π ΗΒΗ ΣΧΟΑΗ ΑΙΟΙΚΝΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΕΛΕΓΚΤΙΚΗΣ ΘΕΜΑ : ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΟΣ

π ΗΒΗ ΣΧΟΑΗ ΑΙΟΙΚΝΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΕΛΕΓΚΤΙΚΗΣ ΘΕΜΑ : ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΟΣ ΤΣΑΛΑΜΑΝΑΡΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΑΜ 99107 ΕΠΙΒΑ ΕΠΩΝ: ΤΣΙΧΛΗΣ ΑΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΑΛΑΜΑΤΑ 2009 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ 4 1.ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ 5 2. ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ 9 2.1 Σχετική Νομοθεσία 9 2.2 Επ ο π τ ικ ή Α ρ χ ή, Επ ο π τ ε ια τ ω ν Π ισ τ ω τ ικ ό ν Ιδ ρ υ μ ά τ ω ν κ α ι Ειδ ικ ά μ έ τ ρ α ε π ο π τ ε ια ς 12 2.3 Α ν ά κ λ η σ η α δ ε ια ς λ ε ιτ ο υ ρ γ ία ς 13 3. ΔΟΜΗ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ. ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ 17 3.2 Χρηματοπιστωτικοί Ό μιλοι 19 3.3 Εκτίμηση για την μέχρι τώρα πορεία των συγχωνεύσεων - εξαγορών 21 4. ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΙΣΤΩΤΙΚΩΝ ΙΔΡΥΜΑΤΩΝ ΣΕ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ (ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008) 24 4.1 ΠΙΣΤΩΤΙΚΑ ΙΔΡΥΜΑΤΑ ΠΟΥ ΥΠΑΓΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΤΗΣ ΕΝΙΑΙΑΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ (ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΔΙΑΒΑΤΗΡΙΟ) το υ Ν. 3601/2007 (ΟΔΗΓΙΑ 2006/48/ΕΚ) 24 4.1.1 Π ισ τ ω τ ικ ά Ιδ ρ ύ μ α τ α μ ε έδρα τ η ν Ελ λ α δ α 24 4.1.2 Υποκαταστήματα πιστωτικόν ιδρωμ ατων με έδρα σε χωρά εκτός της Ευρωπαϊκής Έ νωσης 27 4.2 ΠΙΣΤΩΤΙΚΑ ΙΔΡΥΜΑΤΑ ΠΟΥ ΔΕΝ ΥΠΑΓΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΤΗΣ ΕΝΙΑΙΑΣ ΑΔΕΙΑΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ (ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΔΙΑΒΑΤΗΡΙΟ) ΤΟΥ Ν. 3601/2007 (ΟΔΗΓΙΑ 2006/48/ΕΚ) 29 4.2.1 ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ ΠΙΣΤΩΤΙΚΩΝ ΙΔΡΥΜΑΤΩΝ ΜΕ ΕΔΡΑ ΣΕ ΧΩΡΑ ΕΚΤΟΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΈΝΩΣΗΣ 29 4.2.2 ΠΙΣΤΩΤΙΚΑ ΙΔΡΥΜΑΤΑ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΕΞΑΙΡΕΘΕΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ Ν. 3 6 0 1 /2 0 0 7 Ν. 3 6 0 1 /2 0 0 7 29 5.ΊΔΡΥΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΠΙΣΤΩΤΙΚΩΝ ΙΔΡΥΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 30 5.1Ίδρυςη Ελληνικών Πιστωτικών Ιδρυμάτων 30 5.2 Συγχώνευση Πιστωτικών Ιδρυμάτων 33 5.3 ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΠΙΣΤΩΤΙΚΩΝ ΙΔΡΥΜΑΤΩΝ 35 5.4'ΙΔΡΥΣΗ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΠΙΣΤΩΤΙΚΩΝ ΙΔΡΥΜΑΤΩΝ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ 39 2

5.5 Ειδικές Συμμέτοχες πιστωτικόν ιδρυμάτων σε άλλες επιχειρήσεις του χρηματοπιστωτικού τομέα 40 5.6 Ειδικές συμμέτοχες σε επιχειρήσεις του χρηματοπιστωτικού τομέα 43 5.7 ΕΠΟΠΤΕΙΑ ΤΩΝ ΠΙΣΤΩΤΙΚΩΝ ΙΔΡΥΜΑΤΩΝ 46 5.8 Ειδικά μέτρα εποπτειας - Ανάκληση αδειας λειτουργίας Πιστωτικού Ιδρύματος 47 6. ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ 50 6.1 Το ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΙ Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΩΝ ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΩΝ ΠΡΟΣΔΟΚΙΩΝ 50 6.2 ΤΑ ΚΕΡΔΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ 51 6.3 Το επίπεδο Ανταγωνισμού του Ελληνικού Τραπεζικού Συστήματος 53 6.4 Οι ΜΕΘΟΔΟΙ BRESNAHAN LAU KAI PANZAR - ROSSE 56 6.4.1 Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥΣ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ 57 6.5 Εν η μ έ ρ ω σ η τ ω ν Συ ν α λ λ α σ σ ό μ ε ν ω ν μ ε τ α Π ισ τ ω τ ικ ά Ιδ ρ ύ μ α τ α 58 6.6 Εξελίξεις και Προοπτικές 58 ΕΠΙΛΟΓΟΣ 61 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 62 3

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Κατά την διάρκεια της ελληνικής τραπεζικής ιστορίας, το ελληνικό τραπεζικό σύστημα υπέστη σταδιακά ένα ριζικό μετασχηματισμό. Οι εξελίξεις που δρομολογήθηκαν από τα μέσα της δεκαετίας του 1980 και κορυφώθηκαν στα τέλη της δεκαετίας του 1990, υπήρξαν το συνδυαστικό αποτέλεσμα της προσαρμογής της χώρας μας στις συνθήκες λειτουργιάς του ενιαίου χρηματοπιστωτικού χώρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς και την προετοιμασία για την ένταξη της στην ευρωζώνη. Οι ελληνικές τράπεζες ανταποκρίθηκαν στην πρόκληση της απελευθέρωσης, η οποία είχε ως αποτέλεσμα μια σειρά εξαγορών και συγχωνεύσεων ώστε να δημιουργηθούν ισχυροί τραπεζικοί όμιλοι, οι όποιοι λειτουργούν πλέον με όρους οικονομίας της αγοράς. Αυτό έχει βεβαία ως αποτέλεσμα την ανάγκη να εποπτεύονται τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και να υπόκεινται σε ένα αυστηρό θεσμικό πλαίσιο το οποίο θα εξασφαλίζει την φερεγγυότητα και την σταθερότητα του τραπεζικού συστήματος, την διαφάνεια και την διασφάλιση της αποτελεσματικότητας των πληρωμών και συναλλαγών, την προστασία των καταναλωτών χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, καθώς και η πρόληψη και καταστολή των οικονομικών εγκλημάτων στο τραπεζικό σύστημα. Με την παρούσα εργασία παρουσιάζουμε το θεσμικό πλαίσιο το οποίο υπόκεινται το ελληνικό τραπεζικό σύστημα. 4

1.Ιστορική Αναδρομή Η Ιονική Τράπεζα αποτελεί την παλαιότερη στην Ελλάδα. Η Ίδρυση της Ιονικής Τράπεζας στην Κέρκυρα, αποτελεί μια σημαντική στιγμή για την νεώτερη οικονομική, και όχι μόνο, ιστορία της Ελλάδος. Το 1839, με ένα «διάταγμα της διαπρεπούς Γερουσίας της Κοινοπολιτείας των Ιονίων Νήσων» ιδρύθηκε η «Ιονική Κρατική Τράπεζα Limited», η οποία αργότερα μετονομάστηκε σε Ιονική Τράπεζα, με στόχο να χρηματοδοτήσει το εμπόριο μεταξύ Επτανήσων και Μεγάλης Βρετανίας. Η Τράπεζα συνέχισε τη δραστηριότητά της και μετά την Ένωση των Επτανήσων με την Ελλάδα, το 1864, με υποκαταστήματα σε όλη τη Χώρα και στο εξωτερικό. Το 1841 ιδρύθηκε Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος η οποία ασκούσε και λειτουργίες κεντρικής τράπεζας και ήταν η βασική εμπορική τράπεζα της χώρας, και βαθμιαία είχε αποκτήσει μονοπώλιο επί του εκδοτικού προνομίου. Το 1886 ο Γρηγόρης Εμπεδοκλής προχωρεί στην ίδρυση του Τραπεζικού Γραφείου "Γρ. Εμπεδοκλής" (σημερινής Εμπορικής Τράπεζας). Το 1927, βάσει ενός Παραρτήματος του Πρωτοκόλλου της Γενεύης της 15ης Σεπτεμβρίου, λίγα χρόνια μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και τη Μικρασιατική Καταστροφή Ιδρύθηκε Η Τράπεζα της Ελλάδος και είναι η κεντρική εκδοτική τράπεζα της χώρας η οποία άρχισε να λειτουργεί στις 15 Μαΐου 1928. Η πρόταση για τη δημιουργία κεντρικής τράπεζας έγινε από την Κοινωνία των Εθνών προκειμένου να στηριχθούν οι προσπάθειες της ελληνικής Κυβέρνησης να ξεπεραστούν τα σοβαρά οικονομικά και δημοσιονομικά προβλήματα της εποχής. Σύμφωνα με την Κοινωνία των Εθνών, στην Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος υπήρχε ασυμβίβαστο για την άσκηση δημόσιας εξουσίας, όπως η έκδοση του χαρτονομίσματος, παράλληλα με τη δραστηριότητα εμπορικής τράπεζας. 5

