ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΑ ΚΑΙ ΑΚΜΗ: ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΥΝΔΕΣΗ; ΜΑΡΙΑ ΖΙΩΓΑ ΔΕΡΜΑΤΟΛΟΓΟΣ ΑΦΡΟΔΙΣΙΟΛΟΓΟΣ

ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΑ ΚΑΙ ΑΚΜΗ: ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΥΝΔΕΣΗ; ΜΑΡΙΑ ΖΙΩΓΑ ΔΕΡΜΑΤΟΛΟΓΟΣ ΑΦΡΟΔΙΣΙΟΛΟΓΟΣ

ΕΞΩΓΕΝΗΣ ΑΚΜΗ Ακμή από φάρμακα: μονόμορφη ακμή τύπου θυλακίτιδας. Ανδρογόνα, κορτικοστεροειδή, αντιεπιληπτικά, αντικαταθλιπτικά, αντιφυματικά, αλογόνα(ιωδιούχα, βρωμιούχα) κ.α. Επαγγελματική ακμή: φαγεσωρικού τύπου. Βιομηχανικά λάδια, παράγωγα πετρελαίου, πίσσα, αρωματικοί χλωριωμένοι υδρογονάνθρακες κ.α. Χλωρακμή: βλατίδες, μικρές ή μεγάλες κύστεις. Μετά από πολλές εβδομάδες έκθεσης σε χλωριωμένους αρωματικούς υδρογονάνθρακες (5ή 6-χλωροναφθαλίνη, διβενζοφουράνες, διοξίνες κ.α.). Πρόσφατα η ομάδα του Saurat εισήγαγε έναν νέο τύπο ακμής υπό τον όρο MADISH(metabolizing acquired dioxin skin hamartomas), που περιγράφει βλάβες κυστικής ακμής που σχετίζονται με έκθεση σε διοξίνες. Οι διοξίνες συνδέονται με τον υποδοχέα AhR και οδηγούν στη μεταγραφή του γονιδίου CYP1A1(μέλος του κυτοχρώματος P450) που εμπλέκεται στο μεταβολισμό πολλών ξενοβιοτικών και φαρμάκων (Lancet 2009)

Μηχανική ακμή: φαγεσωρική ακμή, δια της τριβής απόφραξη του τριχοσμηγματικής εξόδου. Ακμή των hippies, των βιολιστών, των ποδοσφαιριστών(επωμίδες, κράνος). Καλλυντική ακμή: ήπια φαγεσωρική ακμή νέων γυναικών. Αναφέρεται αρχικά ως Pomade acne, Plewing et al 1970. Φαγεσωρική ακμή μετώπου σε άτομα με σγουρά μαλλιά προϊόντα περιποίησης(μπριγιαντίνη). που χρησιμοποιούσαν λιπαρά Πρώτοι οι Kligman και Mills το 1972, βασιζόμενοι σε δεδομένα από ανθρώπινα μοντέλα και μοντέλα αυτιού κουνελιού, πρότειναν ότι η συχνή χρήση καλλυντικών αποτελεί την αιτία ελάσσονος ακμής σε γυναίκες, την οποία αποκάλεσαν «καλλυντική ακμή». Έχει δε τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: 1. Προσβάλλει ηλικίες 20-50 έτη 2. Οι ασθενείς συχνά επιβεβαιώνουν ότι τα καλλυντικά είναι η αιτία 3. Συχνά υπάρχει ιστορικό ακμής κατά τη εφηβεία ή και όχι 4. Διακυμάνσεις στη βαρύτητα της ακμής αντανακλούν τη χρήση διαφορετικών καλλυντικών

Photographs of Victor Yushchenko before poisoning (A), and 3 months (B) and 3 5 years (C) after poisoning with 2,3,7,8-tetrachlorodibenzop-dioxin.

