Τα 25 διήμερα σεμινάρια του Προγράμματος 2012 διακρίνονται σε κατηγορίες ως εξής:

Εισαγωγή Το Πρόγραμμα του 2012 σχεδιάστηκε από το Ναυτιλιακό Επιμορφωτικό Κέντρο της HELMEPA σε συνεργασία με ειδική Επιτροπή Εκπαίδευσης που συστήθηκε με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου και απαρτίζεται από εκπροσώπους 12 εταιρειών μελών. Η Επιτροπή συνέβαλε στο να καταρτιστεί αυτό το πρόγραμμα έτσι ώστε να ικανοποιεί όσο το δυνατόν περισσότερο κοινές ανάγκες επιμόρφωσης αξιωματικών και στελεχών των εταιρειών μελών. Στελέχη επτά εταιρειών και έξι νηογνωμόνων μελών της HELMEPA, της Διεύθυνσης Ελέγχου Πλοίων του Αρχηγείου Λιμενικού Σώματος, του Εργαστηρίου Θαλάσσιων Μεταφορών του ΕΜΠ, της HELMEPA αλλά και ανεξάρτητοι εμπειρογνώμονες από το χώρο της ναυτιλίας θα παρουσιάσουν τα επιλεγμένα θέματα. Τα 25 διήμερα σεμινάρια του Προγράμματος 2012 διακρίνονται σε κατηγορίες ως εξής: α) Περιβαλλοντική Διαχείριση, 10 σεμινάρια, β) Ασφάλεια - Επικινδυνότητα - Κρίσεις, 10 σεμινάρια, και γ) Marine Environmental Awareness, 5 σεμινάρια. Σημειώνεται ότι η εκπαίδευση που προσφέρουν τα σεμινάρια της τρίτης κατηγορίας είναι υποχρεωτική από το 2013 σύμφωνα με την πρόσφατα τροποποιημένη Διεθνή Σύμβαση για τα Πρότυπα Εκπαίδευσης, Πιστοποίησης και Εκτέλεσης Φυλακών των Ναυτικών (STCW). Τα σεμινάρια αυτά θα πιστοποιηθούν κατά τις απαιτήσεις της Σύμβασης και τις σχετικές οδηγίες του ΙΜΟ. Σε μια περίοδο δύσκολη για την πατρίδα μας και μέσα στη γενική κατήφεια και προβληματισμό για το μέλλον, επιλέγουμε να παραμείνουμε αισιόδοξοι καθώς το 2012 σηματοδοτεί την 30ή επέτειο λειτουργίας της HELMEPA. Μια επιτυχημένη λειτουργία χάρη στη σταθερή εθελοντική συμμετοχή των μελών, εταιρειών, πλοίων και ναυτικών, που έχει βραβευτεί από τα Seatrade Awards και πρόσφατα διακρίθηκε με το Βραβείο για την Ασφάλεια και την Προστασία του Περιβάλλοντος του θεσμού Lloyd s List Greek Shipping Awards. Ευχόμαστε το καινούργιο Πρόγραμμα να εκπληρώσει τους στόχους του προσβλέποντας σε διευρυμένη συμμετοχή των μελών μας. Κριστιάνα Πρεκεζέ Δεκέμβριος 2011 Executive Coordinator HELMEPA 5

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ENVIRONMENTAL MANAGEMENT 6

Περιεχόμενο και Στόχοι Σεμιναρίου Το Σεμινάριο έχει στόχο να ενημερώσει ναυτικούς και στελέχη γραφείου για τη σημασία της ορθής περιβαλλοντικής διαχείρισης του πλοίου στην προστασία του περιβάλλοντος, ιδιαίτερα σε θαλάσσιες περιοχές και λιμάνια που οι απαιτήσεις είναι αυστηρότερες. Εξοικειώνει τους συμμετέχοντες με τεχνικές λειτουργίας και συντήρησης σημαντικών μηχανημάτων για την πρόληψη της ρύπανσης και παρουσιάζει τις νέες οδηγίες τήρησης εγγραφών στο Βιβλίο Πετρελαίου. Συγχρόνως αναλύει τις νέες απαιτήσεις του Port State Control στην περιοχή ευθύνης του Paris MOU και παρουσιάζει διαδικασίες και πρακτικές αντιμετώπισης έκτακτων περιστατικών. Οφέλη από την παρακολούθηση του Oι συμμετέχοντες θα έχουν την ευκαιρία να ενημερωθούν πάνω στις εξελίξεις που αφορούν στην ποιότητα των καυσίμων ναυτιλίας και τις απαιτήσεις για τις αέριες εκπομπές, να βελτιώσουν τις γνώσεις τους στη διαχείριση των στερεών απορριμμάτων και του θαλάσσιου έρματος και να προετοιμαστούν καλύτερα για επιθεωρήσεις των πλοίων τους σε Ευρωπαϊκά λιμάνια. Contents and Objectives of the Seminar The Seminar s objective is to inform seafarers and office staff about the importance of the sound environmental management of the ship for the protection of the marine environment, especially in marine areas and ports where stricter requirements apply. It familiarizes participants with techniques relating to the operation and maintenance of important machinery for the prevention of pollution and presents the new guidelines for making entries in the Oil Record Book. At the same time, it analyzes the new Port State Control requirements in the Paris MOU region and presents the procedures and practices to deal with emergency incidents. Benefits for the participant Participants will have the opportunity to be informed on developments relating to the quality of marine fuels and the requirements for air emissions, improve their knowledge on garbage and ballast water management and be better prepared for the inspection of their ships in European ports. 7