Με την ίδρυση της νέας τράπεζας, της μεταβιβάστηκαν στοιχεία ενεργητικού (κυρίως χρυσός και ομόλογα του Δημοσίου) και παθητικού (το εκδοθέν χαρτονόμισμα και ιδίως οι καταθέσεις του Δημοσίου) από την Εθνική Τράπεζα. Η Τράπεζα της Ελλάδος άρχισε τη λειτουργία της τον Μάιο του 1928 με προσωπικό 500 ατόμων. Στη συνέχεια η Τράπεζα άνοιξε έναν αριθμό πρακτορείων και υποκαταστημάτων κυρίως για την τροφοδότηση των τοπικών αγορών σε χαρτονόμισμα και για τη διενέργεια πληρωμών ή/και εισπράξεων για λογαριασμό του Δημοσίου. Στις 4 Απριλίου 1938 η έδρα της Τράπεζας μεταφέρθηκε στη σημερινή της θέση. Το Πρωτόκολλο της Γενεύης καθόρισε, επίσης, το περιεχόμενο της δραχμής σε χρυσό και όρισε ότι η δραχμή θα ακολουθούσε τον Κανόνα Χρυσού-Συναλλάγματος. Σύμφωνα μάλιστα με το Άρθρο 4 του αρχικού Καταστατικού της Τράπεζας της Ελλάδος "κύριον καθήκον της Τραπέζης είναι η εςασφάλισις της σταθερότητος της εις χρυσόν αξίας των -γραμματίων αυτής. Προς τον σκοπόν τούτον θα ρυθμίζη, εντός των ορίων του Καταστατικού αυτής, την κυκλοφορίαν και την πίστιν εν Ελλάδι Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, ο Διοικητής της Τράπεζας ακολούθησε την Ελληνική Κυβέρνηση στην εξορία. Το απόθεμα σε χρυσό της Τράπεζας μεταφέρθηκε πρώτα στη Νότια Αφρική και ύστερα στο Λονδίνο. Μετά το τέλος του Πολέμου, η οικονομία εν γένει και ιδιαίτερα το χρηματοπιστωτικό σύστημα βρίσκονταν σε έντονα αποδιοργανωμένη κατάσταση. Το 1945 το κόστος ζωής εικοσαπλασιάστηκε ενώ η βιομηχανική παραγωγή βρισκόταν στο ένα τρίτο του προπολεμικού της επιπέδου και οι τραπεζικές καταθέσεις στο ένα τριακοστό του επιπέδου που καταγραφόταν το 1939. Η κατάσταση αυτή, υπό τις συνθήκες κρίσης της εποχής, κρίθηκε ότι απαιτούσε στενή συνεργασία μεταξύ της Κεντρικής Τράπεζας και των Κυβερνήσεων. Τη συνεργασία αυτή θεσμοποίησε η δημιουργία, το 1946, της Νομισματικής Επιτροπής. 6

Η Επιτροπή περιλάμβανε τον Υπουργό Εθνικής Οικονομίας ως πρόεδρο, τέσσερις άλλους Υπουργούς και το Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος. Η θέση της Τράπεζας της Ελλάδος ήταν σημαντική, καθώς η Τράπεζα είχε την ευθύνη σχεδιασμού και πρότασης μέτρων πολιτικής που, κατά κανόνα, υιοθετούνταν από την Επιτροπή. Το 1982 η Νομισματική Επιτροπή καταργήθηκε και οι περισσότερες των αρμοδιοτήτων της μεταβιβάσθηκαν στην Τράπεζα της Ελλάδος (Νόμος 1266/1982). Όμως το περίπλοκο σύστημα άμεσων ελέγχων και πιστωτικών κανόνων, αν και κατ' επανάληψη τροποποιήθηκε, παρέμεινε σε ισχύ μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του '80. Υπό το σχήμα αυτό υιοθετήθηκε μία προσέγγιση σε δύο επίπεδα σύμφωνα με τα οποία η Κυβέρνηση είχε την ευθύνη χάραξης της γενικής οικονομικής πολιτικής, ενώ η Τράπεζα της Ελλάδος ασκούσε τη νομισματική και συναλλαγματική πολιτική μέσα στα όρια του Καταστατικού της. Σήμερα η Τράπεζα της Ελλάδος ελέγχει τη ρευστότητα έμμεσα, κυρίως με πράξεις ανοιχτής αγοράς, και με τη μεταβολή των επίσημων επιτοκίων και των απαιτήσεων τήρησης αποθεματικών. Το πλαίσιο της νομισματικής πολιτικής τροποποιήθηκε το 1998 μετά την ένταξη της δραχμής στον Μ.Σ.Ι. του Ευρωπαϊκού Νομισματικού Συστήματος και την έμφαση που δίνεται στην σταθερότητα της ισοτιμίας στον μηχανισμό αυτό. Από της υποκαταστάσεως του ευρώ στο εθνικό νόμισμα, η Τράπεζα της Ελλάδος λειτουργεί ως αναπόσπαστο μέρος του Ευρωπαϊκού Συστήματος Κεντρικών Τραπεζών. Ενεργώντας σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές και οδηγίες της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας έχει τις εξής αρμοδιότητές : κατέχει και διαχειρίζεται τα επίσημα συναλλαγματικά αποθέματα της χώρας, 7

εκδίδει τραπεζογραμμάτια, τα οποία κυκλοφορούν ως νόμιμο χρήμα, ασκεί προληπτική εποπτεία στα πιστωτικά ιδρύματα και σε άλλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, προωθεί και επιβλέπει την ομαλή λειτουργία των συστημάτων πληρωμών και των συστημάτων διακανονισμού χρεογράφων, και λειτουργεί ως ταμίας και εντολοδόχος του Δημοσίου. 8

2. Νομοθετικό και κανονιστικό Πλαίσιο 2.1 Σχετική Νομοθεσία Η ανάληψη και η άσκηση δραστηριότητας πιστωτικών ιδρυμάτων στο κοινοτικό δίκαιο διέπεται από την Οδηγία 2006/48/ΕΚ. Με την εν λόγω Οδηγία κωδικοποιήθηκε σε ενιαίο κείμενο η παλαιότερη Βασική τραπεζική Οδηγία 2000/12/ΕΚ (η οποία με τη σειρά της είχε κωδικοποιήσει σε ενιαίο κείμενο παλαιότερες κοινοτικές νομοθετικές πράξεις) και ενσωματώθηκε το νέο πλαίσιο της Βασιλείας για την κεφαλαιακή επάρκεια (Βασιλεία II). Το νομοθετικό πλαίσιο για την εγκαθίδρυση της εσωτερικής αγοράς, τόσο όσον αφορά την ελευθερία εγκατάστασης όσο και την ελεύθερη παροχή υπηρεσιών στον τομέα των πιστωτικών ιδρυμάτων βρίσκεται στον Τίτλο III της Οδηγίας 2006/48/ΕΚ. Επιπλέον, ο τίτλος V της Οδηγίας 2006/48/ΕΚ αποτελεί συνδυαστικά με την Οδηγία 2006/49/ΕΚ το κοινοτικό δίκαιο για την κεφαλαιακή επάρκεια των πιστωτικών ιδρυμάτων και των επιχειρήσεων επενδύσεων. Οι εξελίξεις στις χρηματοπιστωτικές αγορές (πράξεις συγκέντρωσης και ενοποίησης στον ευρωπαϊκό χρηματοπιστωτικό τομέα) οδήγησαν στη δημιουργία διατομεακών ομίλων οι οποίοι παρέχουν υπηρεσίες σε διάφορους τομείς των χρηματοπιστωτικών αγορών (χρηματοπιστωτικών ομίλων ετερογενών δραστηριοτήτων). Λαμβάνοντας υπόψη τις εξελίξεις αυτές το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προχώρησαν στην έκδοση της Οδηγίας 2002/87/ΕΚ σχετικά με τη 9

συμπληρωματική εποπτεία πιστωτικών ιδρυμάτων, ασφαλιστικών επιχειρήσεων και επιχειρήσεων επενδύσεων χρηματοπιστωτικού ομίλου ετερογενών δραστηριοτήτων. Η εποπτεία, που ασκείται στους εν λόγω ομίλους, είναι συμπληρωματική προς την υφιστάμενη εποπτεία των επιχειρήσεων και αφορά την κεφαλαιακή επάρκεια, τη συγκέντρωση κινδύνων, τις συναλλαγές εντός ομίλου καθώς και τους μηχανισμούς εσωτερικού ελέγχου και τις διαδικασίες διαχείρισης κινδύνων των επιχειρήσεων. Ο θεσμός της εγγύησης των καταθέσεων αποτελεί αναπόσπαστο συμπλήρωμα του συστήματος εποπτείας των πιστωτικών ιδρυμάτων. Ο θεσμός αποβλέπει στην ενίσχυση της σταθερότητας του τραπεζικού συστήματος και στην προστασία των καταθετών σε περίπτωση αδυναμίας ενός πιστωτικού ιδρύματος να τους αποδώσει τις καταθέσεις τους. Με την Οδηγία 94/19/ΕΚ «περί των συστημάτων εγγυήσεως καταθέσεων διαμορφώθηκε το ελάχιστο περιεχόμενο του θεσμικού πλαισίου, που διέπει την λειτουργία των εθνικών συστημάτων εγγύησης καταθέσεων. Στην Ελλάδα ο θεσμός της εγγύησης των καταθέσεων εισήχθη με το νόμο 2324/95, ο οποίος ενσωμάτωσε στην ελληνική νομοθεσία τις διατάξεις της κοινοτικής Οδηγίας. Με το νόμο 2832/2000 πραγματοποιήθηκαν αφενός ορισμένες βελτιώσεις του νομοθετικού πλαισίου που διέπει τη λειτουργία του ελληνικού Ταμείου Εγγύησης Καταθέσεων (ΤΕΚ) και αφετέρου κωδικοποιήθηκαν οι διατάξεις του αρχικού νόμου. Με την Οδηγία 2001/24/ΕΚ «για την εξυγίανση και την εκκαθάριση των πιστωτικών ιδρυμάτων διαμορφώθηκε το θεσμικό πλαίσιο αναφορικά με τις διαδικασίες που ακολουθούν οι διοικητικές/ δικαστικές αρχές των κρατών μελών της ΕΕ σχετικά με την εξυγίανση και εκκαθάριση πιστωτικών ιδρυμάτων που δραστηριοποιούνται σε 10

