ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΤΕΙΧΙΩΤΩΝ ΔΩΡΙΔΑΣ

tefxos-87:tefxos 23/03/2009 10:04 Page 1 ΤΕΙΧΙΩΤΙΚΑ μηνύματα ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΤΕΙΧΙΩΤΩΝ ΔΩΡΙΔΑΣ Έτος 23 ο Αρ. φύλλου 87 Ιανουάριος - Μάρτιος 2009 Καλό Πάσχα

tefxos-87:tefxos 23/03/2009 10:04 Page 2 ΤΕΙΧΙΩΤΙΚΑ μηνύματα 2 Ιανουάριος Μάρτιος 2009 Η κοπή της Πρωτοχρονιάτικης πίτας Στις 9.1.2009, ο Σύλλογός μας πραγματοποίησε την προγραμματισμένη και καθιερωμένη πια κοπή της Πρωτοχρονιάτικης Πίτας στη στέγη μας. Μετά τις ευλογίες του ιερέα, ο πρόεδρος του συλλόγου Ευάγγελος Καρα νδρος ευχήθηκε σε όλους Χρόνια Πολλά και Καλή Χρονιά. Άλλη μια καλή ευκαιρία να ιδωθούν οι συγχωριανοί μας και ν ανταλλάξουν ευχές για τον καινούριο χρόνο. ΤΕΙΧΙΩΤΙΚΑ ΜΗΝΥΜΑΤΑ Ιδιοκτησία: ΕΝΩΣΗ ΤΕΙΧΙΩΤΩΝ ΔΩΡΙΔΑΣ Μελίσσου 9, 116 35 Αθήνα, Τηλ.: 210-7518248 Εκδότης: Ευάγγελος Καρα νδρος Συντακτική επιτροπή Αδαμόπουλος Α. Ευάγγελος Fax 210-2409633 Αδαμόπουλος Γ. Ευθύμιος Fax 210-3231902 Ρούμπας Ι. Θωμάς Fax 210-2400489 E-mail: adamopoulosv@dionic.com.gr adamopoulosefth@yahoo.gr thomas.roumbas@dionic.gr Εκτύπωση: Εκδόσεις ΠΑΠΑΖΗΣΗ ΑΕΒΕ Νικηταρά 2, 106 78 Αθήνα, Τηλ.: 210-3822496 Φωτοσύνθεση: Μπακογιάννη Αθ. Ασπασία Τηλ.: 210-3826502 Τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν προσωπικές απόψεις του υπογράφοντα Να μην ξεχάσω Τn συvδρομή μου για τnv εφnμερίδα και το σύλλογο www.tihio.gr Απ όλα είχε ο φετινός χειμώνας στο χωριό. Βροχές, δυνατοί αέρηδες, χιόνια, χαλάζι χοντρό σαν καρύδι, που στρώθηκε για τα καλά και ειδικά, απ τις χαράδρες και τις ρεματιές άργησε πολύ να φύγει. Κρύσταλλα σα μικρά σπαθιά σχηματίστηκαν στις άκρες των στεγών και τζάμια σκέπασαν τις παγωμένες στέρνες. Φαινόμενα που γνώρισαν καλά οι μόνιμοι, αλλά και οι χειμερινοί επισκέπτες. Μόνο που είχαμε και μικροζημιές, π.χ. «κόπηκε» ο δρόμος. Πάντως, η Φύση έβαλε το χέρι της για να έχουμε νερό το καλοκαίρι. Απομένει σε μας, μια πιο εύκολη δουλειά, η σωστή διαχείριση.

tefxos-87:tefxos 23/03/2009 10:04 Page 3 Ιανουάριος Μάρτιος 2009 3 ΤΕΙΧΙΩΤΙΚΑ μηνύματα 8.2.2009. Για τρίτη φορά το φετινό χειμώνα, το Τείχιο στα λευκά

tefxos-87:tefxos 23/03/2009 10:04 Page 4 ΤΕΙΧΙΩΤΙΚΑ μηνύματα 4 Ιανουάριος Μάρτιος 2009 Ο χορός του Συλλόγου Κυριακή, 15 Φεβρουαρίου 2009 Ώρα 14.00 μ.μ., το ANAIS CLUB στη Βαρυμπόμπη γέμισε με Τειχιώτες και φίλους. Περισσότεροι από 250 δικοί μας άνθρωποι έδωσαν το παρόν στον ετήσιο χορό του συλλόγου. Η ωραία, άνετη και φωτεινή αίθουσα, το εκλεκτό μενού και κυρίως το πλούσιο και εξαιρετικό μουσικό πρόγραμμα, έκαναν την πίστα ν αναστενάξει. Πολλά και αξιόλογα δώρα, προσφορές συγχωριανών μας, μοιράστηκαν κατά τη λαχειοφόρο αγορά. Μια ξεχωριστή μέρα, ένα ωραίο αντάμωμα για τους Τειχιώτες. Και του χρόνου...

