Σαιξπηρικά µοτίβα Στάθης Λιβαθηνός, σκηνοθέτης, Εθνικό Θέατρο Σηµειώσεις από το Εργαστήριο κατέγραψαν η Ειρήνη Μιχαηλίδου, ο Απόστολος Μπάρλος και η Μαίρη Καλδή Το εργαστήριο «Σαιξπηρικά µοτίβα» έγινε στα πλαίσια της 4 ης Θεατρικής Καλοκαιρινής Κατασκήνωσης που πραγµατοποιήθηκε στις Σπέτσες στις 17 µε 24 Αυγούστου του 2005 και απευθυνόταν σε εκπαιδευτικούς, φοιτητές και νέους ηθοποιούς. Η οµάδα αποτελούνταν από 20 µέλη στην πλειοψηφία τους εκπαιδευτικούς. Ο εµψυχωτής ήταν ο Στάθης Λιβαθηνός, που µας οδήγησε µε σοφία και φαντασία σε µια θεατρική συνάντηση µε αφορµή τα σαιξπηρικά κείµενα. Ξεκινήσαµε µε ασκήσεις σωµατικές που µας έφεραν σε ισορροπία πρώτα µε τον εαυτό µας, έπειτα µε τους άλλους και τον περιβάλλοντα χώρο που ήταν καθοριστικός. Εκεί ανάµεσα στους ήχους των τζιτζικιών και στα θροΐσµατα των φύλλων ξεπήδησαν εικόνες και σκέψεις που αποτέλεσαν τα ερεθίσµατα για αυτοσχεδιασµούς. Σιγά σιγά η οµάδα έδεσε και βρεθήκαµε να κάνουµε πρόβες από το πρωί ως το βράδυ και να ψάχνουµε πώς θα εισέλθουµε στη σκηνή όχι για να κάνουµε παράσταση αλλά για να δράσουµε µε αλήθεια ο ένας σε σχέση µε τον άλλο. 1 η µέρα Η οµάδα συγκεντρώνεται για πρώτη φορά σ ένα µέρος του κήπου της Αναργυρείου Σχολής. Ο εµψυχωτής Στάθης Λιβαθηνός µας ζητάει πρώτα απ όλα να βρούµε ο καθένας από ένα καλάµι. Σκορπιστήκαµε και αρχίσαµε να ψάχνουµε και µετά πίσω στον κύκλο. Στεκόµαστε µε τα πόδια ανοιχτά και τα χέρια κάτω. Κάνουµε περιστροφές των χεριών δεξιά-αριστερά και τα χέρια κουνιούνται ελεύθερα σα να κρέµονται από τους ώµους. Καθώς γυρίζουµε γύρω γύρω κοιτάζουµε κι άλλα σηµεία του χώρου συνειδητοποιώντας πού βρισκόµαστε. Υπάρχουν εκεί µια συκιά, ένας πέτρινος τοίχος και πολλά πεύκα. Τοποθετούµε το καλάµι στο έδαφος. Στη φαντασία µας το καλάµι είναι το χείλος του γκρεµού κι εµείς παίρνουµε φόρα, ερχόµαστε και σκύβουµε απότοµα µπροστά αλλά χωρίς να πέσουµε. Το βήµα µας είναι µετέωρο. Κάνουµε µπρος πίσω σαν σούστα σα να προετοιµαζόµαστε για το µεγάλο πήδηµα. Τότε πέφτουµε µπροστά φωνάζοντας δυνατά. 11
Στιχάκια στην κορυφή του καλαµιού Προσπαθούµε να κρατήσουµε σε ισορροπία το καλάµι. ύσκολο. Κοιτάµε τον ουρανό. Πατάµε το ένα πόδι µπροστά. Ευκολότερη η ισορροπία Στεκόµαστε στο ένα πόδι και δοκιµάζουµε την ισορροπία. Όλα αυτά γίνονται ενώ ακούµε γύρω µας τα τζιτζίκια που φωνάζουν και το ρυθµό της οµάδας. Μια λέξη κάθισε στην κορυφή του καλαµιού µου την φωνάζω δυνατά. Φτιάχνουµε στιχάκια µε ρυθµό. Σ αυτή την άσκηση επικοινωνίας χρειάζεται να βρούµε µε το ζευγάρι µας έναν κώδικα επικοινωνίας. Σιγά-σιγά τον εµπιστευόµαστε. εν τον φοβόµαστε γατί ξέρουµε ότι δεν θα µας χτυπήσει. Το καλάµι είναι η δύναµη που έχουµε και η ενέργεια που εκπέµπουµε στους γύρω µας. Στόχος είναι να φτάσει αυτή η ενέργεια στον άλλο χωρίς να τον απειλήσει, χωρίς να τον φοβίσει και χωρίς να είναι καταστροφική. Χρειάζεται και ο άλλος να είναι έτοιµος να υποδεχθεί αυτή την ενέργεια µε όλο του το κορµί. Σηµασία έχει ο ποµπός και ο δέκτης να είναι προετοιµασµένοι, ώστε το µήνυµα η ενέργεια να έχει ευεργετικά αποτελέσµατα. Τότε υπάρχει αληθινή επικοινωνία. Τότε είµαι έτοιµος για συνεργασία µε τον άλλο. Όταν έχει καταλυθεί ο εγωισµός και η εξουσία που ασκούµε στους γύρω µας. Στη σκηνή πρέπει να βρεθεί αυτός ο κώδικας επικοινωνίας µεταξύ των ηθοποιών, ώστε να συνεργαστούν κάνοντας κοινά πράγµατα. Το θέατρο είναι µια κοινή υπόθεση. Το σώµα µου πρέπει να µε οδηγεί και το εγώ πρέπει να το παρατηρώ, ώστε να κατακτήσω την επικοινωνία µε τον συµπαίκτη µου. Αν κάποια στιγµή ξεχάσω τη σχέση και είµαι στο εγώ, θα προκαλέσω ζηµιά στον άλλο. Γι αυτό αυτή η άσκηση έχει κινδύνους. Ο κίνδυνος είναι ορατός για να µπορώ να καταλάβω την επικοινωνία και να βγάλω κάποια συµπεράσµατα. Παίρνουµε το καλάµι στα χέρια και κάνουµε διάφορες κινήσεις µε όλο µας το σώµα. Το περνάµε από διάφορα µέρη του σώµατος. οκιµάζουµε ενδιαφέρουσες κινήσεις. Είναι µια στιγµή γνωριµίας µε αυτό. Κατόπιν δοκιµάζουµε να το ισορροπήσουµε. Τώρα είναι ευκολότερη η ισορροπία. Κάνουµε δεξιόστροφες κινήσεις µε το καλάµι πότε µε το ένα χέρι και πότε µε το άλλο. Ταυτόχρονα κινούµαστε όλοι στο χώρο χωρίς να χτυπιόµαστε. Το καλάµι αυτό γυρίζει