ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑΣ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΥΠΟΣΤΑΘΜΟΥ ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ ΚΙΝΗΤΗΡΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥ ΣΑΟΥΛΙΔΟΥ ΕΥΘΑΛΙΑ [2801] ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΚΑΡΑΚΟΥΛΙΔΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΒΑΛΑ 2011

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΥΠΟΣΤΑΘΜΟΥ ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ ΚΙΝΗΤΗΡΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥ SUBSTATION MAINTENANCE AND ELECTRIC MOTOR INSTALLATION OF BIOLOGICAL TREATMENT ΣΑΟΥΛΙΔΟΥ ΕΥΘΑΛΙΑ [2801] ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΚΑΡΑΚΟΥΛΙΔΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΒΑΛΑ 2011 2

3

ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η πτυχιακή εργασία επικεντρώνεται στην διερεύνηση της διαδικασίας συντήρησης του ηλεκτρολογικού εξοπλισμού και των υποσταθμών μιας Βιολογικής εγκατάστασης. Από το περιεχόμενο της εργασίας διαφαίνεται ευκρινώς η σωστή αντιμετώπιση της συντήρησης με την βοήθεια συμπτωμάτων, διαγνωστικών μετρήσεων και δοκιμών του εξοπλισμού των υποσταθμών. Στο πρώτο κεφάλαιο γίνεται μια πρώτη προσέγγιση της συντήρησης, του σκοπού και των προοπτικών της γενικά. Στο δεύτερο κεφάλαιο παρουσιάζουμε τις βασικές αρχές συντήρησης που εφαρμόζονται σήμερα κυρίως για την ασφάλεια του προσωπικού αλλά και του εξοπλισμού. Στο τρίτο κεφάλαιο αναφερόμαστε στην εγκατάσταση βιολογικού καθαρισμού και συγκεκριμένα στον βιολογικό καθαρισμό Παληό Καβάλας. Στο τέταρτο κεφάλαιο κάνουμε μια σύντομη αναφορά στα είδη υποσταθμών παρουσιάζοντας παράλληλα το βασικό εξοπλισμό ενός υποσταθμού μεταφοράς. Επιπλέον γίνεται μια περιγραφή των μηχανημάτων εκείνων, των οποίων η συνεχής και η αδιάκοπη λειτουργία είναι ιδιαίτερα σημαντική για τη λειτουργία ενός υποσταθμού, καθώς επίσης και του τρόπου συντήρησης του. Το πέμπτο κεφάλαιο αναφέρεται στους Μ/Σ,γενικά στη χρησιμότητα τους, στα είδη μετασχηματιστών και στον τρόπο συντήρησης τους. Στο έκτο κεφάλαιο μιλάμε για τα είδη αυτόματων διακοπτών, για την επιθεώρηση και τη συντήρηση τους. Στο έβδομο κεφάλαιο αναφερόμαστε στην προληπτική συντήρηση των εναέριων γραμμών και καλωδίων καθώς και στις δοκιμές που γίνονται για την εξακρίβωση της αντοχής τους. Στο όγδοο κεφάλαιο γίνεται ενδεικτικά μια αναφορά στα συστήματα φωτισμού. Το ένατο κεφάλαιο αναφέρεται στις γειώσεις σε υποσταθμούς Μ.Τ Στο δέκατο κεφάλαιο αναλύουμε τα μέτρα προστασίας του προσωπικού που διεξάγει την συντήρηση. Στο ενδέκατο και τελευταίο κεφάλαιο γίνεται μια αναφορά στην προστασία των συστημάτων ηλεκτρικής ενέργειας. 4

ABSTRACT The thesis focuses on investigating the process maintenance of electrical equipment and substations of a biological facility. The content of the work seems clearly the proper treatment of maintenance with the help of symptoms, diagnostic measurement and testing equipment for substations. The first chapter is a first approach to maintenance, purpose and perspective in general. In the second chapter we present the basic principles of maintenance currently used mainly for the safety of personnel and equipment. The third chapter refers to a biological treatment, namely the organic cleaning Palio, Kavala. In the fourth chapter we make a brief reference to species substations presenting the basic equipment of a substation operator. In addition is a description of those machines whose continuous and uninterrupted functioning is essential for the operation of a substation, as well as how maintenance. The fifth chapter refers to the M / S, the general usefulness, the types of transformers and the way maintenance. The sixth chapter talking about the types of automatic switches for inspection and maintenance. The seventh chapter deals with preventive maintenance of overhead lines and cables and the tests done to check the resistance. In the eighth chapter is limited to a reference to lighting systems. The ninth chapter deals with the grounding in substations M.T In the tenth chapter we analyze the measures of protection of personnel performing maintenance. In the eleventh and final chapter is a reference to the protection of power systems. 5

ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Θα ήθελα να εκφράσω τις ευχαριστίες μου στον κ. Καρακουλίδη Κωνσταντίνο, καθηγητή του Τ.Ε.Ι Καβάλας για την καθοδήγηση και την υποστήριξη του που ήταν σημαντική για την ολοκλήρωση της πτυχιακής μου εργασίας. Επίσης θα ήθελα να ευχαριστήσω τον κ. Λογκάρη, Πολιτικό Μηχανικό της Δ.Ε.Υ.Α Καβάλας, την κ. Σαμψούνογλου Μυράννα, Χημικό Μηχανικό, προισταμένη Βιολογικού στο Παληό Καβάλας, τον κ. Μποζάνη Νικόλαο, Τεχνολόγο Μηχανικό, υπεύθυνο Βιολογικού στο Παληό Καβάλας καθώς και τους εργαζόμενους του βιολογικού στο Παληό Καβάλας για το αμέριστο ενδιαφέρον τους, την πολύτιμη συμπαράσταση τους, το χρόνο που αφιέρωσαν και τις σημαντικές παρεμβάσεις τους στη συγγραφή και ολοκλήρωση αυτής της πτυχιακής εργασίας. 6

Περιεχόμενα Περίληψη... 4 ABSTRACT... 5 Ευχαριστίες... 6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ο... 10 Προληπτική ηλεκτρολογική συντήρηση... 10 1.1 Ορισμός... 10 1.2 Πλεονεκτήματα ενός προγράμματος Π.Η.Σ... 10 1.3 Η δομή ενός Π.Η.Σ.... 11 1.4 Λειτουργία ενός προγράμματος Π.Η.Σ.... 13 1.5 Αξιολόγηση της ηλεκτρικής εγκατάστασης... 15 1.6 Ατμοσφαιρικές ή περιβαλλοντικές συνθήκες... 21 1.7 Συχνότητα επιθεωρήσεων... 23 1.8 Μέθοδοι και διαδικασίες... 24 1.9 Ανάλυση των κανονισμών ασφαλείας... 26 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ο... 28 Αρχές της προληπτικής ηλεκτρολογικής συντήρησης... 28 2.1 Ο σχεδιασμόος για την διεξαγωγή της συντήρησης... 28 2.2 Ασφάλεια εξοπλισμού και προσωπικού... 29 2.3 Καθαρισμός του εξοπλισμού... 31 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ο... 33 Βιολογικός καθαρισμός... 33 3.1 Ορισμός... 33 3.2 Βιολογικός Παληού... 33 3.3 Κύρια μέρη βιολογικού... 33 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Ο... 42 Υποσταμοί και συγκροτήματα διακοπτών... 42 4.1 Υποσταθμοί... 42 4.2 Συγκροτήματα διακοπτών... 45 4.3 Διακόπτες... 51 4.4Δοκιμές στους διακόπτες... 64 4.5 Θερμογραφική ανίχνευση... 65 4.6 Ασφάλειες Μ.Τ... 67 7

4.7 Αλεξικέραυνα... 68 4.8 Πυκνωτές... 69 4.9 Συσσωρευτές μολύβδου και φορτιστές... 71 4.10 Μανδαλώσεις και μηχανισμοί ασφαλείας... 75 4.11 Συναγερμοί... 76 4.12 Σημάνσεις... 76 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Ο... 77 Μετασχηματιστές... 77 5.1 Γενικά... 77 5.2 Μ/Σ με μονωτικά λάδια... 78 5.3 Μ/Σ ξηρού τύπου... 83 5.4 Δοκιμές και μετρήσεις... 85 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 Ο... 88 Αυτόματοι διακόπτες Χ.Τ... 88 6.1 Γενικά... 88 6.2 Αυτόματοι διακόπτες ισχύος... 89 6.3 Δοκιμές... 90 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 Ο... 93 Καλώδια και εναέριες γραμμές... 93 7.1 Καλώδια... 93 7.2 Υπόγειες εγκαταστάσεις (Επιθεώρηση- Συντήρηση)... 93 7.3 Εναέριες εγκαταστάσεις (Επιθεώρηση- Συντήρηση)... 94 7.4 Καλώδια που είναι εγκαταστημένα πάνω σε σχάρες ( καναλίνες )... 94 7.5 Δοκιμές στα καλώδια... 95 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 Ο... 97 Φωτισμός.... 97 8.1 Γενικά... 97 8.2 Καθαρισμός... 97 8.3 Αλλαγή λαμπτήρων... 97 8.4 Τάση λειτουργίας... 98 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 ο... 99 Γειώσεις λειτουργίας... 99 9.1 Εισαγωγή... 99 8

9.2 Τα 4 συστήματα γείωσης... 99 9.3 Γειώσεις σε Υποσταθμούς Μ/Τ... 100 9.4 Δοκιμές που διεξάγονται στα συστήματα γείωσης... 101 9.5 Συσκευές ανίχνευσης σφαλμάτων γής... 102 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10 Ο... 104 Απενεργοποίηση και γείωση του εξοπλισμού για την προστασία του προσωπικού που διεξάγει την ηλεκτρική συντήρηση... 104 10.1 Γενικά... 104 10.2 Γειώσεις προστασίας... 106 10.3 Επιλογή του εξοπλισμού γείωσης... 106 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11 Ο... 109 Η προστασία στα Συστήματα Ηλεκτρικής Ενέργειας... 109 11.1 Γενικά... 109 11.2 Η /Ν φάσεων... 110 11.3 Δοκιμές στους Η/Ν... 111 11.4 Προστασία από σφάλματα γής... 112 11.5 Η προστασία των Μ/Σ... 113 11.6 Είδη σφαλμάτων... 113 11.7 Στοιχεία προστασίας... 114 11.8 Ηπροστασία των κινητήρων... 114 11.9 Τύποι Η/Ν προστασίας... 117 Συμπεράσματα... 121 Προοπτικές... 122 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ... 124 Βιβλιογραφία... 125 9

