ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ Α ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α ΟΙ ΑΠΩΤΕΡΟΙ ΚΑΙ ΕΓΓΥΤΕΡΟΙ ΠΡΟΔΡΟΜΟΙ ΤΗΣ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ Α ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α ΟΙ ΑΠΩΤΕΡΟΙ ΚΑΙ ΕΓΓΥΤΕΡΟΙ ΠΡΟΔΡΟΜΟΙ ΤΗΣ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ Ι. ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ «ΟΥΤΟΠΙΑ» ΤΟΥ THOMAS MORE Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ...3 Β. Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΒΑΣΗ ΤΗΣ ΟΥΤΟΠΙΚΗΣ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ...4 Γ. Η «ΟΥΤΟΠΙΑ» ΤΟΥ MORE...6 1. Η άποψη του More για την ποινή του θανάτου... 7 2. Η αιτιολογία του εγκλήµατος... 9 3. Προτάσεις για µια αποτελεσµατική αντεγκληµατική πολιτική... 10 Δ. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ...11 ΙΙ. Ο HOBBES... 13 ΙΙΙ. Ο BECCARIA... 16 IV. Ο BENTHAM... 19 V. Ο EMILE DURKHEIM... 25 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ - ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ Ι. ΓΕΝΙΚΑ... 32 ΙΙ. Η ΦΥΣΗ ΤΗΣ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ... 32 ΙΙΙ. ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ... 37 IV. ΣΥΝΤΟΜΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ... 40 V. ΟΙ ΣΧΟΛΕΣ ΤΗΣ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ... 42 VI. ΤΟ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΕΓΚΛΗΜΑ... 44 XI

VII. Η ΑΝΤΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ... 52 A. ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΕΓΚΛΗΜΑ 1. Γενικά... 53 2. Σε σχέση µε το οικονοµικό έγκληµα... 54 3. Σε σχέση µε το οργανωµένο έγκληµα... 55 Β. ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΕΓΚΛΗΜΑ 1. Γενικά... 56 2. Αναφορικά µε το οικονοµικό και το οργανωµένο έγκληµα... 57 VIII. Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΝΤΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ Α. ΣΥΣΤΑΣΗ Νo R (83) 7...58 1. Ενηµέρωση και έρευνα... 60 2. Η συµµετοχή του κοινού στη διαµόρφωση της αντεγκληµατικής πολιτικής... 60 3. Ο ρόλος του κοινού στην εφαρµογή της αντεγκληµατικής πολιτικής... 60 Β. Ν 3387/2005... 64 Γ. ΠΔ 49/2006...65 IX. Η ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΗ ΑΝΤΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ... 66 X. Η ΘΥΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΤΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ Α. Η ΑΡΩΓΗ...116 Β. Η ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗ...140 XI. Η ΣΩΦΡΟΝΙΣΤΙΚΗ ΑΝΤΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ... 155 Ι. ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ Η ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ Α. Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ LOMBROSO...214 Β. ΟΙ ΜΕΤΑ-ΛΟΜΠΡΟΖΙΑΝΟΙ ΕΡΕΥΝΗΤΕΣ...217 XII

