιαίου ευρωπαϊκού σιδηροδρομικού χώρου 4, για να παρέχουν οι σιδηροδρομικές επιχειρήσεις υπηρεσίες σιδηροδρομικών μεταφορών, χρειάζεται άδεια, για την οποία έχουν δικαίωμα να υποβάλουν αίτηση στο κράτος μέλος της ΕΕ όπου είναι εγκατεστημένες. Η άδεια ισχύει στο σύνολο του εδάφους της Ένωσης, εφόσον η επιχείρηση εκπληρώνει τις υποχρεώσεις που καθορίζονται στο κεφάλαιο ΙΙΙ της οδηγίας 2012/34/ΕΕ. Από την ημερομηνία αποχώρησης, οι άδειες που εκδίδονται από το Ηνωμένο Βασίλειο θα παύσουν να ισχύουν στην ΕΕ των 27. Οι σιδηροδρομικές επιχειρήσεις που είναι κάτοχοι τέτοιας άδειας και επιθυμούν να συνεχίσουν να δραστηριοποιούνται στην ΕΕ των 27 θα πρέπει, από την ημερομηνία αποχώρησης, να υποβάλουν αίτηση για νέα άδεια σε κράτος μέλος της ΕΕ των 27 σύμφωνα με το κεφάλαιο ΙΙΙ της οδηγίας 2012/34/ΕΕ. Οι σιδηροδρομικές επιχειρήσεις που παρέχουν υπηρεσίες διασυνοριακών μεταφορών μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της ΕΕ των 27 και επιθυμούν να συνεχίσουν τις εν λόγω μεταφορές μετά την ημερομηνία αποχώρησης, θα πρέπει να συμμορφώνονται με τις νομικές απαιτήσεις που ισχύουν τόσο στην ΕΕ των 27 όσο και στο Ηνωμένο Βασίλειο. Οι επιχειρήσεις αυτές θα πρέπει, επομένως, να εξασφαλίσουν ότι διαθέτουν άδεια ισχύουσα στην ΕΕ των 27 για τα εντός του εδάφους της ΕΕ των 27 τμήματα των υπηρεσιών διασυνοριακών μεταφορών. Από το άρθρο 17 παράγραφος 1 της οδηγίας 2012/34/ΕΕ προκύπτει ότι η εγκατάσταση σε ένα από τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ αποτελεί προϋπόθεση για την απόκτηση άδειας της ΕΕ των 27. 2. ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΩΝ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΩΝ Σύμφωνα με το άρθρο 10 της οδηγίας 2004/49/ΕΚ για την ασφάλεια των κοινοτικών σιδηροδρόμων 5, η πρόσβαση σιδηροδρομικής επιχείρησης στη σιδηροδρομική υποδομή της Ένωσης υπόκειται στην έκδοση πιστοποιητικού ασφάλειας από κράτος μέλος. Από την ημερομηνία αποχώρησης, τα πιστοποιητικά ασφάλειας που έχει εκδώσει το Ηνωμένο Βασίλειο σύμφωνα με το άρθρο 10 της οδηγίας θα παύσουν να ισχύουν στην ΕΕ των 27. Οι σιδηροδρομικές επιχειρήσεις που είναι κάτοχοι τέτοιου πιστοποιητικού και επιθυμούν να συνεχίσουν να δραστηριοποιούνται στην ΕΕ των 27 θα πρέπει, από την ημερομηνία αποχώρησης, να υποβάλουν αίτηση για νέο πιστοποιητικό σε κράτος μέλος της ΕΕ των 27 6 σύμφωνα με το άρθρο 10 της οδηγίας 2004/49/ΕΕ. Σύμφωνα με το άρθρο 14α παράγραφος 4 της οδηγίας 2004/49/ΕΚ, κάθε φορέας υπεύθυνος για τη συντήρηση εμπορευματικών φορταμαξών υπόκειται σε 4 5 6 Οδηγία 2012/34/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 21ης Νοεμβρίου 2012, για τη δημιουργία ενιαίου ευρωπαϊκού σιδηροδρομικού χώρου, ΕΕ L 343 της 14.12.2012, σ. 32. Οδηγία 2004/49/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 29ης Απριλίου 2004, για την ασφάλεια των κοινοτικών σιδηροδρόμων (οδηγία για την ασφάλεια των σιδηροδρόμων), ΕΕ L 164 της 30.4.2004, σ. 44. Πιο συγκεκριμένα, θα χρειάζονται την έκδοση πιστοποιητικού ασφάλειας - μέρος Α από κράτος μέλος της ΕΕ των 27 για να εκτελούν μεταφορές εντός της ΕΕ και πιστοποιητικό ασφάλειας μέρος Β από κάθε κράτος μέλος στο οποίο θα εκτελούν μεταφορές. 2
