ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΟΥ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥ ΑΚΤΩΝ 17 Σεπτεμβρίου έως και 17 Οκτωβρίου 2011 Ας τελειώνουμε με τα σκουπίδια στις παραλίες!
ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΟΥ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥ ΑΚΤΩΝ 20 χρόνια δράσης στην Ελλάδα Η Παγκόσμια Ημέρα Εθελοντικού Καθαρισμού Ακτών είναι το παλαιότερο και μεγαλύτερο γεγονός του είδους του στον κόσμο. Από το 1986 μέχρι σήμερα, σχεδόν 9 εκατομμύρια εθελοντές σε 152 χώρες του κόσμου, έχουν συλλέξει πάνω από 66 χιλιάδες τόνους απορριμμάτων, καθαρίζοντας αθροιστικά 300 χιλιάδες χιλιόμετρα ακτογραμμής! Το κάλεσμα δίνεται σε όλο τον κόσμο το τρίτο Σαββατοκύριακο κάθε Σεπτέμβρη και έχει ως στόχο την κινητοποίηση, ευαισθητοποίηση και ενεργό συμμετοχή ατόμων και τοπικών κοινωνιών για την επίλυση ενός προβλήματος που μας αφορά όλους. Πέρα από το συμβολικό και εκπαιδευτικό χαρακτήρα της δράσης, επιτυγχάνεται η συλλογή πολύτιμων στοιχείων για το είδος και την προέλευση των απορριμμάτων, βοηθώντας στην καλύτερη κατανόηση και αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση του προβλήματος. Στην Ελλάδα, τη δράση αυτή συντονίζει από το 1991 η Ελληνική Ένωση Προστασίας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος - HELMEPA, η οποία προσκαλεί κάθε χρόνο τα μέλη της και συνεργαζόμενους φορείς σε όλη τη χώρα να συμβάλουν σε αυτή την εθελοντική προσπάθεια αφιερώνοντας ένα πρωινό του Σεπτεμβρίου ή του Οκτωβρίου στον καθαρισμό μίας κοντινής παραλίας, όχθης ποταμού ή λίμνης.
Από πού προέρχονται τα απορρίμματα σε θάλασσες και ακτές; Ολα τα απορρίμματα που καταλήγουν στο θαλάσσιο και παράκτιο περιβάλλον έχουν μία κοινή προέλευση, τον άνθρωπο, και η διαφυγή τους είναι αποτέλεσμα είτε εσκεμμένης απόρριψης είτε ελλιπούς διαχείρισης. Υπολογίζεται ότι 8 εκατομμύρια απορρίμματα καταλήγουν κάθε ημέρα στη θάλασσα, δημιουργώντας ένα παγκόσμιο πρόβλημα. Το 80% αυτών των απορριμμάτων προέρχεται από ανθρώπινες δραστηριότητες στη στεριά και το υπόλοιπο 20% από δραστηριότητες στη θάλασσα. Τα απορρίµµατα δεν πέφτουν από τον ουρανό, αλλά... από ανθρώπινα χέρια!
Πώς μεταφέρονται; Τα απορρίμματα που εμείς αφήνουμε πίσω μας παρασύρονται με τον αέρα και τη βροχή και καταλήγουν στη θάλασσα. Τα απορρίμματα αυτά, μέσω των θαλασσίων ρευμάτων και των ανέμων μπορεί να ταξιδέψουν εκατοντάδες ή και χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά μέσα στους ωκεανούς ή να ξεβραστούν σε κάποια άλλη στεριά. Ετσι, ακόμα και οι πιο απρόσιτες και απομακρυσμένες ακτές πλήττονται σήμερα από απορρίμματα, ενώ περιοχές των ωκεανών στις οποίες συγκλίνουν τα θαλάσσια ρεύματα, όπως στο Βόρειο Ειρηνικό, συσσωρεύουν μεγάλες ποσότητες σκουπιδιών και μετατρέπονται σταδιακά σε απέραντες θαλάσσιες χωματερές. Την ίδια τύχη έχουν και πολλές περιοχές του θαλάσσιου πυθμένα, ιδίως κοντά στις ακτές, στις οποίες καταλήγουν πολλά σκουπίδια που βυθίζονται από την επιφάνεια, ρυπαίνοντας πλούσια και πολύτιμα για τη ζωή βενθικά οικοσυστήματα όπως οι κοραλλιογενείς ύφαλοι. Στην περσινή Παγκόσμια Ημέρα Καθαρισμού των Ακτών, 8.620 δύτες ανέσυραν από το θαλάσσιο βυθό πάνω από 114 τόνους άχρηστων αντικειμένων κάθε είδους, από κονσέρβες μέχρι λάστιχα αυτοκινήτων. Τα σκουπίδια ταξιδεύουν σε όλο τον κόσµο µε ένα και µοναδικό εισιτήριο: τη δική µας απερισκεψία!