tefxos-87:tefxos 23/03/2009 10:04 Page 5 Ιανουάριος Μάρτιος 2009 5 ΤΕΙΧΙΩΤΙΚΑ μηνύματα Από το τζάκι (ή την ψησταριά) στον κήπο Όπως είναι γνωστό, η στάχτη χρησιμοποιείται με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Ενδεικτικά θυμίζω (αν και μάλλον δεν χρειάζεται γιατί τα ξέρετε καλύτερα από εμένα) την χρησιμότητά της στο πλύσιμο των ρούχων (οι παλιότεροι δεν μπορεί να μην έχουν χρησιμοποιήσει αλισίβα) καθώς και την χρησιμότητά της σαν λίπασμα. Τι είναι όμως η στάχτη και τι της δίνει αυτές τις ιδιότητες; Αρκεί μόνο να σκεφτούμε από πού προέρχεται, και απαντήσαμε. Η στάχτη προέρχεται από την καύση φυτικής κυρίως ύλης. Αυτή μπορεί ναι είναι κάποιος κορμός, κλαδιά ή φύλλα. Όλα αυτά έχουν ένα χαρακτηριστικό. Αποτελούνται από τα ίδια χημικά στοιχεία. Τα ίδια χημικά στοιχεία που αποτελούν κάθε μορφή ζωής σε αυτόν τον πλανήτη. Ορισμένα από αυτά είναι ο άνθρακας, το άζωτο, ο φώσφορος, το θείο, το κάλιο, το ασβέστιο, ο σίδηρος και διάφορα άλλα. Κάτω από φυσιολογικές συνθήκες, και χωρίς καμία ανθρώπινη παρέμβαση και καταπάτηση της ισορροπίας της φύσης, τα φυτά είναι ικανά να βρίσκουν μόνα τους τα στοιχεία αυτά, γιατί πολύ απλά, αυτά ανακυκλώνονται. Όταν ένα φυτό πεθάνει, στο ίδιο σημείο που βρίσκεται θα σαπίσει και όλα τα στοιχεία αυτά θα καταλήξουν στο έδαφος, έτοιμα να απορροφηθούν από ένα νέο φυτό που θα φυτρώσει εκεί κοντά. Αυτό όμως δεν συμβαίνει, γιατί ο άνθρωπος εκμεταλλεύεται ακατάπαυστα την γη. Κάθε φορά, που κόβουμε ένα δέντρο, ή μαζεύουμε μια σοδειά, στερούμε από το έδαφος πολύτιμα θρεπτικά συστατικά. Αυτήν την έλλειψη έρχονται να αναπληρώσουν τα λιπάσματα. Και τελικά η στάχτη πως συνδέεται με αυτά; Γιατί είναι καλό λίπασμα; Η στάχτη ουσιαστικά είναι ένα φυτό χωρίς τον άνθρακα. Όταν καίγεται ένα κομμάτι ξύλου, ελευθερώνεται το μεγαλύτερο μέρος του άνθρακα σαν διοξείδιο του άνθρακα. Τα υπολείμματα, η στάχτη δηλαδή, είναι τελικά όλα τα υπόλοιπα θρεπτικά στοιχεία που χρειάζεται ένα φυτό. Επιστρέφοντας λοιπόν την στάχτη στο χώμα, κάνουμε σε ένα βαθμό αυτό που η φύση είχε προνοήσει να κάνει από μόνη της. Πρόκειται για ένα αποτελεσματικό και φυσικό λίπασμα που μπορούμε να χρησιμοποιούμε στις καλλιέργειές μας αντί για τα χημικά του εμπορίου, χωρίς αυτό να μας δίνει το δικαίωμα να καταστρέψουμε κάθε είδος φυτού για να το κάνουμε λίπασμα. To Πάσχα λοιπόν, ψήστε και γλεντήστε, και επωφεληθείτε ακόμα και από τις στάχτες! Λατουσάκης Δημήτρης 12/3/09

tefxos-87:tefxos 23/03/2009 10:04 Page 6 ΤΕΙΧΙΩΤΙΚΑ μηνύματα 6 Ιανουάριος Μάρτιος 2009 Επιτακτική ανάγκη έργων βελτίωσης του νομαρχιακού δρόμου «Ένωση Τειχίου Ποτιδάνεια» Όμως, η βελτίωση της χάραξής του, πιστεύουμε ότι θα μειώσει το μήκος του και θα βελτιώσει τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά του στα επικίνδυνα σημεία. Στον συνημμένο χάρτη 1:5000 σημειώνουμε δυνατή βελτίωση της χάραξης, που θα μειώσει το μήκος του κατά 500 και πλέον μέτρα, παρακάμπτοντας τις ανώφελες φουρκέτες και βελτιώνοντας την γεωμετρία του. Με κοινό έγγραφό τους, οι τρεις Σύλλογοι, Ποτιδανείων, Παλαιοξαριτών και Τειχιωτών, απέστειλαν αίτημα στο Νομάρχη Φωκίδας, που αφορά τη βελτίωση του οδικού δικτύου και το οποίο παραθέτουμε: Προς τον Νομάρχη Φωκίδας Αθήνα, 12.11.2008 Γι αυτό κ. Νομάρχη, ζητάμε να εντάξετε την βελτίωση του δρόμου μας σε πρόγραμμα για την ορθή και οριστική κατά το δυνατόν λύση των οδικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι τρεις (3) ορεινοί οικισμοί. Μετά τιμής, Οι Πρόεδροι Ιωάννης Μηλιώνης, (Ένωση Ποτιδανείων) Σπύρος Πολυζώης, (Ένωσης Παλαιοξαριτών) Ευάγγελος Καρα νδρος, (Ένωση Τειχιωτών) Σε συνέχεια της από 15.09.2008 ενημέρωσής σας από τα μέλη του Τοπικού Συμβουλίου Ποτιδάνειας και του Δ.Σ. της Ένωσης Ποτιδανείων για ο Νομαρχιακό δρόμο Ένωση Τειχίου- Ποτιδάνεια (10 χλμ), σας αναφέρουμε ότι πέραν της άμεσης αντιμετώπισης των επικίνδυνων φθορών σε γεφύρια και στο οδόστρωμα, χρειάζεται ουσιαστική παρέμβαση για τη βελτίωσή του. Η διαγράμμιση και οι μπαριέρες, για τις οποίες υποβάλλαμε και τη μελέτη, σε συνεννόηση μαζί σας, θα ενισχύσουν την ασφάλεια των επικίνδυνων τμημάτων του. Ενδεικτικές εικόνες επικίνδυνων σημείων

