Oργάνωση της δικαιοσύνης - Πορτογαλία

Oργάνωση της δικαιοσύνης - Πορτογαλία ΙΚΑΣΤΗΡΙΑ ΜΕ ΕΙ ΙΚΕΥΜΕΝΗ ΑΡΜΟ ΙΟΤΗΤΑ: Οικογενειακά δικαστήρια Είναι αρµόδια για την προδικασία και την εκδίκαση: α) ιαδικασιών εκουσίας δικαιοδοσίας που αφορούν τους συζύγους β) Αιτήσεων προσωπικού και περιουσιακού χωρισµού και διαζυγίου (οι αιτήσεις έκδοσης διαζυγίου αµοιβαία συναινέσει µπορούν να υποβάλλονται και µέσω του Ληξιαρχείου, εφόσον οι σύζυγοι δεν έχουν ανήλικα τέκνα ή, αν έχουν, εφόσον το θέµα της πατρικής εξουσίας έχει ήδη ρυθµιστεί από το δικαστήριο) γ) Tων αιτήσεων διενέργειας των απογραφών που απαιτούνται κατόπιν αίτησης προσωπικού ή περιουσιακού χωρισµού και διαζυγίου, καθώς και των συναφών αιτήσεων λήψης ασφαλιστικών µέτρων δ) Των αγωγών κήρυξης του πολιτικού γάµου άκυρου ή ανυπόστατου ε) Των αγωγών ακύρωσης πολιτικού γάµου που συνήφθη καλή τη πίστει από έναν τουλάχιστον σύζυγο στ) Των αγωγών και διαδικασιών εκτέλεσης που αφορούν διατροφή µεταξύ συζύγων και µεταξύ πρώην συζύγων. Τα δικαστήρια αυτά είναι επίσης αρµόδια για θέµατα που αφορούν ανήλικα ή ενήλικα τέκνα. α) ιορίζουν επιτρόπους και διαχειριστές της περιουσίας β) ιορίζουν το πρόσωπο το οποίο θα διενεργήσει ορισµένες πράξεις εξ ονόµατος του ανηλίκου, καθώς και το πρόσωπο που θα εκπροσωπεί εξωδικαστικά τον ανήλικο ο οποίος υπάγεται στην πατρική εξουσία γ) Αποφασίζουν την υιοθεσία δ) Ρυθµίζουν την άσκηση της πατρικής εξουσίας και κρίνουν όλα τα συναφή θέµατα ε) Καθορίζουν τη διατροφή των ανηλίκων και των ενηλίκων ή χειράφετων τέκνων και εκδικάζουν τις διαδικασίες εκτέλεσης που αφορούν τη διατροφή στ) ιατάσσουν την παράδοση των ανηλίκων στη δικαιοσύνη ζ) Επιτρέπουν στο νόµιµο εκπρόσωπο του ανηλίκου τη διενέργεια ορισµένων πράξεων επικυρώνουν πράξεις που έχουν ήδη διενεργηθεί χωρίς άδεια και διατάσσουν µέτρα σχετικά µε την αποδοχή δωρεών η) ιατάσσουν την παροχή ασφάλειας εκ µέρους των γονέων υπέρ των ανηλίκων τέκνων 1

θ) ιατάσσουν την ολική ή µερική έκπτωση από την πατρική εξουσία και προσδιορίζουν τα όρια άσκησής της ι) Αποφασίζουν επί της µητρότητας ή της πατρότητας αυτεπαγγέλτως ή ενόψει αµφισβήτησης της εικαζοµένης πατρότητας ια) Αποφασίζουν, σε περίπτωση διαφωνίας µεταξύ των γονέων, το όνοµα και το επώνυµο του ανηλίκου τέκνου. Tα οικογενειακά δικαστήρια είναι επίσης αρµόδια: α) Σε περίπτωση επιτροπείας ή διαχείρισης περιουσίας, να ορίζουν την αµοιβή του επιτρόπου ή διαχειριστή, να εκδικάζουν αιτήσεις απαλλαγής, παραίτησης, ή παύσης του επιτρόπου, διαχειριστή ή µέλους του οικογενειακού συµβουλίου, να ζητούν