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Προληπτική Ηλεκτρολογική Συντήρηση 1.1 Ορισμός Προληπτική Ηλεκτρολογική Συντήρηση (Π.Η.Σ.) είναι μια πρακτική από καθοδηγούμενες επιθεωρήσεις, δοκιμές και επισκευές που πραγματοποιούνται στον εξοπλισμό, έτσι ώστε να ανιχνεύονται τα επικείμενα προβλήματα και οι βλάβες. Έχει σαν στόχο να μειώσει στο ελάχιστο την πιθανότητα εμφάνισής τους. Ο ηλεκτρικός εξοπλισμός είναι ένας γενικός όρος που χρησιμοποιείται για να χαρακτηρίσει το υλικό, τα εξαρτήματα, τις συσκευές και τα αναγκαία όργανα, που αποτελούν μέρος μιας ηλεκτρολογικής εγκατάστασης.[1] 1. 2 Τα Πλεονεκτήματα ενός προγράμματος Π.Η.Σ. 1.2.1 Η Αναγκαιότητα για την εφαρμογή ενός προγράμματος Π.Η.Σ. Οι φθορές και οι βλάβες που εμφανίζονται στον ηλεκτρολογικό εξοπλισμό είναι πολλές φορές φυσιολογικές, αλλά και αναπόφευκτες. Από την στιγμή που θα εγκατασταθεί ο εξοπλισμός, αρχίζει και μια διαδικασία φυσιολογικής φθοράς. Χωρίς κάποιον έλεγχο, αυτή η διαδικασία μπορεί να προκαλέσει δυσλειτουργία ή κάποια ηλεκτρική βλάβη. Η φθορά μπορεί να επιταχυνθεί και από άλλους παράγοντες, όπως π.χ. είναι οι άσχημες περιβαλλοντικές συνθήκες, η λειτουργία των εξαρτημάτων πάνω από τα ονόματα τους όρια, ή ακόμα και ένας αυστηρά αποδοτικός κύκλος λειτουργίας. Ένα καλά σχεδιασμένο πρόγραμμα Π.Η.Σ. αναγνωρίζει όλους αυτούς τους παράγοντες και προτείνει μέτρα για την αντιμετώπισή τους.[1] 1.2.2 Η αξία και το όφελος από ένα σωστά εφαρμοσμένο πρόγραμμα Π.Η.Σ. Η πιστή εφαρμογή ενός προγράμματος Π.Η.Σ. θα μειώσει τον ρυθμό εμφάνισης των βλαβών, θα ελαττώσει τα θανατηφόρα ατυχήματα και θα ελαχιστοποιήσει το κόστος από τις μηχανικές βλάβες και την μη προγραμματισμένη διακοπή μιας βιομηχανικής μονάδας. Δίνει την δυνατότητα να αναγνωριστούν εγκαίρως μελλοντικά προβλήματα, έτσι ώστε να εφαρμοστούν λύσεις, προτού αυτά γίνουν πιο μεγάλα, απαιτώντας έτσι πιο ακριβές και χρονοβόρες λύσεις. Τα οφέλη από ένα αποτελεσματικό Π.Η.Σ. χωρίζονται σε 3 γενικές κατηγορίες: 10

1. Τα άμεσα, μετρήσιμα, οικονομικά οφέλη που αποκομίζονται με την μείωση του κόστους των επισκευών και της αντικατάστασης των εξαρτημάτων. 2. Την μείωση του χρόνου διακοπής. 3. Λιγότερο μετρήσιμα αλλά πολύ πραγματικά οφέλη προκύπτουν από την βελτίωση της ασφάλειας. Οι περιορισμένοι τραυματισμοί του προσωπικού και η μείωση των θανατηφόρων ατυχημάτων βοηθούν να διατηρηθεί σε ικανοποιητικό βαθμό το επίπεδο ασφάλειας. Η αξιοπιστία στην λειτουργία του εξοπλισμού μπορεί να σχεδιαστεί έτσι ώστε να βρίσκεται σε υψηλό επίπεδο, αλλά παράλληλα απαιτείται μια αποτελεσματική προληπτική συντήρηση για να διατηρηθεί σ αυτό το επίπεδο. Η εμπειρία δείχνει ότι ο εξοπλισμός έχει μεγαλύτερη διάρκεια ζωής και ανταποκρίνεται καλύτερα, όταν καλύπτεται από ένα πρόγραμμα Π.Η.Σ. Σε πολλές περιπτώσεις, η επένδυση σε ένα πρόγραμμα Π.Η.Σ. είναι μικρή, σε σχέση με το κόστος που προκύπτει από την επιδιόρθωση του εξοπλισμού και το κόστος από την μείωση της παραγωγικότητας. Αυτές οι επιπτώσεις έχουν άμεση σχέση με μια απρόβλεπτη διακοπή στην λειτουργία των μηχανημάτων και επομένως με μια διακοπή της παραγωγής. Η συντήρηση του βιομηχανικού ηλεκτρολογικού εξοπλισμού είναι βασικά ένα θέμα οικονομικό. Το κόστος συντήρησης μπορεί να τοποθετηθεί σε κάποια από τις δύο κατηγορίες: 1. Είτε στην προληπτική συντήρηση 2. Είτε σε επισκευές των βλαβών (επισκευαστική συντήρηση). Τα χρήματα που ξοδεύονται για την πρώτη κατηγορία μπορεί να είναι λιγότερα σε σχέση με αυτά που απαιτούνται για την δεύτερη κατηγορία. Ένα αποτελεσματικό πρόγραμμα Π.Η.Σ. διατηρεί το σύνολο των δαπανών που ξοδεύονται για την συντήρηση στο ελάχιστο δυνατό.[1] 1.3 Η δομή ενός προγράμματος Π.Η.Σ. Όπως ειπώθηκε ένα αποτελεσματικό πρόγραμμα Π.Η.Σ. είναι αυτό που αυξάνει την ασφάλεια και μειώνει τα σφάλματα του εξοπλισμού στο ελάχιστο. Κάτι τέτοιο μπορεί να γίνει μέσα από μια καλά σχεδιασμένη οικονομοτεχνική μελέτη.[1] 11

. Σχ 1 Ρυθμός βλαβών λ σε σχέση με το χρόνο, με η χωρίς συντήρηση. 1.3.1 Σχεδιάζοντας ένα πρόγραμμα Π.Η.Σ. Θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι παρακάτω βασικές παράμετροι κάθε φορά που σχεδιάζεται ένα πρόγραμμα Π.Η.Σ.: α. Ασφάλεια προσωπικού: Υπάρχει πιθανότητα μία βλάβη να θέσει σε κίνδυνο ή να απειλήσει την ασφάλεια του προσωπικού; Τι πρέπει να γίνει για να υπάρχει ένα υψηλό επίπεδο ασφαλείας; β. Οικονομική επισκευή εξαρτημάτων: Είναι ο εγκατεστημένος εξοπλισμός - ο ηλεκτρικός και ο μηχανικός μαζί - τόσο πολύπλοκος ή τόσο μοναδικός, ώστε οι απαιτούμενες επισκευές θα ήταν ασυνήθιστα ακριβές; γ. Μείωση του κόστους παραγωγής: Μπορεί οι επισκευές βλαβών ή η αντικατάσταση των βεβλημένων εξαρτημάτων να απαιτούν εκτεταμένη διακοπή; Ποιος εξοπλισμός είναι περισσότερο αναγκαίος στη παραγωγή;[1] 1.3.2 Τα κύρια μέρη ενός προγράμματος Π.Η.Σ. Τα βασικά χαρακτηριστικά που πρέπει να περιέχει ένα πρόγραμμα Π.Η.Σ. είναι: α. Το εξειδικευμένο και υπεύθυνο προσωπικό. 12

β. Μια επιθεώρηση και ανάλυση της κατάστασης του ηλεκτρολογικού εξοπλισμού για να καθοριστούν οι απαιτήσεις και οι προτεραιότητες της συντήρησης. γ. Οι προγραμματισμένες επιθεωρήσεις και οι επαρκείς δοκιμές. δ. Η σωστή εκτίμηση των επιθεωρήσεων και των δοκιμών, για να καθορίζονται οι κατάλληλες διορθωτικές ενέργειες. ε. Οι πλήρεις αλλά συνοπτικές αναφορές. στ. Η εκτέλεση των απαραίτητων εργασιών. ζ. Η χρήση των κατάλληλων εργαλείων και οργάνων δοκιμής, τα οποία θα εξασφαλίζουν τη μέγιστη ασφάλεια και παραγωγικότητα του συνεργείου συντήρησης. η. Η εκπαίδευση και η επιμόρφωση του προσωπικού.[1] 1.4 Λειτουργία ενός προγράμματος Π.Η.Σ. 1.4.1 Γενικά Υπάρχουν τέσσερα βασικά στάδια που πρέπει να ληφθούν υπόψη στο σχεδιασμό και στην ανάπτυξη ενός προγράμματος Π.Η.Σ. Στην πιο απλή μορφή είναι ως εξής: α. Η σύνταξη μιας λίστας όλων των συστημάτων και του εξοπλισμού μιας εγκατάστασης. β. Ο προσδιορισμός των συστημάτων και του εξοπλισμού που θεωρούνται ως κρίσιμα και είναι τα πιο σημαντικά σε μια εγκατάσταση. γ. Η ανάπτυξη ενός προγράμματος για να συμβαδίζει με το τι πρέπει να γίνει. δ. Η εκπαίδευση του προσωπικού για τις αναγκαίες εργασίες ή οι συμφωνίες με εξωτερικά συνεργεία για εξειδικευμένες εργασίες. Η επιτυχία ενός προγράμματος Π.Η.Σ. εξαρτάται από το κύρος και την υπευθυνότητα του προσωπικού που το υλοποιεί. Η πρωταρχική ευθύνη για την υλοποίηση του προγράμματος πρέπει να επιβαρύνει ένα και μόνο άτομο. Σ αυτό το άτομο πρέπει να δοθεί η δικαιοδοσία να κάνει την δουλειά και πρέπει να έχει την 13