άλλα κράτη μέλη μέσω υποκαταστημάτων. Η Οδηγία ενσωματώθηκε στο ελληνικό δίκαιο με το νόμο 3458/2006. Η πρώτη κοινοτική πράξη αναφορικά με καταπολέμηση του οικονομικού εγκλήματος υπήρξε η Οδηγία 91/308/ΕΕΟ για την πρόληψη της χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Η εν λόγω Οδηγία απαιτούσε από τα κράτη μέλη να απαγορεύουν τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και να υποχρεώνουν τον χρηματοπιστωτικό τομέα, συμπεριλαμβανομένων των πιστωτικών ιδρυμάτων και ευρείας κλίμακας άλλων χρηματοπιστωτικών οργανισμών, να εξακριβώνουν την ταυτότητα των πελατών τους, να τηρούν αρχεία, να θεσπίζουν εσωτερικές διαδικασίες για την πρόληψη της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες καθώς και να αναφέρουν κάθε ένδειξη νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες στις αρμόδιες αρχές. Η ενσωμάτωση της Οδηγίας 91/308/ΕΟΚ στο εσωτερικό μας δίκαιο έγινε το 1995 με τις διατάξεις των άρθρων 1-9 του νόμου 2331/1995 «για την πρόληψη και καταστολή της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες». Τρία χρόνια μετά την υιοθέτηση της δεύτερης Οδηγίας (2001/97/ΕΚ) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την πρόληψη της χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος για τη νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες, η οποία είχε ως κύριο σκοπό τη διεύρυνση του πεδίου εφαρμογής της οδηγίας 91/308/ΕΟΚ, εκδόθηκε η Οδηγία 2005/60/ΕΚ για την τροποποίηση των Οδηγιών 91/308/ΕΚ και 2001/97/ΕΚ. Στο ελληνικό τραπεζικό δίκαιο η Τράπεζα της Ελλάδος είναι αρμόδια για την παροχή άδειας ίδρυσης και λειτουργίας, καθώς και για την εποπτεία των πιστωτικών ιδρυμάτων. 11

2.2 Εποπτική Αρχή, Εποπτεία των Πιστωτικών Ιδρυμάτων και Ειδικά μέτρα εποπτείας Η Τράπεζα της Ελλάδος σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 55Α του Καταστατικού της, όπως ισχύει και του Ν. 2076/92 που αφορά κυρίως την εποπτεία των πιστωτικών ιδρυμάτων που εδρεύουν στην Ελλάδα και την αμοιβαία αναγνώριση του καθεστώτος εποπτείας των τραπεζών με έδρα στην Ευρωπαϊκή Ενωση, ασκεί την εποπτεία επί των πιστωτικών ιδρυμάτων που εδρεύουν στην Ελλάδα περιλαμβανομένων των υποκαταστημάτων τους στην αλλοδαπή, καθώς και επί των υποκαταστημάτων πιστωτικών ιδρυμάτων που εδρεύουν σε τρίτες, εκτός ΕΕ, χώρες. Στόχοι της εποπτείας είναι η σταθερότητα και αποτελεσματικότητα του πιστωτικού συστήματος και γενικότερα του χρηματοπιστωτικού τομέα της οικονομίας. Επίσης, η εποπτεία αποβλέπει στη διαφάνεια των διαδικασιών και των όρων των συναλλαγών των υποκειμένων σ' αυτή. Στην έννοια της εποπτείας περιλαμβάνονται ειδικότερα ο ορισμός των ιδίων κεφαλαίων των πιστωτικών ιδρυμάτων (ΠΔ/ΤΕ 2053/92, όπως ισχύει), καθώς και ο έλεγχος της φερεγγυότητας (ΠΔ/ΤΕ 2054/92, όπως ισχύει), της ρευστότητας (υποβολή στοιχείων ρευστότητας), της κεφαλαιακής επάρκειας (ΠΔ/ΤΕ 2397/96), της συγκέντρωσης κινδύνων (ΠΔ/ΤΕ 2246/93, όπως ισχύει) και του συστήματος εσωτερικού ελέγχου (ΠΔ/ΤΕ 2438/98) των πιστωτικών ιδρυμάτων. Κατά την εφαρμογή των πιο πάνω διατάξεων περί εποπτείας, η Τράπεζα της Ελλάδος δύναται να θέτει τόσο γενικούς για όλα τα πιστωτικά ιδρύματα όσο και ειδικούς κατά πιστωτικό ίδρυμα κανόνες (άρθρο 18, παρ. 1 Ν. 2076/92). 12

Η Τράπεζα της Ελλάδος είναι επίσης, σύμφωνα με το Ν. 2331/95 (άρθρο 1, παράγρ. στ'), η Αρμόδια Αρχή για την εφαρμογή από τα πιστωτικά ιδρύματα των διατάξεων του νόμου αυτού που αφορά την πρόληψη και την καταστολή της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες. Σημειώνεται ότι τα εγκατεστημένα στην Ελλάδα υποκαταστήματα πιστωτικών ιδρυμάτων που εδρεύουν σε χώρες εκτός ΕΕ δεν υπάγονται στους ισχύοντες στην Ελλάδα κανόνες που αφορούν το δείκτη φερεγγυότητας και κεφαλαιακής επάρκειας ως προς τους κινδύνους αγοράς, εφόσον καλύπτονται οι προκύπτουσες με βάση τις διατάξεις της Σύμβασης της Βασιλείας κεφαλαιακές απαιτήσεις, οι δε περιορισμοί ως προς τη συγκέντρωση κινδύνων είναι ισοδύναμοι με τους προβλεπόμένους στη σχετική Οδηγία της Ε.Ε. (ΠΔ/ΤΕ 2461/5.4.2000). Τα εγκατεστημένα στην Ελλάδα υποκαταστήματα πιστωτικών ιδρυμάτων που εδρεύουν σε άλλα κράτη - μέλη της ΕΕ υπάγονται στην εποπτεία των αρμόδιων αρχών του κράτους καταγωγής με εξαίρεση τον έλεγχο ρευστότητας, ο οποίος ασκείται από την Τράπεζα της Ελλάδος σε συνεργασία με τις αρμόδιες αρχές του κράτους καταγωγής (άρθρο 19 Ν. 2076/92). 2.3 Ανάκληση άδειας λειτουργίας Η Τράπεζα της Ελλάδος σαν εποπτική αρχή έχει την δυνατότητα να κάνει ανάκληση της άδειας λειτουργιάς ενός πιστωτικού ιδρύματος σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις και να λαμβάνει τα εξής μέτρα: α) Να διορίζει Επίτροπο, κατά τις διατάξεις του Α.Ν. 1665/1951, όταν το πιστωτικό ίδρυμα (ι) δεν μπορεί ή αρνείται να αυξήσει τα ίδια κεφάλαιά του, (ιι) παρακωλύει με 13

οποιονδήποτε τρόπο τον έλεγχο ή (III) παραβαίνει διατάξεις νόμων, αποφάσεων ή κανονισμών των νομισματικών αρχών. β) Να παρατείνει το χρόνο εκπλήρωσης ορισμένων ή του συνόλου των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων του πιστωτικού ιδρύματος, όταν αυτό παρουσιάζει σημαντικά μειωμένη ρευστότητα με πιθανολογούμενη ανεπάρκεια ιδίων κεφαλαίων (άρθρο 22 Ν. 2076/92, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 33, παρ. 4 Ν. 2937/2001). Η παράταση ορίζεται με Πράξη του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος για χρονικό διάστημα μέχρι δύο μηνών, που μπορεί να ανανεωθεί για ένα ακόμη μήνα. Με την ίδια Πράξη και για το αυτό χρονικό διάστημα διορίζεται, εφόσον δεν έχει ήδη διοριστεί, Επίτροπος, ο οποίος έχει τις εξουσίες που αναφέρονται στην παρ. 3 του άρθρου 8 του α.ν. 1665/1951. 2. Η Τράπεζα της Ελλάδος μπορεί να ανακαλεί (άρθρο 8 Ν. 2076/92) την άδεια λειτουργίας ενός πιστωτικού ιδρύματος στις ακόλουθες περιπτώσεις: α. όταν το πιστωτικό ίδρυμα : (ί) δεν κάνει χρήση της άδειας μέσα σε διάστημα δώδεκα μηνών από τη χορήγησή της, εκτός αν η άδεια παρέχει μεγαλύτερη προθεσμία, (ϋ) παραιτείται ρητώς από αυτήν, ή (ίϋ) έχει πάψει να ασκεί την δραστηριότητά του για χρονική περίοδο μεγαλύτερη των έξι μηνών. 14

β. όταν η άδεια λειτουργίας έχει χορηγηθεί με βάση ψευδείς, ανακριβείς ή παραπλανητικές δηλώσεις. γ. όταν το πιστωτικό ίδρυμα δεν διαθέτει επαρκή ίδια κεφάλαια και δεν προσφέρει πλέον την εγγύηση ότι δύναται να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του έναντι των πιστωτών του και ιδιαίτερα δεν διασφαλίζει πλέον τα επιστρεπτέα κεφάλαια που του εμπιστεύτηκαν. δ. όταν το πιστωτικό ίδρυμα δεν εκπληρώνει πλέον τους όρους, σύμφωνα με τους οποίους χορηγήθηκε η άδεια λειτουργίας. ε. όταν το πιστωτικό ίδρυμα : (ί) δεν μπορεί ή αρνείται να αυξήσει τα ίδια κεφάλαιά του (ϋ) παρακωλύει με οποιονδήποτε τρόπο τον έλεγχο, και (ϋί) παραβαίνει διατάξεις νόμων, αποφάσεων ή κανονισμών των νομισματικών αρχών. 3. Η Τράπεζα της Ελλάδος μπορεί ακόμη να ανακαλέσει (άρθρο 12 παρ. 3 Ν. 2076/92) την άδεια λειτουργίας. α) υποκαταστήματος πιστωτικού ιδρύματος χώρας εκτός της ΕΕ, όταν το εν λόγω υποκατάστημα δεν εκπληρώνει πλέον τους όρους σύμφωνα με τους οποίους 15

χορηγήθηκε η άδεια λειτουργίας ή όταν συντρέχει οποιοσδήποτε από τους όρους που αναφέρονται στην παρ. 1 και ιδιαίτερα, όταν έχει ανακληθεί η άδεια του πιστωτικού ιδρύματος από τις αρχές της χώρας έδρας του. β) εφόσον διαπιστώσει ότι πιστωτικό ίδρυμα με έδρα σε χώρα της Ε.Ε. που διαθέτει υποκατάστημα στην Ελλάδα ή παρέχει υπηρεσίες στο έδαφος της δεν τηρεί τις διατάξεις του Ν. 2076/92 απαιτεί την εκ μέρους του συμμόρφωση σε αυτές. Στην περίπτωση δε μη συμμόρφωσης λαμβάνονται αποτρεπτικά μέτρα σύμφωνα με τη διαδικασία που προβλέπεται στο άρθρο 22 του Ν. 2076/92 η οποία περιλαμβάνει την ενημέρωση της αρμόδιας αρχής της χώρας καταγωγής και σε εξαιρετικές περιπτώσεις τη λήψη μέτρων πριν την ενημέρωση της εν λόγω αρχής. 16

