Μαρούσι, 30.12.2013 Αρ. Πρωτ. 28 ΠΡΟΣ: ΚΟΙΝ: Πρόεδρο και µέλη Σ της ΕΕΕ Μέλη Συλλόγου Ερευνητών / ΕΛΕ ΕΚ Αθηνά ΘΕΜΑ: Θέσεις Συλλόγου Ερευνητών /ΕΛΕ ΕΚ Αθηνά επί της διαβούλευσης για το Νέο Νόµο περί Έρευνας Το Σ του Συλλόγου Ερευνητών / ΕΛΕ του ΕΚ 'Αθηνά' προώθησε τις παρακάτω θέσεις στη ηµόσια ιαβούλευση επί του σχεδίου νόµου για την «Έρευνα, Τεχνολογική Ανάπτυξη και Καινοτοµία. ΓΕΝΙΚΗ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ Ο Σύλλογος Ερευνητών / ΕΛΕ του ΕΚ 'Αθηνά' έχει εκφράσει αρκετές φορές τη θέση του πώς υποστηρίζει σθεναρά οποιαδήποτε προσπάθεια θα οδηγήσει προς την ενίσχυση των πρακτικών ακαδηµαϊκής ελευθερίας στα Ερευνητικά Κέντρα µε αναβάθµιση του ρόλου, της συµµετοχής αλλά και της ευθύνης του Ερευνητή, κατά αναλογία του Νοµικού Πλαισίου που διέπει τη λειτουργία των ΑΕΙ/ΤΕΙ σε σχέση µε τη συµµετοχή και τoν ρόλο των µελών ΕΠ/ΕΠ. Η µερική επικάλυψη της περιόδου της διαβούλευσης µε την περίοδο των εορτών δυσχεραίνει τη διαδικασία, µελετώντας όµως το νοµοσχέδιο που έχει τεθεί σε διαβούλευση διαπιστώνεται πώς υπάρχουν µεν ορισµένα βήµατα προς αυτή την κατεύθυνση, συνολικά όµως το νοµοσχέδιο δεν τολµά την ουσιαστική αναβάθµιση του ρόλου και της ευθύνης των ερευνητών. Υπάρχουν πολλά θέµατα που χρήζουν βελτίωσης, στα οποία γίνεται αναφορά ανά άρθρο. Επίσης, πολλά σηµεία του σχεδίου νόµου χρήζουν συντακτικής και ορθογραφικής διόρθωσης, ενώ παρατηρείται η ύπαρξη αντιφατικών µεταξύ τους παραγράφων. Η Εθνική Στρατηγική Έρευνας, Τεχνολογίας και Καινοτοµίας απαιτεί ξεχωριστή δοµή η οποία να αξιοποιεί την τεχνογνωσία πολλαπλών Υπουργείων και κατεξοχήν του Υπουργείου Ανάπτυξης µε ισχυρότερη παρουσία αυτών από αυτή ενός συνδέσµου ανά Υπουργείο. Η παρατήρηση αφορά σε πολλαπλά άρθρα του νοµοσχεδίου. Άρθρο 1 Αντικείµενο - Σκοποί Παρ. 2: Χρειάζεται λεκτική βελτίωση: η παράγραφος/πρόταση είναι µακροσκελής και δεν υπάρχει ρήµα σε αυτήν. Θα µπορούσε η διατύπωση να είναι: 'Στόχοι της Εθνικής Πολιτικής Έρευνας, Ανάπτυξης και Καινοτοµίας είναι...'. Παρ. 3: Η χρήση επιθετικών προσδιορισµών όπως 'συµµετρικής δηµοσιονοµικής...', 'οριακού κόστους' είναι ασαφής και είναι προτιµότερο να µην περιλαµβάνεται σε κείµενο νοµοθετικού περιεχοµένου. Άρθρο 2 Έννοια όρων - Συντµήσεων Συντοµογραφίες. Εφόσον αντικείµενο του νοµοσχεδίου είναι και η Καινοτοµία, εξ' ορισµού υπάρχει συνάφεια και µε το Υπουργείο Ανάπτυξης, το οποίο θα πρέπει να µνηµονεύεται και στις συντοµογραφίες. Κατ' αναλογία καλό είναι να προστεθούν και τα ΠΣΚ (Περιφερειακά - 1 / 11 -
Συµβούλια Καινοτοµίας) τα οποία προβλέπονται από τη Στρατηγική RIS3 και έχουν ήδη συσταθεί. Παραγρ 17: Ο όρος επαγγελµατίας αφορά σε οποιονδήποτε εργαζόµενο και δεν έχει θέση εδώ. Άρα προτείνεται η επαναδιατύπωση: Ερευνητές : Επιστήµονες που δραστηριοποιούνται για τη δηµιουργία νέας γνώσης, προϊόντων, διαδικασιών, µεθόδων και συστηµάτων και τη διαχείριση των αντίστοιχων έργων. Άρθρο 3 Πεδίο εφαρµογής Παρ. 1: Χρειάζεται λεκτική βελτίωση, δεν υπάρχει Παράρτηµα Ι του παρόντος νόµου. Άρθρο 4 Εθνική Στρατηγική Έρευνας, Τεχνολογίας και Καινοτοµίας "4.... και τις εξόχως απόκεντρες περιοχές της χώρας" - περιττός και ασαφής επιθετικός προσδιορισµός για νοµοθετική πρωτοβουλία. 12. "Η βελτίωση της αποτελεσµατικότητας της έρευνας, της καινοτοµίας και της ανταγωνιστικότητας µε την καθιέρωση σύγχρονων δεικτών µέτρησης" - να προστεθεί "οι οποίοι παρακολουθούνται και αξιοποιούνται για την αξιολόγηση και αναδιαµόρφωση των δράσεων έρευνας, ανάπτυξης και καινοτοµίας" ή να αφαιρεθεί τελείως. 