ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΚΑΙ ΕΚΛΟΓΙΚΗ ΑΠΟΧΗ

ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΚΑΙ ΕΚΛΟΓΙΚΗ ΑΠΟΧΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στο κλασικό έργο του «Αντι-Ντύρινγκ» ο Ένγκελς εξήγησε ότι «το σύγχρονο κράτος, όποια κι αν είναι η µορφή του, είναι κατ' ουσίαν ένας καπιταλιστικός µηχανισµός - το κράτος των καπιταλιστών, η ιδανική ενσάρκωση του συνολικού εθνικού κεφαλαίου". Σχεδόν 4 δεκαετίες αργότερα, η Κοµµουνιστική ιεθνής επανέλαβε στο πρώτο της Συνέδριο ότι οι σοσιαλιστές χιλιάδες φορές «εξέφρασαν την ιδέα που διατυπώθηκε από τον Μαρξ και τον Ένγκελς µε τη µεγαλύτερη επιστηµονική ακρίβεια, ότι δηλαδή η πιο δηµοκρατική αστική δηµοκρατία δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένας µηχανισµός καταστολής της εργατικής τάξης από την αστική τάξη, ένας µηχανισµός καταστολής των εργαζοµένων από µια χούφτα καπιταλιστών». Αναφερόµενη στο τραγικό παράδειγµα της Παρισινής Κοµµούνας, προσέθετε: «Ο Μαρξ ήταν αυτός που αξιολόγησε καλύτερα την ιστορική σηµασία της Κοµµούνας. Στην ανάλυσή του αποκάλυψε την εκµεταλλευτική φύση της αστικής δηµοκρατίας και του αστικού κοινοβουλευτικού συστήµατος υπό τους οποίους οι καταπιεζόµενες τάξεις απολαµβάνουν το δικαίωµα να αποφασίζουν µια φορά στα τόσα χρόνια ποιος εκπρόσωπος των τάξεων των ιδιοκτητών θα εκπροσωπεί και θα καταστέλλει τον λαό στο κοινοβούλιο» 1. Η απόφαση για το ποιοι αστοί πολιτικοί θα ποδοπατούν κάθε φορά τις καταπιεζό- µενες τάξεις αποτελεί την ουσία της αστικής δηµοκρατίας: αυτή είναι η κρυστάλλινη διατύπωση που χρησιµοποιήθηκε από τους επαναστάτες µαρξιστές για να καθορίσουν µια για πάντα την ευτελή πανοπλία των εκλογών, των αιρετών συνελεύσεων του κοινοβουλίου, κάτι το οποίο η αστική τάξη και οι λακέδες της παρουσιάζουν ως το έ- σχατο επίτευγµα του πολιτισµού, ως το τελικό σηµείο ολόκληρης της ιστορίας της ανθρωπότητας που µόνο φανατικοί αντιδραστικοί ή φοβεροί βάρβαροι θα σκεφτό- 1 βλ. «Θέσεις για την αστική δηµοκρατία και τη δικτατορία του προλεταριάτου», οι οποίες υιοθετήθηκαν από το Πρώτο Συνέδριο της Κοµµουνιστικής ιεθνούς. 1

ντουσαν να θέσουν υπό αµφισβήτηση. Πράγµατι, οι αντιπροσωπευτικοί θεσµοί και οι µηχανισµοί της κοινοβουλευτικής δηµοκρατίας δεν είναι τίποτα περισσότερο από γρανάζια του καπιταλιστικού κράτους, τα οποία έχουν συναρµολογηθεί, ενισχυθεί και τελειοποιηθεί επί δεκαετίες από την αστική τάξη για να διατηρήσει την ταξική κυριαρχία της και να υπερασπιστεί τον τρόπο παραγωγής του οποίου είναι ο αντιπρόσωπος. Αρχικώς, µόνο οι αστοί είχαν το νόµιµο δικαίωµα να συµµετέχουν στην πολιτική ζωή και να ψηφίζουν. Μόνο εκείνοι είχαν δικαίωµα ψήφου, µόνο εκείνοι έπαιρναν µέρος στις δραστηριότητες του κοινοβουλίου, το οποίο αποφάσιζε τον τρόπο διακυβέρνησης της χώρας. Ήταν