2.Σε ποιές κατηγορίες ταξινομούνται οι επαγγελματικοί κίνδυνοι; Οι επαγγελματικοί κίνδυνοι μπορούν να ταξινομηθούν σε 3 ομάδες:

1.Τί ονομάζουμε επαγγελματικό κίνδυνο; Με τον όρο επαγγελματικό κίνδυνο εννοούμε τον κίνδυνο για την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων ο οποίος προέρχεται από την επαγγελματική έκθεση στους βλαπτικούς παράγοντες του εργασιακού περιβάλλοντος. Ο επαγγελματικός κίνδυνος σχετίζεται α) με την πιθανότητα ή τη συχνότητα έκθεσης των εργαζομένων σε κάποια πηγή έκθεσης που βρίσκεται στον εργασιακό χώρο (π.χ. θόρυβος, χημικές ουσίες, μονότονη ή επαναληπτική εργασία απροστάτευτα κινούμενα μέρη μηχανών), και β) με τη σοβαρότητα των συνεπειών, δηλαδή τη βιολογική βλάβη που προκλήθηκε από την έκθεση αυτή. 2.Σε ποιές κατηγορίες ταξινομούνται οι επαγγελματικοί κίνδυνοι; Οι επαγγελματικοί κίνδυνοι μπορούν να ταξινομηθούν σε 3 ομάδες: 1η ομάδα:κίνδυνοι για τη ασφάλεια ή κίνδυνοι ατυχήματος, που οφείλεται σε: Κτιριακές δομές Μηχανές Ηλεκτρικές εγκαταστάσεις Επικίνδυνες ουσίες Πυρκαγιές και εκρήξεις 2η ομάδα: κίνδυνοι για την υγεία, που οφείλονται σε: Χημικούς παράγοντες Φυσικούς παράγοντες Βιολογικούς παράγοντες 3η ομάδα: εγκάρσιοι κίνδυνοι για την υγεία και την ασφάλεια, που οφείλονται σε: Οργάνωση εργασίας Ψυχολογικούς παράγοντες Εργονομικούς παράγοντες Αντίξοες συνθήκες εργασίας 3.Τί ονομάζουμε εκτίμηση επαγγελματικού κινδύνου; Εκτίμηση επαγγελματικού κινδύνου ονομάζεται η συστηματική εξέταση όλων των πλευρών κάθε διεξαγόμενης εργασίας, με σκοπό να διαπιστωθεί 1) τί θα μπορούσε να προκαλέσει ζημιές ή βλάβες 2) κατά πόσο θα μπορούσαν να εξαλειφθούν οι πηγές κινδύνου και αν αυτό δε γίνεται 3) ποιά μέτρα πρόληψης εφαρμόζονται ή πρέπει να εφαρμοστούν προκειμένου να ελεγχθούν 1

οι κίνδυνοι. Η εκτίμηση αυτή είναι υποχρεωτική με βάση το Π.Δ. 17/96 και γίνεται είτε από τον γιατρό εργασίας, είτε από τον τεχνικό ασφαλείας. 4.Ποιά είναι τα βήματα της εκτίμησης επαγγελματικού κινδύνου; 1) Εντοπισμός των κινδύνων 2) προσδιορισμός των ατόμων ή των ομάδων εργαζομένων που μπορεί να υποστούν βλάβη 3) αξιολόγηση των κινδύνων, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν λαμβάνονται επαρκείς προφυλάξεις 4) περιγραφή των μέτρων που πρέπει να ληφθούν 5) έλεγχος των αποτελεσμάτων της εκτίμησης κινδύνου και αναθεώρησή της εφόσον κριθεί απαραίτητο. Σχηματική απεικόνιση εκτίμησης επαγγελματικού κινδύνου 5.Τί συμβολίζουν οι πινακίδες της μόνιμης σήμανσης; 1) Σήματα απαγόρευσης 2) σήματα προειδοποίησης 3) σήματα υποχρέωσης 4) σήματα εντοπισμού. 2

6.Ποιά γενική μορφή έχει κάθε είδος σήμανσης; 7.Ποια πρέπει να είναι τα χαρακτηριστικά των πινακίδων μόνιμης σήμανσης; Οι πινακίδες θα πρέπει α) να είναι απλές β) να αποτελούνται από ανθεκτικό υλικό γ)να φωτίζονται επαρκώς και να αποτελούνται από φωσφορίζον υλικό δ) να μη συγχέονται μεταξύ τους ως προς το τί σημαίνει καθεμιά ε) να είναι εύκολα ορατές. 8.Σε ποιές κατηγορίες διακρίνονται τα Μέσα Ατομικής Προστασίας (Μ.Α.Π.); Ανάλογα με το μέρος του σώματος που προστατεύουν, τα Μ.Α.Π. διακρίνονται στις εξής κατηγορίες: 1) προσώπου & κεφαλής 2) κορμού 3) ματιών & προσώπου 4) κορμού 5) ακοής 6) αναπνευστικών οδών 7) προστασίας από πτώσεις, πνιγμό & ηλεκτροπληξία. 9.Ποιοί είναι οι βασικοί κανόνες ασφαλείας που αφορούν τα μηχανήματα; Οι βασικοί κανόνες ασφαλείας των μηχανημάτων καθορίζονται από το Π.Δ. 395/94, όπου αναφέρονται οι βασικές υποχρεώσεις των εργοδοτών σχετικά με τον εξοπλισμό εργασίας. Σύμφωνα με το Π.Δ. αυτό, τα μηχανήματα θα πρέπει α) να διαθέτουν κατάλληλα συστήματα ασφαλείας (π.χ. φωτοκύτταρα, προφυλακτήρες) β) να διαθέτουν όργανα ελέγχου λειτουργίας γ) να διαθέτουν διάταξη επείγουσας διακοπής λειτουργίας δ) να είναι σχεδιασμένα έτσι, ώστε να μειώνεται η επιβάρυνση του μυοσκελετικού συστήματος ε) να φέρουν πιστοποίηση CE (Ευρωπαϊκής Ένωσης) στ) να έχουν γραπτές οδηγίες ασφαλούς χρήσης, που θα αναφέρονται: 1) στα απαιτούμενα προσόντα των χειριστών 2) στα συστήματα ασφαλείας 3) στις συνθήκες σωστής χρήσης του 3