µόνο του, εµείς προχωράµε ελεύθερα, κοιτάµε ο ένας τον άλλο. Μετά τρέχουµε µε το καλάµι όρθιο ανάµεσα στους άλλους καλύπτοντας όλο το χώρο. ίνω και παίρνω το καλάµι - συνεργασία Ζευγάρια. ίνω και παίρνω το καλάµι. Όρθιο το καλάµι, το κρατούµε από τη µέση και µε το ένα πόδι µπροστά. Χρειάζεται προσοχή στο δόσιµο. Το δίνω πετώντας το στον άλλον, αφού συνεννοηθώ µε τα µάτια. Ο άλλος το υποδέχεται µε όλο του το σώµα. Ζευγάρια. Κρατάµε σε ισορροπία τα καλάµια και προσπαθούµε να περπατήσουµε µαζί. Στο τέλος όλοι µαζί στεκόµαστε στη γραµµή µε τα καλάµια σε ισορροπία. Φωνάζουµε τα στιχάκια µας δυνατά. Ο κάθε ένας ανταποκρίνεται στον προηγούµενο. «Σαίξπηρ σου ερχόµαστε», φωνάζει ο Στάθης Λιβαθηνός. Τέλος, όλοι σε κύκλο φέρνουµε τα χέρια στο στόµα και µετά τα ανοίγουµε διάπλατα ενώ απ όλους ακούγεται µια υπόκωφη φωνή που ολοένα δυναµώνει: χααααµµµµµµµµ έως ότου σβήσει µαζί µε την αναπνοή µας. 12
2η ηµέρα Ζευγάρια. Κρατάµε ανάµεσα στις Όλοι σε κύκλο ξεκινάµε τη µέρα µας µε ένα παλάµες µας ένα καλάµι και σπρώχνουµε ο δυνατό χααααµµµµµµµµ που το αφήνουµε να ένας τον άλλον κάνοντας όσο µεγαλύτερες σβήσει µαζί µε την αναπνοή µας. κινήσεις µπορούµε µε ενδιαφέροντα τρόπο. Τα χέρια ψηλά. Ένα αόρατο σκοινί οκιµάζουµε τα όρια του άλλου και ο άλλος τα µας τραβάει από ψηλά και τεντώνει όλο το δικά µας. κορµί προς τα πάνω. Ένας πολύ στενός διάδροµος Αντίθετες περιστροφές Κίνηση των ώµων προς την Ζευγάρια. Με τα καλάµια µας σχηµατίζουµε αντίθετη στο έδαφος έναν διάδροµο αρκετά στενό. κατεύθυνση. Ο δεξιός κινείται προς τα πίσω Στεκόµαστε αντίκρυ στις 2 άκρες του και και ο αριστερός από πίσω προς τα µπρος. Είναι προσπαθούµε αρκετά δύσκολο στην αρχή. Για να το απέναντι χωρίς να πατήσουµε έξω από το πετύχουµε περιστρέφουµε όλο το δεξί χέρι από διάδροµο. Ο διάδροµος γίνεται αι στενότερος και πίσω προς τα µπρος και στη συνέχεια το εµείς βρίσκουµε όλο και περισσότερους αριστερό από µπρος προς τα πίσω. ενδιαφέροντες τρόπους για να περάσουµε από Στεκόµαστε µε ανοιχτά τα πόδια. Φανταζόµαστε ότι να περάσουµε ταυτόχρονα τη µια άκρη στην άλλη. εµπρος-πίσω-αριστερά- Στη συνέχεια γινόµαστε 3άδες και δεξιά υπάρχει ένας τοίχος. Με κινήσεις του 4άδες και επιχειρούµε το ίδιο. Προχωράµε στήθους, της πλάτης, δεξιού και αριστερού ταυτόχρονα µε την πλάτη, σύρριζα στα όρια ώµου προσπαθούµε να ακουµπήσουµε τον των καλαµιών. τοίχο. Επικοινωνία, αλληλοβοήθεια, όλο το σώµα Γωνίες και καµπύλες συµµετέχει. Ψάχνουµε διάφορους τρόπους σε όλα τα επίπεδα. Αναζητούµε το όρια Το καλάµι µας µπροστά. Μ ένα σύνθηµα του κάνουµε το σώµα µας γωνίες. Με άλλο άλλου, την επικοινωνία. Ψάχνουµε ενδιαφέρουσες κινήσεις και επικοινωνία µε το σύνθηµα αλλάζουµε κίνηση, αλλά συνεχίζουµε βλέµµα. οκιµάζουµε µε το κορµί την ακαµψία να κάνουµε µε το σώµα µας γωνίες. Γυρίζουµε και τη σκληρότητα και την ευαισθησία και από την άλλη πλευρά του καλαµιού. Τώρα µε τρυφερότητα. Στη σκηνή όπως και στη ζωή το σύνθηµα κάνουµε καµπύλες. χρειάζονται και τα δύο. Φράσεις σουρεαλιστικές 13
Σουρεαλιστικές φράσεις Ισορροπία Κρατάµε το καλάµι σε ισορροπία. Με το άλλο χέρι παίζουµε ένα σκοπό -δήθεν- στο πιάνο. Κάποια στιγµή σηκώνουµε και το ένα πόδι. Φανταζόµαστε ότι κάνουµε ένα εντυπωσιακό νούµερο σε τσίρκο. Ο καθένας µε το καλάµι του σε ισορροπία. Το σώµα µας βρίσκεται πάντα σε κίνηση, δεν είναι άκαµπτο. Κινούµαστε σε όλα τα επίπεδα. Όταν επικοινωνούµε µε το καλάµι αυτό µας υπακούει και το κατευθύνουνε όπου εµείς θέλουµε. Κοιτάζουµε πάντα στην κορυφή του καλαµιού. Βλέπουµε µια λέξη. Φτιάχνουµε µια φράση µε τη λέξη που κάθισε στην κορυφή. Λέµε τη φράση από µέσα µας. Προσπαθούµε να υπάρχει ένας ρυθµός ταρά-ταρά-τατά. Ταράταρά-τατά. Όλοι σε κύκλο κρατώντας τα καλάµια λέµε το στίχο που φτιάξαµε µε ρυθµό. Είµαστε όµως ακόµα άτοµα. Στη συνέχεια προσπαθεί ο καθένας να πει το στίχο µε τρόπο που να συµπληρώνει τον προηγούµενο, ώστε να υπάρχει συνέχεια και να γίνουµε µια συντονισµένη οµάδα. Στιχοµυθίες που ακούστηκαν: «Τανάλια βγάζει µάτια» - ηµιουργήστε στίχους έτσι όπως βγαίνουν, δεν υπάρχει σωστό και λάθος «Τραβάν, τραβάν και ξεχειλάν» -Πατέρες του σουρεαλισµού!!! Το εγώ στο ρυθµό του εµείς. Σε κάθε άσκηση να έχουµε