Ο ΠΟΝΟ ΚΑΙ ΟΙ ΒΑΙΚΔ ΑΡΥΔ ΓΙΑΥΔΙΡΗΗ ΣΟΤ

Ο ΠΟΝΟ ΚΑΙ ΟΙ ΒΑΙΚΔ ΑΡΥΔ ΓΙΑΥΔΙΡΗΗ ΣΟΤ Υξπζνύια Καξαλαζηάζε Αλαηζζεζηνιόγνο Μέινο ηνπ Γ ηεο Διιεληθήο Δηαηξείαο Παξεγνξεηηθήο θαη πκπησκαηηθήο Φξνληίδαο Καξθηλνπαζώλ κε Αζζελώλ (ΠΑΡΗΤΑ) Slide 1

ΠΟΝΟ: ΔΝΑ ΗΜΑΝΣΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ Πξνζβάιιεη πεξίπνπ έλαλ ζηνπο πέληε ελήιηθεο ζε όιε ηελ Δπξώπε (19%, δειαδή 75 εθαηνκκύξηα άλζξσπνη) Σν έλα ηξίην όισλ ησλ επξσπατθώλ νηθνγελεηώλ ππνθέξνπλ από πόλν

Οη επηπηώζεηο ηνπ πόλνπ είλαη απξόβιεπηεο Πάλσ από 40 % ησλ αζζελώλ δειώλνπλ όηη είλαη αλίθαλνη λα ζθεθηνύλ θαη λα ιεηηνπξγήζνπλ θπζηνινγηθά Έλαο ζηνπο έμη δειώλεη όηη ν πόλνο ζπρλά είλαη ηόζν ηζρπξόο πνπ ζα πξνηηκνύζε λα πεζάλεη Α. SCHWEITZER: Ο ΠΟΝΟ ΔΙΝΑΙ Ο ΓΤΝΑΣΗ ΣΧΝ ΛΑΧΝ

ΟΡΙΜΟ ΣΟΤ ΠΟΝΟΤ Πόλνο είλαη κία δπζάξεζηε αηζζεηηθή θαη ζπλαηζζεκαηηθή εκπεηξία πνπ ζπλνδεύεηαη από πξαγκαηηθή ή δπλεηηθή βιάβε ή πνπ πεξηγξάθεηαη σο ηέηνηα IASP, 1979

Πόλνο είλαη απηό πνπ βηώλεη ν αζζελήο θαη ππάξρεη εθεί όπνπ ν ίδηνο ηνλ αηζζάλεηαη

Ση είλαη πόλνο; Ο πόλνο είλαη κία πνιπδηάζηαηε ζσκαηνςπρηθή εκπεηξία, κε ζσκαηηθέο, θνηλσληθέο, ςπρνινγηθέο, πλεπκαηηθέο θαη νηθνλνκηθέο πξνεθηάζεηο. Δίλαη δειαδή απηό πνπ ε C. Saunders πεξηέγξαςε σο «νιηθό πόλν» Dame Cicely Saunders Πξσηνπόξνο ζηελ Παξεγνξεηηθή θαη πκπησκαηηθή Φξνληίδα Ιδξπηήο St. Cristopher`s Hospice, 1967

ΟΛΙΚΟ ΠΟΝΟ σκαηηθόο Πξνθαιείηαη από ηελ λόζν θαζεαπηή πλνδέο παζήζεηο Άιια ζπκπηώκαηα Παξελέξγεηεο ζεξαπείαο Έιθε θαηαθιίζεσλ, απώιεηα βάξνπο, δπζθνηιηόηεηα, κπηθή ηάζε / ζπαζκόο Φπρνινγηθόο Θπκόο γηα ηε δηάγλσζε Αλεζπρία γηα ηελ νηθνγέλεηα ΠΟΝΟ Αλεζπρία γηα ηηο νηθνλνκηθέο επηπηώζεηο Άγρνο θαη θόβνο γηα ηνλ πόλν θαη ην ζάλαην Απώιεηα θνηλσληθήο ζέζεο Παξακόξθσζε Αίζζεκα «αλεκπόξεηαο» Καηάζιηςε Πλεπκαηηθόο Κνηλσληθόο Απώιεηα ηνπ ξόινπ ζηελ νηθνγέλεηα Αίζζεκα εγθαηάιεηςεο θαη απνκόλσζεο Άγρνο εμάξηεζεο Πνιηηηζκηθή ζπληζηώζα Γηαηί ζπκβαίλεη απηό ζε κέλα; Γηαηί ν Θεόο κε θάλεη θαη ππνθέξσ έηζη:; Τπάξρεη θάπνην λόεκα ζε όια απηά; Τπάξρεη λόεκα ή ζθνπόο ζηε δσή; Μήπσο ηηκσξνύκαη γηα θάπνην ζθάικα κνπ;