ΙΙ. ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ - ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ Α. ΨΥΧΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΕΓΚΛΗΜΑ...220 Β. Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΠΑΡΕΚΚΛΙΣΗΣ ΣΤΗΝ ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ 1. Η αντίληψη του S. Freud για την ψυχική παρέκκλιση... 222 2. Οι εκπρόσωποι των παραλλαγών του φροϋδικού προτύπου... 229 3. Η ψυχική παρέκκλιση στην Ατοµική Ψυχολογία... 230 4. Η ψυχική παρέκκλιση στην Αναλυτική Ψυχολογία... 232 5. Η έννοια της ψυχικής παρέκκλισης στον Μπηχεβιορισµό i. Γενικές Παρατηρήσεις... 233 ii. Οι επιµέρους θεωρίες... 236 iii. Η έννοια της ψυχικής «παρέκκλισης» στα πλαίσια της Μορφολογικής Ψυχολογίας... 237 Γ. Η ΨΥΧΙΚΗ ΠΑΡΕΚΚΛΙΣΗ ΣΤΗ ΣΤΡΟΥΚΤΟΥΡΑΛΙΣΤΙΚΗ ΨΥΧΑΝΑΛΥΣΗ 1. Η ψυχική παρέκκλιση στον M. Foucault... 243 2. Η ψυχική παρέκκλιση στον J. Lacan... 244 Δ. Η ΨΥΧΙΚΗ «ΠΑΡΕΚΚΛΙΣΗ» ΩΣ ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΗ...246 ΙΙΙ. ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ Α. Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΕΝΤΑΣΗΣ (STRAIN THEORY)...255 Β. Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗΣ ΚΑΝΟΝΩΝ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ...259 Γ. Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΔΙΑΦΟΡΙΚΟΥ ΣΥΓΧΡΩΤΙΣΜΟΥ...261 Δ. Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ (CONTROL THEORY)...264 Ε. Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΥ (LABELING THEORY)...265 ΣΤ. Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗΣ (CONFLICT THEORY)...267 IV. Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ «ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ» ΣΤΗΝ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ Ο ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ A. ΕΙΣΑΓΩΓΗ...272 Β. Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗΝ ΑΣΤΕΑΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ...277 Γ. Η ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΩΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ...286 XIII

Δ. ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ...290 V. ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ - ΒΑΣΙΚΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΗ...295 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ Η ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑ - ΕΝΝΟΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ Ι. Η ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑ ΩΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΤΩΝ ΠΟΙΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Α. Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΚΛΑΣΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΟΥ ΠΟΙΝΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ...308 Β. Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΙΤΑΛΙΚΗ ΘΕΤΙΚΗ ΣΧΟΛΗ...311 Γ. Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΚΛΕΚΤΙΚΗ ΣΧΟΛΗ...314 Δ. Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΝΕΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΜΥΝΑ...315 Ε. ΚΡΙΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ...316 ΙΙ. ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ Α. ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΕΝΤΑΞΗ ΤΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ...318 Β. ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ ΤΗΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ 1. Οι επί µέρους απόψεις i. Απόψεις που θεωρούν την επικινδυνότητα ως οντολογικό στοιχείο... 318 ii. Απόψεις που θεωρούν την επικινδυνότητα ως αξιολογικό στοιχείο µε οντολογική βάση... 320 iii. Η άποψη που αµφισβητεί την έννοια της επικινδυνότητας... 321 2. Κριτική θεώρηση... 322 ΙΙΙ. Η ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ Α. ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΤΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ...323 Β. ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ 1. Η διάγνωση της εγκληµατικής ικανότητας... 327 i. Τα στοιχεία της εγκληµατικής ικανότητας... 327 ii. Ο ατοµικός τύπος της εγκληµατικής ικανότητας... 332 XIV

2. Η διάγνωση της κοινωνικής προσαρµοστικότητας... 333 i. Τα στοιχεία της προσαρµοστικότητας... 333 ii. Ο ατοµικός τύπος της κοινωνικής προσαρµογής... 334 Γ. ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ...335 Δ. ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ PINATEL...337 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε Η ΠΡΟΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΗ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΗΣ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ - ΤΗΣ ΕΠΟΝΟΜΑΖΟΜΕΝΗΣ «ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΑΣΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ» I. ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΠΡΟΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΗΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ Α. Ο ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ 1. Η θεωρητική εξέλιξη της προεγκληµατικής επικινδυνότητας... 338 2. Ο ορισµός και η ένταξη της προεγκληµατικής επικινδυνότητας.. 341 3. Διακρίσεις των προεγκληµατικών καταστάσεων... 343 Β. Η ΠΡΟΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΗ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑ ΚΑΤΑ ΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ 1. Το πέρασµα στην πράξη από ένα άτοµο... 344 i. Η πιθανολόγηση του εγκλήµατος από τις διαρκείς καταστάσεις... 345 ii. Η πιθανολόγηση του εγκλήµατος από τις στιγµιαίες καταστάσεις... 357 2. Το πέρασµα στην πράξη από οµάδα i. Οι οµάδες των νέων... 359 ii. «Εγκλήµατα» του όχλου... 361 iii. Η απελευθέρωση των τάσεων... 364 ΙΙ. ΤΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ ΤΗΣ ΠΡΟΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΗΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ Α. ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ...366 Β. ΔΥΣΧΕΡΕΙΕΣ ΣΤΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΗΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ...367 XV