3. Δομή Ελληνικού Τραπεζικού Συστήματος, προοπτικές ανάπτυξης Στην Ελλάδα, παρά την ίδρυση νέων τραπεζών και την αύξηση των τραπεζικών καταστημάτων την τελευταία ΙΟετία, τόσο ο αριθμός των τραπεζών όσο και των καταστημάτων είναι σχετικά μικρός συγκρινόμενος με τα ισχύοντα σε χώρες της Δυτικής Ευρώπης. Η Ελλάδα έχει μικρό αριθμό τραπεζών, σημαντικά μικρότερο από το μέσο όρο. Το ίδιο ισχύει και για τον αριθμό των καταστημάτων. Τα καταστήματα ανά Τράπεζα στην Ελλάδα είναι κατά μέσο όρο 62 ενώ ο μέσος όρος για τις Δυτικοευρωπαϊκές χώρες είναι 34 καταστήματα ανά Τράπεζα. Επίσης στην Ελλάδα ο μέσος όρος των υπαλλήλων ανά Τράπεζα είναι 1.242 ενώ ο αντίστοιχος μέσος όρος για τις δυτικοευρωπαϊκές χώρες είναι 594. Τα στοιχεία αυτά δείχνουν ότι κατά μέσο όρο οι Τράπεζες στην Ελλάδα είναι μεγαλύτερου μεγέθους από τις Τράπεζες στις περισσότερες από τις Δυτικοευρωπαϊκές χώρες, λαμβάνοντας πάντοτε υπόψη τις ιδιαιτερότητες της οικονομίας κάθε χώρας. Οι κάτοικοι ανά κατάστημα στην Ελλάδα ανέρχονται σε 3.754, αριθμός ο οποίος είναι παρόμοιος με το μέσο όρο 3.800 των Δυτικοευρωπαϊκών χωρών. Μικρός είναι και ο αριθμός των εγκατεστημένων δικτύων ATM' s (βλ. πίνακα 4). Τα πιο πάνω στοιχεία συνηγορούν στην άποψη ότι στην Ελλάδα υπάρχουν περιθώρια ανάπτυξης τόσο των τραπεζικών δικτύων καταστημάτων όσο και των ηλεκτρονικών δικτύων δεδομένου ότι εκτός από το γεγονός ότι στην Ελλάδα υφίσταται μικρός σχετικά αριθμός τραπεζικών καταστημάτων και δικτύων ATM's, υφίστανται και παράγοντες όπως το γεγονός ότι: οι θεσμοί της καταναλωτικής πίστης και των στεγαστικών δανείων είναι ελάχιστα αναπτυγμένοι στην Ελλάδα σε σύγκριση με τις Ευρωπαϊκές χώρες, παρά την άνοδο των τελευταίων ετών, τομείς που αποτελούν κατ' εξοχήν λιανική τραπεζική εργασία (retail banking) η οποία παρέχεται από δίκτυα 17

καταστημάτων, τα τραπεζικά καταστήματα στην Ελλάδα δεν έχουν ακόμη χρησιμοποιήσει όλη τη δυνατότητά τους στην προώθηση των προϊόντων του τραπεζικού ομίλου στον οποίο ανήκουν (Αμοιβαία Κεφάλαια, ασφαλιστικά προϊόντα, Leasing, Factoring, κ.α.) Έρευνες που έχουν γίνει δείχνουν χαμηλή χρήση των συναλλαγών με τις Τράπεζες του ελληνικού πληθυσμού. Από την πιο πάνω ανάλυση γίνεται φανερό ότι μεσοπρόθεσμα θα ιι965 υπάρξει παράλληλη ανάπτυξη όλων των δικτύων πωλήσεων και εξορθολογισμό τους, με σκοπό την επίτευξη του στόχου που αφορά την εξυπηρέτηση των πελατών (εύκολη πρόσβαση και καλή ποιότητα υπηρεσιών) καθώς και του στόχου που αφορά την αναβάθμιση της απασχόλησης της Τράπεζας (διατήρηση θέσεων απασχόλησης, εκπαίδευση σε νέα αντικείμενα και διαδικασίες). Βασικός άξονας μιας νέας πορείας του τραπεζικού μας συστι'ιματος μέσα στη ζώνη του Ευρώ είναι: 1. Ο εκσυγχρονισμός των δομών, των διαδικασιών και των υπηρεσιών που προσφέρουν στους καταναλωτές. 2. Η αύξηση της κερδοφορίας και παραγωγικότητάς τους. 3. Η μείωση του λειτουργικού τους κόστους με τον τεχνολογικό και λειτουργικό εκσυγχρονισμό. 4. Ο έγκαιρος και αποτελεσματικός τρόπος ενσωμάτωσης της τεχνολογίας και της αυτοματοποίησης στις συναλλαγές. 5. Η ουσιαστική πρόβλεψη και διαχείριση των κινδύνων που αναλαμβάνουν. 6. Η δημιουργία νέων προϊόντων και υπηρεσιών, σε αντίθεση με την περιορισμένη γκάμα που προσφέρεται στην Ελληνική αγορά. 18

Πρέπει επίσης να αντιμετωπισθεί σοβαρά η διεθνής δικτύωση των Ομίλων με ιδιαίτερη έμφαση στον ευαίσθητο χώρο της Βαλκανικής, της Παραευξεινίου ζώνης και γιατί όχι της Μέσης Ανατολής, όπου παρά τα σημερινά προβλήματα είναι χώρος με συγκριτικά πλεονεκτήματα για το Ελληνικό Τραπεζικό σύστημα και την οικονομία. 3.2 Χρηματοπιστωτικοί Όμιλοι Η ενιαία Ευρωπαϊκή χρηματοπιστωτική αγορά και γενικότερα η τάση ενοποίησης της διεθνούς αγοράς χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, η αποεξειδίκευσης του πιστωτικού τομέα και η κατάργηση των παραδοσιακών ορίων για τις προσφερόμενες υπηρεσίες μεταξύ των χρηματοπιστωτικών μονάδων, ενέτειναν το φαινόμενο της δημιουργίας χρηματοπιστωτικών ομίλων. Οι Τράπεζες, στην προσπάθειά τους για διατήρηση μιας συνολικής παρουσίας σε όλο το φάσμα των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, υιοθετούν τη δομή του Χρηματοπιστωτικού Ομίλου δηλαδή ενός συνόλου πιστωτικών και χρηματιστικών μονάδων που βρίσκονται υπό κοινό ιδιοκτησιακό καθεστώς ή έλεγχο. Η δημιουργία χρηματοπιστωτικών ομίλων αποτελεί βασική τάση στη διεθνή χρηματοπιστωτική αγορά από τη δεκαετία του '80. Οι περισσότερες ελληνικές τράπεζες έχουν ήδη συγκροτήσει Χρηματοπιστωτικούς Ομίλους. Όσον όμως αφορά τους Ομίλους ορισμένων δημόσιου ιι949 ενδιαφέροντος τραπεζών, ιστορικά η συγκρότησή τους σε πολλές περιπτώσεις υπήρξε προϊόν αναγκαστικών συγχωνεύσεων, εξαγορών και όχι προϊόν συγκροτημένου επιχειρηματικού σχεδιασμού (ενδεικτικά η συγχώνευση στην Εθνική Τράπεζα της Τράπεζας Αθηνών, είχε σαν αποτέλεσμα στον Όμιλο της Εθνικής Τράπεζας να λειτουργούν δύο μεγάλες ασφαλιστικές εταιρίες η Εθνική και ο Αστέρας και δύο τράπεζες στεγαστικής πίστης η ΕΚΤΕ και η Στεγαστική). Το θέμα των Ομίλων των Δημόσιου ενδιαφέροντος Τραπεζών, οφείλει να αντιμετωπισθεί στα πλαίσια της χάραξης του στρατηγικού επιχειρηματικού σχεδιασμού της ελέγχουσας Τράπεζας. 19

Ο σγεδιασιιός αυτός πρέπει να περιλαμβάνει και να αναλύει: α) Την αναγκαιότητα της ύπαρξης του Χρηματοπιστωτικού Ομίλου για την παροχή ολοκληρωμένων χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών και προϊόντων, την αντιμετώπιση του ανταγωνισμού και τη διερεύνηση της θέσης της Τράπεζας και του Ομίλου συνολικά στην αγορά. β) Τη θέση που κατέχει η κάθε μονάδα στον Όμιλο, με βασικά κριτήρια: ί. την δημιουργία συνεργιών μεταξύ των μονάδων, ϋ. τη συμβολή της κάθε μονάδας στην αποδοτικότητα του Ομίλου. Δημιουργία συνεργιών σημαίνει την ύπαρξη αλληλοσυμπληρούμενων δραστηριοτήτων, υπηρεσιών και προϊόντων στην κατεύθυνση της αύξησης της προστιθέμενης αξίας και μείωσης του κατά μονάδα προϊόντος κόστους. Είναι σαφές ότι οι μονάδες που εμπίπτουν σ' αυτήν την κατηγορία, είναι αυταπόδεικτα απαραίτητες για τον Όμιλο και θα πρέπει να διατηρηθούν και εκσυγχρονιστούν, ανεξάρτητα από τα τυχόν χρηματοοικονομικά προβλήματα που πιθανά σήμερα αντιμετωπίζουν και τα οποία πρέπει να λυθούν μέσω εξυγιαντικής πολιτικής, περαιτέρω εξειδίκευσης, κ.λ.π. Κατά τη χάραξη του στρατηγικού επιχειρηματικού σχεδιασμού του Ομίλου, είναι πιθανό να προκόψει ότι για τον εκσυγχρονισμό και την ανάπτυξη του Ομίλου, είναι απαραίτητο να γίνουν συγχωνεύσεις, εξειδικεύσεις και άλλου είδους επιχειρηματικές κινήσεις. Σε περίπτωση που ανεξάρτητα από τη θέληση του σ.κ. προχωρήσουν διαδικασίες ιδιωτικοποίησης, πρέπει να τηρείται αυστηρά το τετράπτυχο: φερεγγυότητα του ιδιώτη προς τον οποίο γίνεται η μεταβίβαση, δυνατότητα επενδύσεων, ανάπτυξης της επιχείρησης, προστασία των θέσεων εργασίας, διαφάνεια στις διαδικασίες και τίμημα που να μην μπορεί να θεωρηθεί ως "οιονεί" απαλλοτρίωση δημόσιας περιουσίας. 20