εικόνες στο µυαλό µας. Να βγαίνουν οι λέξεις αυθόρµητα όχι προσποιητά. Έχει αξία η διαδροµή όχι το αποτέλεσµα. Μια φανταστική διαφήµιση Ο καθένας βρίσκει ένα µικρό αντικείµενο από το χώρο, που το κοιτάζει και το περιεργάζεται πολλή ώρα µελετώντας τις ιδιαιτερότητες του. Φανταζόµαστε ότι θέλουµε να το διαφηµίσουµε και να πείσουµε τους άλλους να το αγοράσουν οπωσδήποτε γιατί είναι φανταστικό! Ένας ένας ερχόµαστε στη σκηνή και αυτοσχεδιάζουµε. Με αυτόν τον τρόπο ανακαλύψαµε φύλλα, πευκοβελόνες, πέτρες, λουλούδια και άλλα πολλά. που τα παρουσιάσαµε ως καταπληκτικά!! Στον αυτοσχεδιασµό πρέπει να κρατήσουµε την προσοχή του κοινού. Αν δώσουµε εµείς αξία στο αντικείµενο τότε θα αποκτήσει όντως αξία. 14
Ασκήσεις ρυθµού Με τα χέρια χτυπάµε ρυθµικά στο στήθος, στα πόδια και σε όλα τα µέλη του σώµατος. Κάποια στιγµή σταµατάµε, αλλά κρατάµε το Το απόγευµα για πρώτη φορά µαζευόµαστε ρυθµό µέσα µας, µε ένα τικ ή µε ένα νεύµα µέσα σε µια αίθουσα της σχολής, αφού Με το σύνθηµα του εµψυχωτή εµφανίζουµε ζεσταθούµε κάνοντας ελαφρύ τρέξιµο και ξαφνικά όλοι µαζί το ρυθµό προς τα έξω. πηδηµατάκια στο διάδροµο. Σε κύκλο. Χωριζόµαστε στις οµάδες 1-2-3-4. Μέσα στην αίθουσα µαζευτήκαµε στη µια Το 1 χτυπά ένα παλαµάκι. Το 2 δύο γωνιά. Στο κέντρο της ένα τραπέζι. Ο καθένας παλαµάκια. Το 3 τρία, το 4 τέσσερα. Όλα µε πρέπει να διασχίσει το δωµάτιο και να περάσει ρυθµό. Ξαφνικά σταµατάει ο ρυθµός. Με από το τραπέζι στην άλλη µεριά µε όποιον σύνθηµα του εµψυχωτή αρχίζει ξανά. πρωτότυπο τρόπο θέλει. Μετά προστίθεται παράλληλα µια φράση: «Πετά και ψηλά και µε κυνηγά», που τη λέµε Καθιστοί χτυπάµε µετά το δάσκαλο έναν καθώς περνάµε από το τραπέζι. ρυθµό µε τα χέρια ή τα πόδια. Σταµατάµε, κουβεντιάζουµε -δήθεν για άσχετα πράγµατα- Κατόπιν το πέρασµα του τραπεζιού γίνεται και ξαφνικά µε το σύνθηµα του δασκάλου από ζευγάρια σε αλληλεπίδραση. φανερώνουµε τον κρυµµένο ρυθµό όλοι µαζί. Τη δεύτερη φορά τα 2 άτοµα κάθε ζευγαριού Στην αρχή η εµφάνιση του ρυθµού γίνεται µε καθώς περνάνε από το τραπέζι, κάποια στιγµή σύνθηµα, στη συνέχεια χωρίς. -χωρίς εµφανή συνεννόηση- σταµατούν αιφνίδια, παγώνουν και µετά συνεχίζουν την πορεία Η τους. παύση σηµαίνει ότι συνέβη ένα αναπάντεχο γεγονός. Στη ζωή και στο θέατρο πάντα υπάρχει το ξαφνικό, το Ας φανταστούµε ότι είµαστε στη δικτατορία αναπάντεχο. Αυτή η στιγµή έχει ενδιαφέρον, και µας απαγορεύουν το ρυθµό. Εµείς, όπως συµβαίνει και στα παραµύθια όπου όµως, αντιστεκόµαστε και προσπαθούµε να λέµε: βρούµε τρόπο να τον διατηρήσουµε µέσα «µια φορά κι έναν καιρό ήταν µια και µας χωρίς να προδοθούµε. Είναι πολύ ξαφνικά και µετά έρχεται η λύση.» δύσκολος ο κρυφός συντονισµός µας. Την πρώτη φορά είπε ο ίδιος ο δάσκαλος εν προδίδουµε την κούραση. «stop» και το ξάφνιασµα µας ήταν φυσικό. Έτοιµο, έξυπνο κορµί. Τις επόµενες φορές το πάγωµα έπρεπε να βγει από τον αυτοσχεδιασµό χωρίς προσυνεννόηση ανάµεσα στο κάθε ζευγάρι. 15
Γνωρίζοντας τον άλλο Σε ζευγάρια. Ο καθένας πρέπει να σκεφτεί κάποια σηµαντικά γεγονότα από τη ζωή του. Κατόπιν τα ζευγάρια µε γρήγορο ρυθµό περπατούν µαζί µια απόσταση στο διάδροµο, ενώ ο ένας διηγείται στον άλλο τη ζωή του. Ο άλλος ακούει µόνο, δεν ρωτάει. Το ίδιο επαναλαµβάνεται και µε τον άλλο αντίστοιχα. Κατόπιν ένας - ένας ερχόµαστε στο κέντρο της τάξης και παρουσιάζουµε σε όλους µ έναν ενδιαφέροντα τρόπο το πρόσωπο που γνωρίσαµε. Η παρουσίαση θα γίνει ώστε να τους πείσουµε όλους ότι πρόκειται για µια πολύ σηµαντική προσωπικότητα. εν κάνουµε µια ανακοίνωση ούτε δίνουµε απλώς κάποιες πληροφορίες ή το βιογραφικό του προσώπου, αλλά το παρουσιάζουµε σε όλους µε τέτοιο τρόπο ώστε να τους προκαλέσουµε το 3 η µέρα ενδιαφέρον να τον γνωρίσουν οπωσδήποτε. Για να πετύχει η παρουσίαση χρειάζεται: Ξεκινάµε Προσοχή, µε παρατηρητικότητα το καθιερωµένο χαµµµµµµ και συγκέντρωση ακολουθούν σ όλα όσα περιστροφές µας διηγείται του ο άλλος σώµατος: από την προσωπική Ώµοι, του ιστορία. χέρια, καρποί, µέση, πόδια. Μετά περιστρέφουµε τους µυς προσώπου, τα µάτια, τη γλώσσα και τον Συναισθηµατική λαιµό. Αποµονώνουµε εµπλοκή και το πάνω πίστη χείλος στο πρόσωπο και το σηκώνουµε, του άλλου. το κατεβάζουµε κλπ. Η βούληση και όχι η διάθεση της στιγµής είναι το εφαλτήριο για κάτι δηµιουργικό. 