Αξιότιµε κύριε Υπουργέ, Αξιότιµε κύριε Γενικέ Γραµµατέα, Αξιότιµε Πρόεδρε της ΚΕ Ε, Αγαπητοί ήµαρχοι, Κυρίες και κύριοι, Σας ευχαριστώ πολύ για την πρόσκληση να παρευρεθώ και να µιλήσω στην Ηµερίδα για τη ιαφάνεια στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Κάθε προσπάθεια που κινείται προς την κατεύθυνση της διαφάνειας, της νοµιµότητας και του σεβασµού προς το δηµόσιο χρήµα, µας βρίσκει σύµφωνους και ένθερµους υποστηρικτές. «Να χαίρεσαι από αυτούς που σε ελέγχουν, παρά από αυτούς που σε κολακεύουν» έλεγε ο Πυθαγόρας. Και είναι µια διαχρονική αλήθεια. Σε αυτή την τεταµένη πολιτική περίοδο που περνάµε, η ενδυνάµωση των θεσµών και η θωράκιση του τρόπου λειτουργίας τους, πρέπει να αποτελούν πρωταρχική προτεραιότητα όλων των φορέων του Κράτους. Μια προτεραιότητα όµως, που θα πρέπει εξαρχής, να τεθεί στις σωστές βάσεις. Μακριά από λαϊκισµούς και από αυθαίρετους αφορισµούς. εν µπορεί µια προσπάθεια καταγραφής των προβληµάτων, αποτύπωσης της κατάστασης και ενίσχυσης των θεσµών, να γίνει µε όρους ηθικολογίας και γενικευµένης καχυποψίας που εσκεµµένα καλλιεργείται από κάποιους. 1
εν µπορεί συλλήβδην να κατηγορούνται ολόκληροι τοµείς της δηµόσιας ζωής, χωρίς στοιχεία, και χωρίς αποδείξεις. Να είµαστε αµείλικτοι εκεί που υπάρχουν αποδείξεις, αλλά να µην αφήσουµε ένα πέπλο καχυποψίας να πλανάται πάνω από το σύνολο της δηµόσιας ζωής. Και επιτρέψτε µου να πω, πως η συζήτηση για τη διαφάνεια στη λειτουργία του Κράτους, επιβάλλεται να ξεκινήσει από το Κεντρικό Κράτος. Η Αυτοδιοίκηση αντιπροσωπεύει µόλις το 2% του κρατικού προϋπολογισµού και της οικονοµικής δραστηριότητας, και το 0% της παραγωγής κανόνων δικαίου, αφού η Αυτοδιοίκηση δεν νοµοθετεί. Από εκεί θα έπρεπε, κατά τη γνώµη µου, να ξεκινήσει η συζήτηση για τη διαφάνεια στο δηµόσιο βίο, και όχι το αντίστροφο. Αν θέλουµε να είµαστε πιστικοί πρέπει να πιάσουµε τον ταύρο από τα κέρατα, και όχι από την ουρά. Εµείς ούτε ασυλία έχουµε, ούτε ακαταδίωκτο, ούτε νόµο περί ευθύνης (η καλύτερα περί µη ευθύνης) υπουργών έχουµε. Εµείς για κάθε υπογραφή που βάζουµε, ευθυνόµαστε µε την προσωπική µας περιουσία και µε την προσωπική µας ελευθερία, µέχρι κεραίας. Κάποιοι, σκόπιµα, το τελευταίο διάστηµα, επιχειρούν να εµφανίσουν την Αυτοδιοίκηση ως το µεγαλύτερο εκτροφείο διαφθοράς και διαπλοκής, χωρίς στοιχεία και χωρίς αποδείξεις. Παρατηρούµε µια προσπάθεια κατασυκοφάντησης του συνόλου της Αυτοδιοίκησης, µε προφανή στόχο να περάσουν ευκολότερα τα οδυνηρά µέτρα που πλήττουν το θεσµό. 2
Σε κάθε περίπτωση πάντως, εµείς τον έλεγχο και τον ζητάµε και τον επιδιώκουµε. Είµαστε ο µόνος φορέας του ηµοσίου, που µε τόση ένταση και επανειληµµένα, µε αποφάσεις σε όλα µας τα συνέδρια, ζητάµε τον προληπτικό έλεγχο από το Ελεγκτικό Συνέδριο, όλων µας των αποφάσεων. Να ξέρουµε εκ των προτέρων, τι µπορούµε και τι δεν µπορούµε να κάνουµε. Ένα προληπτικό έλεγχο που τον καθιερώνει ο Καλλικράτης, και όµως 3 χρόνια µετά, ακόµα δεν έχει εφαρµοστεί. Και για να γίνει πλήρως αντιληπτό, το µέγεθος των ελέγχων που καθηµερινά