1η Ημέρα: Hμερήσιο Πρόγραμμα 09.00-09.45 Αριθμός Θέματος: 1 Βιβλίο Πετρελαίου Ν. Ζώης 09.45-10.30 Αριθμός Θέματος: 2 (συνέχεια) Βιβλίο Πετρελαίου Ν. Ζώης 10.30-10.45 Διάλειμμα 10.45-11.30 Αριθμός Θέματος: 3 Vessel General Permit HELMEPA 11.30-12.15 Αριθμός Θέματος: 4 Διαχείριση θαλάσσιου έρματος - Αλλαγή στη θάλασσα - Επεξεργασία στο πλοίο HELMEPA 12.15-12.45 Διάλειμμα 12.45-13.30 Αριθμός Θέματος: 5 Συστήματα ODMC και OWS Fairdeal Group Management S.A. - ΗΕLMEPA 13.30-14.15 Αριθμός Θέματος: 6 Ποιότητα καυσίμων, εργασίες πετρέλευσης και αντιδικίες Det Norske Veritas 9

2η Ημέρα: Hμερήσιο Πρόγραμμα 09.00-09.45 Αριθμός Θέματος: 7 Πλοία σε περιοχές ECA Rina Hellas 09.45-10.30 Αριθμός Θέματος: 8 Ωκεανοί, ατμόσφαιρα και κλιματική αλλαγή HELMEPA 10.30-10.45 Διάλειμμα 10.45-11.30 Αριθμός Θέματος: 9 Διαχείριση στερεών απορριμμάτων HELMEPA 11.30-12.15 Αριθμός Θέματος: 10 Νέο Καθεστώς Επιθεωρήσεων στην περιοχή του Paris MoU Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη Αρχηγείο Λιμενικού Σώματος - Ελληνικής Ακτοφυλακής Διεύθυνση Ελέγχου Πλοίων 12.15-12.45 Διάλειμμα 12.45-13.30 Αριθμός Θέματος: 11 Αντιμετώπιση Έκτακτων Περιστατικών Ρύπανσης Τεχνική Προστασίας Περιβάλλοντος Α.Ε. 3.30-14.15 Αριθμός Θέματος: 12 SOPEP-VRP Bureau Veritas 11

Βασικές συνιστώσες θεμάτων 1. Βιβλίο Πετρελαίου Υποχρεώσεις Γενικές Οδηγίες Σύμφωνα με MEPC.1/Circ.736 Ειδικές Περιοχές Τρόπος τήρησης του Βιβλίου Πετρελαίου Παραδείγματα εγγραφών Γενικές παρατηρήσεις 2. Vessel General Permit Ιστορικό του Vessel General Permit (VGP) Βασικές απαιτήσεις Είδη απορρίψεων Δήλωση πρόθεσης Γενικές απαιτήσεις για όλα τα πλοία Επιθεωρήσεις, αναφορές και τήρηση αρχείων 3. Διαχείριση θαλάσσιου έρματος - Αλλαγή στη θάλασσα - Επεξεργασία στο Πλοίο Το παγκόσμιο πρόβλημα της μεταφοράς ξενικών ειδών Εφαρμογή της Διεθνούς Σύμβασης BWM Οδηγίες για τη διαχείριση του θαλάσσιου έρματος Εθνικές απαιτήσεις Μέθοδοι διαχείρισης έρματος (αλλαγή - επεξεργασία) Απαιτούμενα έγγραφα πάνω στο πλοίο 4. Συστήματα ODMC και OWS Σύστημα Παρακολούθησης και Ελέγχου Απόρριψης Πετρελαίου Εξασφάλιση συμμόρφωσης με τις απαιτήσεις της MARPOL Τεχνική προσέγγιση στις συσκευές ελέγχου και γενικής λειτουργίας Ο ρόλος της διαχειρίστριας εταιρείας - Εκπαίδευση στο πλοίο - Έλεγχοι και επιθεωρήσεις Ο ρόλος του senior management στο πλοίο - Γενικές προφυλάξεις - Σωστή χρήση του συστήματος - Συντήρηση - Εγγραφές Σύστημα Διαχωρισμού Πετρελαίου - Νερού Εξασφάλιση συμμόρφωσης με τις απαιτήσεις της MARPOL 13

