ρατσισμού και της μισαλλοδοξίας και η προώθηση του σεβασμού και της ισότητας»

Transcript

1 «Η ευαισθητοποίηση κατά του ρατσισμού και της μισαλλοδοξίας και η προώθηση του σεβασμού και της ισότητας» Στόχος υπό έμφαση για τη σχολική χρονιά Κωνσταντίνος Κωνσταντίνου ΕΔΕ 1

2 H ετερότητα στις σύγχρονες κοινωνίες είναι σαφώς πιο εμφανής σε σχέση με προηγούμενες εποχές. Αίτια του φαινομένου αυτού είναι το όλο και πιο μαζικό διαχρονικό κύμα μετανάστευσης και η διεκδίκηση των δικαιωμάτων ατόμων ή ομάδων που έχουν διακριτά χαρακτηριστικά. Η συνύπαρξη αποτελεί χαρακτηριστικό και ζητούμενο των σύγχρονων και δημοκρατικών κοινωνιών. 2

3 Πρόκληση για το εκπαιδευτικό σύστημα που καλείται για: Κοινωνική ενσωμάτωση παιδιών Διαχείριση της ετερότητας με τρόπο παιδαγωγικό Διασφάλιση για όλα τα μέλη της σχολικής κοινότητας ενός περιβάλλοντος ασφάλειας, ανεκτικότητας, σεβασμού και ισότητας 3

4 Όσοι εμπλέκονται στη μαθησιακή διαδικασία καλούνται: Να ανιχνεύσουν, να αναγνωρίσουν και να αντιμετωπίσουν στερεότυπα, προκαταλήψεις, αρνητικές συμπεριφορές και να διαμορφώσουν συνθήκες ειρηνικής συνύπαρξης, ισοτιμίας και δικαιοσύνης χωρίς τα φαινόμενα του ρατσισμού Να καλλιεργήσουν, δια μέσου της εκπαίδευσης, αξίες όπως αλληλοσεβασμός, αλληλοκατανόηση, αλληλεγγύη 4

5 Ρατσισμός Πλέγμα από αντιλήψεις, στάσεις, συμπεριφορές ή και θεσμοθετημένα μέτρα, που εξαναγκάζουν ορισμένους ανθρώπους σε υποτελή διαβίωση, επειδή ανήκουν σε μια διακριτή κατηγορία ανθρώπων. Ως δικαιολογία για τις διακρίσεις χρησιμοποιείται η διαφορετικότητα της ομάδας, στην οποία προσάπτεται συχνά, αλλά όχι πάντα, μια υποτιθέμενη κατωτερότητα ή /και επικινδυνότητα. 5

6 Συνέπειες ρατσισμού Γεννά την καταπίεση, αδικία, κοινωνικό αποκλεισμό Αντιστρατεύεται τις βασικές αρχές των δημοκρατικών κοινωνιών και υπονομεύει το ειρηνικό τους μέλλον Υπονομεύει τη λειτουργία του Ανθρώπινου Σχολείου η περιθωριοποίησης των μαθητών που χαρακτηρίζονται από διαφορετικότητα έχει επιπτώσεις όχι μόνο στα ίδια τα θύματα του ρατσισμού αλλά σε ολόκληρο το μαθητικό πληθυσμό και την κοινωνία ευρύτερα, ακόμα και στους θύτες οι οποίοι παρασύρονται σε τέτοιες πράξεις 6

7 Ιστορική Αναδρομή Ο Αρχαίος Κόσμος Ναπολεόντιοι Πόλεμοι Το Μοντέλο της Λευκής Φυλής Λευκολογία Η Περίοδος του Διαφωτισμού Η Αποικιοκρατία Οι Θεωρίες του 19 ου αιώνα Ναζισμός III Reich Appartheid UNESCO 1952 J. L. Strauss: Race et histoire Σύγχρονες πραγματικότητες 7

8 Μορφές και Είδη Ρατσισμού Φυλετικός Ρατσισμός Κοινωνικός Ρατσισμός Θρησκευτικός Ρατσισμός 8

9 Ρητορική του μίσους Συνίσταται σε όλες της μορφές έκφρασης που διαδίδουν, προτρέπουν, προωθούν ή δικαιολογούν το φυλετικό μίσος, την ξενοφοβία, τον αντισημιτισμό ή οποιαδήποτε άλλη μορφή μη ανοχής της διαφορετικότητας, συμπεριλαμβανομένης της μισαλλοδοξίας, του εθνικισμού, των διακρίσεων και της εχθρότητας κατά των μειονοτικών ομάδων και των μεταναστών. Το Συμβούλιο της Ευρώπης ανέλαβε εκστρατεία κατά της ρητορικής μίσους γιατί ακριβώς η γλώσσα είναι δυνατό να συμβάλει στην έξαψη του μίσους και της επιθετικότητας. 9

10 Προβληματισμός και αναστοχαστική διάθεση Το σχολείο ως ζωντανός οργανισμός καθορίζεται όχι μόνο από το Αναλυτικό Πρόγραμμα αλλά και από τη σύνθεση του μαθητικού του πληθυσμού, τις αξίες και αντιλήψεις των εκπαιδευτικών, τις ιδιαιτερότητες της περιοχής που ανήκει Πώς διαχειρίζεται το σχολείο τη διαφορετικότητα, τις προκαταλήψεις, τη βία 10

11 Το Υπουργείο Παιδείας και η Διαφορετικότητα 1. Νομοθεσία για την πρόσβαση στο αγαθό της εκπαίδευσης απ όλα τα παιδιά 2. Εκσυγχρονισμός νομοθετικού πλαισίου για την Ειδική Αγωγή 3. Συμπεριληπτική εκπαίδευση 4. Ανάπτυξη ανθρωποκεντρικών παιδαγωγικών προσεγγίσεων για τη διδασκαλία μάθηση διαφοροποίηση 5. Προώθηση της ταυτότητας του Ευρωπαίου πολίτη 6. Πολυπολιτισμική Παιδεία 7. Ανάπτυξη ενεργού πολιτότητας μέσω της Παιδείας 11