σαφές σε όλους ότι αυτοί οι δηµοκρατικοί θεσµοί και το κράτος ήταν στην αποκλειστική υπηρεσία των κατόχων ιδιοκτησίας και, συνεπώς, ήταν σαφές στους καταπιεζόµενους ότι η µόνη ελπίδα βρίσκεται στην επαναστατική ανατροπή του. Η άρχουσα τάξη σύντοµα πείστηκε ότι αυτή η κατάσταση ήταν πολύ επικίνδυνη. Σιγά-σιγά, και όχι χωρίς ενδοιασµούς, η αστική τάξη επέκτεινε τα πολιτικά δικαιώµατα εν γένει και ιδίως το δικαίωµα ψήφου σε ευρύτερα τµήµατα, στη µικροαστική τάξη -η οποία χρησίµευσε ως τάξη που χρησίµευε ως παράγοντας ισορροπίας του συστήµατος- και, τελικά, στις «επικίνδυνες τάξεις», στους ίδιους τους προλετάριους. Μπόρεσε να το κάνει αυτό ακόµη πιο εύκολα, όταν, ταυτόχρονα, επεκτάθηκε σε όλους τους πολίτες η δυνατότητα να συµµετέχουν στην εκλογή των διαφόρων οργάνων εκπροσώπησης και η πραγµατική δύναµη ξέφυγε από τα όργανα αυτά και άρχισε να συγκεντρώνεται όλο και περισσότερο σε περιορισµένους τοµείς του κρατικού µηχανισµού που συνδέονταν µε τα δίκτυα των πιο ισχυρών καπιταλιστικών συµφερόντων. Η εξέλιξη αυτή έχει φθάσει στο απόγειό της. Στη Γαλλία, από το 1945 οι γυναίκες απέκτησαν δικαίωµα ψήφου. Από το 1980 προστέθηκαν και οι νέοι άνω των 18 ετών (οι οποίοι στο παρελθόν είχαν το δικαίωµα συγνώµη, την υποχρέωση - να καταπυροβοληθούν υπερασπιζόµενοι την πατρίδα και την ασφάλεια της αστικής τάξης, αλλά όχι να πάρουν µέρος στην ιερή ψηφοφορία για την ανάδειξη του κοινοβουλίου). Ίσως αύριο να είναι η σειρά των αλλοδαπών εργατών που συχνά υπόκεινται σε συνθήκες δουλείας, αντιµετωπίζονται σαν αντικείµενα, υπόκεινται στην πιο ελεεινή εργασία και στην πιο αδίστακτη εκµετάλλευση, αλλά εξακολουθούν να θεωρούνται πολιτικώς κατώτεροι. Αυτή η κατάσταση πολιτικής κατωτερότητας, που είχε και εξακολουθεί να έχει σηµαντική βαρύτητα σε ένα τοµέα του εργατικού πληθυσµού, πρέπει να καταπολεµηθεί χωρίς δισταγµό από τους συνειδητοποιηµένους προλετάριους, γιατί αν 2

ένα τµήµα της εργατικής τάξης υπόκειται σε µια ειδική και συγκεκριµένη αστική καταπίεση, αποδυναµώνεται ολόκληρη η τάξη. Η πάλη για ίσα δικαιώµατα, για ισότητα ενώπιον του αστικού δικαίου αποτελεί, υπό αυτή την έννοια, ένα στοιχειώδες προλεταριακό αίτηµα. Θα µπορούσε, όµως, κανείς να πιστέψει ότι αυτά τα δικαιώµατα και αυτή η αστική νοµιµότητα, τα οποία είναι µόνο µια κωδικοποίηση της καπιταλιστικής κυριαρχίας, είναι δυνατόν να βοηθήσουν να τερµατιστεί αυτή η κυριαρχία; Ποιος θα µπορούσε να πιστεύει στα σοβαρά -ιδίως µετά την εµπειρία της εναλλαγής των κοινοβουλευτικών πλειοψηφιών και των κυβερνήσεων της εξιάς και της Αριστεράς, οι οποίες ακολούθησαν βασικά την ίδια αστική πολιτική- ότι το κοινοβούλιο και οι θεσµοί αντιπροσώπευσης είναι πραγµατικά η έκφραση της λαϊκής κυριαρχίας, ότι ο κοινοβουλευτικός και ο εκλογικός δρόµος είναι πραγµατικά ο δρόµος για τη χειραφέτηση; Αν