14. "... Συνθήκη της Λισσαβόνας του 2005" -> να γίνει είτε "... Συνθήκη της Λισσαβόνας του 2005 και αποτελεί στόχο της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής 2020", ώστε να είναι επικαιροποιηµένο, είτε να µην υπάρχει καν αναφορά στη συνθήκη της Λισσαβόνας (αρκεί η αναφορά στον αριθµητικό στόχο). Άρθρο 6 - Όργανα Τα προβλεπόµενα όργανα είναι πολλά, µε συνέπεια ένα µάλλον δυσκίνητο σχήµα διοίκησης. Για τον λόγο αυτό κρίνεται αναγκαίο να είναι σαφής η ανάληψη του συντονισµού των δράσεων σχεδιασµού και εφαρµογής από ένα εξ' αυτών και συγκεκριµένα από την ΓΓΕΤΚ (γίνεται σχετική αναφορά στο άρθρο 8).. Στο άρθρο αυτό αναφέρονται οι περιφερειάρχες ενώ σε επόµενα άρθρα αναφέρονται τα Περιφερειακά Επιστηµονικά Συµβούλια. Η στρατηγική RIS3 προβλέπει και έχουν ήδη ορισθεί τα Περιφερειακά Συµβούλια Καινοτοµίας (ΠΣΚ). Με δεδοµένη την έµφαση του Νόµου στην Καινοτοµία και Επιχειρηµατικότητα, είναι καλό στα όργανα σχεδιασµού και εφαρµογής να περιλαµβάνονται και τα Περιφερειακά Συµβούλια Καινοτοµίας, εφόσον αποτελούν διακριτά όργανα, διαφορετικά να γίνει σαφέστερο πώς αποτελούν το ίδιο όργανο. Λεκτική βελτίωση: αντί στο #6 «οι Περιφερειάρχες» αναδιατύπωση σε «Περιφερειακά Επιστηµονικά Συµβούλια» και "Περιφερειακά Συµβούλια Καινοτοµίας". Άρθρο 7 Ο «Εθνικός Χώρος έρευνας» αναφέρεται µόνο στην Π3 του παρόντος άρθρου. Το νοµοσχέδιο να ορίσει τον "Εθνικό Χώρο Έρευνας". - 2 / 11 -
Άρθρο 8 Γενική Γραµµατεία Έρευνας, Τεχνολογίας και Καινοτοµίας αρµοδιότητες Παρ. 5: Ενώ σε άλλα σηµεία αναφέρεται η αξιολόγηση µε διάφορα κριτήρια, στο σηµείο αυτό γίνεται αναφορά µόνο σε βιβλιοµετρικούς δείκτες. Θα πρέπει και εδώ να γίνει αναφορά και στα υπόλοιπα κριτήρια, ή να αφαιρεθεί τελείως η διατύπωση. Επιπρόσθετα, εναλλακτική διατύπωση: "... η ετήσια καταγραφή της αποδοτικότητας αυτών, καθώς και των οργάνων διοίκησής τους µε βάση ", καθώς ενώ προβλέπεται επαρκώς η αξιολόγηση των ερευνητών, δεν προβλέπεται πουθενά η αξιολόγηση των οργάνων διοίκησης. ΓΕΝΙΚΑ: Οι διατυπώσεις του άρθρου είναι γενικές στην πλειονότητά τους - θα ήταν καλό να είναι περισσότερο συγκεκριµένες. Άρθρο 9 Σύνδεσµος Έρευνας, Τεχνολογικής Ανάπτυξης και Καινοτοµίας των Υπουργείων Παρ. 2: Ο υπεύθυνος ανά Υπουργείο υπάλληλος ορίζεται ως «κατηγορίας ΠΕ». Προτείνεται να γίνει «κατηγορίας ΠΕ ή ΤΕ», ή ακόµη και να γίνει απαλοιφή της διατύπωσης. εν υπάρχει λόγος διάκρισης. Κάθε Υπουργείο κατανοεί τη σηµασία της ΕΤΑΚ και µπορεί να ορίσει το κατάλληλο στέλεχος. Άρθρο 10 Εθνικό Συµβούλιο Έρευνας, Τεχνολογίας και Καινοτοµίας (ΕΣΕΤΚ) Γίνεται αναφορά στην παρ. 3.6, η οποία έχει γίνει άρθρο (αρ. 11). Ο ανεξάρτητος χαρακτήρας του ΕΣΕΤΚ είναι σε σύγκρουση µε το άρθρο 8, παρ. 12 (όπου συστήνεται, διορίζεται κλπ. από την ΓΓΕΤΚ Άρθρο 11 Επιλογή, ιορισµός Μελών, Λειτουργία ΕΣΕΤΚ Παρ. 1. Αν και προβλέπεται ανοικτή πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος, τα µέλη του ΕΣΤΕΚ τελικά απλά επιλέγονται από τον ΓΓΕΤΚ. Να υπάρξει εναλλακτική διατύπωση όπου να προβλέπονται κριτήρια αριστείας και εµπειρίας σε θέµατα Έρευνας, Ανάπτυξης και Καινοτοµίας για το σύνολο των µελών του ΕΣΕΤΚ και να είναι υποχρεωτική η δηµοσιοποίηση του σκεπτικού επιλογής από τον ιστοχώρο είτε του ΥΠΑΙΘ είτε της ΓΓΕΤΚ, µε βάση τα κριτήρια. Παρ. 3: Η δεύτερη πρόταση της παραγράφου εννοεί απασχόληση υπαλλήλων της ΓΓΕΤΚ σε έργα της ΓΓΕΤΚ; Ασαφής διατύπωση. Παρ. 4. Να προβλέπεται αντίστοιχη ανοικτή διαδικασία για την επιλογή των µελών των ΤΕΣ. Η κακή διαχείριση των αξιολογήσεων προγραµµάτων όπως το 'Αριστεία' καθιστούν απαραίτητο να υπάρχει περισσότερη διαφάνεια στην επιλογή των ΕΣΕΤΚ και των ΤΕΣ. Άρθρο 12 Περιφερειακά Επιστηµονικά Συµβούλια Τα Περιφερειακά Επιστηµονικά Συµβούλια θεωρούνται θετικό µέτρο. Η Στρατηγική RIS3 προβλέπει ήδη τη λειτουργία Περιφερειακών Συµβουλίων Καινοτοµίας (ΠΣΚ). Μήπως να είναι σαφέστερη η - 3 / 11 -