Τεχνική προσέγγιση στις συσκευές ελέγχου και γενικής λειτουργίας Ο ρόλος της διαχειρίστριας εταιρείας - Εκπαίδευση στο πλοίο - Έλεγχοι και επιθεωρήσεις Ο ρόλος του senior management στο πλοίο - Γενικές προφυλάξεις - Σωστή χρήση του διαχωριστήρα - Iχνηλασιμότητα αποβλήτων και συντήρηση - Εγγραφές 5. Ποιότητα καυσίμων, εργασίες πετρέλευσης και αντιδικίες Εισαγωγή και ποιότητα καυσίμων σήμερα Προϊόντα σχάσης Καταλύτες (αλουμίνιο και πυρίτιο) Έλεγχος συστήματος καθαρισμού καυσίμου Θέματα προσοχής κατά την πετρέλευση Προϊόντα χαμηλού θείου και προβλήματα Κανονισμοί MARPOL Παράρτημα VI και Οδηγία EE 33/2005 Διαδικασίες αλλαγής καυσίμου σε περιοχές ECA Έλεγχος από Port State Control 6. Πλοία σε περιοχές ECA Βασικές απαιτήσεις Παραρτήματος VI MARPOL Ειδικές απαιτήσεις στις περιοχές ECA 7. Ωκεανοί, ατμόσφαιρα και κλιματική αλλαγή Το κλιματικό σύστημα και η ρύθμισή του Αλληλεπίδραση ωκεανών και ατμόσφαιρας Ο πλανήτης μας σε αλλαγή: κλιματικές και συνακόλουθες μεταβολές Αέρια του θερμοκηπίου και αίτια της κλιματικής αλλαγής Επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής Ο ρόλος της ναυτιλίας Aπαιτήσεις για την ενεργειακή απόδοση των πλοίων 8. Διαχείριση στερεών απορριμμάτων Θαλάσσια ρύπανση από στερεά απορρίμματα Πηγές στερεών απορριμμάτων Μελέτη HELMEPA - UNEP για τα απορρίμματα στη Μεσόγειο Περιβαλλοντικές επιπτώσεις στερεών απορριμμάτων Κοινωνικο-οικονομικές επιπτώσεις 15

Ρύπανση με πλαστικά Βασικές κατηγορίες στερεών απορριμμάτων από πλοία Παράρτημα V: - Κύριες διατάξεις - Σχέδιο Διαχείρισης Απορριμμάτων Πλοίου - Συλλογή, επεξεργασία, αποθήκευση - Μειώνοντας τον όγκο των απορριμμάτων πάνω στο πλοίο - Αναθεώρηση Παραρτήματος V - Απορρίψεις σε Eιδικές Περιοχές - Ευκολίες υποδοχής στα λιμάνια 9. Νέο Καθεστώς Επιθεωρήσεων στην περιοχή του Paris MoU Σύντομο ιστορικό Πεδίο εφαρμογής Κοινοτικής Οδηγίας 2009/16/ΕΚ Τρόπος επιλογής πλοίων προς επιθεώρηση Υποχρεώσεις αναφορών Πληροφοριακό σύστημα THETIS 10. Αντιμετώπιση έκτακτων περιστατικών ρύπανσης Ιδιότητες αργού πετρελαίου και προϊόντων του Συμπεριφορά του πετρελαίου στη θάλασσα Σχεδιασμός αντιμετώπισης περιστατικών ρύπανσης Διαδικασίες και τρόποι περιορισμού εξάπλωσης πετρελαιοκηλίδας Εξοπλισμός και υλικά στο πλοίο Case studies 11. SOPER - VRP Πεδίο εφαρμογής Περιγραφή υποχρεωτικών και μη υποχρεωτικών διατάξεων Ευστάθεια και κατασκευαστική ακεραιότητα Υπολογισμοί ευστάθειας μετά από βλάβη στο γραφείο Αναθεωρήσεις - τροποποιήσεις - Ειδικές απαιτήσεις Σημαιών Διαφορές μεταξύ SOPEP και SMPEP 17

ΑΣΦΑΛΕΙΑ - ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑ - ΚΡΙΣΕΙΣ SAFETY - RISK - CRISES 18