tefxos-87:tefxos 23/03/2009 10:04 Page 7 Ιανουάριος Μάρτιος 2009 7 ΤΕΙΧΙΩΤΙΚΑ μηνύματα Ανεπάρκεια νερού (η συνέχεια) Το χωριό μας ευτύχησε να έχει όχι μόνο φυσικές πηγές στο δάσος που βρίσκεται πάνω απ αυτό, αλλά και μέσα στο ίδιο το χωριό, ενώ συγχρόνως η έντονη εδαφική κλίση που παρουσιάζει, δημιουργούν τις αναγκαίες προ ποθέσεις σωστής διαχείρισης, ακόμη και για λόγους άρδευσης φυτών και οικιακών κήπων (εντός και εκτός χωριού) και γι αυτό ήδη υπάρχουν από πολλών ετών τρεις υδατοδεξαμενές άρδευσης στη νοτιοανατολική περίμετρο του χωριού. Αυτές οι κατασκευές προσδιορίζουν και τον τρόπο αντιμετώπισης του συγκεκριμένου προβλήματος, αποφεύγοντας την εύκολη λύση χρήσης νερού του δικτύου ύδρευσης. Στα πλαίσια λοιπόν καταγραφής και επίλυσης των επιμέρους προβλημάτων του χωριού μας, που καλείται να αντιμετωπίσει ο Δήμος, θα πρέπει να ιεραρχηθεί και η αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος. Η μελέτη και η κατασκευή δύο-τριών συμπληρωματικών δεκαμενών (μια ειδικότερη προσέγγιση και καταγραφή των σημερινών αναγκών θα προσδιορίσει και τον αριθμό αυτών), ορθολογιστικά κατανεμημένων νοτιοδυτικά και εντός του χωριού και ενδεχομένως συνδεδεμένων με κλειστό δίκτυο με τις ήδη υπάρχουσες δεξαμενές, καθώς και συντήρηση του υφισταμένου δικτύου, αποτελούν την καλύτερη λύση. Η αποδοχή του προβλήματος εκ μέρους των κατοίκων του χωριού και η διάθεσή τους για την επίλυσή του, είναι η καλύτερη εγγύηση για την επιτυχία του εγχειρήματος. Με τις υδατοδεξαμενές, φαινομενικά αντιμετωπίζεται το πρόβλημα της άρδευσης τους θερινούς μήνες, όμως στην ουσία, αντιμετωπίζεται το πρόβλημα της ύδρευσης, αφού η ύπαρξη νερού σε ικανοποιητικές ποσότητες για την άρδευση, αυτομάτως καθιστά επαρκείς τις υπάρχουσες ποσότητες του νερού ύδρευσης. Άλλωστε, δεν αποτελεί τη λύση του προβλήματος ούτε ένα υψηλό κοστολόγιο του m 3, ούτε η συνεχής διακοπή παροχής νερού ή αστυνόμευση της χρήσης του νερού του δικτύου ύδρευσης, κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Πλέον δε αυτού, το δασώδες της γύρω περιοχής του χωριού, επιβάλλει ακόμη και για λόγους δυνατότητας άμεσης επέμβασης για πυρόσβεση, την ύπαρξη επαρκούς ποσότητας νερού που μόνον σε υδατοδεξαμενές μπορούν να έχουν αποθηκευτεί από το χειμώνα, για να χρησιμοποιηθούν όποτε χρειαστεί. Κάτοιχοι του Τειχίου, με αφορμή την κατολίσθηση του κεντρικού δρόμου του χωριού μας, ήδη έδειξαν ότι έχουν τη βούληση και τη γνώση να παρεμβαίνουν όταν πρέπει, όπου πρέπει, προκειμένου να επιτύχουν εκείνα που το χωριό μας δικαιούται και έχει ανάγκη. Ανοιχτή ειδική συνεδρίαση Τοπικού Συμβουλίου ΔΔ Τειχίου και Δ.Σ. Ένωσης Τειχιωτών Μ. Σάββατο 18/4/2009, στο Τείχιο, με θέμα: ΔΡΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΝΕΡΟΥ ΣΤΟ ΤΕΙΧΙΟ Νέες δεξαμενές, συντήρηση υφισταμένου δικτύου. Ακόμα, να δούμε τους κανόνες ύδρευσης και άρδευσης, την ορθολογική διαχείριση, την καταλληλότητα της χρήσης του και τους τρόπους παρέμβασης προς τους αρμόδιους φορείς για την επίλυση του προβλήματος.