διάκριση ανάµεση στα ΠΕΣ και τα ΠΣΚ (ή αν δεν υπάρχει διάκριση, να γίνει σχετική µνεία για το ρόλο των συµβουλίων στην RIS3). Παρ. 1.6.1: «των ερευνητικών κέντρων της οικείας περιφέρειας» αναδιατύπωση σε «των ερευνητικών κέντρων µε παρουσία στην οικεία περιφέρεια». Άρθρο 13 Ερευνητικά Κέντρα Ινστιτούτα Παρ. 1: Υπάρχει σαφής αναφορά στη δυνατότητα τροποποίησης της νοµικής φύσης των ΕΚ µε νόµο, ωστόσο, αυτό είναι σε αντίθεση µε την Παρ. 5, σύµφωνα µε την οποία, τα Ινστιτούτα είναι αυτοτελείς µονάδες των ΕΚ τα οποία συνιστώνται µε απόφαση του ΓΓΕΤΚ (άρα δεν χρειάζεται Νόµος). Παρ. 3. Η εποπτεία δεν εξαντλείται στ' αλήθεια µόνο σε έλεγχο νοµιµότητας, καθώς προβλέπονται και διαδικασίες αξιολόγησης. Εναλλακτική διατύπωση: "Η εποπτεία συνίσταται σε έλεγχο νοµιµότητας των πράξεων, καθώς και στην αξιολόγηση των Ερευνητικών Κέντρων και των Οργάνων ιοίκησής τους". Παρ. 4: Αναφέρεται στη λειτουργία των ΝΠ αλλά δεν υπάρχει καµία αναφορά στη λειτουργία των ΕΚ που είναι ΝΠΙ. Προς αποφυγή παρανοήσεων όπως στο παρελθόν (π.χ. συµπερίληψη ΕΚ ΝΠΙ σε διατάξεις περί ΜΚΟ) θα ήταν καλό να υπάρχει περισσότερη σαφήνεια και για τα ΝΠΙ. Παρ. 6: Η σύνοδος των ιευθυντών των Ερευνητικών Κέντρων είτε αποτελεί θεσµικό όργανο, του οποίου η λειτουργία θα πρέπει τότε να ορίζεται µε τον παρόντα νόµο, ή να λειτουργεί απλά συµβουλευτικά, οπότε δεν χρειάζεται µνεία στον νόµο. Παρ. 8: Αποτελεί θετικό βήµα η εξαίρεση των Ε.Κ. από τις ρυθµίσεις του Άρθρου 27 του Νόµου 4110/2013. Άρθρο 14 Όργανα ιοίκησης των Ερευνητικών Κέντρων Σε κάθε Ερευνητικό Κέντρο να προβλέπεται θέση Γενικού ιευθυντή η οποία να πληρώνεται µετά από ανοικτή πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος και µε απαραίτητο προσόν την προϋπάρχουσα εµπειρία ιοίκησης στο χώρο της Έρευνας και Καινοτοµίας. Να γίνει διάκριση καθηκόντων του ιευθυντή του ΕΚ (ο οποίος να φέρει τον τίτλο του Προέδρου), ο οποίος δεν θα απαιτείται να ασχολείται µε θέµατα καθηµερινής διοίκησης, και του Γενικού ιευθυντή, ο οποίος θα µεριµνά για εκτελεστικά θέµατα καθηµερινής φύσης (κατ' αναλογία του ιευθύνοντος Συµβούλου και του Γενικού ιευθυντή επιχειρηµατικών φορέων). Άρθρο 15 ιοικητικό Συµβούλιο Παρ. 1.4: Αξιολογείται θετικά η καθιέρωση µε νόµο της συµµετοχής εκπροσώπου των Ερευνητών µε ψήφο. Είναι αρνητικός ο περιορισµός της εκπροσώπησης σε έναν µόνο εκπρόσωπο, σε αντίθεση µε τη συµµετοχή µελών ΕΠ και ΕΠ σε όργανα διοίκησης των Ιδρυµάτων Τριτοβάθµιας Εκπαίδευσης. Προτείνεται η εκλογή εκπροσώπων των ερευνητών στα όργανα διοίκησης σε ευθεία αναλογίας µε την εκλογή εκπροσώπων των µελών ΕΠ/ΕΠ των ιδρυµάτων τριτοβάθµιας εκπαίδευσης, µε αντίστοιχη συµµετοχή τους στην εκλογή εξωτερικών µελών του ΕΚ στο Σ. - 4 / 11 -
Στις αρµοδιότητες του Σ να προστεθεί η δυνατότητα παύσης είτε του ιευθυντή (Προέδρου), είτε του Γενικού ιευθυντή, είτε του ιευθυντή Ινστιτούτου σε περίπτωση αδυναµίας ή ανεπαρκούς άσκησης καθηκόντων µε αυξηµένη πλειοψηφία 3/5, µη συµπεριλαµβανοµένης της ψήφου του προς παύση µέλους. Παρ. 4.1.4. Να προβλέπεται ρητά η ακυρότητα διατάξεων των Εσωτερικών Κανονισµών, εφόσον αυτές δεν έχουν εγκριθεί εντός τετραµήνου από τον ΓΓΕΤΚ. Άρθρο 16 ιευθυντής του Ερευνητικού Κέντρου ιευθυντές Ινστιτούτων Παρ. 1: Να παραµείνει ως απαιτούµενο για τον ιευθυντή το όριο ηλικίας (τουλάχιστον το 62 ο έτος κατά τη στιγµή υποψηφιότητας). Παρ. 4: Προτείνεται η δυνατότητα παύσης του ιευθυντή µετά από σχετική απόφαση του ΥΠΑΙΘ. Κρίνεται χρήσιµο να προστεθεί και δυνατότητα παύσης µε απόφαση του ΥΠΑΙΘ µετά από εισήγηση του Σ µε πλειοψηφία 