μηχανήματος 4) στις έκτακτες καταστάσεις που μπορεί να προκύψουν 5) απαιτούμενα Μ.Α.Π. Το Π.Δ. 31/1990 καθορίζει τους τύπους μηχανημάτων (π.χ. γερανοφόρα, περονοφόρα, διατρητικα κ.α.) για τα οποία απαιτείται ο χειριστής τους να έχει την ανάλογη άδεια μηχανοδηγού-χειριστή Α,Β,Γ και Δ τάξης. Στους κανόνες ασφαλείας περιλαμβάνεται και η ορθή συντήρηση των μηχανών, βάσει των εξής προϋποθέσεων: τήρηση βιβλιαρίου προληπτικού ελέγχου εκτέλεση εργασιών επισκευής, μετατροπής, προληπτικού ελέγχου & συντήρησης του εξοπλισμού αποκλειστικά από αυτούς που έχουν αρμοδιότητα βάσει του Ν.6422/34. ύπαρξη και δεύτερου συντηρητή κατά τη διεξαγωγή εργασιών συντήρησης και δυνατότητα απεγκλωβισμού των συντηρητών σε περίπτωση ατυχήματος. παροχή μετά το τέλος των εργασιών γραπτής οδηγίας ασφαλούς συντήρησης 10.Τί ονομάζουμε εργατικό ατύχημα: Εργατικό ατύχημα ονομάζεται κάθε ανεπιθύμητη σωματική βλάβη ή θάνατος εργαζομένου από βίαιο ή απροσδόκητο συμβάν κατά τη διάρκεια της εργασίας ή εξαιτίας αυτής (κατά τη μετάβαση προς ή την αποχώρηση από την εργασία). Ατύχημα, σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία, είναι και αυτό το οποίο συμβαίνει κατά τη μετάβαση προς το χώρο εργασίας ή την αποχώρηση από αυτόν, ανεξάρτητα από το μέσο μεταφοράς, αρκεί να υπάρχει χρονική και χωρική συσχέτιση. Τα εργατικά ατυχήματα διακρίνονται στις εξής κατηγορίες: ανάλογα με τη σχέση εργασίας ανάλογα με τη σοβαρότητα ανάλογα με το χώρο που συνέβησαν εργατικά ατυχήματα προσωπικού της επιχείρησης εργατικά ατυχήματα υπεργολάβων που απασχολούνται στο χώρο της επιχείρησης μη εργατικά ατυχήματα τρίτων μικρά ατυχήματα (διακοπή εργασίας μιας ημέρας) κοινά ατυχήματα (διακοπή εργασίας πάνω από μια ημέρα) σοβαρά ατυχήματα (ακρωτηριασμοί, μόνιμες αναπηρίες) θανατηφόρα ατυχήματα που συνέβησαν στους χώρους δραστηριοτήτων της επιχείρησης ατυχήματα μετάβασης από και προς την εργασία 4

11.Σε ποιές κατηγορίες ταξινομούνται οι αιτίες των εργατικών ατυχημάτων και σε τί ποσοστό; Τα εργατικά ατυχήματα οφείλονται σε αιτίες που εντοπίζονται α) στον ίδιο τον εργαζόμενο (80% των ατυχημάτων) β) στο περιβάλλον εργασίας & τα μέσα παραγωγής (15% των ατυχημάτων) γ) σε απρόβλεπτα γεγονότα. Στα αίτια που εντοπίζονται στον εργαζόμενο περιλαμβάνονται: Η ηλικία Η απειρία ή η άγνοια του εργαζόμενου Η διανοητική ικανότητα του εργαζόμενου Η κόπωση Συναισθηματικοί και παθολογικοί παράγοντες Κακές συνήθειες των εργαζομένων (υπερβάλλων ζήλος κατά την εργασία ή μοιρολατρική προσέγγιση- αν είναι να συμβεί θα συμβεί ). Στα αίτια που εντοπίζονται στο περιβάλλον εργασίας και στα μέσα παραγωγής περιλαμβάνονται: Κακός φωτισμός, αερισμός και θέρμανση Κακή κατάσταση δαπέδων & κλιμάκων Κακό στοίβαγμα και διακίνηση των υλικών Ακαταστασία του χώρου εργασίας & έλλειψη καθαριότητας Ελαττωματικά εργαλεία & μηχανήματα-μηχανήματα χωρίς προφυλακτήρες. 12.Ποιές είναι οι συνέπειες των εργατικών ατυχημάτων; ΑΜΕΣΕΣ Έξοδα και δαπάνες Α' βοηθειών νοσοκομειακή και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη επιδοτήσεις και αποζημιώσεις συντάξεις πρόωρος θάνατος ΕΜΜΕΣΕΣ οικονομική αποζημίωση του θύματος χαμένες εργατοώρες χρόνος απασχόλησηςγια τη διερεύνηση των αιτίων ζημιά σε μηχανήματα, υλικά, εγκαταστάσεις κόστος αντικατάστασης θύματος από άλλο εργαζόμενο 5