Γ. ΤΑ ΕΙΔΗ ΤΩΝ ΣΤΑΤΙΚΩΝ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΤΗΣ ΠΡΟΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΗΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ 1. Τα κοινωνικά κριτήρια... 371 2. Τα ιατροψυχολογικά κριτήρια... 372 3. Τα ιδεολογικοπολιτικά κριτήρια... 372 Δ. ΤΑ ΕΙΔΗ ΤΩΝ ΔΥΝΑΜΙΚΩΝ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΤΗΣ ΠΡΟΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΗΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ...373 Ε. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ...375 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑ (ΠΡΟΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΗ - ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΗ) ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ I. Η ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΗ Α. ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ...379 Β. ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗ ΤΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ...387 II. ΟΙ ΘΕΩΡΙΕΣ Α. Η ΠΡΩΤΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ 1. Η θεωρία της πολιτιστικής µεταβίβασης... 394 2. Η θεωρία της διαφοροποιηµένης συναναστροφής... 396 Β. Η ΔΕΥΤΕΡΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ 1. Η θεωρία της αποβολής του αποδιοποµπαίου τράγου... 398 2. Η θεωρία της ετικέτας - Διαδικασία επιλογής... 399 3. Η δικαστική διαδικασία... 402 4. Η επιλεκτική λειτουργία της δηµόσιας γνώµης... 402 ΙΙΙ. ΤΕΛΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ... 403 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ζ ΣΥΝΘΕΤΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΗΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ Ι. ΓΕΝΙΚΑ... 404 XVI

ΙΙ. ΚΡΙΤΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΗΣ ΠΡΟΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΗΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ ΣΤΟ ΘΕΤΙΚΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΤΗΣ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ TOY ΠΕΡΑΣΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ... 406 ΙΙΙ. ΚΡΙΤΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΗΣ ΠΡΟΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΗΣ ΠΑΡΕΚΚΛΙΣΗΣ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΗΣ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗΣ... 411 IV. ΚΡΙΤΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΗΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ ΩΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΗΣ ΠΡΟΓΝΩΣΗΣ... 414 V. Η ΔΙΑΤΥΠΩΣΗ ΕΝΟΣ ΝΕΟΥ ΟΡΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΠΡΟΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΗΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ... 417 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Η Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΗΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ I. Η ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΗΣ ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΓΕΝΙΚΑ... 422 Α. ΤΑ ΑΤΟΜΙΚΑ ΕΙΔΙΚΟΠΡΟΛΗΠΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ 1. Το µονιστικό σύστηµα των ενιαίων κυρώσεων... 423 i. Η Θετική Σχολή... 424 ii. Η νέα κοινωνική άµυνα... 426 iii. Η νοµοθετική ρύθµιση των προληπτικών µέτρων (ante delictum) - Νοµοθεσίες που ακολούθησαν το µονιστικό σύστηµα των ενιαίων κυρώσεων... 427 2. Το δυαδικό σύστηµα κυρώσεων i. Θεωρητική θεµελίωση... 429 ii. Η νοµοθετική κίνηση... 430 Β. Η ΠΡΟΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΡΟΛΗΨΗ 1. Σχέδια κοινωνικής πρόληψης... 431 2. Τα υποκατάστατα της ποινής (sostitutivi penali) ή µέτρα έµµεσης ή απώτερης ασφαλείας i. Ο δικαιολογητικός λόγος της θεσµοποίησης των µέτρων έµµεσης ασφαλείας... 437 ii. Η φύση των υποκαταστάτων της ποινής - Οριοθέτηση από τα ante delictum µέτρα ασφαλείας... 439 XVII