3/5, ή µετά από εισήγηση του σώµατος των ερευνητών που λαµβάνεται µε πλειοψηφία 3/5 σε έκτακτη γενική συνέλευσή τους». Η εισήγηση των ερευνητών πρέπει να είναι εναλλακτική προς την εισήγηση του Σ και να µην εξαρτάται από αυτή. Η απόφαση παύσης είναι του ΥΠΑΙΘ. Παρ. 7: Ο διευθυντής του Ινστιτούτου εκπροσωπεί νόµιµα το Ινστιτούτο έναντι τρίτων (αποφυγή γραφειοκρατίας). Παρ. 8: Οι διευθυντές του ΕΚ και των Ινστιτούτων πρέπει να είναι "πλήρους & αποκλειστικής απασχόλησης" γιατί διαφορετικά παρακωλύεται η λειτουργία του Κέντρου/Ινστιτούτου. Όταν λήξει η θητεία του ιευθυντή, να µπορεί να γυρίσει στην προηγούµενη θέση του (στο Πανεπιστήµιο ή ΕΚ) εφόσον το επιθυµεί. Παρ. 8 12: Πρέπει να προβλεφθεί ανώτατο χρονικό όριο ολοκλήρωσης της διαδικασίας προκήρυξης της θέσης διευθυντή, εκλογής και διορισµού, ώστε να αποφεύγονται φαινόµενα κατά τα οποία Ινστιτούτα µένουν ακέφαλα ή µε προσωρινές διοικήσεις για µεγάλα χρονικά διαστήµατα λόγω καθυστερήσεων των διαδικασιών αυτών. Στην παράγραφο 8 υπάρχει η διατύπωση «ο ιευθυντής του Ινστιτούτου συνεχίζει ν ασκεί τα καθήκοντα του µέχρι την ολοκλήρωση των εργασιών της Ειδικής Επιτροπής Κριτών» Εδώ καλό θα ήταν να προστεθεί «εφ όσον δεν υπάρχει σχετική αρνητική απόφαση του Σ του Κέντρου που έχει ληφθεί µε πλειοψηφία του 3/5 των µελών του» Παρ. 8: Το άρθρο προτείνει σε περίπτωση κένωσης της θέσης του ιευθυντή Ινστιτούτου, να ασκεί τα καθήκοντά του ο ιευθυντής του ΕΚ. Αντ' αυτού προτείνεται οι εξής εναλλακτικές να προβλεφθεί δια νόµου ο ρόλος του Αναπληρωτή ιευθυντή µε συγκεκριµένες αρµοδιότητες, γιατί συχνά ο ιευθυντής του ΕΚ δεν επαρκεί για τη διεύθυνση ταυτοχρόνως του Κέντρου και του Ινστιτούτου / των Ινστιτούτων. Επιπλέον, (ιδιαίτερα στα µεγάλα ΕΚ) δεν έχει το ίδιο γνωστικό αντικείµενο µε το Ινστιτούτο, γεγονός που δυσχεραίνει την επιστηµονική εποπτεία. Παρ. 9: Ο νόµος προβλέπει τη δηµοσίευση της προκήρυξης µία φορά σε µία ηµερήσια εφηµερίδα Πανελλήνιας κυκλοφορίας και σε µία εφηµερίδα της έδρας του Ερευνητικού Κέντρου. Να προστεθεί η ανάρτηση και σε µία εφηµερίδα της έδρας του Ινστιτούτου αν δε συµπίπτει µε την έδρα του Ερευνητικού Κέντρου». - 5 / 11 -
Παρ. 13: τα ιδρύµατα της Τριτοβάθµιας Εκπαίδευσης είναι τα Πανεπιστήµια και τα ΤΕΙ. Χρήζει αντίστοιχης αναδιατύπωσης το «ΕΠ» σε «ΕΠ ή ΕΠ» και το «πανεπιστηµιακή του θέση» σε «θέση του στο ίδρυµα τριτοβάθµιας εκπαίδευσης». Παρ. 14: Ως παραπάνω. Παρ. 15: Οι αποδοχές των διευθυντών οφείλουν να είναι σαφώς καθορισµένες εντός του παρόντος Νόµου (π.χ. 120% των τακτικών αποδοχών του ιευθυντή Ερευνών, πολύ περισσότερο για τα ΝΠΙ που επωµίζονται το κόστος µισθοδοσίας των (εξωτερικών) διευθυντών. Ενώ στο Άρθρο 18 γίνεται αναφορά για την αξιολόγηση του Προσωπικού του ΕΚ, δεν υπάρχει πρόβλεψη για αξιολόγηση των ιευθυντών του Κέντρου & των Ινστιτούτων. Θα πρέπει να προβλεφθεί σαφής διαδικασία ενδιάµεσης αξιολόγησης (π.χ. στο µισό της θητείας). Η αξιολόγηση θα πρέπει να γίνεται και από το ερευνητικό προσωπικό του ΕΚ. Σηµαντικό στοιχείο αξιολόγησης θα πρέπει να είναι η κατάθεση από τον ιευθυντή Πλάνου Ανάπτυξης κατά τη φάση της εκλογής, ως προαπαιτούµενο, και η αξιολόγηση της επιτυχούς υλοποίησης του πλάνου στο µέσο της θητείας. Άρθρο 17 Επιστηµονικό Συµβούλιο Ερευνητικού Κέντρου Επιστηµονικό Γνωµοδοτικό Συµβούλιο Ινστιτούτων Παρ. 1: Αξιολογείται ως ιδιαίτερα θετική η πρόταση για ΕΣ του ΕΚ. Μπορεί να λειτουργήσει και ως µοχλός συνεργασίας µε επιστηµονικά ιδρύµατα του εξωτερικού. Για τη σύνθεση του ΕΣ, θα πρέπει να υπάρχει και έκφραση γνώµης των ερευνητών. Παρ. 2: o µέλη ΕΠ: Να διευκρινιστεί παντού ότι όταν γίνεται αναφορά σε αυτά, πρόκειται αποκλειστικά