Επιπτώσεις για τη θαλάσσια ζωή και τον άνθρωπο Τα σκουπίδια στους ωκεανούς απειλούν τη θαλάσσια ζωή, αλλά και κάθε άνθρωπο στη Γη! Τα απορρίμματα βλάπτουν σοβαρά το θαλάσσιο οικοσύστημα και τον άνθρωπο με πολλούς και ποικίλους τρόπους, ανάλογα με το είδος τους και τη συμπεριφορά τους στο θαλάσσιο περιβάλλον. Για παράδειγμα: Απορρίμματα όπως δίχτυα, πετονιές, σκοινιά και πλαστικές σακούλες αποτελούν θανάσιμες παγίδες για θαλάσσια θηλαστικά, θαλάσσιες χελώνες και θαλασσοπούλια που παγιδεύονται σε αυτά και πνίγονται. Α π ο τ σ ί γ α ρ α, πλαστικές σακούλες, καπάκια και άλλα μικρά αντικείμενα μοιάζουν με τροφή για τα ζώα της θάλασσας, με συνέπεια να τα τρώνε ή να ταΐζουν με αυτά τα μικρά τους, υποφέροντας στη συνέχεια από δηλητηριάσεις, τραυματισμό ή απόφραξη του πεπτικού τους συστήματος ή και τεχνητό αίσθημα πληρότητας που οδηγεί σε ασιτία. Το αποτέλεσμα είναι αρρώστιες, διαταραχές στη συμπεριφορά και συχνά ο θάνατος.
Ορισμένα απορρίμματα είναι επικίνδυνα για την υγεία μας, προκαλώντας μολύνσεις και τραυματισμούς (π.χ. δοχεία που περιέχουν τοξικές ουσίες, σπασμένα γυαλιά και κομμένες κονσέρβες, σύριγγες, κτλ.). Απειλώντας και βλάπτοντας τους θαλάσσιους οργανισμούς, τα απορρίμματα διαταράσσουν συνολικά την ευαίσθητη οικολογική ισορροπία των θαλάσσιων οικοσυστημάτων και υποβαθμίζουν την υγεία των ωκεανών, μειώνοντας τη δυνατότητά τους να μας παρέχουν μια σειρά πολύτιμων αγαθών και υπηρεσιών. Πολλές επιβλαβείς χημικές ουσίες που περιέχονται στα απορρίμματα διαλύονται στο νερό της βροχής, των ποταμών, λιμνών και της θάλασσας και εισχωρούν στην τροφική αλυσίδα, φθάνοντας συχνά μέχρι τον άνθρωπο σε συγκεντρώσεις ικανές να προκαλέσουν παθολογικές διαταραχές. Τα πλαστικά απορρίµµατα δεν αποσυντίθενται, αλλά φωτο-διασπώνται σε µικροσκοπικα πλαστικα σωµατιδια, τα οποία γινονται φορεισ τοξικων ουσιων, εισέρχονται στην τροφική αλυσίδα και απειλούν την υγεία όλων των ζωντανών οργανισµών, συµπεριλαµβανοµένου και του ανθρώπου.