Το κυρίαρχο στοιχείο στην αξιολόγηση των προτάσεων συγχωνεύσεων-εξαγορών δεν πρέπει να είναι αποκλειστικά η τιμή εξαγοράς, αλλά η ποιότητα του επιχειρησιακού σχεδίου δράσης (business plan), η διαφάνεια στην αξιολόγηση των σχεδίων, η εξασφάλιση προοπτικής. Η διαδικασία αυτή δεν πρέπει να είναι η εικόνα ενός τζόγου ή συμφωνιών με διαπλεκόμενα συμφέροντα, αλλά να προκύπτουν εμφανώς τα πολλαπλασιαστικά οφέλη για την Ελληνική οικονομία. Η ύπαρξη "μεγάλων" ομίλων δεν είναι πανάκεια εάν δεν συνοδεύεται και από αλλαγές στην λειτουργία τους έτσι ώστε να εξασφαλίζουν προοπτικές μακροπρόθεσμης κερδοφορίας και ιδίως όταν θα μπούμε στη ζώνη του Ευρώ, όπου όλα τα δεδομένα θα αλλάξουν. Γι αυτό και είναι αναγκαία η ουσιαστική συμμετοχή των εργαζομένων σε όλες τις φάσεις χάραξης των στρατηγικών επιλογών, συμβάλλοντας όχι μόνο στη στήριξη των βραχυπρόθεσμων συμφερόντων τους, αλλά πρωταρχικά στη διασφάλιση των μεσομακροπρόθεσμων συμφερόντων των εργαζομένων μέσα από την ανάπτυξη του Ομίλου. Ειδικότερα σε ότι αφορά τον όμιλο της Εμπορικής λαμβανομένων υπ' όψη των τελευταίων εξελίξεων τονίζουμε την ανάγκη άμεσης διαμόρφωσης μιας στρατηγικής εκσυγχρονισμού και ανάπτυξής του. Η στρατηγική αυτή πρέπει να κινείται στο πλαίσιο που ήδη αναπτύξαμε για τις Τράπεζες του ευρύτερου δημόσιου τομέα με διατήρηση του σημερινού ιδιοκτησιακού καθεστώτος. Τονίζουμε την ανάγκη άμεσης αύξησης της κεφαλαιακής βάσης της Τράπεζας καθώς και ικανού management. 3.3 Εκτίμηση για την μέχρι τώρα πορεία των συγχωνεύσεων - εξαγορών Από τις μέγρι τώρα δράστηριότιιτες σε αυτόν τον τομέα έγουμε να παρατιιοήσουοε τα εζης: 1. Η λογική που φαίνεται ότι διαπερνά την πολιτική της κυβέρνησης είναι ότι η ανταγωνιστικότητα του τραπεζικού συστήματος περνάει μέσα από τη μείωση 21

του μεριδίου των κρατικού ενδιαφέροντος τραπεζών στην αγορά και την ενίσχυση του ιδιωτικού τομέα. 2. Η Ο.Τ.Ο.Ε. έγκαιρα πρόβαλε την αναγκαιότητα και αξίωσε από την κυβέρνηση τη διαμόρφωση μιας συνολικής στρατηγικής για το χρηματοπιστωτικό σύστημα. Μιας στρατηγικής που θα του επιτρέψει όχι μόνο να επιβιώσει αλλά και να συμβάλλει ουσιαστικά στην επιθυμητή οικονομική ανάπτυξη της χώρα μας. Παρ' ότι υπήρχε θεσμοθετημένο πλαίσιο (Σ.Σ.Ε. Ο.Τ.Ο.Ε. - ΤΡΑΠΕΖΩΝ 1996) και παρά τις δεσμεύσεις της κυβέρνησης, διάλογος δεν υπήρξε. Αντίθετα προχώρησαν μονομερείς πολιτικές αποφάσεις χωρίς να λαμβάνεται υπ' όψιν ούτε οι προτάσεις του συνδικαλιστικού κινήματος ούτε τα επιχειρηματικά συμφέροντα των ενδιαφερομένων τραπεζών. Έτσι η διαδικασία αυτή έχει επικεντρωθεί κύρια στις ιδιωτικοποιήσεις ορισμένων κρατικών Τραπεζών, ενώ είναι εξίσου σαφές ότι πρόβλημα βιωσιμότητας στο μέλλον θα αντιμετωπίσουν και οι μικρές ιδιωτικές Τράπεζες. Στην κοινή γνώμη περνά η εικόνα του "προβληματικού κρατικού συστήματος", ενώ το κύμα των συγχωνεύσεων και εξαγορών στην Ευρώπη και στην Αμερική σαρώνει στη διαδρομή του, δημόσιο και ιδιωτικό τομέα. Διαπιστώθηκε από την αρχή της εξαγγελίας των "ιδιωτικοποιήσεων" και όχι μόνο στην περίπτωση της Ιονικής Τράπεζας, ότι δεν υπήρξε ένα συγκεκριμένο σχέδιο από τη μεριά της κυβέρνησης. Δόθηκε η εντύπωση ότι δεν υπήρξε σαφής στρατηγική, η οποία θα έπαιρνε υπόψη της τόσο την κινητικότητα των αγορών, όσο και τις "παγίδες" που τα ιδιωτικά συμφέροντα συνήθως ακολουθούν στα επιχειρηματικά τους παιχνίδια. Χαρακτηριστικό γνώρισμα της διαδικασίας ήταν η ανυπαρξία θεσμικού πλαισίου, το οποίου θα διευκόλυνε μια ομαλή μετάβαση στους νέους φορείς που προκύπτουν από τις συγχωνεύσεις-εξαγορές. Αυτό δημιουργεί αίσθηση προχειρότητας καθώς στην πορεία τα προβλήματα που θα προκόψουν είναι μεγάλα και δεν λύνονται με μπαλώματα τροπολογιών σε διάφορα 22

νομοσχέδια στη Βουλή, αλλά με ένα σαφές πλαίσιο κανόνων. Ακόμη και σήμερα δεν είναι καθαρό το πώς διαμορφώνεται η αξία μιας Τράπεζας και κατά συνέπεια η τιμή πώλησης, ποιοι έχουν δικαίωμα να παίρνουν μέρος σε αυτές τις διαδικασίες, πώς ελέγχεται ουσιαστικά και όχι τυπικά η φερεγγυότητά τους, καθώς και με ποιους τρόπους διασφαλίζονται η απασχόληση, τα εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα των εργαζομένων. Θέση της Ο.Τ.Ο.Ε. είναι η διαμόρφωση ενός πλαισίου "υγιών κανόνων ανταγωνισμού" για τον ευαίσθητο και νευραλγικό χώρο του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Ευνόητο είναι λοιπόν, ότι πρέπει να αποφευχθεί η δημιουργία μονοπωλιακών καταστάσεων που θα νοθεύει τον ανταγωνισμό και θα βλάπτει τα συμφέροντα των πολιτών και της οικονομίας. Άλλωστε η διαμόρφωση τέτοιων καταστάσεων με τις προεκτάσεις τους και σε άλλους επιχειρηματικού τομείς της οικονομίας και κοινωνίας εγκυμονεί συνολικότερους κινδύνους. Απαιτείται άρα η διασφάλιση και λειτουργία ενός "πολυκεντρικού" τοπίου, υγιείς κανόνες και διαφάνεια στη λειτουργία του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Παρά τις πρόσφατες ανακατατάξεις θα συνυπάρξουν και στην Ελλάδα όπως σε όλες τις χώρες μεγάλες και μικρές Τράπεζες. Άλλωστε η ευρωστία και η αποτελεσματικότητα του τραπεζικού συστήματος δεν είναι μόνο θέμα μεγέθους. Η αποτελεσματικότητα μιας τράπεζας, όπως και κάθε σύγχρονης επιχείρησης, βρίσκεται στην εξειδίκευση, στην ευελιξία και στην παροχή υψηλής ποιότητας υπηρεσιών. 23

4. Πίνακας Πιστωτικών Ιδρυμάτων σε λειτουργία (Δεκέμβριος 2008) 4.1 Πιστωτικά Ιδρύματα που υπάγονται στο καθεστώς της ενιαίας λειτουργίας (κοινοτικό διαβατήριο) του Ν. 3601/2007 (Οδηγία 2006/48/ΕΚ) 4.1.1 Πιστωτικά Ιδρύματα με έδρα την Ελλάδα \ ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Α.Ε., ΑΙΟΛΟΥ 86, 102 32 ΑΘΗΝΑ Τ Η Λ.:(++30)2103341000, FAX: (++30)2103346510 URL: http://www ribg.gr, 2 ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Α.Ε, ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ 11, 105 59 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: (++30)2103210911, FAX: (++30)2103234333 URL: http://www.em ponki.gr, 3. ΑΛΦ Α ΤΡΑΠΕΖΑ Α.Ε.. ΣΤΑΔΙΟΥ 40, 102 52 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ.: (++30)2103260000, FAX (++30)2103265438 URL: http://www.alpha.gr, 4. ΓΕΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Α.Ε., ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ 109-111, 115 26 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ.: (++30) 2106975457, FAX (++30) 2106975233 & 6975932 URL: http : //www geniki.gr, 5. ΤΡΑΠΕΖΑ ΑΤΤΙΚΗΣ Α.Ε., ΟΜ ΗΡΟΥ 23, 106 72 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ.: (++30)2103646910-9, FAX: (++30)2103646115 URL: http://www.bankofattica.gr, 6 ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ Α.Ε, ΑΜ ΕΡΙΚΗΣ 4, ΤΚ 105 64, ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ.: (++30)2103335000, FAX: (++30) 2103335080 URL: http://www.piraeusbank.gr 7 ΤΡΑΠΕΖΑ E F.G EUROBANK - ERGASIAS A.E., ΟΘΩΝΟΣ 8, 105 57 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ.: (++30)2103337000, FAX: (++30)2103233866 URL: http://www.eurobank.gr, 8 ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ A Ε. ΠΑΝ/Μ ΙΟΥ 23,ΤΚ 105 64,ΑΘ Η ΝΑ ΤΗΛ.: (++30)2103298911, (++30)2103697598, FAX: (++30)2103298722 URL: http://www atebank.gr, 9. MARFIN ΕΓΝΑΤΙΑ ΤΡΑΠΕΖΑ A Ε., ΛΕΩΦΟΡΟ Σ ΚΗΦΙΣΙΑΣ 24 15125 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ.: (+ + 3 0 )2 1 0 9 3 0 4 5 6 8-7 1, FAX: (++30)2109304572 U RL : http://www marfinbank gr, 10. A S P IS B A N K Α Ν Ω Ν Υ Μ Η Τ Ρ Α Π Ε Ζ ΙΚ Η ΕΤΑΙΡΙΑ, Ο Θ Ω Ν Ο Σ 4, 105 57 Α Θ Η Ν Α ΤΗΛ.: (++30)2103364000, FAX (++30)2103312774 URL: http://www.aspisbank.gr I I. ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΕΛΛΑΔΟΣ A Ε,, ΚΗΦΙΣΙΑΣ 24Β, 151 25 ΜΑΡΟΥΣΙ ΤΗΛ: (+ + 3 0 )2108171800, FAX: (+ + 3 0 )2106851472 12. ΤΡΑΠΕΖΑ MILLENNIUM BANK Α.Ε., Λ. ΣΥΓΓΡΟΥ 182, 176 71 ΚΑΛΛΙΘΕΑ ΤΗΛ.: (++30)2109557065, FAX (++30)2109573881 URL: http://www millenniumbank.gr 13. PROTON ΤΡΑΠΕΖΑ Α.Ε, ΕΛΣΙΝ 13 & ΑΜ ΑΛΙΑΔΟΣ 20, 115 23 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ.: (++30) 2106970000, 2109005555, FAX: (++30) 210697011 I, 2109005299 URL: http:,7www proton.gr 14. ΤΡΑΠΕΖΑ PROBANK A Ε., Λ. ΑΓ ΒΑΡΒΑΡΑΣ 4, 175 63 Π.ΦΑΛΗΡΟ ΤΗΛ.: (++30)2109310002-5, FAX: (++30)2109859238-9 URL: http://www probank.gr 24

15. ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΤΡΑΠΕΖΑ Α.Ε., ΛΕΩΦ ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ 290,155 62 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ.: (++30) 2106596206, FAX: (++30) 2106561922 URL: http://www.panelllniabank.gr 16. FBB ΠΡΩΤΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Α.Ε., ΜΙΧΑΛΑΚΟΠΟΥΛΟΥ 91,115 28 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ.: (++30)2107499700 URL: http://www.fbb.gr 17 AEGEAN BALTIC BANK A Ε., ΔΗΛΗΓΙΑΝΝΗ 28, 145 62 ΚΗΦΙΣΙΑ ΤΗΛ.: (++30) 210 6234110, FAX: (++30) 210 6234192-3, e-mail: aegean.baltic@ab-bank.com 18. ΕΜΠΟΡΙΚΗ CREDICOM ΤΡΑΠΕΖΑ Α.Ε., Λ. ΣΥΓΓΡΟΥ 187, 171 21 Ν. ΣΜΥΡΝΗ, ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ.: (++30) 210 9396905-6, FAX: (++30) 210 9396909 URL:http://www. credicom.gr 19. ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΟ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΟΣ Α.Τ.Ε., ΠΕΖΜΑΖΟΓΛΟΥ 2-6, 101 75 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: (++30) 2103230621-24, FAX: (++30) 2103242704 URL: http://www.ttbank.gr 20. ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΛΑΜΙΑΣ ΣΥΝ ΠΕ., ΑΘ. ΔΙΑΚΟΥ 1, 35 100 ΛΑΜΙΑ ΤΗΛ: (++30 22310) 460017, FAX: (++30 22310) 46000 URL: http://www.lamiabank.gr 21 ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΗΠΕΙΡΟΥ ΣΥΝ ΠΕ., ΑΒΕΡΩΦ 12,452 21 ΙΩΑΝΝΙΝΑ ΤΗΛ: (++30 26510) 30520, 29921, FAX: (++30 26510) 29921 URL: http://www.ioanninabank.gr 22. ΠΑΓΚΡΗΤΙΑ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΣΥΝ.ΠΕ., Λ. ΙΚΑΡΟΥ & ΕΦΕΣΟΥ,71 306 ΗΡΑΚΛΕΙΟ, ΚΡΗΤΗ ΤΗΛ: (++30 2810) 338800, FAX: (++30 2810) 341318 URL: http://www. pancretabank.gr 23. ΑΧΑΪΚΗ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΣΥΝ.ΠΕ., ΜΙΧΑΛΑΚΟΠΟΥΛΟΥ 66, 262 21 ΠΑΤΡΑ ΤΗΛ: (++30 2610) 240800, FAX: (++30 2610) 240825 24 ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΧΑΝΙΩΝ ΣΥΝ.Π Ε., ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 34, 731 32 ΧΑΝΙΑ ΤΗΛ: (++30 28210) 25500, FAX (++30 28210) 59584 URL: http://www.chaniabank.gr 25. ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥ ΣΥΝ Π.Ε., ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΣ 51, 85 100 ΡΟΔΟΣ ΤΗΛ: (++30 22410) 80550, FAX: (++30 22410) 80555 URL:http://www. bankdodecanese.gr 25

26. ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Ν. ΕΒΡΟΥ ΣΥΝ.Π.Ε., Λ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ 158, 681 00 ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ ΤΗΛ: (++30 25510) 80290-91 27. ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΣΥΝ.Π.Ε., ΜΙΑΟΥΛΗ 3, 421 00 ΤΡΙΚΑΛΑ ΤΗΛ: (++30 24310) 76100 & 76234, FAX: (++30 24310) 76101 URL:http://wwvv. bankofthessaly.gr 28. ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Ν. ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ ΣΥΝ Π.Ε., ΚΟΥΜΟΥΝΔΟΥΡΟΥ 1, 43 100 ΚΑΡΔΙΤΣΑ ΤΗΛ: (++30 24410) 40099, 40299, FAX: (++30 24410) 40199 URL: http '/vvvvw.bankofkarditsa.gr 29. ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΕΥΒΟΙΑΣ ΣΥΝ.Π.Ε., ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 12, 34 100 ΧΑΛΚΙΔΑ ΤΗΛ: (++30 22210) 82200, FAX: (++30 22210) 82444 30. ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ ΣΥΝ.Π.Ε., ΕΡΜΟΥ 3, 20 100 ΚΟΡΙΝΘΟΣ ΤΗΛ: (++30 27410) 84477, 81980, 8190, FAX: (+-*-3027410) 84410 31. ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΙΕΡΙΑΣ "ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ ΠΙΣΤΗ" ΣΥΝ.Π.Ε., ΕΘΝ. ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΣ 5, 60 100 ΚΑΤΕΡΙΝΗ ΤΗΛ: (++30 23510) 30996, 30997, FAX: (++30 23510) 75710 URL:http:/7wwvv.pieriabank.gr 32. ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΔΡΑΜΑΣ ΣΥΝ.Π.Ε., Λ. ΛΑΜΠΡΙΑΝΙΔΗ 40, 66 100 ΔΡΑΜΑ ΤΗΛ: (++30 25210) 20650 & 27818, FAX: (++30 25210) 27819 33. ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΛΕΣΒΟΥ - ΛΗΜΝΟΥ ΣΥΝ.Π.Ε., Π. ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΗ 75, 81 100 ΜΥΤΙΛΗΝΗ ΤΗΛ: (++30 22510) 48211, 40685, FAX: (++30 22510) 46044 URL: http://vvww.lesvos-bank.net 34. ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΣΥΝ.Π Ε., ΤΣΟΝΤΖΑ 3-5, 50 100 ΚΟΖΑΝΗ ΤΗΛ: (++30 24610) 42174-5, 23919, FAX: (++30 24610) 42 191 35. ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΣΕΡΡΩΝ ΣΥΝ.Π.Ε., 29ΗΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 10, 621 23 ΣΕΡΡΕΣ ΤΗΛ: (++30 23210) 98050-8, 98066, FAX: (++30 23210) 980691 URL: http://vvww.syntraser.gr 26

4.1.2 Υποκαταστήματα πιστωτικών ιδρωμάτων με έδρα σε χώρα εκτός της Ευρωπαϊκής (Ένωσης 1. A.B.N -AM.RO BANK N V., ΛΕΩΦΟΡΟΣ ΣΥΓΓΡΟΥ 348,ΚΤΗΡΙΟ Β, 176 74 ΚΑΛΛΙΘΕΑ ΤΗΛ: {++30)2109497199, FAX: (++30)2109404923 URL: http://www.abnamro.com, 2. BNP PARIBAS, Λ. ΒΑΣ. ΣΟΦΙΑΣ 94 & ΚΕΡΑΣΟΥΝΤΟΣ ΙΑ, 115 28 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: (++30) 2107468000, FAX: (++30) 2107486726 URL: http://www.bnpparibas.com, 3. HSBC BANK pic, Λ. ΜΕΣΟΓΕΙΩΝ 109-111, 115 26 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: (++30) 210646000, FAX: (++30) 2106928000 URL: http://www.hsbc.gr 4. THE ROYAL BANK OF SCOTLAND, ΑΚΤΗ ΜΙΑΟΥΛΗ 45, 185 10 ΠΕΙΡΑΙΑ ΤΗΛ: (++30)2104596500, FAX: (++30)2104596600 5. BAYERISCHE HYPO UND VEREINSBANK A.G., ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΥ 7, 106 73 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: (++30)2103640940, FAX: (++30)2103640063 6. INTESA SANPAOLO S.p.A., ΕΥΡ1ΠΠΙΔΟΥ 11,105 61 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: (++30) 2103316833, FAX: (++30) 2103255107 7. F.C.E. BANK, plc, Λ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ 4 & ΣΤΥΛ. ΓΟΝΑΤΑ, 121 33 ΠΕΡΙΣΤΕΡΙ ΤΗΛ: (++30) 2105709900, FAX: (++30) 2105709866 8. GMAC BANK GmbH, ΚΗΦΙΣΙΑΣ 56 & ΔΕΛΦΩΝ, 151 25 ΜΑΡΟΥΣΙ ΤΗΛ: (++30)2106163500, FAX: (++30)2106199777 9. BNP PARIBAS SECURITES SERVICES, Λ. ΒΑΣ. ΣΟΦΙΑΣ 94 & ΚΕΡΑΣΟΥΝΤΟΣ 1,115 28 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: (++30)2107468500, FAX: (++30)2107468579 10. FIDIS BANK GmbH, Λ. ΒΟΥΛΙΑΓΜΕΝΗΣ 580A, 164 52 ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗ ΤΗΛ: (++30) 2109988777, FAX: (++30) 2109961118 11. BNP PARIBAS PERSONAL FINANCE, ΑΧΙΛΛΕΩΣ 8 & Λ. ΚΑΤΣΩΝΗ, 176 74 ΚΑΛΛΙΘΕΑ ΤΗΛ: (++30)2109487000, FAX: (++30) 2109487150 URL: http:7vwav.bnpparibas-pf.com/fr/ 12. CITIBANK International pic, ΟΘΩΝΟΣ 8,105 57 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ.: (++30)2108186000, FAX: (++30)2106203394 URL: http:/,'ww.citibank.gr/greece 27