tefxos-87:tefxos 23/03/2009 10:04 Page 8 ΤΕΙΧΙΩΤΙΚΑ μηνύματα 8 Ιανουάριος Μάρτιος 2009 Απόκριες στο χωριό Πολλοί μασκαράδες ξεχύθηκαν φέτος στους δρόμους του χωριού. Καναδυό φυλακισμένοι χωρίς τα ελικόπτερά τους. Μια γριά που κυνηγούσε το μεθυσμένο γέρο της και πολλοί ακόμα, όπως φαίνεται άλλωστε και στις φωτογραφίες. Για να καταλήξουν το βράδυ της Αποκριάς, μαζί με συγχωριανούς και φίλους, σε φαγοπότια και γλέντια στα δυό μαγαζιά του χωριού μας. Εδώ, πρέπει να πούμε δυο λόγια για τα μαγαζιά του χωριού μας, για τους ανθρώπους μας εκεί, που στέκουν όλο το χειμώνα με τις πόρτες ανοιχτές, για να προσφέρουν τα ζεστά ρακόμελα, τα τσίπουρα, τους εκλεκτούς μεζέδες... Έπεσε και η ωραία ιδέα, του χρόνου να γίνει μια πιο οργανωμένη αποκριάτικη εκδήλωση στο χωριό. Τα αποκριάτικα έθιμα είναι πολύ παλιά, όσο κι ο κόσμος μας. Στην Αρχαία ελλάδα γιόρταζαν τον ερχομό της άνοιξης και κατά προέκταση της γονιμότητας. Οι άνθρωποι έφτιαξαν μια γιορτή για να γιορτάζουν ελεύθερα, χωρίς φραγμούς, κάτι που δεν μπορούν όλο τον καιρό να κάνουν. Τα παλιότερα χρόνια στο χωριό (και για όσο έχουμε μαρτυρίες), την ημέρα της Αποκριάς ντυνόντουσαν μασκαράδες, μουτζουρώνονταν με καρβούνες, αστειεύονταν, χόρευαν και γλεντούσαν. Ντυνόντουσαν με ό,τι είχαν στα σπίτια τους, με ό,τι «ξετρύπωνε» η φαντασία τους απ τις κασέλες και τα μπαούλα τους. Μια κάλτσα στο κεφάλι με δυο μικρές τρύπες στο μέρος των ματιών ή μια τσαντίλα, καρβούνες στα πρόσωπα, στάχτη σε μια κάλτσα που κρατούσαν σαν «θυμιατό» στο χέρι κι έβγαιναν στους δρόμους και στις γειτονιές. Μια Αποκριά που θυμούνται οι παλιοί με όλο το χωριό στο πόδι, ήταν το 1935. Μασκαράδες πολλοί και γλέντι μεγάλο. Βασικός οργανωτής ήταν ο Αντρέας ο δάσκαλος (του Παπαπερικλή). Ντυμένοι με προβιές, ζωσμένοι με κουδούνες

tefxos-87:tefxos 23/03/2009 10:04 Page 9 Ιανουάριος Μάρτιος 2009 9 ΤΕΙΧΙΩΤΙΚΑ μηνύματα Εικόνες από τις φετινές απόκριες στο Τείχιο και φορώντας αυτοσχέδιες μάσκες, γύριζαν μες στο χωριό και το μεσημέρι συγκεντρώθηκαν στην πλατεία του παλιού Σχολείου (ο Θεοχάρης, ο Πρύτανης, ο Ζυγομαλάς, ο Μαλαμούλης, ο Αντωνοκίτσος, ο γερο-ρούμπας, ο Κεμάλ, ο Ραφτονίκος και πολλοί άλλοι). Εκεί όπου σήμερα είναι ο πλάτανος, στην κάτω πλατεία, εκεί στήθηκε το γλέντι. Κάποιοι «βράκωσαν»και μια γα δούρα της Θανασάκαινας. Γλέντι τρικούβερτο, δυο και τρεις ζυγιές ο χορός. Τραγούδια με το στόμα και με του Αντρέα τον παλιό φωνογράφο. Αποκριάτικα έθιμα γιορτάζονται και σήμερα σε πολλά μέρη της Ρούμελης. Στο Γαλαξίδι, από τις πρώτες μέρες του Τριωδίου, κάθε βράδυ ανάβει και μια φωτιά, με τους χορευτές και τα όργανα να περιδιαβαίνουν από τον Κούκουνα ως τις παραλίες. Το αποκορύφωμα του αποκριάτικου γλεντιού είναι τα Γαλαξιδιώτικα Κούλουμα της Καθαρής Δευτέρας και στη συνέχεια το «μουτζούρωμα» και το «αλεύρωμα». Στην Άμφισσα, το Σάββατο της Αποκριάς βγαίνουν τα φαντάσματα. Αναβιώνουν οι θρύλοι και οι παραδόσεις των παλιών βυρσοδεψών (Ταμπάκηδων) που συνήθιζαν να ξορκίζουν τα φαντάσματα,που τους ταλαιπωρούσαν τα βράδια που δούλευαν, για να προστατέψουν τα δέρματα από τον ήλιο. Τα φαντάσματα είναι παντού, κάνουν σκανταλιές κρατώντας αναμμένες δάδες. Από παντού ακούγονται μυστηριώδεις ήχοι. Υπάρχει όμως και το Στοιχειό της Χάρμαινας που αγαπάει τους Ταμπάκηδες και καίγεται στην πυρά για χάρη τους. Υπάρχουν και οι Κουδουνάδες, που ντυμένοι με τα δέρματα ξορκίζουν τα φαντάσματα, κραδαίνοντας τα κουδούνια τους και πειράζοντας τους περαστικούς.

