Ώρες λειτουργίας Μουσείου

Έκδοση: ΜΟΥΣΕΙΟ ΦΥΣΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΑΠΟΛΙΘΩΜΕΝΟΥ ΑΣΟΥΣ ΛΕΣΒΟΥ Σωµατείο: ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΤΟΥ ΑΠΟΛΙΘΩΜΕΝΟΥ ΑΣΟΥΣ ΛΕΣΒΟΥ Υπεύθυνος έκδοσης: Ν. Ζούρος Σύνταξη - Συνεργάτες: Κ. Μπεντάνα Η. Βαλιάκος Κ. Βασιλειάδου. Μπάτσιος Β. Πλουσάκη Α. Γεωργίου Μ. Γκόγκος Π. Αµπουλός Φωτογραφίες: Φωτογραφικό αρχείο Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου Επιµέλεια έκδοσης: Α. Γεωργίου Εκτύπωση: Επικοινωνία Λέσβου A.E. ISSN 1109-3676 Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου, µε έδρα το Σίγρι της Λέσβου, αποτελεί κοινωφελές νοµικό πρόσωπο εποπτευόµενο από το Υπουργείο Πολιτισµού. Στους κύριους σκοπούς του Μουσείου περιλαµβάνονται η µελέτη, η έρευνα, η ανάδειξη, η έκθεση, η συντήρηση, η φύλαξη και κάθε πρόσφορη αξιοποίηση του Απολιθωµένου άσους της Λέσβου, το οποίο αποτελεί διατηρητέο µνηµείο της φύσης. Ώρες λειτουργίας Μουσείου @ i θερινή περίοδος 1 Ιουλίου έως 30 Σεπτεµβρίου: Καθηµερινά: 09:00-20:00 Χειµερινή περίοδος 1 Οκτωβρίου έως 30 Ιουνίου: Τρίτη - Κυριακή: 09:00-17:00 Ταχυδροµική ιεύθυνση: Σίγρι Λέσβου, T.K. 811 03 Τηλ. - Fax: 22530-54434 22510-47033 E-mail: http:// lesvospf@otenet.gr www.lesvosmuseum.gr www.petrifiedforest.gr Κέντρο Πληροφόρησης: 8ης Νοεµβρίου 17, Τ.Κ. 811 00, Μυτιλήνη Τηλ. - Fax: 22510-47033 Ώρες λειτουργίας: 08:00 έως 16:00 2 European Destination of Excellence 2009 Lesvos - Petrified forest

Το πανηγύρι των καρπών της Λεσβιακής Γης Σε τούτο τον τόπο πριν από 20 εκατοµµύρια χρόνια οι ηφαιστειακές εκρήξεις δηµιούργησαν ένα µοναδικό φυσικό µνηµείο, το Απολιθωµένο άσος. Οι γεωλογικές διεργασίες στο πέρασµα των αιώνων διαµόρφωσαν τοπία µοναδικής οµορφιάς. Εδώ συναντά κανείς ποικιλία σπάνιων και απειλούµενων ειδών πανίδας και χλωρίδας σε περιοχές ιδιαίτερης οικολογικής αξίας που περιλαµβάνονται στον κατάλογο των προστατευόµενων περιοχών Φύση 2000 (Natura 2000) της χώρας µας. Σε τούτο το νησί οι άνθρωποι στα χρόνια της δικής τους παρουσίας δηµιούργησαν θαυµαστά έργα. Ξεκινώντας από τις πιο ταπεινές αγροτικές κατασκευές (ξεροτρόχαλα, πεζούλες, αλώνια, βρύσες, γεφύρια, νερόµυλους) µέχρι τα επιβλητικά µοναστήρια, τα κάστρα, τους αρχαίους ναούς, τις ακροπόλεις και τους παραδοσιακούς οικισµούς, ο επισκέπτης συναντά σε κάθε του βήµα τη διαχρονική δηµιουργία των τεχνιτών της πέτρας. Ο τόπος αυτός διαθέτει ακόµη πλούσια παράδοση και εξαιρετικής ποιότητας τοπικά προϊόντα. Τα τελευταία χρόνια στη Λέσβο ανθίζουν οι γυναικείοι αγροτουριστικοί συνεταιρισµοί που παρασκευάζουν µε ντόπιες παραδοσιακές συνταγές γλυκά και τρόφιµα εξαιρετικής ποιότητας. Νέοι επιχειρηµατίες, αξιοποιώντας τη γνώση και βασιζόµενοι στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του νησιού, δηµιούργησαν νέες επιχειρήσεις προβάλλοντας έτσι την παράδοση και τα τοπικά προϊόντα. Η καλλιτεχνική δηµιουργία στηριγµένη στην πλούσια τοπική παράδοση αναβιώνει παραδοσιακές ασχολίες όπως η αγγειοπλαστική και η ξυλογλυπτική. Κάθε παρόµοια πρωτοβουλία αξίζει την προσοχή µας καθώς συµβάλει τόσο στην ανάπτυξη της τοπικής οικονοµίας όσο και στη συνολική τουριστική εικόνα της περιοχής. Μνηµεία, φύση και µαγευτικά τοπία, τοπικά προϊόντα, υπαίθριες δραστηριότητες και παραδοσιακά καταλύµατα αποτελούν αναπόσπαστα στοιχεία της αγροτουριστικής ανάπτυξης, ενώ η ύπαρξή τους καθιστά τη Λέσβο ιδανικό προορισµό για τον απαιτητικό Έλληνα και ξένο επισκέπτη. Σας προτείνουµε να ανακαλύψετε την οµορφιά της λεσβιακής υπαίθρου πεζοπορώντας στα µονοπάτια της λάβας και τα µονοπάτια της ελιάς, να δείτε από κοντά τη µοναδική οµορφιά των απολιθωµένων δέντρων, αλλά και τη σύγχρονη πανίδα και χλωρίδα επισκεπτόµενοι τα υπαίθρια πάρκα του Απολιθωµένου άσους, τους υγρότοπους της Καλλονής και της Γέρας και την περιοχή του Ολύµπου - τις τρεις περιοχές του ικτύου Natura 2000. Μην παραλείψετε να γευθείτε παραδοσιακά γλυκά των γυναικείων συνεταιρισµών, σπιτικές µαρµελάδες και σάλτσες από λεσβιακές οικοτεχνίες, να δοκιµάσετε το εξαιρετικό βιολογικό κρασί που παράγεται από αµπελώνες που καλλιεργούνται στον κρατήρα του µεγαλύτερου ηφαιστείου της Λέσβου και βέβαια να συνδυάσετε το παραδοσιακό λαδοτύρι µε το περίφηµο λεσβιακό ούζο που θα βρείτε σε πολλούς τύπους και ετικέτες ποιότητας. Η λεσβιακή φύση, τα αξιοθέατα, οι γεύσεις και η ατµόσφαιρα των χωριών θα σας αναζωογονήσουν. Η 12 η Γιορτή Αγροτουρισµού δείχνει ότι το Πανηγύρι των καρπών της Λεσβιακής Γης βρίσκεται σε καλό δρόµο και κερδίζει το ενδιαφέρον όλων. Ελάτε να γιορτάσουµε µαζί. 3

Μεσογειακή ιατροφή: Άυλη Πολιτιστική Κληρονοµιά UNESCO Η5η ιακυβερνητική Επιτροπή ιαφύλαξης της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονοµιάς της UNESCO αποφάσισε την εγγραφή της Μεσογειακής ιατροφής στον αντιπροσωπευτικό κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονοµιάς της Ανθρωπότητας, την Τρίτη 16 Νοεµβρίου 2010 (Ναϊρόµπι, Κένυα). Ο σχετικός φάκελος της υποψηφιότητας είχε υποβληθεί στην UNESCO από την Ελλάδα, την Ισπανία, την Ιταλία και το Μαρόκο για πρώτη φορά το 2008. Ακολούθησε βελτίωση του φακέλου στο πνεύµα των παρατηρήσεων της Γραµµατείας της UNESCO και εξέτασή του από το Επικουρικό Σώµα εµπειρογνωµόνων της UNESCO τον Ιούνιο του 2009. Στο πλαίσιο βελτίωσης της υποψηφιότητας, ορίστηκαν ως εµβληµατικές/αντιπροσωπευτικές κοινότητες από κάθε χώρα η Κορώνη (Ελλάδα), το Cilentio (Ιταλία), το Chefachouen (Μαρόκο) και η Soria (Ισπανία), στις οποίες συµφωνήθηκε η υλοποίηση εκδηλώσεων γνωρι- µίας και διαλόγου των τεσσάρων κοινοτήτων. Μετά τη βελτίωση του φακέλου, το Επικουρικό Σώµα γνω- µοδότησε θετικά για την εγγραφή της Μεσογειακής ιατροφής στον Αντιπροσωπευτικό Κατάλογο (Ιούνιος 2010), γνωµοδότηση την οποία και αποδέχθηκε η ιακυβερνητική Επιτροπή κατά την 5 η Σύνοδο του Ναϊρόµπι. Είναι σκόπιµο να επισηµανθεί ότι, σύµφωνα µε το πνεύµα και τις διατάξεις της Σύµβασης για την προστασία της άυλης πολιτιστικής Κληρονοµιάς (Ν. 3521/22.12.2006, ΦΕΚ 275 τ. Α ), η Μεσογειακή ιατροφή αναγνωρίζεται ως ένα αγαθό πολυδιάστατο, ενώ επισηµαίνεται σταθερά από την UNESCO η ανάγκη αποφυγής εµπορευµατοποίησης του άυλου αγαθού. Η Μεσογειακή ιατροφή αναγνωρίζεται ως µια κοινωνική πρακτική, που στηρίζεται στις ικανότητες, στη γνώση και στην παράδοση, που ξεκινά από την ύπαιθρο και φθάνει µέχρι την κουζίνα, που για ολόκληρη τη Μεσόγειο σηµαίνει καλλιέργειες, συγκοµιδή, αλιεία, διατήρηση, µεταποίηση, προετοιµασία και κατανάλωση, που συνδέεται µε την καθηµερινή 4

