Δια του ανθρωπισμού προς την ειρήνη Ερυθρός Σταυρός Ερυθρά Ημισέληνος και Ειρήνη Ερωτήσεις και Απαντήσεις Πάτρα Ιανουάριος 2000 Ειδική έκδοση : Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός Διεύθυνση Σώματος Σαμαρειτών Ελλάδος - Τμήμα Εκπαίδευσης ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ Γ. ΓΕΡΑΣΙΜΑΤΟΣ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ Ο ανθρώπινος πόνος, τόσο ο σωματικός αλλά κυρίως ο ψυχικός, πλεονάζει στην εποχή μας. Επιπλέον οι πόλεμοι εξαπλώνουν γεωγραφικά τον ανθρώπινο πόνο, αδιάκριτα από ηλικία, φύλο, χρώμα, εθνικότητα. Ο άνθρωπος βιώνει την μοναξιά, περισσότερο από ποτέ. Η μαζοποίηση και η αποξένωση από τον συνάνθρωπο οδηγούν στην περιχαράκωση της ανθρώπινης επικοινωνίας. Η πολυπόθητη ειρήνη είναι αγαθό που δύσκολα θα υπάρξει, στο ένα τρίτο του πλανήτη μας. Τη λύση, για την επικράτηση της ειρήνης ανάμεσα στους λαούς, θα την δώσει το μεγαλύτερο ανθρωπιστικό κίνημα στον κόσμο, ο Ερυθρός Σταυρός. Ο Θεματοφύλακας του Διεθνούς Ανθρωπιστικού Δικαίου. Ο μοναδικός εθελοντικός οργανισμός με τα δεκάδες εκατομμύρια μέλη του και τα δεκάδες εθνικά παραρτήματά του σε όλο τον κόσμο. Η παρούσα ηλεκτρονική και έντυπη έκδοση ΕΡΥΘΡΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ, ΕΡΥΘΡΑ ΗΜΙΣΕΛΗΝΟΣ και ΕΙΡΗΝΗ Ερωτήσεις και Απαντήσεις του Τμήματος Εκπαίδευσης, της Διεύθυνσης Σώματος Σαμαρειτών Ελλάδος, έχει σκοπό να κάνει γνωστό σε όλους μας, τις δυνατότητες και την συμβολή του Διεθνούς Κινήματος στην επιβολή και διατήρηση της Ειρήνης μεταξύ των λαών. Απευθύνεται σε όλους τους Εθελοντές Ερυθροσταυρίτες, ανεξάρτητα από την θέση και τον χρόνο θητείας, αλλά και στους πολίτες, στα στελέχη του Δημοσίου, τους Δάσκαλους και Καθηγητές, στους μαθητές, σε όλους. Η παρούσα έκδοση, αποτελεί μετάφραση από το πρωτότυπο με τίτλο Red Cross, Red Crescent and Peace Questions and Answers της International Committee of the Red Cross and the Secretariat of the League of Red Cross and Red Crescent Societies, Geneva, Switzerland, 1986. ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ Γ. ΓΕΡΑΣΙΜΑΤΟΣ Υπεύθυνος Τμήματος Εκπαίδευση ς Σώματος Σαμαρειτών Ελλάδος
Τι σημαίνει ειρήνη για το Κίνημα του Ερυθρού Σταυρού και της Ερυθράς Ημισελήνου; Το Κίνημα βλέπει την ειρήνη όχι μόνο ως την απουσία του πολέμου αλλά και ως μία δυναμική διαδικασία συνεργασίας μεταξύ των πολιτειών και των ανθρώπων του κόσμου, μια συνεργασία βασισμένη στον σεβασμό για την ελευθερία, στην ανεξαρτησία, στην εθνική κυριαρχία, στην ισότητα και τα ανθρώπινα δικαιώματα και σε μία δίκαιη και εξισωμένη διανομή πόρων ανάλογα με τις ανάγκες των ανθρώπων. Είναι το Κίνημα ειρηνευτικό; Βεβαίως και είναι, αφού αγωνίζεται για την κατασκευή της ειρήνης, δημιουργώντας ένα πνεύμα ειρήνης. Μέσα σε όλα αυτά που κάνει ασκεί μια ειρηνευτική επιρροή, αλλά η ειρήνη δεν είναι ο μόνος στόχος.