συνεργασία της διεύθυνσης του εργοστασίου, του τμήματος παραγωγής και όλων των άλλων τμημάτων, των οποίων οι εργασίες έχουν επιπτώσεις στο πρόγραμμα. Θεωρητικά, το άτομο που καθορίζεται να είναι επικεφαλής του προγράμματος θα πρέπει να έχει τα παρακάτω προσόντα. α. Τεχνική ικανότητα. β. Ικανότητες διοίκησης και επίβλεψης. Το κέντρο εργασίας για κάθε συνεργείο συντήρησης, πρέπει να είναι κατάλληλα τοποθετημένο. Αυτό το κέντρο πρέπει να συμπεριλαμβάνει όλες τις διαδικασίες δοκιμών και επιθεώρησης, αντίγραφα των προηγούμενων αναφορών, μονογραμμικά διαγράμματα, σχηματικά διαγράμματα, τα αρχεία, καταλόγους των πωλητών, καταλόγους των ανταλλακτικών εξαρτημάτων και φόρμουλες αναφορών. Σε ένα εργοστάσιο αδιάλειπτης λειτουργίας, οι ημερήσιες επιθεωρήσεις, δηλ. οι επιθεωρήσεις που γίνονται ενώ τα μηχανήματα βρίσκονται σε λειτουργία, παίζουν σημαντικό ρόλο. Η ανάπτυξη των διαδικασιών μιας ημερήσιας επιθεώρησης, εξαρτάται από το είδος του ηλεκτρολογικού εξοπλισμού. Αυτές οι διαδικασίες θα πρέπει να επανεξετάζονται τακτικά για να διατηρούνται σε ισχύ. Κάθε σφάλμα του εξοπλισμού, πρέπει να επανεξετάζετε σε αντιπαραβολή με τον τρόπο διεξαγωγής της ημερήσιας επιθεώρησης για να προσδιοριστεί, αν μπορούν να γίνουν κάποιες αλλαγές στον τρόπο διεξαγωγής της επιθεώρησης, έτσι ώστε π.χ. να μπορεί να ανακαλυφθεί μια επικείμενη βλάβη. Αν συμβαίνει κάτι τέτοιο, η διαδικασία θα πρέπει να τροποποιείται. Οι γενικές κατευθύνσεις που εφαρμόζονται για την εκτίμηση ενός προβλήματος είναι δύσκολο να μεταβληθούν και παίρνει αρκετό χρόνο για να αλλαχθούν. Γι αυτό τον λόγο, η επιθεώρηση πρέπει να συνεχίζεται και τα αποτελέσματα των εργασιών πρέπει να καταγράφονται. Οι πιθανές αλλαγές στο πρόγραμμα μιας επιθεώρησης θα γινόταν σταδιακά. Χρησιμοποιώντας τις ανεκτέλεστες εντολές εργασίας σαν δείκτη, ο υπεύθυνος της συντήρησης μπορεί να προβλέψει τα προβλήματα προτού εκδηλωθούν. Αντίθετα, με την συγκέντρωση πολλών ανεκτέλεστων εντολών εργασίας, αναμένεται μια αύξηση των σφαλμάτων, μείωση του χρόνου παραγωγής και μια αύξηση στο κόστος.[1] 14

1.5 Αξιολόγηση της ηλεκτρικής εγκατάστασης 1.5.1 Ορισμός Με τον όρο αξιολόγηση, εννοούμε την συλλογή και την εκτίμηση όλων εκείνων των δεδομένων που αφορούν τον σχεδιασμό ενός ηλεκτρικού συστήματος, ώστε να αποκτηθούν οι απαραίτητες πληροφορίες για την ανάπτυξη ενός προγράμματος Π.Η.Σ.[1] 1.5.2 Συλλογή Δεδομένων Τα βήματα για την οργάνωση μιας μελέτης είναι: 1. Έλεγχος όλου του εξοπλισμού και να είναι απαραίτητο ο διαχωρισμός σε τμήματα. 2. Αναγνώριση του πεδίου δράσης κάθε τμήματος και διασυνδέσεις των τμημάτων. 3. Συγκέντρωση όλων των αναγκαίων εγγράφων και αρχείων που σχετίζονται με τον εξοπλισμό.[1] 1.5.3 Διαγράμματα και Δεδομένα Η διαθεσιμότητα ανά πάσα στιγμή ενημερωμένων, λεπτομερών και ολοκληρωμένων διαγραμμάτων και σχεδίων είναι το θεμέλιο της επιτυχίας ενός προγράμματος Π.Η.Σ. Τα διαγράμματα που αναφέρονται παρακάτω είναι από τα πιο συνηθισμένα. Τα μονογραμμικά σχέδια που δείχνουν την τοπολογία των ηλεκτρονικών κυκλωμάτων και συχνά περιλαμβάνουν σημαντικά στοιχεία του εν λειτουργία εξοπλισμού. Σε αυτού του είδους τα διαγράμματα είναι βασικό να αναφέρονται η τάση, η συχνότητα, ο αριθμός των φάσεων καθώς και οι καταστάσεις φυσιολογικής λειτουργίας. Τα βραχυκυκλώματα και οι μελέτες επιλεκτικής συνεργασίας των μέσων προστασίας είναι πολύ σημαντικά δεδομένα. Οι συχνές αλλαγές στα μηχανήματα και τον εξοπλισμό μιας εγκατάστασης, μεταβάλλουν το μέγιστο ρεύμα βραχυκύκλωσης, 15

οπότε και χρειάζεται να γίνεται επαναρύθμιση των διατάξεων προστασίας μέσα από τις παραπάνω μελέτες. α. Κατά την διάρκεια μιας περιοδικής συντήρησης θα πρέπει να γίνονται δοκιμές και ρυθμίσεις των μέσων προστασίας για να υπάρχει μια σωστή επιλεκτική συνεργασία μεταξύ τους. β. Η μελέτη υπολογισμού του ρεύματος βραχυκύκλωσης είναι επιθυμητή για να βελτιωθεί η ακρίβεια και να μειωθεί ο χρόνος σχεδίασης. Τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης χρησιμοποιούνται για να προσδιοριστεί η περιοχή ρύθμισης των διακοπτών ισχύος, η τιμή των ασφαλειών και άλλων διατάξεων προστασίας. γ. Οι ασφάλειες ταξινομούνται με βάση την ικανότητα διακοπής και το ονομαστικό τους ρεύμα. Τα άλλα μέσα προστασίας συνήθως προσαρμόζονται ανάλογα με το σημείο διέγερσης τους και τις χαρακτηριστικές χρόνου-ρεύματος. Οι ρυθμίσεις των μέσων προστασίας πρέπει να προσδιοριστούν να ελεγχθούν με ηλεκτρικές δοκιμές και να καταγραφούν σε αρχεία για μελλοντικές παραπομπές. δ. Το προσωπικό που διεξάγει τις δοκιμές πρέπει να είναι σωστά εκπαιδευμένο για να εκτελεί σωστά τις δοκιμές. Διαγράμματα όδευσης, χάρτες καλωδίων ή τοπογραφικά σχέδια δείχνουν την φυσική θέση των καλωδίων. Τοπογραφικά διαγράμματα, σχέδια κατόψεων, σχέδια που δείχνουν την τοποθεσία των μηχανημάτων ή χάρτες του εργοστασίου, δείχνουν την φυσική χωροταξία του εργοστασίου με όλα τα μηχανήματα τοποθετημένα. Οι διακόπτες, οι Μ/Σ, οι πίνακες ελέγχου, τα ηλεκτρικά δίκτυα και οι γραμμές τροφοδοσίας θα πρέπει να αναγνωρίζονται μέσα στα σχέδια. Οι ονομαστικές τιμές της τάσης και του ρεύματος πρέπει να φαίνονται για κάθε κομμάτι του εξοπλισμού. Τα σχηματικά διαγράμματα σχεδιάζονται, για απλότητα και εύκολη κατανόηση των των κυκλωμάτων χωρίς να αναφέρουν την ακριβή τοποθεσία των εξαρτημάτων. Περιέχουν τους διακόπτες και τις επαφές σε κατάσταση NO. Τα διαγράμματα των καλωδιώσεων, όπως τα σχηματικά, πρέπει να δείχνουν όλα τα στοιχεία του κυκλώματος αλλά και να αναφέρουν την ακριβή τους θέση. 16