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΙΑΤΡΟΦΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΡΑ ΟΣΙΑΚΗ ΙΑΤΡΟΦΗ Η ΠΑΡΑ ΟΣΙΑΚΗ ΜΕΣΟ- ΓΕΙΑΚΗ ΙΑΤΡΟΦΗ και ιδιαίτερα η ελληνική εκδοχή της, µπορεί να θεωρηθεί ότι έχει τα εξής εννέα (9) χαρακτηριστικά: ζωή µας, που συνδέεται µε γιορτές και τοπικά πανηγύρια. ίνεται, ουσιαστικά, έµφαση στις παραδοσιακές µεθόδους καλλιέργειας και παραγωγής αγροτικών προϊόντων, παρά στα προϊόντα ως εµπορικά αγαθά, στην κοινωνική συµµετοχή, στην τοπική παράδοση, στα πολιτιστικά στοιχεία και στις δράσεις που αναπτύσσονται από τις τοπικές κοινωνίες, στοιχεία που πράγµατι χαρακτηρίζουν τη Μεσογειακή ιατροφή αλλά και θεωρούνται απαραίτητα στοιχεία για την εγγραφή της στον εν λόγω κατάλογο. Πολύ εύστοχα αναφέρεται στο φάκελο της υποψηφιότητας η ρήση του Πλούταρχου: «εν καθόµαστε στο τραπέζι για να φάµε, αλλά για να φάµε µαζί». Η εγγραφή της Μεσογειακής ιατροφής στον Κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονο- µιάς της Ανθρωπότητας αποτελεί µια αναγνώριση ιδιαίτερης αξίας και σηµασίας για τη χώρα µας, που µπορεί, µε σεβασµό και υπευθυνότητα, να προβάλλει την τοπική, παραδοσιακή κουζίνα, τις διατροφικές συνήθειες, την παράδοση, την ιστορία, τον πολιτισµό, τη µυθολογία, την κοινωνικότητα των τοπικών κοινωνιών της Ελλάδας µέσα από τη συνέργεια όλων των εµπλεκόµενων φορέων. 1) Υψηλή κατανάλωση ελαιολάδου 2) Υψηλή κατανάλωση λαχανικών 3) Υψηλή κατανάλωση φρούτων 4) Υψηλή κατανάλωση δηµητριακών (συµπεριλαµβανοµένου και του ψωµιού ολικής άλεσης) 5) Υψηλή κατανάλωση οσπρίων 6) Μέση έως υψηλή κατανάλωση ψαριών 7) Μέση κατανάλωση γάλακτος και προϊόντων του και κυρίως τυριού και γιαουρτιού 8) Χαµηλή κατανάλωση κρέατος και προϊόντων του 9) Λογική κατανάλωση κρασιού 5

Έκθεση Λεσβιακών προϊόντων στο χώρο του Μουσείου ΗΓιορτή Αγροτουρισµού που ξεκίνησε το 2000 από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου, έχει καθιερωθεί και προβάλει µια µεγάλη ποικιλία από τα αντιπροσωπευτικότερα προϊόντα της Λέσβου, σε άριστη ποιότητα. Προϊόντα µε την εγγύηση των παραγωγών τους, παρουσιάζονται σε µια µεγάλη και συνεχώς ανανεούµενη έκθεση, σε έναν χώρο υποδειγµατικό. Η έκθεση συνοδεύεται από µια εντυπωσιακή σειρά παράλληλων εκδηλώσεων: βραδιές ζωντανής µουσικής, χορευτικές και θεατρικές παραστάσεις στο υπαίθριο αµφιθέατρο του Μουσείου, ενώ στους χώρους περιοδικών εκθέσεων παρουσιάζουν τα έργα τους ντόπιοι ζωγράφοι, γλύπτες, φωτογράφοι, δηµιουργοί κοσµηµάτων, αγγειοπλάστες κ.ά. Κύριος στόχος της Γιορτής Αγροτουρισµού, είναι να έλθουν σε επαφή οι Λέσβιοι αλλά και οι καλοκαιρινοί επισκέπτες του νησιού µε τα αγνά προϊόντα της λεσβιακής γης. Ιδιαίτερα στοχεύει στην προβολή των προϊόντων των Αγροτουριστικών Συνεταιρισµών, των προϊόντων βιολογικής γεωργίας, των τυποποιηµένων αγροτικών προϊόντων καθώς και των παραδοσιακών προϊόντων του νησιού. Ταυτόχρονα, αναδεικνύει και την τοπική παράδοση µέσα από τις παράλληλες εκδηλώσεις µε τοπικά συγκροτήµατα που φιλοξενούνται στα πλαίσια της γιορτής. Την 11η Γιορτή Αγροτουρισµού 2010 επισκέφτηκαν 20.445 επισκέπτες, οι οποίοι είχαν την ευκαιρία να απολαύσουν χρώµατα, αρώµατα και γεύσεις από την απλόχερη προσφορά της γης και τη χαρά να γνωρίσουν τα γνήσια προϊόντα του τόπου µας καθώς και τα βιολογικά και παραδοσιακά 6

προϊόντα που παρασκευάζουν τα άξια χέρια των ντόπιων παραγωγών. Το κοινό, ενθουσιασµένο µε την ποιότητα και την ποικιλία των προϊόντων, εξέφρασε θετικά σχόλια και παρατηρήσεις για την προσπάθεια αυτή του Μουσείου, η οποία συµβάλλει στην προβολή των τοπικών προϊόντων. Μ έσα από τα κουτιά γεύσεων δίνεται η ευκαιρία για γνωριµία και δοκιµή των εκλεκτών τοπικών προϊόντων της Λέσβου. Στα κουτιά γεύσης βρίσκουν θέση τα καλύτερα των προϊόντων των γυναικείων αγροτουριστικών συνεταιρισµών της Λέσβου, των προϊόντων βιολογικής γεωργίας, των τυποποιηµένων ποιοτικών αγροτικών προϊόντων, καθώς και των παραδοσιακών και µοντέρνων προϊόντων που παρασκευάζουν παραγωγοί της Λέσβου. Γεύσεις και αρώµατα από γλυκά του κουταλιού και µαρµελάδες, τουρσιά, ζυµαρικά, εκλεκτό λαδοτύρι και άλλα τυροκοµικά προϊόντα, ηδύποτα, κρασί και ούζο, αγνό λεσβιακό ελαιόλαδο αλλά και σαπούνι, µέλι και αφεψήµατα κοσµούν τα κουτιά γεύσεων του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου.

12 η Γιορτή Αγροτουρισµού Οι συµµετέχοντες ΓΥΝΑΙΚΕΙΟΙ ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΙ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΙ Μεσοτόπου Παρακοίλων Ανεµώτιας Σκαλοχωρίου Φίλιας Αγιάσου Αγίας Παρασκευής Άγρας ΒΙΟΛΟΓΙΚΟ ΕΛΑΙΟΛΑ Ο Βιολογικό Λάδι Ανδριωτέλλη "Manolis" Βιολογικό Λάδι "Ειρήνη" Βιολογικό Λάδι Γλιγλής Ελαιουργικός Συνεταιρισµός Στύψης ΣΑΠΩΝΕΣ Σαπωνοποιία Βατή Μαριάνθη ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ Χυτήρια Λέσβου Κουντουρά Μιρέλλα Χατζηανδρέου Μιχάλης Γερογιάννη Μαρία Τεριρέµ ΟΙΚΟΤΕΧΝΕΙΕΣ Οικοτεχνία Παπαγιαννίδη ΠΑΡΑ ΟΣΙΑΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Μελισσοκοµικό Εργαστήρι Μελόσταγµα Καµπέσος Κ. & ΣΙΑ ΟΕ ΠΟΤΟΠΟΙΙΕΣ Βιολογικό κρασί "Μεθυµναίος" Ποτοποιία Βαρβαγιάννη Ποτοποιία ΛΕΒΑ Ποτοποιία Ισιδώρου Αρβανίτη Ποτοποιία Πιτσιλαδή Ποτοποιία Γιαννατσή Αποστακτήριο Μεσοτόπου Ποτοποιία Γαληνού ΚΕΡΑΜΙΣΤΕΣ Σ. Λιόλιος Λ. ιαµαντίδου 8