Δεν είναι το Κίνημα πιο συνδεδεμένο με τον πόλεμο αντί με την ειρήνη; To Κίνημα του Ερυθρού Σταυρού και της Ερυθράς Ημισελήνου, γεννήθηκε με την προσπάθεια του Ερρίκου Ντυνάν να ανακουφίσει τα βάσανα των ασθενών και τραυματιών κατά τη διάρκεια της μάχης του Σολφερίνο. Συγκινημένος από τις σκηνές του πολέμου, αφοσιώθηκε στην πραγματοποίηση μιας ιδέας: να δημιουργήσει κοινωνίες - ομάδες ανακούφισης των τραυματισμένων στρατιωτών σε κάθε χώρα, με σκοπό να βοηθούν τις στρατιωτικές ιατρικές υπηρεσίες στην εργασία τους. Πώς μπορεί το Κίνημα να συμβάλλει στην ειρήνη εκτελώντας τις εργασίες του σε περίοδο πολέμου; Πολύ απλά: τo όραμα του Ερρίκου Ντυνάν ήταν για μία ζώνη ειρηνευτική, βασισμένη σε διεθνώς συμφωνημένους κανόνες που επιβάλλουν περιορισμούς σε εχθροπραξίες. Το Κίνημα έχει αγωνιστεί από τότε να σταθεροποιήσει τη ζώνη και να την επεκτείνει, μέσα από διεθνή συνέδρια. Η ανθρωπιστική εργασία επιδεικνύει και προάγει ένα πνεύμα ειρήνης που είναι από μόνο του μία συμβολή στην παγκόσμια ειρήνη.
Με ποιους συγκεκριμένους τρόπους το Κίνημα συμβάλλει στην ειρήνη; Mε το να εκτελεί μια μοναδική εργασία κατά την οποία προστατεύει τα θύματα πολέμου και βοηθάει τα θύματα φυσικών καταστροφών. Το κίνημα δείχνει τι σημαίνει το πνεύμα της ειρήνης στην πράξη. Τέτοια παραδείγματα βοηθούν στην διαμόρφωση της κοινής γνώμης υπέρ της ειρήνης. Το Κίνημα έχει δημιουργήσει μια δυνατότητα για διαπραγματεύσεις και διπλωματία που βοηθούν το δρόμο για ορισμένες ενέργειες. Αυτή η δυνατότητα χρησιμεύει επίσης σε πρωτοβουλίες αποτροπής - διάλυσης πολέμου ή διευκόλυνσης παύσης πυρός. Μέσω των προσπαθειών για προαγωγή της ανάπτυξης και διάδοσης των διεθνών ανθρωπιστικών νόμων, το Κίνημα βοηθάει στην διεύρυνση της ειρηνευτικής ζώνης. Το Κίνημα συνεισφέρει στην ανάπτυξη των Εθνικών Συλλόγων, καλλιεργεί την κατανόηση κοινών αντιλήψεων, στην ενότητα του πνεύματος της ειρήνης.
Τα θύματα πολέμου προστατεύονται από διεθνείς ανθρωπιστικούς νόμους. Αυτό δεν νομιμοποιεί τον πόλεμο; Η διάσωση ενός ναυαγισμένου πληρώματος σε καμμία περίπτωση δεν νομιμοποιεί την σύγκρουση των πλοίων. Αντιθέτως, ως γενικός κανόνας, η φροντίδα των θυμάτων και η βελτίωση των μέτρων ασφαλείας - πρόληψης, πάνε μαζί χέρι-χέρι. Όσο γίνονται πόλεμοι, άσχετα αν είναι δικαιολογημένοι ή όχι μπορούμε να συνεχίζουμε την προσπάθεια να μηδενιστεί η φρίκη του, όπου είναι πιθανό. Είναι δουλειά του Κινήματος να δίνει βοήθεια και να το κάνει χωρίς κριτική. Δεν είναι το Κίνημα η πρόφαση των πολεμοκάπηλων; Oι αθλιότητες που συνέβησαν στην ιστορία πριν την έλευση του Κινήματος, δεν απέτρεψαν τον πόλεμο. Πόλεμοι υπήρχαν και τις εποχές που οι αιχμάλωτοι σκοτώνονταν και οι τραυματισμένοι αφήνονταν στο έλεος της μοίρας τους.
