ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2004 Επιτροπή Αναφορών 2009 30.01.2009 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ Θέμα: Αναφορά 0964/2001, της κ. Ana Sala Jorro, ισπανικής ιθαγένειας, εξ ονόματος της «Asociación Cultural Ecologista de Calpe» («Οικολογική Πολιτιστική Ένωση του Calpe»), σχετικά με τον πιθανό περιβαλλοντικό αντίκτυοπο της αστικής ανάπτυξης 1. Περίληψη της αναφοράς Η αναφέρουσα κάνει μια παρουσίαση του χωριού Calpe, το οποίο αποτελεί έναν πολύ μικρό δήμο με πολύ σημαντική πολιτισμική και οικολογική αξία. Για να ανταποκριθεί στην τουριστική ζήτηση, το Calpe αναπτύσσεται πολεοδομικά, παρουσιάζοντας τεράστια προβλήματα ύδρευσης, αποχέτευσης, υποδομών κ.λπ. Λόγω της έντονης αστικοποίησης των τελευταίων ετών, η ποιότητα ζωής στο Calpe έχει υποβαθμιστεί ραγδαία, όπως και οι πολιτιστικές, ιστορικές, βιολογικές και περιβαλλοντικές αξίες. Η αναφέρουσα, κρίνοντας ότι δεν τηρήθηκαν οι κοινοτικοί κανόνες, καλεί την Ευρωπαϊκή Ένωση να εμποδίσει τα καταστροφικά αποτελέσματα της αστικής ανάπτυξης που υποκινείται από ιδιωτικά συμφέροντα. 2. Παραδεκτό Χαρακτηρίσθηκε παραδεκτή στις 27 Μαρτίου 2002. Η Επιτροπή κλήθηκε να παράσχει πληροφορίες (άρθρο 192, παράγραφος 4, του Κανονισμού). 3. Απάντηση της Επιτροπής, που ελήφθη στις 29 Ιουλίου 2002. Η αναφέρουσα θεωρεί ότι δεν τηρήθηκε το κοινοτικό δίκαιο όσον αφορά την οικιστική ανάπτυξη του Calpe κατά τα τελευταία έτη. Ωστόσο, θα πρέπει να τονισθεί καταρχάς ότι η Επιτροπή είναι αρμόδια, βάσει του άρθρου 211 της ιδρυτικής Συνθήκης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μόνο για τη διασφάλιση της CM\766600.doc PE321.472/REV IV
εφαρμογής του κοινοτικού δικαίου από τα κράτη μέλη. Δεν μπορεί, συνεπώς, να παρεμβαίνει σε θέματα που εμπίπτουν στην αποκλειστική αρμοδιότητα των κρατών μελών. Θα πρέπει να τονισθεί ότι τα θέματα αστικής ανάπτυξης και χωροταξίας υπάγονται, καταρχήν, στην αποκλειστική αρμοδιότητα των κρατών μελών. Η Επιτροπή επομένως δεν μπορεί να παρεμβαίνει στα θέματα αυτά. Η Επιτροπή εξέτασε τις πληροφορίες που προσκόμισε η αναφέρουσα, αλλά, λαμβάνοντας υπόψη τα προαναφερθέντα και τα περιστατικά της υπόθεσης, δεν έχει λόγο να πιστεύει ότι παραβιάστηκε το κοινοτικό δίκαιο. 4. Συμπληρωματική απάντηση της Επιτροπής, που ελήφθη στις 14 Οκτωβρίου 2002. Σύμφωνα με τις συμπληρωματικές πληροφορίες που απέστειλε η αναφέρουσα, ο Δήμος Calpe εξέδωσε δημόσια πρόσκληση υποβολής προσφορών για ένα σχέδιο αστικής ανάπτυξης στην τοποθεσία του υγροτόπου γνωστού ως Saladar. Η Επιτροπή διαπίστωσε ότι οι ισπανικές αρχές δεν έχουν χαρακτηρίσει κάποιες ζώνες ειδικής προστασίας των πτηνών, σύμφωνα με την οδηγία 79/409/ΕΟΚ 1 του Συμβουλίου της 2ας Απριλίου 1979 περί της διατηρήσεως των αγρίων πτηνών, στον Δήμο Calpe. Επίσης, καμία από τις ζώνες που θεωρούνται από την επιστημονική κοινότητα ζώνες σημαντικές για λόγους διατήρησης των πτηνών, που περιλαμβάνονται στον κατάλογο που καταρτίστηκε το 1998 για λογαριασμό της