12.5.2009 Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης C 108/15 Δημοσίευση αίτησης σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 510/2006 του Συμβουλίου για την προστασία των γεωγραφικών ενδείξεων και των ονομασιών προέλευσης των γεωργικών προϊόντων και των τροφίμων (2009/C 108/10) Η παρούσα δημοσίευση παρέχει το δικαίωμα ένστασης κατά την έννοια του άρθρου 7 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 510/2006 ( 1 ) του Συμβουλίου. Η δήλωση ένστασης υποβάλλεται στην Επιτροπή εντός εξαμήνου από την ημερομηνία της παρούσας δημοσίευσης ΕΝΙΑΙΟ ΕΓΓΡΑΦΟ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΚ) αριθ. 510/2006 ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ «FORMAGGIO DI FOSSA DI SOGLIANO» Αριθ. ΕΚ: IT-PDO-0005-0580-22.12.2006 ΠΓΕ ( ) ΠΟΠ ( Χ ) 1. Ονομασία: «Formaggio di Fossa di Sogliano» 2. Κράτος μέλος ή τρίτη χώρα: Ιταλία 3. Περιγραφή του γεωργικού προϊόντος ή του τροφίμου: 3.1. Τύπος προϊόντος (Παράρτημα II): Κλάση 1.3. Τυριά 3.2. Περιγραφή του προϊόντος για το οποίο ισχύει η ονομασία υπό 1.: Κατά τη διάθεσή του στην αγορά, το τυρί «Formaggio di Fossa di Sogliano» Π.Ο.Π. εμφανίζει τα εξής χαρακτηριστικά. Το χρώμα του εξωτερικού τμήματος του τελικού προϊόντος ποικίλλει από λευκό του ελεφαντοστού μέχρι κίτρινο του κεχριμπαριού. Στο τέλος της ωρίμασης το βάρος κάθε κεφαλιού «Formaggio di Fossa di Sogliano» Π.Ο.Π. ποικίλλει από 500 γραμμάρια (πεντακόσια) έως 1 900 γραμμάρια (χίλια εννιακόσια). Τα κεφάλια έχουν ακανόνιστο σχήμα, με χαρακτηριστικές ανυψώσεις και βαθουλώματα, η επιφάνεια είναι κυρίως υγρή και λιπαρή, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να επικαλύπτεται από συμπυκνωμένο λίπος και ευρωτομύκητες που απομακρύνονται εύκολα με ελαφρά ξέση. Η παρουσία, στην επιφάνεια, μικρών σχισμών και πιθανών κηλίδων χρώματος κίτρινου ώχρας, λιγότερο ή περισσότερο έντονων, αποτελεί χαρακτηριστικό του προϊόντος. Δεν υπάρχει κρούστα ή είναι ανεπαίσθητη. Η εσωτερική μάζα έχει ημίσκληρη εύθρυπτη σύσταση και χρώμα λευκό με απόχρωση κεχριμπαριού ή ανοικτή αχυροκίτρινη. Η οσμή είναι χαρακτηριστική και επίμονη, ενίοτε έντονη, με πλούσια αρώματα που θυμίζουν θαμνώδη βλάστηση και με μυρωδιά μυκήτων και μανιταριού τρούφας. Η γεύση ποικίλλει αναλόγως της σύστασης του ώριμου τυριού, παρουσιάζοντας τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: το τυρί τύπου pecorino έχει έντονο άρωμα και αρωματική γεύση, έντονη και ευχάριστη, ελαφρώς πικάντικη, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό το τυρί τύπου vaccino είναι λεπτό και ευγενές, μετρίως αλμυρό και ελαφρώς υπόξινο, με μία αιχμή πικράδας ( 1 ) ΕΕ L 93 της 31.3.2006, σ. 12.