ΙΙ. Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΗΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΟΙΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ... 440 Α. ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΤΗΣ ΔΥΝΑΜΙΚΗΣ ΦΑΣΗΣ ΤΗΣ ΠΡΟΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΗΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ...441 Β. Η ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΤΗΣ ΣΤΑΤΙΚΗΣ ΦΑΣΗΣ ΤΗΣ ΠΡΟΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΗΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ...443 Γ. Η ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΙΔΙΟΜΟΡΦΟΥ ΚΡΙΤΗΡΙΟΥ ΠΡΟΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΗΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΑΝΤΙΚΑΘΕΣΤΩΤΙΚΟΥ...448 ΙΙΙ. Η ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ANTE DELICTUM ΜΕΤΡΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ... 449 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Σχέδιο νόµου για την ψυχική υγεία... 455 Ν 2071/1992 «Εκσυγχρονισµός και Οργάνωση Συστήµατος Υγείας» (ΦΕΚ Α 123/15.7.1992)... 461 ΜΕΡΟΣ B ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α ΤΟ ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΟ ΕΓΚΛΗΜΑ I. ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ... 471 II. ΣΥΝΤΟΜΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ... 475 A. Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΞΕΝΗΣ ΣΥΝΩΜΟΣΙΑΣ (ALIEN CONSPIRACY) - Η COSA NOSTRA...476 Β. Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΜΑΦΙΟΖΙΚΟΥ ΜΥΘΟΥ...477 ΙΙΙ. ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ Α. Η ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΟΗΕ...478 Β. Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ...479 Γ. Η ΛΑΘΡΟΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ ΚΑΙ Η ΛΑΘΡΕΜΠΟΡΙΑ...482 Δ. ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΟ ΕΓΚΛΗΜΑ...485 Ε. Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΑ ΝΟΜΟΘΕΤΗ...492 XVIII

ΣΤ. ΔΙΑΦΘΟΡΑ ΚΑΙ ΞΕΠΛΥΜΑ ΒΡΩΜΙΚΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 1. Έννοιες... 499 2. Διεθνείς προσπάθειες για την καταπολέµηση της διαφθοράς i. Εισαγωγικά... 505 ii. Οι διεθνείς µηχανισµοί για την καταπολέµηση της διαφθοράς... 509 iii. Το ξέπλυµα βρώµικου χρήµατος και τα µέτρα για την καταπολέµηση της δωροδοκίας... 516 3. Διαφθορά και ελληνική νοµοθεσία... 525 Η. ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΗ ΕΜΠΟΡΙΑ ΑΝΘΡΩΠΩΝ...593 Θ. ΕΜΠΟΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΡΝΟΓΡΑΦΙΑ ΤΩΝ ΑΝΗΛΙΚΩΝ 1. Παιδοφιλία - Πορνογραφία - Οργανωµένο έγκληµα... 608 2. Η νοµοθετική τροποποίηση του άρθρου 342 του Ποινικού Κώδικα «Κατάχρηση Ανηλίκων σε Ασέλγεια» i. Η Αιτιολογική Έκθεση... 617 ii. Η κατάχρηση ανηλίκων σε ασέλγεια, γενικά... 619 iii. Το νέο άρθρο 342 ΠΚ... 622 3. Η εµπορία παιδιών... 623 4. Η πορνογραφία ανηλίκων... 629 Ι. ΟΙ ΑΝΗΛΙΚΟΙ ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β ΟΙ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΤΩΝ ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΩΝ Α. Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΝΝΟΜΗ ΤΑΞΗ ΚΑΙ ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΑΝΗΛΙΚΩΝ...655 1. Οι διεθνείς πράξεις συµβατικού χαρακτήρα στο δίκαιο ανηλίκων µε ευρεία έννοια... 657 2. Οι διεθνείς πράξεις µη συµβατικού χαρακτήρα στο δίκαιο ανηλίκων µε ευρεία έννοια... 660 3. Οι διεθνείς πράξεις στο δίκαιο ανηλίκων µε στενή έννοια... 660 4. Άλλες κυρωµένες διεθνείς συµβάσεις... 661 B. Η ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΗΣ ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΑΝΗΛΙΚΩΝ...662 Γ. Η ΠΟΙΝΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΟΛΗ ΤΩΝ ΕΓΚΛΗΜΑΤΩΝ ΠΟΥ ΤΕΛΟΥΝΤΑΙ ΑΠΟ ΑΝΗΛΙΚΟΥΣ...664 XIX