για συνεργαζόµενους µε το Ινστιτούτο. Επίσης, η συµµετοχή τους στο ΕΓΣΙ να επιτρέπεται µόνο όταν δεν υπάρχει ικανός αριθµός Ερευνητών Α' & Β' βαθµίδας στο συγκεκριµένο Ινστιτούτο. ιαφορετικά, από προσωρινά συνεργαζόµενα µέλη του ΕΚ, γίνονται ρυθµιστές της επιστηµονικής πορείας του Κέντρου. o Ερευνητές: να µην απαιτείται να είναι υπεύθυνοι εγκεκριµένων προγραµµάτων ή έργων πρόκειται για ρόλο που στη διάρκεια της θητείας τους µπορεί και να πάψει να υφίσταται. Άλλωστε ως Ερευνητές έχουν και άλλες αρµοδιότητες πέραν του συντονισµού των έργων. Παρ. 3: Να γίνει σαφής αναφορά σε τακτικές συνεδριάσεις του ΕΓΣΙ. Να υπάρχει επίσης δυνατότητα σύγκλησης από τα 3/5 των µελών του ΕΓΣΙ. Μέσα από µία χρονοβόρα διαδικασία (διορισµός διευθυντή, πρόσκληση σε εκλογές, σύγκληση του ΕΓΣΙ, ανάδειξη αναπληρωτή, συνεδρίαση.σ. Ε.Κ. και διορισµός αναπληρωτή) προκύπτει ένας νέος ρόλος «Αναπληρωτή ιευθυντή» ή µήπως «Αναπληρωτής Πρόεδρος ΕΓΣΙ»; Αν πρόκειται για το πρώτο, θα πρέπει να διευκρινιστούν θέµατα όπως η διάρκεια της θητείας και η δυνατότητα αναπλήρωσης του διευθυντή µετά τη λήξη της θητείας του διευθυντή αντί του διευθυντή του Ε.Κ. Παρ. 4.7: Φαίνεται να είναι αµειβόµενα τα µέλη του ΕΣ και του ΕΓΣΙ. Ισχύει ή είναι κακή διατύπωση; - 6 / 11 -
Άρθρο 18.- Προσωπικό Ερευνητικών Κέντρων και Ινστιτούτων Παρ. 1.1.1: Είναι σαφές ότι η διάκριση σε 3 βαθµίδες των Ερευνητών ακολουθεί την αντίστοιχη κλίµακα των µελών ΕΠ, η οποία και κρίνεται θετική. Είναι απαραίτητο, ωστόσο, να υπάρξουν, µεταβατικές διατάξεις για τους υπάρχοντες Ερευνητές ' βαθµίδας. Παρ. 1.1.2.4: Για τις ευρεσιτεχνίες, καλό θα ήταν να προστεθεί (πέραν του υπάρχοντος "είναι επιθυµητό") και "εφόσον το επιτρέπει ο γνωστικός/επιστηµονικός τοµέας". Παρ. 1.1.2.5: Ίσως να προστεθεί ότι η εξειδίκευση των προσόντων που ορίζεται στον Εσωτερικό Κανονισµό Λειτουργίας τίθεται εν ισχύ µόνο αν ο κανονισµός είναι εγκεκριµένος. Παρ. 1.2.1: Θεωρείται πολύ αρνητικό το ότι οι Ειδικοί Λειτουργικοί Επιστήµονες κατατάσσονται σύµφωνα µε το σχέδιο νόµου στο Τεχνικό Προσωπικό ενώ µέχρι τώρα λειτουργούσαν κατά περίπτωση είτε ως Ερευνητές είτε ως Τεχνικό προσωπικό. Άρα πρέπει να καθοριστούν επακριβώς οι αρµοδιότητες και οι διαδικασίες εκλογής / εξέλιξης που σχετίζονται µε τους ΕΛΕ. Εάν παραµείνουν ως ξεχωριστό Σώµα πρέπει να υπάρξει διάκριση µεταξύ ΕΛΕ και Ερευνητών στο παρόν σχέδιο νόµου. Υπάρχουν όµως αρκετές ασάφειες ως προς τον ρόλο τους: ενώ θεωρούνται τεχνικό προσωπικό, κατατάσσονται σε βαθµίδες Α', Β' και Γ' (παρ. 1.2.2), αξιολογούνται όπως οι ερευνητές (παρ. 1.3 µε παραποµπή στο άρθρο 29), και απαιτείται να έχουν διδακτορικό. Επίσης, δεν υπάρχει σαφής αναφορά στη διαδικασία εξέλιξής τους. Για τους υπάρχοντες ΕΛΕ που πληρούν τα κριτήρια του νόµου, να δοθεί η µετά από αξιολόγηση δυνατότητα υπαγωγής τους σε θέση Ερευνητή Α', Β' ή Γ' βαθµίδας ανάλογα µε τα προσόντα τους. Ανάλογη πρόβλεψη να υπάρξει και για ΕΛΕ που θα αποκτήσουν διδακτορικό δίπλωµα σε επόµενη φάση.. Τέλος, είναι απαραίτητο να προβλεφθούν µεταβατικές διατάξεις για τους υπάρχοντες ΕΛΕ που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις για εκλογή σε βαθµίδα ερευνητή (π.