Ζήστε την εµπειρία της επίσκεψης στο Απολιθωµένο άσος Λέσβου Ηπροστατευόµενη περιοχή του Απολιθωµένου άσους διαθέτει την σπάνια φυσική οµορφιά του τοπίου που δηµιούργησε η ηφαιστειακή δραστηριότητα κατά το γεωλογικό παρελθόν, και παραµένει µέχρι σήµερα αναλλοίωτο από την ανθρώπινη δραστηριότητα. Σε κάθε βήµα στα ηφαιστειακά πετρώµατα της περιοχής ο επισκέπτης µπορεί να ζήσει και µία µοναδική εµπειρία. Ο χρόνος, η φυσική διάβρωση αλλά κυρίως οι συστηµατικές έρευνες που πραγµατοποιούνται τα τελευταία χρόνια µε µεγάλη επιτυχία από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου έχουν αποκαλύψει ένα ολόκληρο οικοσύστηµα 20 εκατοµµυρίων ετών. Το Απολιθωµένο άσος Λέσβου αποτελεί ένα από τα ωραιότερα µνηµεία γεωλογικής κληρονοµιάς σε παγκόσµια κλίµακα. ηµιουργήθηκε πριν από 20 εκατοµµύρια χρόνια και απλώνεται στο βορειοδυτικό τµήµα του νησιού, σε µια περιοχή που καλύπτεται σχεδόν αποκλειστικά από πετρώµατα ηφαιστειακής προέλευσης. Τα κωνοφόρα αντιπροσωπεύονται από γένη των οικογενειών: Ταξοδιίδες, Πρωτοπευκίδες, Πευκίδες και Κυπαρισσίδες. Τα καρποφόρα δένδρα περιλαµβάνουν είδη όπως κανέλλα, δάφνη, λεύκη, καρυδιά, οξιά, σκλήθρο, πλάτανος, σφένδαµος, πολλά είδη δρυός κ.ά. Ιδιαίτερης σηµασίας ευρήµατα είναι τα απολιθώµατα φοινικόδενδρων. Η σύνθεση της απολιθωµένης χλωρίδας δείχνει ότι το Απολιθωµένο άσος Λέσβου αναπτύχθηκε σε υποτροπικό κλίµα. Η Πολιτεία αναγνωρίζοντας τη µεγάλη περιβαλλοντική, γεωλογική και παλαιοντολογική του αξία έχει κηρύξει το Απολιθωµένο άσος Λέσβου ιατηρητέο Μνηµείο της Φύσης (Π.. 443/85). Ο επισκέπτης της περιοχής έχει πολλές εναλλακτικές λύσεις προκειµένου να επισκεφθεί τις απολιθωµατοφόρες θέσεις και να γνωρίσει την ιστορία του Απολιθωµένου άσους, είτε επιλέγοντας την επίσκεψη στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου στο Σίγρι είτε την επίσκεψη στα διαµορφωµένα πάρκα: το πάρκο Απολιθωµένου άσους, το πάρκο Σιγρίου, το πάρκο Πλάκας και τη νησίδα Νησιώπη είτε επιλέγοντας πεζοπορικές διαδροµές για τους λάτρεις της πεζοπορίας. 10

Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου βρίσκεται στο Σίγρι, στην κορυφή του χωριού, πλάι στον ανεµόµυλο, µε θαυµάσια θέα στο Κάστρο, το λιµάνι, τους κολπίσκους και τα νησάκια της περιοχής - κι ένα ηλιοβασίλεµα όνειρο! Οι µόνιµες και περιοδικές του εκθέσεις, η πλούσια ερευνητική, εκπαιδευτική και πολιτιστική του δραστηριότητα και η συνεχής αναζήτηση νέων µορφών επικοινωνίας και ανάδειξης του Απολιθωµένου άσους, δίνουν στο Μουσείο τον χαρακτηρισµό ενός δυναµικού οργανισµού, πρωτοπόρου, όσο και αποτελεσµατικού. Η πρώτη αίθουσα "Απολιθωµένου άσους" παρουσιάζει την εξέλιξη των φυτών στη γη, ενώ η δεύτερη αίθουσα "Η εξέλιξη του Αιγαίου" παρουσιάζει τα γεωλογικά φαινόµενα που συνδέονται µε τη δηµιουργία του Απολιθωµένου άσους, για την οποία ο επισκέπτης ενηµερώνεται στην αίθουσα Οπτικοακουστικών Μέσων. Στους χώρους του Μουσείου παρουσιάζονται συνεχώς διάφορες εκθέσεις εικαστικών, ενώ κάθε χρόνο, κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, διοργανώνεται η µεγάλη Γιορτή Αγροτουρισµού, µε την παρουσίαση ντόπιων προϊόντων (τρόφιµα, χειροτεχνήµατα κλπ), συνεταιρισµών και ιδιωτών. Στις εγκαταστάσεις του Μουσείου πραγµατοποιούνται διεθνή επιστηµονικά συνέδρια, επιστηµονικές συναντήσεις, διαλέξεις, προβολές και ένας σηµαντικός αριθµός πολιτιστικών εκδηλώσεων, ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς µήνες, στο υπαίθριο αµφιθέατρο του Μουσείου. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν τα πολλά εκπαιδευτικά προγράµµατα που το Μουσείο έχει σχεδιάσει και υλοποιεί, για κάθε εκπαιδευτική βαθµίδα, προσφέροντας τη δυνατότητα στους µικρούς επισκέπτες µε ευχάριστο τρόπο να µάθουν για το Απολιθωµένο άσος, τη χλωρίδα της Λέσβου, τα γεωλογικά φαινόµενα και τόσα άλλα. Μάλιστα, στο εκπαιδευτικό πρόγραµµα "Μικροί Παλαιοντολόγοι" µπορούν να πραγµατοποιήσουν ανασκαφικές εργασίες στον ειδικά διαµορφωµένο χώρο, στα πρότυπα των παλαιοντολογικών ερευνών, να καταγράψουν τα ευρήµατα σε καρτέλες και στη συνέχεια να τα αναγνωρίσουν στα εργαστήρια του Μουσείου και να τα συγκρίνουν µε τα σύγχρονα φυτά της Λέσβου. Γι αυτό, µια επίσκεψη στο Απολιθωµένο άσος είναι πάντα µαγευτική. Άλλωστε, το Σίγρι είναι ένας υπέροχος τόπος, στον οποίο - εκτός από το τοπίο - µπορείτε να απολαύσετε το µπάνιο σας στις πολλές του παραλίες, αλλά και φρέσκο ψάρι, καθώς είναι φηµισµένος ψαρότοπος. Ιδανικός τόπος για διακοπές για κάθε ηλικία, για ηρεµία και διασκέδαση - γι' αυτό το κάτι που αναζητά κανείς στις διακοπές του 11

ίπλα ακριβώς από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου και σε µια έκταση 30 στρεµµάτων διαµορφώθηκε το Πάρκο του Απολιθωµένου άσους Σιγρίου. Στο Πάρκο Σιγρίου συνολικά αποκαλύφθηκαν δεκαπέντε (15) απολιθωµένοι κορµοί, οι οποίοι βρίσκονται στην αρχική τους θέση. Τα δένδρα αυτά ανήκουν στις Πρωτοπευκίδες και Πευκίδες, στα γένη µε επιστηµονική ονοµασία Pinoxylon paradoxum SUSS & VELITZELOS και Pinoxylon sp., δηλαδή αποτελούν προγονικές µορφές του πεύκου. Η συνεχιζόµενη ανασκαφική εργασία στο Γεωπάρκο, που πραγµατοποιείται από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου, έφερε στο φως τα ριζικά συστήµατα επτά απολιθωµένων κορµών, που πιστοποιούν µε τον πλέον κατηγορηµατικό τρόπο την αυτοχθονία του Απολιθωµένου άσους της Λέσβου, δηλαδή την ύπαρξή Πάρκο Σιγρίου του ακριβώς στην ίδια θέση που ήταν και πριν απολιθωθεί. Επίσης αποκαλύφθηκε χλοοτάπητας µε πληθώρα κλαδίσκων, καρπών και φύλλων κωνοφόρων δένδρων, ειδικότερα βελόνες και κώνους πεύκης (Pinus sp.) καθώς και φύλλα αγγειόσπερµων δένδρων ειδικότερα διάφορα είδη της οικογένειας των δαφνίδων, όπως τα φύλλα της κανέλλας (Cinnamomum polymorphum HEER sensu GRANGEON). Τέλος, στο Γεωπάρκο Σιγρίου έχει µεταφερθεί ένας σηµαντικός αριθµός µεµονωµένων τµηµάτων απολιθωµένων κορµών µε εντυπωσιακά χαρακτηριστικά από την ευρύτερη περιοχή του Σιγρίου, για λόγους προστασίας. Πάρκο Πλάκας Σιγρίου Το Πάρκο Πλάκας Σιγρίου, έκτασης 70 στρεµµάτων, βρίσκεται σε απόσταση περίπου 800 µέτρων νότια του οικισµού του Σιγρίου. Στα δύο τµήµατα του Πάρκου, από τις ερευνητικές εργασίες του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου, έχουν αποκαλυφθεί σηµαντικά φυτικά απολιθώµατα µε άριστη διατήρηση των µορφολογικών τους γνωρισµάτων που συγκροτούν ένα σπάνιας φυσικής οµορφιάς γεώτοπο. Ειδικότερα, στο Πάρκο της Πλάκας συναντάται µια διαφορετική ζώνη δασικής βλάστησης σε σχέση µε το Πάρκο του Απολιθωµένου άσους στο οποίο συναντώνται κωνοφόρα. Στο Πάρκο Πλάκας Σιγρίου έχουν προσδιορισθεί καρποφόρα φυτά, τα οποία δεν εµφανίζονται σε τόσο µεγάλη ποικιλία σε καµία άλλη χερσαία θέση, συνθέτοντας έτσι το τοπίο της βλάστησης στην Λέσβο πριν 20 εκατοµµύρια χρόνια. Είναι επισκέψιµες περισσότερες από 46 ανασκαφικές θέσεις απολιθωµένων δένδρων. Οι περισσότεροι απολιθωµένοι κορµοί συναντώνται ιστάµενοι, δηλαδή απαντώνται στην ίδια θέση που ήταν και πριν την απολίθωση. Μεταξύ των ευρηµάτων περιλαµβάνεται και γιγαντιαίος απολιθωµένος κορµός, περιµέτρου 13,7 µέτρων και διαµέτρου 3,70 µέτρων, που αποτελεί - σύµφωνα µε τα στοιχεία της παγκόσµιας βιβλιογραφίας - τον µεγαλύτερο σε διαστάσεις ιστάµενο απολιθωµένο κορµό σε ολόκληρο τον κόσµο. Στο κατώτερο τµήµα του κορµού αποκαλύφθηκε τµήµα του ριζικού του συστήµατος, γεγονός που αποδεικνύει ότι ο κορµός βρίσκεται στην ίδια ακριβώς θέση στην οποία αναπτύχθηκε το δένδρο πριν απολιθωθεί. Στην παράκτια ζώνη του πάρκου δεσπόζει και ο ιδιαίτερα εντυπωσιακός κατακείµενος απολιθωµένος κορµός δέντρου, µήκους 14 µέτρων. 12