Η έννοια της καλλυντικής ακμής ενισχύθηκε τα επόμενα χρόνια από μελέτες βασιζόμενες σε ανθρώπινο μοντέλο ή αυτί κουνελιού και λίγες συγχρονικές (cross sectional) μελέτες, που έδωσαν στοιχεία για την ακμογόνο δράση ορισμένων καλλυντικών συστατικών. Αντίθετα, σε μεταγενέστερη μελέτη του 1996, ο Kligman έδειξε ότι η χρήση βαζελίνης η οποία είχε προηγουμένως αναφερθεί ότι είναι φαγεσωρογόνος σε αυτί κουνελιού, μείωσε σημαντικά τις βλατιδοφλύκταινες σε 20 ασθενείς με ακμή, χωρίς σημαντικές αλλαγές σε μικροφαγέσωρες και φαγέσωρες. Μια άλλη μελέτη σε 6 εθελοντές έδειξε ότι η χρήση καλλυντικών με λίγα φαγεσωρογόνα συστατικά μπορεί να μην είναι φαγεσωρογόνος όταν εφαρμοστεί τοπικά, 3 φορές την εβδομάδα για 4 εβδομάδες(draelos et al JAAD 2006). Σύγχρονη καλά σχεδιασμένη μελέτη ασθενών μαρτύρων που έγινε σε 910 ασθενείς και ίσο αριθμό μαρτύρων, έδειξε ότι η χρήση των καλλυντικών συνδέεται αρνητικά με την μεταεφηβική ακμή (Dermatology, July 2013).

Η συσχέτιση ανάμεσα στην συνολική χρήση καλλυντικών και την μεταεφηβική ακμή ήταν αντίστροφη: όσο μεγαλύτερη η χρήση καλλυντικών, τόσο λιγότερη η συσχέτιση με την ακμή. Πιθανές εξηγήσεις γι αυτό: ή οι ασθενείς με ακμή χρησιμοποιούσαν λιγότερα καλλυντικά γιατί τα θεωρούσαν επιβλαβή ή γιατί ορισμένα από τα καλλυντικά είχαν αντιακνεική δράση. Οι διαφορές ανάμεσα στις μελέτες μπορεί να οφείλονται: Στη χρήση διαφορετικών μοντέλων (ανθρώπινο-ζωικό). Οπτική-ιστολογική αξιολόγηση φαγεσωρογένεσης : ιστολογικά αξιολογείται όλος ο θύλακος, ενώ οπτικά αξιολογείται μόνο η θυλακική διάταση. Έτσι, ουσίες ερεθιστικές μπορεί να διατείνουν το θύλακο οπτικά λόγω ερεθισμού, όπως το sodium lauryl sulfate και να θεωρηθούν φαγεσωρογόνες ενώ δεν είναι. Επίσης κερατολυτικές ουσίες όπως το θειάφι ή το σαλυκιλικό οξύ μπορεί να προκαλέσουν θυλακική διάταση καθώς ο φαγέσωρας απομακρύνεται από το θύλακο.

Οι ιδιαίτερα φαγεσωρογόνες ουσίες είναι γνωστές και αποφευκταίες. Isopropyl myristate και τα ανάλογά του isopropyl palmitate, isopropyl isostearate, butyl stearate, decyl oleate, octyl palmitate κ.α. Η λανολίνη και τα παράγωγά της acetylated και ethoxylated lanolines Οι D και C κόκκινες χρωστικές, ξανθίνες, μονοαζονιλίνες, φλουοράνες που χρησιμοποιήθηκαν ευρέως στην βιομηχανία καλλυντικών, κυρίως στα ρουζ και είναι ιδιαίτερα φαγεσωρογόνες. Αυτό ερμηνεύει και το ότι η καλλυντική ακμή εντοπίζεται κυρίως στις παρειές. Σήμερα έχει αντικατασταθεί από την φυσική κόκκινη χρωστική καρμίνη. Ορισμένες ουσίες είναι φαγεσωρογόνες σε μεγάλες συγκεντρώσεις και μη φαγεσωρογόνες σε μικρότερες συγκεντρώσεις. Έτσι, αν ένα προϊόν έχει ένα φαγεσωρογόνο συστατικό, αυτό δεν σημαίνει ότι και το τελικό προϊόν είναι φαγεσωρογόνο. Χρησιμοποιώντας αυτές τις γνώσεις, η βιομηχανία καλλυντικών βελτίωσε κατά πολύ τα προϊόντα της και έκανε το κάποτε συχνό πρόβλημα της καλλυντικής ακμής μια μάλλον σπάνια διάγνωση στις μέρες μας.