Δ. Η ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΑΝΗΛΙΚΩΝ 1. Οι θεωρίες του ατοµικού επιπέδου... 667 2. Οι θεωρίες του οµαδικού επιπέδου... 669 3. Οι θεωρίες του δοµικού πεδίου... 672 ΙΙ. ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΕΣ... 673 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ Η ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗ ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΝΑΡΚΩΤΙΚΩΝ Ι. ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 692 ΙΙ. Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΑΝΤΙΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΤΩΝ ΝΑΡΚΩΤΙΚΩΝ, ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΗΣ ΚΡΙΤΙΚΗΣ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ... 694 ΙΙΙ. TA ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ TΩΝ ΝΑΡΚΩΤΙΚΩΝ... 702 Α. ΠΡΩΤΟΓΕΝΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ...705 B. ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ...711 1. Οι χρήστες ψυχοτρόπων ουσιών... 713 2. Το κοινωνικό περιβάλλον... 719 3. Η ποινικοποίηση της χρήσης και το ποινικό σύστηµα... 723 4. Τα εναλλασσόµενα συστήµατα της θεραπευτικής βοήθειας και της εκπαιδευτικής πληροφόρησης.... 729 5. Ποινικοποίηση της χρήσης και αγορά των ναρκωτικών... 731 IV. ΤΕΛΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ... 732 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΕΓΚΛΗΜΑΤΩΝ ΒΙΑΣ Ι. ΒΙΟΛΟΓΙΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΒΙΑ... 735 ΙΙ. ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΒΙΑΣ... 737 ΙΙΙ. ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ-ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΕΞΗΓΗΣΗ ΤΗΣ ΒΙΑΣ... 739 IV. ΟΡΙΣΜΕΝΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΒΙΑΣ ΚΑΙ ΒΙΑΙΟΤΗΤΑΣ A. Η ΛΗΣΤΕΙΑ (άρθρο 380 ΠΚ)...742 XX

B. Ο ΒΙΑΣΜΟΣ...744 Γ. ΤΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΜΙΣΟΥΣ...748 Δ. Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΒΙΑ...749 Ε. Η ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑ...751 1. Τυπολογία της Τροµοκρατίας και του Τροµοκράτη... 754 2. Αιτιολογικές προσεγγίσεις της τροµοκρατίας... 756 3. Διεθνής αντιµετώπιση... 760 4. Ποινικοποίηση της τροµοκατίας... 761 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε ΤΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΒΙΑΣ - ΤΑ ΒΙΑΙΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΒΙΑΙΟΠΡΑΓΙΑΣ Ι. ΤΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΒΙΑΣ ΜΕ ΣΤΕΝΗ ΕΝΝΟΙΑ Α. ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΜΕ ΑΠΕΙΛΗ ΒΙΑΣ (ΕΞΑΝΑΓΚΑΣΜΟΣ)...770 B. ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΠΑΡΑΝΟΜΗΣ ΚΑΤΑΚΡΑΤΗΣΗΣ...770 Γ. ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΒΙΑΣ (ΣΩΜΑΤΙΚΗΣ Ή ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗΣ)...770 ΙΙ. ΤΑ ΒΙΑΙΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ... 771 ΙΙΙ. ΤΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΒΙΑΙΟΠΡΑΓΙΑΣ... 771 IV. Η ΒΙΑ ΣΤΟ ΣΩΦΡΟΝΙΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ... 771 V. Η ΒΙΑ ΣΤΟ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ... 773 VI. Η ΒΙΑ ΣΤΑ ΘΥΜΑΤΟΛΟΓΙΚΑ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ... 775 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ TΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΒΙΑΣ ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ Ι. Η ΑΠΕΙΛΗΤΙΚΗ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΒΙΑΣ... 779 Α. ΠΟΛΗ ΚΑΙ ΒΙΑ...780 Β. ΒΙΑ ΚΑΙ ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ 1. Εγκλήµατα βίας και Τύπος... 785 2. Εγκλήµατα βίας - Κινηµατογραφία και Ραδιοτηλεόραση... 797 3. Εγκλήµατα βίας και Διαδίκτυο... 803 XXI