το προλεταριάτο θέλει να αντισταθεί στην εκµετάλλευση, δεν έχει άλλη πραγ- µατική επιλογή από το να γυρίσει την πλάτη του στο δηµοκρατικό δρόµο για να ξαναβρεί τα ταξικά του όπλα, να αναλάβει εκ νέου τον απροκάλυπτο αντικαπιταλιστικό αγώνα. Αν θέλει να απελευθερωθεί από τη µισθωτή δουλεία, θα πρέπει να καταργήσει τον καπιταλισµό και να ανατρέψει το καπιταλιστικό κράτος, να καταστρέψει όλα τα θεσµικά του όργανα, ακόµα και τα πιο δηµοκρατικά, και να εγκαθιδρύσει τη δική του ταξική εξουσία, τη δικτατορία του προλεταριάτου, που αυτή µονάχα µπορεί να πραγµατοποιήσει το βαρύ καθήκον του οικονοµικού και κοινωνικού µετασχηµατισµού. Η θέση αυτή διακρίνει τους επαναστάτες, τους κοµµουνιστές, από τους ρεφορ- µιστές αντιπάλους της επανάστασης, οι οποίοι δολίως διατείνονται ότι ο καπιταλισµός µπορεί να τροποποιηθεί και να µετασχηµατιστεί διαµέσου των δηµοκρατικών θεσµών. Η θέση αυτή διέκρινε τη νέα ιεθνή που συστάθηκε σε αντίθεση µε την ε- παίσχυντη προδοσία της εύτερης ιεθνούς, η οποία πέρασε σύσσωµη στο στρατόπεδο της αστικής τάξης όταν ξέσπασε ο Α Παγκόσµιος Πόλεµος, ύστερα από χρόνια ρεφορµιστικής πρακτικής στην οποία ο κοινοβουλευτικός κρετινισµός (ο οποίος είχε ήδη καταγγελθεί από τον Μαρξ ως απειλητικός κίνδυνος) τελικά παγίδευσε µε επιτυχία το εργατικό κίνηµα. Αν και όλοι, µέσα στη νεοσύστατη Κοµµουνιστική ιεθνή, συµφωνούσαν µε την καταδίκη της ρεφορµιστικής, δηµοκρατικής, εκλογικής και κοινοβουλευτικής οδού, ένα ερώτηµα τακτικής παρέµεινε άλυτο: τι στάση πρέπει αυτή να υιοθετήσει επί του πρακτέου σε σχέση µε τους δηµοκρατικούς θεσµούς αντιπροσώπευσης και µε το ε- κλογικό σύστηµα, δεδοµένης της επιρροής τους πάνω στις µάζες; Αυτό το ερώτηµα 3

το οποίο δεν ανακύπτει σήµερα, δυστυχώς, επί του πρακτέου -αλλά θα ανακύψει εκ νέου στο µέλλον - αποτέλεσε το θέµα µιας ιστορικής συζήτησης, που ίσως οι συµµετέχοντες δεν είχαν αντιληφθεί όλη την σηµασία του. Ενενήντα χρόνια αργότερα, και ενώ µοιραίες δηµοκρατικές αυταπάτες συνεχίσουν να ανθούν, µε το βρωµερό πτώµα της εκλογικής διαδικασίας να βρίσκεται ακόµα στο προσκήνιο -µε την πολύτιµη βοήθεια των λεγόµενων επαναστατών- η σηµασία αυτής της συζήτησης και των διδαγµάτων για τη δραστηριότητα του µελλοντικού κοµµουνιστικού κινήµατος δεν µπορεί να αµφισβητηθεί. Ο ΑΠΟΧΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ Όταν συζητήθηκε το θέµα ως προς το αν θα χρησιµοποιηθεί το κοινοβούλιο για την καταπολέµηση του κοινοβουλευτισµού, στο πλαίσιο της Κοµµουνιστικής ιεθνούς το 1920, το ρεύµα µας, η Ιταλική Κοµµουνιστική Αριστερά, αγωνίστηκε για την υιοθέτηση της τακτικής της αποχής σε χώρες µε µακρά δηµοκρατική παράδοση, σε αντίθεση µε την τακτική του «επαναστατικού κοινοβουλευτισµού» που υποστηρίχθηκε από τους Μπολσεβίκους. Όµως, οι εκπρόσωποι της καθεµίας από τις δύο