tefxos-87:tefxos 23/03/2009 10:04 Page 10 ΤΕΙΧΙΩΤΙΚΑ μηνύματα 10 Ιανουάριος Μάρτιος 2009 Το Στοιχειό με τη συνοδεία του, κατεβαίνει από της «Κολοκυθούς το Ρέμα» και φτάνει στην πάνω πλατεία της Άμφισας. Γυρίζει στους δρόμους μουγκρίζοντας και σέρνοντας αλυσίδες. Μέσα σε μεγάλα καζάνια βράζει ο πατσάς που σερβίρεται στους επισκέπτες, με ντόπιο κρασί. Στο Δίστομο είναι οι κουδουνάδες που τρέχουν αναπηδώντας στα στενά του, απλώνοντας παντού των κουδουνιών τους ήχους. Φοράνε προβιές, μουτζουρώνουν τα πρόσωπά τους, κρατούν ραβδιά με κλάδους ελιάς και τραγουδάνε τα πανάρχαια αποκριάτικα τραγούδια με τις βωμολοχίες. Στη Θήβα, γίνεται η αναπαράσταση του Βλάχικου Γάμου, κάθε Καθαρή Δευτέρα. Είναι ένα έθιμο που φτάνει στις μέρες μας από το 1830 περίπου, μετά την απελευθέρωση των ορεινών περιοχών. Οι Βλάχοι, δηλαδή οι τσοπάνηδες από την Μακεδονία, την Ήπειρο, τη Θεσσαλία και τη Ρούμελη, εγκατέλειψαν τότε την άγονη γη τους και βρήκαν γόνιμο έδαφος νοτιότερα. Το έθιμο αφομοιώθηκε και διατηρήθηκε μόνο στη Θήβα, την πατρίδα του Διονύσου. Πιστεύεται ότι ο Βλάχικος Γάμος είναι κατάλοιπο διονυσιακής παράδοσης (Πομπή, Πυρρίχιος χορός, Βακχευόμενος Σάτυρος) από τους βλάχους της Πίνδου. Το θέαμα είναι έξοχο, η γαμήλια πομπή πολύχρωμη, η μουσική που τη συνοδεύει (πίπιζες, νταούλια κ.ά.) εξαιρετικά ζωντανή. Οι εορτασμοί ξεκινούν την Τσικνοπέμπτη το βράδυ και το αποκορύφωμα είναι το τελευταίο Σαββατοκύριακο της Αποκριάς (Κυριακή της Τυρινής και Καθαρή Δευτέρα). Παρουσιάσεις βιβλίων Όσο η γνώση βαθαίνει, τόσο η δύναμη μεγαλώνει Το βιβλίο «Τα Ναρκωτικά» του Ι.Θ. Ρούμπα έρχεται να πλουτίσει και να βαθύνει τις γνώσεις μας για τα ναρκωτικά, με τη συστηματική περιγραφή, τους τρόπους παραγωγής, επεξεργασίας και διακίνησής τους, καθώς και την αναλυτική αναφορά στην ισχύουσα νομοθεσία. Εισχωρεί στη γενεσιουργό αιτία, που οδηγεί στη χρήση και στις επιδράσεις στο σώμα και στην ψυχή του ανθρώπου. Πριβέντες: Είναι τα ψωμιά με τα χειροποίητα κεντήματα. Είναι τα ψωμιά στο γαμήλιο τραπέζι. Πριβέντες: Είναι ο τίτλος της εξαιρετικής συλλογής των λαογραφικών χρονογραφημάτων του Σωτήρη Αντωνόπουλου, που θέλησαν να σωθούν και να γίνουν γνωστά στις επόμενες γενιές.

tefxos-87:tefxos 23/03/2009 10:04 Page 11 Ιανουάριος Μάρτιος 2009 11 ΤΕΙΧΙΩΤΙΚΑ μηνύματα Την 7.2.2009 έγινε στο Πνευματικό Κέντρο Ρουμελιωτών η παρουσίαση της τετράτομης νεωτέρας ιστορίας (1821-1950), που έχει συγγράψει ο εκ καταγωγής Τειχιώτης Αντώνης Χρ. Παπα ωάννου. Όπως ετόνισε ο παρουσιαστής του βιβλίου αυτού, συγχωριανός μας Ι. Ρούμπας, «πρόκειται για ένα αξιολογώτατο συγγραφικό πόνημα, που το χαρακτηρίζει η αρχιτεκτονική και δωρική δομή του, στοιχεία που ταυτίζονται με την ιδιότητά του ως Πολιτικού Μηχανικού και την καταγωγή του ως Δωριέα. Εξιστορεί με καλλιέπεια και πολλή ακρίβεια και αντικειμενικότητα όλα τα σημαντικά ιστορικά γεγονότα από το 1821 μέχρι το 1950. Από την παρουσίαση του βιβλίου: Αξίζει να κοσμεί τη βιβλιοθήκη μας και να γίνει Ιωάννης Ρούμπας, Γιώργος Μπαλτόπουλος, Σοφία Παπα ωάννου αντικείμενο εμπεριστατωμένης μελέτης από και ο συγγραφέας Αντώνης Παπα ωάννου τον καθένα μας, ώστε να νοιώσουμε αυτό που οι αρχαίοι σοφοί πρόγονοί μας έλεγαν: Όλβιος εστί όστις της ιστορίας έσχεν μάθησιν». O Καρόδρομος Το 1936 άρχισε να κατασκευάζεται ο αυτοκινητόδρομος από Ναύπακτο προς Λιδωρίκι, ο λεγόμενος και καρόδρομος, για να ενώσει την Ανατολική με την Δυτική Στερεά Ελλάδα. Για να γίνει αυτός ο δρόμος, δούλευαν με τα χέρια τους χιλιάδες εργάτες, άντρες και γυναίκες, στα διάφορα εργοτάξια. Τα εργαλεία ήταν ο κασμάς, το φτυάρι, το καρότσι, ο λοστός, η παραμίνα, η βαριά, το σφυρί, διάλεξε και πάρε. Δύσκολη δουλειά, αλλά και το μεροκάματο απαραίτητο, γιατί έφαγε πολύς κόσμος ψωμάκι, ντύθηκε, ποδέθηκε και παντρεύτηκε. Η πιο βαριά δουλειά ήταν να στουμπάς το χαλίκι, δηλαδή να χτυπάς μια μεγάλη πέτρα, με τη βαριά και το σφυρί, για να γίνει χαλίκι που θα στρωθεί ο χαλικόδρομος. Από τότε, λέμε καμιά φορά γι αυτόν που παλεύει να τα φέρει βόλτα στη ζωή του λόγω φτώχειας: «άστον αυτόν, θα στουμπάει χαλίκι σε όλη του τη ζωή». Η πιο ελαφριά δουλειά ήταν να είσαι γυναίκα νερολόισσα, να κουβαλάς νερό από την πηγή και να ποτίζεις τους εργάτες με το ίδιο κύπελλο. Απόλυτος άρχοντας ο εργοδηγός, σχολούσε και προσλάμβανε όποιον ήθελε. Αυτός με τους επιστάτες του κρατούσαν την πειθαρχία στους εργάτες. Από απεργία ας μη συζητούμε, άλλωστε δικτατορία του Μεταξά είχαμε. Κάποτε, ένας εργοδηγός σχόλασε έναν μάστορα από κάποιο τεχνικό έργο. Την άλλη μέρα ο εργοδηγός, καβάλα στο μουλάρι του, προχωρούσε μέσα στο πυκνό δάσος για το εργοτάξιο. Ξαφνικά πετάχτηκε μπροστά του ο μάστορας, κρατώντας ένα κοντόξυλο και του έκοψε τον δρόμο. Ο εργοδηγός τρόμαξε, χέστηκε απο τον φόβο του και ψέλλισε: «Μη με σκοτώσεις μωρέ μάστορα και έλα αύριο στη δουλειά». Η συμφωνία έκλεισε και τσιμουδιά. Έτσι απεργούσαν τότε. Ο καρόδρομος πλησιάζει προς το παλαιό σιδερένιο γεφύρι στη Ρέρεση, πάνω από το οποίο περνούσε κάθε ζωντανό, που ήθελε να διαβεί το ποτάμι του Μόρνου. Κάτω από το γεφύρι κυλούσαν πότε γάργαρα νερά και πότε θολοκούτες, που τρόμαζε τους διαβάτες. Από εδώ περνούσαν οι ταξιδιώτες για κοντινά ή μακρινά ταξίδια, οι γυρολόγοι με την πραμάτια τους και οι βλάχοι με τα κοπάδια τους. Αυτό το γεφύρι τώρα θα γινότανε μεγάλο και καινούριο, με τσιμέντο και μια κάμαρα από πάνω. Κοντά σο γεφύρι, στη θέση «κοκκινόχουμα», έχτισαν οι μηχανικοί τα γραφεία τους. Το έργο προχωρούσε με γρήγορη για την εποχή ρυθμό, έτσι το 1940, ήταν έτοιμο και ενώθηκε η Ανατολική με τη Δυτική Στερεά Ελλάδα, για να εξυπηρετηθούν και οι ανάγκες του πολέμου. [Από το βιβλίο «ΠΡΙΒΕΝΤΕΣ» του Σωτήρη Αντωνόπουλου]