Όμως, δεν έχει εξανθρωπιστεί κανένας πόλεμος; Αυτή δεν είναι η γνώμη εκατοντάδων χιλιάδων κρατουμένων - αιχμαλώτων πολέμου που έχει σώσει ο Ερυθρός Σταυρός, για να δώσουμε ένα παράδειγμα. Συγκρίνετε αυτούς, με τους άλλους που δεν έχουν δει ποτέ αντιπρόσωπο του Ερυθρού Σταυρού. Συγκρίνετε έναν πόλεμο όπου δημιουργήθηκε μια ζώνη ειρηνευτική, με κάποιον που δεν είχε και θα δείτε τι σημαίνει εξανθρωπισμός πολέμου σε σχέση με την μείωση των θανάτων και της δυστυχίας. Τι είναι το «Πρόγραμμα Δράσης του Ερυθρού Σταυρού ως κατασκευαστή της ειρήνης»; Όπως υποδηλώνει το όνομά του, είναι ένα έγγραφο δράσης που δίνει κατατακτήριες οδηγίες σε όλα τα μέλη του Κινήματος των Εθνικών Συλλόγων, της Ομοσπονδίας τους, καθώς επίσης και της Διεθνής Επιτροπής του Ερυθρού Σταυρού (I.C.R.C). Υποδηλώνει πως η κάθε μια ομάδα, μπορεί να συνεισφέρει καλύτερα στην ειρήνη μέσω της ανάπτυξης των εθνικών ομάδων βοήθειας σε περιπτώσεις καταστροφών, ενθαρρύνει την ενημέρωση και παιδεία για την ειρήνη, προστασία θυμάτων συγκρούσεων, διάδοση των ανθρωπιστικών νόμων, ενθαρρύνει τα κράτη να αφοπλίζονται κ.λ.π.
Και ποιες είναι οι βασικές αρχές / οδηγίες; Έχουν την πρόθεση να ενθαρρύνουν και να καθοδηγήσουν τις ενέργειες των μελών του Κινήματος για την πραγματική ειρήνη στον κόσμο. Δίνοντας βάση στα θέματα του Προγράμματος Δράσης και βασισμένες στις Βασικές Αρχές, οι οδηγίες περιγράφουν τι ακριβώς κάνει το Κίνημα και τι θέλει να κάνει για την ειρήνη. Μπορεί να κάνει το Κίνημα πραγματικά κάτι για τον αφοπλισμό; Φρουρώντας την ειρήνη μέσω της διάδοσης του ανθρωπιστικού νόμου και ενισχύοντας τον μέσω της συνεισφοράς στην ανάπτυξη αυτού του νόμου, μειώνει το πεδίο των εχθροπραξιών. Επίσης, το Κίνημα βοηθάει στην επεξήγηση και εξάπλωση του πνεύματος της ειρήνης, που είναι η βάση για τον αφοπλισμό, καθώς και στην μείωση των εντάσεων και δυσπιστίας που παρακινεί αγώνες όπλων. Το Κίνημα υποστηρίζει πλήρως τον τελικό στόχο του γενικού και πλήρους αφοπλισμού και καλεί τις κυβερνήσεις να κάνουν μια προσπάθεια για να επιτευχθεί αυτό και δίνει ως βάση την επείγουσα ανάγκη να γίνει μία συμφωνία για την απαγόρευση της χρήσης όλων των όπλων αδιακρίτως.