λύσεις παρέµειναν ενωµένοι στο πεδίο των αρχών, που εκφράστηκαν σε µια σταθερή κοινή πλατφόρµα. Και οι δύο απέκλεισαν, όχι µόνο τη δυνατότητα, που υποστηρίχθηκε από τους ρεφορµιστές, της µετάβασης στον σοσιαλισµό µε κοινοβουλευτικά µέσα, αλλά και όλες τις προοπτικές που προέβαλε η αντιµαρξιστική «άκρα Αριστερά», δηλαδή τον εκδη- µοκρατισµό των αστικών θεσµών ως εφαλτήριο για την προλεταριακή επανάσταση, ενδιάµεσα στάδια ανάµεσα στη δικτατορία της αστικής τάξης και στη δικτατορία του προλεταριάτου, τον σχηµατισµό κυβερνήσεων στο πλαίσιο του αστικού κράτους, σύµφυρµα από κοινοβουλευτικούς θεσµούς και όργανα της προλεταριακής εξουσίας. Και οι δύο διακήρυξαν ότι το µοναδικό και αναγκαίο µέσο για την προλεταριακή χειραφέτηση είναι η βίαιη επανάσταση, η καταστροφή του αστικού κράτους (και, ε- ποµένως, του κοινοβουλευτισµού), η δικτατορία του προλεταριάτου µε επικεφαλής το επαναστατικό κοµµουνιστικό κόµµα, η χρήση ισχύος κατά της πρώην άρχουσας τάξης µέσα τα οποία σηµατοδοτούν το τέλος κάθε «δηµοκρατίας». 4

Η συζήτηση µεταξύ των µπολσεβίκων και του ρεύµατός µας δεν αφορούσε ζητή- µατα αρχής, τα οποία όλα τα ρεύµατα και τα κόµµατα που σήµερα ισχυρίζονται ότι είναι µαρξιστικά έχουν αποκηρύξει. Επρόκειτο για ένα ζήτηµα τακτικής που ήταν σχετικά ήσσονος σηµασίας σε σύγκριση µε αυτές τις αρχές: στο πλαίσιο του κοµµουνιστικού αγώνα, ο οποίος είναι τόσο αντιδηµοκρατικός όσο και αντικοινοβουλευτικός, θα πρέπει να χρησιµοποιήσουµε το «βήµα του κοινοβουλίου», «δεδοµένου ότι δεν έχουµε τη δύναµη να το καταστρέψουµε», για να κινητοποιήσουµε τις µάζες ενάντια στην αστική τάξη και το πολιτικό της σύστηµα; Το εύτερο Συνέδριο της Κοµµουνιστικής ιεθνούς υιοθέτησε τις «Θέσεις» του «επαναστατικού κοινοβουλευτισµού» που παρουσιάστηκαν από τους Μπολσεβίκους. Απορρίπτοντας την προοπτική της κατάκτησης του κοινοβουλίου, αυτές οι «Θέσεις» υποστήριξαν ότι το Κοµµουνιστικό Κόµµα πρέπει να συµµετέχει σ' αυτό ώστε να το καταστρέψει εκ των ένδον. Η οδηγία αυτή -την οποία όλες οι ακροαριστερές οµάδες, όντας βυθισµένες στην ψηφοθηρία, έχουν πλέον ξεχάσει- συνοδεύτηκε από µια σειρά δρακόντειων προϋποθέσεων: Πρώτον, το επίκεντρο της κοµµουνιστικής δραστηριότητας δεν θα πρέπει οπωσδήποτε να είναι η εκλογική και κοινοβουλευτική δραστηριότητα, µιας και το κοινοβούλιο στις ανεπτυγµένες καπιταλιστικές χώρες έχει µετατραπεί οριστικά σε όργανο ψεύδους και εξαπάτησης του προλεταριάτου. Τα βασικά στοιχεία της κοµµουνιστικής δράσης πρέπει να ασκούνται εκτός κοινοβουλίου, µέσα στη δράση των µαζών και υπό την ηγεσία του κόµµατος, µε στόχο την εξέγερση και τον εµφύλιο πόλεµο. Κατά συνέπεια, η εκλογική και κοινοβουλευτική δραστηριότητα πρέπει να υποτάσσεται αυστηρά στην προετοιµασία της επαναστατικής πάλης της οποίας είναι µόνο επικουρικό και συνοδευτικό