4. Τα ΜΜΕ και το έγκληµα υπό το φως της πολιτιστικής εγκληµατολογίας... 805 ΙΙ. Η ΕΝΔΟΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΒΙΑ Α. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ...808 Β. ΟΙ ΕΠΙ ΜΕΡΟΥΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΤΟΥ Ν 3500/2006 1. Επί του Κρατικού Προϋπολογισµού... 811 2. Επί του Κρατικού Προϋπολογισµού και επί του προϋπολογισµού του ΤΑ.Χ.ΔΙ.Κ. και των φορέων της παρ. 2 του άρθρου 4 του Ν 663/1977... 812 3. Επί του προϋπολογισµού δηµοσίων φορέων... 812 4. Επί του προϋπολογισµού ΟΤΑ, ΝΠΔΔ ή ΝΠΙΔ που τελούν υπό την εποπτεία του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης... 812 Γ. Η ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΜΠΕΙΡΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΕΝΔΟΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗΣ ΒΙΑΣ...817 Δ. ΟΙ ΑΣΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΟΙΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ...823 Ε. Η ΠΟΙΝΙΚΗ ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗ...829 ΣΤ. Η ΑΡΩΓΗ ΤΩΝ ΘΥΜΑΤΩΝ...831 Ζ. ΤΕΛΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ...832 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ζ ΤΟ ΕΓΚΛΗΜΑ ΤΟΥ ΛΕΥΚΟΥ ΠΕΡΙΛΑΙΜΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΓΚΛΗΜΑ Ι. ΓΕΝΙΚΑ... 835 ΙΙ. ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ ΛΕΥΚΟΥ ΠΕΡΙΛΑΙΜΙΟΥ... 836 ΙΙΙ. ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗ ΤΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΛΕΥΚΟΥ ΠΕΡΙΛΑΙΜΙΟΥ ΑΠΟ ΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΓΚΛΗΜΑ... 848 XXII

ΜΕΡΟΣ Γ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α Η ΘΕΤΙΚΙΣΤΙΚΗ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΤΟ ΕΓΚΛΗΜΑ Ι. Η ΙΤΑΛΙΚΗ ΘΕΤΙΚΗ ΣΧΟΛΗ... 859 Α. Ο LOMBROSO...860 Β. Ο GAROFALO...860 Γ. Ο FERRI...873 ΙΙ. Η ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ ΣΩΦΡΟΝΙΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ... 879 Α. Η ΕΚΛΕΚΤΙΚΗ ΣΧΟΛΗ...880 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΗ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ Ι. ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ... 887 ΙΙ. Η ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΣΤΗΝ ΕΣΣΔ... 888 ΙΙΙ. ΚΡΙΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ... 906 IV. Η ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ- ΓΙΟΥΓΚΟΣΛΑΒΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΩΝΙΑ... 913 V. ΚΡΙΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ... 926 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ ΚΡΙΤΙΚΗ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ - ΚΑΤΑΡΓΗΤΙΣΜΟΣ Ι. ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ... 927 ΙΙ. Η ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΡΓΗΣΗΣ ΩΣ ΚΙΝΗΣΗ, ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΣ Α. ΟΙ ΚΑΤΑΡΓΗΤΙΚΕΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ...934 Β. Η ΘΕΩΡΙΑ...940 1. Η διαδικασία της αποεγκληµατοποίησης... 941 XXIII