Τι μπορεί να κάνει το Κίνημα για να αποτρέψει τον πυρηνικό πόλεμο; Οι προσπάθειες του Κινήματος για να αποτρέψει τον πυρηνικό πόλεμο, είναι κομμάτι της δουλειάς του προκειμένου να προστατέψει τον άμαχο πληθυσμό, από τα όπλα, που δεν διαχωρίζουν μάχιμους από άμαχους. Έχει επανειλημμένα ασκήσει την ηθική εξουσία του για να προειδοποιήσει τις κυβερνήσεις, εναντίον της χρήσης αυτών των μεθόδων και όπλων. Έχει το Κίνημα ποτέ αποτρέψει μία σύγκρουση; Η κατάσταση ειρήνης ή πολέμου, είναι πάντα το αποτέλεσμα μιας διαδικασίας αποφάσεων. Οι δραστηριότητες του Κινήματος επιρρεάζουν αυτή την διαδικασία, πάντα υπέρ της ειρήνης. Παίζουν ρόλο στην διευθέτηση συγκρούσεων, στην αποτροπή της λύσης των όπλων και στην επίτευξη παύσης πυρός, ως το πρώτο βήμα προς την ειρήνη. Επίσης όπου ο Ερυθρός Σταυρός ή η Ερυθρά Ημισέληνος κέρδισε τον σεβασμό για τις ανθρωπιστικές αρχές σε έναν πόλεμο, αυτό διευκόλυνε την επιστροφή στην ειρήνη.
Τι μπορούν οι Εθνικοί Σύλλογοι ή οι Εθελοντές τους να συνεισφέρουν στην ειρήνη; Πολυάριθμα πράγματα όπως: Να διαδώσουν στην χώρα τους, τους διεθνείς ανθρωπιστικούς νόμους και τις βασικές αρχές και ιδεώδη του Κινήματος, έτσι ώστε να δημιουργήσουν ένα πνεύμα ειρήνης και να επεκτείνουν την ζώνη της ειρήνης. Να συνεισφέρουν στο Διεθνές Κίνημα του Ερυθρού Σταυρού και Ερυθράς Ημισελήνου τις εργασίες τους, δίνοντας βοήθεια στα θύματα καταστροφών, άσχετα αν είναι φυσικές ή τεχνολογικές. Να συνεισφέρουν στην ανάπτυξη άλλων συναδελφικών οργανώσεων, έτσι ώστε να βεβαιωθεί ότι το έργο υποστήριξης της ειρήνης βελτιώνεται παντού.
Η Διεθνής Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού (ICRC) και η Ένωση των Εθνικών Συλλόγων Ερυθρού Σταυρού και Ερυθράς Ημισελήνου (IFRC) σχηματίζουν μαζί με τους Εθνικούς Συλλόγους Ερυθρού Σταυρού και Ερυθράς Ημισελήνου τον Διεθνή Ερυθρό Σταυρό. Ανθρωπιστικό Ίδρυμα, η ICRC, είναι το ιδρυτικό μέλος του Ερυθρού Σταυρού. Ως ουδέτερος ενδιάμεσος σε ένοπλες συγκρούσεις και ενοχλήσεις, επιχειρεί με δική του πρωτοβουλία και υποστηρίζοντας τις ενέργειές του, στο να παρέχει προστασία και βοήθεια στα θύματα διεθνών και εμφυλίων πολέμων και εσωτερικών ενοχλήσεων και εντάσεων. Με αυτόν τον τρόπο συνεισφέρει στην ειρήνη ανά τον κόσμο. ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΕΡΥΘΡΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΩΜΑΤΟΣ ΣΑΜΑΡΕΙΤΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΤΜΗΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ Γ. ΓΕΡΑΣΙΜΑΤΟΣ Καρόλου 8 & Αγ. Ανδρέου 262 23 ΠΑΤΡΑ Τηλ. 0610.273.955 & 0610.273.444 Η λειτουργία της Ένωσης των Εθνικών Συλλόγων Ερυθρού Σταυρού και Ερυθράς Ημισελήνου, (IFRC) είναι να συνεισφέρει στην ανάπτυξη των ανθρωπιστικών δραστηριοτήτων των Εθνικών Συλλόγων, να συντονίζει τις επιχειρήσεις ανακούφισης για τα θύματα φυσικών καταστροφών και να φροντίζει για τους πρόσφυγες εκτός περιοχών συγκρούσεων. Με αυτό τον τρόπο προάγει την ειρήνη στον κόσμο.