C 108/16 Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης 12.5.2009 το τυρί τύπου misto έχει γεύση ευχάριστη και ισορροπημένη μεταξύ του εύγευστου και του γλυκού με πικρίζοντα αρώματα. Το «Formaggio di Fossa di Sogliano» Π.Ο.Π δεν παρουσιάζει πλέον σαφή διάκριση μεταξύ μάζας και κρούστας, γι' αυτό καταναλώνεται στο σύνολό του χωρίς να αφαιρείται το εξωτερικό τμήμα της κρούστας. Μπορεί να υπάρχουν εμφανείς κηλίδες ή σβώλοι λίπους, που αφαιρούνται με ελαφρά ξέση της επιφάνειας. Η ποσότητα λίπους επί ξηρού είναι μεγαλύτερη από 32 %. 3.3. Πρώτες ύλες (μόνο για μεταποιημένα προϊόντα): Η πρώτη ύλη για την παραγωγή του «Formaggio di Fossa di Sogliano» ΠΟΠ αποτελείται από πρόβειο και αγελαδινό γάλα που προέρχεται από κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις της οριοθετημένης γεωγραφικής περιοχής. Για την παραγωγή του γάλακτος χρησιμοποιούνται οι φυλές βοοειδών Frisona Italiana, Bruna Alpina, Pezzata Rossa και τα υβρίδιά τους και οι φυλές προβάτων Sarda, Comisana, Massese, Vissana, Cornella Bianca, Fabrianesela delle Langhe και Pinzirita και τα υβρίδιά τους. Το χρησιμοποιούμενο γάλα προέρχεται από 2 ημερήσια αρμέγματα. Το τυρί πρέπει να παράγεται με χρήση των ακόλουθων τύπων γάλακτος, ως έχουν ή αναμεμειγμένων: πλήρες πρόβειο γάλα: PECORINO πλήρες αγελαδινό γάλα: VACCINO μείγμα πλήρους αγελαδινού γάλακτος (μέγιστο 80 %) και πλήρους πρόβειου γάλακτος (ελάχιστο 20 %): MISTO Τα χαρακτηριστικά του γάλακτος είναι: ΑΓΕΛΑΔΙΝΟ ΓΑΛΑ Λίπος w/v % > 3,4 Πρωτεΐνες w/v % = > 3,0 Βακτηριακό φορτίο cfu/ml = < 100 000 Σωματικά κύτταρα/ml = < 350 000 Αναερόβια σπορογόνα/λίτρο απόντα Αναστολείς απόντες Κρυοσκοπικό σημείο C = < 0,520 ΠΡΟΒΕΙΟ ΓΑΛΑ Λίπος w/v % = > 6,0 Πρωτεΐνες w/v % = > 5,4 Βακτηριακό φορτίο cfu/ml = < 1 400 000 Σωματικά κύτταρα/ml = < 1 400 000 Αναστολείς απόντες Χρησιμοποιείται ανεπεξέργαστο γάλα, αλλά επιτρέπεται επίσης η χρήση παστεριωμένου γάλακτος. Απαγορεύεται η χρήση πρόσθετων.
12.5.2009 Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης C 108/17 3.4. Ζωοτροφές (μόνο για προϊόντα ζωικής προέλευσης): Τα ζώα μπορούν είτε να σταυλίζονται ή να βόσκουν. Το βασικό σιτηρέσιο των σταυλιζόμενων ζώων συνίσταται σε χορτονομές, αποτελούμενες από αγρωστώδη και ψυχανθή που συγκομίζονται από εκτάσεις μονοκαλλιέργειας, ολιγοκαλλιέργειας και πολυκαλλιέργειας στα οριοθετημένα στο σημείο 4 εδάφη. Οι χορτονομές αυτές, μέσω του κλίματος και των χαρακτηριστικών του εδάφους, καθορίζουν την ποιότητα του παραγόμενου γάλακτος. Τα ζώα βοσκής καταναλώνουν τα ίδια είδη χορτονομής που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή του άχυρου και βόσκουν σε βοσκοτόπους με πολλά είδη αυτόχθονων φυτών, όπου αφθονεί