Ιδιαίτερη σημασία έχει ο χαρακτηρισμός των κλεμμοσειρών και η αρίθμηση των καλωδίων. Για τον σχηματισμό ενός αποτελεσματικού προγράμματος Π.Η.Σ. είναι απαραίτητα τα εγχειρίδια λειτουργίας και οι οδηγίες των κατασκευαστών. Αυτά τα εγχειρίδια πρέπει να περιλαμβάνουν προτεινόμενες μεθόδους και τεχνικές για α. Την εγκατάσταση. β. Την συναρμολόγηση - αποσυναρμολόγηση. γ. Τα διαγράμματα συνδέσεων των συσκευών που θα δείχνουν τις επαφές (σε θέσεις NO ή NC). δ. Τους καταλόγους των υλικών. ε. Την λειτουργία (οργάνωση και ρυθμίσεις). στ. Την συντήρηση (συμπεριλαμβανομένων καταλόγων με υλικά και προτεινόμενων ανταλλακτικών). ζ. Τα προγράμματα λογισμικού (software) για τις ψηφιακές συσκευές. η. Την επίλυση προβλημάτων.[2] 1.5.4 Αλλαγές στον ηλεκτρολογικό εξοπλισμό Οι τροποποιήσεις στο ηλεκτρολογικό σύστημα αποφασίζονται και γίνονται με την ευθύνη των μηχανικών του εργοστασίου, που ξεκινούν τις αναθεωρήσεις. Περιοδικά γίνονται μετατροπές και αλλαγές στην τοπολογία, σαν αποτέλεσμα ενός προγράμματος Π.Η.Σ. Είναι επιτακτική ανάγκη για αυτόν που σχεδιάζει ένα πρόγραμμα Π.Η.Σ., να τονίσει αυτές τις αλλαγές, να τις καταγράψει με κατάλληλο τρόπο και να υποβάλλει επίσημα τις αναθεωρήσεις σε εκείνο το τμήμα του εργοστασίου που είναι υπεύθυνο για την διεξαγωγή της συντήρησης.[2] 1.5.5 Διαγράμματα συστημάτων Γενικά μπορεί να ειπωθεί ότι τα διαγράμματα συστημάτων είναι απαραίτητα για να ολοκληρωθούν τα δεδομένα και οι πληροφορίες που έχουν συγκεντρωθεί. Όσο πιο σημαντικό είναι το σύστημα τόσο πιο λεπτομερείς πληροφορίες πρέπει να δίνει. Αυτές θα αποτυπώνονται στον κατάλληλο τύπο διαγράμματος. Για παράδειγμα, θα δίνονται πληροφορίες για την πηγή και το είδος της παρεχόμενης ισχύος, τα καλώδια 17

και τις οδεύσεις τους, τις συσκευές προστασίας και διακοπής στα σημεία που βρίσκονται, καθώς και τα σημεία όπου υπάρχει επικοινωνία με άλλα συστήματα. Τα διαγράμματα συστημάτων φωτισμού (λειτουργικά και εφεδρικά) περιλαμβάνουν αναλυτικό πίνακα με τον αριθμό των απαραίτητων εξαρτημάτων, τον τύπο και το μέγεθος των λαμπτήρων καθώς και υπολογισμούς για την στάθμη φωτεινότητας κάθε περιοχής. Τα διαγράμματα των συστημάτων ελέγχου και παρακολούθησης είναι αναγκαία για να κατανοηθεί η λειτουργία των σύνθετων συστημάτων. Συνήθως δίνονται με την μορφή ενός διαγράμματος επαφών και παραπέμπουν σε συγκεκριμένα διαγράμματα καλωδιώσεων. Αυτά συχνά δείχνουν την επικοινωνία των ηλεκτρικών τμημάτων μα τα μηχανικά μέρη. Γνωρίζοντας το προσωπικό της εγκατάστασης τον τρόπο με τον οποίο γίνεται η διασύνδεση των επιμέρους τμημάτων, μπορεί να καταλάβει την λειτουργία όλης της εγκατάστασης.[2] 1.5.6 Διαδικασίες που λαμβάνονται σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης Οι διαδικασίες έκτακτης ανάγκης πρέπει να απαριθμούν βήμα προς βήμα τις ενέργειες που πρέπει να γίνουν σε μια περίπτωση ανάγκης, και χρησιμοποιούνται για την ασφαλή διακοπή ή την εκκίνηση των μηχανημάτων. Υπάρχει η βέλτιστη εφαρμογή αυτών των διαδικασιών όταν προορίζονται να έχουν γρήγορη ανταπόκριση και όταν τοποθετούνται στην περιοχή που βρίσκονται τα συστήματα ή ο εξοπλισμός. Τα ακριβή και με λεπτομέρειες μονογραμμικά σχέδια που τοποθετούνται σε στρατηγικά σημεία, βοηθούν πολύ σε καταστάσεις ανάγκης.[2] 1.5.7 Δομικές και συντήρηση μηχανημάτων Όλες οι εργασίες συντήρησης απαιτούν την χρήση των κατάλληλων εργαλείων και εξοπλισμού προκειμένου να γίνει σωστά μια εργασία. Μαζί με τα συνηθισμένα εργαλεία πρέπει να είναι άμεσα διαθέσιμος και ειδικός εξοπλισμός. Από οικονομική άποψη, δεν δικαιολογείται η αγορά ενός σπάνια μεταχειρισμένου, ακριβού εργαλείου, όταν αυτό μπορεί να δανειστεί από αλλού. Μεγάλη σημασία για την διεξαγωγή μιας συντήρησης, συχνά έχει εκείνο το μέρος ενός προγράμματος Π.Η.Σ. που αναφέρεται πάνω στον βοηθητικό εξοπλισμό 18

που χρησιμοποιείται. Ο ηλεκτροτεχνίτης πρέπει να έχει την δυνατότητα να χρησιμοποιεί ανά πάσα στιγμή ειδικά μηχανήματα. Η χρήση του ειδικού εξοπλισμού προστασίας, είναι απαραίτητη και επιτακτική όταν γίνονται εργασίες πάνω ή κοντά σε εξοπλισμό που είναι υπό τάση. Τέτοιος εξοπλισμός είναι τα μονωτικά γάντια, τα προστατευτικά γυαλιά, τα μονωτικά παπούτσια, τα κράνη, κλπ. Οι φορητές συσκευές φωτισμού συχνά είναι απαραίτητες, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις ανάγκης και θα πρέπει να είναι άφθονος ο εφοδιασμός σε μπαταρίες. Επίσης είναι απαραίτητες οι προεκτάσεις καλωδίων. Φορητοί μετρητές και όργανα είναι απαραίτητα για δοκιμές και επισκευές, ιδιαίτερα σε κυκλώματα Χαμηλής Τάσης. Είναι μια σημαντική βοήθεια για τον προσδιορισμό συγκεκριμένων ηλεκτρικών προβλημάτων και για να αξιολογηθεί αν η κακή λειτουργία του εξαρτήματος οφείλεται σε μη φυσιολογικές ηλεκτρικές συνθήκες. Η μέτρηση της αντίστασης μόνωσης στα μηχανήματα πρέπει να γίνεται για να εξακριβωθεί η αντοχή της μόνωσης. Εξοπλισμός δοκιμής που χρησιμοποιεί υψηλές τάσεις σε ac και dc, χρησιμοποιείται ικανοποιητικά για να μετρηθεί η διηλεκτρική αντοχή και η αντίσταση μόνωσης αντίστοιχα. Πρέπει να αναγνωριστεί ότι η πιθανότητα διάσπασης σε δοκιμές, εξαιτίας κρυφών ελαττωμάτων, υπάρχει πάντα. Δοκιμές σε υψηλό δυναμικό πρέπει να εκτελούνται με προσοχή και μόνο από εξουσιοδοτημένο προσωπικό.[4] 1.5.8 Προσδιορισμός του κρίσιμου εξοπλισμού Ένα μηχάνημα (ηλεκτρικό και μη) θεωρείται κρίσιμο, αν η αποτυχία του να λειτουργήσει σωστά και υπό πλήρη έλεγχο, θα προκαλέσει σοβαρή απειλή για τους ανθρώπους, την περιουσία ή την παραγωγή. Σ ένα μεγάλο εργοστάσιο, για το χαρακτηρισμό του κρίσιμου εξοπλισμού, μπορεί να είναι απαραίτητη μια ομάδα που να αποτελείται από το παρακάτω εξειδικευμένο προσωπικό: 1. τον ηλεκτρολόγο αρχιτεχνίτη ή επόπτη. 2. το προσωπικό παραγωγής. 3. το ανώτερο προσωπικό συντήρησης. 4. το τεχνικό προσωπικό. 19

5. τον μηχανικό ασφαλείας ή κάποιον υπεύθυνο για την προστασία όλης της εγκατάστασης και των ανθρώπων από πυρκαγιά και ατυχήματα κάθε είδους. Όλο το παραπάνω προσωπικό πρέπει να επιθεωρεί όλο το εργοστάσιο ή κάθε τομέα του με λεπτομέρεια, λαμβάνοντας υπόψη ότι το κάθε κομμάτι του εξοπλισμού έχει άμεση σχέση με την συνολική λειτουργία και η επίδραση από την απώλεια του στην παραγωγή και την ασφάλεια είναι σημαντική. Υπάρχουν ολόκληρα συστήματα τα οποία μπορεί να είναι κρίσιμα λόγω της φύσης τους. Ανάλογα το μέγεθος που έχει ένα εργοστάσιο και ανάλογα την λειτουργία του, μπορεί να περιέχει μερικές ή όλες από τις παρακάτω εγκαταστάσεις: τροφοδοσία εκτάκτου ανάγκης, φωτισμό ανάγκης, συστήματα πυρασφάλειας, πυροσβεστικές αντλίες, και τηλεπικοινωνιακά συστήματα. Δεν θα πρέπει να υπάρχει πρόβλημα κατά την εγκατάσταση τους, σε οποιοδήποτε σημείο. Παράλληλα όμως σε αυτά τα κρίσιμα συστήματα θα πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή κατά την συντήρησή τους. Υπάρχουν τμήματα ενός συστήματος, που θεωρούνται κρίσιμα επειδή μειώνουν τις εκτεταμένες επιδράσεις από τα σφάλματα που συμβαίνουν στον ηλεκτρολογικό εξοπλισμό. Ο προσδιορισμός αυτών των εξαρτημάτων, είναι η κύρια ευθύνη του ηλεκτρολόγου. Μερικές συσκευές που υπάρχουν σ αυτήν την κατηγορία είναι: α. Συσκευές που προστατεύουν από υπερεντάσεις, όπως είναι οι διακόπτες ισχύος και οι ασφάλειες. Αυτές περιλαμβάνουν συστήματα H/N και βοηθητικά κυκλώματα ελέγχου. επίσης μπορεί να περιλαμβάνουν και μελέτες για τον συντονισμό των μηχανισμών διέγερσης των παραπάνω μέσων προστασίας. β. Αυτόματους διακόπτες μεταγωγής ζυγών ή άλλους διακόπτες μεταγωγής που τροφοδοτούν κρίσιμα φορτία από τροφοδοτικά εκτάκτου ανάγκης (UPS, φορτιστές. Ορισμένα τμήματα του συστήματος ελέγχου είναι κρίσιμα, επειδή παρακολουθούν την διαδικασία και διακόπτουν αυτόματα τα μηχανήματα ή ενεργοποιούνται για να αποτρέψουν καταστροφές. Τέτοια στοιχεία είναι οι ασφαλιστικές διατάξεις (interlocks) οι συσκευές αποκοπής, ή οι διακόπτες που εγκαθίστανται σε όλο το εργοστάσιο. 20

