Πορίσματα Βιωματικών Εργαστηρίων του Συνεδρίου με θέμα: «Η Αποτροπή του κοινωνικού αποκλεισμού μέσω της εκπαίδευσης στο πλαίσιο του δημοκρατικού και ανθρώπινου σχολείου», Λεμεσός, 18 Μαρτίου 2010
Τρόποι με τους οποίους θα καταστήσουμε πραγματικότητα το Δημοκρατικό και Ανθρώπινο Σχολείο μέσα στο οποίο θα συμμετέχουν όλα τα παιδιά ανεξάρτητα από οποιαδήποτε ιδιαιτερότητα και θα αποκτούν τα εφόδια που χαρακτηρίζουν σήμερα ένα μορφωμένο άνθρωπο Πορίσματα Α Ομάδας
Κρατική πολιτική που βελτιώνεται και αναπτύσσεται συνεχώς. Πολλές φορές γίνεται διαπίστωση προβλημάτων παρά πρακτικές λύσεις. Ανάγκη επιστημονικής αξιολόγησης θεσμών και αποτελεσμάτων για βελτίωσή τους. Εισαγωγή προγραμμάτων ενίσχυσης των παιδιών, συναισθηματικής και γνωστικής στήριξης. Βελτίωση, καλύτερη οργάνωση και επέκταση προγραμμάτων ένταξης. Εκμηδένισης της σχολικής αποτυχίας και του αναλφαβητισμού.
Επιμόρφωση εκπαιδευτικών, παιδιών, γονέων (στο μυαλό και στη ψυχή). Αλλαγή των ίδιων των θεσμών και αξιών. Αποδεκτή και η άλλη οπτική γωνία που είναι διαφορετική από τη δική μας. Συνεργασία σχολείου-γονέων Χρήση νέων μεθόδων και προσεγγίσεων στην τάξη και στη διοίκηση του σχολείου ώστε όλοι (διεύθυνση, εκπαιδευτικοί, παιδιά γονείς) να αποδέχονται όλους. Τόνωση της αντίληψης των παιδιών για την αξία τους και αξιοποίηση των ιδιαίτερων ταλέντων τους. Παιδοκεντρικές προσεγγίσεις.
Τρόποι με τους οποίους θα καταστήσουμε πραγματικότητα το Δημοκρατικό και Ανθρώπινο Σχολείο μέσα στο οποίο θα συμμετέχουν όλα τα παιδιά ανεξάρτητα από οποιαδήποτε ιδιαιτερότητα και θα αποκτούν τα εφόδια που χαρακτηρίζουν σήμερα ένα μορφωμένο άνθρωπο Πορίσματα Β Ομάδας
Αποδόμηση προκατάληψης Φωνή προς την πολιτεία Αποτελεσματικές μέθοδοι, παιδοκεντρικές προσεγγίσεις Οργάνωση σχολικής μονάδας Εσωτερικό ύφος του σχολείου Μέθοδοι διδασκαλίας και προγράμματα όπως θεατρικό παιχνίδι, συναισθηματική αγωγή και άλλα
Ευαισθητοποίηση - Ενημέρωση μαθητών, δασκάλων και γονιών για αντιμετώπιση του προβλήματος Συνεδρίες προσωπικού-τάξη (μέσω κειμένων, project, παρατήρησης, παιχνιδιών) Εκμετάλλευση ήδη υπαρχόντων προγραμμάτων του Υπουργείου Παιδείας όπως Μέντωρ
Αξιοποίηση βιβλίων, εικόνων, ιστοσελίδων και η δημιουργία μίας τράπεζας υλικού με όλα αυτά που θα διαμοιραστούν στη σχολική μονάδα Πρόσκληση ατόμων στο σχολείο που θα αντιπροσωπεύσουν διάφορες ομάδες που περιθωριοποιούνται Δραστηριοποίηση στη σχολική μονάδα με θέματα που αγγίζουν όλες τις ομάδες παιδιών που έχουμε στη σχολική μονάδα
Συνεργασία συναδέλφων στην δημιουργία των project για προβολή των μειονοτήτων Συνειδητοποίηση μέσα από παιδαγωγικές συνεδρίες της πολιτικής του σχολείου από όλους τους εκπαιδευτικούς Συμμετοχή όλων των παιδιών, με το δικό τους τρόπο, σε όλες τις δραστηριότητες Καθορισμός του οράματος και του σχεδίου δράσης από την αρχή της σχολικής χρονιάς