καθυστέρηση ή σταμάτημα παραγωγής κακό ψυχολογικό κλίμα στην επιχείρηση ανθρώπινος πόνος του θύματος & της οικογένειάς του ψυχολογικά προβλήματα θύματος (φοβίαμετατραυματική εκδικητική συμπεριφορά κόστος αποκατάστασης-επανένταξης μείωση απόδοσης ή ανάγκη αλλαγής θέσης κακή εικόνα προς τα έξω 13.Δώστε τον ορισμό των εννοιών αριθμός ατυχημάτων & χαμένες ανθρωποημέρες Αριθμός ατυχημάτων: πρόκειται για τα αναφερθέντα εργατικά ατυχήματα που έχουν ως αποτέλεσμα την αποχή του θύματος από την εργασία τουλάχιστον μια ημέρα. Χαμένες ανθρωποημέρες: θεωρούμε τις ανθρωποημέρες (Α/Η) από την ημέρα του ατυχήματος που απουσίασε δικαιολογημένα το θύμα, βάσει των δικαιολογητικών των γιατρών, χωρίς να λαμβάνουμε υπόψη αργίες και Σαββατοκύριακα. Υπολογίζουμε μόνο τις χαμένες Α/Η ατυχήματος μέσα στην εξεταζόμενη στατιστικά χρονική περίοδο (π.χ. έτος). 14.Τί είναι και πώς υπολογίζονται οι δείκτες συχνότητας και βαρύτητας ατυχημάτων; Δείκτης Συχνότητας: έχει άμεση σχέση με τον απόλυτο αριθμό των εργατικών ατυχημάτων και αναφέρεται σε συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Υπολογίζεται από τη σχέση Δείκτης συχνότητας= Αριθμός ατυχημάτων x 10 6 Αριθμός ανθρωποωρών εργασίας Δείκτης Βαρύτητας: έχει άμεση σχέση με τις ημέρες που έμειναν οι εργαζόμενοι μακριά από την εργασία τους. Υπολογίζεται από τη σχέση Δείκτης βαρύτητας= Αριθμός ανθρωποημερών εκτός εργασίας x 10 6 Αριθμός ανθρωποημερών εργασίας 15.Για ποιό λόγο θα πρέπει να προλαμβάνονται τα εργατικά ατυχήματα; Η πρόληψη των εργατικών ατυχημάτων και ασθενειών δεν μειώνει μόνο τις δαπάνες, αλλά συμβάλλει και στη βελτίωση της απόδοσης της επιχείρησης με πολλούς τρόπους: Οι υγιείς εργαζόμενοι είναι πιο παραγωγικοί και η παραγωγή τους είναι περισσότερο ποιοτική. 6

Λιγότερα εργατικά ατυχήματα και ασθένειες οδηγούν σε λιγότερες ανναρωτικές άδειες με αποτέλεσμα μικρότερες δαπάνες και μικρότερη αποδιοργάνωση της παραγωγικής διαδικασίας. Η βελτιστοποίηση του εξοπλισμού και του περιβάλλοντος εργασίας ως προς τις ανάγκες της εργασιακής διαδικασίας και η καλή συντήρησή τους συνεπάγονται μεγαλύτερη παραγωγικότητα, καλυτερη ποιότητα και λιγότερους κινδύνους για την υγεία και την ασφάλεια. Η μείωση των τραυματισμών και των ασθενειών σημαίνει λιγότερες ζημιές και λιγότερες υποχρεώσεις για την αποκατάστασή τους. 16.Ποιοί παράγοντες συμβάλλουν στην επίτευξη πρόληψης εργατικών ατυχημάτων; I. συγκροτημένη διαχείριση των κινδύνων για την υγεία και την ασφάλεια, η οποία εμπεριέχει: διαμόρφωση συγκεκριμένης πολιτικής καθορισμό στόχων όσον αφορά την υγεία και την ασφάλεια παροχή επαρκών πόρων για την υλοποίηση της πολιτικής ενσωμάτωση της υγείας και της ασφάλειας σε όλα τα επίπεδα των καθηκόντων διαχειριστικής λειτουργίας και λήψης αποφάσεων παροχή συμβουλών στους εργαζομένους παρακολούθηση και αναθεώρηση της πολιτικής προκειμένου να ελέγχεται η αποτελεσματικότητά της και το σύνολο του συστήματος II. συμμετοχή των εργαζομένων: διαβούλευση με το εργατικό δυναμικό αξιοποίηση των γνώσεων των εργαζομένων για τον προσδιορισμό των κινδύνων και την υλοποίηση εύχρηστων λύσεων 17.Στατιστικά εργατικών ατυχημάτων στην Ελλάδα Στα τέλη Σεπτεμβρίου 2005, το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας (Σ.ΕΠ.Ε) δημοσίευσε μια σειρά από στατιστικά στοιχεία σε σχέση εργατικά ατυχήματα στην Ελλάδα το χρονικό διάστημα 2000-2005.Τα στατιστικά αυτά στοιχεία αφορούν στα δηλωθέντα στο Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας (Σ.ΕΠ.Ε.) εργατικά και θανατηφόρα εργατικά ατυχήματα ανά περιφέρεια (2000-2005), στην τάση των θανατηφόρων εργατικών ατυχημάτων ανά κλάδο (2005), καθώς και στα αίτια των θανατηφόρων ατυχημάτων στον κλάδο των οικοδομών (2005). Από το 1977 μέχρι σήμερα ο αριθμός των εργατικών ατυχημάτων παρουσιάζει μια σταθερή μείωση. Σχετικά με τα δηλωθέντα (ανά περιφέρεια) στο Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας (Σ.ΕΠ.Ε.) εργατικά ατυχήματα, αυτά παρουσιάζουν μια αύξηση κατά 7