3 η µέρα Ξεκινάµε µε το καθιερωµένο χαµµµµµµ και ακολουθούν περιστροφές του σώµατος: Ώµοι, χέρια, καρποί, µέση, πόδια. Μετά περιστρέφουµε τους µυς προσώπου, τα µάτια, τη γλώσσα και τον λαιµό. Αποµονώνουµε το πάνω χείλος και το σηκώνουµε, το κατεβάζουµε κλπ. Ανταλλαγές «δώρων» Όλοι σε κύκλο. Τα καλάµια µπροστά κάτω. Αλλάζουµε θέσεις µε τον απέναντί µας στον κύκλο. Κάθε φορά η αλλαγή γίνεται µε ενδιαφέροντα τρόπο. Κάθε ζευγάρι βαδίζει, συναντιέται στο κέντρο του κύκλου και αποχωρεί. Tο µπαλκόνι Ζευγάρια. Τα καλάµια τοποθετούνται στο έδαφος σε απόσταση τέτοια, ώστε ο του Ρωµαίου και καθένας που στέκεται πίσω από αυτά να µην µπορεί να πιάσει τον άλλον αλλά της Ιουλιέττας. µόνο να τον αγγίξει φευγαλέα από µακριά. Βρίσκει ο καθένας ένα µικρό αντικείµενο. Το προσφέρει στον άλλο χρησιµοποιώντας κάθε φορά και διαφορετικό τρόπο µε το σώµα του. π.χ. το δαχτυλάκι, τη µύτη, το παπούτσι του Ο καθένας δίνει ένα όνοµα στο αντικείµενο και φτιάχνει µια φράση ως εξής: «Σου προσφέρω αυτό το πετραδάκι γιατί είσαι µοναδική» Τη φράση την αλλάζουµε λίγο, να γίνει πιο ποιητική. Κάθε ζευγάρι ανταλλάσσει τα δώρα του και οι υπόλοιποι παρακολουθούν τη σκηνή. 16
Αυτοσχεδιασµός: Ανοίγω την πόρτα Βρισκόµαστε όλοι πίσω από µια πόρτα. Ο καθένας πρέπει να την ανοίξει µε ενδιαφέροντα πρωτότυπο τρόπο και να εισέλθει στη σκηνή. Χρησιµοποιούµε το σώµα όχι την σκέψη, δεν κάνουµε παράσταση µετά την είσοδό µας. Η έµφαση βρίσκεται στο να ανοίξουµε την πόρτα µε πρωτότυπο τρόπο. Πρέπει να είναι ένα απλό πέρασµα που να έχει ειλικρίνεια και σωµατική έκφραση. Κάνουµε ξανά την προηγούµενη άσκηση προσθέτοντας τη λέξη «Καληµέρα». ιαφορετικές καληµέρες µε διαφορετικούς τρόπους σωµατικής έκφρασης που καθρεφτίζουν διαφορετικές συνθήκες. Να µη χάσετε ο ένας το χρώµα του Το βλέµµα του άλλου βλέµµατος των µατιών του άλλου. Σα να φτιάχνετε µια µακρινή ακτίνα που δεν σπάει µε τίποτε Ζευγάρια. Στεκόµαστε πολύ κοντά. Κοιταζόµαστε στα µάτια. Πώς αισθανθήκαµε; Ποια η διαφορά Μετά αποµακρυνόµαστε χωρίς να χάσουµε επαφή µεταξύ της πρώτης φοράς που είχαµε ούτε δευτερόλεπτο. Έπειτα αρχίζουµε να πλησιάζουµε πάλι, επαφή µε τα µάτια και της δεύτερης να ερχόµαστε πολύ κοντά. Όλη την ώρα κοιταζόµαστε στα µάτια. φοράς; Η µνήµη του σώµατος Περπατάµε στο χώρο. Καλύπτουµε τα κενά και περνάµε ο ένας δίπλα στον άλλον χωρίς να σκοντάψουµε. Περπατάµε σε όλα τα επίπεδα. Περπατάµε προς όλες τι κατευθύνσεις. ΣΤΟΠ! Σταµατάµε απότοµα και παρατηρούµε τη στάση του σώµατος µας. Ποια δραστηριότητα έχουµε ήδη αρχίσει; Τι θα µπορούσαµε ήδη να κάνουµε; Επαναλαµβάνουµε την άσκηση. ΣΤΟΠ! Τι δραστηριότητα κάνουµε; Με αυτήν την άσκηση ανακαλούµε τη µνήµη του σώµατος. Το σώµα φέρνει στην επιφάνεια κινήσεις που έχει κάνει. Κινήσεις στις οποίες είναι µαθηµένο. Αυτοσχεδιασµοί σε Ζευγάρια Να σκεφτούµε µια µικρή ιστορία που συµβαίνει πίσω από την πόρτα. Θα ανοίξουµε την πόρτα και θα σταθούµε µπροστά στο τραπέζι. Να διηγηθούµε χωρίς λόγια µια ιστορία. Το βασικό σηµείο είναι πώς θα ανοίξουµε την πόρτα. 17
4 η µέρα Ασκήσεις εµπιστοσύνης Σπρώχνουµε µε διάφορα σηµεία του σώµατός µας το δένδρο και αυτό µας στέλνει πίσω. Το σώµα µας σα σανίδα λοξή- ενεργητικό σπρώξιµο. Μετά φεύγουµε µε την ώθηση που µας δίνει το δένδρο, στριφογυρνάµε σα να είµαστε στο κενό και µας υποδέχεται κάποιος που στέκεται πίσω µας. Ζευγάρια. Ο ένας µε ενωµένα τα πόδια γέρνει προς τα πίσω στην αρχή, κατόπιν γέρνει προς άλλες κατευθύνσεις. Ο άλλος είναι διαρκώς σε ετοιµότητα για να τον συγκρατήσει. Στη συνέχεια τα ζευγάρια γίνονται 4άδες. Ένας στη µέση και οι άλλοι γύρω του να τον συγκρατήσουν. Χρειάζεται να είναι χαλαρός και εντελώς αφηµένος στους συµπαίχτες του. Είναι δύσκολο στην αρχή γιατί δεν εµπιστευόµαστε εύκολα. Ο ένας εµπιστεύεται και ο άλλος τον στηρίζει. εν τον στηρίζουµε µε εξουσία και δύναµη, αλλά υποδεχόµαστε το σώµα του µ όλο µας το κορµί. Ασκούµαστε πώς να κρατάµε και να υποδεχόµαστε τον άλλο. Το ίδιο µας το κορµί µας οδηγεί πώς να υποδεχτούµε και να στηρίξουµε τον συµπαίκτη µας και όχι πώς θα εξουσιάσουµε απάνω του. Αν δε γνωρίσουµε το σώµα του συµπαίκτη µας πώς θα σχετιστούµε