η χλωρίδα από ποώδη, θαμνώδη και δενδρώδη είδη. Στις νωπές ή αποξηραμένες χορτονομές και τη βοσκή μπορούν να προστίθενται απλές ζωοτροφές (ένας μόνο τύπος σπόρων) ή σύνθετες (περισσότεροι τύποι σπόρων), με πιθανή προσθήκη ανόργανων/βιταμινούχων προϊόντων. Η προσθήκη ζωοτροφών στο σιτηρέσιο δεν πρέπει να υπερβαίνει το 30 % του συνολικού ημερήσιου σιτηρέσιου. Δεν επιτρέπεται η χρήση ενσιρωμένων προϊόντων. 3.5. Συγκεκριμένα στάδια της παραγωγής που πρέπει να εκτελούνται εντός της οριοθετημένης γεωγραφικής περιοχής: Οι εργασίες παραγωγής γάλακτος, τυροποίησης και ωρίμασης σε λάκκους («infossatura») που συντελούν στην παραγωγή του προϊόντος με την ΠΟΠ «Formaggio di Fossa di Sogliano» πρέπει να εκτελούνται εντός της γεωγραφικής περιοχής που οριοθετείται στο σημείο 4. 3.6. Ειδικοί κανόνες σχετικά με τον τεμαχισμό, το τρίψιμο, τη συσκευασία κ.λπ.: Το «Formaggio di Fossa di Sogliano» ΠΟΠ διανέμεται συσκευασμένο για να προστατευθούν τα χαρακτηριστικά του προϊόντος με τους εξής τρόπους: Α. πώληση στους σάκους ωρίμασης Β. πώληση των ακέραιων ή τεμαχισμένων κεφαλιών σε συσκευασίες υπό κενό Γ. πώληση των ακέραιων ή τεμαχισμένων κεφαλιών σε σκαφίδια περιτυλιγμένα με μεμβράνη. Δ. πώληση των ακέραιων ή τεμαχισμένων κεφαλιών σε συσκευασίες από χαρτί κατάλληλο για τρόφιμα. Οι ανωτέρω συσκευασίες του προϊόντος «Formaggio di Fossa di Sogliano» ΠΟΠ μπορούν να περιέχονται σε εξωτερικές συσκευασίες που είναι υφασμάτινα σακίδια ή χάρτινες συσκευασίες ή ξύλινα ή χαρτονένια κιβώτια. Οι εργασίες τεμαχισμού σε μερίδες για συσκευασία πρέπει να εκτελούνται εντός της οριοθετημένης στο σημείο 4 περιοχής, καθώς τα τυριά μετά την περίοδο ωρίμασης στους λάκκους δεν παρουσιάζουν πλέον σαφή διάκριση μεταξύ μάζας και κρούστας, λόγω της αναερόβιας ζύμωσης που συντελείται σε αυτή τη φάση επεξεργασίας και τα κεφάλια έχουν υγρή και λιπαρή επιφάνεια που δεν τα προστατεύει από τις διεργασίες ξήρανσης και σκλήρυνσης. Πρέπει επομένως το προϊόν να συσκευάζεται πριν την εμπορική διάθεση ώστε να αποφεύγεται ο σχηματισμός ρωγμών και σχισμών στη μάζα και να προστατεύονται τα χαρακτηριστικά του προϊόντος. 3.7. Ειδικοί κανόνες σχετικά με την επισήμανση: Στην ετικέτα πρέπει υποχρεωτικά να αναγράφονται, με τυπογραφικούς χαρακτήρες ευκρινείς και ευανάγνωστους, εκτός από το λογότυπο της ονομασίας, το κοινοτικό γραφικό σύμβολο, τις σχετικές ενδείξεις (σύμφωνα με τις διατάξεις του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1898/2006 και τις μεταγενέστερες τροποποιήσεις του) και τις αντίστοιχες πληροφορίες που προβλέπονται από το νόμο, οι εξής ενδείξεις: ο τύπος του γάλακτος που χρησιμοποιήθηκε (Pecorino, Vaccino, Misto) η ένδειξη «από μη επεξεργασμένο γάλα» για τα τυριά που παρήχθησαν χωρίς παστερίωση του γάλακτος