την χρονική περίοδο 2000-2005 (Πίνακας 1). Μερίδιο ευθύνης για την αύξηση των εργατικών ατυχημάτων κατά την συγκεκριμένη χρονική περίοδο (ιδιαίτερα από το 2001-2004) αποδίδεται και στην προσπάθεια ολοκλήρωσης των Ολυμπιακών Έργων, που επέβαλε μια εντατικοποίηση των εργασιακών ρυθμών. Η αύξηση των δηλωθέντων ατυχημάτων δεν σημαίνει απαραίτητα και μια γενικότερη αύξηση των εργατικών ατυχημάτων, δεδομένου ότι παλαιότερα συχνά δηλωνόντουσαν μόνο τα θανατηφόρα και τα πολύ σοβαρά εργατικά ατυχήματα. Όσον αφορά στα θανατηφόρα ατυχήματα που έχουν δηλωθεί στο Σ.ΕΠ.Ε., αυτά παρουσιάζουν μια γενικά πτωτική πορεία κατά την χρονική περίοδο 2000-2005, αν και παρατηρείται μια άνοδος κυρίως το 2001, καθώς και το 2002. ΤΑΣΗ ΘΑΝΑΤΗΦΟΡΩΝ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ 2005 9μηνο 2005 12μηνο 2005 Θανατηφόρα 80 106 Οικοδομές 43 57 (53.75%) Επιχειρήσεις 37 49 (46.25%) Ως κύρια αιτία των θανατηφόρων εργατικών ατυχημάτων στις οικοδομές για το 2005 καταγράφεται η πτώση από ύψος, ενώ ακολουθούν οι καταπλακώσεις και οι ηλεκτροπληξίες. 18.Τι ονομάζουμε πυρκαγιά (φωτιά) και τί έκρηξη; Η καύση είναι μια χημική αντίδραση κατά την οποία παράγεται θερμότητα. Φωτιά είναι το φαινόμενο στο οποίο η καύση είναι εμφανής και άμεσα ορατή από τον άνθρωπο, όταν δηλαδή υπάρχει φλόγα. Έκρηξη είναι το φαινόμενο της βίαιης εκτόνωσης αερίων, ως αποτέλεσμα ξαφνικής απελευθέρωσης εσωτερικής ενέργειας από μια ουσία ή ένα μηχανισμό που οδηγεί στην ανάπτυξη πολύ υψηλών πιέσεων. 19.Ποιά είδη εκρήξεων διακρίνουμε; Η βασικότερη κατηγορία εκρήξεων που διακρίνουμε αφορά στις χημικές εκρήξεις οι οποίες σχετίζονται με τη βίαιη αποσύνθεση μιας ασταθούς ένωσης ή ταχύτατης αντίδρασης μίγματος ενώσεων που ονομάζεται εκρηκτική ύλη. Οι χημικές εκρήξεις μπορεί να προέλθουν από υλικά που είτε έχουν χαρακτηριστεί ως εκρηκτικά, είτε αποτελούν χημικές ενώσεις που εκρήγνυνται λόγω ειδικών συνθηκών. Άλλα είδη εκρήξεων που μπορούν να συμβούν σε ένα εργασιακό χώρο μπορεί να είναι: Φυσικές εκρήξεις: είναι το αποτέλεσμα ταχύτατου σχηματισμού μεγάλων ποσοτήτων ατμού, που προκαλείται από την επαφή νερού ή άλλου υγρού με μια πολύ θερμή επιφάνεια. Μηχανικές εκρήξεις: είναι το αποτέλεσμα της διάρρηξης ενός κλειστού δοχείου υπό πίεση λόγω αύξησης της πίεσης. 8

Ηλεκτρικές εκρήξεις: προκύπτουν ως αποτέλεσμα αιφνίδιας μετατροπής ηλεκτρικής ενέργειας σε θερμότητα, ως αποτέλεσμα της καταστροφής ενός μονωτή 20.Ποιά είδη πυρκαγιών διακρίνουμε; Ποιά είναι τα ενδεικνυόμενα υλικά κατάσβεσης για κάθε είδος πυρκαγιάς; Ανάλογα με το είδος του καυσίμου υπάρχουν 4 βασικές κατηγορίες πυρκαγιάς που παρουσιάζονται στον πίνακα που ακολουθεί. Ανάλογα με το είδος του καυσίμου αναφέρονται ενδεικτικά κατάλληλα πυροσβεστικά υλικά. Στην κατηγοριοποίηση των πυρκαγιών θα πρεέπει να αναφερθεί ότι υπήρχε παλαιότερα και η κατηγορία Ε για πυρκαγιές πάνω ή κοντά σε ηλεκτρικές συσκευές ή εγκαταστάσεις που βρίσκονται υπό τάση. Σύμφωνα όμως με την κατηγοριοποίηση που ισχύει σήμερα με βάση τα σχετικά ευρωπαϊκά πρότυπα δεν υπάρχει πλέον η ένδειξη Ε. Σε κάθε μέσο πυρόσβεσης πρέπει να αναγράφεται το αν είναι κατάλληλο ή όχι για χώρους με τάση. A B C D ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΥΡΚΑΓΙΑΣ ΚΑΙΓΟΜΕΝΑ ΕΙΔΗ Συνήθη καιγόμενα υλικά (ξύλο, χαρτί, άχυρο, υφάσματα, ελαστικό, διάφορα πλαστικά κ.α.). Γενικά στερεά οργανικής σύνθεσης, τα οποία καιγόμενασχηματίζουν στάχτη και κάρβουνο. Εύφλεκτα υγρά, υγρά καύσιμα (πετρελειοειδή, διαλύτες, άλλα εύφλεκτα υγρά κ.λ.π.) Αέρια καύσιμα (μεθάνιο, προπάνιο, βουτάνιο, ασετυλίνη, υδργόνο κ.λ.π.) Μέταλλα (κάλιο, νάτριο, τιτάνιο, μαγνήσιο και ζιρκόνιο) ΚΑΤΑΛΛΗΛΟ ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ (ενδεικτικά) Νερό, αφρός, ξηρά σκόνη Διοξείδιο του άνθρακα (CO 2 ), ξηρά σκόνη, αφρός, ομίχλη νερού. Διοξείδιο του άνθρακα (CO 2 ), ξηρά σκόνη, αφρός Ξηρά σκόνη, άμμος, γραφίτης 21.Ποιά είναι τα γενικά μέτρα πρόληψης των πυρκαγιών και των εκρήξεων; Η προστασία από τους κινδύνους που σχετίζονται με πυρκαγιές και εκρήξεις περιλαμβάνει: 9