µέσο. Οι «Θέσεις» άλλωστε δεν έθεσαν ως απόλυτο κανόνα τη συµµετοχή στις εκλογές και το κοινοβούλιο. Αντιθέτως, υποστήριζαν την ανάγκη να µποϊκοταριστούν σε ορισµένες σαφώς καθορισµένες συνθήκες επαναστατικής ριζοσπαστικοποίησης: οι Μπολσεβίκοι το είχαν κάνει αυτό αρκετές φορές, αρχής γενοµένης το 1905 µε το µποϊκοτάζ της πρώτης ούµας που εκχωρήθηκε από τον Τσάρο, µε την αποχώρηση από το κοινοβούλιο του Κερένσκι το 1917 και µε τη διάλυση της Συντακτικής Συνέλευσης τον Ιανουάριο του 1919, την ηµέρα της σύγκλησής της. Τέλος, οι Μπολσεβίκοι έθεσαν ως προϋπόθεση για την εφαρµογή του «επαναστατικού κοινοβουλευτισµού» την ύπαρξη γνήσιων κοµµουνιστικών κοµµάτων που έ- χουν διασπαστεί εντελώς από όλες τις ρεφορµιστικές ή κεντριστικές τάσεις («επανα- 5

στάτες στα λόγια, µεταρρυθµιστές στην πράξη»), τις οποίες δεν θεωρούσαν ως «τάσεις του εργατικού κινήµατος» αλλά ως εκπροσώπους του ταξικού εχθρού. Αυτός ήταν ο επαναστατικός κοινοβουλευτισµός του Λένιν: δεν είχε τίποτα κοινό µε την πρακτική των υποτιθέµενων οπαδών της άκρας Αριστεράς, που θέτουν τη συµµετοχή στις εκλογές ως άξονα της δραστηριότητάς τους και προς την οποία αναλώνουν το µεγαλύτερο µέρος των ενεργειών και των πόρων τους. Οι οποίοι, αντί να αξιοποιούν την ευκαιρία να διαδίδουν επαναστατικές αρχές, κάνουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να αποτρέψουν τη ρήξη του προλεταριάτου µε τον ρεφορµισµό. Και οι οποίοι βλέπουν στη συµµετοχή στην εκλογική µασκαράτα τον τρόπο για την οικοδόµηση ενός προλεταριακού κόµµατος από την οπορτουνιστική συγχώνευση ετερογενών ρευµάτων. Κατά την παρουσίαση των επιχειρηµάτων τους στο Συνέδριο της ιεθνούς, οι Μπολσεβίκοι ασχολήθηκαν ιδιαίτερα µε την καταπολέµηση των «παιδιάστικων» θέσεων αναρχοσυνδικαλιστικού ή ακροαριστερού τύπου που εµπόδιζαν την ανάπτυξη των νεαρών δυτικών κοµµουνιστικών κοµµάτων. Όµως, παρά την πλήρη ορθότητα των αρχών επί των οποίων στηρίχθηκαν και παρ' όλες τις προϋποθέσεις για την ε- φαρµογή τους, αυτά τα επιχειρήµατα ήταν πολύ ανεπαρκή για τις χώρες που είχαν παλιές δηµοκρατικές παραδόσεις, όπου η αστική τάξη είχε καταφέρει να παρασύρει το προλεταριάτο στο εκλογικό και κοινοβουλευτικό αδιέξοδο, όταν το ζήτηµα ήταν ακριβώς η εγκατάλειψή του. Οι Μπολσεβίκοι, οι οποίοι ήταν εξοικειωµένοι µε σκληρή παράνοµη δραστηριότητα µέσα σε µια κατάσταση της διττής επανάστασης (δηλαδή µια επανάσταση η οποία ήταν όχι µόνο αντικαπιταλιστική, αλλά και αντιφεουδαρχική, και η οποία, ως εκ τούτου, ήταν µια κατάσταση όπου οι δηµοκρατικές διεκδικήσεις είχαν ακόµα ένα επαναστατικό περιεχόµενο) αγωνίστηκαν για να κατανοήσουν την έκταση των κινδύνων του δηµοκρατικού οπίου για την ταξική πάλη στις αναπτυγµένες καπιταλιστικές χώρες και τις δυσκολίες που είχε το προλεταριάτο για να αποτοξινωθεί από αυτό. Η Κοµµουνιστική