Οι υπεύθυνοι τμήματος να προωθούν το στόχο παίρνοντας αφορμές από τα κείμενα που υπάρχουν στα βιβλία Διαφοροποίηση στην πραγματοποίηση του ανθρώπινου σχολείου στο Δημοτικό Σχολείο και στο Γυμνάσιο-Λύκειο λόγω της ηλικίας των μαθητών και των ωρών που περνούν με τα παιδιά, αλλά και των προσεγγίσεων που χρησιμοποιούνται Να δοθεί έμφαση στην ομαλή μετάβαση από τη Δημοτική στη Μέση Εκπαίδευση και αλλαγή του Αναλυτικού προγράμματος
Αναλυτικά Προγράμματα Να δίνεται μεγαλύτερη ευελιξία στον εκπαιδευτικό Εμπλουτισμός Αναλυτικού Προγράμματος με καινούρια θέματα έτσι ώστε το κάθε παιδί να μπορεί να βιώνει την παιδική του ηλικία, να μπορεί να δείξει τις ικανότητες και τα χαρίσματά του
Μετατόπιση από την Γνωσιοκεντρική προσέγγιση στην Ανθρωποκεντρική προσέγγιση με δραστηριότητες που προωθούν το σεβασμό της διαφορετικότητας, τη συνεργασία και εμπλέκουν τους μαθητές βιωματικά για όλα όσα τους αφορούν
Παιδοκεντρικές-ενεργητικές μέθοδοι διδασκαλίας Προ-ενταξιακό στάδιο για παιδιά που δεν μιλούν τη γλώσσα Εισήγηση για αύξηση των ωρών για την ταχύρρυθμη εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας τις οποίες αναλαμβάνει ένας συγκεκριμένος δάσκαλος σε περισσότερα σχολεία και ειδικά στη Μέση Εκπαίδευση
Ανοιχτό Σχολείο Σύγχρονη υλικοτεχνική υποδομή για προώθηση όλων των ταλέντων Επιμόρφωση εκπαιδευτικών πάνω σε συστηματική βάση σε εργάσιμο χρόνο από ειδικούς και ανταλλαγή προβληματισμών καθώς και στήριξη, καθοδήγηση του εκπαιδευτικού από τους αρμόδιους Συνεχής αξιολόγηση των πρακτικών για να φανούν τα αποτελέσματα
Προώθηση του αισθήματος της περηφάνιας των μαθητών για το σχολείο τους Πρακτικές εφαρμογές: Θεατρικό παιχνίδι, μουσικοθεραπεία, χρωματοθεραπεία, αίθουσα συναισθημάτων, διαπολιτισμικές εκδηλώσεις Πίστη από τους εκπαιδευτικούς στις δυνατότητες του σχολείου να πετύχει αυτούς τους στόχους
Τρόποι με τους οποίους θα καταστήσουμε πραγματικότητα το Δημοκρατικό και Ανθρώπινο Σχολείο μέσα στο οποίο θα συμμετέχουν όλα τα παιδιά ανεξάρτητα από οποιαδήποτε ιδιαιτερότητα και θα αποκτούν τα εφόδια που χαρακτηρίζουν σήμερα ένα μορφωμένο άνθρωπο Πορίσματα Γ Ομάδας
Υπάρχουν παιδιά που πρέπει να είμαστε σε εγρήγορση και να μην αποκλείονται όπως αλλόγλωσσοι μαθητές, παιδιά με ειδικές ανάγκες- κινητικές δυσκολίες (λόγω ανεπάρκειας σχολικών ή άλλων υποδομών), παιδιά με ειδικές ανάγκες ή μαθησιακές δυσκολίες, παιδιά που προέρχονται από δυσλειτουργικές οικογένειες, παιδιά που μπορεί να υπόκεινται σε εκφοβιστική συμπεριφορά από συνομήλικους, παιδιά που προέρχονται από ομάδες μειονοτήτων για τις οποίες επικρατούν στερεότυπα κ.ά.
