ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ Nαύπλιο 12-12-2013 ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ & ΚΤΗΝΙΑΤΡΙΚΗΣ Αριθ. πρωτ.: 12807 Δ/ΝΣΗ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΤΗΝΙΑΤΡΙΚΗΣ Π.Ε ΑΡΓΟΛΙΔΑΣ Tαχ. Δ/νση : Παρ. οδός Ναυπλίου-Ν.Κίου Προς: κο Α. Τσαυτάρη Ταχ. Κωδ. : 21100 Ναύπλιο Υπουργό Υπ.Α.Α.Τ Πληρ. : Γραφείο Δ/ντή Αχαρνών 2 Τηλ.: 2752360250 10176 Αθήνα Fax.: 2752026250 E-mail:ddimou@argolida.gr Κοιν.: Ως Π.Δ Πίνακας Διανομής 1. κο Β. Έξαρχο Πρόεδρο Ε.Λ.Γ.Α Μεσογείων 45-11510 Αθήνα 2. κο Β. Αγγελόπουλο Προϊστάμενο Ε.Λ.Γ.Α Ναυπλίου & Α. Σούτσου - 22100 Τρίπολη 3. κο Γ. Μανιάτη Υπουργό ΥΠΕΚΑ Κορίνθου 26 21200 Άργος 4. κο Γ. Αδριανό Υφυπουργό Αθλητισμού & Πολιτισμού Άργους 3 21100 Ναύπλιο 5. κο Δ. Κοδέλα Βουλευτή ΣΥΡΙΖΑ Νικηταρά 8 - Άργος 6. κο Π. Τατούλη Περιφερειάρχη Πελοποννήσου Πλατεία Ε. Μακαρίου 22100 Τρίπολη 7. κο Α. Χειβιδόπουλο Αντιπεριφερειάρχη Αργολίδας 21100 Ναύπλιο 8. Οργανώσεις Παραγωγών Αργολίδας
Έ κ θ ε σ η Αναφορικά με τις ζημιές στο γεωργικό κεφάλαιο και την παραγωγή της Αργολίδας από την πλημμύρα της 1 ης Δεκεμβρίου 2013 To σίγουρο είναι ότι η χρονιά που τελειώνει ήταν μια δύσκολη χρονιά αφού παρουσιάστηκαν στην πορεία, έντονα προβλήματα σε διάφορες καλλιέργειες όπως είναι η ελιά, τα μανταρίνια, τα πορτοκάλια με αποκορύφωμα την πρόσφατη θεομηνία που έπληξε σχεδόν ολόκληρη την Αργολίδα. Σημειώνουμε ότι για δεκαετίες η 30 η Νοεμβρίου στο Άργος ήταν συνυφασμένη με νεροποντές και πλημμύρες από την υπερχείλιση του χείμαρρου Ξεριά που ρέει στις παρυφές της πόλης. Δυστυχώς η 1 η Δεκεμβρίου 2013, ανέσυρε από τη μνήμη των παλαιότερων, τις καταστροφές στις καλλιέργειες, στα σπίτια, στις αποθήκες του Νοεμβρίου 1967, την απώλεια σε ανθρώπινες ζωές πάλι από το ξεχείλισμα του Ξεριά. Θα λέγαμε λοιπόν ότι η ιστορία επαναλαμβάνεται και πάλι οι ίδιοι άνθρωποι αναγκάζονται να ξανακτίσουν εγκαταστάσεις και να γιατρέψουν τις πληγές σε καλλιέργειες που καταστράφηκαν το 1967, το 1993 και το 1996, παρά τα έργα της διαπλάτυνσης του Ξεριά που πραγματοποιήθηκαν τα τελευταία χρόνια. Όμως, αφενός η εποχή που διανύουμε δεν έχει καμία σχέση με τις χρυσές δεκαετίες του 1990 και 2000 όπου υπήρχαν χρήματα και μπορούσαν να συμβάλλουν και οι ίδιοι οι παραγωγοί στην αποκατάσταση των ζημιών των καλλιεργειών τους και αφετέρου οι τωρινές καταστροφές είναι σε μεγαλύτερη ένταση και σε μεγαλύτερη έκταση. Σε μία εποχή λοιπόν δοκιμασίας για τη χώρα, ήρθε η θεομηνία της 1 ης Δεκεμβρίου 2013 για να προσθέσει μία ακόμα δοκιμασία για τους αγρότες, για τους κατοίκους του Άργους καθώς επίσης και άλλων περιοχών της Αργολίδας. Η καρδιά του Αργείτικου κάμπου πλήγηκε από την πλημμύρα, που προκάλεσε η υπερχείλιση και το σπάσιμο σε σημεία των πρανών που Ξεριά, με αποτέλεσμα το