2. Η κατάργηση των κλειστών καταστηµάτων (ιδρυµάτων αγωγής - ψυχιατρικών καταστηµάτων - κλειστών φυλακών)... 942 3. Η κατάργηση της τιµωρητικής (στερητικής της ελευθερίας) ποινής... 943 4. Η κατάργηση της πολιτικής του ποινικού δικαίου... 944 Γ. Η ΜΕΘΟΔΟΣ 1. Η αποδόµηση του ποινικού συστήµατος... 950 2. Η ιστορική θεµελίωση της έννοιας της εγκληµατοποίησης... 951 3. Η διαδικασία της εγκληµατοποίησης κι αποεγκληµατοποίησης.. 954 ΙΙΙ. Η ΤΥΠΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΠΡΟΤΥΠΩΝ ΤΟΥ ΚΑΤΑΡΓΗΤΙΣΜΟΥ... 961 Α. ΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΤΟΥ ΑΥΣΤΗΡΑ ΗΘΙΚΟΥ ΚΑΤΑΡΓΗΤΙΣΜΟΥ 1. H Γνώση... 965 2. Η δύναµη... 966 3. Το ευπρόσβλητο... 967 4. Η αµοιβαία εξάρτηση... 967 5. Το σύστηµα πίστης... 968 Β. ΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΤΗΣ «ΑΝΤΙΚΡΑΤΙΚΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ»...983 1. Η κατάργηση του ποινικού συστήµατος... 984 2. Οι τρόποι εφαρµογής του καταργητισµού... 987 3. Η έννοια της προβληµατικής κατάστασης... 991 4. Η µεθοδολογική πρωτοτυπία του καταργητισµού του Hulsman... 997 Γ. Η ΑΝΑΦΟΡΑ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΣΤΗΝ ΑΠΟΕΓΚΛΗΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ...1000 Δ. ΤΟ ΥΛΙΣΤΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΤΟΥ MATHIESEN 1. Γενικά... 1005 2. Η καταργητική προβληµατική του Mathiesen... 1007 3. Η µεθοδολογική «ανακάλυψη» του καταργητισµού του Mathiesen... 1010 4. Οι «επιµέρους» καταργητικές θέσεις του Mathiesen... 1012 Ε. Η ΚΑΤΑΡΓΗΤΙΚΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΗ ΤΟΥ FOUCAULT 1. Η καταργητική «θεωρία» του Foucault... 1016 2. Η καταργητική δράση κατά τον Foucault... 1017 XXIV

IV. ΚΡΙΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ... 1020 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ Ι. ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΠΑΝΩ ΣΤΗ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟ ΤΗΣ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ... 1028 Α. ΤΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΛΕΓΟΜΕΝΗΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗΣ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ...1029 Β. Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗΣ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ 1. Η συνεισφορά της θετικιστικής παράδοσης... 1033 2. Η συγκριτική µέθοδος της εγκληµατολογίας της κοινωνικής αντίδρασης... 1037 Γ. ΟΙ ΕΜΠΕΙΡΙΚΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ...1039 Δ. Η ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ...1042 ΜΕΡΟΣ Δ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΕΓΚΛΗΜΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ A ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ I. ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΕΘΝΟΣ - ΚΡΑΤΟΣ... 1049 II. ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ - ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΠΟΙΝΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ... 1052 A. ΤΑΣΕΙΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΟΙΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ...1053 B. ΠΡΩΤΕΣ ΕΚΔΟΧΕΣ 1. Η έκδοση (extradition)... 1061 2. Τα διεθνή ποινικά δικαστήρια... 1062 XXV

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΕΓΚΛΗΜΑ I. ΟΡΙΣΜΕΝΕΣ ΑΦΕΤΗΡΙΑΚΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΕΣΕΙΣ... 1065 II. ΤΟ ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ A. Η ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ EDGARDO ROTMAN Κ.Α....1081 Β. Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ ΩΣ ΚΙΝΗΤΡΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΕΛΕΣΗ ΤΟΠΙΚΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ...1099 ΙΙΙ. Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ ΥΠΟ ΤΟ ΠΡΙΣΜΑ ΤΗΣ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΤΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ Α. Η ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ MARK FINDLAY...1108 Β. ΟΡΟΙ ΚΑΙ ΟΡΙΣΜΟΙ...1110 Γ. Η ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΗ ΣΥΛΛΗΨΗ ΤΟΥ FINDLAY...1111 Δ. Η ΨΕΥΔΗΣ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΤΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ...1115 Ε. ΤΟ ΕΓΚΛΗΜΑ ΚΑΙ Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ...1119 ΣΤ. ΤΟ ΕΓΚΛΗΜΑ ΚΑΙ Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ...1123 Ζ. ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΕΣ ΤΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ...1125 Η. ΤΟ ΕΓΚΛΗΜΑ ΩΣ ΕΠΙΛΟΓΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ...1127 IV. Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ ΥΠΟ ΤΟ ΠΡΙΣΜΑ ΤΗΣ ΚΡΙΤΙΚΗΣ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ A. ΤΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΜΕΝΟ ΕΓΚΛΗΜΑ ΩΣ ΑΝΟΜΙΑ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΙΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΤΩΝ N. PASSAS, R. TILLMAN Κ.Α....1129 1. Η παγκοσµιοποίηση και το οικονοµικό έγκληµα... 1130 2. Η παγκοσµιοποίηση και οι εγκληµατογενείς ασυµµετρίες... 1131 3. Η παγκοσµιοποίηση και οι εγκληµατογενείς ασυµµετρίες... 1131 B. ΤΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΜΕΝΟ ΕΓΚΛΗΜΑ ΩΣ ΔΙΚΤΥΑ, ΑΓΟΡΕΣ ΚΑΙ ΙΕΡΑΡΧΙΕΣ - Η ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΩΝ P. WILLIAMS, L. PAOLI, F. BOVENKERK Κ.Α....1140 1. Το µακρο-επίπεδο: Παγκοσµιοποίηση και Νέο Περιβάλλον... 1142 XXVI