Αλλά και σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο οι επιπτώσεις είναι σοβαρές, αφού τα απορρίμματα: Αποτελούν πηγή αισθητικής ρύπανσης και υποβαθμίζουν το τοπίο, επηρεάζοντας αρνητικά τη διάθεσή μας, αποτρέποντας την προσέλκυση τουριστών και προκαλώντας σημαντικές οικονομικές απώλειες στις παράκτιες κοινότητες που εξαρτώνται από τον τουρισμό. Προκαλούν ζημιές σε αλιευτικό εξοπλισμό και προπέλες σκαφών. Επιβαρύνουν τους φορολογούμενους και τις δημόσιες αρχές με τεράστια ποσά για τον καθαρισμό και την απομάκρυνσή τους από τις ακτές. Τι μπορούμε να κάνουμε; Το πρόβλημα των απορριμμάτων που καταλήγουν στη θάλασσα είναι παγκόσμιο, αφού οι θάλασσες και οι ωκεανοί δεν έχουν σύνορα και λειτουργούν ως ένα ενιαίο σύστημα. Ανεξαρτήτως του πού και πώς ζούμε, μας επηρεάζει και μας απειλεί όλους, με άμεσο ή έμμεσο τρόπο. Με την ίδια λογική, και η λύση του προβλήματος περνάει από το χέρι και το μυαλό καθενός από εμάς. Είναι καθήκον όλων μας να συνεισφέρουμε στην προστασία των ακτών και των θαλασσών μας από τα σκουπίδια. Σ ένα πρόβληµα που δε γνωρίζει σύνορα, ούτε οι ευθύνες αλλά ούτε και οι λύσεις έχουν σύνορα!
Τα απορρίμματά μας δεν εξαφανίζονται! Μήνες Εβδομάδες Εβδομάδες áñôß êïõæßíáò Εβδομάδες Χρόνος Διάλυσης Απορριμμάτων
Αλλάζουμε στάση Ενημερωνόμαστε για το πρόβλημα και τις επιπτώσεις του. Προσπαθούμε να εφαρμόζουμε στην καθημερινή μας ζωή την πράσινη αρχή «Μειώνω Επαναχρησιμοποιώ Ανακυκλώνω» ώστε να μειώσουμε τον όγκο και την ποσότητα των απορριμμάτων που παράγουμε. Είμαστε υπεύθυνοι των πράξεών μας, αποφεύγουμε και καταδικάζουμε ασυνείδητες συμπεριφορές και δίνουμε το παράδειγμα στους γύρω μας, προσπαθώντας να ενισχύσουμε την περιβαλλοντική συνεί-δηση του γείτονα, του συναδέλφου και του νέου δίπλα μας.
Αναλαμβάνουμε δράση Μπορούμε και εμείς να οργανώσουμε μαζί με την οικογένειά μας, τους φίλους μας, τους συμφοιτητές μας, τους συναδέλφους μας, τον καθαρισμό μιας κοντινής και αγαπημένης μας ακτής ή να συμμετέχουμε σε μια οργανωμένη πρωτοβουλία κοντά στο σπίτι μας. Η Παγκόσμια Ημέρα Καθαρισμού των Ακτών και όλος ο μήνας εθελοντικής δράσης για το θαλάσσιο περιβάλλον (17 Σεπτεμβρίου 17 Οκτωβρίου), αποτελούν την ιδανική ευκαιρία για μια τέτοια εθελοντική συλλογική δράση, στην οποία συμπράττουν εκατομμύρια άνθρωποι σχεδόν ταυτόχρονα σε ολόκληρο τον κόσμο, δίνοντας ένα ελπιδοφόρο μήνυμα ευαισθησίας και ευθύνης απέναντι στο περιβάλλον. Ας πάρουμε όλοι μέρος σ αυτήν τη δυναμική πρωτοβουλία! Η HELMEPA, κατόπιν συνεννόησης, θα προμηθεύσει έντυπο πληροφοριακό υλικό και χρήσιμες συμβουλές για την οργάνωση και εκτέλεση του καθαρισμού. Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να απευθυνθείτε στον Τομέα Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης: HELMEPA Περγάμου 5, 171 21 Ν. Σμύρνη Τ: 210 93.43.088 Φ: 210 93.53.847 environment@helmepa.gr www.helmepa.gr