15 Ιανουαρίου 2014 Η Χρηματοδότηση των Επιχειρήσεων Ποιες λύσεις ποια προοπτική Αναστάσιος Καλλιτσάντσης, Πρόεδρος ΔΣ
2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 2039 2040 2041 2042 2043 2044 2045 2046 2047 2048 2049 2050 2051 2052 2053 2054 2055 2056 2057 Δισ. Το Δημόσιο χρέος θα πρέπει να αποπληρωθεί Χρονοδιάγραμμα λήξης του χρέους της Κεντρικής Διοίκησης, 30.09.2013 30 4,5 25 24,9 Βραχυπρόθεσμοι τίτλοι Ομόλογα & Δάνεια 20 18,2 15 16,1 10,5 14,4 13,6 10 5 7,1 7,5 4,2 8,2 4,4 4,5 6,2 9,5 9,5 9,3 9,3 8,5 8,6 7,3 8,0 8,0 7,3 6,9 6,9 6,7 6,8 10,0 7,3 7,7 10,1 6,2 8,1 5,9 4,8 0 1,1 2,5 1,1 Πηγή: Υπουργείο Οικονομικών, Δελτίο Δημοσίου Χρέους αρ. 71, Σεπτέμβριος 2013 Δύσκολη η διετία 2014-2015 1
Δεν βλέπουμε σαφές όραμα για την επόμενη μέρα Από πού θα έρθει η Ανάπτυξη; Η ανάπτυξη δεν θα προέλθει από τον Δημόσιο Τομέα με τον παραδοσιακό τρόπο Η συγχρηματοδότηση είναι ο μόνος τρόπος υλοποίησης επενδύσεων σε υποδομές Οι ξένες άμεσες επενδύσεις είναι απόλυτα επιτακτική ανάγκη 2
% Οι ξένες άμεσες επενδύσεις στην Ελλάδα είναι ελάχιστες (1/4) Ξένες άμεσες επενδύσεις, %ΑΕΠ 7 6 5 4 3 2 1 0-1 -2 Ελλάδα Πορτογαλία ΑΕΠ ( εκ.) 137.930 127.316 182.835* 165.340* * Εκτίμηση για το σύνολο του 2013 Πηγή: Eurostat 3
% Οι ξένες άμεσες επενδύσεις στην Ελλάδα είναι ελάχιστες (2/4) Ξένες άμεσες επενδύσεις, %ΑΕΠ 8 7 6 5 4 3 2 1 0-1 -2 Ελλάδα Φινλανδία ΑΕΠ ( εκ.) 137.930 132.195 182.835* (+32,6%) 195.702* (+48,0%) * Εκτίμηση για το σύνολο του 2013 Πηγή: Eurostat 4
% Οι ξένες άμεσες επενδύσεις στην Ελλάδα είναι ελάχιστες (3/4) Ξένες άμεσες επενδύσεις, %ΑΕΠ 5 Ελλάδα Τουρκία 4 3 2 1 0 ΑΕΠ ( εκ.) 137.930 289.933 182.835* (+32,6%) 614.051* (+211,8%) * Εκτίμηση για το σύνολο του 2013 Πηγή: Eurostat 5
% Οι ξένες άμεσες επενδύσεις στην Ελλάδα είναι ελάχιστες (4/4) Ξένες άμεσες επενδύσεις, %ΑΕΠ Ελλάδα Πορτογαλία Τουρκία Ιρλανδία Φινλανδία 30 25 20 15 10 5 0-5 -10-15 -20 Πηγή: Eurostat 6
Οι ελληνικές ιδιωτικές επιχειρήσεις μάχονται για την επιβίωσή τους Οικονομική ύφεση κρίση ρευστότητας Άγρια φορολογική πολιτική Περικοπή δαπανών ανεργία Προοπτικές Ελληνικής Οικονομίας / Ελληνικών Εταιρειών Βιωσιμότητα / Ελκυστικότητα Τραπεζών Προκλήσεις / κύριες προτεραιότητες επιχειρήσεων : προστασία της ρευστότητας διεθνοποίηση δραστηριοτήτων (geographical diversification) αναχρηματοδότηση δανείων, εξασφάλιση πιστωτικών ορίων Προφανώς υπάρχει αλληλεξάρτηση μεταξύ προοπτικών Ελληνικής οικονομίας και βιωσιμότητας / ελκυστικότητας τραπεζών 7
Δισ. Η χρηματοδότηση από τράπεζες είναι αμφίβολο σε ποιο βαθμό θα μπορέσει να καλύψει νέα επιχειρηματικά σχέδια ενώ όλες οι ξένες τράπεζες, πλην μιας, έχουν αποχωρήσει από την ελληνική αγορά Καταθέσεις και repos στην Ελλάδα Σύν. Καταθέσεων Καταθέσεις Γεν. Κυβ. Δάνεια 300 300 249,7 249,7 241,4 248,5 250 227,7 221,0 250 200 200 150 280,4 279,5 150 247,2 100 202,2 191,2 191,9 100 50 50 0 8,3 7,9 13,3 8,6 11,9 17,3 0 12/2008 12/2009 12/2010 12/2011 12/2012 9/2013 Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος, Δείκτης δανείων/καταθέσεων 140% 120% 100% 80% 60% 40% 20% 0% 123% 119% 115% 98% 89% 89% 12/2008 12/2009 12/2010 12/2011 12/2012 9/2013 Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος, Η έλλειψη παροχής ρευστότητας από τις τράπεζες συνεχίζεται πίεση για απομόχλευση υψηλή χρηματοδότηση από την ΕΚΤ οι καταθέσεις έχουν μειωθεί και δεν αναμένεται να επιστρέψουν πόσο θα βελτιώσει τη ρευστότητα στην ελληνική αγορά η πρόσβαση των τραπεζών στις κεφαλαιαγορές; Κύριες προκλήσεις των τραπεζών ανάγκη εξορθολογισμού χαρτοφυλακίου δανείων κίνδυνος επιπρόσθετων επισφαλειών πώληση χαρτοφυλακίου επενδύσεων 8