Υπάρχουν και τμήματα του συστήματος που είναι κρίσιμα, επειδή προειδοποιούν το προσωπικό για επικίνδυνες και ανεξέλεγκτες καταστάσεις. Αυτά συνήθως αναφέρονται και σαν συναγερμοί και σημάνσεις.[4] 1.5.9 Η καθιέρωση ενός τακτικού προγράμματος επιθεωρήσεων και δοκιμών Ο σκοπός ενός προγράμματος επιθεωρήσεων και δοκιμών είναι να διαπιστώσει την κατάσταση του εξοπλισμού για να προσδιορίσει στην συνέχεια ποιες εργασίες πρέπει να γίνουν. Με αυτόν τον τρόπο επιβεβαιώνει ότι ο εξοπλισμός θα συνεχίζει να λειτουργεί μέχρι να γίνει ο επόμενος προγραμματισμένος έλεγχος. Είναι προτιμότερο να γίνονται οι επιθεωρήσεις και οι έλεγχοι μαζί μέσα στα πλαίσια μιας συντήρησης ρουτίνας. Με αυτό τον τρόπο, αρκετά μικρά τμήματα του συστήματος που παρουσιάζουν προβλήματα και που απαιτούν μη εξειδικευμένα εργαλεία, προσωπικό ή εξοπλισμό, μπορεί να επιδιορθωθούν την ίδια στιγμή που θα εντοπισθούν.[4] 1.6 Ατμοσφαιρικές ή περιβαλλοντικές συνθήκες Το περιβάλλον στο οποίο βρίσκεται ένας ηλεκτρικός εξοπλισμός, έχει μια συγκεκριμένη επίδραση πάνω στις λειτουργικές ικανότητες και στο βαθμό της συντήρησης. Ένα ιδανικό περιβάλλον είναι αυτό, όπου (1) ο αέρας είναι καθαρός ή φιλτραρισμένος για να απομακρύνει την σκόνη, τα επιβλαβή αέρια, την υπερβολική υγρασία κλπ, (2) διατηρεί σε θερμοκρασία από 15 C έως 25 C και (3) έχει υγρασία από 40% έως 70%. Κάτω από τέτοιες συνθήκες, η ανάγκη για συντήρηση θα ελαχιστοποιηθεί. Όπου δεν τηρούνται οι παραπάνω συνθήκες, η απόδοση του ηλεκτρικού εξοπλισμού θα επηρεαστεί δυσμενώς. Η καλή καθαριότητα των χωρών, συνεισφέρει σε ένα καλό περιβάλλον λειτουργίας και μειώνει τις απαιτήσεις σε συντήρηση. Οι ηλεκτρικές συσκευές και ο προστατευτικός εξοπλισμός τους θα πρέπει να βρίσκονται μέσα σε περιβάλλον με την ίδια θερμοκρασία. Αν η διαφορά στη θερμοκρασία περιβάλλοντος ανάμεσα στον εξοπλισμό και στις προστατευτικές συσκευές του είναι μεγάλη, στις τελευταίες πρέπει να γίνονται αλλαγές στις ρυθμίσεις.[1] 21

1.6.1 Συνθήκες φόρτισης Ο εξοπλισμός σχεδιάζεται και ρυθμίζεται για να δουλεύει ικανοποιητικά, όταν εκτίθεται σε συγκεκριμένους χειρισμούς και συνθήκες φόρτισης. Ανάλογα με τον βαθμό απόδοσης, επηρεάζεται και ο τύπος του εξοπλισμού που θα χρησιμοποιηθεί και έτσι επηρεάζεται και ο βαθμός συντήρησης που πρέπει να γίνει: Η απόδοση χαρακτηρίζεται ως: α. Συνεχής: Λειτουργία σε ένα σταθερό ουσιαστικά φορτίο για απροσδιόριστο χρονικό διάστημα. β. Διακοπτόμενη: Λειτουργία για εναλλακτικά διαστήματα: (1) με φορτίο και χωρίς φορτίο, (2) με φορτίο και σε κατάσταση ηρεμίας και (3) με φορτίο, χωρίς φορτίο και σε κατάσταση ηρεμίας. γ. Περιοδική: Διακοπτόμενη λειτουργία στην οποία οι συνθήκες φόρτισης είναι επαναλαμβανόμενες συχνά δ. Μικρού χρόνου (short time): Λειτουργία σε ένα ουσιαστικά σταθερό φορτίο για μικρό και σαφώς καθορισμένο χρονικό διάστημα ε. Μεταβαλλόμενη: Λειτουργία σε φορτία και για χρονικά διαστήματα, τα οποία υποβάλλονται σε μεγάλες μεταβολές. Μερικές συσκευές, όπως είναι οι συσκευές μετρητών πραγματικού χρόνου, οι απαριθμητές που μετράνε τον αριθμό των εκκινήσεων λειτουργιών, τα αμπερόμετρα καταγραφής που καταγράφουν σε γραφικές παραστάσεις τις συνθήκες φόρτισης κ.α., χρησιμοποιούνται για να βρεθεί η κατάλληλη συχνότητα συντήρησης αφού βοηθούν στην ταξινόμηση του εξοπλισμού ανάλογα με τον βαθμό απόδοσής του. Οι ελεγκτές ασφάλειας και περιορισμού είναι συσκευές, που η μόνη τους λειτουργία είναι να εξασφαλίσουν, ότι οι τιμές παραμένουν μέσα σε ένα επίπεδο ασφαλείας. Καθεμιά από αυτές τις συσκευές θα πρέπει κατά περιόδους να επιθεωρείται, να ελέγχεται και να δοκιμάζεται για να είναι σίγουρο ότι βρίσκεται σε αξιόπιστη κατάσταση λειτουργίας. Οπουδήποτε είναι πρακτικό, πρέπει να καταγράφεται το ιστορικό λειτουργίας καθενός από τα ηλεκτρικά μηχανήματα, ή μέρος του συστήματος που θεωρείται ζωτικό (κρίσιμο) για την παραγωγή και την λειτουργία μιας βιομηχανικής μονάδας. Το ιστορικό λειτουργίας για ένα σύστημα και τον εξοπλισμό του, πρέπει να περιλαμβάνει τα εξής: 22

α. Τον τύπο του ηλεκτρικού εξοπλισμού. β. Το τύπο του μηχανικού εξοπλισμού και του φορτίου που εξυπηρετεί ή οτιδήποτε άλλο φορτίο που οδηγείται άμεσα, με κιβώτια ή με ιμάντες. γ. Στοιχεία που αναγράφονται στην πινακίδα από τον κατασκευαστή. δ. Τον λόγο για τον οποίο χρησιμοποιείται το μηχάνημα. ε. Την ημερομηνία τοποθέτησης. στ. Έναν κατάλογο με τα διαθέσιμα ανταλλακτικά. ζ. Τις ημερομηνίες πραγματοποίησης των δοκιμών και των επιθεωρήσεων.[4] 1.7 Συχνότητα επιθεωρήσεων Τα κατασκευαστικά εγχειρίδια λειτουργίας, πρέπει να ορίζουν μία προτεινόμενη συχνότητα επιθεώρησης. Αυτή η συχνότητα βασίζεται σε πρότυπες ή συνηθισμένες συνθήκες λειτουργίας και περιβάλλοντος. Σε μονάδες συνεχούς λειτουργίας με σταθερά φορτία τα διαστήματα μεταξύ των επιθεωρήσεων μπορούν να αυξηθούν από 10 έως 20% ενώ σε εφεδρικές ή περιοδικής λειτουργίας μονάδες πιθανόν να μειωθούν από 20 έως 40%. Επιπλέον τα μηχανήματα που λειτουργούν σε περιβάλλον με δυσμενείς ατμοσφαιρικές συνθήκες απαιτούν διαστήματα μεταξύ των επιθεωρήσεων μειωμένα ως και 50%. Τα στοιχεία του εξοπλισμού που χαρακτηρίζονται ως κρίσιμα, απαιτούν πιο συχνά επιθεώρηση και δοκιμές. Η συχνότητα των επιθεωρήσεων για όμοια μηχανήματα (π.χ. μηχανές) που λειτουργούν κάτω από διαφορετικές συνθήκες, μπορεί να διαφέρει αρκετά. Από την στιγμή που καθιερώνεται μία αρχική συχνότητα για τις επιθεωρήσεις και τις δοκιμές, αυτή η συχνότητα πρέπει να παραμένει για τουλάχιστον 4 περιόδους συντήρησης, εκτός αν εμφανιστεί μια απρόβλεπτη βλάβη. Για τα εξαρτήματα που έχουν απόβλεπες βλάβες, το διάστημα μεταξύ των επιθεωρήσεων πρέπει να μειωθεί κατά 50%. Αν ένας εξοπλισμός συνεχίζει να θεωρείται καλός μετά από δύο επιθεωρήσεις χωρίς να απαιτεί επιδιορθώσεις, η περίοδος επιθεωρήσεων μπορεί να αυξηθεί κατά 50%. Αυτή η προσαρμογή των διαστημάτων μεταξύ των επιθεωρήσεων, θα συνεχιστεί μέχρι να φτάσουμε στο καλύτερο δυνατό χρονικό διάστημα.[4] 23