Τα µονοπάτια της Λάβας Περιπατητικές διαδροµές στη υτική Λέσβο Είναι εκπληκτικό το πόσα µπορείς να ανακαλύψεις περπατώντας στην ύπαιθρο - και µάλιστα, στη λεσβιακή ύπαιθρο! Πράγµατα άλλοτε προφανή κι άλλοτε κρυµµένα, πράγµατα απλά κι άλλα πιο πολύπλοκα, που αναζητούν εξηγήσεις και αιτίες χαµένες στα βάθη των αιώνων. Το τοπίο της Λέσβου, διαφορετικό από περιοχή σε περιοχή, έχει πολλά να δείξει, έχει πολλά να ψιθυρίσει σ' όσους έχουν το ενδιαφέρον να ακούσουν. Γεωλογικά φαινόµενα, ποικιλόµορφη βλάστηση και πλούσια πανίδα, συνδυάζονται άψογα σε τούτον τον τόπο που στολίστηκε ακόµη µε πολλά έργα ανθρώπων, από τα βάθη των αιώνων µέχρι σήµερα. Όλα αυτά, µπορεί ο επισκέπτης να τα γνωρίσει, ακολουθώντας είτε το ένστικτό του για να περιπλανηθεί στη λεσβιακή ύπαιθρο και να ανακαλύψει από µόνος του όλα τούτα τα θαυµαστά, είτε ακολουθώντας τις περιπατητικές διαδροµές που το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας δηµιούργησε. Τα "Μονοπάτια της Λάβας" διασχίζουν το τµήµα του νησιού όπου εκδηλώθηκε κατά το παρελθόν έντονη ηφαιστειακή δραστηριότητα και ενώνουν τις σηµαντικότερες θέσεις ενδιαφέροντος, συνδέοντας τους ηφαιστειακούς γεωτόπους (κρατήρες, φλέβες, δόµους), τα γεωπάρκα του απολιθωµένου δάσους, τις θέσεις παρατήρησης πανίδας και χλωρίδας (πουλιών, θηλαστικών, ερπετών, αµφίβιων και φυτών), τα µνηµεία και τα τοπία ιδιαίτερου φυσικού κάλλους. Οι διαδροµές αυτές περιλαµβάνουν έναν κύριο κορµό που διατρέχει τη υτική Λέσβο σε όλη της την έκταση κατά µήκους του οδικού άξονα Καλλονής- Σιγρίου, καθώς και µια σειρά από περιπατητικές διαδροµές ιδιαίτερου γεωλογικού, οικολογικού, πολιτιστικού και αισθητικού ενδιαφέροντος. Η 23 χιλιοµέτρων περιπατητική διαδροµή "Πάρκο Απολιθωµένου ανακαλύψτε τη λεσβιακή ύπαιθρο άσους - Ερεσός - Σίγρι" ενώνει τις περιοχές µε τις κυριότερες συγκεντρώσεις απολιθωµένων δέντρων, ενώ ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η φρυγανική και παραποτάµια βλάστηση και η πανίδα κατά µήκος του ποταµού Τσιχλιώντα. 13

Ηφαιστειακοί Γεώτοποι ΗΛέσβος καλύπτεται κατά το µεγαλύτερο τµήµα της από ηφαιστειακά πετρώµατα, αποτέλεσµα της έντονης ηφαιστειακής δραστηριότητας στο Βόρειο Αιγαίο κατά τη διάρκεια του Κατώτερου Μειόκαινου, πριν από 16-21,5 εκατοµµύρια χρόνια. Αποτέλεσµα της ηφαιστειότητας αυτής ήταν η δηµιουργία εντυπωσιακών ηφαιστειακών γεωτόπων. Ηφαιστειακοί σχηµατισµοί Άντισσας Λίγο πριν την Άντισσα στρώµατα ηφαιστειακής στάχτης και ελαφρόπετρας εναλλάσσονται χαρακτηριστικά µε ορίζοντες

πυροκλαστικών ροών, οι οποίες καλύπτουν µια τεράστια έκταση. Πρόκειται για ένα παχύρρευστο µείγµα στάχτης, σκόνης και άµµου που στην κίνησή του παρέσυρε µεγάλα ασύνδετα κοµµάτια λάβας, προϊόντα της έκρηξης του ηφαιστείου της Βατούσας. Ηφαιστειακές δοµές (φλέβες και δόµοι) Ερεσού Η περιοχή της Ερεσού αποτελεί επίσης ένα εκπληκτικό τοπίο πληµµυρισµένο από µεγάλη ποικιλία ηφαιστειακών δοµών. Εντυπωσιακοί ηφαιστειακοί δόµοι ξεχωρίζουν καθώς ξεπροβάλουν µέσα από τα στρώµατα των πυροκλαστικών ροών που έχουν καλύψει ολόκληρη σχεδόν την περιοχή. Ιδιαίτερη οµορφιά εµφανίζουν οι εναλλαγές των ηφαιστειακών σχηµατισµών, αποµεινάρια µιας άλλης εποχής θυµίζοντας σήµερα στον επισκέπτη το µέγεθος της καταστροφής µετά την έντονη ηφαιστειακή δραστηριότητα που εκδηλώθηκε στην περιοχή. Ηφαιστειακός δόµος Ορδυµνου - Στηλοειδείς λάβες Επιβλητικός εµφανίζεται ο ηφαιστειακός δόµος Όρδυµνου, µε τη Μονή Υψηλού, χτισµένη στην κορυφή του. Πρόκειται για ένα από τα πιο χαρακτηριστικά ηφαιστειακά οικοδοµήµατα της Λέσβου. Ο ηφαιστειακός δόµος Μονής Υψηλού σχηµατίσθηκε όταν διάπυρο µαγµατικό υλικό κινήθηκε ανοδικά µε µικρή ταχύτητα, διαπέρασε τα παλιότερα γεωλογικά στρώµατα, αναθόλωσε τα στρώµατα των προϋπαρχόντων πυροκλαστικών πετρωµάτων και δηµιούργησε ένα γιγαντιαίο θόλο. Το µάγµα, φτωχό σε αέρια, δεν είχε την δύναµη να δηµιουργήσει έκρηξη και να σχηµατίσει ένα κρατήρα, µε αποτέλεσµα η λάβα σιγά σιγά ανεβαίνοντας ψύχθηκε και στερεοποιήθηκε σε µικρό σχετικά βάθος. Σήµερα, καθώς η διάβρωση έχει αποµακρύνει τα πυροκλαστικά πετρώµατα που τον περιέβαλλαν, αυτός ο γιγαντιαίος θόλος αποκαλύφθηκε και η κορυφή του αποτελεί το ψηλότερο σηµείο της υτικής Λέσβου. Εντυπωσιακές µορφές λάβας, που µοιάζουν µε κολώνες τοποθετηµένες η µία δίπλα στην άλλη, εµφανίζονται πλευρικά του ηφαιστειακού δόµου Όρδυµνου. Πρόκειται για στηλοειδείς µορφές λάβας, µε χαρακτηριστικά σχήµατα, οι οποίες δηµιουργήθηκαν εξαιτίας της απότοµης ψύξης της λάβας. Ηφαιστειακός λαιµός Παναγίας Πέτρας Ο ηφαιστειακός λαιµός Παναγίας της Πέτρας αποτελείται από ανδεσιτικής σύστασης λάβα και δεσπόζει στο κέντρο του κάµπου της Πέτρας. Στην κορυφή του βρίσκεται κτισµένη η εκκλησία της Παναγίας Γλυκοφιλούσας. Ο ηφαιστειακός λαιµός της Πέτρας συνδέεται µε το µεγάλο ηφαίστειο του Λεπέτυµνου και λειτούργησε ως έξοδος της ρευστής λάβας στην επιφανεια της γης. 15

Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου, συνεχίζοντας τις πολιτιστικές δράσεις του, οργανώνει και φέτος ένα πλούσιο πρόγραµµα καλοκαιρινών πολιτιστικών εκδηλώσεων. Οι καλοκαιρινές εκδηλώσεις του Μουσείου µε θέµα «Γιορτές της Γης» θα υλοποιηθούν κατά το χρονικό διάστηµα Ιούλιος έως Σεπτέµβριος 2011 στις εγκαταστάσεις του Μουσείου στο Σίγρι. Στόχος των φετινών εκδηλώσεων του Μουσείου είναι να προσφέρει στους επισκέπτες του Απολιθωµένου άσους ποιοτικές εκδηλώσεις µέσα από τις οποίες θα έχουν τη δυνατότητα να γνωρίσουν τη Λέσβο και τον πολιτισµό της. Κατά τη διάρκεια των εκδηλώσεων θα παρουσιαστεί η εξαιρετικά ενδιαφέρουσα περιοδική έκθεση µε θέµα «Απολιθώµατα στο Αιγαίο - Βιοποικιλότητα θηλαστικών: Από το εινοθήριο της Λέσβου στον Άνθρωπο των Πετραλώνων». Οι επισκέπτες της έκθεσης θα έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν την τεράστια ποικιλία των θηλαστικών ζώων που έζησαν στην περιοχή του Αιγαίου τα τελευταία 23 εκατοµµύρια χρόνια, από την εποχή του απολιθωµένου δάσους της Λέσβου µέχρι τα νεότερα τεκµήρια ζώων και την εξάπλωση του ανθρώπου. Παράλληλα, καθ όλη τη διάρκεια των εκδηλώσεων οι επισκέπτες θα µπορούν να συµµετάσχουν στην πρωτότυπη δραστηριότητα «Φυσικές διεργασίες στον πλανήτη µας Ο µεγάλος σεισµός της Ιαπωνίας». Κατά τη διάρκεια της δραστηριότητας οι συµµετέχοντες πρόκειται να ζήσουν στη σεισµική τράπεζα του Μουσείου το µεγάλο σεισµό των 9,0 βαθµών της κλίµακας Ρίχτερ που σηµειώθηκε στη βορειανατολική Ιαπωνία στις 11 Μαρτίου 2011 και να ενηµερωθούν για τα µέτρα πρόληψης και προστασίας από τους σεισµούς. Για δωδέκατη συνεχή χρονιά συνεχίζεται στις εγκαταστάσεις του Μουσείου η «Γιορτή Αγροτουρισµού». Στα ειδικά περίπτερα που έχουν στηθεί στους χώρους του Μουσείου βρίσκονται τα καλύτερα των προϊόντων των γυναικείων αγροτουριστικών συνεταιρισµών της Λέσβου, των προϊόντων βιολογικής γεωργίας, των τυποποιηµένων ποιοτικών αγροτικών προϊόντων, καθώς και των παραδοσιακών και µοντέρνων προϊόντων που παρασκευάζουν παραγωγοί και βιοτέχνες της Λέσβου. Παράλληλα, στα πλαίσια των καλοκαιρινών εκδηλώσεων «Γιορτές της Γης» του Μουσείου θα οργανωθούν ποικίλες εκδηλώσεις: περιοδικές εκθέσεις, εκθέσεις ζωγραφικής, εκθέσεις φωτογραφίας, µουσικές παραστάσεις, θεατρικές παραστάσεις, βραδιές αστροπαρατήρησης, βιβλιοπαρουσιάσεις καθώς και ένα πρόγραµµα προβολών ταινιών ντοκιµαντέρ και διαλέξεων, οι οποίες πρόκειται να προσφέρουν µια ποιοτική πρόταση ψυχαγωγίας στην περιοχή της δυτικής Λέσβου. Αλλά και για τους µικρούς φίλους του Απολιθωµένου άσους, το Μουσείο θα υλοποιήσει και τη φετινή χρονιά πρωτότυπα θεµατικά εκπαιδευτικά προγράµµατα, όπου παιδιά ηλικίας 5 έως 15 ετών µπορούν να βιώσουν µοναδικές εµπειρίες, να ζήσουν δηµιουργικές στιγµές, να χαρούν, να διασκεδάσουν και να κάνουν νέες γνωριµίες κατά την διάρκεια των καλοκαιρινών τους διακοπών. Αναλυτικό πρόγραµµα εκδηλώσεων στις ιστοσελίδες: www.lesvosmuseum.gr, www.petrifiedforest.gr

Απολιθώµατα του Αιγαίου Βιοποικιλότητα Θηλαστικών Από το εινοθήριο της Λέσβου στον Άνθρωπο των Πετραλώνων Ηέκθεση πραγµατοποιείται µε τη συνεργασία του Μουσείου Παλαιοντολογίας του Τµήµατος Γεωλογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης, από τις συλλογές του οποίου προέρχονται σπάνια απολιθώµατα από τις παλαιοντολογικές έρευνες στον Ελληνικό χώρο, και του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Κρήτης, το οποίο προσέφερε σηµαντικά ευρήµατα από την Κρήτη. Την επιµέλεια της έκθεσης ανέλαβε η Ερευνήτρια - παλαιοντολόγος του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου, ρ. Κατερίνα Βασιλειάδου. Η έκθεση, που φιλοξενείται στις εγκαταστάσεις του Μουσείου στο Σίγρι, περιλαµβάνει περισσότερα από 40 εντυπωσιακά απολιθώµατα θηλαστικών ζώων που έχουν ζήσει στην ευρύτερη περιοχή του Αιγαίου Πελάγους κατά τον Καινοζωικό Αιώνα. Οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να ταξιδέψουν στο µακρινό παρελθόν και να γνωρίσουν από κοντά, µέσω των απολιθωµάτων, φωτογραφικού υλικού και αναπαραστάσεων, εινοθήρια, τεράστια Γοµφοθήρια, φοβερούς Μαχαιρόδοντες, ψηλόλαιµες αλλά και κοντόλαιµες καµηλοπαρδάλεις, τριδάκτυλα ιππάρια, γαζέλες µε ποικιλόµορφα κέρατα, περίεργα χαλικοθήρια, τριχωτούς ρινόκερους, νάνους ιπποπόταµους και πολλά άλλα ζώα, που έζησαν στα τροπικά και υποτροπικά δάση ή τις ξηρές σαβάνες που αντιπροσωπεύουν οικοσυστήµατα που διαδοχικά κυριάρχησαν στην Ανατολική Μεσόγειο στη διάρκεια των τελευταίων 23 εκατοµµυρίων ετών. Η έκθεση περιλαµβάνει επίσης ειδική αναφορά στα πρωτεύοντα θηλαστικά, βασισµένη στα παλαιοντολογικά ευρήµατα του βορειοελλαδικού χώρου. Πρόκειται για µια γνωριµία µε την τεράστια ποικιλία των ζώων που έζησαν στην περιοχή του Αιγαίου από την εποχή του απολιθωµένου δάσους της Λέσβου, παρουσιάζοντας τα νεώτερα τεκµήρια για τα ζώα που έζησαν πριν από 20 εκατοµµύρια χρόνια στην περιοχή, µέχρι την εξάπλωση του ανθρώπου, που αντιπροσωπεύεται από το κρανίο του Ανθρώπου των Πετραλώνων που ανακαλύφθηκε στα µέσα του 20 ου αιώνα στη Χαλκιδική και αποτελεί ένα από τα σηµαντικότερα παλαιοανθρωπολογικά ευρήµατα παγκοσµίως. Μέσα από πολυάριθµα επεξηγηµατικά κείµενα και αναπαραστάσεις τονίζονται χαρακτηριστικά των θηλαστικών που παρουσιάζουν µεγάλη ποικιλοµορφία και συνθέτουν τη βιοποικιλότητα στα θηλαστικά, τόσο κατά το παρελθόν όσο και στα σύγχρονα οικοσυστήµατα. 17