Αριστερά δεν αρνήθηκε ότι ο επαναστατικός κοινοβουλευτισµός των Μπολσεβίκων ήταν δικαιολογηµένος σε χώρες όπου η αστική επανάσταση δεν είχε ακόµα πραγµατοποιηθεί (όπως στην τσαρική Ρωσία, στις αποικίες ή στις καθυστερηµένες χώρες): σε αυτές τις χώρες η δηµοκρατία, που σηµατοδοτεί το τέλος των παλιών φεουδαρχικών δοµών, ήταν ένας αστικός επαναστατικός στόχος, ο οποίος, για να επιτευχθεί, απαιτείτο ένοπλη πάλη και το προλεταριάτο έπρεπε να τον υποστηρίξει. Η τακτική του επαναστατικού κοινοβουλευτισµού θα µπορούσε επίσης να αποβεί 6

χρήσιµη για χώρες µε νεαρό καπιταλισµό, όταν το κοινοβούλιο ήταν ακόµη το κέντρο της εξουσίας και, εν µέρει, µια αρένα της πάλης των τάξεων. Η συµµετοχή στις εκλογές και στο κοινοβούλιο ήταν ένα µέσο προπαγάνδας και ζύµωσης για την απόσπαση των προλετάριων από την επιρροή των αριστερών αστικών κοµµάτων, σε αντίθεση µε τις απολίτικες αναρχικές θέσεις, ακόµη και υπό τον κίνδυνο ο οποίος είχε καταγγελθεί από τον Μαρξ - του να εκπέσει κανείς σε «κοινοβουλευτικό κρετινισµό», δηλαδή να δίνει πολύ µεγάλη σηµασία στην κοινοβουλευτική δραστηριότητα. Από την άλλη µεριά, η νέα φάση που άνοιξε από τον πρώτο παγκόσµιο πόλεµο α- παιτούσε όλες οι ενέργειες του κόµµατος και της εργατικής τάξης να αφιερώνονται στην άµεση προετοιµασία της προλεταριακής επανάστασης. Μια πολύ πιο αυστηρή τακτική ήταν απαραίτητη σε όλες τις µεγάλες καπιταλιστικές χώρες, όπου το κοινοβούλιο και οι δηµοκρατικοί θεσµοί δεν ήταν τίποτα άλλο παρά ένα αντεπαναστατικό όπλο έµµεσης άµυνας κατά της προλεταριακής πάλης, µια ισχυρή τροχοπέδη για την επέκταση της επερχόµενης επανάστασης από τη Ρωσία. Ύστερα από δεκαετίες ελεκτοραλισµού 2 και κοινοβουλευτικού ρεφορµισµού, η αυστηρή επιλογή των επαναστατικών µειοψηφιών ήταν αδύνατη χωρίς την πλήρη ρήξη µε την αδράνεια και τους διαταξικούς συµβιβασµούς της αστικής δηµοκρατίας καθώς επίσης και µε την ελεκτοραλιστική και την κοινοβουλευτική πρακτική, η ο- ποία αποτελεί το πεδίο ενάσκησής της. Αν ήταν απαραίτητο να εµβολιαστεί το νεαρό Κοµµουνιστικό Κόµµα κατά της «παιδικής αρρώστιας» του αριστερισµού, ήταν ακό- µη σηµαντικότερο να εµβολιαστεί ή να απαλλαγεί από τα ψευδοεπαναστατικά ρεύµατα τα οποία, ενώ αναγκάστηκαν να βγάζουν µεγαλόστοµες επαναστατικές οµιλίες λόγω της ριζοσπαστικοποίησης της εργατικής τάξης, στην πραγµατικότητα παρέµειναν σταθερά δέσµια της σοσιαλδηµοκρατικής ρεφορµιστικής πρακτικής. Ωστόσο, η τακτική του «επαναστατικού κοινοβουλευτισµού» καθιστούσε ακόµα δυσκολότερη τη ρήξη µε τον κεντρισµό, αυτόν τον κρυφό ρεφορµισµό. Και το κυριότερο, µε την αφιέρωση ενός µέρους των ενεργειών των νεαρών κοµµουνιστικών κοµ- µάτων στην εκλογική δραστηριότητα, κινδύνευε να παρεµποδιστεί η δραστηριότητά τους στο εξωκοινοβουλευτικό πεδίο και η προετοιµασία τους για τα καθήκοντα της κορυφαίας επαναστατικής δραστηριότητας. Αυτός ο κίνδυνος ήταν ιδιαίτερα µεγάλος ως προς το ότι αυτά τα κοµµουνιστικά κόµµατα δεν µπορούσαν να βασιστούν, όπως 2 Ελεκτοραλισµός (electoralism) είναι η υπαγωγή της πολιτικής δραστηριότητας στην εκλογική αναµέτρηση ως ο σηµαντικότερος απώτερος στόχος ενός κόµµατος. (Σ.τ.Μ.) 7