υποχρέωση πιστοποίησης. Από την ημερομηνία αποχώρησης, τα πιστοποιητικά που έχει εκδώσει το Ηνωμένο Βασίλειο θα παύσουν να ισχύουν στην ΕΕ των 27 7. Οι υπεύθυνοι για τη συντήρηση φορείς που είναι κάτοχοι πιστοποιητικού που έχει εκδοθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο και επιθυμούν να συνεχίσουν την επαγγελματική τους δραστηριότητα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, θα πρέπει να υποβάλουν αίτηση για πιστοποιητικό σε κράτος μέλος της ΕΕ των 27. Πέραν αυτού, από την ημερομηνία αποχώρησης, υπεύθυνοι για τη συντήρηση φορείς μπορούν να ζητούν την έκδοση πιστοποιητικού σύμφωνα με το νομικό πλαίσιο της σύμβασης για τις διεθνείς σιδηροδρομικές μεταφορές (COTIF), στην οποία είναι συμβαλλόμενα μέρη 8 τα 26 κράτη μέλη της ΕΕ που έχουν σιδηροδρομικό σύστημα 9. 3. ΔΙΑΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ 10 Διάθεση στην αγορά σιδηροδρομικών προϊόντων που εμπίπτουν στην οδηγία 2008/57/ΕΚ: Για τα εν λόγω προϊόντα, οι τεχνικές προδιαγραφές διαλειτουργικότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθορίζουν τις εφαρμοστέες διαδικασίες αξιολόγησης της συμμόρφωσης και το κατά πόσον, για καθεμία από αυτές, απαιτείται η παρέμβαση τρίτου μέρους (κοινοποιημένου οργανισμού ή ορισθέντος οργανισμού). Όσον αφορά τη διάθεση των προϊόντων αυτών στην αγορά, η παρούσα ανακοίνωση θα πρέπει να νοείται σε συνδυασμό με τη γενική ανακοίνωση προς τους οικονομικούς φορείς που υπόκεινται στη νομοθεσία της Ένωσης στον τομέα των βιομηχανικών προϊόντων 11, και ιδίως με την ενότητα 2 της εν λόγω ανακοίνωσης σχετικά με τις διαδικασίες αξιολόγησης της συμμόρφωσης και τους κοινοποιημένους οργανισμούς. Οι συνέπειες της αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ που περιγράφονται στη γενική ανακοίνωση ισχύουν πλήρως για τα πιστοποιητικά που εκδίδουν οργανισμοί οι οποίοι έχουν κοινοποιηθεί (για τους κοινοποιημένους οργανισμούς) ή ορισθεί (για τους ορισθέντες οργανισμούς) από το Ηνωμένο Βασίλειο (εφεξής «κοινοποιημένοι οργανισμοί/ορισθέντες οργανισμοί στο Ηνωμένο Βασίλειο»). Στις παραγράφους που ακολουθούν εξετάζονται οι ειδικές 7 8 9 10 11 Το ίδιο ισχύει και για τα πιστοποιητικά των υπεύθυνων για τη συντήρηση φορέων που έχουν αναγνωρισθεί από το Ηνωμένο Βασίλειο ή διαπιστευθεί από οργανισμό διαπίστευσης του Ηνωμένου Βασιλείου σύμφωνα με το άρθρο 10 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 445/2011 για σύστημα πιστοποίησης φορέων υπεύθυνων για τη συντήρηση εμπορευματικών φορταμαξών και για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 653/2007 (ΕΕ L 122 της 11.5.2011, σ. 22). Βλ. άρθρο 15 παράγραφος 2 του προσαρτήματος Ζ της σύμβασης COTIF και ενιαίους κανόνες που έχουν καθορισθεί σύμφωνα με το εν λόγω άρθρο, όσον αφορά την πιστοποίηση υπεύθυνου για τη συντήρηση φορέα βάσει της COTIF. Για την αλληλεπίδραση μεταξύ των πιστοποιητικών υπεύθυνων για τη συντήρηση φορέων σύμφωνα με την οδηγία 2004/49/ΕΚ και τη σύμβαση COTIF, βλ. άρθρο 3α παράγραφος 5 του ιδίου προσαρτήματος. Η Μάλτα και η Κύπρος δεν διαθέτουν σιδηροδρομικό σύστημα. Οι αρχές που καθορίζονται στην παρούσα ενότητα θα ισχύουν και βάσει της οδηγίας (ΕΕ) 2016/797 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Μαΐου 2016, σχετικά με τη διαλειτουργικότητα του σιδηροδρομικού συστήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ L 138 της 26.5.2016, σ. 44) όταν οι σχετικές διατάξεις καταστούν εφαρμοστέες στα αντίστοιχα κράτη μέλη. https://ec.europa.eu/growth/single-market/goods_en. 3