µαζί του για να παίξουµε πάνω στη σκηνή. Άσκηση αλληλεπίδρασης και επικοινωνίας Ζευγάρια. Το ένα καλάµι κάτω ανάµεσα στους δύο λειτουργεί ως όριο. Κρατάµε το άλλο καλάµι ως εξής: η µια παλάµη του ενός στο ένα άκρο και η παλάµη του άλλου στο άλλο άκρο. Κάνουµε διάφορες κινήσεις σε όλα τα επίπεδα. Παίρνουµε και το άλλο καλάµι και µε τις παλάµες κάνουµε τις ίδιες κινήσεις. εν πρέπει το καλάµι να πέσει κάτω. Κατόπιν γινόµαστε 4άδες. Μεγαλύτερο σχήµα και περισσότερες κινήσεις. Κατόπιν 6άδες και στο τέλος όλοι γινόµαστε µια µεγάλη οµάδα που κινείται και συνεννοείται µε τα µάτια. Με την παραπάνω άσκηση καταλαβαίνουµε πως ο καθένας είναι ένας κρίκος µιας µεγάλης αλυσίδας. Αυτό συµβαίνει και στη ζωή. Όλοι είµαστε ένα µικρό στοιχείο µιας µεγάλης οµάδας. Κινούµαστε πάντα σε σχέση µε τον άλλο. Αυτή η σχέση προχωράει όταν υπάρχει συντονισµός και συνεννόηση µεταξύ όλων των µελών. Τότε δηµιουργούµε σχήµατα πρωτότυπα- δηµιουργικά και έχουµε ευχάριστη διάθεση. Αν χαθεί αυτή η αλληλεπίδραση µεταξύ των ατόµων τότε σχήµατα δεν γίνονται. Χαλάνε τα πράγµατα και µπορεί να γίνουνε και επικίνδυνα για τα µέλη. Αφέντης και υπηρέτης Ζευγάρια. Να περάσουµε µε πρωτότυπο τρόπο από την πόρτα και να παρουσιάσουµε µια σύντοµη ιστορία. ίνεται µια φράση: Καληµέρα, τι κάνεις; Είσαι καλά; Ο ένας είναι ο αφέντης και ο άλλος ο υπηρέτης. Μπορούµε να µοιράσουµε τα λόγια µεταξύ µας, όπως θέλουµε, αρκεί να δείξουµε ότι ο ένας από µας είναι ο αφέντης και ο άλλος ο υπηρέτης. Να επικεντρωθούµε στην είσοδο από την πόρτα και στο τι κάνει το σώµα. Πόσο σηµαντικό πράγµα είναι η είσοδος στο χώρο, όπου ο καθένας κουβαλάει την ιστορία του. Ας ξεχάσουµε τα στερεότυπα, ας µην παριστάνουµε κάτι ψεύτικο ή τυποποιηµένο. Το status είναι µια θέση ισχύος και αυτοπεποίθησης, όχι θράσους. 18
Παιχνίδια κίνησης Τοποθετούµε τα καλάµια µας παράλληλα ανά δύο στο έδαφος. Χωριζόµαστε σε οµάδες 1 και 2 και στεκόµαστε σε αντίθετες πλευρές από τα καλάµια που είναι ένα όριο ανάµεσά µας. Όποιος είναι το 1 παραπλανεί το 2 και πηδά στην άλλη πλευρά του καλαµιού γρήγορα πριν προλάβει ο άλλος να τον µιµηθεί. Ποτέ το 2 δεν πρέπει να βρίσκεται στην ίδια πλευρά µε το 1. Το σώµα να µην είναι άκαµπτο σα κοντάρι αλλά πλαστικό, χαλαρό και έτοιµο. Η άσκηση να γίνεται µε ρυθµό. Η επικοινωνία να γίνεται όλο και πιο ποιητική κάθε φορά. Ποτέ µια φράση να µην πέφτει στο κενό. Κάθε φράση που απευθύνουµε σε κάποιον έχει σηµαντικό νόηµα για µας. Αυτό το νόηµα χρειάζεται για να αναδείξουµε στην επικοινωνία. Στίχοι που πετάνε Κρατώντας το καλάµι από τη µέση του όρθιο µε το ένα χέρι το πετάω στον άλλον. Ταυτόχρονα λέω µια φράση, στην οποία τονίζω µια λέξη, που την τονίζω ώστε να ακουστεί ακριβώς τη στιγµή που στέλνω το καλάµι στον άλλον. Αυτός που παίρνει το καλάµι το υποδέχεται µε µια φράση, όπου µια λέξη αντίστοιχα είναι ιδιαίτερα τονισµένη. Τα στιχάκια που λέµε είναι λόγια από το έργο του Σαίξπηρ. Μπορεί να µιλάει ο Ρωµαίος στην Ιουλιέττα, ή εκείνη στον πατέρα της ή ό,τι άλλο θέλουµε. Όταν κάνουµε την κίνηση µας να έχουµε εικόνες στο µυαλό. Ποτέ µια φράση να µην εκσφενδονίζεται µε αγριότητα στον άλλο. Με µαλακό τρόπο να φεύγει από µας και µε ανάλογο τρόπο να την υποδέχεται ο άλλος µε όλο του το σώµα. Οι ηθοποιοί πάνω στη σκηνή οφείλουν να δείξουν αυτήν την επικοινωνία. Τότε το θέατρο είναι τέχνη. 19
5 η µέρα Ασκήσεις µε το καλάµι. Ζευγάρια. Τα καλάµια κάτω. Στεκόµαστε µε την πλάτη στον άλλο στις δυο άκρες των καλαµιών. Με αργές κινήσεις περνάµε ο ένας πίσω από τον άλλο µε ενδιαφέροντα τρόπο προσπαθώντας απλά να αγγίξουµε την πλάτη. Ενδιαφέρον έχει το σηµείο που συναντιούνται τα δύο κορµιά. Κάποια στιγµή µένουµε ακίνητοι και παρατηρούµε τα σώµατα. Με το καλάµι παίζουµε. Μπρος-πίσω-κάτω από τα πόδια. Το περνάµε από διάφορα σηµεία του σώµατος ως ένα πολύτιµο αντικείµενο. εν πρέπει να µας πέσει χάµω. Ο καθένας µε το καλάµι του µπροστά. Το αφήνουµε για λίγο, χτυπάµε 2 παλαµάκια και το πιάνουµε. Το προσπαθούµε και µε 3,4,5 παλαµάκια. Ζευγάρια στο ίδιο ύψος. Στεκόµαστε πλάτη µε πλάτη, ακουµπούνε τα χέρια µας και κάνουµε µαζί µεγάλες κινήσεις. Μετά ο ένας σκύβει και στηρίζει τα χέρια στα πόδια του, που είναι