Τρόποι αντιμετώπισης Περαιτέρω μέτρα στήριξης αλλόγλωσσων μαθητών, εξασφάλιση μεταφραστών στα σχολεία/διευκολυντών για επαφή με γονείς και με παιδιά Αρχιτεκτονικές λύσεις για παιδιά με προβλήματα κινητικά και για κωφά παιδιά Διαφοροποίηση διδασκαλίας Εγρήγορση εκπαιδευτικού για πρόληψη αποκλεισμού παιδιού μέσα στην τάξη, εκτός της τάξης και εντός του σχολείου με πολλές δραστηριότητες ομαδοσυνεργατικές
Διαφοροποίηση του ρόλου του εκπαιδευτικού (διευκολυντής στην ένταξη όλων των μαθητών) αποδέσμευση από το υλοκεντρικό στόχο του σχολείου έμφαση σε αξίες Διαθεματική προσέγγιση με project Ενθάρρυνση των μαθητών να εφαρμόσουν όλες τις πτυχές της συναισθηματικής νοημοσύνης τους
Τρόποι με τους οποίους θα καταστήσουμε πραγματικότητα το Δημοκρατικό και Ανθρώπινο Σχολείο μέσα στο οποίο θα συμμετέχουν όλα τα παιδιά ανεξάρτητα από οποιαδήποτε ιδιαιτερότητα και θα αποκτούν τα εφόδια που χαρακτηρίζουν σήμερα ένα μορφωμένο άνθρωπο Πορίσματα Δ Ομάδας
Διευθυντής - Δημοκρατικός, ανθρώπινος, ευέλικτος Συνεργασία Ηθικές αξίες Ίσες ευκαιρίες Σεβασμός στους νόμους Ένταξη στα σχολεία ατόμων που σχετίζονται με περιθωριοποιημένες κατηγορίες ανθρώπων.
Περιορισμοί Μεγάλες σχολικές μονάδες και τάξεις Έλλειψη κουλτούρας συνεργασίας καχυποψία Πίεση ύλης Αναλυτικά προγράμματα (έμφαση στο γνωσιολογικό) Διαπολιτισμικός διάλογος.
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΜΑΘΗΤΗΣ Πρότυπο Αξίες Δεν αποκλείουμε κανένα Ανθρώπινη συμπεριφορά Εμπλοκή σε προγράμματα Θέατρο, Δημοσιογραφία, Εικαστικές τέχνες, Μουσική, Περιβάλλον, Σχολικό ραδιόφωνο.
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΜΑΘΗΤΗΣ Λειτουργία ομάδων διαλόγου κ προβληματισμού για άρση του κοινωνικού αποκλεισμού. Υιοθέτηση συνθημάτων κόκκινη κάρτα στο ρατσισμό.
Τρόποι με τους οποίους θα καταστήσουμε πραγματικότητα το Δημοκρατικό και Ανθρώπινο Σχολείο μέσα στο οποίο θα συμμετέχουν όλα τα παιδιά ανεξάρτητα από οποιαδήποτε ιδιαιτερότητα και θα αποκτούν τα εφόδια που χαρακτηρίζουν σήμερα ένα μορφωμένο άνθρωπο Πορίσματα Ε Ομάδας
Υπάρχουν διακρίσεις και ως ένα βαθμό κοινωνικός αποκλεισμός σε διάφορες κοινωνικές κατηγορίες στα ελληνοκυπριακά σχολεία όπως για παράδειγμα: Παιδιά χαμηλότερων κοινωνικοοικονομικών τάξεων Παιδιά με ειδικές ανάγκες Παιδιά αλλόγλωσσα
Σεβασμός και εμπιστοσύνη στον εκπαιδευτικό και παροχή περισσότερης αυτονομίας τόσο στον ίδιο όσο και στην σχολική μονάδα για να παίρνει πρωτοβουλίες και να δημιουργεί επεμβατικά προγράμματα ανάλογα με την κουλτούρα του σχολείου. Χρειάζεται ευελιξία στο αναλυτικό πρόγραμμα και περισσότερη αποδέσμευση του εκπαιδευτικού από αυτό
Δραστική αντιμετώπιση των προβλημάτων αναρχίας, παραβατικότητας, Bulling, αντικοινωνικής συμπεριφοράς τα οποία προκαλούν εκ των πραγμάτων κοινωνικό αποκλεισμό. Σημαντικός ο ρόλος του διευθυντή για να στηρίξει το έργο του εκπαιδευτικού που έχει όλη την καλή διάθεση να βοηθήσει πραγματικά.