13. UNION DE CREDITOS INMOBILIARIOS S A, ΑΓΓΕΛΟΥ ΠΥΡΡΗ 5 & ΕΥΗΝΟΥ, ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ.: (++30)210 7491820, FAX: (++30)210 7759154 URL: http.'www.uci.com 14. ΤΡΑΠΕΖΑ ΚΥΠΡΟΥ ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΤΑΙΡΙΑ ΛΙΜΙΤΕΔ, Λ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΑΣ 170, 115 21 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ.: (++30)2106418000, FAX: (++30)2106477669 URL: http://www.bankofcyprus.gr 15. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΤΑΙΡΙΑ ΛΙΜΙΤΕΔ, ΒΑΣ ΣΟΦΙΑΣ ΓΙ & ΜΕΡΛΙΝ. 100 33 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: (++30)2103384800, FAX: (++30)2103617802 URL: http://ww.hellenicbank.gr 16. EUROHYPO AG, ΒΑΣ. ΣΟΦΙΑΣ 23,106 74 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: (++30)2107294900, FAX: (++30)2107294906 17. VOLKSWAGEN BANK GmbH,Λ. ΒΟΥΛΙΑΓΜΕΝΗΣ 409Α, 163 46 ΗΛΙΟΥΠΟΛΗ, ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: (++30)2108925900 & 2108925970, FAX: (++30)2108925959 18. FORTIS BANK SA/NV, ΛΕΩΦ. ΣΥΓΓΡΟΥ 166,176 71 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: (++30)2109544350, FAX: (++3Q)2109544368 19. SOCIETE GENERALE BANK AND TRUST, Λ. ΚΗΦΙΣΙΑΣ 280,152 32 ΧΑΛΑΝΔΡΙ ΤΗΛ: (++30)2108771100, FAX: (++30)2106895599 20. BMW AUSTRIA BANK GmbH, ΖΕΠΠΟΥ 33,166 57 ΓΛΥΦΑΔΑ, ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: (++30)2109118500, FAX: (++30)2109118505 21. MERCEDES-BENZ BANK POLSKA SPOLKA AKCYJNA, ΘΗΒΑΐΔΟΣ 20,145 64 ΝΕΑ ΚΗΦΙΣΙΑ ΤΗΛ: (++.30) 2108188800, FAX: (++3Q) 2108188840 22. BANCA IMI, ΕΥΡΥΠΙΔΟΥ 11,105 61 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: (++30)2103248148 23. DEUTSCHE BANK AG, ΛΕΩΦ. ΒΑΣ. ΣΟΦΙΑΣ 23Α, 10674 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: (++30) 2107256210, FAX:(++3Q) 2107232451 24. BNP PARIBAS PRIVATE BANK, ΛΕΩΦ. ΒΑΣ. ΣΟΦΙΑΣ 94 & ΚΕΡΑΣΟΥΝΤΟΣ 1,11528 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: (++30) 2107469000, FAX:(++30) 2107472071 28

4.2 Πιστωτικά ιδρύματα που δεν υπάγονται στο καθεστώς της ενιαίας άδειας λειτουργίας (κοινοτικό διαβατήριο) του Ν. 3601/2007 (Οδηγία 2006/48/ΕΚ) 4.2.1 Υποκαταστήματα πιστωτικών ιδρυμάτων με έδρα σε χώρα εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης 1 BANK OF AMERICA Ν Α, ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΑΟΥ 35,102 27 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ.: (++30)2103251901-19, FAX: (++30)2103231376 2. AMERICAN EXPRESS BANKING CORPORATION, ΛΕΩΦ. ΚΗΦΙΣΙΑΣ 280,152 32 ΧΑΛΑΝΔΡΙ ΤΗΛ.: (++3Q) 210 6879177, FAX: (++30) 210 6879205 3. BANK SADERAT IRAN, ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΑΟΥ 25-29,105 64 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ.: (++30)2103249586,2103249531,2103249577, FAX: (++30)2103251154 4. INTESA SANPAOLO BANK ALBANIA - GREEK BRANCH, 28ης ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 48,106 82 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: (++30)2103897390, FAX: (++30)2103802030 URL: http://www.albambank.com 5. KEDR CLOSE JOINT STOCK COMPANY COMMERCIAL BANK, ΛΕΩΦ. ΣΥΓΓΡΟΥ 130,117 45 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ.: (++30)2109355233, FAX: (++30)2109241641 6. T.C. ZIRAAT BANKASI A.S., ΕΡΜΟΥ 2,105 63 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ.: (++30)2103223038, FAX: (++30)2103223017 4.2.2 Πιστωτικά ιδρύματα που έχουν εξαιρεθεί από την εφαρμογή του Ν. 3601/2007 Ν. 3601/2007 1. ΤΑΜΕΙΟ ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΩΝ ΚΑΙ ΔΑΝΕΙΩΝ, ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ 40, 101 74 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ.: (++30) 2103694100, FAX : (++30) 2103609545 29

5. Ίδρυση και λειτουργία Πιστωτικών Ιδρυμάτων στην Ελλάδα 5.1 Ίδρυση Ελληνικών Πιστωτικών Ιδρυμάτων Ελληνικά πιστωτικά ιδρύματα επιτρέπεται να συσταθούν και να λειτουργούν μόνο με τη μορφή της ανώνυμης εταιρίας και κατ' εξαίρεση με τη μορφή αμιγούς πιστωτικού συνεταιρισμού του Ν. 1667/86 (άρθρο 5, παρ. 1 Ν. 2076/92). Ως πιστωτικό ίδρυμα ορίζεται (άρθρο 2, παρ. 1 Ν. 2076/92) η επιχείρηση, η δραστηριότητα της οποίας συνίσταται στην αποδοχή καταθέσεων ή άλλων επιστρεπτέων κεφαλαίων από το κοινό και στη χορήγηση πιστώσεων για λογαριασμό της. Η κατ' επάγγελμα αποδοχή καταθέσεων χρημάτων ή άλλων επιστρεπτέων κεφαλαίων από το κοινό απαγορεύεται σε πρόσωπα ή σε επιχειρήσεις που δεν αποτελούν πιστωτικά ιδρύματα, ενώ η αντίστοιχη απαγόρευση της κατ' επάγγελμα χορήγησης δανείων ή πιστώσεων προς το κοινό ήρθη με την έκδοση του Ν. 2937/2001 και η σχετική δραστηριότητα υπήχθη σε καθεστώς αδειοδότησης της Τράπεζας της Ελλάδος. Οι όροι για τη χορήγηση της σχετικής άδειας θα καθοριστούν με Πράξη του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος. Σε περίπτωση άσκησης της πιο πάνω δραστηριότητας χωρίς την απαιτούμενη άδεια της Τράπεζας της Ελλάδος επιβάλλονται διαζευκτικά ή σωρευτικά οι προβλεπόμενες κυρώσεις (φυλάκιση, χρηματική ποινή). Η ανωτέρω απαγόρευση δεν καταλαμβάνει τη χορήγηση δανείων ή πιστώσεων με οποιονδήποτε τρόπο, συμπεριλαμβανομένης της εκδόσεως πιστωτικών καρτών, για τη διάθεση αγαθών ή την παροχή υπηρεσιών είτε από την ίδια τη διαθέτουσα το 30

αγαθό ή την υπηρεσία επιχείρηση είτε από επιχείρηση συνδεδεμένη με αυτήν, κατά την έννοια του άρθρου 42ε παρ. 5 του κ.ν. 2190/1920 ή στενά με αυτή συνεργαζομένη, κατά τα οριζόμενα με Πράξη του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος (άρθρο 4, παρ. 1 και 3 Ν. 2076/92, όπως τροποποιήθηκαν με το άρθρο 33, παρ. 2Ν. 2937/2001). Η διαδικασία για τη χορήγηση άδειας λειτουργίας πιστωτικού ιδρύματος καθορίζεται στο Ν. 2076/92 (άρθρα 5,6,7 και 17). Οι βασικές προϋποθέσεις είναι οι ακόλουθες : 1. Υποβολή αίτησης στην Τράπεζα της Ελλάδος, συνοδευόμενη από πρόγραμμα επιχειρηματικής δραστηριότητας για το είδος, την έκταση των εργασιών και το χρονοδιάγραμμα επίτευξης των στόχων του πιστωτικού ιδρύματος, καθώς και για το πλαίσιο της διοικητικής και λογιστικής οργάνωσής του και των διαδικασιών εσωτερικού ελέγχου. 2. Κατά τη διακριτική ευχέρεια της Τράπεζας της Ελλάδος, κατάθεση ισόποσης με το μετοχικό κεφάλαιο του από ίδρυση πιστωτικού ιδρύματος εγγυητικής επιστολής αναγνωρισμένου πιστωτικού ιδρύματος, η οποία επιστρέφεται μετά την κατάθεση του μετοχικού κεφαλαίου στην Τράπεζα της Ελλάδος ή την κοινοποίηση τυχόν απορριπτικής απόφασης της Τράπεζας της Ελλάδος. 3. Ενωστοποίηση στην Τράπεζα της Ελλάδος της ταυτότητας των μετόχων, φυσικών ή νομικών προσώπων, που θα κατέχουν ειδική συμμετοχή στο πιστωτικό ίδρυμα καθώς και το ποσοστό της συμμετοχής. Ως ειδική συμμετοχή νοείται η άμεση ή 31

έμμεση κατοχή τουλάχιστον του 10% του κεφαλαίου ή των δικαιωμάτων ψήφου του πιστωτικού ιδρύματος (άρθρο 2, εδ. 10 Ν. 2076/92). Προκειμένου περί μετόχων νομικών προσώπων η Τράπεζα της Ελλάδος δικαιούται να ζητήσει γνωστοποίηση της ταυτότητας των φυσικών προσώπων που άμεσα ή έμμεσα ελέγχουν τα νομικά πρόσωπα. Σε περίπτωση που οι μέτοχοι με ειδική συμμετοχή είναι λιγότεροι από δέκα γνωστοποιείται η ταυτότητα των δέκα μεγαλύτερων μετόχων. 4. Γνωστοποίηση στην Τράπεζα της Ελλάδος της ταυτότητας δύο τουλάχιστον προσώπων κατοίκων Ελλάδος, που θα είναι υπεύθυνα για τον καθορισμό του προσανατολισμού της δραστηριότητας του πιστωτικού ιδρύματος και διαθέτουν την απαιτούμενη κατάρτιση και εμπειρία, όπως αυτή προκύπτει από προϋπηρεσία σε θέσεις ανάλογης ευθύνης κατά προτίμηση σε πιστωτικά ή χρηματοδοτικά ιδρύματα. Ένα τουλάχιστον από τα ως άνω πρόσωπα θα συμμετέχει ως μέλος στο ΔΣ του πιστωτικού ιδρύματος. 5. Υποβολή δήλωσης για την προέλευση των χρηματικών μέσων των μετόχων, όπως ορίζει ο νόμος (Ν. 1868/ άρθρο 27). 6. Πριν τη χορήγηση της άδειας θα πρέπει να κατατεθεί στην Τράπεζα της Ελλάδος το αρχικό κεφάλαιο, το οποίο ανέρχεται τουλάχιστον στο ποσό των ευρώ 18.000.000 (ή δρχ.6.133,5 εκατ.) προκειμένου περί πιστωτικών ιδρυμάτων με τη μορφή ανώνυμης εταιρίας (ΠΔ/ΤΕ 2471/10.4.2001). 32