Ελάτε να γνωρίσουµε τους σεισµούς Ο σεισµός της Ιαπωνίας - Προσοµοίωση του σεισµού στη σεισµική τράπεζα! Το σεισµό των 9,0 βαθµών της κλίµακας Ρίχτερ που σηµειώθηκε στη βορειανατολική Ιαπωνία στις 11 Μαρτίου 2011, έχουν τη δυνατότητα να βιώσουν οι επισκέπτες του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου µε τη βοήθεια της σεισµικής τράπεζας του Μουσείου. Το Μουσείο στα πλαίσια των δράσεών του για γνωριµία των επισκεπτών του και ιδιαίτερα των νέων µε το φυσικό φαινόµενο του σεισµού και κυρίως την ανάγκη για προετοιµασία όλων µας για το ενδεχόµενο ενός µεγάλου σεισµού έχει σχεδιάσει και υλοποιεί στις εγκαταστάσεις του στο Σίγρι ειδικές εκπαιδευτικές δραστηριότητες ευαισθητοποίησης για τον σεισµικό κίνδυνο τόσο για νέους όσο και για ενήλικες. Οι δραστηριότητες περιλαµβάνουν : Ενηµερωτική παρουσίαση. Παρακολούθηση λειτουργίας σεισµολογικού σταθµού καταγραφή σεισµικής δραστηριότητας σε πραγµατικό χρόνο. Ενηµέρωση για το διαδραστικό χάρτη ενεργού σεισµικότητας της Ελλάδας. Περιήγηση και ενηµέρωση στην περιοδική έκθεση για τη σεισµικότητα στο Βόρειο Αιγαίο. Χρήση της σεισµικής τράπεζας που έχει εγκατασταθεί στο Μουσείο, στην οποία γίνεται προσοµοίωση του σεισµού των 9,0 βαθµών της κλίµακας Ρίχτερ που έπληξε την Ιαπωνία. Ενηµερωτικό ντοκιµαντέρ. Η δραστηριότητα για τους ενήλικες και το εκπαιδευτικό πρόγραµµα Στόχος της δραστηριότητας για τους ενήλικες και του εκπαιδευτικού προγράµµατος για τους νέους είναι η γνωριµία τους µε το φυσικό φαινόµενο του σεισµού, η ευαισθητοποίηση, ενηµέρωση και εκπαίδευσή τους σε θέµατα πρόληψης και αντιµετώπισης του σεισµικού κινδύνου. Οι συµµετέχοντες µπορούν να παρακολουθήσουν την καταγραφή σεισµικής δραστηριότητας σε πραγµατικό χρόνο αλλά και στη σεισµική τράπεζα να συµµετάσχουν στην πρωτότυπη δραστηριότητα προσοµοίωσης ενός σεισµού. Ειδικοί χάρτες τους βοηθούν ώστε να γνωρίσουν την έννοια των ενεργών ρηγµάτων, τη σχέση τους µε τους σεισµούς και την παρουσία τους στο χώρο των νησιών της περιοχής του βορειανατολικού Αιγαίου. Η σεισµική τράπεζα Η σεισµική τράπεζα έχει διαστάσεις 12 µ 2 και στην επιφάνεια της δηµιουργήθηκε ένα ειδικό περιβάλλον που αποτελεί τµήµα µιας σχολικής αίθουσας µε θρανία, βιβλιοθήκη, µεγάλη οθόνη προβολής κλπ. Η προσοµοίωση της σεισµικής κίνησης, που αφορά δονήσεις πραγµατικών σεισµών, γίνεται µε ειδικό µηχανισµό που ελέγχεται από ηλεκτρονικό υπολογιστή. 18

Μικροί Παλαιοντολόγοι Θερινό Εκπαιδευτικό Πρόγραµµα σε πραγµατικές συνθήκες ανασκαφής! ΓΙΑΤΙ ΑΞΙΖΕΙ Η ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ "ΜΙΚΡΟΙ ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓOI Το καλοκαίρι είναι µία περίοδος ιδανική για εξωσχολικές δραστηριότητες, που µπορούν να συνδυαστούν µε τη µάθηση! Στο εκπαιδευτικό πρόγραµµα που το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου υλοποιεί, το παιδί περνάει ευχάριστα και δηµιουργικά την ώρα του, σε ένα ασφαλές περιβάλλον, ενώ παράλληλα µαθαίνει για τις ανασκαφικές εργασίες, την ταξινόµηση των ευρηµάτων και την τήρηση καρτέλας εργασιών, γνωρίζει τα δέντρα του απολιθωµένου δάσους αλλά και τα σύγχρονα φυτά. Το Εκπαιδευτικό Πρόγραµµα του Μουσείου "Μικροί Παλαιοντολόγοι" απευθύνεται σε παιδιά ηλικίας 6 έως 16 ετών, προσαρµοσµένο κάθε φορά στη ηλικία τους και πραγµατοποιείται όλες τις ηµέρες της εβδοµάδας µε την βοήθεια του επιστηµονικού προσωπικού του Μουσείου. Για περισσότερες πληροφορίες και για δηλώσεις συµµετοχής οι ενδιαφερό- µενοι µπορούν να επικοινωνήσουν µε τους υπεύθυνους των εκπαιδευτικών προγραµµάτων στο τηλέφωνο: 22530 54434 e-mail: lesvospf@otenet.gr www.lesvosmuseum.gr. 19

Agrotourismos12:Agrotourismos12 18/7/2011 11:53 Page 20 12 η Γιορτή Αγροτουρισµού Έκθεση ξυλογλυπτικής του Γιώργου Συκοµιτέλλη «Ξύλων Ανάγνωση» ην έκθεση ξυλογλυπτικής του Γιώργου Συκοµιτέλλη µε θέµα «Ξύλων Ανάγνωση» θα φιλοξενήσει στις εγκαταστάσεις του στο Σίγρι το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου από 20 Ιουλίου έως 20 Αυγούστου 2011. Η έκθεση οργανώνεται στα πλαίσια των εκδηλώσεων «Γιορτές της Γης 2011» που οργανώνει το Μουσείο σε συνεργασία µε το Σωµατείο «Οι Φίλοι του Απολιθωµένου άσους Λέσβου». Τα έργα του Γιώργου Συκοµιτέλλη, τα οποία για πρώτη φορά θα εκτεθούν στο Μουσείο, εντυπωσιάζουν µε την επιβλητικότητά τους. Τις ιδέες για τα έργα του τις έχει αντλήσει από την καθηµερινότητά του. Τα θέµατα που αγαπά ιδιαίτερα είναι αυτά που έχουν Τ να κάνουν µε το φυτικό και το ζωικό βασίλειο, τη µυθολογία, αλλά και το βασικό προβληµατισµό του, που είναι η έννοια του ανθρώπου. Ο Γιώργος Συκοµιτέλλης ξεκίνησε να µελετά το ξύλο, να βλέπει τις ατέλειές του - τους ρόζους, που είναι τα σηµεία γέννησης των νέων κλαδιών και να δηµιουργεί θέµατα που το καθένα είναι διαφορετικό, αφού και κάθε ξύλο είναι διαφορετικό από τα άλλα. Αυτή είναι και η έκθεση «Ξύλων Ανάγνωση», όπως ονοµατίζει το κοµµάτι αυτό της δουλειάς του. Γιώργος Συκοµιτέλλης εννήθηκε στις 10 Μαΐου 1970 στη Μυτιλήνη. Το 1985 επιλέγει να σπουδάσει σε σχολή λεπτοξυλογλυπτικής και ελεύθερου σχεδίου (ΚΕ. Α.Ε.) στην Καλαµπάκα. Το 1991 στήνει το πρώτο του εργαστήρι στη Μυτιλήνη. Το 1993 µετακοµίζει στο κέντρο του νησιού στην Αρίσβη, και αρχίζει να ταξιδεύει στη Λέσβο και την υπόλοιπη Ελλάδα παρατηρώντας τη φύση, τους ήχους, τις µυρωδιές... Αγαπώντας τη τζαζ κάνει τρόπο ζωής τον αυτοσχεδιασµό. Η έκφραση του πάνω σε κάθε λογής επιφάνειες - όγκους- κατασκευές (όπως πίνακες, κασέλες, κορνίζες, αγάλµατα, έπιπλα, φωτιστικά, επιγραφές κλπ) αποδεικνύει ότι τίποτα δε δηµιουργείται τυχαία από τον καλλιτέχνη, αλλά προηγείται το πνεύµα και η ευαισθησία του και κατόπιν επεµβαίνει η τεχνική και το ταλέντο του. Από το 2004 µένει και δηµιουργεί στον Ασώµατο Λέσβου. Γ