χ. προσωποπαγείς θέσεις). Παρ. 1.2.2: Η πρώτη πρόταση µιλά για Ειδικούς τεχνικούς επιστήµονες κατατασσόµενους σε βαθµίδες, ενώ η δεύτερη πρόταση αναφέρεται στους ΕΛΕ. Παρ. 3: εν είναι ξεκάθαρο ποιός είναι ο µισθός του ερευνητή (αν απασχολείται αποκλειστικά στο ΕΚ και αν διδάσκει παράλληλα σε ΑΕΙ). Η δεύτερη πρόταση αναφέρεται σε «βασικό µισθό» ερευνητή και ΕΛΕ, ενώ η πρώτη αναφέρεται σε συνολικές αποδοχές (όπου υπάρχει και το διδακτικό επίδοµα για τα ΕΠ). Οι διευκρινήσεις είναι απαραίτητες. Για όλους τους λόγους που αναφέρονται στα πρώτα άρθρα περί ανάπτυξης της έρευνας και έντασης της γνώσης, το σύνολο των αποδοχών των ερευνητών και ΕΛΕ θα πρέπει να είναι διαθέσιµο από την Εθνική ηµόσια Χρηµατοδότηση, είτε αυτοί υπηρετούν σε ΝΠ είτε σε ΝΠΙ. Ειδικά µε την αλλαγή του ωριαίου κόστους (20 ώρες), θα ενταθεί το φαινόµενο των αποδοχών και έργων δύο ταχυτήτων για λόγους που έχουν αναλυθεί πολλές φορές. Παρ. 4: εν υπάρχει (σε όλο το σχέδιο νόµου) κάποια πρόνοια για τη διαδικασία πρόσληψης νέων ερευνητών (αυτόβουλα τα Ε.Κ.; Εισήγηση στη ΓΓΕΤΚ; Έγκριση πίστωσης; Πώς;) Συνδέεται και παρακάτω µε τα θέµατα χρηµατοδότησης. Άρθρο 19 -Εσωτερικοί Κανονισµοί Λειτουργίας των Ερευνητικών Φορέων Παρ. 2: Να τεθεί χρονικό όριο εντός του οποίου θα δηµοσιεύεται ο Κανονισµός στο ΦΕΚ από την ηµεροµηνία σύνταξης ή/και τροποποίησής του, ώστε να αποφεύγονται φαινόµενα - 7 / 11 -
ασυµβατότητας του ΕΚΛ µε τον νόµο, τα οποία οδηγούν σε ασάφειες στη διοίκηση των Κέντρων. Να προβλέπεται ρητά η ακυρότητα διατάξεων των Εσωτερικών Κανονισµών, εφόσον αυτές δεν έχουν εγκριθεί εντός τετραµήνου από τον ΓΓΕΤΚ. Άρθρο 20 Πόροι των Ερευνητικών Κέντρων Παρ. 1.7 :Τι ακριβώς σηµαίνει αυτή η πρόταση; Ότι τα ΕΚ θα µπορούν να δανείζονται µε εγγύηση του ηµοσίου; µέχρι ποια ποσά και για πόσο χρονικό διάστηµα; Αποσαφήνιση όρων, καθηκόντων και υποχρεώσεων. Άρθρο 21 Παροχή κινήτρων για τις δραστηριότητες ΕΤΑΚ Παρ.1 Πρέπει να καθοριστεί επακριβώς ποια θέµατα ρυθµίζονται από τον ΕΚ ώστε να µην καταλήγουν τα πάντα να ρυθµίζονται αλλά και να αλλάζουν ανά πάσα στιγµή από τον ΕΚ. O EK και οι τροποποιήσεις του που δεν έχουν επικυρωθεί από την ΓΓΕΤΚ εντός εύλογου χρονικού διαστήµατος να µην έχει ισχύ. Παρ. 8 και µετά: Eίναι προς τη σωστή κατεύθυνση (απαλλαγή ΦΠΑ, απαλλαγή από δασµούς, φόρους και τέλη, δυνατότητα για απευθείας αναθέσεις σε «βαρύ» εξοπλισµό). Άρθρο 23 ηµόσια Εθνική Χρηµατοδότηση Γενικά. Παρ. 1: Να οριστεί σαφώς ο τρόπος υπολογισµού της ηµόσιας Εθνικής Επιχορήγησης, ώστε να είναι σαφές σε τι αναφέρεται και πώς αναλύεται το αναφερόµενο 3% επί του ΑΕΠ («η συµβολή του ηµόσιου και του Ιδιωτικού Τοµέα να φθάνει σε ετήσιο ποσοστό 3% επί του ΑΕΠ»). Παρ. 2.1.1: Αναφέρεται σαφώς ότι η επιχορήγηση αφορά την κάλυψη "µέρους των λειτουργικών εξόδων" των ΕΚ. Θα πρέπει να υπάρξει ρητή δέσµευση τουλάχιστον για την κάλυψη της µισθοδοσίας του τακτικού προσωπικού όλων των ΕΚ, τόσο των ΝΠ όσο και των ΝΠΙ. εν υπάρχει αναφορά στον αλγόριθµο κατανοµής του προϋπολογισµού ανά Ερευνητικό Κέντρο. Θα πρέπει να προσδιοριστούν τα κριτήρια (π.χ. αριθµός ερευνητών, αριθµός έργων, άλλο;). Άρθρο 24 ιαδικασία Χρηµατοδότησης έργων, µελετών και προγραµµάτων και δράσεων που υποβάλλονται από Επιχειρήσεις, ερευνητικούς και λοιπούς φορείς για ΕΤΑΚ Αξιολόγηση Έλεγχος & Άρθρο 25 Ειδικές ιατάξεις για την Χρηµατοδότηση Παρόλο που αξιολογείται ως θετική η προσπάθεια ένταξης της διαδικασίας αξιολόγησης σε ένα πλαίσιο, ώστε να αποφεύγονται καθυστερήσεις και δυσλειτουργίες, η αναφορά σε συγκεκριµένες λεπτοµέρειες µε νόµο µπορεί να δηµιουργήσει προβλήµατα. Για παράδειγµα, το άρθρο 25 παρ. 1 αναφέρει την µεταφορά 10% µεταξύ επιλέξιµων δαπανών αλλά πιθανές διαφορές ή αλλαγές σε οδηγούς εφαρµογής µπορεί να προκαλέσουν προβλήµατα στην εφαρµογή του νόµου. Πρέπει να ληφθεί πρόνοια ώστε να µην υπάρξουν θέµατα ασυµβατότητας. Είναι απαραίτητο να εντάσσονται σε νόµο θέµατα που είναι κανονιστικά? Έτσι αντί να αλλάζει ένας κανονισµός ή οδηγός εφαρµογής, θα πρέπει να αλλάζει ολόκληρος νόµος! - 8 / 11 -