Περιεχόμενο και Στόχοι Σεμιναρίου Παρά το γεγονός ότι πρέπει να καταβάλλεται κάθε δυνατή προσπάθεια για την αποφυγή ατυχημάτων στα πλοία, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να έχει σχεδιαστεί εκ των προτέρων ο τρόπος αντιμετώπισης απρόβλεπτων καταστάσεων που δοκιμάζουν την οργάνωση και τη λειτουργία μιας ναυτιλιακής εταιρείας. Το Σεμινάριο έχει στόχο να καλλιεργήσει το πνεύμα ασφάλειας στα πλοία καταδεικνύοντας τη σημασία της εκτίμησης επικινδυνότητας και του σωστού σχεδιασμού πριν από την εκτέλεση λειτουργιών ή εργασιών στο πλοίο, όπως η φορτοεκφόρτωση, η είσοδος σε κλειστούς χώρους, η καθαίρεση σωσίβιας λέμβου, η ναυσιπλοΐα σε πυκνή και ελεγχόμενη κυκλοφορία και η έκτακτη ρυμούλκηση. Οφέλη από την παρακολούθηση του Oι συμμετέχοντες θα κατανοήσουν καλύτερα τους κινδύνους που ελλοχεύουν κατά την εκτέλεση συγκεκριμένων εργασιών στο πλοίο και θα βελτιώσουν τις γνώσεις τους σχετικά με τις προφυλάξεις που πρέπει να λαμβάνουν αλλά και τον τρόπο χειρισμού έκτακτων περιστατικών. Contents and Objectives of the Seminar Despite the fact that every possible effort should be made to avoid accidents on board, it is particularly important to plan, in advance, how to respond to emergency situations, during which the organization and operation of a maritime company is tested. The Seminar s goal is to nurture a safety spirit on board, emphasizing the importance of risk assessment and sound planning before the conduct of operations and works on the ship, such as cargo loading/unloading, entry into enclosed spaces, launching of lifeboats, navigation in dense and controlled traffic and emergency towing. Benefits for the participant The participants will gain a better insight into the risks posed by certain tasks performed onboard, improve their knowledge about necessary precautions that must be taken and about how to respond to emergency situations. 19

1η Ημέρα: Hμερήσιο Πρόγραμμα 09.00-09.45 Αριθμός Θέματος: 1 Ασφαλής χειρισμός σωστικών μέσων Ν. Ζώης 09.45-10.30 Αριθμός Θέματος: 2 Ασφαλής είσοδος σε κλειστούς χώρους American Bureau of Shipping 10.30-10.45 Διάλειμμα 10.45-11.30 Αριθμός Θέματος: 3 Ναυσιπλοΐα σε πυκνή και ελεγχόμενη κυκλοφορία Chandris (Hellas) Inc. 11.30-12.15 Αριθμός Θέματος: 4 Ανίχνευση εύφλεκτων & επιβλαβών αερίων Κ. Καραντζής 12.15-12.45 Διάλειμμα 12.45-13.30 Αριθμός Θέματος: 5 Παρουσίαση - Ανάλυση περιστατικών Costamare Shipping Company S.A. 13.30-14.15 Αριθμός Θέματος: Περιγραφή 6 (συνέχεια) Παρουσίαση - Ανάλυση περιστατικών Costamare Shipping Company S.A. 21

2η Ημέρα: Hμερήσιο Πρόγραμμα 09.00-09.45 Αριθμός Θέματος: 7 Ασφάλεια δεξαμενόπλοιου Germanischer Lloyd 09.45-10.30 Αριθμός Θέματος: 8 Εκτίμηση και διαχείριση επικινδυνότητας Εργαστήριο Θαλασσίων Μεταφορών, Ε.Μ.Π 10.30-10.45 Διάλειμμα 10.45-11.30 Αριθμός Θέματος: 9 Εκτίμηση επικινδυνότητας - Λειτουργικό επίπεδο φόρτωσης/εκφόρτωσης Tsakos Columbia Shipmanagement ( TCM ) S.A. 11.30-12.15 Αριθμός Θέματος: 10 Ικανότητες επικοινωνίας και ηγεσίας - Διαπραγματεύσεις Hellenic Lloyd s S.A. 12.15-12.45 Διάλειμμα 12.45-13.30 Αριθμός Θέματος: 11 TMSA - Aντιμετώπιση Έκτακτων Περιστατικών Euronav Ship Management (Hellas) Inc. 13.30-14.15 Αριθμός Θέματος: 12 Διαδικασίες έκτακτης ρυμούλκησης Atlantic Bulk Carriers Management Ltd. 23