Επιτροπής από εθνικούς εμπειρογνώμονες και την οργάνωση Birdlife δεν χαρακτηρίστηκε στην περιοχή αυτή. Ακόμη, η Επιτροπή εξακρίβωσε ότι στην περιφέρεια του Δήμου αυτού δεν έχει προταθεί από τις ισπανικές αρχές κανένας τόπος κοινοτικής σημασίας που θα μπορούσε να ενταχθεί στο δίκτυο Natura 2000, σύμφωνα με την οδηγία 92/43/ΕΟΚ 2 του Συμβουλίου της 21ης Μαΐου 1992 για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας. Σε κάθε περίπτωση, είναι ανάγκη να τονισθεί ότι, για σχέδια όπως το σχέδιο αστικής ανάπτυξης που αποτελεί το αντικείμενο της παρούσας αναφοράς, τα οποία εμπίπτουν στο Παράρτημα ΙΙ της οδηγίας 85/337/ΕΟΚ 3 του Συμβουλίου της 27ης Ιουνίου 1985 για την εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων δημοσίων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον, που τροποποιήθηκε με την οδηγία 97/11/ΕΚ 4, τα κράτη μέλη έχουν την υποχρέωση να αποφασίσουν αν θα πρέπει να υποβληθούν σε εκτίμηση σύμφωνα με τα άρθρα 5 έως 10 της οδηγίας. Προκειμένου να λάβουν την απόφαση αυτή, τα κράτη μέλη προβαίνουν σε κατά περίπτωση εξέταση ή καθορίζουν κατώτατα όρια ή κριτήρια, ή χρησιμοποιούν συνδυασμό των δύο διαδικασιών. Η Επιτροπή θα απευθυνθεί στις ισπανικές αρχές το συντομότερο δυνατόν, προκειμένου να βεβαιωθεί ότι τηρήθηκε το κοινοτικό δίκαιο στη συγκεκριμένη περίπτωση. 5. Συμπληρωματική απάντηση της Επιτροπής, που ελήφθη στις 27 Φεβρουαρίου 2003. 1 ΕΕ L 103 της 25.4.1979, σσ.. 1-18. 2 ΕΕ L 206 της 22.7.1992, σ. 7. 3 ΕΕ L 175 της 5.7.1985, σ. 40. 4 ΕΕ L 73 της 14.3.1997, σ. 5. PE321.472/REV IV 2/5 CM\766600.doc
Όπως διευκρινίστηκε σε προηγούμενη ανακοίνωση, η Επιτροπή απευθύνθηκε στις ισπανικές αρχές για να ζητήσει τις παρατηρήσεις τους σχετικά με τα γεγονότα που καταγγέλλονται στην παρούσα αναφορά καθώς και σχετικά με την εφαρμογή της οδηγίας 85/337/ΕΟΚ 1 του Συμβουλίου της 27ης Ιουνίου 1985 για την εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων δημοσίων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον, όπως τροποποιήθηκε με την οδηγία 97/11/ΕΚ 2. Η απάντηση που δόθηκε από τις ισπανικές αρχές εξετάζεται επί του παρόντος. Η Επιτροπή, όπως απαιτείται άλλωστε, θα τηρεί την Επιτροπή Αναφορών ενήμερη για τις εξελίξεις στην υπόθεση αυτή. 6. Συμπληρωματική απάντηση της Επιτροπής, που ελήφθη στις 16 Σεπτεμβρίου 2003 Οι ισπανικές αρχές πληροφόρησαν την Επιτροπή ότι το σχέδιο που καταγγέλλει η αναφέρουσα δεν αποτελεί σχέδιο αστικής ανάπτυξης με την ακριβή έννοια του όρου, αλλά σχέδιο αναδιανομής γης (reparcelamiento). Τα σχέδια αυτού του είδους δεν είναι παρά μέσα οικιστικής διαχείρισης που αποβλέπουν στη δίκαιη κατανομή των βαρών και των οφελών μεταξύ των ιδιοκτητών μιας έκτασης η οποία πρόκειται να αναπτυχθεί οικιστικά. Συνεπώς, οι αναδιανομές αυτές δεν προβλέπουν εκτέλεση εργασιών ούτε χωροταξικές επεμβάσεις, δραστηριότητες για τις οποίες ακολουθείται διαφορετική και ανεξάρτητη διαδικασία. Παρ όλα αυτά, οι ισπανικές αρχές επεσήμαναν ότι διενεργήθηκε εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων για το γενικό σχέδιο αστικής ανάπτυξης του Calpe, ενόψει των πιθανών επιπτώσεων των σχεδίων αστικής ανάπτυξης στην περιοχή Salines, και ότι η δήλωση περιβαλλοντικών επιπτώσεων που προέκυψε είναι θετική. Μετά την ανάλυση των διαθέσιμων πληροφοριών, η Επιτροπή επιβεβαιώνει την άποψή της ότι ο χωροταξικός σχεδιασμός εμπίπτει στην αποκλειστική αρμοδιότητα των κρατών μελών και ότι, βάσει του άρθρου 211 της Συνθήκης ΕΚ, η Επιτροπή δεν διαθέτει εξουσίες να επέμβει στην εν λόγω υπόθεση. Ωστόσο, η Επιτροπή θεωρεί, ότι βάσει της οδηγίας 85/337/ΕΟΚ 3 του Συμβουλίου της 27ης Ιουνίου 1985, για την εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων δημόσιων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον, όπως τροποποιήθηκε από την οδηγία 97/11/ΕΚ 4, οι ισπανικές αρχές υποχρεούνται να αποφασίσουν αν πρέπει κάθε σχέδιο αστικής ανάπτυξης που ενδεχομένως προκύψει από τον εν λόγω σχεδιασμό να υποβάλλεται σε εκτίμηση των περιβαλλοντικών του επιπτώσεων. 7. Συμπληρωματική απάντηση της Επιτροπής, που ελήφθη στις 30 Ιανουαρίου 2009. Η αναφορά Η Επιτροπή έχει ήδη μελετήσει και απαντήσει σχετικά με την εν λόγω αναφορά το 2003. 1 ΕΕ L 175 της 05.07.1985, σελ. 40. 2 ΕΕ L 73 της 14.03.1997, σελ. 5. 3 ΕΕ L 175 της 05.07.1985, σελ.40. 4 ΕΕ L 73 της 14.03.1997 σελ. 5. CM\766600.doc 3/5 PE321.472/REV IV
Ωστόσο, η Επιτροπή Αναφορών ζήτησε από την Επιτροπή να τη μελετήσει εκ νέου. Θεώρησε ότι οι υπηρεσίες της Επιτροπής δεν έδωσαν απάντηση στο ζήτημα που έθεσε η αναφορά και δεν έλαβαν υπόψη τις ίδιες τις παρατηρήσεις του Κοινοβουλίου ύστερα από τη διερευνητική επίσκεψη στο Calpe. Η αναφέρουσα δήλωσε ότι τα σχέδια αστικής ανάπτυξης στην περιοχή του Calpe για την ικανοποίηση των αναγκών της τουριστικής ζήτησης, δημιουργούν προβλήματα υποδομών (δηλαδή αύξηση της κίνησης, έλλειψη δημόσιων χώρων στάθμευσης και προβλήματα με την ικανότητα του αποχετευτικού συστήματος). Η αναφέρουσα θεωρεί ότι η εν λόγω αύξηση του πληθυσμού θα έχει αντίκτυπο στις πολιτιστικές, περιβαλλοντικές και κοινωνικές αξίες. Το βασικό πρόβλημα, σύμφωνα με την αναφορά, είναι η εφαρμογή του «Plan General de Ordenación Urbana» (PGOU) «Γενικό Χωροταξικό Σχέδιο» στην περιοχή «Las Salinas de Calpe» (αλυκές του Calpe), ενός υγροτόπου. Κατά τη διάρκεια της διερευνητικής του επίσκεψης, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ανέφερε ότι το εν λόγω «τεράστιο έργο αστικής ανάπτυξης θα καταστρέψει έναν φυσικό οικότοπο 173 ειδών άγριων πτηνών μεταξύ των οποίων του φλαμίνγκο και του καλαμοκανά και άλλων ειδών πανίδας και χλωρίδας, και θα βεβηλώσει μια περιοχή με κάποιο ιστορικό ενδιαφέρον». Οι παρατηρήσεις της Επιτροπής Σε ό,τι αφορά την οδηγία ΣΠΕ 1 (στρατηγική περιβαλλοντική εκτίμηση), η εν λόγω οδηγία ισχύει μόνο για σχέδια ή προγράμματα για τα οποία η πρώτη επίσημη προπαρασκευαστική πράξη είναι μεταγενέστερη της 21ης Ιουλίου 2004. Κατά συνέπεια, καθώς το PGOU εγκρίθηκε το 1998, η οδηγία σχετικά με τη στρατηγική περιβαλλοντική εκτίμηση δεν ισχύει σε αυτήν την περίπτωση. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το εν λόγω αστικό σχέδιο θα μπορούσε να εμπίπτει στο Παράρτημα ΙΙ σημείο 10, (β) της οδηγίας 85/337/EΟΚ 2 για την εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων δημοσίων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον όπως τροποποιήθηκε από την οδηγία 97/11/EΚ 3 και την οδηγία 2003/35/EΚ 4. Για τα σχέδια που περιλαμβάνονται στο Παράρτημα ΙΙ, τα κράτη μέλη οφείλουν να καθορίζουν, πριν από τη χορήγηση άδειας, αν ενδέχεται να έχουν σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον. Εάν υπάρχει τέτοια περίπτωση, πρέπει να υποβάλλονται σε εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΕΠΕ). Ωστόσο, σύμφωνα με τις πληροφορίες που υπέβαλε η αναφέρουσα και οι ισπανικές αρχές, το PGOU υπεβλήθη συνολικά σε διαδικασία ΕΠΕ. Σε ό,τι αφορά τις οδηγίες σχετικά με την προστασία της φύσης, θα πρέπει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τις διαθέσιμες πληροφορίες, η περιοχή «Las Salinas de Calpe» δεν αποτελεί μέρος τοποθεσίας του δικτύου Natura 2000 σύμφωνα με την κοινοτική περιβαλλοντική 1 Οδηγία 2001/42/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 27ης Ιουνίου 2001 σχετικά με την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων και προγραμμάτων. ΕΕ L 197 της 21.7.2001, σ. 30. 2 Οδηγία 85/337/EΟΚ του Συμβουλίου της 27ης Ιουνίου 1985 για την εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων δημοσίων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον. ΕΕ L 175 της 5.7.1985, σ. 40. 3 ΕΕ L 73 της 14.3.1997, σ. 5. 4 ΕΕ L 156 της 25.6.2003, σ. 17. PE321.472/REV IV 4/5 CM\766600.doc
νομοθεσία. Ούτε έχει χαρακτηριστεί από τις ισπανικές αρχές ως ζώνη ειδικής προστασίας (ΖΕΠ) σύμφωνα με την οδηγία για τα πτηνά 1, αλλά και ούτε έχει προταθεί ως τόπος κοινοτικής σημασίας (ΤΚΣ) σύμφωνα με την οδηγία για τους οικοτόπους 2. Επομένως, η διαχείριση της εν λόγω περιοχής αποτελεί ευθύνη των ισπανικών αρχών. Οι περιπτώσεις κακοδιοίκησης στον δήμο που διευκρινίζει η αναφέρουσα (δηλαδή προβλήματα κίνησης ή ρυπαρότητα του συστήματος αποχέτευσης) και οι υποψίες για παρατυπίες του δημάρχου αποτελούν ζήτημα αποκλειστικά του εθνικού δικαίου. Συμπέρασμα Η Επιτροπή θα ήθελε να επισημάνει ότι, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, τα κράτη μέλη είναι υπεύθυνα για τον καθορισμό δικών τους κανόνων για τη διαχείριση γης, σεβόμενα παράλληλα το κοινοτικό περιβαλλοντικό δίκαιο. Η Επιτροπή δεν διαθέτει στοιχεία προκειμένου να αλλάξει τα συμπεράσματά της επί της υπόθεσης που τέθηκε στην παρούσα αναφορά. 1 Οδηγία 79/409/EΟΚ της 2ας Απριλίου 1979 περί της διατηρήσεως των αγρίων πτηνών. ΕΕ L 103 της 25.4.1979, σ. 1. 2 Οδηγία 92/43/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 21ης Μαΐου 1992 για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας ΕΕ L 206 της 22.7.1992, σ. 7. CM\766600.doc 5/5 PE321.472/REV IV