Άρθρο 27 Μητρώο Πιστοποιηµένων Αξιολογητών "Με απόφαση του ΓΓΕΤΚ συγκροτείται, από το Μητρώο, τριµελής Επιτροπή, η οποία αξιολογεί τις αιτήσεις των ενδιαφεροµένων, κρίνει αν και σε ποιο βαθµό έχουν τα προσόντα που απαιτούνται για την αξιολόγηση των προτάσεων χρηµατοδότησης και εισηγείται σχετικά στον ΓΓΕΤΚ, µε απόφαση του οποίου µετά από γνώµη του ΕΣΕΤΚ εγγράφονται στο Μητρώο". Με δεδοµένο ότι οι δράσεις ΕΤΑΚ καλύπτουν µεγάλο εύρος θεµατικών περιοχών, δεν είναι εφικτό µια µόνο τριµελής επιτροπή να κάνει ουσιαστικό έλεγχο και εισήγηση. Είναι χρήσιµο να διευκρινισθεί ότι ο έλεγχος αφορά µόνο σε τυπικά προσόντα. Παρ. 4. Στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή οι αξιολογητές υπογράφουν συγκεκριµένες διατυπώσεις (συµφωνία, εµπιστευτικότητα, δήλωση περί µη σύγκρουσης συµφερόντων). Αυτές αποτελούν ρουτίνα και διαχειριστικό θέµα και δεν υπάρχει λόγος να υπάρχει νοµοθετική πρόβλεψη για κάτι τέτοιο, και ιδιαίτερα δεν υπάρχει λόγος να υπάρχει νοµοθετική αναφορά σε όρκο. Παρ. 6-7-8. Είναι πρακτικό το ΕΣΕΤΚ να ασχολείται µε τον έλεγχο άσκησης των καθηκόντων των αξιολογητών? Γενικά η υπερρύθµιση της διαδικασίας αξιολόγησης µε νόµο αποτελεί υπερβολική αντίδραση στην κακοδιαχείριση των αξιολογήσεων που παρατηρήθηκε πρόσφατα. ΠΡΟΤΑΣΗ: Πολλές ευρωπαϊκές χώρες χρησιµοποιούν τους Καταλόγους Αξιολογητών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Γιατί δεν γίνεται κάτι τέτοιο και στη χώρα µας αξιοποιώντας και τον Κατάλογο Εθνικών Κριτών και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής? Άρθρο 28 Βραβεία-υποτροφίες-Ερευνητική άδεια Παρ. 1: Ως παραπάνω περί ΕΠ και ΕΠ, περί Πανεπιστηµίων και ΤΕΙ. Παρ. 1: Προτείνεται στα βραβεία να υπάρχει η δυνατότητα αναγνώρισης του «Επίτιµου Ερευνητή» για διακεκριµένους ερευνητές της ηµεδαπής ή αλλοδαπής κατ αντιστοιχία µε τον «Επίτιµο ιδάκτορα» ή «Επίτιµο Καθηγητή» των ΑΕΙ. Οµοίως, του «Οµότιµου Ερευνητή» που φαίνεται να καταργήθηκε. Παρ. 3: «έργο Ερευνητικού Φορέα της αλλοδαπής». Προτείνεται να αναδιατυπωθεί σε «έργο ή πρόγραµµα Ερευνητικού Φορέα της αλλοδαπής». Παρ. 6: Προτείνεται η αλλαγή σε «20%», αλλιώς αποκλείεται η χορήγηση άδειας σε ερευνητές Ινστιτούτων µε λιγότερους από 10 ερευνητές. Άρθρο 29 Αξιολόγηση Ερευνητών Παρ. 1: Σε ΝΠΙ, και δεδοµένου ότι δεν υπάρχει δέσµευση για κάλυψη των εξόδων του τακτικού προσωπικού από το Κράτος, η ανοιχτή πρόσκληση δηµιουργεί οικονοµικά προβλήµατα. Σε περίπτωση που επιλεγεί άλλος από τον υπό κρίση ερευνητή, το ΕΚ θα πρέπει να επωµισθεί και το οικονοµικό κόστος για τον νεοπροσληφθέντα. Παρ. 1: να προστεθεί η δηµοσίευση σε «τοπική εφηµερίδα» στην έδρα του Ινστιτούτου, αν η έδρα του διαφέρει από την έδρα του Ε.Κ. - 9 / 11 -
Παρ. 4: Πρόεδρος και έξι µέλη. Τρία εσωτερικά µέλη και τέσσερα εξωτερικά µέλη, σύνολο επτά µέλη και ο πρόεδρος. Για πολύ-θεµατικά ερευνητικά κέντρα (π.χ. ΕΚΕΤΑ), η χρήση τριών ιευθυντών Ερευνών άλλων ινστιτούτων του ερευνητικού κέντρου δε βοηθάει σε κάτι (άσχετα γνωστικά αντικείµενα). Στην Παρ. 6 αναφέρεται το τι γίνεται εφ όσον υποβληθεί αίτηση για εξέλιξη. Τότε αν δεν εξελιχθεί ο ερευνητής Β αποκτά προσωποπαγή θέση που σηµαίνει σύµφωνα µε τα ισχύοντα σε ΑΕΙ ότι δεν έχει δικαίωµα να εξελιχθεί πια. Η παρ. 8 αναφέρεται σε εσωτερική αξιολόγηση. Υπάρχει η αίρεση «όσοι δεν έχουν υποβάλει αίτηση για εξέλιξη», γι αυτούς λοιπόν υπάρχει αξιολόγηση στην πενταετία. Η επιτροπή αξιολόγησης είναι τριµελής εδώ κι όχι επταµελής όπως ορίζεται στην παρ. 4 & 6 και η οποία αφορά σε εξέλιξη. Αποτελεί διφορούµενο σηµείο η τελευταία φράση της παρ 8. Η αξιολόγηση ανά πενταετία ερευνητών Α & Β µπορεί να οδηγήσει σε εξέλιξη σε ανώτερη βαθµίδα µε άλλη διαδικασία & επιτροπή; Παρ. 9: Τι γίνεται αν στην εξέλιξη για τη βαθµίδα Β ενός Ερευνητή Γ επιλεγεί τελικά ένας άλλος υποψήφιος; Παραµένει σε προσωποπαγή θέση όπως στην παράγραφο 8; Αποχωρεί τελείως από το Ε.