«Η ζωή στο παρελθόν» Έκθεση απολιθωµάτων Από τη συλλογή του Γιάννη Τσίκνα και άλλες δωρεές στο Μουσείο Μοναδικά απολιθώµατα από τη Λέσβο και το εξωτερικό θα παρουσιαστούν στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου από 27 Ιουλίου έως 30 Αυγούστου 2011. Στόχος της έκθεσης είναι η γνωριµία του κοινού µε περισσότερα από 30 εξαιρετικά απολιθώµατα, Ηέκθεση µε χειροποίητα φωτιστικά, κηροπήγια και καθρέπτες του Αντώνη Αντωνίου µε θέµα «Φύση & Φως» περιλαµβάνει χειροποίητα έργα εµπνευσµένα από τη φύση και πληµµυρισµένα µε φως. Στα έργα του Α. Αντωνίου τα υλικά συνδυάζονται άριστα και µεταµορφώνονται σε χρηστικά αντικείµενα καθηµερινά και αγαπηµένα. Ο καλλιτέχνης δίνει ιδιαίτερη έµφαση στο φως, το οποίο κυριαρχεί στα έργα του. 12 η Γιορτή Αγροτουρισµού τεµάχη απολιθωµένου ξύλου, αποτυπώµατα φύλλων, ζωικά απολιθώµατα, πετρώµατα και ορυκτά τόσο από την Λέσβο και την υπόλοιπη Ελλάδα όσο και από το εξωτερικό. Οι επισκέπτες κατά τη διάρκεια της έκθεσης θα έχουν την ευκαιρία να ταξιδέψουν στο παρελθόν και να γνωρίσουν µέσω των Ο Α. Αντωνίου γεννήθηκε το 1954 στη Μυτιλήνη. Από το 2000 και µετά αφιερώνει όλο το χρόνο του στο να δώσει µορφή στις καλλιτεχνικές του ιδέες. Μαζί µε µια οµάδα καλλιτεχνών ιδρύει την Εικαστική Παρέµβαση ( ηµιουργική Οµάδα Μυτιλήνης). Τα υλικά που χρησιµοποιεί είναι ξύλα θάλασσας συνδυασµένα µε γυαλιά που συλλέγει από παλαιοπωλεία, πέτρα, µέταλλα και χρώµα. απολιθωµάτων την εξέλιξη των φυτικών και ζωικών οργανισµών αλλά και την γεωλογική ιστορία του πλανήτη µας. Εκτός από ένα ταξίδι στο παρελθόν, η έκθεση στοχεύει να αναδείξει τις δράσεις επιστροφής απολιθωµάτων και να δώσει το έναυσµα για την επιστροφή απολιθωµάτων στο χώρο του Μουσείου. «Μεγάλη Ελλάδα» Έκθεση φωτογραφίας της Ανθούλας Σουπιάδου- Βαµβουρέλλη Ηέκθεση φωτογραφίας της Ανθούλας Σουπιάδου Βαµβουρέλλη µε θέµα «Μεγάλη Ελλάδα» περιλαµβάνει εντυπωσιακές φωτογραφίες από τις περιηγήσεις της φωτογράφου. Οι φωτογραφίες έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς η Ανθούλα Σουπιάδου - Βαµβουρέλλη µέσα από το φωτογραφικό της φακό προσπάθησε να αποτυπώσει την ελληνικότητα του τόπου. Πληµµυρισµένες µε έντονα χρώµατα και φως, οι φωτογραφίες της Ανθούλας Σουπιάδου - Βαµβουρέλλη αναδεικνύουν µοναδικά στιγµές και τοπία που αποδεικνύουν ότι τα ίδια πράγµατα υπάρχουν αναλλοίωτα µε το πέρασµα του χρόνου. «Φύση & Φως» Έκθεση κατασκευών φωτισµού του Αντώνη Αντωνίου 21

Συναυλία Ορχήστρας ήµου Λέσβου Μαέστρος: Νίκος Τσιριγώτης Μουσική συναυλία µε τον Νίκο Τσιριγώτη και το µουσικό τµήµα του ήµου Λέσβου θα πραγµατοποιηθεί στο αµφιθέατρο του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου την Τρίτη 26 Ιουλίου και ώρα 21:00. Η εκδήλωση συνδιοργανώνεται από τον Οργανισµό Παιδείας - Πολιτισµού - Αθλητισµού του ήµου Λέσβου και το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου. Η συναυλία θα περιλαµβάνει γνωστά µουσικά κοµµάτια από θεατρικές παραστάσεις. 26 Ιουλίου 2011 Παρουσίαση Βιβλίου Αύγουστος 2011 Οδηγός εκθέσεων Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου Ηεπίσκεψη στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου αποτελεί µια περιπλάνηση στη γεωιστορική εξέλιξη του πλανήτη µας. Είναι ένα ταξίδι στο χρόνο που ξεκινάει πριν από 3,5 δισεκατοµµύρια χρόνια για να κορυφωθεί πριν 20 εκατοµµύρια χρόνια, την περίοδο δηµιουργίας του Απολιθωµένου άσους αλλά και ένα ταξίδι στο χώρο, στη γη µας, µε στάσεις στα γεωλογικά φαινόµενα που συνέβαλαν στη δηµιουργία του. Κάθε έκθεµα του Μουσείου αποκαλύπτει µια µοναδική ιστορία και όλες µαζί συνθέτουν τη γεωλογική ιστορία της δηµιουργίας ενός φυσικού µνηµείου µε παγκόσµια αναγνώριση, του Απολιθωµένου άσους Λέσβου. Το Μουσείο θέλοντας να γνωρίσει αυτή την ιστορία στους επισκέπτες του σχεδίασε τον Οδηγό των εκθέσεων του Μουσείου. Πρόκειται για µια έκδοση που κύριος στόχος της είναι να αποτελέσει ένα χρήσιµο βοήθηµα τόσο για τους επισκέπτες του Μουσείου όσο και για όσους ενδιαφέρονται να γνωρίσουν το Απολιθω- µένο άσος και ιδιαίτερα τους νέους. 22

Γευσιγνωσία λεσβιακών παραδοσιακών προϊόντων Σαββατοκύριακα γευσιγνωσίας οργανώνει το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου στις εγκαταστάσεις του στο Σίγρι. Οι συµµετέχοντες θα έχουν την ευκαιρία να δοκιµάσουν µοναδικές διαφορετικές γεύσεις µαρµελάδας που φτιάχνουν µε πολύ µεράκι, µε ντόπιες πρώτες ύλες και παραδοσιακές συνταγές οι Γυναικείοι Αγροτουριστικοί Συνεταιρισµοί της Λέσβου. Επίσης µπορούν να δοκιµάσουν από τις εξαιρετικής ποιότητας, των πλέον πρωτότυπων συνδυασµών και ιδιαίτερα γευστικών µαρµελέδων της Οικοτεχνίας Παπαγιαννίδη (www.papayiannides.gr). Παράλληλα, µπορούν να δοκιµάσουν εξαιρετικής ποιότητας λεσβιακό µέλι που αποτελεί αναπόσπαστο τµήµα της µεσογειακής διατροφής από την Εταιρεία Μελόσταγµα Σκαλοχωρίου. Επίσης, εκδηλώσεις γευσιγνωσίας θα είναι αφιερωµένες στα παραδοσιακά γλυκά του κουταλιού που παρασκευάζουν οι Γυναικείοι Αγροτουριστικοί Συνεταιρισµοί της Λέσβου αλλά και στο ούζο και το κρασί σε συνδυασµό µε τις παραδοσιακές γεύσεις. Παράλληλα στην αίθουσα οπτικοακουστικών µέσων προβάλλεται το ντοκιµαντέρ «Γεύσεις της Λέσβου». Οι εκδηλώσεις γευσιγνωσίας είναι αφιερωµένες στη Μεσογειακή ίαιτα που έχει κηρυχθεί από την UNESCO Άυλη Πολιτιστική Κληρονοµιά της Ανθρωπότητας.

Αρχοντικό Γώγου Εκθεσιακός χώρος στη Βατούσα παραχωρήθηκε στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου. Η πρώτη περιοδική έκθεση που φιλοξενεί είναι η έκθεση "Φυτά & Παράδοση: Μια άλλη οπτική της βιοποικιλότητας" που δηµιουργήθηκε από το Πανεπιστήµιο Αιγαίου. Έκθεση: Φυτά & Παράδοση µια άλλη όψη της βιοποικιλότητας Το "Αρχοντικό Γώγου" δεσπόζει στο κέντρο του παραδοσιακού οικισµού της Βατούσας και λειτουργεί φιλοξενώντας περιοδικές εκθέσεις σε θέµατα φυσικής ιστορίας και τοπικής παράδοσης και την µόνιµη λαογραφική συλλογή της Βατούσας. Το "Αρχοντικό Γώγου"αποτελεί δείγµα τυπικής νεοκλασσικής αρχιτεκτονικής της ώριµης εποχής του τέλους του 19ου αι. Αναπαλαιώθηκε την δεκαετία του 80 από το Υπουργείο Πολιτισµού και τη Νοµαρχία Λέσβου, και φιλοξενεί έκθεση γεωργικών εργαλείων και λαογραφική συλλογή, ενώ εκτίθενται σειρά ενδυµάτων κυρίως γυναικείας αµφίεσης, που παρουσιάζουν τις ενδυµατολογικές επιλογές της αστικής τάξης των αρχών του 19ου αιώνα. Το 2010 Στόχος της έκθεσης είναι να φέρει σε επαφή το κοινό µε την παραδοσιακή γνώση για τις χρήσεις 32 φυτών, όπως αυτή διαµορφώθηκε µέσα στους αιώνες και διασώθηκε µέχρι σήµερα από τους κατοίκους των νησιών του Βορειανατολικού Αιγαίου. Εκτός από ένα ταξίδι στο παρελθόν, η έκθεση αποτελεί και µια προτροπή για µια δηµιουργική σύνθεση του παλιού µε την καινοτοµία που πληµµυρίζει το κοινό µε όµορφες µνήµες και νέες ιδέες. Επίσης, σκοπός της έκθεσης είναι να αναδειχθεί η "χρηστική" αξία της βιοποικιλότητας όπως αυτή αποτυπώνεται στη Λαϊκή Παράδοση. Απώτερος στόχος είναι να προκαλέσει και να εµπνεύσει νέες ιδέες αξιοποίησης της βιοποικιλότητας, η οποία έχει αναχθεί σε ζήτηµα υψίστης προτεραιότητας για την ανθρωπότητα. Η έκθεση υλοποιήθηκε από το Εργαστήριο ιαχείρισης Βιοποικιλότητας του Τµήµατος Περιβάλλοντος και το Εργαστήριο Μουσειολογίας του Τµήµατος Πολιτισµικής Τεχνολογίας του Πανεπιστηµίου Αιγαίου στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Περιφερειακού Προγράµµατος BIOBUS. Η δηµιουργία της έκθεσης βασίστηκε στα αποτελέσµατα της εθνοβοτανικής έρευνας που πραγµατοποιήθηκε στα νησιά του Βορειανατολικού Αιγαίου, µε σκοπό τη συλλογή πληροφοριών για τις παραδοσιακές χρήσεις της βιοποικιλότητας και πιο συγκεκριµένα των φυτών που έχουν αναπτυχθεί και διασωθεί στο Βορειοανατολικό Αιγαίο, ως βάση για την ανάπτυξη επιχειρηµατικής καινοτοµίας. 24