τη χωροθέτηση κάθε είδους εγκατάστασης ή δραστηριότητας. τη λήψη μέτρων παθητικής και ενεργητικής πυροπροστασίας και μέτρων αντιμετώπισης εκρήξεων με βάση τους σχετικούς κανονισμούς ανάλογα με το είδος του κτιρίου. το σχεδιασμό, την κατασκευή, τη λειτουργία και συντήρηση των εγκαταστάσεων με βάση τους τεχνικούς κανονισμούς και τους κανονισμούς ασφαλείας. Την εκτίμηση, πρόληψη και αντιμετώπιση των σχετικών κινδύνων σε κάθε χώρο εργασίας 22.Ποιές είναι οι βασικές αρχές πυρόσβεσης; Για την αποφυγή έναρξης και επέκτασης μιας φωτιάς αλλά και για την κατάσβεσή της πρέπει να εμποδιστεί η συνύπαρξη τριών παραγόντων: καύσιμης ύλης, κατάλληλης θερμοκρασίας (ανάλογα με την καύσιμη ύλη) και οξειδωτικού παράγοντα (συνήθως οξυγόνο το αέρα). Οι παράγοντες αυτοί αποτελούν το λεγόμενο τρίγωνο της φωτιάς. Νεώτερες ερευνες έχουν δείξει ότι υπάρχει και τέταρτο στοιχέιο, απαραίτητο για την ανάπτυξη της φωτιάς, οι ελεύθερες ρίζες, οι οποίες αντιδρούν με το οξυγόνο και τα αέρια της καιγόμενης ύλης κατά ξελισσόμενο τρόπο (αλυσιδωτή αντίδραση). Συνεπώς τα παραπάνω στοιχεία δημιουργούν τη λεγόμενη πυραμίδα ή τετράεδρο της φωτιάς. 23.Τί ονομάζουμε παθητική πυροπροστασία; Η παθητική πυροπροστασία αφορά στη μελέτη των φαινομένων που εμφανίζονται και εξελισσονται κατά τη διάρκεια των πυρκαγιών στα κτίρια. Περιλαμβάνει τα μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται κατά το σχεδιασμό και την κατασκευή των κτιρίων, ώστε, αν ξεσπάσει πυρκαγιά τα αποτελέσματά της να είναι όσο το δυνατόν λιγότερο καταστρεπτικά. Για την πραγματοποίηση των παραπάνω στόχων εφαρμόζονται ορισμένες κατασκευαστικές προβλέψεις, που περιλαμβάνουν: Οδούς διαφυγής του πληθυσμού προς το ύπαιθρο ή προς άλλα διαμερίσματαπροστατευμένα από τη φωτιά Διαχωρισμό του κτιρίου σε πυράντοχα δομικά στοιχεία, ώστε να επιτυγχάνεται η ακαθυστέρηση της μετάδοσης της φωτιάς Στατική επάρκεια των φερόντων στοιχείων Άρτια εξωτερική διαμόρφωση του κτιρίου, ώστε να εξασφαλίζεται η ακίνδυνη προσέγγιση και δράση της Πυροσβεστικής. 10

24.Τί ονομάζουμε ενεργητική πυροπροστασία; Η ενεργητική πυροπροστασία αφορά στα κατασταλτικά μέτρα πυροπροστασίας τα οποία περιλαμβάνουν μέτρα εξοπλισμούς και προγραμματισμένες δραστηριότητες που ενεργοποιούνται κατά την εμφάνιση ή κατά τη διάρκεια της πυρκαγιάς. Στα ενεργητικά μέτρα πυροπροστασίας περιλαμβάνονται τα δικτυα πυρανίχνευσης και σήμανσης (συναγερμός), τα συστήματα καταιονισμού κατασβεστικών υλικών (νερό, αφρος, σκόνη κ.λ.π.) και τα ειδικά κεντρικά ή τοπικά μέσα κατάσβεσης. 25.Ποιά είναι τα ειδικά μέτρα ενεργητικής πυροπροστασίας; Αυτόματα συστήματα ανίχνευσης πυρκαγιάς ( θερμικοί ανιχνευτές, ανιχνευτές καπνού, φλόγας, εύφλεκτου αερίου). Συστήματα συναγερμού (χειροκίνητα ή αυτόματα) Πυροσβεστήρες. Ανάλογα με το κατασβεστικό τους υλικό διακρίνονται σε: α)νερου β) ξηρής ή χημικής σκόνης γ) διοξειδίου του άνθρακα ( CO 2 ), μηχανικού αφρού, αερίων υδρογονανθράκων κ.λ.π. Ανάλογα με το μέγεθός τους ταξινιμούνται σε: α) φορητούς β) τροχήλατους γ) ρυμουλκούμενους Εργαλεία και εξαρτήματα: βαρέλια με νερό ή άμμο, πυρίμαχα υφάσματα, χωρίσματα, στολές, φτυάρια, πυροσβεστικά τσεκούρια, σκάλες, γάντια, μάσκες 26.Τί ονομάζουμε εκρηκτική ατμόσφαιρα; Ως εκρηκτική ατμόσφαιρα (Π.Δ. 42/2003) νοείται μίγμα με αέρα, σε ατμοσφαιρικές συνθήκες, εύφλεκτων ουσιών υπό μορφή αερίων, ατμών, συγκεντρώσεων σταγονιδίων ή σκόνης, στο οποίο μετά απο ανάφλεξη, η καύση μεταδίδεται στο σύνολο του καιγόμενου μίγματος. 27.Ποιά είναι τα μέτρα πρόληψης των εκρήξεων; Κατάταξη των χώρων εργασίας σε ζώνες ως προς την πιθανότητα δημιουργίας εκρήξιμης ατμόσφαιρας Σύνταξη και συνεχής ενημέρωση του εγγράφου προστασίας από εκρήξεις Οργανωτικά(εκπαίδευση, γραπτές οδηγίες, άδειες εκτέλεσης εργασίας) και τεχνικά μέτρα (αποφυγή δημιουργίας εκρηκτικής ατμόσφαιρας, αερισμός έλεγχος πηγών έναυσης, κατάλληλος εξοπλισμός αντιεκρηκτικού τύπου, σήμανση). Εφαρμογή της Πυροσβεστικής Διάταξης 7/1996 κατά την εκτέλεση θερμών εργασιών. Αν είναι εφικτό, αποφυγή εκτέλεσης εργασιων που παράγουν γυμνή φλόγα ή υπερβολική θερμότητα. Σε αντίθετη περίπτωση, μεταφορά των εργασιών αυτών σε ασφαλή χώρο. 11