Κ.; Παρ. 10.3: Να γίνει επαναδιατύπωση αφορά, προφανώς, στα ερευνητικά έργα που έχει φέρει στο ΕΚ και όχι σε εισοδήµατα που έχει αποκοµίσει από αυτά. Άρθρο 30 - Εθνικός Κατάλογος Κριτών Να διευκρινίζεται ότι ο Εθνικός Κατάλογος Κριτών έχει συνεχή ισχύ και ότι η ετήσια επικαιροποίησή του δεν συνεπάγεται παύση της ισχύος του µέχρι τη στιγµή της επικαιροποίησης. Άρθρο 31 Αξιολόγηση Ερευνητικών Κέντρων Παρ. 3: Αναφορά στο "κατά το Άρθρο 28 του παρόντος νόµου τυποποιηµένο βιογραφικό τους σηµείωµα". εν υπάρχει κάτι τέτοιο στο άρθρο 28. Παρ. 3: Πού αναρτώνται τα βιογραφικά; Παρ. 12 (νέα): Προτείνεται η σύνταξη ετήσιου απολογισµού δραστηριοτήτων κάθε Ινστιτούτου, ο οποίος θα αναρτάται εντός του πρώτου εξαµήνου του επόµενου έτους στην ιστοσελίδα της ΓΓΕΤΚ ή σε άλλη γνωστή δηµόσια θέση. Η διαδικασία αξιολόγησης των Ερευνητικών Κέντρων να προβλέπει και αξιολόγηση των Οργάνων ιοίκησής τους, στην οποία να συµµετέχουν και οι ερευνητές. εν είναι δυνατό να αξιολογούνται µόνο οι ερευνητές και όχι τα κρίσιµα για τη λειτουργία των Κέντρων όργανα διοίκησης. Άρθρο 32 - Αξιολόγηση Προόδου της χώρας στην Ανάπτυξη της Έρευνας, Τεχνολογίας και Καινοτοµίας Παρ. 1.3.2: Οι πόροι που εισρέουν στη χώρα από ανταγωνιστικά έργα να υπολογίζονται και αυτοί. - 10 / 11 -
Άρθρο 33 Εθνικές Ερευνητικές Υποδοµές Ανοικτή Πρόσβαση ιαλειτουργικότητα Κρίνεται θετική η αναφορά στον νόµο των Ερευνητικών Υποδοµών, καθώς αποτελούν σηµαντικό εργαλείο για την πρόοδο της Έρευνας στη χώρα. Ωστόσο, δεν υπάρχει αναφορά στο πώς προβλέπεται να γίνει ο συντονισµός των υποδοµών, της υλοποίησής τους, της υλοποίησης της διαλειτουργικότητάς τους, και τέλος, της χρηµατοδότησής τους (µε προκηρύξεις; Με τις συµβάσεις κέντρων & ΓΓΕΤΚ; άλλο;) Παρ. 5. Για κάθε χρηµατοδοτούµενη δράση να είναι υποχρεωτική η δηµοσίευση περιληπτικών στοιχείων των αποτελεσµάτων της, συµπεριλαµβανοµένης και πιθανής αξιοποίησης αυτών, ώστε να καθίσταται ευκολότερη η αξιολόγηση της αποδοτικότητας της επένδυσης στην Έρευνα, Ανάπτυξη και Καινοτοµία. Άρθρο 34 Σύνδεση Ερευνητικών Κέντρων και µε Ιδρύµατα Τριτοβάθµιας Εκπαίδευσης Κρίνεται θετική η σύνδεση ΕΚ και Πανεπιστηµίων και η θεσµοθέτηση του τίτλου Καθηγητή Έρευνας. Παρ. 2: Να υπάρξει µέριµνα ώστε να µπορούν οι Ερευνητές να διδάσκουν και να επιβλέπουν εργασίες σε προπτυχιακό και σε µεταπτυχιακό επίπεδο (διπλωµατικές/πτυχιακές/µεταπτυχιακές εργασίες), όπως και να επιβλέπουν διδακτορικές διατριβές. Να θεσµοθετηθεί η δυνατότητα δηµιουργίας κοινών µεταπτυχιακών προγραµµάτων µεταξύ ΑΕΙ ΕΚ (δεν προβλεπόταν µέχρι τώρα). Να υπάρξουν οι αναγκαίες νοµοθετικές ρυθµίσεις και στον παρόντα νόµο και στο νόµο των ΑΕΙ Άρθρο 35 Κινητικότητα Ερευνητών ηµεδαπής αλλοδαπής Θα πρέπει να κατοχυρωθεί ακόµη περισσότερο το θέµα κινητικότητας µε τα πανεπιστήµια, τα άλλα ΕΚ και τις επιχειρήσεις σε όλα τα επίπεδα κινητικότητας (π.χ. διδασκαλία, συµµετοχή/συντονισµός έργων άλλων φορέων κλπ). Για τα µέλη ΕΠ/ΕΠ αυτό είναι εφικτό και το ίδιο θα πρέπει να ισχύει και για τους ερευνητές. Η δυνατότητα αυτή ενισχύει την ακαδηµαϊκή ελευθερία και την ολοκληρωµένη θεώρηση του ερευνητικού ιστού. Να προβλεφθεί διαδικασία µετάκλησης Ερευνητών σε άλλα ΕΚ σε άλλες πόλεις, κατ'αναλογία µε αυτή που υπάρχει και για τα µέλη ΕΠ. Το Σ του Συλλόγου Ερευνητών ΕΛΕ του Ερευνητικού Κέντρου «Αθηνά» Μαρία Γαβριηλίδου Πρόεδρος Χρήστος Εµµανουηλίδης Γενικός Γραµµατέας Αθανάσιος Καλογεράς Αγγελική Φωτοπούλου Γιώργος Παυλίδης Ταµίας Αντιπρόεδρος Αναπληρωτής Γεν. Γραµµατέας - 11 / 11 -