C 108/18 Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης 12.5.2009 το όνομα ή η επωνυμία ή το σήμα κατατεθέν και η έδρα του τυροκομείου ή του ωριμαστηρίου (infossatore) η έδρα του συσκευαστηρίου, εάν το προϊόν συσκευάζεται από επιχείρηση διαφορετική από αυτές των προηγούμενων κατηγοριών ο αναγνωριστικός αριθμός του ωριμαστηρίου, συνοδευόμενος από την ένδειξη PRM για την εαρινή ωρίμαση και EST για τη θερινή. Απαγορεύεται η προσθήκη κάθε άλλου χαρακτηρισμού ο οποίος δεν προβλέπεται ρητά. Επιτρέπεται ωστόσο η χρήση ενδείξεων που αναφέρονται σε ιδιωτικά εμπορικά σήματα, εφόσον αυτές δεν έχουν εγκωμιαστικό χαρακτήρα και δεν παραπλανούν τον καταναλωτή. Ο λογότυπος της ΠΟΠ «Formaggio di Fossa di Sogliano» αποτελείται από τη σχηματοποιημένη μορφή ενός λάκκου, του οποίου το εξωτερικό περίγραμμα έχει σχήμα ισοσκελούς τραπεζίου και παριστάνει την πέτρα από ψαμμίτη, ενώ το εσωτερικό περίγραμμα παριστάνει κεφάλια τυριών που εξέχουν από τη μικρή βάση του ισοσκελούς τραπεζίου, η οποία παραμένει ανοικτή. Στο κέντρο του λάκκου βρίσκεται το σύμβολο του θυρεού της Signoria Malatesta, ένα ελεφαντάκι. Τα σχέδια είναι ερυθρόχρωμα σε φόντο αχυροκίτρινο. Κάτω από το ημικύκλιο που οριοθετεί τη μεγάλη βάση του τραπεζίου, στην πρώτη σειρά βρίσκεται η ένδειξη FORMAG GIO DI FOSSA και στη δεύτερη σειρά η ένδειξη DI SOGLIANO D.O.P. Σε ημικύκλιο γύρω από το άνω τμήμα του σχηματοποιημένου λάκκου αναγράφεται η ένδειξη «Sogliano al Rubicone, Talamello e Terre Malatestiane» ως απόδειξη της ιστορικής συνέχειας και του δεσμού του προϊόντος με την περιοχή. Η επιφάνεια που καλύπτει ο λογότυπος ταυτοποίησης που περιγράφεται ανωτέρω δεν πρέπει να είναι μικρότερη από 25 % της συνολικής επιφάνειας της ετικέτας. 4. Συνοπτική οριοθέτηση της γεωγραφικής περιοχής: Η περιοχή παραγωγής του «Formaggio di Fossa di Sogliano» ΠΟΠ περιλαμβάνει το σύνολο του εδάφους των επαρχιών Forlì-Cesena, Rimini, Ravenna, Pesaro-Urbino, Ancona, Macerata και Ascoli Piceno, καθώς και τμήμα του εδάφους της επαρχίας Bologna, περιοριζόμενο στις κοινότητες: Borgo Tossignano, Casalfiumanese, Castel San Pietro Terme, Castel del Rio, Dozza, Fontanelice, Imola, Loiano, Monghidoro, Monterenzio και Pianoro. 5. Δεσμός με τη γεωγραφική περιοχή: 5.1. Ιδιαιτερότητα της γεωγραφικής περιοχής: Η περιοχή παραγωγής του «Formaggio di Fossa di Sogliano» ΠΟΠ εκτείνεται κατά μήκος του πεδινούλοφώδους και λοφώδους τμήματος των Απεννίνων μεταξύ των περιφερειών Romagna και Marche. Τα γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά είναι τα αργιλώδη, αμμώδη ιζήματα ή εναλλαγή αυτών, που ανήκουν στις εναποθέσεις