Αποφυγή μεθόδων παραγωγής που δημιουργούν νέφη σκόνης, για να προληφθούν οι εκρήξεις σκόνης. Κατασκευαστικά μέτρα που να περιορίζουν τις συνέπειες των εκρήξεων (κατασκευές ανθεκτικές στις εκρήξεις, διέξοδοι των εκρήξεων, καταστολή και απομόνωση εκρήξεων) Υποκατάσταση ουσιών που χρησιμοποιούνται με λιγότερο επικίνδυνες. Ειδικά μέτρα ασφάλειας και αποθήκευσης εκρηκτικών υλών. 28.Ποιά είναι τα μέτρα πρόληψης των πυρκαγιών; Έλεγχος των πηγών θερμότητας Καθαριότητα και ευταξία χώρων εργασίας Επαρκής και συχνός αερισμος (φυσικός ή τεχνητός) των χώρων αποθήκευσης και εργασίας, ιδιαίτερα σε χώρους με εύφλεκτα υγρά) Τοποθέτηση των μέσων πυρόσβεσης και άλλων εργαλείων σε κατάλληλα σημεία, εύκολα προσβάσιμα και με κατάλληλη σήμανση, σύμφωνα με το Π.Δ.105/95 Στις επιχειρήσεις που βάσει του νόμου υποχρεούνται να έχουν μόνιμο υδροδοτικό πυροσβεστικό δίκτυο, θα πρέπει να υπάρχει ένα ειδικό ερμάριο με βοηθητικά εργαλεία και μέσα που ονομάζεται Πυροσβεστικός Σταθμός. Ανά έξι πυροσβεστικές φωλιές αναλογεί ένας πυρσβεστικός σταθμος. Ο σταθμός αυτός περιλαμβάνει: ένα λοστό διάρρηξης, ένα πέλεκυ μεγάλο, ένα μεγάλο φτυάρι, μια κουβέρτα διάσωσης, δυο ηλεκτρικούς φανούς χειρός, 2 ατομικές προσωπίδες με φίλτρο ή ατομικές μάσκες διαφυγής και δύο κράνη προστατευτικά. Ανά δώδεκα πυροσβεστικές φωλιές στον παραπάνω σταθμό προστίθεται μια αναπνευστική συσκευή πεπιεσμένου αέρα τουλάχιστον έξι λίτρων. Αναγόμωση και έλεγχος πυροσβεστήρων μετά τη χρήση τους Λειτουργία, συντήρηση και τακτικός έλεγχος όλων των εγκαταστάσεων Ύπαρξη σχεδίου έκτακτης ανάγκης και συγκρότηση ομάδας πυροπροστασίας από το προσωπικό και εκπαίδευση αυτής. Διαδικασίες ασφαλούς εργασίας στα πλαίσια που ορίζει η γραπτή εκτίμηση επαγγελματικών κινδύνων και οι κανονισμοί υγιεινής και ασφάλειας των εργαζομένων. 29.Τί ονομάζουμε στατικό ηλεκτρισμό; Στατικός ηλεκτρισμός ονομάζεται το ηλεκτρικό φορτίο (θετικό ή αρνητικό) που περιέχεται σε ένα αντικείμενο. 12

30.Τί ονομάζουμε ηλεκτροπληξία; Ηλεκτροπληξία είναι η ροή ηλεκτρικού ρεύματος μέσα από το σώμα και συμβαίνει όταν μεταξύ δύο σημείων του ανθρώπινου σώματος υπάρχει τάση ικανή, ώστε να επιτευχθεί ροή του ρεύματος διαπερνώντας την ηλεκτρική αντίσταση του σώματος. 31.Ποιές κατηγορίες ατυχημάτων που οφείλονται στο ηλεκτρικό ρεύμα διακρίνουμε; 1. Ηλεκτρικά ατυχήματα λόγω άμεσης επίδρασης του ηλεκτρικού ρεύματος στο ανθρώπινο σώμα 2. Έμμεση επαφή και πρόκληση εγκαυμάτων εξαιτίας μεγάλης εκλυόμενης θερμικής ενέργειας από ηλεκτρικό τόξο 3. Δευτερεύοντα ατυχήματα από ασθενή συνήθως ηλεκτρικά ρεύματα που μπορούν να προκαλέσουν π.χ. πτώση ή ολίσθηση λόγω πανικού 32.Με ποιούς τρόπους μπορεί να προκληθεί ηλεκτροπληξία; Επαφή με τον ενεργοποιημένο αγωγό (ακροδέκτη) Επαφή με ενεργοποιημένο καλώδιο που είναι φθαρμένο εξαιτίας φυσιολογικής φθοράς ή χτυπημένο. Σημαντικό ρόλο στη φθορά των αγωγών παίζουν α) η υπερθέρμανση β) η υγρασία του περιβάλλοντος γ) βιολογικοί παράγοντες (αρουραίοι, άλλα τρωκτικά και έντομα). Επαφή με ηλεκτρικό μηχανισμό που παρουσιάζει βλάβη, με αποτέλεσμα τη δημιουργία βραχυκυκλώματος. Εκφόρτιση στατικού ηλεκτρισμού. 33.Ποιές βλάβες μπορεί να προξενήσει το ηλεκτρικό ρεύμα στον άνθρωπο; Εγκαύματα στο σώμα λόγω επίδρασης του ηλεκτρικού τόξου (σε εγκαταστάσεις ισχύος υψηλής τάσης) Επικίνδυνα ρεύματα που ρέουν μέσα από το ανθρώπινο σώμα (μπορουν να προκαλέσουν ακόμη και το θάνατο). Δευτερογενή ατυχήματα από ασθενή συνήθως ηλεκτρικά ρεύματα που μπορούν να προκαλέσουν π.χ. Πτώση ή ολίσθιση λόγω πανικού. Η πιο επικίνδυνη για τη ζωή βλάβη που προκαλείται από το ηλεκτρικό ρεύμα είναι η μαρμαρυγή (καρδιακή αρρυθμία) 13