πρλόηεξεο αηηίεο πόλνπ Οη πην ζπρλέο αηηίεο ρξόληνπ πόλνπ είλαη νη αξζξίηηδεο θαη νη νζηεναξζξίηηδεο (34%) Η πην ζπρλή εζηία πόλνπ εληνπίδεηαη ζηελ νζθπηθή ρώξα Οη πην ζπρλέο αηηίεο πόλνπ ζύκθσλα κε ηνπο αζζέλεηο κε ρξόλην πόλν (n=4,292) Αρζρίηηδα/Οζηεοαρζρίηηδα 34 Κήιε κεζοζπ. δίζθοσ 15 Μεηαηρασκαηηθός πόλος 12 Ρεσκαηοεηδής Αρζρίηηδα 8 Ηκηθραλία/ Κεθαιαιγία Κάηαγκα 6 7 % Κάθφζε λεύροσ Κάθφζε τόλδροσ Κάθφζε Whiplash 4 4 4 Μεηεγτεηρεηηθός πόλος 3 0 5 10 15 20 25 30 35 40 Source: SQ11. Where is your pain located? SQ12. Please tell me the illness or medical condition that is the cause of your pain. Q1. Is your pain caused by?

ΣΙ ΔΙΝΑΙ ΠΟΝΟ; ΔΙΓΗ ΠΟΝΟΤ Αιγαηζζεηηθόο Νεπξνπαζεηηθόο Μηθηόο Breakthrough ΣΤΠΟΙ ΠΟΝΟΤ Ομύο Υξόληνο

ΠΟΝΟ Αιγαηζζεηηθόο: ζσκαηηθόο: δηαιιείπσλ έσο ζπλερήο νμύο, δηαμηθηζηηθόο, εληνπηζκέλνο πρ: δηήζεζε καιαθώλ κνξίσλ

ΠΟΝΟ Αιγαηζζεηηθόο: ζπιαρληθόο: ζπλερήο / δηαιιείπσλ ζπζθηγθηηθόο / πηεζηηθόο δελ εληνπίδεηαη κε ζαθήλεηα, κπνξεί λα είλαη «αλαθεξόκελνο» πρ: ελδνθνηιηαθέο κεηαζηάζεηο

ΠΟΝΟ Αιγαηζζεηηθόο: νζηηθόο: ζπλερήο, βύζηνο, εληνπηζκέλνο, πηζαλώο κε λεπξνπαζεηηθνύο ραξαθηήξεο πρ: νζηηθέο κεηαζηάζεηο, παζνινγηθά θαηάγκαηα

ΠΟΝΟ Νεπξνπαζεηηθόο: Καηαζηξνθή / δηήζεζε λεπξηθώλ ζηνηρείσλ θαπζηηθόο, γαξγαιεζηηθόο, δηαμηθηζηηθόο ή ζαλ ππξνβνιηζκόο ζπλερήο, παξνμπζκηθόο, κε αληαλαθιάζεηο πρ: κεζεξπεηηθή λεπξαιγία, λεπξαιγία ηξηδύκνπ

ΠΟΝΟ Breakthrough Πξνζπίπησλ πόλνο Σνβαξή, μαθληθή θαη παξνδηθή αύμεζε ηεο έληαζεο ηνπ άιγνπο Πξνθαιείηαη από ηελ θίλεζε, ηε ζέζε ηνπ ζώκαηνο, ην βήρα, ηελ πεξηπνίεζε ησλ ηξαπκάησλ, θιπ Σπρλά ζρεηίδεηαη κε νζηηθέο κεηαζηάζεηο Portenoy R, Sem Onc, 24:S16-7-S16-12;1997