και να εξετάζουν τους λογαριασµούς, να επιτρέπουν την αντικατάσταση της νόµιµης υποθήκης και να αποφασίζουν την αύξηση ή την αντικατάσταση της παρασχεθείσας ασφάλειας, καθώς και να ορίζουν ειδικό επίτροπο για την εξωδικαστική εκπροσώπηση του ανηλίκου β) Να διορίζουν ειδικό επίτροπο που εκπροσωπεί τον ανήλικο σε υποθέσεις σχετικές µε την επιτροπεία γ) Να µετατρέπουν, ανακαλούν και αναθεωρούν την υιοθεσία, να ζητούν και να ελέγχουν τους λογαριασµούς του υιοθετούντος και να καθορίζουν το ποσό εσόδων που µπορεί να χρησιµοποιηθεί για τη διατροφή του υιοθετουµένου δ) Να αποφασίζουν σχετικά µε την αύξηση ή την αντικατάσταση της ασφάλειας που δίδεται υπέρ των ανηλίκων ε) Να ζητούν και να ελέγχουν τους λογαριασµούς που οφείλουν να προσκοµίζουν οι γονείς στ) Να αποφασίζουν για οποιοδήποτε παρεµπίπτον θέµα ανακύπτει από τις προαναφερόµενες διαδικασίες. ικαστήρια Ανηλίκων Τα δικαστήρια ανηλίκων είναι αρµόδια να κρίνουν θέµατα σχετικά µε ανηλίκους ηλικίας µεγαλύτερης των 12 και µικρότερης των 16 ετών, οι οποίοι βρίσκονται σε µια από τις ακόλουθες καταστάσεις: α) αντιµετωπίζουν σοβαρές δυσκολίες προσαρµογής στην κανονική κοινωνική ζωή λόγω της κατάστασής τους, της συµπεριφοράς τους ή κάποιας τάσης την οποία παρουσιάζουν, β) επιδίδονται σε επαιτεία, αλητεία, πορνεία, έκλυτο βίο, κατάχρηση οινοπνευµατωδών ή παράνοµη χρήση ναρκωτικών, γ) έχουν διαπράξει ποινικό αδίκηµα το οποίο χαρακτηρίζεται κακούργηµα, πληµµέληµα ή πταίσµα. Η αρµοδιότητα των ικαστηρίων Ανηλίκων εκτείνεται και σε ανηλίκους ηλικίας κάτω των 12 ετών, εφόσον οι γονείς ή ο νόµιµος εκπρόσωπος του ανηλίκου δεν δέχονται την παρέµβαση εξωδικαστικών δηµοσίων ή εξοµοιούµενων προς δηµόσια ιδρυµάτων για την επίβλεψη ή την αναµόρφωση του ανηλίκου. Επιφυλασσοµένων των περιπτώσεων οι οποίες υπάγονται, συµφώνως προς το νόµο, στην αρµοδιότητα των εντεταλµένων ιδρυµάτων, ανεξαρτήτως ηλικίας, τα ικαστήρια Ανηλίκων είναι επίσης αρµόδια για: α) Την λήψη µέτρων σχετικά µε ανηλίκους που είναι θύµατα κακοµεταχείρισης, εγκατάλειψης, παραµέλησης ή που βρίσκονται σε κατάσταση η οποία είναι πιθανόν να θέσει σε κίνδυνο την υγεία, την 2

ασφάλεια, την εκπαίδευση ή τα χρηστά τους ήθη, β) Την λήψη µέτρων σχετικά µε ανηλίκους ηλικίας τουλάχιστον 14 ετών οι οποίοι εµφανίζουν σοβαρή δυσκολία προσαρµογής στην πειθαρχία της οικογένειας, του ιδρύµατος εργασίας, εκπαίδευσης ή πρόνοιας στο οποίο βρίσκονται, γ) Την λήψη µέτρων σχετικά µε ανηλίκους οι οποίοι επιδίδονται σε επαιτεία, αλητεία, πορνεία, έκλυτο βίο, κατάχρηση οινοπνευµατωδών ή χρήση