34.Ποιοί παράγοντες καθορίζουν τη βαρύτητα των επιπτώσεων στον ανθρώπινο οργανισμό; Η σοβαρότητα των βλαβών που προκαλούνται από το ηλεκτρικό ρεύμα εξαρτάται από την ένταση του ρεύματος τη χρονική διάρκεια του ρεύματος το δρόμο του ρεύματος μέσω του σώματος τη συχνότητα ή τη μορφή του ρεύματος (εναλασσόμενο ή συνεχές- AC/DC) την κατάσταση του σώματος (εξασθενημένο, ιδρωμένο, μετά από κατανάλωση μορφής) την υγρασία του χώρου την επιφάνεια επαφής & εξόδου του ρεύματος Η ένταση του ρεύματος που διαπερνά το ανθρώπινο σώμα (όταν η τάση είναι σταθερή) εξαρτάται από την αντίσταση του σώματος. Εξίσου σημαντικές είναι και η αντίσταση στο σημείο επαφής τόσο με με τον αγωγό του ρεύματος, όσο και με το έδαφος. Για την ηλεκτρική αντίσταση του ανθρώπινου σώματος ισχύοιυν οι εξής συνεπαγωγές: Μικρή Αντίσταση--> μεγάλη ροη Η/Ρ->ΜεγάλοςΚίνδυνος-->θανατηφόρο ατύχημα Μεγάλη Αντίσταση->μικρή ροή Η/Ρ-->Μικρός Κίνδυνος-->ηλεκτρικό ατύχημα Υψηλές αντιστάσεις έχουμε όταν: το δέρμα είναι χοντρό, ξηρό και η επιφάνεια επαφής με το ρεύμα είναι μικρή. Χαμηλές αντιστάσεις προκύπτουν όταν: το δέρμα είναι λεπτό, υγρό και η επιφάνεια επαφής με το δέρμα μεγάλη 35.Ποιές είναι οι μέγιστες τιμές τάσης ηλεκτρικού ρεύματος που δεν εγκυμονούν κινδύνους για τον άνθρωπο; Μια εγκατάσταση θεωρείται ασφαλής για ανθρώπους, όταν η τάση λειτουργίας της δεν υπερβαίνει τα 50 V στο συνεχές η εναλασσόμενο ρεύμα (ενεργός τιμή) 36.Ποιά είναι τα γενικά μέτρα προστασίας από ηλεκτροπληξία που πρέπει να ισχύουν σε κάθε εγκατάσταση; χαμηλή τάση λειτουργίας (<50 V), υποβιβασμένη τάση διπλή μόνωση περίφραξη ή περίβλημα στα κυκλώματα εγκατάσταση σε μονωμένο δάπεδο γαλβανική απομόνωση του κυκλώματος ουδετέρωση 14

γείωση μέσω διακόπτη διαφυγής τάσης χρήση διακόπτη διαφυγής ρεύματος 37.Ποιές είναι οι άμεσες ενέργειες σε περίπτωση ηλεκτροπληξίας; 1. Κατέβασε το γενικό διακόπτη 2. Απομάκρυνε τον παθόντα από το ηλεκτρικό ρεύμα χρησιμοποιώντας ένα αντικείμενο που είναι κακός αγωγός του ηλεκτρισμού (π.χ. ξύλο, ύφασμα) 3. Ξεκίνα καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση (μαλάξεις καρδιάς και τεχνητή αναπνοή) 4. Τηλεφώνησε ταυτόχρονα στο Ε.Κ.Α.Β. (166) και στην Άμεση Επέμβαση (100) 5. Συνέχισε τη προσπάθεια διάσωσης έως ότου αναλάβει ο γιατρός ή ο διασώστης του Ε.Κ.Α.Β. 38.Ποιά προληπτικά μέτρα θα πρέπει να παρθούν ώστε να έχουμε άμεση αντίδραση σε περίπτωση ηλεκτροπληξίας; 1. Μάθε πού βρίσκεται ο γενικός διακόπτης του ρεύματος 2. Μάθε πού βρίσκεται το κοντινότερο τηλέφωνο και γνώριζε από μνήμης τα τηλέφωνα πρώτης ανάγκης 3. Άμεση Δράση: 100 4. Ε.Κ.Α.Β.: 166 5. Μάθε πού βρίσκονται φαρμακείο και πυροσβεστήρας 6. Μην κάνεις χειρισμούς προτού εντοπίσεις ποιοί αγωγοί είναι υπό τάση 39.Τί είναι ο κώδικας χρωμάτων; Στην ηλεκτρονική ο κώδικας χρωμάτων αποτελεί έναν τρόπο επισήμανσης των παθητικών ηλεκτρονικών εξαρτημάτων, όπως αντιστάσεις και, λιγότερο συχνά, πυκνωτές και επαγωγικά πηνία. Το πρότυπο κωδικοποίησης χρωμάτων ορίζεται και διατηρείται από τη Διεθνή Ηλεκτροτεχνική Επιτροπή και περιγράφονται στο IEC 60062 δημοσίευσης (το έγγραφο που είναι πιο γνωστό απλά ως IEC 62). Με ποιό τρόπο διαβάζεται ο κώδικας των χρωμάτων; 1. Κάθε χρώμα αντιστοιχεί σε ένα αριθμό από το 0 έως το 9. Υπάρχουν 10 τέτοια χρώματα (ο κώδικας χρωμάτων είναι δεκαδικός) 2. Η σειρά των χρωμάτων διαβάζεται αντικαθιστώντας κάθε χρώμα με τον αντιστοιχο αριθμό, που αποτελεί ένα ψηφίο του δεκαδικού συστήματος (μοναδες, δεκαδες κλπ.) 3.. Το τελευταίο ψηφίο διαβάζεται ως δεκαδικός πολλαπλασιαστικός παράγοντας (δύναμη του 10). Ο παράγων αυτός προσθέτει προσθέτει μηδενικά στο αναγραφόμενο μέγεθος. 15