φυτικό αλλά και ζωϊκό κεφάλαιο των περιοχών αυτών σχεδόν να έχει υποστεί μεγάλες ζημιές. Έτσι,σε μια έκταση που οριοθετείται από το Κουτσοπόδι, το Αργος, το Κεφαλάρι, το Σκαφιδάκι, τους Μύλους, το Κιβέρ,ι τη Νέα Κίο και εν μέρει τη Δαλαμανάρα, είναι εξαιρετικά «πληγωμένη» και όσο περνάει ο καιρός «αναδύεται» όλο και περισσότερο το μέγεθος της ζημιάς. Οι αγρότες βλέπουν τα κτήματά τους, τους κόπους τους, ακριβώς την ώρα της συγκομιδής, να πάνε χαμένοι. Στη συνέχεια η τελευταία θεομηνία ολοκλήρωσε το φετινό προβληματικό κύκλο για τις καλλιέργειες της Αργολίδας. Το τελικό αποτέλεσμα είναι μέρα με τη μέρα οι ζημιές να αποκαλύπτονται πιο έντονες και πιο καταστρεπτικές. Αναλυτικά οι ζημιές αυτές κατά καλλιέργεια παρουσιάζονται ως εξής:
Εσπεριδοειδή Στα κτήματα με πορτοκαλιές αλλά και με μανταρινιές που γειτνιάζουν με τους χειμάρρους Ξεριά και Πάνιτσα και ειδικά στα σημεία που έσπασαν οι όχθες τους τα παρακείμενα κτήματα έγιναν αποδέκτες τεράστιων ποσοτήτων νερού ενώ στη συνέχεια αποκαλύφθηκαν μεγάλες ποσότητες φερτών υλικών ειδικά άμμου και χώματος που φτάνουν σε αρκετές περιπτώσεις στο μέσο του κορμού των δένδρων ή και στο σταύρωμα των δένδρων. Σημειώνουμε την αδυναμία συγκομιδής των υλικών αυτών αφού είναι αδύνατη η αποκομιδής τους με μηχανικά μέσα λόγω του μεγέθους των δένδρων. (Εικ. 1, 2, 4, 6, 7). Ακόμη αναφέρουμε ότι σε αρκετές περιπτώσεις τα δένδρα έχουν σπάσει στο σημείο του σταυρώματος από το βάρος των φερτών υλικών (Εικ. 3) Εικ. 1 Το φερτό χώμα έχει κατακλύσει τα κτήματα Η κατάσταση αυτή έχει ως επακόλουθο τον κίνδυνο αν δεν «ξεθαφτούν» οι κορμοί έγκαιρα μέχρι την αρχική τους θέση, στην πορεία του χρόνου να προκληθεί ασφυξία στις ρίζες και τα δένδρα να αρχίσουν να καταρρέουν. Επίσης αυξάνεται ο κίνδυνος να αρχίσει προσβολή και στους κορμούς από τον μύκητα Φυτόφθορα (Phytopthora sp. ) που θα αρχίζει να τους καταστρέφει. Ο μύκητας αυτός ήδη έχει αρχίσει να προσβάλλει και τους καρπούς που βρίσκονται κοντά στο έδαφος, αφού σε αυτά τα κτήματα δεν μπορούν να γίνουν οι
απαραίτητοι προληπτικοί ψεκασμοί, κυρίως με χαλκούχα σκευάσματα, προκειμένου να προστατευτεί η παραγωγή. Ακόμη σε αυτά τα κτήματα, τα νεαρά δένδρα έχουν στην κυριολεξία «θαφτεί» από τα φερτά υλικά, με αποτέλεσμα πολλά να έχουν σπάσει στα σταυρώματα. Επειδή λοιπόν αυτά είναι πιο ευάλωτα από τα μεγάλα δένδρα το σίγουρο είναι ότι θα έχουν αμφίβολη συνέχεια (Eικ. 6). Εικ. 2 Όγκοι φερτών υλικών σε κτήμα με πορτοκαλιές Εικ. 3 Σπασμένο δένδρο πορτοκαλιάς από το βάρος των φερτών υλικών
Εικ. 4 Όγκοι φερτών υλικών σε κτήμα με πορτοκαλιές Εικ. 5 Πλημμυρισμένο κτήμα με πορτοκαλιές
Εικ. 6 Νεαρό δένδρο πορτοκαλιάς καταπλακωμένο από φερτά υλικά Εικ. 7 Φερτά υλικά μέσα σε κτήμα με πορτοκαλιές