Βασικές συνιστώσες θεμάτων 1. Ασφαλής χειρισμός σωστικών μέσων Tύποι σωσίβιων λέμβων Απαιτήσεις SOLAS Διαδικασίες γυμνασίων και πρόληψη ατυχημάτων Απαιτήσεις Port State Control Έλεγχοι Oδηγίες για την τοποθέτηση και χρήση διατάξεων πρόληψης πτώσης σωσίβιων λέμβων 2. Ασφαλής είσοδος σε κλειστούς χώρους Ορισμός κλειστού χώρου Κίνδυνοι που εγκυμονούν σε κλειστούς χώρους Διαδικασία ελέγχου ατμόσφαιρας κλειστών χώρων Τρόποι εξαερισμού Μέσα προσωπικής προστασίας 3. Ναυσιπλοΐα σε πυκνή και ελεγχόμενη κυκλοφορία Σχεδιασμός Έλεγχος προ αφίξεως Εκτέλεση ταξιδιού Ανασκόπηση ταξιδιού 4. Ανίχνευση εύφλεκτων & επιβλαβών αερίων Κίνδυνοι - ιδιότητες αερίων Μέτρηση αερίων Είσοδος σε κλειστούς χώρους Εργασίες σε δεξαμενόπλοια Βασικές απαιτήσεις της Ελληνικής νομοθεσίας 5. Παρουσίαση - Ανάλυση Περιστατικών Αναφορά & περιγραφή ναυτικών ατυχημάτων Αιτίες πρόκλησης ατυχήματος Ασφαλής διαχείριση πλοίου και πρόληψη ατυχημάτων Aνάλυση ατυχημάτων και έκτακτων περιστατικών 25

6. Ασφάλεια Δεξαμενόπλοιου Στατιστικά δεδομένα ατυχημάτων σε δεξαμενόπλοια και αιτίες ρύπανσης Απαιτήσεις ασφάλειας στον σχεδιασμό τους (απαιτήσεις SOLAS, MARPOL, Κώδικα IBC και κλάσης) Διαδικασίες ασφαλούς λειτουργίας / καταπολέμηση πυρκαγιάς / ατομική προστασία Σύστημα παροχής αδρανούς αερίου & αερισμός δεξαμενών φορτίου / όργανα Ασφαλής πρόσβαση στις δεξαμενές φορτίου, αντλιοστάσια φορτίου Ρυθμός φόρτωσης και υπερπίεση δεξαμενών φορτίου Προφυλάξεις για την ασφάλεια σε επισκευές κατά την διάρκεια δεξαμενισμού 7. Εκτίμηση και διαχείριση επικινδυνότητας Γενικά στοιχεία για την επικινδυνότητα (ρίσκο) Aσφάλεια θαλασσίων μεταφορών Ατομικό ρίσκο Κόπωση Διερεύνηση ναυτικού ατυχήματος 8. Εκτίμηση επικινδυνότητας - Λειτουργικό επίπεδο φόρτωσης/εκφόρτωσης Eκτίμηση επικινδυνότητας - Εισαγωγή Εργασίες φορτοεκφόρτωσης Κίνδυνος - Πιθανότητα - Συνέπεια Μέτρα περιορισμού επικινδυνότητας κατά το χειρισμό φορτίου 9. Ικανότητες επικοινωνίας και ηγεσίας - Διαπραγματεύσεις Κατανόηση της επικοινωνίας Παράμετροι που επηρεάζουν την επικοινωνία Αποτελεσματική διαπραγμάτευση Τύποι διαπραγμάτευσης Διδάγματα Ηγεσία και ποιοτικά χαρακτηριστικά 10. TMSA - Aντιμετώπιση Έκτακτων Περιστατικών Εισαγωγή στο TMSA - Τι είναι; - Γιατί υιοθετήθηκε; - Γιατί πρέπει να το εφαρμόσεις; Χαρακτηριστικά και Βασικές Αρχές Οι 12 συνιστώσες 27

Εφαρμογή - Πως μετράται; - Διαδικασία και τομείς βελτίωσης - Δυσκολίες και προκλήσεις - Δείκτες Επίδοσης - KPIs 11. Διαδικασίες έκτακτης ρυμούλκησης Εισαγωγή Εγκαταστάσεις και υλικά επί του πλοίου για ρυμούλκηση Διαδικασίες έκτακτης ρυμούλκησης Προβλέψεις καιρικών συνθηκών Τρόποι ρυμούλκησης Στατική δύναμη ρυμούλκησης Παραδείγματα ρυμουλκήσεων Επιθεώρηση ρυμουλκού - ρυμουλκούμενου Πληρώματα Φωτογραφίες - παραδείγματα ρυμούλκησης 29