ναρκωτικών, εφόσον οι δραστηριότητες αυτές δεν στοιχειοθετούν ή δεν συνδέονται µε ποινικά αδικήµατα, γ) Την εκδίκαση αιτήσεων που αφορούν την προστασία ανηλίκων από την καταχρηστική άσκηση εξουσίας στο πλαίσιο της οικογένειας ή του ιδρύµατος υπό την επίβλεψη του οποίου έχουν τοποθετηθεί. Εργατοδικεία Στον κλάδο του αστικού δικαίου, τα Εργατοδικεία είναι αρµόδια για: α) Θέµατα που αφορούν την ακύρωση και την ερµηνεία πράξεων συλλογικών εργασιακών ρυθµίσεων που δεν είναι διοικητικής φύσεως β) Θέµατα που αφορούν σχέσεις εξηρτηµένης εργασίας και σχέσεις που συνάπτονται ενόψει της σύναψης συµβάσεων εργασίας γ) Θέµατα που αφορούν εργατικά ατυχήµατα και επαγγελµατικές ασθένειες δ) Θέµατα που αφορούν νοσοκοµειακή και εξωνοσοκοµειακή περίθαλψη, ιατρικά αναλώσιµα λόγω της παροχής νοσοκοµειακών υπηρεσιών, προθέσεις και ορθοπεδικό εξοπλισµό ή οποιαδήποτε άλλη υπηρεσία ή παροχή προσφέρεται ή πληρώνεται σε θύµατα εργατικών ατυχηµάτων ή επαγγελµατικών ασθενειών ε) Αγωγές ακύρωσης πράξεων και συµβάσεων που συνήφθησαν από οποιοδήποτε αρµόδιο φυσικό και νοµικό πρόσωπο ενόψει της απαλλαγής από τη συµµόρφωση προς υποχρεώσεις που απορρέουν από την εφαρµογή της νοµοθεσίας περί συνδικαλιστικών ενώσεων ή περί απασχόλησης στ) Θέµατα που ανακύπτουν από συµβάσεις εξοµοιούµενες εκ του νόµου προς συµβάσεις εργασίας ζ) Θέµατα που ανακύπτουν από συµβάσεις µαθητείας και κατάρτισης η) Θέµατα που ανακύπτουν µεταξύ εργαζοµένων στον ίδιο εργοδότη, σε σχέση µε δικαιώµατα και υποχρεώσεις που απορρέουν από πράξεις οι οποίες διενεργούνται από κοινού στο πλαίσιο των εργασιακών σχέσεων ή απορρέουν από παράνοµη πράξη ενός από αυτούς κατά την εκτέλεση και εξ αφορµής της εργασίας, επιφυλασσοµένης της αρµοδιότητας των ποινικών δικαστηρίων, εφόσον η αστική ευθύνη συνδέεται και µε ποινική ευθύνη θ) Θέµατα που ανακύπτουν µεταξύ οργανισµών κοινωνικών ασφαλίσεων ή οικογενειακών παροχών και των δικαιούχων τους, εφόσον αφορούν τα δικαιώµατα, τις εξουσίες και τις υποχρεώσεις που επιβάλλονται από νοµοθετικές ή κανονιστικές διατάξεις ή από το καταστατικό τους σε οποιοδήποτε από τα µέρη, επιφυλασσοµένης της αρµοδιότητας των διοικητικών και των φορολογικών δικαστηρίων ι) Θέµατα που ανακύπτουν µεταξύ συνδικαλιστικών ενώσεων και των µελών τους ή των ατόµων που εκπροσωπούν ή που επηρεάζονται από τις αποφάσεις τους, εφόσον αφορούν τα δικαιώµατα, τις εξουσίες και τις υποχρεώσεις που 3