ανοιχτά και λυγισµένα. Ο άλλος γέρνει πολύ αργά προς τα πίσω ακουµπώντας στην πλάτη του πρώτου που τον στηρίζει και µετά πάλι σηκώνεται µε αργές κινήσεις. Στον κύκλο σε ζευγάρια ο ένας κάνει µασάζ στον άλλον. Στους ώµους, στο στήθος, στην πλάτη, στα χέρια, στα πόδια. Για να συνεργαστούµε µε κάποιον πάνω στη σκηνή χρειάζεται να νιώσουµε το σώµα του άλλου και να ξεπεράσουµε φόβους και δισταγµούς και να αισθανθούµε οικεία µε τον άλλο σα να κολυµπάµε µαζί σ ένα περίεργο νερό. ιαξιφισµοί µε στίχους Όλοι στον κύκλο µε το καλάµι σε ισορροπία. ίνεται σ όλους ένας αριθµός. Κατόπιν µε τη σειρά λέµε ο καθένας ένα ρήµα: «πετάω, πονάω, µιλάω, χορεύω, αγαπώ» Μετά λέµε ένα ουσιαστικό: «ήλιος, αγάπη, ισορροπία, µάχη.» Κατόπιν ο δάσκαλος φωνάζει έναν αριθµό και όποιος τον έχει λέει µια φράση που να αρχίζει µε το «Θέλω..». Ακολουθούµε το ρυθµό ταρά-ταρά-ταρά-ταρά Στη συνέχεια το παιχνίδι αλλάζει. Οι περιττοί αριθµοί 1-3-5-7 κάνουν µια ερώτηση, ενώ οι άρτιοι 2-4-6-8 απαντούν. Οι περιττοί αριθµοί µιλάνε µε ποιητικό ύφος. Οι άρτιοι είναι οι πεζοί άνθρωποι που µας τονίζουν την καθηµερινότητα και απαντούν µε πεζό τρόπο. Η µια φράση να κουµπώνει στην άλλη. Να δηµιουργούνται εικόνες. Σε κάθε φράση να τονίζεται µια λέξη. Ο Σαίξπηρ έγραψε ποιητικό θέατρο. Η δράση του είναι µέσα στο λόγο. Οι φράσεις είναι σαν διαξιφισµοί. Η τιµωρία Ζευγάρια. Πρέπει να περάσουµε από την πόρτα µέσα στην αίθουσα, όπου θα παρουσιάσουµε µια σύντοµη ιστορία µε θέµα µια τιµωρία µοιράζοντας τους ρόλους και τα λιγοστά λόγια, όπως θέλουµε. Η τιµωρία έχει ήδη συµβεί ή µπορεί να συµβεί τώρα που θα βγούµε στη σκηνή. 20 Κάθε τι να γίνεται συγκεκριµένο στο µυαλό µας πριν το παίξουµε. Σηµασία έχει αυτό στο οποίο εµείς δίνουµε σηµασία. Εµείς δηµιουργούµε έναν κόσµο στη σκηνή. Πρέπει να µπαίνει ένα τέλος σε κάθε ιστορία, να µην την αφήνουµε µετέωρη. Να γίνονται ανατροπές στις ιστορίες. Καµία πράξη πάνω στη σκηνή να µη µένει αναπάντητη. Να παρουσιάσουµε κάτι πιο συµπυκνωµένο από µια απλή µεταφορά της καθηµερινότητας.
6 η µέρα Ξεκινάµε µε το καθιερωµένο χαµµµµµµµµµµµµ Ζευγάρια. Ο ένας είναι σε πολύ χαλαρή θέση. Ο άλλος του σπρώχνει ελαφρά το χέρι, τον ώµο, το στήθος, τα γόνατα και εκείνος ανταποκρίνεται και τα κινεί πολύ χαλαρά πολύ ανάλαφρα προς την κατεύθυνση που του δόθηκε. Κατόπιν ο ένας φυσάει τον άλλον από κάποια πλευρά και ο άλλος κινείται στο χώρο σαν φτερό. Τον ξαναφυσάει και εκείνος αλλάζει φορά. Ένας κουκλοπαίκτης κινεί τα νήµατα του σώµατός µας Είµαστε ξαπλωµένοι στο πάτωµα ανάσκελα και χαλαρά. Φανταζόµαστε ότι κάποιος από πάνω µας έχει δέσει µε µια κλωστή διάφορα σηµεία του σώµατος και τραβά για λίγο την κλωστή και την αφήνει. Εµείς κινούµε το αντίστοιχο µέλος του σώµατος µας και το αφήνουµε. 1= αριστερός καρπός, 2= δεξιός καρπός, 3=στήθος, 4=αριστερό γόνατο, 5=δεξί γόνατο, 6=αριστερό δάκτυλο ποδιού, 7=δεξί δάχτυλο ποδιού. Ο κουκλοπαίκτης λέει στην τύχη τους αριθµούς δυσκολεύοντας όλο και περισσότερο την ανταπόκρισή µας ιδιαίτερα όταν οι αριθµοί είναι πολλοί µαζί. Εµείς είµαστε µια µαριονέτα στα χέρια του. Μια µαριονέτα που ζωντανεύει για ελάχιστα δευτερόλεπτα και µετά πέφτει αποκαµωµένη στο πάτωµα. ύο άνθρωποι µε διαφορετικούς ρυθµούς υο άγνωστοι άνθρωποι µπαίνουν από την πόρτα στη σκηνή µε διαφορετικό ρυθµό ο καθένας. Ενώ βρίσκονται στη σκηνή συµβαίνει ένα γεγονός που εξ αιτίας του αρχίζει µια επικοινωνία µεταξύ τους. Να είµαστε αληθινοί -να µην παριστάνουµε τίποτε. 7 η µέρα Το χέρι σα µάσκα Σε κύκλο. Ο καθένας έχει αρκετό χώρο δίπλα του. Φανταζόµαστε ότι όλο µας το σώµα είναι κολληµένο σε µια τσίχλα, που µας περιβάλλει από παντού. Με κινήσεις όλων των σηµείων του σώµατος προσπαθούµε να ξεκολλήσουµε την τσίχλα από πάνω µας. Μ αυτή την άσκηση δουλεύουν όλοι οι µυς του σώµατος και κινητοποιείται όλο το σώµα. Σε ζευγάρια δουλεύουµε σα να είναι το χέρι µας µια µάσκα στο πρόσωπο του άλλου. Το κρατάµε σε µια κοντινή απόσταση και το κινούµε µε ταχύτητα τέτοια, ώστε ακολουθώντας το να είναι το πρόσωπο πίσω ακριβώς από τη µάσκα.. 21