µας γίνεται, σας αναφέρω: 1) ΓΕΝΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗΣ ΙΟΙΚΗΣΗΣ 2) ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ 3) ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ ΟΤΑ 4) ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕ ΡΙΟ 5) ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ 6) ΤΑΚΤΙΚΑ ΙΟΙΚΗΤΙΚΑ ΙΚΑΣΤΗΡΙΑ 7) ΕΙΣΑΓΓΕΛΙΑ 8) ΑΡΧΗ ΕΛΕΓΧΟΥ ΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ 9) ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΗΣ ΗΜΟΣΙΑΣ ΙΟΙΚΗΣΗΣ 10) ΕΛΕΓΚΤΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ 11) ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΕΣ ΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ 12) ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ 13) ΣΥΜΠΑΡΑΣΤΑΤΗΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ 14) ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ 15) ΙΑΥΓΕΙΑ 16) ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΜΗΤΡΩΟ ΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ 17) ΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΙΑΓΩΝΙΣΜΩΝ ΣΕ ΦΕΚ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΝΩΣΗ 18) ΠΟΘΕΝ ΕΣΧΕΣ 19) ΓΕΝΙΚΗ ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΛΕΓΧΩΝ ΥΠ. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ 3
Να ξεκαθαρίσω και πάλι, ότι δεν είµαστε αντίθετοι και δεν αρνούµαστε τον έλεγχο. Αυτό που επιζητούµε είναι έναν προληπτικό, ξεκάθαρο, πλήρη και ταχύ έλεγχο κάθε πράξης και δαπάνης που κάνουµε. Εγώ προτείνω σήµερα και κάτι ακόµα: Κάθε δαπάνη και κάθε σύµβαση που κάνει ήµος ή Περιφέρεια πάνω από ένα ποσό (1 εκατ. θα έλεγα) να περνάει από τη Βουλή για έλεγχο και έγκριση, όπως γίνεται µε την κύρωση των συµβάσεων των Υπουργείων. Για να πάψει να υπάρχει η καχυποψία πάνω από κάθε σύµβαση που υπογράφουµε. εν έχουµε να κρύψουµε τίποτα. Να καταργήσουµε τους περιττούς ελέγχους και να βάλουµε ουσιαστικούς. Είπα στο συνέδριο της Ένωσης Περιφερειών την Παρασκευή, και το επαναλαµβάνω: δεν έχουµε να χωρίσουµε τίποτα. Αυτά που µας ενώνουν είναι πολύ περισσότερα από αυτά που µας χωρίζουν. Όλοι για τον ίδιο σκοπό παλεύουµε. Αλλά, το πολύπλοκο και αντικρουόµενο σύστηµα που η Πολιτεία έχει καθιερώσει σήµερα, ούτε τον έλεγχο διασφαλίζει, ούτε την ταχύτητα και την εξυπηρέτηση του πολίτη επιτυγχάνει. Αν καταφέρουµε να κάνουµε δύο πράγµατα, θα έχουµε προσφέρει τις µεγαλύτερες υπηρεσίες στην προσπάθεια για διαφάνεια: 1) Κωδικοποίηση της νοµοθεσίας και 2) Καταπολέµηση της Γραφειοκρατίας. Η πολύπλοκη, αντιφατική και ξεπερασµένη νοµοθεσία κατασκευής έργων και προµηθειών, είναι η βασική εστία διενέξεων, 4