επιβάλλονται από νοµοθετικές ή κανονιστικές διατάξεις ή από το καταστατικό τους σε οποιοδήποτε από τα µέρη ια) ιαδικασίες εκκαθάρισης και διανοµής του ενεργητικού οργανισµών κοινωνικών ασφαλίσεων ή συνδικαλιστικών ενώσεων, εφόσον δεν προβλέπεται το αντίθετο από νοµική διάταξη ιβ) Θέµατα που ανακύπτουν µεταξύ οργανισµών κοινωνικών ασφαλίσεων ή συνδικαλιστικών ενώσεων όσον αφορά την ύπαρξη, το εύρος και το χαρακτήρα των προβλεποµένων από νοµοθετικές ή κανονιστικές διατάξεις ή από το καταστατικό τους εξουσιών και υποχρεώσεων των µεν που επηρεάζουν τους δε ιγ) ιαδικασίες εκτέλεσης των αποφάσεων ή άλλων εκτελεστών τίτλων που εκδίδουν, επιφυλασσοµένων των αρµοδιοτήτων άλλων δικαστηρίων ιδ) Θέµατα που ανακύπτουν µεταξύ των συµβαλλοµένων σε σχέση εργασίας ή µεταξύ ενός συµβαλλοµένου και τρίτου, εφόσον ανακύπτουν από σχέσεις συµπληρωµατικές ή εξαρτώµενες από τη σχέση εργασίας και εφόσον το αίτηµα συνεκδικάζεται µε αίτηµα για το οποίο το δικαστήριο είναι αµέσως αρµόδιο ιε) Θέµατα ανταγωγών, εφόσον υπάρχει συνάφεια µε την αγωγή κατά τα αναφερόµενα στην προηγούµενη παράγραφο, εκτός από αγωγές αποζηµίωσης, οπότε δεν απαιτείται συνάφεια ιστ)αστικές αξιώσεις σχετικές µε απεργίες ιζ) ιαφορές µεταξύ επιτροπών εργαζοµένων και των αντιστοίχων συντονιστικών επιτροπών, της επιχείρησης ή των εργαζοµένων σε αυτή ιη) Κάθε άλλο θέµα που προβλέπει ο νόµος. Εµποροδικεία Τα Εµποροδικεία είναι αρµόδια για την προδικασία και την εκδίκαση: α) Ειδικών διαδικασιών που αφορούν την πτώχευση και την ανασυγκρότηση επιχειρήσεων β) Αγωγών κήρυξης ανυπόστατων ή άκυρων ή αγωγών ακύρωσης καταστατικών ή συµφωνητικών σύστασης εταιρειών γ) Αγωγών που αφορούν την άσκηση εταιρικών δικαιωµάτων δ) Αγωγών αναστολής ή ακύρωσης εταιρικών αποφάσεων ε) Αγωγών λύσης ή δικαστικής εκκαθάρισης εταιρειών στ) Καταψηφιστικών αγωγών, το αίτηµα των οποίων αφορά θέµα βιοµηχανικής ιδιοκτησίας καθ οιονδήποτε από τους τρόπους τους οποίους προβλέπει ο Κώδικας Βιοµηχανικής Ιδιοκτησίας ζ) Αγωγών που αφορούν τον Κώδικα Μητρώου Εταιρειών η) Αγωγών ακυρότητας και ακύρωσης που προβλέπονται από τον Κώδικα Βιοµηχανικής Ιδιοκτησίας. Οι εν λόγω αρµοδιότητες περιλαµβάνουν επίσης τις παρεµπίπτουσες και τις συνεκδικαζόµενες αγωγές. Tα Εµποροδικεία είναι επίσης αρµόδια για την εκδίκαση: 4

α) Προσφυγών κατά αποφάσεων οι οποίες, σύµφωνα µε τα προβλεπόµενα στον Κώδικα Βιοµηχανικής Ιδιοκτησίας, παρέχουν ή απορρίπτουν οποιοδήποτε από τα προβλεπόµενα σε αυτόν αποκλειστικά δικαιώµατα β) Προσφυγών κατά αποφάσεων των αρµοδίων για την τήρηση του Μητρώου Εταιρειών γ) Προσφυγών κατά αποφάσεων της Επιτροπής Ανταγωνισµού και της Γενικής ιεύθυνσης Εµπορίου και Ανταγωνισµού που λαµβάνονται