Χορογραφίες µε καλάµια Στεκόµαστε σε ζευγάρια, όπου και οι δυο κρατούν τα καλάµια στα χέρια τους. Ο πρώτος µε το καλάµι δηµιουργεί ένα εµπόδιο στον άλλο και ο δεύτερος µε το καλάµι του περνάει το εµπόδιο και συγχρόνως δίνει το καλάµι του στον πρώτο και παίρνει το δικό του. Αµέσως ο δεύτερος φτιάχνει ένα εµπόδιο µε το καλάµι και ο πρώτος το περνά και αφήνει το καλάµι του στον άλλο παίρνοντας το δικό του. Στόχος είναι να γίνει µια µικρή χορογραφία, όπου υπάρχει επικοινωνία και συνεργασία µεταξύ των µελών. Συνεχής ροή, καθαρές πόζες, ενδιαφέρουσες κινήσεις. Ζευγάρια: ο ένας βάζει το καλάµι µπροστά από τον άλλο και ο άλλος κρατώντας το δικό του καλάµι περνάει το εµπόδιο µ όποιον τρόπο θέλει. (Στην αρχή δεν κρατάει καλάµι) Αλλάζει θέση το καλάµιεµπόδιο. Το πέρασµα µε διαφορετικό τρόπο. Ο ένας να κοιτάζει τον άλλο καθώς περνούν το εµπόδιο. Ο καθένας κινείται µε το καλάµι και το φαντάζεται ως ένα άλλο αντικείµενο. Βλέπουµε όλοι πολλές διαφορετικές εκδοχές του καλαµιού. Σε κύκλο κρατώντας το καλάµι µας µπροστά. Το κρατάµε από το µέσον. Με µια κίνηση το δίνουµε στον διπλανό µας δεξιά και από αριστερά παίρνουµε το καλάµι του διπλανού µας. Η άσκηση να γίνει µε ρυθµό. Με την άσκηση αυτή ξεχνάµε το εγώ µας και προβάλλεται µόνο η συνοχή της οµάδας και η απόλυτη συνεργασία. Με τα καλάµια κάνουµε ένα µεγάλο τετράγωνο στο χώρο ορίζοντας έτσι τον σκηνικό χώρο. Κάποιος παίρνει ένα καλάµι και µπαίνει µέσα στο τετράγωνο χρησιµοποιώντας το όπως φαντάζεται (όπως στην προηγούµενη άσκηση). Όποιος θέλει από τον κύκλο µπαίνει και συµπληρώνει την εικόνα. Μπορεί να µπουν κι άλλοι στην εικόνα συµπληρώνοντας την προηγούµενη δράση κάνοντας πιο ενδιαφέρουσα τη σκηνή. Η εικόνα γίνεται ενδιαφέρουσα. Βλέπουµε να εξελίσσεται µια ιστορία. Αυτό που κάνουµε ατοµικά έχει κάποιο νόηµα, αποκτά όµως περισσότερο ενδιαφέρον όταν συµπληρωθεί η δική µας δράση από τη δράση κάποιου άλλου. Ξυπνώντας το σώµα Με κινήσεις όλων των σηµείων του σώµατος προσπαθούµε να ξεκολλήσουµε κάτι σαν αόρατη τσίχλα από πάνω µας. Ξαπλωµένοι στο πάτωµα κινούµε µόνοι µας µε αόρατα σπαγγάκια το σώµα µας προσπαθώντας να το ενεργοποιήσουµε. Στη συνέχεια εντοπίζουµε ένα σηµείο του σώµατος µας, το οποίο µας κινεί και το ακολουθούµε για να ανέβουµε από το πάτωµα στην όρθια στάση. πχ. σα να µας τραβάνε από τη µύτη ή από το δεξί χέρι κλπ Κινούµαστε στο χώρο µε κέντρο βάρους πρώτα το κεφάλι, κι έπειτα την κοιλιά, το στέρνο, τις πατούσες, τα γεννητικά όργανα, την πλάτη κλπ Περνάµε το τραπέζι µε το ζευγάρι µας όχι σα να είµαστε µόνοι αλλά ως αφέντης και υπηρέτης. Καλλιεργούµε τις αισθήσεις µας, τεντώνουµε τις κεραίες µας.. 11
Το φινάλε µιας ιστορίας. Σε ζευγάρια πρέπει να παρουσιάσουµε µια ιστορία µε λόγια. Πίσω από την πόρτα µόλις έχει προηγηθεί η αρχή και η κορύφωση µιας κάποιας ιστορίας και σε εµάς έχει ορισθεί να παρουσιάσουµε το φινάλε. Πρέπει όλη η ιστορία, ο χώρος, ο χρόνος, οι συνθήκες να απόλυτα συγκεκριµένες και συµφωνηµένες. Να αποφεύγουµε να παίζουµε και να φτιάχνουµε ιστορίες εγκεφαλικά. Σηµασία έχει να υπάρχει δράση, σωµατική έκφραση, να γίνονται συγκρούσεις. Επίλογος Έτσι χωρίς να το καταλάβουµε βρεθήκαµε να παίζουµε το φινάλε της δικής µας ιστορίας. Ήταν απόγευµα - το τελευταίο στις Σπέτσες. Η ατµόσφαιρα ήταν φορτισµένη από τις ατελείωτες πρόβες και το τρέξιµο πάνω κάτω. Οι άλλες οµάδες έπαιζαν τα τελευταία τους παιχνίδια µαζί στον κήπο έξω από τα παράθυρά µας. Εµείς σκονισµένοι και ιδρωµένοι παρακολουθούσαµε µε αγωνία τους τελευταίους αυτοσχεδιασµούς. Οι εικόνες που παίχτηκαν ήταν δυνατές. Μια γυναίκα που θέλουν την κλείσουν στο τρελάδικο κλειδαµπαρώνεται στο θάλαµο και αρνείται να συνεργαστεί µαζί τους. Ένα ζευγάρι µετακοµίζει, µαζεύει τα έπιπλα και κλείνει την πόρτα του σπιτιού που αφήνει πίσω. ύο φίλοι που µόλις γνωρίστηκαν στην παραλία αποχαιρετιούνται, γιατί τελείωσαν οι διακοπές. ύο ηθοποιοί δίνουν την τελευταία τους παράσταση και µετά µένουν µόνοι χωρίς το κοινό. Τελείωσαν τα ψέµατα. Είµαστε σοβαροί και συγκινηµένοι. Περιµένουµε µε αγωνία τι θα πει ο δάσκαλος. Στην οµάδα αυτή προσπαθήσαµε να παίζουµε την αλήθεια. Ασκηθήκαµε στο να σχεδιάζουµε έργα που µας αφορούν και να ζούµε αληθινές στιγµές πάνω στη σκηνή. Αµέσως µετά θα τρελαθούµε χορεύοντας µες τη νύχτα στο απελευθερωτικό πάρτι της τελευταίας βραδιάς. Σκέψεις