Σωµατείο: Οι Φίλοι 12 η Γιορτή Αγροτουρισµού του Απολιθωµένου άσους Το σωµατείο οι «Φίλοι του Απολιθωµένου άσους», είναι νοµικό πρόσωπο µη κερδοσκοπικού χαρακτήρα και ιδρύθηκε στη Μυτιλήνη το 2002 µε την πρωτοβουλία πολιτών που ενδιαφέρονται για την προστασία και ανάδειξη του Απολιθωµένου άσους, µοναδικού µνη- µείου της Λεσβιακής φύσης. Σκοποί α) Η ηθική και υλική ενίσχυση και εν γένει συµπαράσταση του «ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΦΥΣΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΑΠΟΛΙΘΩΜΕΝΟΥ ΑΣΟΥΣ ΛΕΣΒΟΥ» για την επίτευξη των σκοπών του. β) Η διάδοση των γνώσεων γύρω από το Απολιθωµένο άσος Λέσβου και γενικότερα τη φυσική ιστορία της Λέσβου και του Αιγαίου στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς για την ανάπτυξη της αγάπης και του σεβασµού του ανθρώπου προς το φυσικό του περιβάλλον. γ) Η επικοινωνία και συνεργασία µε παρεµφερείς οργανώσεις ελληνικές και διεθνείς. δ) Η επιδίωξη ενδιαφέροντος Ελληνικών και Ευρωπαϊκών φορέων για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, της χλωρίδας και πανίδας, των οικοσυστηµάτων και της βιοποικιλότητας, των βιοτόπων και των γεωτόπων και των εν γένει οικολογικών στοιχείων της Λεσβιακής Φύσης. ε) Κάθε παράλληλη προς τους σκοπούς του Μουσείου δραστηριότητα, όπως ερευνητική, εκδοτική, εκπαιδευτική, η οργάνωση σεµιναρίων, συνεδρίων, εκθέσεων, διαλέξεων κλπ. στ) Η προώθηση της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και η συµµετοχή σε εκπαιδευτικά προγράµµατα. ζ) Η συµµετοχή σε ερευνητικά και αναπτυξιακά προγράµµατα καθώς και η συµµετοχή και υποβοήθηση φορέων µε παρεµφερείς σκοπούς. ράσεις Aπό την έναρξη της λειτουργίας του το Σωµατείο ασχολήθηκε συστηµατικά µε την εκπλήρωση των σκοπών του και την ενίσχυση των προσπαθειών του Μουσείου για την προστασία και ανάδειξη του Απολιθωµένου δάσους. Οι δράσεις του περιλαµβάνουν: Κατάταξη στον επίσηµο κατάλογο των περιβαλλοντικών οργανώσεων της Ελλάδας. Έκδοση του έντυπου ΡΑΣΗ για να πληροφορήσει τους φίλους για τις δράσεις του. ηµιουργία εθελοντικής οµάδας ενηµέρωσης για την προβολή του Σωµατείου και την ενηµέρωση των επισκεπτών του Απολιθωµένου άσους. Υλοποίηση του Προγράµµατος «Εθελοντισµός στο Απολιθωµένο άσος» µε χρηµατοδότηση του ΥΠΕ- ΧΩ Ε Υλοποίηση ράσης κατασκευής και διάθεσης δύο εκπαιδευτικών πακέτων Μουσειοσκευών µε θέµα «Τα φυτά του απολιθωµένου δάσους» και «Τα ηφαιστειακά πετρώµατα». ηµιουργία µητρώου εθελοντών. Υλοποίηση προγραµ- µάτων εθελοντικής εργασίας νέων στο Απολιθωµένο δάσος. Συνέκδοση του περιοδικού ΣΕΚΟΪΑ, σε συνεργασία µε το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου. Έκδοση της εφηµερίδας «Μουσείο & Σίγρι». Συνδιοργάνωση των εκδηλώσεων «Γιορτές της Γης» κάθε καλοκαίρι µε το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου. Μέλη Η ενθάρρυνση εγγραφής µελών έχει στόχο την απόκτηση ευρύτερης βάσης για την στήριξη, από τους κοινωνικούς φορείς και τους πολίτες, των µέχρι σήµερα πρωτοβουλιών και δραστηριοτήτων του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου για την προστασία και την ανάδειξη του Απολιθωµένου άσους. Αριθµός ενεργών µελών: 200 25

26 12 η Γιορτή Αγροτουρισµού

Οι έντυποι ξεναγοί σας στο Απολιθωµένο άσος Λέσβου Το λεύκωµα "Απολιθωµένο άσος Λέσβου" είναι µια πολυτελής έκδοση 160 σελίδων, όπου µέσα από τις επιµεληµένες σελίδες του βιβλίου παρουσιάζονται η ιστορία του Απολιθωµένου άσους της Λέσβου, ο τρόπος δηµιουργίας του, η διαδικασία της απολίθωσης, τα είδη των φυτών που έχουν αναγνωριστεί, τα στοιχεία που συγκροτούν την µοναδικότητα του µνηµείου, η σηµασία των ανασκαφών που πραγµατοποιούνται τα τελευταία χρόνια στη Λέσβο. Παράλληλα γίνεται αναφορά στις δυνατότητες επίσκεψης του µνηµείου, καθώς και οι προσπάθειες για ανάδειξη του Απολιθωµένου άσους από τα µέσα του 19 ου αιώνα, όταν για πρώτη φορά προσδιορίστηκαν κάποια από τα απολιθωµένα είδη των φυτών του, µέχρι την ίδρυση και λειτουργία του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας το 1995. Το βιβλίο πλαισιώνεται από εντυπωσιακές φωτογραφίες στις οποίες παρουσιάζονται τα σηµαντικότερα απολιθώµατα από τους υπαίθριους χώρους του Απολιθωµένου άσους και τους εκθεσιακούς χώρους του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας, καθώς επίσης και από το θαλάσσιο τµήµα του Απολιθωµένου άσους. Το βιβλίο διατίθεται στα Ελληνικά, στα Αγγλικά και στα Γερµανικά. Οδηγός Πάρκων Απολιθωµένου άσους Λέσβου, Πλάκας και Σιγρίου Ε µπλουτισµένοι µε όλα τα νέα επιστηµονικά δεδοµένα που ακολουθούν τις συνεχιζόµενες ανασκαφές, κυκλοφόρησαν από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου οι δύο νέοι οδηγοί, ο οδηγός του Πάρκου Απολιθωµένου άσους Λέσβου και ο οδηγός των Πάρκων του Απολιθωµένου άσους Πλάκας και Σιγρίου. Πρόκειται για τετράχρωµες εκδόσεις 132 σελίδων. Οι οδηγοί των Πάρκων Απολιθωµένου άσους Λέσβου είναι χρήσιµα εργαλεία για τον επισκέπτη των Πάρκων, καθώς του δίνουν όλες τις πληροφορίες για όσα βλέπει κατά την επίσκεψή του, αλλά και για καθέναν που ενδιαφέρεται να γνωρίσει το Απολιθωµένο άσος Λέσβου και µάλιστα τους εντυπωσιακότερους στον κόσµο ιστάµενους απολιθωµένους κορµούς δένδρων. Οδηγός Παρατήρησης Πουλιών στο Απολιθωµένο άσος Λέσβου Έναν εξαιρετικά χρήσιµο οδηγό για την ορνιθοπανίδα του Απολιθωµένου άσους Λέσβου εξέδωσε το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου. Την έρευνα και καταγραφή έκανε η Περιβαλλοντολόγος Ελένη Γαληνού και ο Νίκος Παναγιώτου ζωγράφισε τα πουλιά του καταλόγου. Η έκδοση "Τα πουλιά του Απολιθωµένου άσους Λέσβου" παρουσιάζει τους κυριότερους εκπροσώπους των πουλιών στην περιοχή της υτικής Χερσονήσου της Λέσβου (χερσόνησος Ορδύµνου), όπου βρίσκεται το Απολιθωµένο άσος. Επίσης, υπάρχει ο πλήρης κατάλογος των πουλιών που ζουν µόνιµα ή εµφανίζονται εποχιακά στην περιοχή. 27