1. 8 Μέθοδοι και Διαδικασίες 1.8.1 Φόρμουλες Υπάρχει μια ποικιλία από φόρμουλες που μπορεί να συνοδεύει μια διαδικασία Επιθεωρήσεις, Δοκιμής και Επισκευής ( Ε.Δ.Ε.). Αυτές οι φόρμουλές πρέπει να είναι λεπτομερείς και ακριβείς, αρκετά απλές και ισχύουν για μεγάλο χρονικό διάστημα, ώστε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν στο πεδίο χειρισμών. Το αρχείο μιας διαδικασίας Ε.Δ.Ε. για κάθε κομμάτι του εξοπλισμού, πρέπει να καταρτίζει έναν αναλυτικό πίνακα στον οποίο θα πρέπει να υπάρχουν: α. Όλα τα ειδικά εργαλεία, υλικά και εξοπλισμός που είναι απαραίτητα για την κάθε δουλειά. β. Ο εκτιμώμενος μέσος χρόνος για την κάθε εργασία. γ. Οι κατάλληλες αναφορές σε τεχνικά εγχειρίδια. δ. Οι προηγούμενες εργασίες που πραγματοποιήθηκαν στον εξοπλισμό. ε. Σημεία με ιδιαίτερη προσοχή που έδειξαν προηγούμενες Ε.Δ.Ε. στ. Εργασίες που έχουν προβλεφθεί από την προηγούμενη Ε.Δ.Ε. ζ. Ειδικά μέτρα προφύλαξης σχετικά με τους χειρισμούς. η. Ποιο άλλο εξάρτημα επηρεάζεται και με ποιο τρόπο. θ. Επίσης πρέπει να περιέχει αναφορές για ασυνήθιστα περιστατικά που εντοπίστηκαν κατά την παραγωγή και μπορεί να συσχετίζονται με τον εξοπλισμό.[1] 1.8.2 Σχεδιασμός Ο σχεδιασμός μιας Ε.Δ.Ε. σε ένα εργοστάσιο αδιάλειπτης λειτουργίας επηρεάζεται αποφασιστικά από την διαθεσιμότητα του κάθε μηχανήματος μέσα σε ένα σύστημα. Γενικά τα εργοστάσια πρέπει να σταματάνε πάνω σε τακτική βάση για μια γενική συντήρηση και επισκευές. Η Ε.Δ.Ε., πρέπει να διεξάγεται πριν την διακοπή του εργοστασίου. Μόνο οι εργασίες που πρέπει να εκτελεστούν κατά την διάρκεια της διακοπής, πρέπει να προγραμματίζονται σ αυτή την περίοδο. Επίσης η διαθεσιμότητα του εφεδρικού εξοπλισμού, επηρεάζει τον σχεδιασμό. Κάθε πρόγραμμα σχεδιασμού πρέπει να έχει τέσσερις φάσεις: 24

1. Μια υπενθύμιση για την παραγγελία των εξαρτημάτων και των μονάδων μέσα σε κατάλληλο χρόνο παράδοσης για να είναι διαθέσιμα όταν χρειάζονται. 2. Την ημερομηνία και τις εργατοώρες για την δουλειά. 3. Έναν τελικό έλεγχο αν έγινε η δουλειά. 4. Σημειώσεις, για το αν υπάρχουν τα υλικά για την επόμενη Ε.Δ.Ε. Αν όχι, πότε θα πρέπει να παραγγελθούν για να έρθουν έγκαιρα. Ο σχεδιασμός επίσης, εξαρτάται από τον χρόνο ανάμεσα στις διακοπές. Αυτός ο χρόνος καθορίζεται από λειτουργικούς περιορισμούς των εμπλεκομένων μονάδων παραγωγής και επεξεργασίας μιας βιομηχανικής μονάδας. Για την πραγματοποίηση μιας διακοπής προτείνεται μια φόρμουλα από διαδικασίες Ε.Δ.Ε. όπως φαίνεται παρακάτω: α. Πρέπει να είναι γνωστό για πόσο χρόνο υπάρχει η διακοπή. β. Πόσα άτομα μπορούν να είναι διαθέσιμα. γ. Πρέπει να γνωρίζει η παραγωγή πόσες μετατροπές της ηλεκτρολογικής συντήρησης θα χρειαστούν. δ. Πρέπει να υπάρχουν όλα τα εργαλεία, τα υλικά, και τα ανταλλακτικά που είναι απαραίτητα για την δουλειά. ε. Πρέπει να γίνεται καταμερισμός της εργασίας έτσι ώστε το κάθε άτομο να χρησιμοποιείται κατάλληλα ανάλογα με τα προσόντα του. στ. Να σχεδιάζεται τι θα κάνει το κάθε άτομο, την ώρα της διακοπής του εργοστασίου. ζ. Οι επιπρόσθετοι εργάτες ενός ηλεκτρολογικού συνεργείου, κατά την διάρκεια μίας Ε.Δ.Ε. βοηθούν στην ευκολότερη ολοκλήρωση της εργασίας. Τα συστήματα αυτόματης διακοπής και τα συστήματα συναγερμών που έχουν χαρακτηριστεί ως κρίσιμα πρέπει να σχεδιάζονται και να συντηρούνται με σωστό τρόπο. Η συντήρηση πρέπει =να εξασφαλίζει, ότι η κάθε λειτουργία των συστημάτων αυτόματης διακοπής και συναγερμού είναι έγκυρη και ότι οφείλεται σε μια επικίνδυνη κατάσταση και όχι σε λανθασμένους χειρισμούς. Σε ένα πρόγραμμα Π.Η.Σ. πρέπει να προσδιορίζονται οι λιγότερο σημαντικές εργασίες, έτσι ώστε να είναι ξεκάθαρο ποια Π.Η.Σ. μπορεί να καθυστερήσει, για να υπάρχει προσωπικό διαθέσιμο για τις επισκευές σε μια περίπτωση εκτάκτου ανάγκης.[1] 25

1.9 Ανάλυση των κανονισμών ασφαλείας Οι οδηγίες των κατασκευαστών περιέχουν τους απαιτούμενους κανόνες ασφαλείας που πρέπει να λαμβάνονται κατά την χρησιμοποίηση του εξοπλισμού για τις δοκιμές. Ο δοκιμαστικός εξοπλισμός (υψηλής τάσης, υψηλών ρευμάτων, κ.α.) πρέπει να επιθεωρείται, σύμφωνα με τις υποδείξεις του κατασκευαστή, προτού ξεκινήσει κάποια εργασία. Είναι σημαντικό, όλος ο προστατευτικός εξοπλισμός να βρίσκεται σε καλή κατάσταση και να είναι λειτουργικός. Το πεδίο δοκιμών πρέπει να είναι σε ασφαλή κατάσταση, για τα χρονικά διαστήματα που είναι αφύλακτο. Θα πρέπει να τοποθετούνται ειδικές προειδοποιητικές πινακίδες και κλειδαριές.[2] 1.9.1 Αρχεία Πρέπει να τηρούνται αρχεία από το τμήμα συντήρησης για να μπορεί να γίνει μια εκτίμηση των αποτελεσμάτων. Επίσης θα πρέπει να τηρούνται και οικονομικοί πίνακες που να δείχνουν το συνολικό κόστος από μια διακοπή στην λειτουργία του εργοστασίου. Αυτό πρέπει να είναι το πραγματικό κόστος συν ένα κόστος από την διακοπή της παραγωγής. Ένας τέτοιος οικονομικός πίνακας βοηθάει στον προσδιορισμό των απαιτούμενων δαπανών για ένα πρόγραμμα Π.Η.Σ. Τα αρχεία τηρούνται από τον επόπτη συντήρησης. Τα ελάχιστα δεδομένα που θα πρέπει να περιλαμβάνει ένα αρχείο συντήρησης είναι: α. Πρόγραμμα Επιθεώρησης: Σχέδιο επιθεωρήσεων, για να μπορεί να προγραμματίζει τις απαιτήσεις σε εργατικό δυναμικό. β. Ημερολόγιο Εργασίας: Ημερολόγιο με την σειρά των ανεκτέλεστων εργασιών. γ. Ημερολόγιο Ασυνήθιστων Γεγονότων: Πίνακας με τα ασυνήθιστα γεγονότα, που επιδρούν στην καλή λειτουργία του ηλεκτρικού συστήματος με κάθε τρόπο.[1] 26

1.9.2 Συντήρηση του ηλεκτρολογικού εξοπλισμού που χρησιμοποιείται σε επικίνδυνες τοποθετήσεις Ο ηλεκτρολογικός εξοπλισμός που σχεδιάζεται για χρήση σε επικίνδυνες τοποθεσίες, πρέπει να συντηρείται σύμφωνα με τις συστάσεις του κατασκευαστή. Πρέπει να προσδιορίζεται για μία Π.Η.Σ. η απαιτούμενη συντήρηση, ποιος είναι εξουσιοδοτημένος για την εκτέλεση μιας οποιαδήποτε εργασίας καθώς και ποιες προφυλάξεις πρέπει να παίρνονται. Η ηλεκτρική τροφοδοσία πρέπει να αποσυνδέεται ενώ όλες οι άλλες πηγές ανάφλεξης θα πρέπει να διακόπτουν την λειτουργία τους, προτού γίνει η οποιαδήποτε αποσυναρμολόγηση κάποιου μηχανήματος σε μια επικίνδυνη τοποθεσία. Ο ηλεκτρολογικός εξοπλισμός που σχεδιάζεται για χρήση σε επικίνδυνο περιβάλλον πρέπει να συναρμολογείται πλήρως με γνήσια ή με εγκεκριμένα ανταλλακτικά, πριν την αποκατάσταση του επικίνδυνου περιβάλλοντος και πριν την επαναφορά της τροφοδοσίας.[1] 27