Προώθηση πρακτικών και μεθόδων διαφοροποιημένης διδασκαλίας στην αίθουσα διδασκαλίας έτσι ώστε να παρέχετε μάθηση ανάλογα και το ρυθμό και στυλ μάθησης του κάθε μαθητή (συνεργατική μάθηση, ομαδικές εργασίες, προώθηση στο μάθημα των ιδιαίτερων κλίσεων των παιδιών, διαθεματικές προσεγγίσεις, εποπτικοποίηση του μαθήματος
Διορισμός και αξιοποίηση εκπαιδευτικών με εξειδίκευση σε θέματα διαπολιτισμικής εκπαίδευσης. Χρειάζεται να διοργανωθούν σεμινάρια για επιμόρφωση των εκπαιδευτικών και να ετοιμαστεί υλικό κατάλληλο ώστε ο εκπαιδευτικός να μπορεί να εφαρμόσει διαφοροποιημένη διδασκαλία. Αναπροσδιορισμός της λειτουργίας των διαφόρων προγραμμάτων και συνεχής αξιολόγηση της αποτελεσματικότητάς τους.
Συνειδητοποίηση της ευθύνης που έχει ένας εκπαιδευτικός όταν εμπλέκεται σε τέτοια προγράμματα (αλλαγή αντιλήψεων, δεν είναι ώρα ξεκούρασης). Άμεσες και ριζικές αλλαγές εκ των άνω. Χρειάζεται να δοθούν στήριξη και κίνητρα στους εκπαιδευτικούς. Λιγότερη γραφειοκρατία και μεγαλύτερη ευελιξία και επιτάχυνση στις εγκρίσεις και προωθήσεις των διαφόρων δράσεων που προτείνονται από τη σχολική μονάδα.
Μείωση του αριθμού των μαθητών στις σχολικές τάξεις. Διεύρυνση του θεσμού των ολοήμερων σχολείων και των σχολείων ΖΕΠ σε δημοτική και μέση εκπαίδευση αφού πλέον η κοινωνία μας είναι και θα είναι πολυπολιτισμική, ευρωπαϊκή και η κινητικότητα πληθυσμών θα υπάρχει από τούδε και στο εξής πάντα. Διοργάνωση διαφόρων σχολικών και εξωσχολικών εκδηλώσεων όπου θα προωθείται η συμμετοχή όλων των παιδιών (αλλόγλωσσα, με ειδικές ανάγκες)
Αποσαφήνιση πολλών εννοιών και όρων ώστε να υπάρχει μια κοινή αντίληψη για αυτά (π.χ. παιδιά με ειδικές ανάγκες, κοινωνικός αποκλεισμός, ένταξη, ενσωμάτωση, διαφοροποίηση). Δημιουργία μαθημάτων που θα καλλιεργούν στα παιδιά ανθρωπιστικές αξίες και αρχές αφού φαίνεται ότι πλέον δεν καλλιεργούνται από την οικογένεια. Για παράδειγμα η ανθρωπιά, ο εθελοντισμός, η ανιδιοτέλεια, η αλληλεγγύη, ο σεβασμός στη διαφορετικότητα, ο διάλογος.
Τέτοιου είδους μαθήματα θα μπορούν να πάρουν την μορφή βιωματικών εργαστηρίων όπου τα παιδιά θα μάθουν να εκφράζονται και να εξωτερικεύουν τα συναισθήματά τους και να επιλύουν τις διαφωνίες τους με διάλογο και πολιτισμένο τρόπο.