MARINE ENVIRONMENTAL AWARENESS 30

Περιεχόμενο και Στόχοι Σεμιναρίου Ο κεντρικός στόχος του Σεμιναρίου είναι να ενημερώσει τους Αξιωματικούς των πλοίων και τα στελέχη γραφείου για τη σημασία, την πολυπλοκότητα και την εύθραυστη ισορροπία του θαλάσσιου οικοσυστήματος και να αναδείξει το ρόλο των μέτρων πρόληψης ρύπανσης για την προστασία του περιβάλλοντος. Παρουσιάζει τις κύριες περιβαλλοντικές επιπτώσεις που προέρχονται από τη λειτουργία των πλοίων και εξηγεί το σκεπτικό και τις απαιτήσεις των σημαντικότερων κανονισμών. Οι τροποποιήσεις στη Διεθνή Σύμβαση για τα Πρότυπα Εκπαίδευσης, Πιστοποίησης και Εκτέλεσης Φυλακών των Ναυτικών (STCW), που υιοθετήθηκαν από τον IMO τον Ιούνιο 2010, καθιστούν υποχρεωτική την εκπαίδευση σε αυτό το αντικείμενο. Συγκεκριμένα, η επιμόρφωση αυτή συνδέεται με το σύνολο των καθηκόντων της λειτουργίας που ορίζεται στην STCW ως Έλεγχος της Λειτουργίας του Πλοίου και Μέριμνα για τα Πρόσωπα που Επιβαίνουν σε αυτό που αφορά τους Αξιωματικούς Καταστρώματος και Μηχανής. Επιπρόσθετα αποτελεί μέρος της βασικής εκπαίδευσης για το πρότυπο ικανότητας Αντιμετώπιση Εκτάκτων Αναγκών - Επαγγελματική Ασφάλεια - Security -Ιατρική Βοήθεια - Τρόποι Επιβίωσης. Contents and Objectives of the Seminar The main objective of the Seminar is to inform officers and office staff about the importance, complexity and fragile balance of the marine ecosystem and to emphasize the role of pollution prevention measures for the protection of the marine environment. It presents the main environmental impacts from the operation of ships and explains the rationale and the requirements of the most important regulations. The amendments to the International Convention on Standards of Training, Certification and Watchkeeping for Seafarers (STCW), that were adopted by the IMO in June 2010, render training on this subject obligatory. In particular, this training is connected to all duties related to the procedure defined in STCW as Controlling the Operation of the Ship and Care for Persons Onboard, for Deck and Engineer Officers. Additionally, it constitutes part of the basic training for the standard of competence Emergency-Occupational Safety-Security-Medical Care-Survival Functions. 31

1η Ημέρα: Hμερήσιο Πρόγραμμα 09.00-10.00 Αριθμός Θέματος: 1 Εισαγωγή: ναυτιλία και περιβάλλον HELMEPA 10.00-10.15 Διάλειμμα 10.15-11.45 Αριθμός Θέματος: 2 Το θαλάσσιο περιβάλλον HELMEPA 11.45-12.00 Διάλειμμα 12.00-13.00 Αριθμός Θέματος: 3 Απορρίψεις στη θάλασσα - Πετρέλαιο, Χημικά, Λύματα και Απορρίμματα HELMEPA 13.00-13.30 Διάλειμμα 13.30-14.30 Αριθμός Θέματος: 4 (συνέχεια) Απορρίψεις στη θάλασσα - Πετρέλαιο, Χημικά, Λύματα και Απορρίμματα HELMEPA 33

2η Ημέρα: Hμερήσιο Πρόγραμμα 09.00-10.00 Αριθμός Θέματος: 5 Eκπομπές αερίων θερμοκηπίου HELMEPA 10.00-10.15 Διάλειμμα 10.15-11.15 Αριθμός Θέματος: 6 Ατμοσφαιρική ρύπανση HELMEPA 11.15-11.30 Διάλειμμα 11.30-12.30 Αριθμός Θέματος: 7 Εισβολές αλλόχθονων ειδών HELMEPA 12.30-13.00 Διάλειμμα 13.00-14.00 Αριθμός Θέματος: 8 Άλλες περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τη λειτουργία των πλοίων HELMEPA 14.00-14.30 Πρακτική άσκηση HELMEPA 35