Πρωτόκολλο που ακολουθείται από τις εταιρίες καλλυντικών προκειμένου να πάρουν την ένδειξη μη φαγεσωρογόνο Σχεδιασμός μελέτης: Συμμετέχοντες 6 άνδρες ή γυναίκες με έντονα θυλακικά στόμια στη ράχη. Κριτήρια αποκλεισμού: εγκυμοσύνη, θηλασμός, δερματοπάθειες ράχης, χρήση τοπικών ή p.os φαρμάκων Ηλικίες 18-45 έτη Βαθμολόγηση 0:Απουσία φαγεσώρων ή υπερκεράτωσης, φυσιολογικά θυλακικά στόμια 1:τουλάχιστον οι μισοί από τους θυλάκους εμπεριέχουν μικροφαγέσωρες (μικρούς κεράτινους κυλίνδρους).

Μέθοδος α)3 φορές την εβδομάδα το εξεταζόμενο υλικό τοποθετείται στη εξεταζόμενη θέση μεγέθους 4x4cm κάτω από κλειστή περίδεση. β) η διαδικασία συνεχίζεται για 4 εβδομάδες σε κλειστές συνθήκες και άλλες 6 εβδομάδες σε ημίκλειστες συνθήκες. γ) Τέλος, λαμβάνονται θυλακικές βιοψίες με κυανακρυλική κόλλα και ο αριθμός και το μέγεθος των φαγεσώρων καταμετράται με το μικροσκόπιο. Αποτελέσματα Μετράται ο συνολικός αριθμός φαγεσώρων /cm 2 και το ποσοστό θυλάκων προς φαγέσωρες/ cm 2. Μάρτυρες α) γειτονική θέση χωρίς θεραπεία σε κλειστές και ανοιχτές συνθήκες β) αρνητικοί μάρτυρες: dimenthicone εφαρμόζεται όπως η υπό έλεγχο ουσία γ)θετικοί μάρτυρες : isopryl myristate σε ημίκλειστες και Acetylated Lanolin Alcohol (Acetulan) σε κλειστές συνθήκες.

Τα καλλυντικά είναι απαραίτητα για τη φροντίδα του δέρματος με ακμή. Το καθημερινό πρόγραμμα φροντίδας περιλαμβάνει: καθαρισμό ενυδάτωση αντηλιακή προστασία πιθανόν κρέμες με χρώμα, consealers, make up. Το make up βελτιώνει την ποιότητα ζωής ασθενών με ακμή χωρίς να επιδεινώνει την ακμή(ejd 2005). Τα προαναφερθέντα θα πρέπει να έχουν την ένδειξη: μη φαγεσωρογόνα, oil free και μη προκαλούντα ακμή. Ας σημειωθεί ότι:oil free δεν είναι ισοδύναμο με μη φαγεσωρογόνο. Π.χ. το ολεικό οξύ και οι ισοπροπυλικές εστέρες δεν είναι λάδια, αλλά είναι ιδιαίτερα φαγεσωρογόνοι.

Ακμοειδείς αντιδράσεις επίσης πιστεύεται ότι οφείλονται σε θυλακικό ερεθισμό και μπορεί να προκαλέσουν φλεγμονώδη έξαρση της ακμής με ερύθημα και βλατιδοφλύκταινες. Επιπλέον τα συστατικά που περιέχονται σε συγκεκριμένα προϊόντα, όπως νικοτιναμίδιο, γαλακτικό οξύ, triecthyl acetase/ ethyllineolate, oregon grape root, tea tree oil, επηρεάζουν διαφορετικούς μηχανισμούς που εμπλέκονται στην αιτιοπαθογένεια της ακμής και επομένως μπορεί να συμβάλλουν και στην μείωση της. Τουλάχιστον ορισμένα από αυτά τα συστατικά είναι ισάξια κλασικών φαρμακευτικών σκευασμάτων. Αντίθετα το πρόβλημα των βλαβών ακμής που προκαλούνται από φαγεσωρογόνα συστατικά καλλυντικών σήμερα είναι μάλλον αμελητέο.

ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ!!