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Αρχές της Προληπτικής Ηλεκτρολογικής Συντήρησης 2.1 Ο σχεδιασμός για την διεξαγωγή της συντήρησης Εκτός από την περιορισμένη οπτική επιθεώρηση, το μηχάνημα θα πρέπει να βγαίνει εκτός λειτουργίας, για να εκτελείται μια ικανοποιητική και αποδοτική συντήρηση. Η συντήρηση των ζωτικών ηλεκτρικών εξαρτημάτων πρέπει να σχεδιάζεται σύμφωνα με μια προγραμματισμένη διακοπή της λειτουργίας του εργοστασίου, εκτός αν υπάρχει κάποια προσαρμοστικότητα του ηλεκτρικού δικτύου, όσον αφορά την ύπαρξη πολλαπλών γραμμών τροφοδοσίας, βοηθητικών ζυγών ή κάποια σχέδια που επιτρέπουν την μεταγωγή στην τροφοδοσία με την βοήθεια διασυνδετικών διακοπτών. Για μεγαλύτερο εξοπλισμό, ο οποίος είναι δύσκολο να επισκευαστεί ή να αντικατασταθεί γρήγορα, συχνά υπάρχει μέριμνα όσον αφορά την ικανοποιητική εφεδρεία για να μπορεί να γίνει γρήγορα η αλλαγή. Η επιλογή εξοπλισμού καλής ποιότητας, ικανού να αντεπεξέλθει σε μια μελλοντική αύξηση του φορτίου, είναι ένας βασικός παράγοντας για την ελάττωση του κόστους της συντήρησης. Οι μη φυσιολογικές περιβαλλοντικές συνθήκες καθώς και οι συχνές εκκινήσεις και τα σταματήματα των μηχανών, απαιτούν ειδική μελέτη όσον αφορά την επιλογή του τύπου, για να ελαχιστοποιηθεί το κόστος συντήρησης. Καθώς περνάει ο χρόνος, ο εξοπλισμός παλιώνει και ενδεχομένως να εργάζεται πιο σκληρά, με συνέπεια οι προγραμματισμένες διακοπές για την εκτέλεση μιας γρήγορης συντήρησης να είναι πιο τακτικές. Παράλληλα όμως δημιουργούνται μεγάλα προβλήματα στην παραγωγή αφού οι διακοπές γίνονται πιο συχνές. Σε μια τέτοια περίπτωση η αντικατάσταση του παλιού εξοπλισμού είναι αναπόφευκτη.[1] 2.1.1Προγραμματίζοντας την συντήρηση Οι διακοπές στην λειτουργία μιας βιομηχανικής μονάδας, λόγω συντήρησης, ιδιαίτερα σε εργοστάσια που λειτουργούν 24 ώρες το 24ωρο, είναι δύσκολο να γίνουν. Παρόλα αυτά, υπάρχουν κάποια εξαρτήματα που λειτουργούν σε συγκεκριμένα σημεία του συστήματος και που μπορούν να λειτουργήσουν πιο χαλαρά, με την ελάχιστη επένδυση. Για παράδειγμα, οι διακόπτες ισχύος στην Χ.Τ. 28

πρέπει να επιθεωρούνται σε ετήσια βάση και να ελέγχονται με μια προσομοίωση σε συνθήκες υπερφόρτωσης και σφαλμάτων κάθε 3 με 5 χρόνια. Αν υπάρχει μια μικρή εφεδρεία σε διακόπτες, π.χ. ενός ή δύο της ίδιας κατασκευής και του ίδιου μεγέθους μπορεί να γίνεται η συντήρηση σχεδόν οποιαδήποτε χρονική στιγμή. Οι εν λειτουργία διακόπτες μπορούν αν αλλαχθούν με τους εφεδρικούς σε κατάλληλο χρόνο και με την ελάχιστη διακοπή στην παραγωγή. Πολλές εγκαταστάσεις προγραμματίζουν τις διακοπές λειτουργίας για συντήρηση, όταν δίνονται ταυτόχρονα οι άδεις στο προσωπικό. Έτσι πραγματοποιείται η απαραίτητη περιοδική συντήρηση σε ζωτικά κομμάτια της παραγωγής, τα οποία δεν μπορούν να τεθούν εκτός λειτουργίας κάποια άλλη χρονική στιγμή.[1] 2.2 Ασφάλεια εξοπλισμού και προσωπικού Η ασφάλεια του προσωπικού μαζί με την ασφάλεια του εξοπλισμού, παίζει πρωταρχικό ρόλο στην σχεδίαση των συστημάτων, στην καθιέρωση ενός ικανοποιητικού προγράμματος προληπτικής συντήρησης και θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη όταν καταρτίζεται ένας πίνακας συντήρησης. Σαν γενικός κανόνας ισχύει, ότι σε κανένα ηλεκτρικό εξάρτημα δεν πρέπει να γίνονται εργασίες συντήρησης, όταν αυτό βρίσκεται υπό τάση. Όταν είναι απαραίτητο να γίνουν εργασίες κοντά σε εξοπλισμό που βρίσκεται υπό τάση, θα πρέπει να λαμβάνονται όλες οι απαιτούμενες προφυλάξεις. Διακόπτες Μέσης και Χαμηλής Τάσης, όταν βρίσκονται σε ανοικτή θέση πρέπει να είναι μηχανικά μανδαλωμένοι και να υπάρχει κάποια προειδοποιητική πινακίδα που να δείχνει την κατάσταση των επαφών. Επίσης όταν χρησιμοποιούνται γειώσεις προστασίας, η διάταξη γείωσης θα πρέπει να έχει την δυνατότητα να αντέχει σε βραχυκυκλώματα και να άγει με ασφάλεια τα ρεύματα σφαλμάτων. Η γείωση προστασίας πρέπει να τοποθετείται με σωστό τρόπο, έτσι ώστε να θέτει σε λειτουργία το κύκλωμα προστασίας της συσκευής, προτού πάθουν κάποια βλάβη οι γειώσεις, π.χ. από μια τυχαία ενεργοποίηση της γραμμής. Η ασφαλής λειτουργία ενός εξαρτήματος απαιτεί μια ευαίσθητη και αξιόπιστη προστασία. Η διάταξη προστασία, θα πρέπει να έχει την ικανότητα να ανιχνεύει αμέσως κάθε μη φυσιολογική κατάσταση (υπερφόρτωση, βραχυκύκλωμα) καθώς και το αίτιο που την προκαλεί και να το απομονώνει. Ο βαθμός ευαισθησίας και η 29

ταχύτητα απόκρισης είναι τα πιο ζωτικά στοιχεία για μια αποτελεσματική προστασία.[1] Εικ.2.1 Ενημερωτικές πινακίδες 2.2.1 Αξιολόγηση των μέσων προστασίας Η εξασφάλιση ότι οι διατάξεις προστασίας ενός συστήματος θα λειτουργήσουν ικανοποιητικά, είναι καθήκον ενός προγράμματος συντήρησης. Οι ρυθμίσεις και η διεξαγωγή περιοδικών δοκιμών στα μέσα προστασίας και τους H/N, είναι δουλειά της συντήρησης, καθώς επίσης και ο έλεγχος για να διαπιστωθεί π.χ. ότι υπάρχει ο κατάλληλος τύπος και η κατάλληλη τιμή μιας ασφάλειας M.T. ή Χ.Τ. Σε μεγάλα εργοστάσια, η μελέτη του βραχυκυκλώματος και της επιλογικής συνεργασίας των μέσων προστασίας, γίνεται από τον υπεύθυνο μηχανικό εγκατάστασης, ενώ οι ρυθμίσεις και οι δοκιμές των ρυθμισμένων διατάξεων προστασίας καθώς και η επιλογή του τύπου και του μεγέθους των ασφαλειών, γίνεται από το τμήμα συντήρησης.[1] 2.2.2 Δοκιμές παραλαβής Οι αρχικές δοκιμές παραλαβής των εξαρτημάτων ενός ηλεκτρικού συστήματος, αποτελούν μέρος της σχεδίασης και της κατασκευής ενός εργοστασίου και γι αυτό δεν είναι αρμοδιότητα του τμήματος της συντήρησης. Παρόλα αυτά, τα δεδομένα που λαμβάνονται από τις δοκιμές παραλαβής αποτελούν σημείο αναφοράς 30

για τις επακόλουθες δοκιμές που γίνονται κατά την διάρκεια μιας προληπτικής συντήρησης. Στις δοκιμές παραλαβής πρέπει να παρευρίσκεται και κάποιος αντιπρόσωπος του ιδιοκτήτη που θα πρέπει να παραλαμβάνει από τον μηχανικό της εγκατάστασης ένα αντίγραφο των αναφορών. Αυτό το έγγραφο θα πρέπει να τοποθετείται στον φάκελο με τα αρχεία και τα δελτία συντήρησης.[4] 2. 3 Καθαρισμός του εξοπλισμού 2.3.1 Γενικά Υπάρχουν διάφορες μέθοδοι για τον καθορισμό του εξοπλισμού και καθένας από αυτούς θα εξαρτάται από το είδος της βρωμιάς που πρέπει να απομακρυνθεί και από την χρονική στιγμή που θα τεθεί το κάθε εξάρτημα σε λειτουργία. Για παράδειγμα, τα φίλτρα που βρίσκονται σε στεγασμένους χώρους, για όποια λειτουργία και αν χρησιμοποιούνται, θα πρέπει να καθορίζονται σε τακτικά χρονικά διαστήματα και να αντικαθίστανται, όταν καταστρέφονται ή φράσσονται.[1] 2.3.2 Μέθοδοι καθαρισμού Ο καθαρισμός της βρωμιάς με ένα καθαρό, στεγνό και χωρίς χνούδια πανί ή με μια μαλακή βούρτσα, είναι συνήθως ικανοποιητικός αν το εξάρτημα είναι μικρό, οι επιφάνειες του είναι προσιτές και αν θα πρέπει να καθαριστεί από στεγνή βρωμιά. Τα ευαίσθητα μέρη ενός εξαρτήματος θα πρέπει να καθαρίζονται με προσοχή. Για την απομάκρυνση της σκόνης που δεν είναι τόσο σκληρή, η χρήση μιας απορροφητικής συσκευής (ηλεκτρική σκούπα) είναι προτιμότερη, αφού υπάρχει μικρότερη πιθανότητα να καταστραφεί η μόνωση όπως επίσης είναι και μικρότερη η δυνατότητα να βρεθούν αγώγιμα ή άλλα επιβλαβή σωματίδια μέσα στο χώρο. Όταν δεν μπορεί να αφαιρεθεί η βρωμιά με απορρόφηση ή με πανιά, μπορεί να είναι αναγκαία η χρησιμοποίηση φυσητήρων πεπιεσμένου αέρα. Πρέπει να λαμβάνεται ιδιαίτερη προσοχή, ώστε η σκόνη να μην πηγαίνει σε άλλα εξαρτήματα. Ο αέρας πρέπει να είναι στεγνός και να κατευθύνεται με τέτοιο τρόπο ώστε να μην προκαλεί φραγή στους αγωγούς εξαερισμού και εγκοπές στη μόνωση. Η βρωμιά που περιέχει λάδια ή γράσο, μπορεί να απαιτεί την χρησιμοποίηση διαλύτη για την απομάκρυνσή της. Ένα κουρέλι ελαφρώς βρεγμένο με άφλεκτο διαλύτη μπορεί να χρησιμοποιηθεί για το σκούπισμα. Υγρά καθαριστικά, 31