Βασικές συνιστώσες θεμάτων 1. Εισαγωγή: ναυτιλία και περιβάλλον Εξέλιξη της σχέσης ανθρώπου και θάλασσας Η σύγχρονη ναυτιλία και η σημασία της για την παγκόσμια οικονομία Επιδράσεις της ναυτιλίας στο περιβάλλον Η έννοια της βιώσιμης ανάπτυξης και βιώσιμης ναυτιλίας Ο ρόλος του ανθρώπινου παράγοντα Περιβαλλοντική εκπαίδευση Δομή και περιεχόμενο του σεμιναρίου 2. To θαλάσσιο περιβάλλον Η σημασία των ωκεανών και η προσφορά τους στον πλανήτη και στον άνθρωπο Τα χαρακτηριστικά του θαλάσσιου περιβάλλοντος Εισαγωγή στις βασικές αρχές της θαλάσσιας οικολογίας Παράκτιο και πελαγικό περιβάλλον Ιδιαίτερα Ευαίσθητες Θαλάσσιες Περιοχές (PSSAs) 3. Απορρίψεις στη θάλασσα - Πετρέλαιο, Χημικά, Λύματα και Απορρίμματα Συμπεριφορά και επιπτώσεις του πετρελαίου στο θαλάσσιο περιβάλλον Επιτρεπόμενες απορρίψεις πετρελαίου Μέτρα πρόληψης ρύπανσης σύμφωνα με το Παράρτημα Ι της MARPOL Μεταφορά χημικών ουσιών στη θάλασσα Επιτρεπόμενες απορρίψεις - Μέτρα πρόληψης ρύπανσης κατά το Παράρτημα II της MARPOL Σύνθεση-ποσότητα παραγόμενων λυμάτων στο πλοίο Επιτρεπόμενες απορρίψεις - Μέτρα πρόληψης ρύπανσης κατά το Παράρτημα IV της MARPOL Απορρίμματα στη θάλασσα - Ένα παγκόσμιο πρόβλημα Περιβαλλοντικές και κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις Διαχείριση απορριμμάτων στο πλοίο 4. Eκπομπές αερίων θερμοκηπίου Το φαινόμενο του θερμοκηπίου Αέρια θερμοκηπίου, πηγές προέλευσης και συγκεντρώσεις στην ατμόσφαιρα Βασικά συμπεράσματα για την αύξηση της θερμοκρασίας Επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής Πλοία και εκπομπές αερίων θερμοκηπίου Διαχείριση ενεργειακής απόδοσης πλοίου 37

5. Ατμοσφαιρική ρύπανση Εκπομπές από μηχανές πλοίων Οξείδια θείου - Επιπτώσεις Ποιότητα καυσίμων - Πρόληψη ρύπανσης σύμφωνα με το Παράρτημα VI της MARPOL Οξείδια αζώτου - Επιπτώσεις και μέτρα πρόληψης ρύπανσης Μικροσωματίδια Ενώσεις που καταστρέφουν το όζον 6. Εισβολές αλλόχθονων ειδών Εισαγωγή Ορισμός ξενικών ειδών Μέγεθος του προβλήματος Πηγές προέλευσης ξενικών θαλάσσιων ειδών Συνθήκες επιβίωσης Επιπτώσεις Παραδείγματα εισαγωγής τους σε κάποιο θαλάσσιο οικοσύστημα Μέτρα πρόληψης 7. Άλλες περιβαλλοντικές επιπτώσεις από την λειτουργία των πλοίων Υφαλοχρώματα πλοίων: περιβαλλοντικές επιπτώσεις και βασικές απαιτήσεις Μέτρα για την αποφυγή συγκρούσεων πλοίων με κητώδη Επιπτώσεις της ηχητική ρύπανσης στη θαλάσσια ζωή Ασφαλής και περιβαλλοντικά ορθή ανακύκλωση πλοίων 8. Πρακτική άσκηση H πρακτική άσκηση δίνει την ευκαιρία στους συμμετέχοντες να χρησιμοποιήσουν όσα διδάχθηκαν κατά τη διάρκεια του Training Course στην εργασιακή πραγματικότητα του πλοίου. Στόχος της πρακτικής εξάσκησης είναι να τους βοηθήσει να κατανοήσουν καλύτερα τη σημασία και το σκεπτικό των απαιτήσεων για την πρόληψη ρύπανσης του θαλάσσιου περιβάλλοντος από τη λειτουργία των πλοίων. 39