12 Το Υπουργείο Παιδείας και η Διαφορετικότητα (2) 8. Διαθεματικότητα 9. Νέες διαστάσεις στο Αναλυτικό Πρόγραμμα 10. Δημοκρατικό και Ανθρώπινο Σχολείο 11. Ευρωπαϊκά προγράμματα 12. Στήριξη Αλλογλώσσων 13. Ενισχυτική διδασκαλία 14. Υπεύθυνος Τμήματος 15. Μαθητική αυτοδιοίκηση 12

13 Παραδείγματα από τη σχολική ζωή οργάνωση των ενισχυτικών μαθημάτων Ειδικής Αγωγής και Αλλογλώσσων παροχή του συσσιτίου τρόπος εκλογής και λειτουργίας μαθητικών συμβουλίων σύστημα αμοιβών ποινών ανάθεση υπευθυνοτήτων, οργάνωση και πραγματοποίηση εκδηλώσεων κ.λπ. 13

14 Στόχοι Αντιρατσιστικής Εκπαίδευσης Γνώσεις για κατανόηση στα θέματα της διαφορετικότητας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Καλλιέργεια δεξιοτήτων επικοινωνίας, συνεργασίας, ενσυναίσθησης και κοινωνικής ευαισθησίας Αλλαγή στάσεων και ανάληψη ενεργού δράσης 14

15 Επίπεδα δράσης (πολυεπίπεδη και πολυδιάστατη στόχευση, διαθεματική και διεπιστημονική διάσταση) Σχολική τάξη Σχολική μονάδα και σχολική ζωή Γονείς και κοινότητα 15

16 Σχολική Τάξη Αξιοποίηση του υπάρχοντος Αναλυτικού Προγράμματος Μαθησιακή Διαδικασία: βιωματικές μέθοδοι ενεργητικής μάθησης πολυπρισματική διαπραγμάτευση του θέματος Ρόλος του ατόμου να αλλάξει τις προσωπικές του συνήθειες και συμπεριφορές 16

17 Σχολική Μονάδα Όραμα εκπλήρωση των κοινωνικών και εκπαιδευτικών στόχων του σχολείου Προσανατολισμός προς τη συμπερίληψη Θέληση για Δράση Ρόλος της Διεύθυνσης του σχολείου Αναστοχασμός (μαθητών και εκπαιδευτικών) για τις υπάρχουσες πρακτικές και διαδικασίες Ανάπτυξη ενημερότητας και ευαισθητοποίησης εκπαιδευτικών, παιδιών, των οικογενειών τους και της κοινότητας για θέματα ρατσισμού μέσα από αξιοποίηση προγραμμάτων και συνεργασία με κυβερνητικούς και μη κυβερνητικούς οργανισμούς. Ενδυνάμωση εκπαιδευτικών και μαθητών για δράση Διαχείριση ρατσιστικών περιστατικών Κώδικας Συμπεριφοράς τάξης και σχολείου 17

18 Σχολείο και κοινότητα Δεσμοί που αφορούν τη σχέση σχολείου με τις οικογένειες των μαθητών και τους τοπικούς φορείς, οι οποίοι στηρίζουν τις δράσεις των μαθητών Δημιουργία αισθήματος ασφάλειας 18

19 Ο Στόχος και φέτος Πιλοτική εφαρμογή σ αριθμό σχολείων κατά τη σχολική χρονιά Διευρυμένη εφαρμογή κατά τη σχολική χρονιά στο πλαίσιο του αντίστοιχου στόχου Τρέχουσα σχολική χρονιά: Εφαρμογή του Κώδικα και του Οδηγού Πλαίσιο προώθησης της ισότητας 19

20 Βήματα και Εισηγήσεις 1. Μελέτη του Κώδικα και Οδηγού 2. Εμπλοκή των μαθητριών μαθητών 3. Διασαφήνιση Ορισμός Επαναδιατύπωση των χαρακτηριστικών του ρατσισμού 4. Εντοπισμός μηχανισμών της σχολικής μονάδας οι οποίοι παρεμποδίζουν την προώθηση της ισότητας 5. Διαθεματικότητα του Στόχου 6. Αφιέρωμα Ημέρας κατά του Ρατσισμού και εξάλειψης των φυλετικών διακρίσεων (21/3) 7. Επικοινωνία με τους γονείς, οργανωμένους και μη 8. Εφαρμογή βιωματικών πρακτικών μάθησης Ενσυναίσθηση Ο παρατηρητής 20

21 Βήματα και Εισηγήσεις (2) 9. Προώθηση της κοινωνικής διάστασης στη σχολική ζωή 10. Παιδαγωγική διαχείριση των προβλημάτων ρατσιστικής συμπεριφοράς 11. Επέκταση δραστηριότητας σε εξωσχολικό επίπεδο. Συμμετοχή σε δράσεις φορέων και οργανισμών 12. Εικαστική Αγωγή 13. Φυσική Αγωγή 14. Σχολική ηγεσία Διοικητικές προσεγγίσεις των σχολείων 15. Σχολικές εκδηλώσεις Επέκταση 16. Επικαιρότητα 21

22 ΕΠΙΛΟΓΙΚΑ Διευρυμένη παιδαγωγική προσέγγιση Η αναμέτρηση με τα ζητήματα της ταυτότητας Προσωπική ανάπτυξη και παιδεία Τ Ε Λ Ο Σ 22