οι Μπολσεβίκοι, σε µια παράδοση επαναστατικής πάλης και παράνοµης δράσης, αλλά έπρεπε να αποκοπούν από µια βαριά ρεφορµιστική παράδοση που υπήρχε µέσα στα κόµµατα της εύτερης ιεθνούς της αµιγώς νόµιµης και κοινοβουλευτικής δραστηριότητας. Η ανάγκη να εξηγηθεί καθαρά και ανυποχώρητα στο προλεταριάτο της ύσης, που είναι φυλακισµένο στο παραλυτικό δίκτυο των δηµοκρατικών θεσµών και διαποτισµένο µε ειρηνιστικές αυταπάτες, την πρακτική αδυναµία να επιτευχθεί η ανατροπή του καπιταλισµού µέσα από εκλογικές, κοινοβουλευτικές και ειρηνικές µεθόδους, δεδοµένου ότι τα κοµµουνιστικά κόµµατα δεν κάνουν χρήση αυτών των µεθόδων, έστω και περιστασιακά και «τακτικά», αλλά επικεντρώνουν όλες τις προσπάθειες προπαγάνδας και ζύµωσης στην επαναστατική ταξική πάλη, καλώντας τους εργάτες να στραφούν µακριά από την εκλογική εκτροπή. Έτσι, η αποχή της Κοµµουνιστικής Αριστεράς δεν είχε τίποτα κοινό µε τη µεταφυσική στάση των «παιδιάστικων» ρευµάτων. Το ρεύµα µας δεν αρνείται τη µη χρησιµοποίηση του κοινοβουλίου για ηθικούς λόγους (δηλ. επειδή «αρνείται να συµβιβαστεί», επειδή φοβάται «να λερώσει τα χέρια του», επειδή «αρνείται από θέση αρχής» τη χρήση νόµιµων µέσων πάλης), από πολιτική αδιαφορία ή από το φόβο των «αρχηγών» για τους οποίους το κοινοβούλιο είναι το πεδίο δράσης. Οι λόγοι οφείλονται στις απαιτήσεις της επαναστατικής προετοιµασίας στο πλαίσιο µιας συγκεκριµένης ιστορικής και υλιστικής ανάλυσης. Το 1920 το ζήτηµα θα µπορούσε ακόµα να συζητηθεί. Έκτοτε η ιστορία έχει δείξει ότι η κριτική που έγινε από την Κοµµουνιστική Αριστερά ήταν δικαιολογηµένη. Από τον επαναστατικό κοινοβουλευτισµό, νοούµενο ως ένα απλό επαναστατικό βήµα, η χρήση του κοινοβουλίου αυξήθηκε ανεπαίσθητα ως προς τη διεξαγωγή της επανάστασης, µετά η χρησιµοποίησή του δικαιολογήθηκε για την υπεράσπιση του αστικού κράτους ενάντια στο φασισµό, και, εν τέλει, φθάσαµε στην «εκ νέου αποτίµηση του ρόλου του κοινοβουλίου» σε αυτό το κράτος! Φυσικά, ο εκφυλισµός του κοµµουνιστικού κινήµατος και της ιεθνούς καθορίστηκε από ένα σύνολο παραγόντων πολύ ευρύτερων από την απλή στάση απέναντι στο εκλογικό ζήτηµα. Αν αυτός ο εκφυλισµός έγινε δυνατός αυτό οφείλεται στο ότι, κατά πρώτο λόγο, η διαδικασία του σχηµατισµού των κοµµουνιστικών κοµµάτων έγινε µε τον χειρότερο δυνατό τρόπο, δηλαδή όχι διαµέσου της αυστηρής επιλογής αλλά διαµέσου της προσχώρησης σε αυτά τα κόµµατα ολόκληρων πτερύγων 8