συμπεριλαμβανομένων και σπρέι, δεν προτείνονται, εκτός αν προδιαγράφονται από τον κατασκευαστή. Επίσης ο εξοπλισμός μπορεί να καθαριστεί και με αμόλυβδη [4] 32

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Βιολογικός Καθαρισμός 3.1Ορισμός Βιολογικό καθαρισμό λέμε την τεχνητή διαδικασία που ακολουθούμε για να εξομοιώσουμε την λειτουργία της φύσης κατά την αδρανοποίηση των λυμάτων. Με λίγα λόγια δηλαδή θα τροφοδοτήσουμε το σύστημα μας με λύματα και στην έξοδο του θα έχουμε καθαρό, διαυγές νερό με ποιοτικά χαρακτηριστικά κατάλληλα για διάθεση σε φυσικό αποδέκτη (π.χ για πότισμα δέντρων, φυτών).[7] 3.2Βιολογικος Παλιού. Η εγκατάσταση που βρίσκεται σε λειτουργία από το 1998 προβλέπει την επεξεργασία 12.00 κατοίκων. Σχέδ. 3.1 διάγραμμα εγκατάστασης βιολογικού Παλιού.[7] 3.3 Κύρια μέρη βιολογικού Τα βασικά τμήματα της εγκατάστασης είναι. 1.Είσοδος λυμάτων Εσχάρωση- Αμμοσυλέκτης- Λιποσυλλέκτης στο κτήριο προεπεξεργασίας. Το κτήριο που πρωτομπαίνουν τα λύματα. Στον έναν δίαυλο γίνεται αμμοσύλλεξη και στον άλλον λιποσύλλεξη. 33

Εικ.3.1 Δίαυλος αμμοσύλλεξης, δίαυλος λιποσύλλεξης. Εικ.3.2 Δίαυλος PARSAL 2.Βιολογική αποφωσφόρηση 3.Δεξαμενές αερισμού. Σε αυτές είναι εγκατεστημένοι οι ρότορες οι οποίοι αναδεύουν το λύμα με τη μέθοδο Βion-Deniers.Επιτυγχάνεται με παρατεταμένο αερισμό η νιτροποίηση-απονιτροποίηση. 34

Eικ.3.3 Δεξαμενές αερισμού 4.Δεξαμενές καθίζησης λύματος, όπου κατακάθεται το λύμα και οδηγείται στην δεξαμενή ομογενοποίησης Εικ.3.4 Δεξαμενή καθίζησης 5.Δεξαμενή βιομηχανικού νερού-φόρτηση υποθαλάσσιου αγωγού. 6.Αντλιοστάσιο λάσπης. 7.Δεξαμενή ομογενοποίησης λάσπης 8.Αφυδάτωση λάσπης 35

9.Βιοαποσμητής.Ανοξείδωτη κατασκευή. Εκεί επιτυγχάνεται το φιλτράρισμα του αέρα που βρίσκεται στα κτήρια επεξεργασίας λύματος (κτήριο προεπεξεργασίας- τμήμα πρεσών.. Εικ.3.5 Βιοαποσμητής 10.Υποσταθμός-Ηλεκτροπαράγωγο ζεύγος Εικ.3.6 Ηλεκτροπαραγωγό ζεύγος 36

Εικ.3.7 Η/Ζ Εικ.3.8 Η/Ζ 37

Εικ.3.9 Φίλτρο λαδιού Η/Ζ Εικ.3.10 Φίλτρο αέρα Η/Ζ 38

Εικ.3.11 Γενικός διακόπτης γεννήτριας Εικ.3.12 Γενικός πίνακας 39

11.Κτήριο διοίκησης εργαστήριο[7] Εικ.3.13 Μιμικό διάγραμμα βιολογικού-αντλιοστάσιων αποχέτευσης Παληού. Εικ.3.14 Διακόπτες λειτουργίας αντλιών-φυσυτήρων κτλ 40

Εικ.3.15 Οθόνη απεικόνισης λειτουργίας αντλιοστασίων Παλιού 41

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Υποσταθμοί και Συγκροτήματα Διακοπτών 4. 1Υποσταθμοί 4.1.1 Γενικά Οι υποσταθμοί σε ένα ηλεκτρικό σύστημα, πραγματοποιούν διάφορες λειτουργίες, όπως είναι ο υποβιβασμός ή η ανύψωση της τάσης, οι μετρήσεις, η διακοπή των κυκλωμάτων και η προστασία των συστημάτων. Σε αυτούς εγκαθίστανται διάφορες ηλεκτρικές διατάξεις, όπως είναι οι M/Σ, οι ρυθμίσεις τάσης, οι αποζεύκτες, οι διακόπτες ισχύος, και τα αλεξικέραυνα. Μπορεί να είναι εγκατεστημένοι σε στεγασμένους ή σε υπαίθριους χώρους. Οι υπαίθριοι ΥΣ εμφανίζονται τόσο στην Μ.Τ. όσο και στην Υ.Τ. και εκτίθονται σε δυσμενείς περιβαλλοντικές συνθήκες. Παρόλα αυτά όμως, έχουν αναπτυχθεί τεχνικές και συστήματα που επιτρέπουν σε ΥΣ 150 KV να στεγάζονται μέσα σε κλειστούς χώρους έχοντας όλα τα ενεργά τους τμήματα (ζυγούς, διακόπτες, αποζεύκτες) μέσα σε περιβάλλον με μονωτικό αέριο, τα λεγόμενα συστήματα G.I.S. Η προτεινόμενη συχνότητα συντήρησης θα εξαρτάται από το περιβάλλον στο οποίο λειτουργεί ο υποσταθμός. Σε περιοχές με αυξημένη βιομηχανική μόλυνση ή σε παραθαλάσσιες περιοχές προτείνεται να γίνονται επιθεωρήσεις σε διάστημα μεταξύ 6 εβδομάδων και 2 μηνών. Συνήθως υπάρχουν μεγαλύτερα διαστήματα επιθεωρήσεων σε περιοχές με σχετικά πιο καθαρό περιβάλλον.[2] Εικ.4.1Υποσταθμός υποβιβασμού τάσης από την υψηλή στη μέση τάση(150/20κv} (Υ/Σ Ρουφ)Πηγή Δ.Ε.Η [2] 42

4.1.2 Μονωτήρες Οι μονωτήρες πρέπει να ελέγχονται για σημάδια μόλυνσης στην επιφάνεια τους και για φυσική φθορά (ράγισμα ή σπάσιμο). Κατά τη συντήρηση τους πρέπει να καθαρίζονται ή να αντικαθίστανται όταν διαπιστώνεται ότι είναι κατεστραμμένοι.[2] 4.1.3.Αγωγοί Οι αγωγοί πρέπει να ελέγχονται για υπερθέρμανση στα σημεία σύνδεσης. Η υπερθέρμανση δημιουργείται στις κοχλιώμενες συνδέσεις όταν δεν είναι καλά σφιγμένες οπότε και δημιουργούνται κηλίδες, ιδιαίτερα σε χάλκινους αγωγούς. Για τον έλεγχο της υπερθέρμανσης όταν ο υποσταθμός βρίσκεται σε λειτουργία μπορούν να χρησιμοποιηθούν ανιχνευτές υπερύθρων. Κατά την διάρκεια μιας προληπτικής συντήρησης (όταν ο υποσταθμός είναι εκτός λειτουργίας) πρέπει να γίνεται ένας έλεγχος για την σωστή σύσφιξη των συνδέσεων.[2] 4.1.4 Αποζεύκτες Γειωτές Οι αποζεύκτες χρησιμοποιούνται για να δημιουργήσουμε ορατά ανοίγματα ώστε να είμαστε σίγουροι ότι το κύκλωμα στο οποίο θα γίνουν εργασίες είναι απομονωμένο. Οι γειωτές χρησιμοποιούνται για να γειώνουμε το κύκλωμα στο οποίο θα γίνουν εργασίες. Οι αποζεύκτες χειρίζονται χωρίς φορτίο και μπορεί να είναι μανδαλωμένοι ηλεκτρικά με διακόπτες φορτίου ή ισχύος. Μεταξύ αποζεύκτη και γειωτή υπάρχει μηχανική μηχανική μανδάλωση που αποτρέπει το ταυτόχρονο κλείσιμό τους. Οι αποζεύκτες είναι κατασκευασμένοι ώστε να αντέχουν στα ρεύματα σφαλμάτων. Αν γνωρίζουμε ότι ο αποζεύκτης έφερε μεγάλο ρεύμα βραχυκύκλωσης, πρέπει να γίνει σ αυτόν μια επιθεώρηση το συντομότερο δυνατό. Κι αυτό γιατί μπορεί να μειωθεί η ικανότητα του να φέρει το ονομαστικό ρεύμα φόρτισης ή τα ρεύματα σφάλματος.[2] 43