για το θέατρο 1 Σηµασία έχει ο θεατής Στη σκηνή προσπαθούµε να είµαστε ειλικρινείς και να πείθουµε τον θεατή µ αυτό που κάνουµε. εν έχει σηµασία τι νιώθει ο ηθοποιός πάνω στη σκηνή. Σηµασία έχει τι νιώθει ο θεατής βλέποντας µια πράξη. Είναι λάθος να επικεντρωνόµαστε στα συναισθήµατα του ηθοποιού πάνω στη σκηνή. Χρειάζεται να εστιάζουµε στο τι λέει η πράξη που παρουσιάζεται στο κοινό. Κάθε πράξη οφείλει να έχει νόηµα για το θεατή. Στη σκηνή δεν έχει ανάγκη να δει ο θεατής µια ακριβή αναπαράσταση της πραγµατικότητας. Έχει ανάγκη να δει κάτι από την καθηµερινότητα που θέλουµε να του δώσουµε κάποιο νόηµα. Αυτό το νόηµα έχει ενδιαφέρον για το θεατή. Στη σκηνή δεν αναπαριστάνουµε πιστά την πραγµατικότητα. Η θεατρική τέχνη πρέπει να παρουσιάζει µε τέτοιο τρόπο την καθηµερινότητα που να της δίνει νόηµα. Π.χ. Όλοι µας στη λέξη ναύτης έχουµε µέσα µας την εικόνα του ναύτη. Ένας ζωγράφος, όµως, είδε τους ναύτες ως αγγέλους. Αυτό είναι τέχνη. Αυτό οφείλει να κάνει το θέατρο. Το κοινό θέλει να δει µια συγκεκριµένη δράση πάνω στη σκηνή, όχι να ακούσει διάλεξη για κάποιο θέµα. Θέλει να παρακολουθήσει µια ιστορία. Το άλλο είναι εγκεφαλικό θέατρο. 1 Συµβουλές του εµψυχωτή όπως τις θυµηθήκαµε. 23
Ο άνθρωπος δρα πάνω στη σκηνή Στη σκηνή δε δουλεύουµε τόσο µε τους χαρακτήρες ή τα συναισθήµατα των ηρώων, αλλά µε τη σχέση που αναπτύσσεται ανάµεσά τους µέσα από µια συγκεκριµένη δράση. Η σχέση ανάµεσά τους είναι αυτό που έχει αξία και ενδιαφέρει να την παρακολουθήσει ο θεατής και να δει την εξέλιξή της. Ο χαρακτήρας και τα συναισθήµατα είναι δευτερεύοντα στοιχεία στη σκηνική δράση. Μας ενδιαφέρει ο άνθρωπος ως δρων πρόσωπο πάνω στη σκηνή και οι σχέσεις που δηµιουργεί µε τα άλλα πρόσωπα, τα οποία δρουν κι αυτά µαζί του. Το σώµα µας οδηγεί Η πράξη είναι αυτή που µας οδηγεί. Η σκέψη χρειάζεται να έπεται της σωµατικής έκφρασης. Οτιδήποτε κάνουµε χρειάζεται να το δοκιµάζουµε πρώτα στην πράξη. Στη συνέχεια να το επεξεργαζόµαστε λογικά. Ό,τι θέλουµε να πούµε στον κόσµο µέσω της θεατρική τέχνης το λέµε µε συγκεκριµένες δράσεις όχι τόσο µε κουβέντες. Ο λόγος έρχεται να υπηρετήσει µια συγκεκριµένη δραστηριότητα. Αυτός που θα βγει στη σκηνή οφείλει να ετοιµάσει το σώµα του, ώστε να βρίσκεται σε ετοιµότητα. Ένα σώµα που δεν είναι έτοιµο δεν θα µπορέσει να υποδεχτεί πράγµατα πάνω στο σκηνικό χώρο. Πάνω στη σκηνή χρειάζεται να αφήνουµε πρώτα το σώµα µας να δράσει και κατόπιν τα άλλα µέρη του εαυτού µας, όπως η σκέψη και το συναίσθηµα. Το σώµα γίνεται οδηγός µας. Χρειάζεται να µάθουµε να ακούµε και να παρατηρούµε το σώµα µας καθώς και τα σώµατα των συµπαικτών µας. Η αλήθεια των πραγµάτων Κοιτάξτε µια πολύ ζωντανή στιγµή που µας ενδιαφέρει πάρα πολύ και που δείχνει ότι όλα γίνονται τώρα εδώ και τώρα µπροστά µας, ενώ µπορεί οι άνθρωποι να είναι συνεννοηµένοι χίλιες φορές. Η κοπέλα τρόµαξε στ αλήθεια! Να µια ενδιαφέρουσα ικανότητα του ηθοποιού. Να είναι το νευρικό του σύστηµα έτοιµο κι ευερέθιστο για πράγµατα που συµβαίνουν τώρα και όχι απλώς να επαναλαµβάνει νεκρά πράγµατα, τα οποία έχουν συµφωνηθεί. Σχόλιο για έναν αυτοσχεδιασµό µε µια σφουγγαρίστρα που όµως είναι αόρατη. Η ιστορία που θα διηγηθούµε στο κοινό πρέπει να έχει σαφές νόηµα. ηλαδή να ξέρουµε πότε και πού συµβαίνει το γεγονός. Τίποτε δεν µπορεί να γίνεται στο περίπου. π.χ. να σφουγγαρίζω στον αέρα (καλύτερα να πάρω µια σφουγγαρίστρα) Μόνο στη σκηνή σφουγγαρίζουν όλοι µε τον ίδιο τρόπο. Στη ζωή ποτέ. Αυτό δεν είναι ούτε παντοµίµα ούτε θεατρική πράξη ούτε µπορεί να οδηγήσει πουθενά. Είναι ένα ψέµα. Αν βάλετε έναν κρίκο από σοκολάτα, ο επόµενος δεν µπορεί ποτέ να είναι αληθινός - Θα σπάσει! Το ένα ψέµα στη σκηνή φέρνει το άλλο ψέµα. Άρα λοιπόν, αν αποφασίσετε ότι τα σκηνικά αντικείµενα δεν θα είναι αληθινά, τότε ας µην είναι αληθινά, αλλά τότε βρείτε πού είναι αληθινά. Ωραία ας πούµε ότι δεν είναι αληθινό το τετράδιο. Όµως, κάτι πρέπει να είναι αληθινό. Μήπως είναι ο τρόπος που διαβάζει; Είναι τα γράµµατα γραµµένα εδώ στο χέρι; Αποφασίστε να κάνετε κάτι αληθινό και µετά βλέπουµε. Μπορεί να αποφασίσουµε ότι δεν θα είναι αληθινά τα αντικείµενα αλλά φανταστικά, κάτι όµως πρέπει να είναι αληθινό.. 24
25