Τι ζητούν οι επιχειρήσεις & οι επενδυτές; (οικονομικοί και στρατηγικοί) Θετικά Ζητήματα Οικονομικός & Πολιτικός κίνδυνος Μέλος της Ευρωζώνης Κατάρτιση και ποιότητα εργατικού δυναμικού Απελευθέρωση αγοράς εργασίας Μειωμένο εργατικό κόστος Υψηλή κατάρτιση Κίνδυνος απώλειας των νέων (και του πιο δυναμικού μέρους του πληθυσμού) Πηγές χρηματοδότησης Πρόσφατη ανακεφαλαιοποίηση τραπεζών Έλλειψη ρευστότητας Προσβασιμότητα στις διεθνείς κεφαλαιαγορές Αξιόπιστες Υποδομές Σαφές και εφαρμόσιμο θεσμικό πλαίσιο / αποτελεσματικό Δημόσιο μηχανισμό Υπάρχει σαφέστατη βελτίωση τα τελευταία χρόνια Μέλος της Ευρωζώνης αλλά Ανάγκη αναβάθμισης υποδομών (σιδηροδρόμων, λιμανιών, περιφερ. αεροδρομίων αλλά και περαιτέρω αναβάθμισης οδικού δικτύου) Πολυνομία Κατακερματισμός αρμοδιοτήτων Καθυστέρηση στην επίλυση εκκρεμοτήτων / δικαστικών διαφορών Μέγεθος Αγοράς Μέλος της Ευρωζώνης / πύλη εισόδου για αγορά > 500 εκατ. κατοίκων Μικρή εσωτερική αγορά 9
Ελλάδα: βελτιώθηκε στην αξιολόγηση για την προσέλκυση επενδυτών σύμφωνα με την ετήσια έκδοση Doing Business που εκπονείται από το IFC και την Παγκόσμια Τράπεζα Topics DB 2014 Rank* DB 2013 Rank* Change in Rank EASE OF DOING BUSINESS 72 89 +17 Starting a Business 36 147 +111 Dealing with Construction Permits 66 58-8 Getting Electricity 61 61 No change Registering Property 161 161 No change Getting Credit 86 82-4 Protecting Investors 80 113 +33 Paying Taxes 53 56 +3 Trading Across Borders 52 60 +8 Enforcing Contracts 98 91-7 Resolving Insolvency 87 63-24 * Σε σύνολο 189 χωρών Πηγή: http://www.doingbusiness.org/rankings, Ιούνιος 2013 Υπό τις παρούσες συνθήκες οι επιπτώσεις είναι τραγικές 10
Η αξιολόγηση δεν είναι ικανοποιητική για μια χώρα της Ευρωζώνης που έχει άμεση ανάγκη να προσελκύσει επενδύσεις, σε ένα περιβάλλον πολύ ανταγωνιστικό Economy EASE OF DOING BUSINESS Rank Starting a Business Dealing with Constructio n Permits Getting Electricity Registering Property Getting Credit Protecting Investors Paying Taxes Trading Across Borders Enforcing Contracts Resolving Insolvency Ireland 15 12 115 100 57 13 6 6 20 62 8 FYROM 25 7 63 76 84 3 16 26 89 95 52 Portugal 31 32 76 36 30 109 52 81 25 24 23 Cyprus 39 44 86 108 103 55 34 33 27 110 24 Spain 52 142 98 62 60 55 98 67 32 59 22 Bulgaria 58 65 118 135 62 28 52 81 79 79 92 Turkey 69 93 148 49 50 86 34 71 86 38 130 Greece 72 36 66 61 161 86 80 53 52 98 87 Romania 73 60 136 174 70 13 52 134 76 53 99 Albania 90 76 189 158 119 13 14 146 85 124 62 * Σε σύνολο 189 χωρών Πηγή: http://www.doingbusiness.org/rankings, Ιούνιος 2013 11
Σαφής η αναγκαιότητα βελτίωσης των υλικών & θεσμικών υποδομών Οι υποδομές είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την διευκόλυνση άλλων επενδύσεων και λειτουργούν πολλαπλασιαστικά σε επίπεδο ΑΕΠ Χρηματοδότηση των έργων υποδομών Κύρια ζητήματα για τα συγχρηματοδοτούμενα έργα : κίνδυνος αγοράς έναντι πληρωμών διαθεσιμότητας το Δημόσιο ως αντισυμβαλλόμενος διαθεσιμότητα τραπεζικού δανεισμού για την χρηματοδότηση του έργου Χρηματοδότηση έργων από τις κεφαλαιαγορές 12
Σύνοψη Συμπεράσματα Η επίτευξη της όποιας δημοσιονομικής προσαρμογής έγινε με σημαντικό κόστος Η ανάπτυξη θα επιτευχθεί μέσω ιδιωτικών επενδύσεων Το κράτος πρέπει να επικεντρωθεί στις δομικές αλλαγές που αποκαθιστούν την εικόνα της Ελλάδας ως επενδυτικό προορισμό Οι προοπτικές της ελληνικής οικονομίας και των ελληνικών επιχειρήσεων είναι άμεσα συνδεδεμένες με την εξυγίανση και την ενίσχυση της ρευστότητας των τραπεζών Όμως, το καίριο ερώτημα παραμένει: «πώς θα βρουν οι τράπεζες ρευστότητα» Κεφαλαιαγορές: συμπληρωματική πηγή χρηματοδότησης Άμεση προσέλκυση επενδύσεων 13