Χρονοδιάγραμμα Επιμορφωτικού Προγράμματος 2012 Μήνας Ημερομηνία Τίτλος Σεμιναρίου Ιανουάριος 17-18 Περιβαλλοντική Διαχείριση 24-25 Ασφάλεια - Επικινδυνότητα - Κρίσεις Φεβρουάριος 07-08 Marine Environmental Awareness 14-15 Περιβαλλοντική Διαχείριση 21-22 Ασφάλεια - Επικινδυνότητα - Κρίσεις Μάρτιος 06-07 Marine Environmental Awareness 13-14 Περιβαλλοντική Διαχείριση 20-21 Ασφάλεια - Επικινδυνότητα - Κρίσεις Απρίλιος 03-04 Περιβαλλοντική Διαχείριση 24-25 Ασφάλεια - Επικινδυνότητα - Κρίσεις Μάιος 08-09 Marine Environmental Awareness 15-16 Περιβαλλοντική Διαχείριση 22-23 Ασφάλεια - Επικινδυνότητα - Κρίσεις Ιούνιος 19-20 Περιβαλλοντική Διαχείριση Σεπτέμβριος 18-19 Ασφάλεια - Επικινδυνότητα - Κρίσεις 25-26 Περιβαλλοντική Διαχείριση Οκτώβριος 09-10 Marine Environmental Awareness 16-17 Ασφάλεια - Επικινδυνότητα - Κρίσεις 23-24 Περιβαλλοντική Διαχείριση 30-31 Ασφάλεια - Επικινδυνότητα - Κρίσεις Νοέμβριος 06-07 Marine Environmental Awareness 20-21 Περιβαλλοντική Διαχείριση 27-28 Ασφάλεια - Επικινδυνότητα - Κρίσεις Δεκέμβριος 04-05 Περιβαλλοντική Διαχείριση 11-12 Ασφάλεια - Επικινδυνότητα - Κρίσεις Τα Σεμινάρια θα πραγματοποιηθούν στο 2ο όροφο των γραφείων της HELMEPA, Περγάμου 5, Ν. Σμύρνη. 41

Eισηγητές των Θεμάτων Ευχαριστούμε για τη συνεισφορά τους στο Πρόγραμμα τα παρακάτω Μέλη μας, Οργανισμούς και Εταιρείες, και Εισηγητές (σε αλφαβητική σειρά): AMERICAN BUREAU OF SHIPPING (Μέλος HELMEPA) Π. Καλιπέτης, Principal Surveyor Κ. Ξύδης, Senior Surveyor ATLANTIC BULK CARRIERS (Μέλος HELMEPA) Κ. Γασπαράτος, DPA/CSO Σ. Σαββίδης, Marine Superintendent/Trainer BUREAU VERITAS (Mέλος HELMEPA) Κ. Βασιλειάδη, Ναυπηγός Μηχανολόγος Μηχανικός CHANDRIS (HELLAS) Inc. (Mέλος HELMEPA) Ν. Καμπούρης, Αρχιπλοίαρχος Η. Χαλκιάς, Αρχιπλοίαρχος COSTAMARE SHIPPING COMPANY S.A. (Mέλος HELMEPA) Ι. Δρακογιαννόπουλος, Αρχιπλοίαρχος, DPA/CSO DET NORSKE VERITAS (Mέλος HELMEPA) Θ. Τζουρνατζίδου, Χημικός Μηχανικός, ΜBA, MSc Διευθύντρια Γραφείου Πειραιά, DNV Petroleum Services ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ, Σχολή Ναυπηγών Μηχανολόγων Μηχανικών, Ε.Μ.Π. Ν. Βεντίκος, Λέκτορας Σ. Χατζηνικολάου, Ναυπηγός Μηχανολόγος Μηχανικός EURONAV SHIP MANAGEMENT (HELLAS) LTD. (Μέλος HELMEPA) Β. Παπαζής, Senior Marine Superintendent/Auditor 43

FAIRDEAL GROUP MANAGEMENT S.A. (Μέλος HELMEPA) Θ. Παπαθεοδώρου, S & Q Assurance - Director GERMANISCHER LLOYD (Mέλος HELMEPA) Β. Μοσχούλης, Μηχανολόγος Μηχανικός HELLENIC LLOYD s S.A. (Mέλος HELMEPA) Α. Δουρουντάκη, Area Business Performance Monitoring Co-ordinator RINA Hellas (Mέλος HELMEPA) Π. Αντωνακόπουλος, Ναυπηγός Μηχανολόγος Μηχανικός TEXNIKH ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Α.Ε. (Mέλος HELMEPA) Δρ. Β. Μαμαλούκας, Ωκεανογράφος/Διευθυντής του Τμήματος Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος Γ. Πανταζάκος, Χημικός Μηχανικός Π. Γιαννάτος, Χημικός Μηχανικός TSAKOS COLUMBIA SHIPMANAGEMENT ( TCM ) S.A. (Mέλος HELMEPA) E. Παπαζής, Marine Manager/CSO ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ Αρχηγείο Λιμενικού Σώματος - Ελληνικής Ακτοφυλακής Διεύθυνση Ελέγχου Πλοίων Ν. Ζώης, Πλοίαρχος Α Τάξης Κ. Καραντζής, Χημικός Μηχανικός, Χημικός Ναυτιλίας 45

Notes - Σημειώσεις 46