tefxos-87:tefxos 23/03/2009 10:04 Page 12 ΤΕΙΧΙΩΤΙΚΑ μηνύματα 12 Ιανουάριος Μάρτιος 2009 Ελένη Καρα νδρου Η Σκόνη του Χρόνου Σέργκιου Ναστάζα: βιολί /Ρενάτο Ρίπο: βιολοντσέλο /Μαρία Μπιλντέα: άρπα Βαγγέ λης Χριστόπουλος: όμποε / Σπύρος Καζιάνης: φαγκότο / Αντώνης Λαγός: κόρνο Ντίνος Χατζηιορδάνου: ακορντεόν / Ελένη Καρα νδρου: πιάνο Έγχορδα της Καμεράτα, Ορχήστρα των Φίλων της Μουσικής Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ/ Ναταλία Μιχαηλίδου: πιάνο / Αλέξανδρος Μυράτ: διεύθυνση ορχήστρας Μουσική για την ταινία του Θεόδωρου Αγγελόπουλου, με τους Γουίλεμ Νταφόε, Μπρούνο Γκανζ, Ιρέν Ζακόμπ, Μισέλ Πικολί και Κριστιάνε Πάουλ. «Στην Ελένη Καρα νδρου βρήκα μια μουσική γλώσσα που έμοιαζε να γεννιέται ταυτόχρονα με την εικόνα των ταινιών μου. Έναν ήχο που ήταν δικός μου πριν γεννηθεί... Έχουν περάσει πολλά χρόνια από τότε, απ την πρώτη συνάντηση, απ την πρώτη συνεργασία, αλλά ο χρόνος δεν θάμπωσε τίποτα. Η ίδια επιθυμία, η ίδια ένταση, η ίδια αναμονή. Η ίδια κάθε φορά κρίσιμη συνάντηση μουσικής και εικόνας που μοιάζει να γεννιούνται μαζί..» Θόδωρος Αγγελόπουλος για την Ελένη Καρα νδρου στο «Horizons Touched», (Granta, 2007) Πέντε χρόνια μετά το Λιβάδι που δακρύζει, η Ελένη Καρα νδρου μάς χαρίζει τη μουσική για τη νέα ταινία του Θόδωρου Αγγελόπουλου Η Σκόνη του Χρόνου σε ένα CD που περιλαμβάνει 19 θέματα και που εκδίδεται από την ΕCM σε παγκόσμια κυκλοφορία. Η Καρα νδρου, η οποία γράφει τη μουσική για τις ταινίες του Αγγελόπουλου εδώ και 25 χρόνια, περιγράφει σαν «συγκινητική έκπληξη» την πρώτη ανάγνωση του σεναρίου της ταινίας: «Για πρώτη φορά σε σενάριο του Αγγελόπουλου υπήρχε σκηνή με ορχήστρα, μαέστρο, πιανίστα και συνθέτρια, στην οποία γινόταν πρόβα του μουσικού θέματος για την ταινία που γύριζε ο Α (Willem Dafoe) μέσα στην ταινία και με θέμα την ιστορία των γονιών του (Irène Jacob, Michel Piccoli). Το θέμα το μουσικό που έπρεπε να γράψω γι αυτή τη σκηνή, σημαντική αναφορά στη συνεργασία μου με το Θόδωρο Αγγελόπουλο, στην ουσία έμελλε να είναι ένα από τα βασικά θέματα της ίδιας της ταινίας, μιας και μέσα στην ταινία, παρόν και παρελθόν αλληλοσυμπλέκονται». Αυτό είναι το θέμα του Χορού που ακούγεται σε τρεις παραλλαγές στην παρούσα ηχογράφηση, η μια από αυτές με την Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ υπό τη διεύθυνση του Αλέξανδρου Μυράτ (η ορχήστρα παρουσιάζεται σε σκηνή που έχει γυριστεί στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών με πιανίστα τη Ναταλία Μιχαηλίδου και με τη Ρένη Πιττακή στο ρόλο της συνθέτριας). Το θέμα Αναζήτηση (το οποίο ακούγεται σε συμφωνική εκδοχή αλλά και με ορχήστρα δωματίου), η συνθέτρια το παρουσιάζει σαν «ένα θέμα που εκφράζει την ταραχώδη διαδρομή των ηρώων μέσα στη συγκεκριμένη αυτή ιστορική περίοδο». Η πλοκή της ταινίας στην οποία επανέρχονται τα οικεία στο Θόδωρο Αγγελόπουλο μοτίβα εξορία, σύνορα, αποχωρισμός, ξεκινάει το 1953 με το θάνατο του Στάλιν και τελειώνει το 1989 με την πτώση του τείχους του Βερολίνου. «Για να γράψω τη μουσική έπρεπε ν αναζητήσω τους μυστικούς κώδικες της ταινίας, έπρεπε να ανασύρω στην επιφάνεια την ουσία των πραγμάτων και να φωτίσω εκείνα τα ηχο-