Εικ. 8 Κορμός πορτοκαλιάς θαμμένος κατά το ήμισυ από το φερτό χώμα Οι πρώτες υπηρεσιακές επισκέψεις επιβεβαιώνουν και με το παραπάνω όλα όσα έχουν αναφερθεί. Μια πρώτη ρεαλιστική εκτίμηση είναι ότι η πληγείσα περιοχή καλύπτει μια έκταση 4000-6000 στρεμμάτων με πορτοκαλεώνες, ενώ ηρτημένη παραγωγή φθάνει περίπου τους 20000-30000 tn, η οποία μάλλον θα χαθεί. Ενώνουμε λοιπόν τη φωνή της αγωνίας μας με τους καλλιεργητές της περιοχή μας ζητώντας από Ελληνική κυβέρνηση την άμεση, οικονομική στήριξη των πληγέντων αφού και η πόλη του Άργους έχει εκτεταμένες καταστροφές από την πλημμύρα στον αστικό της ιστό. Υπάρχει λοιπόν η ανάγκη να αναληφθούν όλες εκείνες οι πρωτοβουλίες ώστε αυτή η φυσική καταστροφή να τύχει της οικονομικής βοήθειας των εταίρων μας στην Ε.Ε, έτσι που να γίνει πράξη το Ευρωπαϊκό κεκτημένο της αλληλεγγύης.
Κηλίδωση των καρπών στα μανταρίνια Είναι πρωτόγνωρες οι ζημιές λόγω της κηλίδωσης των καρπών στα μανταρίνια της ποικιλίας κλημεντίνης που είναι και η κύρια ποικιλία στην περιοχή. Το πρόβλημα αυτό της κηλίδωσης στους καρπούς τη φετινή χρονιά άρχισε πολύ νωρίς όταν ακόμη ο καρπός ήταν πράσινος. Οι έντονες διαφοροποιήσεις και εναλλαγές θερμοκρασίας και υγρασίας είχαν ως αποτέλεσμα τις μεγάλες προσβολές στους καρπούς. Μάλιστα στη ζώνη καλλιέργειας της μανταρινιάς που εκτείνεται στις Δημοτικές Κοινότητες Ασίνης Δρεπάνου αλλά και στις περιοχές του Σκαφιδακίου, του Κεφαλαρίου, του Κιβερίου και των Μύλων υπάρχουν κτήματα όπου η καταστροφή είναι ολοκληρωτική (Εικ.9, 10) Εικ. 9 Οι χαρακτηριστικές κηλίδες στους καρπούς Εικ.10 Κατεστραμμένη παραγωγή οφειλόμενη στην κηλίδωση των καρπών
Μικροκαρπία Σχεδόν σε όλες τις περιοχές της Αργολίδας η φετινή ανομβρία που κράτησε από τον Μάϊο μέχρι τον Οκτώβριο, είχε ως αποτέλεσμα ο καρπός κυρίως στις πορτοκαλιές να μην αποκτήσει ικανοποιητικό μέγεθος. Έτσι, σε μεγάλο βαθμό το μέγεθος των καρπών κυμαίνεται στα μεγέθη 6-7. Όμως τους μικρούς αυτούς καρπούς δεν τους «ζητάει» η αγορά και έτσι είναι προβληματική η διάθεσή τους με επακόλουθο την χαρακτηριστική πτώση των τιμών. Ελιές Τα προβλήματα εντοπίζονται στην μεγάλη ακαρπία στις ελιές που οφείλεται στις υψηλές θερμοκρασίες που παρουσιάστηκαν για ένα περίπου τριήμερο στα μέσα Μαίου με αποτέλεσμα το «κάψιμο» της ανθοφορίας. Η συνέπεια του γεγονότος αυτού ήταν η φετινή παραγωγή λαδιού να είναι περίπου στο 1/3 μιας κανονικής παραγωγής. Επίσης σημειώνουμε τα αυξημένα ποσοστά του Δάκου σε πρωτόγνωρα επίπεδα και σε ορισμένες περιοχές τις έντονες προσβολές στον καρπό. Ακόμη αναφέρουμε ως επακόλουθο της πλημμύρας την αδυναμία πρόσβασης των παραγωγών στα χωράφια τους προκειμένου να γίνει η ελαιοσυλλογή. Έτσι, ο καρπός, όσος απέμεινε, σαπίζει στα δένδρα ή στο χώμα. Κηπευτικά Οι καλλιέργειες των κηπευτικών την περίοδο αυτή εντοπίζονται στα χειμωνιάτικα κηπευτικά όπως είναι τα λάχανα, τα κουνουπίδια, τα μπρόκολα, οι αγκινάρες, τα μαρούλια τα παντζάρια και το σπανάκι. Η συνέπεια των καταστρεπτικών πλημμυρών είναι σε όσα κτήματα βρέθηκαν στα σημεία αυτά να έχει γίνει στην κυριολεξία ολοκληρωτική καταστροφή. Σημειώνουμε ότι σε πολλά από αυτά τα κτήματα είναι αδύνατη η πρόσβαση (Εικ. 11) Εικ. 11 Πλημμυρισμένο κτήμα με κηπευτικά