5.2 Συγχώνευση Πιστωτικών Ιδρυμάτων α. Η συγχώνευση των πιστωτικών ιδρυμάτων διέπεται από τις διατάξεις του άρθρου 16 του Ν. 2515/25.7.97, όπως το άρθρο αυτό συμπληρώθηκε με το άρθρο 12 του Ν.2744/25.10.99 και από τις διατάξεις των άρθρων 68-80 του κ. ν. 2190/1920, όπως ισχύει, εφόσον δεν αντίκεινται στο άρθρο 16 του Ν. 2515/97, όπως ισχύει. Η συγχώνευση των πιστωτικών ιδρυμάτων πραγματοποιείται είτε με απορρόφηση (με την οποία εξομοιώνεται και η εξαγορά) είτε με σύσταση νέας εταιρίας κατά τους ορισμούς του άρθρου 68 του κ.ν. 2190/1920. Ο Υπουργός Ανάπτυξης εκδίδει την εγκριτική απόφαση της συγχώνευσης, σύμφωνα με τις διατάξεις της νομοθεσίας περί ανωνύμων εταιριών, αφού έχει προηγηθεί η έγκριση της συγχώνευσης από την Τράπεζα της Ελλάδος. Τα πιστωτικά ιδρύματα που συγχωνεύονται γνωστοποιούν στην Τράπεζα της Ελλάδος τις περί συγχωνεύσεως αποφάσεις των διοικητικών συμβουλίων τους, συνοδευόμενες: ι) από το σχέδιο σύμβασης συγχωνεύσεως και τις κατά περίπτωση προβλεπόμενες επ' αυτού εκθέσεις και ιι) από το πρόγραμμα επιχειρηματικής δραστηριότητας για το είδος και την έκταση των εργασιών, καθώς και για τη διοικητική και λογιστική οργάνωση και τις διαδικασίες εσωτερικού ελέγχου του πιστωτικού ιδρύματος που προέρχεται από τη συγχώνευση. Η Τράπεζα της Ελλάδος, εντός δύο μηνών από την υποβολή όλων των ανωτέρω στοιχείων ή εντός έξι μηνών επί συγχωνεύσεως δια συστάσεως νέου πιστωτικού ιδρύματος, εγκρίνει τη συγχώνευση ή την αρνείται με αιτιολογημένη απόφασή της, εάν, λόγω της συγχώνευσης, είτε ι) καθίσταται ανεπαρκής η διοικητική ή και η λογιστική οργάνωση ή οι διαδικασίες εσωτερικού ελέγχου του πιστωτικού ιδρύματος που προέρχεται από τη συγχώνευση είτε ιι) δεν πληρούνται ως προς το πιστωτικό αυτό ίδρυμα οι αρχές και οι κανόνες που διέπουν την εποπτεία των πιστωτικών 33

ιδρυμάτων και ιδίως οι κανόνες που ισχύουν ως προς τη συγκέντρωση κινδύνων ή την κεφαλαιακή επάρκεια των πιστωτικών ιδρυμάτων. β. Ομοίως απαιτείται προηγούμενη έγκριση της Τράπεζας της Ελλάδος: ι) επί διασπάσεως πιστωτικών ιδρυμάτων κατά τα άρθρα 81 έως και 89 του κ.ν. 2190/1920, όπως ισχύει, καθώς και ιι) για την έγκυρη απόκτηση από λειτουργούν πιστωτικό ίδρυμα κλάδου, μέρους ή τμήματος της επιχείρησης ή υποκαταστημάτων άλλου λειτουργούντος πιστωτικού ιδρύματος, εφόσον επέρχεται αύξηση του ενεργητικού του επωφελούμενου ή του αποκτώντος πιστωτικού ιδρύματος κατά ποσοστό 10% και άνω ή αύξηση του συνολικού αριθμού των υποκαταστημάτων και θυρίδων του. γ. Οι ανωτέρω διατάξεις υπό στοιχεία α' και β' καταλαμβάνουν και τις επιχειρήσεις που αναφέρονται στο συνημμένο στην απόφαση ΕΤΠΘ 80/15/29.8.2000 Πίνακα, εφόσον, αντίστοιχα: ι) το απορροφούν ή το εξαγοράζον ή το συνιστώμενο νέο νομικό πρόσωπο, στις περιπτώσεις υπό στοιχείο α' και ιι) το επωφελούμενο ή το αποκτών νομικό πρόσωπο στις περιπτώσεις υπό στοιχεία β ι και β ιι, αντίστοιχα, είναι πιστωτικό ίδρυμα ή άλλο χρηματοδοτικό ίδρυμα εποπτευόμενο από την Τράπεζα της Ελλάδος. 34

5.3 Εγκατάσταση στην Ελλάδα αλλοδαπών Πιστωτικών Ιδρυμάτων I. Εγκατάσταση στην Ελλάδα πιστωτικών ιδρυμάτων με έδρα σε κράτος ιιέλος της Ε.Ε. και διασυνοριακή παρογή υπηρεσιών. Τα πιστωτικά ιδρύματα που έχουν την έδρα τους σε χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή σε χώρα που έχει κυρώσει τη Συμφωνία για τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο μπορούν να εγκαθίστανται μέσω υποκαταστημάτων ή να παρέχουν χωρίς εγκατάσταση διασυνοριακές υπηρεσίες στην Ελλάδα, χωρίς να απαιτείται έγκριση της Τράπεζας της Ελλάδος, εφόσον οι δραστηριότητες που προτίθενται να ασκήσουν καλύπτονται από την άδεια λειτουργίας που έχουν λάβει από τις αρμόδιες αρχές της χώρας καταγωγής και εποπτεύονται από αυτές με βάση τις αντίστοιχες οδηγίες της ΕΕ ως ελάχιστο όριο (άρθρα 11 και 13 παράγρ. 3 του Ν. 2076/92). Η εγκατάσταση υλοποιείται με γνωστοποίηση της αρμόδιας εποπτικής αρχής της χώρας καταγωγής προς την Τράπεζα της Ελλάδος. Η γνωστοποίηση περιλαμβάνει την επωνυμία του πιστωτικού ιδρύματος, τη διεύθυνση του υποκαταστήματος στη χώρα υποδοχής, τα ονόματα των υπευθύνων για τη διεύθυνση του υποκαταστήματος, στοιχεία που αναφέρονται στην οικονομική κατάσταση του πιστωτικού ιδρύματος (ύψος ιδίων κεφαλαίων και συντελεστή φερεγγυότητας), το πρόγραμμα δραστηριοτήτων, στο οποίο αναγράφονται μεταξύ άλλων το είδος των εργασιών τις οποίες σχεδιάζει να ασκήσει το υποκατάστημα και η οργανωτική του δομή, καθώς και το σύστημα εγγύησης καταθέσεων στη χώρα καταγωγής, εφόσον το σύστημα αυτό καλύπτει και τις καταθέσεις στο υποκατάστημα στην Ελλάδα. II. Εγκατάσταση στην Ελλάδα πιστωτικών ιδρυιιάτων τρίτων, εκτός ΕΕ, γωοών Η ίδρυση υποκαταστήματος στην Ελλάδα πιστωτικού ιδρύματος που εδρεύει σε χώρα εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή σε χώρα που δεν έχει κυρώσει τη Συμφωνία για τον ΕΟΧ, διέπεται από τις διατάξεις του Ν. 2076/92 (άρθρο 12) και της ΠΔ/ΤΕ 35

2461/5.4.2000 και γίνεται με βάση την αρχή της αμοιβαιότητας ως προς την ίδρυση, υπό τους ακόλουθους όρους και προϋποθέσεις : > Υποβολή αίτησης του πιστωτικού ιδρύματος στην Τράπεζα της Ελλάδος > Ελάχιστο αρχικό κεφάλαιο ύψους ευρώ 9.000.000, το οποίο επέχει θέση ιδίων κεφαλαίων. Εάν πρόκειται για ίδρυση περισσότερων από 4 υποκαταστημάτων απαιτούνται πρόσθετα κεφάλαια μέχρι τη συμπλήρωση του ελάχιστου ορίου αρχικού μετοχικού κεφαλαίου που ισχύει για τα πιστωτικά ιδρύματα που έχουν την έδρα τους στην Ελλάδα (ευρώ 18.000.000 ή δρχ. 6.133,5 εκατ.,σχετ. ΠΔ/ΤΕ 2471/10.4.2001). > Γνωστοποίηση στην Τράπεζα της Ελλάδος της επωνυμίας του πιστωτικού ιδρύματος και της διεύθυνσης του υποκαταστήματος στη χώρα υποδοχής, > Υποβολή στην Τράπεζα της Ελλάδος στοιχείων (βιογραφικό σημείωμα, απόσπασμα ποινικού μητρώου και δύο συστατικών επιστολών) για δύο υπεύθυνα πρόσωπα που θα έχουν την ευθύνη της διεύθυνσης του Υποκαταστήματος, θα κατοικούν μόνιμα στην Ελλάδα και θα διαθέτουν επαρκή επαγγελματική κατάρτιση και εμπειρία. > Υποβολή στην Τράπεζα της Ελλάδος προγράμματος δραστηριοτήτων στο οποίο θα αναγράφονται μεταξύ άλλων το είδος των εργασιών τις οποίες σχεδιάζει να ασκήσει το υποκατάστημα, οι οποίες πρέπει να καλύπτονται από την άδεια λειτουργίας του πιστωτικού ιδρύματος στη χώρα καταγωγής, και η οργανωτική του δομή. > Ανακοίνωση στην Τράπεζα της Ελλάδος πληροφοριών ως προς το σύστημα εγγύησης καταθέσεων στη χώρα καταγωγής, εφόσον το σύστημα αυτό καλύπτει και τις καταθέσεις στο υποκατάστημα στην Ελλάδα. 36