tefxos-87:tefxos 23/03/2009 10:04 Page 13 Ιανουάριος Μάρτιος 2009 13 ΤΕΙΧΙΩΤΙΚΑ μηνύματα χρώματα που υπογράμμιζαν τη διαχρονική αίσθηση της νοσταλγίας». Η μουσική είχε πάντα μια σημαντική θέση στις ταινίες του Αγγελόπουλου. Έχει κεντρικό ρόλο και στη Σκόνη του Χρόνου, καθώς διατρέχει και ενώνει τα νήματα της πλοκής. Ο Σπύρος της ταινίας, ο πατέρας του ήρωα, ήταν πιανίστας. «Το πιάνο έπρεπε να υπάρχει στη μουσική μου, ωστόσο, το χρώμα του βιολιού (Σέργκιου Ναστάζα), της άρπας (Μαρία Μπιλντέα), και του βιολοντσέλου (Ρενάτο Ρίπο) αναδείχτηκαν κυρίαρχα, όχι μόνο λόγω της ιδιαιτερότητάς τους αλλά και λόγω του ψυχισμού των μουσικών που ζουν στην Ελλάδα αλλά έχουν γεννηθεί στη Ρουμανία και την Αλβανία. Στο παίξιμό τους διαχέεται το άρωμα της δικής τους μουσικής παράδοσης και κυρίως ενός ψυχισμού που έχει σφραγιστεί από το ξερίζωμα από την πατρίδα τους. Το ακορντεόν (Ντίνος Χατζηιορδάνου) ένιωθα πως έπρεπε να διαποτίζει με το χρώμα του κάποιες ιδιαίτερες στιγμές και το όμποε (Βαγγέλης Χριστόπουλος) να προσθέτει τις συγκινησιακές πινελιές του στον καμβά της μουσικής μου. Ωστόσο η παρουσία των εγχόρδων της Καμεράτα, ορχήστρα των φίλων της μουσικής, δημιουργεί μερικές από τις υποβλητικές στιγμές στις συνθέσεις μου». «Το να γράφεις μουσική για τον κινηματογράφο είναι τελείως διαφορετικό απ το να δημιουργείς ένα άλμπουμ απ το μουσικό υλικό. Για την ταινία ηχογραφήθηκαν περίπου 100 λεπτά μουσικής», λέει η Καρα νδρου, αλλά «χρειάστηκε η ιδιοφυής, δραστική δραματουργική επέμβαση του Manfred Eicher για να δημιουργηθεί ένα πυκνό, ηχητικό υφάδι 45 λεπτών με χρώματα που αναμειγνύονται σε μιαν αόρατη παλέτα λεπταίσθητων ισορροπιών». Εικόνες από την ταινία Η Σκόνη του Χρόνου του Θόδωρου Αγγελόπουλου