Οδικό δίκτυο Το οδικό δίκτυο σε πολλά σημεία στον αργολικό κάμπο καθώς επίσης και σε άλλες περιοχές είναι κατεστραμμένο σε τέτοιο βαθμό, που είναι αδύνατη η πρόσβαση στα κτήματα. Σημειώνουμε ότι αυτή η εποχή, είναι η περίοδος συγκομιδής τόσο για τα εσπεριδοειδή όσο και για τον ελαιόκαρπο (Εικ. 13, 14). Ακόμη είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι, οι περιοχές με τους ελαιώνες βρίσκονται σε διαφορετικά σημεία εκτός του αργολικού κάμπου που βρίσκονται τα εσπεριδοειδή που πλημμύρησαν λόγω γειτνίασης με τους χειμάρρους Ξεριά και Πάνιτσα, όμως και εκεί υπάρχουν προβλήματα. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε την πτώση της πέτρινης γέφυρας στην περιοχή Άκοβα του Άργους (Εικ. 12) που κατασκευάστηκε το 1930 και την καταστροφή της Γέφυρας στο Σχοινοχώρι. Εικ.12 Η πέτρινη γέφυρα που κατασκευάστηκε το 1930, στην Άκοβα Άργους
Εικ 13 Κατεστραμμένο αγροτικό οδικό δίκτυο. Εικ. 14 Η εικόνα στον κεντρικό δρόμο Άργους- Πυργέλλας
Συστήματα άρδευσης Σε πολλά κτήματα που δέχτηκαν τις απίστευτες ποσότητες νερού και φερτών υλικών, τα διάφορα συστήματα άρδευσης (τεχνητές βροχές, μπεκ, συστήματα σταγόνων, δίκτυο διανομής υδραγωγεία, γεωτρήσεις) παραχώθηκαν και είναι αδύνατη η ανεύρεσή τους. Αγροτικές εγκαταστάσεις Πάγιες εγκαταστάσεις που αφορούν αγροτικές αποθήκες, κτίσματα προστασίας γεωτρήσεων, περιφράξεις καθώς επίσης εργαλεία και μηχανήματα που βρίσκονταν στα κτήματα, παρασύρθηκαν στην ορμή του νερού και των υλικών που αυτό κουβαλούσε στο πέρασμά του (Εικ. 13, 14) Εικ. 15 Κατεστραμμένη περίφραξη
Εικ. 16 Κατεστραμμένο αγροτικό κτίσμα Επίλογος Η κατάσταση και οι ζημιές που έχουν προκληθεί τόσο στο φυτικό κεφάλαιο και στην παραγωγή του αργολικού κάμπου, όπου τα εσπεριδοειδή έχουν κυρίαρχο ρόλο όσο και στις άλλες περιοχές με διαφορετικές καλλιέργειες, είναι τέτοια, που δεν αφήνουν περιθώρια για οποιαδήποτε αδράνεια. Το καθοριστικό στοιχείο στη κατάσταση που δημιουργήθηκε βίαια και σκληρά και όπως αυτή έχει διαμορφωθεί, είναι οι λαβωμένοι πολίτες της Αργολίδας να νοιώσουν την στήριξη της πολιτείας, αφού η αδιαφορία είναι πιο εξοντωτική από οποιαδήποτε φυσική καταστροφή. Έτσι, σε κάθε περίπτωση ο κανονισμός του Ε.Λ.Γ.Α, όταν υπάρχει μια τόσο μεγάλη γεωργική καταστροφή, όπως αυτή που συνέβη την 1 η Δεκεμβρίου 2013 στην Αργολίδα, πρέπει να ερμηνεύεται με γνώμονα τη οικονομική καθώς επίσης και την ψυχολογική στήριξη των παραγωγών.