περιπτώσεις σχετικά με τη διάθεση στοιχείων διαλειτουργικότητας στην αγορά και τη χρήση τους και τη θέση οχημάτων και υποσυστημάτων σε λειτουργία. Διάθεση στοιχείων διαλειτουργικότητας στην αγορά και χρήση τους: Σύμφωνα με τα άρθρο 10 και το άρθρο 13 παράγραφος 2 της οδηγίας 2008/57/ΕΚ σχετικά με τη διαλειτουργικότητα του κοινοτικού σιδηροδρομικού συστήματος 12, για τη διάθεση στοιχείου διαλειτουργικότητας στην αγορά ενδέχεται να απαιτείται αξιολόγηση της συμμόρφωσης/της καταλληλότητας χρήσης από κοινοποιημένο οργανισμό. Οσάκις απαιτείται αξιολόγηση από κοινοποιημένο οργανισμό, ισχύουν πλήρως οι συνέπειες της αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ οι οποίες περιγράφονται στη γενική ανακοίνωση για τα βιομηχανικά προϊόντα που αναφέρεται στην προηγούμενη παράγραφο. Στοιχείο διαλειτουργικότητας που έχει διατεθεί στην αγορά πριν από την ημερομηνία αποχώρησης με πιστοποιητικό συμμόρφωσης/καταλληλότητας χρήσης που έχει εκδώσει κοινοποιημένος οργανισμός στο Ηνωμένο Βασίλειο μπορεί να χρησιμοποιείται, κατά τη διάρκεια ισχύος του πιστοποιητικού συμμόρφωσης/καταλληλότητας χρήσης, σε υποσυστήματα ή οχήματα των οποίων η θέση σε λειτουργία έχει εγκριθεί πριν από την ημερομηνία αποχώρησης. Θέση οχημάτων και υποσυστημάτων σε λειτουργία: Σύμφωνα με το άρθρο 21 της οδηγίας 2008/57/ΕΚ, σιδηροδρομικό όχημα πριν χρησιμοποιηθεί σε σιδηροδρομικό δίκτυο, πρέπει να εγκριθεί για τη θέση του σε λειτουργία από την εθνική αρχή ασφάλειας που είναι αρμόδια για το συγκεκριμένο δίκτυο σύμφωνα με την εν λόγω οδηγία. Οι εγκρίσεις θέσης οχημάτων σε λειτουργία σύμφωνα με το άρθρο 21 της οδηγίας 2008/57/ΕΚ που έχουν εκδοθεί στην ΕΕ των 27 πριν από την ημερομηνία αποχώρησης θα παραμείνουν σε ισχύ μετά την ημερομηνία αποχώρησης, ακόμη και εάν έχουν χορηγηθεί με βάση πιστοποιητικά ελέγχου που έχουν εκδοθεί από κοινοποιημένους οργανισμούς/ορισθέντες οργανισμούς στο Ηνωμένο Βασίλειο. Το ίδιο ισχύει για τις εγκρίσεις θέσης υποσυστημάτων σε λειτουργία σύμφωνα με τα άρθρα 15 και 20 της οδηγίας 2008/57/ΕΚ. Από την ημερομηνία αποχώρησης, ωστόσο, οι εγκρίσεις θέσης σε λειτουργία σύμφωνα με τα άρθρα 15, 20 και 21 της οδηγίας 2008/57/ΕΚ πρέπει υποχρεωτικά να βασίζονται σε πιστοποιητικά ελέγχου εκδοθέντα από κοινοποιημένους οργανισμούς/ορισθέντες οργανισμούς στην ΕΕ των 27. Από την ημερομηνία αποχώρησης, η χρήση σιδηροδρομικού υλικού που έχει εγκριθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο για διεθνή κυκλοφορία εντός της ΕΕ θα διέπεται από τη σύμβαση COTIF, και ιδίως από τα προσαρτήματα Ζ 13 και ΣΤ 14 αυτής. 12 13 Οδηγία 2008/57/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Ιουνίου 2008, σχετικά με τη διαλειτουργικότητα του κοινοτικού σιδηροδρομικού συστήματος, ΕΕ L 191 της 18.7.2008, σ. 1. «Ενιαίοι κανόνες σχετικά με την τεχνική αποδοχή του σιδηροδρομικού υλικού που χρησιμοποιείται στη διεθνή κυκλοφορία». Για την αλληλεπίδραση μεταξύ των πιστοποιητικών οχημάτων σύμφωνα με την οδηγία 2008/57/ΕΚ και τη σύμβαση COTIF, βλ. άρθρο 3α του προσαρτήματος Ζ της σύμβασης COTIF. 4
4. ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΜΗΧΑΝΟΔΗΓΩΝ Η οδηγία 2007/59/EΚ 15 καθορίζει τους όρους και τις διαδικασίες πιστοποίησης των μηχανοδηγών μηχανών έλξης και συρμών στο σιδηροδρομικό σύστημα της Ένωσης. Ειδικότερα, ο μηχανοδηγός απαιτείται να διαθέτει ειδική άδεια και ειδικό πιστοποιητικό. Η άδεια εκδίδεται από αρμόδια αρχή κράτους μέλους, ενώ το πιστοποιητικό εκδίδεται από τις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις και τους διαχειριστές υποδομής. Σύμφωνα με το άρθρο 7, άδεια που εκδίδεται από κράτος μέλος ισχύει στο σύνολο του εδάφους της Ένωσης, ενώ το πιστοποιητικό ισχύει για τις υποδομές και το τροχαίο υλικό που αναγράφονται σε αυτό. Από την ημερομηνία αποχώρησης, οι άδειες και τα πιστοποιητικά μηχανοδηγών που έχει εκδώσει το Ηνωμένο Βασίλειο θα παύσουν να ισχύουν στην ΕΕ των 27. Μηχανοδηγοί με άδεια/πιστοποιητικό που έχει εκδοθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι οποίοι εργάζονται σε άλλο κράτος μέλος, θα πρέπει να προβούν από την ημερομηνία αποχώρησης στις αναγκαίες ενέργειες προκειμένου να λάβουν έγγραφα πιστοποίησης ισχύοντα στην ΕΕ των 27. Συνεπώς, οι σιδηροδρομικές επιχειρήσεις ή οι διαχειριστές υποδομής στην ΕΕ που απασχολούν μηχανοδηγούς με έγγραφα πιστοποίησης που έχουν εκδοθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο καλούνται να ενημερώσουν τα εν λόγω πρόσωπα ότι χρειάζεται να αποκτήσουν νέα έγγραφα πιστοποίησης ισχύοντα στην ΕΕ των 27 από την ημερομηνία αποχώρησης. Οι σιδηροδρομικές επιχειρήσεις που παρέχουν υπηρεσίες διασυνοριακών μεταφορών μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της ΕΕ των 27 και επιθυμούν να συνεχίσουν να τις παρέχουν μετά την ημερομηνία αποχώρησης, θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι οι μηχανοδηγοί στα τμήματα των εν λόγω υπηρεσιών διασυνοριακών μεταφορών που βρίσκονται στο έδαφος της ΕΕ-27 διαθέτουν τις απαραίτητες άδειες/πιστοποιητικά που έχουν εκδοθεί στην ΕΕ των 27. Στον δικτυακό τόπο της Επιτροπής σχετικά με τις σιδηροδρομικές μεταφορές (https://ec.europa.eu/transport/modes/rail_en) δίδονται γενικές πληροφορίες σχετικά με τους κανόνες σιδηροδρομικών μεταφορών στην Ένωση. Οι σελίδες αυτές θα επικαιροποιούνται με περαιτέρω πληροφορίες, εφόσον είναι αναγκαίο. Ευρωπαϊκή Επιτροπή Γενική Διεύθυνση Κινητικότητας και Μεταφορών 14 15 «Ενιαίοι κανόνες σχετικά με την επικύρωση των τεχνικών προτύπων και την υιοθέτηση ενιαίων τεχνικών προδιαγραφών που εφαρμόζονται στο σιδηροδρομικό υλικό που προορίζεται να χρησιμοποιηθεί στη διεθνή κυκλοφορία». Οδηγία 2007/59/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Οκτωβρίου 2007, σχετικά με την πιστοποίηση του προσωπικού οδήγησης μηχανών έλξης και συρμών στο σιδηροδρομικό σύστημα της Κοινότητας, ΕΕ L 315 της 3.12.2007, σ. 51. 5