40.Πώς συμβολίζεται το μέγεθος μιας ηλεκτρικής αντίστασης με βάση τον κώδικα των χρωμάτων; Η ηλεκτρική αντίσταση κωδικοποιείται με δύο συστήματα που αποτελούνται α) από μια ομάδα χρωμάτων που κωδικοποιεί το μέγεθος της αντιστασης και β) από μια ομάδα κωδικοποίησης της ανοχής της αντίστασης(η μέγιστη επιτρεπόμενη απόκλιση από την ονομαστική αξία). Οι ζώνες που δηλώνουν το μέγεθος της αντίστασης τοποθετούνται κοντά και ξεκινούν από το ένα άκρο της αντίστασης, ενώ η ζώνη που υποδηλώνει την ανοχή διαχωρίζεται από τις υπόλοιπες με ένα μεγαλύτερο χάσμα. Ειδικότερα, με τον κώδικα των 4 χρωμάτων η τιμή της αντιστασης δίνεται από 3 χρωματικές ζώνες (δύο ζώνες για το ακέραιο μέρος και μια για τον δεκαδικό πολλαπλασιστικό παράγοντα), ακολουθούμενες από ένα μόνο χρώμα ζώνης κώδικα για την ανοχή της κατηγορίας. Με τον κώδικα των 5 χρωμάτων η τιμή της αντίστασης δίνεται από 4 χρωματικές ζώνες (3 για το ακέραιο μέρος και μια για τον πολλαπλασιαστη) ακολουθούμενη από ένα μόνο χρώμα ζώνης κώδικα για την ανοχή της κατηγορίας. Περιστασιακά, μπορεί κανείς να συναντήσει αντιστάσεις, είτε με έξι λωρίδες χρώματος ή αντιστάσεις με πέντε ταινίες, η τελευταία εκ των οποίων έχει χρώμα που δεν αντιστοιχει σε αυτά που δηλώνουν ανοχή αντιστασης (πορτοκαλί, κίτρινο ή λευκό).στην περίπτωση αυτή, η τελευταία ταινία ορίζει το συντελεστή εξάρτησης τηςτιμής της αντίστασηςαπό τη θερμοκρασία. 16

41.Ποιές είναι οι βασικές αρχές για τη χειρωνακτική μεταφορά ενός φορτίου; Αποφεύγετε τη χειρωνακτική διακίνηση φορτίου χρησιμοποιώντας μηχανικά βοηθήματα Εάν αυτό δεν είναι δυνατό, μειώστε το βάρος του φορτίου Φέρτε το φορτίο στο σωστό ύψος Το φορτίο να είναι κοντά στο σώμα σας Αποφύγετε την άρση βάρους από υπερβολικά σκυφτή θέση Αποφύγετε τη στροφή του κορμού κατά την άρση του βάρους Αποφύγετε την πλάγια κάμψη του κορμού κατά την άρση του βάρους Αποφύγετε τις υψηλές ταχητες και επιταχύνσεις κατά την άρση του βάρους Προσαρμόστε τον τρόπο που χρησιμοποιείτε κατά την άρση του βάρους ανάλογα με την περίπτωση 42.Ποιοί τρόποι υπάρχουν για να μεταφερθεί ένα φορτίο με τα χέρια; Δύο τρόποι έχουν συζητηθεί και μελετηθεί πολύ: η άρση του βάρους με τεντωμένα γόνατα και πρόσθια κάμψη του κορμού (σκύψιμο μπροστά) και η άρση του βάρους με λυγισμένα τα γόνατα και τον κορμό σε ευθεία θέση (βαθύ κάθισμα). Την τελευταία δεκαετία μελετώνται και άλλοι τρόποι, που συνήθως είναι συνδυασμός των δύο προηγούμενων. 43.Ποιές ασθένειες θεωρούνται μεταδοτικές; Ανεµοβλογιά ιφθερίτιδα Ιλαρά Κοκίτης 17

Σύνδροµο Επίκτητης Ανοσολογικής Ανεπάρκειας (AIDS) Ερυθρά Επιδερµική Σταφυλοκοκκίαση Ηπατίτιδα Θυρεοειδής Πυρετός Λοιµώξεις αναπνευστικού (π.χ. S.A.R.S.) Φυµατίωση Μηνιγγίτιδα Οστρακιά Παρωτίτιδα Σύφιλη 43.Ποιά νομοθετήματα απαρτίζουν το θεσμικό πλαίσιο για την Υγιεινή και Ασφάλεια της εργασίας; Ν.1568/85 (ΦΕΚ 177/Α/18.10.1985) Υγιεινή και Ασφάλεια των εργαζομένων. Π.Δ. 294/88 (ΦΕΚ 138/Α/21.6.1988) Ελάχιστος χρόνος απασχόλησης τεχνικού ασφαλείας και γιατρού εργασίας, επίπεδο γνώσεων και ειδικότητα τεχνικού ασφαλείαςγια τις επιχειρήσεις, εκμεταλλέυσεις και εργασίες του άρθρου 1. παραγράφου 1 του Ν.1568/85. Π.Δ. 17/96 (ΦΕΚ 11/Α/18.1.96) Μέτρα για τη βελτίωση της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων κατά την εργασία σε συμμόρφωση με τις οδηγίες 89/391/ΕΟΚ και 91/383/ΕΟΚ (11/Α). Π.Δ. 159/99 (ΦΕΚ 157/Α/3.8.99) Τροποποίηση του Π.Δ. 17/96 και του Π.Δ. 70Α/88 προστασία των εργαζομένων που εκτίθενται σε αμίαντο κατά την εργασία όπως αυτό τροποποιήθηκε με το Π.Δ. 175/97 (150/Α). Ν. 3144/03 (ΦΕΚ 111/Α/8.5.03) Κοινωνικός διάλογος για την προώθηση της απασχόλησης και την κοινωνική προστασία και άλλες διατάξεις (αρθ. 9) Ν. 3227/04 (ΦΕΚ 31/Α/9.2.04) Μέτρα για την αντιμετώπιση της ανεργίας και άλλες διατάξεις (κεφ. Ε αρθ.29 τροπ. του Ν.3144/03) Ν. 3385/05 (ΦΕΚ 210/Α/19.8.05) Ρυθμίσεις για την προώθηση της απασχόλησης, την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και άλλες διαταξεις 18