της κατώτερης Πλειστόκαινου και της Ολόκαινου του Τεταρτογενούς. Στις τοποθεσίες όπου βρίσκονται, οι λάκκοι σκάβονται σε ένα σχηματισμό αποτελούμενο από σειρά ψαμμιτών μαρμαρυγίας-αστρίου, γενικά με μικρό βαθμό σύνδεσης, χρώματος κιτρινοκάστανου ή κιτρινωπού, σε στρώματα ποικίλου πάχους από 30/40 cm έως 1 m περίπου, εναλλασσόμενων με λεπτές στρώσεις αργιλικού σχιστόλιθου χρώματος γκρι και γκρι-μπλε.
12.5.2009 Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης C 108/19 5.2. Ιδιοτυπία του προϊόντος: Το «Formaggio di Fossa di Sogliano», διακρίνεται από τα άλλα προϊόντα που ανήκουν στην ίδια εμπορική κατηγορία για τη χαρακτηριστική και επίμονη οσμή, ενίοτε έντονη, με πλούσια αρώματα που θυμίζουν θαμνώδη βλάστηση και με μυρωδιές μυκήτων και μανιταριού τρούφας. Αυτά τα χαρακτηριστικά είναι στενά συνδεδεμένα με τη μέθοδο παραγωγής, της οποίας ειδικό στοιχείο αποτελεί βεβαίως η φάση ωρίμασης στο λάκκο. Πριν την τοποθέτηση του τυριού στους λάκκους, αυτοί προετοιμάζονται καταλλήλως σύμφωνα με την ακόλουθη μέθοδο: Εκτός περιόδου λειτουργίας, ο λάκκος διατηρείται κλειστός, καλυμμένος με ξύλα στα οποία προστίθενται άμμος και βότσαλα. Για να χρησιμοποιηθεί ανοίγεται και αερίζεται, κατόπιν εξυγιαίνεται με φωτιά και καπνό, με την καύση μικρών ποσοτήτων άχυρου σιτηρών στο εσωτερικό του. Μετά το σβήσιμο της φωτιάς ο λάκκος καθαρίζεται, απομακρύνοντας κάθε υπόλειμμα στάχτης στη βάση δημιουργείται υπερυψωμένο βάθρο, με σανίδες από μη επεξεργασμένο ξύλο, που επιτρέπει την απορροή των λιπαρών υγρών που παράγονται κατά τη ζύμωση του τυριού, στη διάρκεια της ωρίμασης. Τα τοιχώματα επενδύονται με άχυρο σιτηρών σε μία στρώση ελάχιστου πάχους 10 cm, που στερεώνεται με μια κάθετη διάταξη από καλάμια. Ο λάκκος γεμίζεται με τα σακίδια που περιέχουν το τυρί, έως το στόμιο. Μετά από μια περίοδο καθίζησης, που δεν υπερβαίνει τις 10 ημέρες, ο λάκκος μπορεί να γεμιστεί με προσθήκη ανάλογου προϊόντος στο κενό που έχει δημιουργηθεί. Όταν ο λάκκος είναι πλήρης, το στόμιο καλύπτεται με τελάρα που δεν είναι χρωματισμένα και είναι κατάλληλα για χρήση στα τρόφιμα ή/και άχυρο, ώστε να αποφεύγεται η εφίδρωση. Ο λάκκος κατόπιν κλείνεται με ξύλινο κάλυμμα που σφραγίζεται με γύψο ή αμμοκονίαμα ψαμμίτη. Είναι αποδεκτή η επικάλυψη στη συνέχεια με βότσαλα, σκόνη ψαμμίτη, άμμο ή/και σανίδες. Από τη στιγμή εκείνη ξεκινά η ωρίμαση. Απαγορεύεται το άνοιγμα των λάκκων καθ' όλη τη διάρκεια της ωρίμασης. Ο χρόνος παραμονής στους λάκκους ποικίλλει από 80 ημέρες το ελάχιστο σε 100 ημέρες το μέγιστο. 