αµφισβητήσεων και παρερµηνειών, που επιτρέπουν τη δηµιουργία τέτοιων φαινοµένων. Είναι το θερµοκήπιο της παρανοµίας. Η γραφειοκρατία είναι ο µεγαλύτερος αιµοδότης της διαφθοράς και το χειρόφρενο στην Ανάπτυξη. Γιατί τόσες δεκαετίες, µε τόσα Κοινοτικά Πλαίσια Στήριξης και τόσες χρηµατοδοτήσεις, δεν µπορέσαµε να προωθήσουµε ένα σοβαρό πρόγραµµα αποτύπωσης, καταγραφής και απλοποίησης της ισχύουσας νοµοθεσίας, ώστε να γνωρίζει ο καθένας, ποιο είναι το πλαίσιο λειτουργίας του ηµοσίου και των φορέων του, για κάθε είδους δραστηριότητα που υπάρχει; Γιατί πάντα επιχειρούµε µε αποσπασµατικά µέτρα και µε µπαλώµατα, να δώσουµε την εντύπωση ότι κάτι κάνουµε, µε αποτέλεσµα να περιπλέκουµε ακόµα περισσότερο το υπάρχον θεσµικό πλαίσιο λειτουργίας; Γιατί στην εποχή της ηλεκτρονικής και ψηφιακής ηµοκρατίας που ζούµε, δεν µπορέσαµε να εκµεταλλευτούµε τις απέραντες δυνατότητες που µας δίνει, για να καταγράψουµε και να ψηφιοποιήσουµε όλες µας τις λειτουργίες και να εκµηδενίσουµε την κακοπροαίρετη ανθρώπινη παρέµβαση; Για όλα αυτά δεν φταίει η Αυτοδιοίκηση. Γιατί η Αυτοδιοίκηση δεν νοµοθετεί. Προφανώς, και στην Αυτοδιοίκηση, όπως και σε κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα, υπάρχουν και καλοί και κακοί. Το πρόβληµα είναι γιατί η Πολιτεία τόσα χρόνια δεν φρόντισε ώστε να θωρακίσει το δηµόσιο βίο από συµπεριφορές και δραστηριότητες που πλήττουν το κοινωνικό σύνολο; 5
Όταν το 2010, µε αφορµή την ψήφιση του Καλλικράτη, έλεγα στο έκτακτο συνέδριο µας, για την ανάγκη να ελεγχθούν όλοι οι καταργούµενοι φορείς Αυτοδιοίκησης και να κάνουµε µια νέα αρχή µε το νέο θεσµό, όλοι µε κοιτούσαν παράξενα. Υποστήριζα τότε, ότι δεν µπορεί να είναι υποψήφιος κάποιος που έχει καταχρεώσει το ήµο ή την Νοµαρχία του. εν εισακούστηκα. Σήµερα, όλα αυτά τα βρίσκουµε µπροστά µας. Το τσουνάµι της λαϊκής οργής έρχεται επί δικαίων και αδίκων. Εµείς, ένα πράγµα ζητάµε: Λύστε µας τα χέρια. Απλοποιήστε το σύστηµα. Και πιο αποδοτικό θα γίνει και πιο εύκολα θα µπορεί να εντοπιστεί η παρανοµία. Εµείς τον έλεγχο τον ζητάµε και τον διεκδικούµε. Πρώτοι ζητήσαµε τον Προληπτικό Έλεγχο. Αλλά θέλουµε έναν έλεγχο βασισµένο στη νοµιµότητα και όχι στη σκοπιµότητα των αποφάσεων µας. Έναν έλεγχο που θα στηρίζεται στην ουσία, και όχι στην τυπολατρία, που σκόπιµα κάποιοι καλλιεργούν. Ο έλεγχος, για να είναι αποτελεσµατικός, πρέπει να γίνεται µε ταχύτητα. Αν έρθει ο έλεγχος µετά από δέκα χρόνια, θα έχει πολύ µικρή αξία. Η παρανοµία θα έχει γίνει, αυτός που παρανόµησε ίσως να έχει βγει στη σύνταξη, και το Κράτος πολύ δύσκολα θα µπορέσει να αποκαταστήσει τη ζηµιά. Το ζητούµενο είναι να προλαµβάνεις και όχι να θεραπεύεις. Για αυτό εµείς ζητάµε τον προληπτικό έλεγχο. Και επειδή πολλά λέγονται και γράφονται, θέλω να ξεκαθαρίσω εκ µέρους όλων των Περιφερειών της χώρας, πως παρά τις τόσες περικοπές και τις µειώσεις στους ΚΑΠ, καµία Περιφέρεια δεν 6
χρωστά ούτε ένα ευρώ. Όλες έχουν ισοσκελισµένους προϋπολογισµούς. Όλες έχουν σωστή οικονοµική διαχείριση. Απεναντίας, το Κράτος είναι εκείνο που µας χρωστά. Για αρµοδιότητες που µας έχει µεταφέρει και για µεταβιβαστικές πληρωµές του Κράτους προς τους δικαιούχους, που καλούµαστε εµείς να διεκπεραιώσουµε. Από τη σηµερινή εκδήλωση, δύο µηνύµατα θέλω να στείλω: 1) Ότι δεν είναι όλοι ίδιοι, και 2) Ότι η Αυτοδιοίκηση θέλει να αντιµετωπιστεί το πρόβληµα. Το ερώτηµα είναι ένα: Το Κράτος µπορεί; Σας ευχαριστώ θερµά 7