2. Το µικρο-επίπεδο: Ειδικά κίνητρα για τη διεθν(ικ)οποίηση των εγκληµατικών οργανώσεων... 1144 3. Κριτικές επισηµάνσεις... 1146 Γ. ΤΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΜΕΝΟ ΕΓΚΛΗΜΑ ΩΣ ΣΧΕΣΗ ΤΗΣ ΟΜΟΓΕΝΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗΣ - Η ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ DAVID NELKEN Κ.Α....1147 1. Η παγκοσµιοποίηση κατά τον Nelken... 1148 2. Παγκοσµιοποίηση και έγκληµα... 1150 Δ. ΤΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΜΕΝΟ ΕΓΚΛΗΜΑ ΣΤΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ - Η ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ IAN TAYLOR Κ.Α....1156 V. Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ ΥΠΟ ΤΟ ΠΡΙΣΜΑ ΤΗΣ ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΙΚΗΣ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ... 1158 A. Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΔΟΜΩΝ ΤΗΣ ΣΥΣΣΩΡΕΥΣΗΣ - Η ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΩΝ R. MICHALOWSKI, S. CARLSON Κ.Α....1159 B. ΚΡΙΤΙΚΗ...1160 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ Η ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΤΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΜΕΝΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ Ι. Η ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΗ ΤΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΜΕΝΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ... 1163 Α. ΠΡΟΣ ΕΝΑΝ ΟΡΙΣΜΟ ΤΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΜΕΝΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ...1164 Β. Η ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΜΕΝΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ...1165 Γ. ΤΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΜΕΝΟ ΕΓΚΛΗΜΑ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΚΑΙ ΤΟ ΧΡΟΝΟ 1. Ο χώρος και ο χρόνος στην Εγκληµατολογία... 1176 2. Το πλαίσιο του χώρου και του χρόνου στο παγκοσµιοποιηµένο έγκληµα... 1186 Δ. ΤΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΜΕΝΟ ΕΓΚΛΗΜΑ ΩΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΠΑΡΑΝΟΜΗ ΑΓΟΡΑ...1211 1. Η παράνοµη αγορά... 1212 2. Η παράνοµη παγκόσµια αγορά... 1214 3. Παγκοσµιοποίηση και παράνοµη διακίνηση ανθρώπων... 1222 4. Παγκοσµιοποίηση και παράνοµη διακίνηση αγαθών (ναρκωτικών, όπλων, τοξικών αποβλήτων, κ.ά.)... 1230 XXVII

5. Παγκοσµιοποίηση και ξέπλυµα βρώµικου χρήµατος... 1238 6. Παγκοσµιοποίηση και διαφθορά... 1242 Α. Η ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗ ΤΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΜΕΝΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ 1. Έναντι του εγκλήµατος του λευκού περιλαιµίου... 1252 2. Έναντι του οργανωµένου εγκλήµατος... 1254 3. Έναντι του διεθνικού εγκλήµατος... 1258 Β. ΟΙ ΤΟΠΙΚΕΣ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΜΕΝΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ...1264 1. Οι θεωρίες της ευκαιρίας στην Εγκληµατολογία... 1265 2. Οι τοπικές ευκαιρίες του παγκοσµιοποιηµένου εγκλήµατος... 1266 3. Το παγκοσµιοποιηµένο έγκληµα ως έγκληµα επιλογής τρόπου ζωής... 1268 XXVIII