5.3. Αιτιώδης σχέση που συνδέει τη γεωγραφική περιοχή με την ποιότητα ή τα χαρακτηριστικά του προϊόντος (για τις ΠΟΠ) ή με συγκεκριμένη ποιότητα, με τη φήμη ή άλλα χαρακτηριστικά του προϊόντος (για τις ΠΓΕ): Η αίτηση καταχώρισης του «Formaggio di Fossa di Sogliano» είναι αιτιολογημένη λόγω των απολύτως μοναδικών χαρακτηριστικών της παραγωγικής διεργασίας, που είναι αδιάρρηκτα συνδεδεμένη με το ιδιαίτερο γεωλογικό και κλιματικό περιβάλλον, σε συνδυασμό με την καθαρά τοπική παράδοση, που παρέμεινε σύμφωνη με τα συναλλακτικά ήθη με την πάροδο των αιώνων και της οποίας άξιοι συνεχιστές είναι μόνον οι ντόπιοι τεχνίτες των λάκκων, που μεταβιβάζουν γνώση και «ευαισθησία» από γενιά σε γενιά. Η παράδοση τοποθέτησης σε λάκκους ξεκίνησε κατά τον Μεσαίωνα και σύντομα αποτέλεσε αναπόσπαστο στοιχείο της αγροτικής παράδοσης της περιοχής που συμπεριλαμβάνεται μεταξύ των κοιλάδων του Rubicone και του Marecchia, έως τον ποταμό Esino, στο σύνορο των περιφερειών Romagna και Marche. Η συνήθεια της τοποθέτησης στους λάκκους συνδεόταν φυσικά με την ανάγκη διατήρησης του προϊόντος και με την επιθυμία να προστατευθεί από τις επιδρομές των βάρβαρων φυλών και στρατών που κατά τη διάρκεια των αιώνων επιχείρησαν να καταλάβουν την περιοχή. Οι λάκκοι σκάβονταν στο «ζωντανό» πέτρωμα από ψαμμίτη και αφήνονταν χωρίς άλλη επέμβαση. Η εργασία αυτή έγινε κατόπιν τόσο συχνή ώστε άρχισαν να εφαρμόζονται συγκεκριμένες νομικές προδιαγραφές. Τα πρώτα έγγραφα που αφορούν τους λάκκους και τις τεχνικές τοποθέτησης σε αυτούς ανάγονται στον 14ο αιώνα και ανήκουν στα αρχεία της οικογένειας Malatesta, που ήταν ιδιοκτήτες της περιοχής. Από το 1350, η Signoria dei Malatesta ίδρυσε, εντός της περιμέτρου των τειχών, την Compagnia dell'αbbondanza στα castrum και τα tumbae, αποικιακές οικίες διάσπαρτες στην περιοχή. Οι λάκκοι χρησιμοποιούνταν για τη φύλαξη, την αποθήκευση και τη διατήρηση σιτηρών και ποικίλων ειδών διατροφής, καθώς και για την ωρίμαση του τυριού, σε περίπτωση πολιορκίας, επιδημίας, λιμού και για την απόκρυψή του λόγω των επαχθών όρων των συμβάσεων από τις οποίες διέπονταν οι αποικίες. Κατά τη διάρκεια των αιώνων το έθιμο διατηρήθηκε, σταθερό και σύμφωνο με τα συναλλακτικά ήθη και με τους κανόνες που είχαν θεσπιστεί με τους κώδικες των Malatesta. Παραπομπή στη δημοσίευση των προδιαγραφών: Το κείμενο των προδιαγραφών μπορεί να αναζητηθεί στο Διαδίκτυο: στην ιστοσελίδα www.politicheagricole.it/documentipubblicazioni/search_documenti_elenco.htm?txttipodocumento= Disciplinare%20in%20esame%20UE&txtDocArgomento=Prodotti%20di%20Qualit%E0>Prodotti%20 Dop%20Igp%20e%20Stg ή απευθείας στην αρχική σελίδα του δικτυακού τόπου του υπουργείου (www.politicheagricole.it) επιλογή «Prodotti di Qualità» (στα αριστερά της οθόνης) και κατόπιν «Disciplinari di Produzione all'esame dell'ue (Reg CE 510/2006)».