στο πλαίσιο διοικητικών διαδικασιών. Τα Ναυτιλιακά ικαστήρια Τα Ναυτιλιακά ικαστήρια είναι αρµόδια για την εκδίκαση υποθέσεων που αφορούν: α) Αποζηµίωση λόγω ζηµιών που προκαλούν ή υφίστανται πλοία, σκάφη ή άλλα πλωτά ναυπηγήµατα ή που προκαλείται από τη χρήση τους κατά τη θαλάσσια ναυσιπλοΐα υπό την ευρεία έννοια του νόµου β) Συµβάσεις ναυπήγησης, επισκευής, αγοράς και πώλησης πλοίων, σκαφών ή άλλων πλωτών ναυπηγηµάτων, υπό την προϋπόθεση ότι προορίζονται για χρήση κατά τη θαλάσσια ναυσιπλοΐα γ) Συµβάσεις θαλάσσιας µεταφοράς ή συνδυασµένης ή πολυτροπικής µεταφοράς δ) Συµβάσεις µεταφοράς µέσω υδάτων εσωτερικής ναυσιπλοϊας ε) Συµβάσεις χρησιµοποίησης πλοίων, σκαφών και άλλων πλωτών ναυπηγηµάτων για σκοπούς θαλάσσιας ναυσιπλοϊας, και ιδίως συµβάσεις ναύλωσης και χρηµατοοικονοµικής µίσθωσης στ) Συµβάσεις ασφάλισης πλοίων, σκαφών και άλλων πλωτών ναυπηγηµάτων που προορίζονται για ναυσιπλοϊα, καθώς και των φορτίων τους ζ) Υποθήκες και προνόµια επί πλοίων ή σκαφών, καθώς και εµπράγµατες ασφάλειες κάθε είδους επί των πλωτών ναυπηγηµάτων και των φορτίων τους η) Ειδικές διαδικασίες συναφείς µε πλοία, σκάφη, πλωτά ναυπηγήµατα και τα φορτία τους θ) ιαδικασίες ασφαλιστικών µέτρων επί πλοίων, σκαφών και άλλων πλωτών ναυπηγηµάτων, των φορτίων, καυσίµων ή άλλων στοιχείων ενεργητικού που ανήκουν σε πλοία, σκάφη και άλλα πλωτά ναυπηγήµατα, καθώς και αιτήσεις προσωρινής απαγόρευσης εκ µέρους των λιµενικών αρχών του απόπλου των πλοίων που αποτελούν αντικείµενο των εν λόγω διαδικασιών ι) Κοινές ή ατοµικές αβαρίες, συµπεριλαµβανοµένων όσων αφορούν πλωτά ναυπηγήµατα προοριζόµενα για θαλάσσια ναυσιπλοία ια) Επιθαλάσσια αρωγή και βοήθεια ιβ) Συµβάσεις ρυµούλκησης και πλοήγησης ιγ) Ναυαγιαίρεση ιδ) Αστική ευθύνη λόγω ρύπανσης της θάλασσας ή εσωτερικών υδάτων που υπάγονται στη δικαιοδοσία τους 5

ιε) Χρησιµοποίηση, απώλεια, ανεύρεση ή οικειοποίηση αλιευτικού εξοπλισµού ή αλιευτικών δικτύων ή εξοπλισµού για τη συλλογή οστρακοδέρµων, µαλακίων και θαλάσσιας χλωρίδας, αγκύρων, εξοπλισµού πλοίων, όπλων, εφοδίων και άλλων αντικειµένων προοριζοµένων για τη ναυσιπλοία ή την αλιεία, καθώς και ζηµία που προκαλούν ή υφίστανται τα εν λόγω αντικείµενα ιστ) Ζηµία σε πράγµατα δηµοσίου ναυτικού δικαίου ιζ) Κυριότητα και κατοχή ναυαγίου και πραγµάτων που επιπλέουν κατόπιν ναυαγίου ή καταλοίπων που βρίσκονται στο έδαφος ή στο υπέδαφος ή προερχοµένων από ή ευρισκοµένων στα εσωτερικά ύδατα, εφόσον υπάρχει ναυτιλιακό ενδιαφέρον ιη) Λείες ιθ) Γενικά, κάθε θέµα που υπάγεται στο ναυτιλιακό εµπορικό δίκαιο. 6