tefxos-87:tefxos 23/03/2009 10:04 Page 14 ΤΕΙΧΙΩΤΙΚΑ μηνύματα 14 Ιανουάριος Μάρτιος 2009 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΝΟΜΟΣ ΦΩΚΙΔΑΣ ΔΗΜΟΣ ΕΥΠΑΛΙΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ Αγαπητοί Συμπολίτες: Ο Δήμος Ευπαλίου ως μέλος του Συνδέσμου Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων 1 ης Γεωγραφικής Ενότητας Νομού Αιτωλοακαρνανίας σε συνεργασία με την Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης, ανακοινώνει την εφαρμογή του Προγράμματος ανακύκλωσης. Εντός των ημερών θα τοποθετήσουμε σε διάφορα σημεία των τοπικών διαμερισμάτων του Δήμου μας ειδικούς ΜΠΛΕ κάδους Ανακύκλωσης και θα σας διανείμουμε ειδικές τσάντες μέσα στις οποίες θα βάζετε τα ανακυκλώσιμα υλικά (χαρτί, γυαλί, αλουμίνιο, πλαστικό ) τα οποία στη συνέχεια θα ρίχνεται στους μπλε κάδους ανακύκλωσης, Με την ανακύκλωση συνεισφέρουμε όλοι μας στην εξοικονόμηση ενέργειας και επενδύουμε σε ένα καλύτερο μέλλον για μας και τα παιδιά μας. Με την ανακύκλωση προστατεύουμε το περιβάλλον και βελτιώνουμε την ποιότητα ζωής μας. Η ανακύκλωση είναι η σημαντικότερη απόδειξη της θέλησης όλων μας για έμπρακτη συμμετοχή στη προστασία του περιβάλλοντος. Ζητούμε την συνεργασία όλων των δημοτών μας για την επιτυχία του προγράμματος ανακύκλωσης. Προσοχή, στο κάδο ανακύκλωσης δεν πετάμε άλλα σκουπίδια.οι κάδοι ανακύκλωσης δέχονται μόνο καθαρά υλικά (χαρτί, πλαστικό, αλουμίνιο και γυαλί). Ο ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΕΥΠΑΛΙΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΠΑΓΩΝΗΣ Το Τείχιο, ας είναι πρωτοπόρο, στην Ανακύκλωση Αν η φύση δεν έκανε ανακύκλωση και παρήγαγε σκουπίδια όπως παράγει ο άνθρωπος δεν θα υπήρχε σήμερα ζωή στον πλανήτη Ανακύκλωση είναι η επεξεργασία υλικών που αν και τα προορίζαμε για απορρίμματα διατηρούν μέρος της αξίας τους και μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν ωφελώντας το περιβάλλον και την οικονομία Είμαι κάδος ανακύκλωσης όχι σκουπιδοτενεκές

tefxos-87:tefxos 23/03/2009 10:04 Page 15 Ιανουάριος Μάρτιος 2009 15 ΤΕΙΧΙΩΤΙΚΑ μηνύματα Συνδρομές 1.1.2009 13.3.2009 Αδαμόπουλος Δημήτριος του Αποστ. 200,00 Αδαμόπουλος Ευάγγελος του Αριστ. 100,00 Αδαμοπούλου Αγγελική του Αποστ. 50,00 Αδαμοπούλου Αικατερίνη (Ρήνα) 30,00 Αντωνόπουλος Αριστοτέλης 30,00 Αντωνόπουλος Ιωάννης του Δημητ. 30,00 Αντωνόπουλος Σωτήρης και Τούλα 50,00 Αντωνοπούλου Βασιλεία 20,00 Ασημακοπούλου Μαρία 20,00 Ασημακοπούλου Νικολέττα 20,00 Γεωργοπούλου Πόπη 20,00 Ζαμπούρα Γεωργία 20,00 Καλλίγα Βάσω του Αποστ. 25,00 Καλλίγας Απόστολος 25,00 Καλλίγας Δημήτριος 50,00 Καρα νδρος Αθανάσιος 20,00 Καρα νδρος Ηλίας 20,00 Καρα νδρος Θεόδωρος 50,00 Καρα νδρος Ιωάννης 30,00 Καρα νδρος Κων/νος 50,00 Κατέλης Ιωάννης του Ανδρ. 50,00 Κατσίκας Ευθύμιος 20,00 Κλάψη Άννα 10,00 Κολέθρα Ντίνα 20,00 Κονιστής Φώτης 20,00 Λατουσάκης Δημήτρης 20,00 Λατουσάκης Μιχάλης 20,00 Λουκάς Γεώργιος 50,00 Μανωλοπούλου-Αγγελοπούλου Αγγελική 50,00 Μουτάφης Ιωάννης 50,00 Μωρα τη Μαρία 30,00 Πανουργιά Ευαγγελία 20,00 Πάντου Ελένη 10,00 Παπαγιαννοπούλου Πόπη 50,00 Παπα ωάννου Αντώνης 20,00 Παπαποστόλου Αντιγόνη 25,00 Παπαποστόλου Χαράλαμπος 15,00 Παπαποστόλου-Αλεξανδρή Καίτη 20,00 Πιερράκος Γιώργος 20,00 Σταθόπουλος Δημήτρης 25,00 Τσιούτη Ελένη 20,00 Τσούσης Βασίλειος 30,00 Φάβα Νίκη 20,00 Φαλίδα Κική 30,00 Χατζής Τάσος (Ναύπακτος) 40,00 Χριστόπουλος Ιωάννης του Γεωργίου 40,00 Σημείωμα της Συντακτικής Επιτροπής Φιλοδοξία μας είναι τα ΤΕΙΧΙΩΤΙΚΑ μηνύματα να αποτελο ύν ουσιαστικό μέσο πληροφόρησης και επικοινωνίας των απανταχού Τειχιωτών. Γι αυτό να μας στέλνετε τις ειδήσεις που έχετε για τοπικά θέματα, κοινωνικά κ.λπ. Φυσικά μόνο για θέματα που σχετίζονται με το Τείχιο και την ευρύτερη περιοχή. Υπενθυμίζουμε πως η καλύτερη και ασφαλέστερη επικοινωνία είναι η ηλεκτρονική. Φιλοδοξία μας είναι να γινόμαστε καλύτεροι. Γεννήσεις Ο Κρίτωνας Καρα νδρος (γιος του Άγγελου και της Ηώς) και η σύζυγός του Μαργαρίτα απέκτησαν το τρίτο τους παιδί και είναι αγόρι. Ο Περικλής Παπαπερικλέους και η σύζυγός του Αθηνά, απέκτησαν το πρώ - το τους παιδί και είναι αγόρι. Να σας ζήσουν!

tefxos-87:tefxos 23/03/2009 10:04 Page 16 Αγαπάμε το Τείχιο και φροντίζουμε το περιβάλλον Όμορφο Τείχιο είναι το καθαρό Τείχιο www.tihio.gr