των παλαιών ρεφορµιστικών κοµµάτων οι οποίες τα αποδυνάµωσαν εξαρχής, ε- µποδίζοντας τη ρήξη µε τις σοσιαλδηµοκρατικές πρακτικές. Το γεγονός ότι η αποχή από τις εκλογές, η «δοκιµή» της ρήξης µε τον ρεφορµισµό δεν εφαρµόστηκε, αναµφίβολα συνέβαλε σε αυτή την αποδυνάµωση. Αλλά κάποιος µπορεί να µας πει ότι η κατάσταση είναι διαφορετική από εκείνη υπήρχε τη δεκαετία του 20. Προφανώς! Αλλά σε τι διαφέρει; εν υπάρχει πια επαναστατική ιεθνής. Οι αρχές της βίαιης επανάστασης και της δικτατορίας του προλεταριάτου έχουν εγκαταλειφθεί και λησµονηθεί. Η εργατική τάξη έχει µολυνθεί µέχρι το µεδούλι από τη δηµοκρατία και τον λεγκαλισµό 3. Ακόµα και ο καθηµερινός αγώνας για την υπεράσπιση επιβίωσης από τις συνέπειες της καπιταλιστικής εκµετάλλευσης έχει επανειληµµένα τορπιλιστεί από τις εκκλήσεις για «διάλογο» και «ταξική συνεργασία». Έτσι, αν η σηµερινή κατάσταση είναι διαφορετική αυτό καθιστά ακόµη πιο επιτακτική την ανάγκη της ρήξης µε τις µεθόδους και τις πρακτικές της αντιπροσωπευτικής και κοινοβουλευτικής δηµοκρατίας. Η ανάγκη για αυτή την πλήρη ρήξη είναι άρρηκτα συνδεδεµένη µε τον τερµατισµό κάθε κοινωνικής ειρήνης, κάθε ταξικής συνεργασίας, κάθε αλληλεγγύης µε το έθνος. Εκείνοι που διατείνονται ότι καλούν το προλεταριάτο στην πάλη των τάξεων και µαζί στην εκλογική µασκαράτα, εκείνοι που µιλούν για επανάσταση και, την ίδια ώρα, το καλούν να ψηφίσει µια αριστερή κυβέρνηση ή εναντίον µιας δεξιάς κυβέρνησης απλώς υπονοµεύουν τη βάση για την προαγωγή του προλεταριάτου την οποία ισχυρίζονται ότι θέλουν να προωθήσουν. Αλλά και πάλι οι επικριτές µας µπορεί να αντιτείνουν ότι «η φωνή είναι φωνή βοώντος εν τη ερήµω». Εµείς απαντάµε ως εξής: αυτή η αντίρρηση προέρχεται από προδότες ή µελλοντικούς προδότες. Ο Λένιν νίκησε τον Οκτώβρη του 1917, επειδή τόλµησε να δηλώσει τον Απρίλιο, ύστερα από τέσσερα χρόνια σκληρού αγώνα ενάντια στο ρεύµα, µέσα στην καρδιά του ιµπεριαλιστικού πολέµου: «καλύτερα να είναι κανείς µόνος, όπως ο Λήµπκνεχτ, γιατί αυτό σηµαίνει να είναι µε το επαναστατικό προλεταριάτο» 4. Ασχέτως της απόστασης η οποία, δίχως αµφιβολία, είναι µεγάλη που µας χωρίζει από 3 Λεγκαλισµός (legalism) είναι η πλήρης υποταγή στην αστική νοµιµότητα. (Σ.τ.Μ.) 4 Ο Καρλ Λήµπκνεχτ και ο Ότο Ρύλε ήταν οι µοναδικοί βουλευτές της κοινοβουλευτικής οµάδας του Γερµανικού Σοσιαλδηµοκρατικού Κόµµατος που ψήφισαν κατά των πολεµικών δαπανών όταν εξερράγη ο Α Παγκόσµιος Πόλεµος. (Σ.τ.Μ.) 9

την τελική έκβαση, η προετοιµασία µπορεί να γίνει µόνο µε διεξαγωγή ενός αγώνα ενάντια στις ρεφορµιστικές προοπτικές και πρακτικές, χωρίς ταλάντευση και ενάντια στο ρεύµα, και εποµένως κατά του ελεκτοραλισµού. Όποιος και αν είναι ο συσχετισµός δυνάµεων, το δίληµµα παραµένει: ή εκλογική προετοιµασία ή επαναστατική προετοιµασία. Πηγή: («Proletarian», Νο. 7, Καλοκαίρι 2011) ιεθνές Κοµµουνιστικό Κόµµα www.pcint.org 10