Δκπόδηα ζηελ αληηκεηώπηζε ηνπ Πόλνπ Παξάγνληεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηνπο θιηληθνύο: - έιιεηςε εθπαίδεπζεο όζνλ αθνξά ηελ αληηκεηώπηζε ηνπ πόλνπ, ηε θαξκαθνινγία ησλ νπηνεηδώλ θαη ηεο ρεκηθήο εμάξηεζεο - άγλνηα ηεο ζρεηηθήο λνκνζεζίαο Παξάγνληεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηνλ αζζελή: - ζησηθόηεηα - θόβνο εμάξηεζεο Παξάγνληεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηα ζπζηήκαηα πγείαο: - απνζπαζκαηηθή θξνληίδα - έλδεηα πόξσλ

εκεία θιεηδηά γηα ηε ζσζηή αληηκεηώπηζε ηνπ Πόλνπ Καηαλόεζε ησλ κεραληζκώλ ηνπ πόλνπ. Αμηνιόγεζε ηνπ πόλνπ. Αληηκεηώπηζε ηνπ πόλνπ. Δπαλεθηίκεζε θαη παξαθνινύζεζε.

ΑΞΙΟΛΟΓΗΗ Η εζηία ηνπ πόλνπ: πνύ είλαη ν πόλνο; Σν είδνο ηνπ πόλνπ: κε ηη κνηάδεη ν πόλνο; Η ζπρλόηεηα ηνπ πόλνπ: θάζε πόηε ζπκβαίλεη; Η δηάξθεηα ηνπ πόλνπ: από πόηε ππάξρεη; Οη επηβαξπληηθνί παξάγνληεο: ηη ρεηξνηεξεύεη ηνλ πόλν; Οη αλαθνπθηζηηθνί παξάγνληεο: ηη αλαθνπθίδεη ηνλ πόλν; ΠΟΙΑ ΔΙΝΑΙ Η ΗΜΑΙΑ ΣΟΤ ΠΟΝΟΤ ΓΙΑ ΣΟΝ ΑΘΔΝΗ;

Οπηηθέο θιίκαθεο Καζόινπ Πόλνο Αθόξεηνο Πόλνο

ΑΞΙΟΛΟΓΗΗ ΣΟΤ ΠΟΝΟΤ ΣΟΤ ΑΘΔΝΔΙ ΜΔ ΓΤΚΟΛΙΑ ΔΠΙΚΟΙΝΧΝΙΑ Ηιηθησκέλνη, αζζελείο κε ζπλνδά λεπξνινγηθά λνζήκαηα, παηδηά Έθθξαζε ηνπ πξνζώπνπ Θέζε ηνπ ζώκαηνο Αιιαγή δηάζεζεο θαη ζπκπεξηθνξάο: πρ δηέγεξζε ή επηζεηηθόηεηα, απόζπξζε Πξνθύιαμε κηαο πεξηνρήο ηνπ ζώκαηνο Νπθηεξηθή αππλία

Κιίκαθα έθθξαζεο πόλνπ (αιγνύλησλ πξνζώπσλ)

ΑΝΣΙΜΔΣΧΠΙΗ ΣΟΤ ΑΘΔΝΟΤ ΠΟΤ ΠΟΝΑ: ΓΙΑΦΟΡΔΣΙΚΔ ΠΡΟΔΓΓΙΔΙ Ο ΑΘΔΝΗ ΚΑΙ ΣΟ ΠΔΡΙΒΑΛΛΟΝ ΣΟΤ ΑΠΟΣΔΛΟΤΝ ΣΗ ΜΟΝΑΓΑ ΦΡΟΝΣΙΓΑ Αληηκεηώπηζε ηεο αηηίαο: εάλ απηό είλαη εθηθηό θαη ινγηθό Αληηκεηώπηζε ησλ ζπκπησκάησλ: - ζπζηεκαηηθή ρνξήγεζε αλαιγεηηθώλ (βι. θιίκαθα ΠΟΥ) - ηνπηθά κέηξα: ςπρξά ή ζεξκά επηζέκαηα, αλαθνπθηζηηθέο ζέζεηο, ηνπηθή εθαξκνγή αλαηζζεηηθώλ ή νπηνεηδώλ Δπεκβαηηθέο ζεξαπείεο: δηήζεζε επώδπλσλ πεξηνρώλ ή πεξηνρώλ ππξνδόηεζεο ηνπ πόλνπ, απνθιεηζκνί λεπξηθώλ πιεγκάησλ, θιπ Οιηζηηθή αληηκεηώπηζε ηνπ αξξώζηνπ: ζώκα, λνπο θαη πλεύκα

Φπζηθνζεξαπεία Φαξκαθεπηη θή αγσγή Πνιππαξαγνληηθή αληηκεηώπηζε ηνπ Πόλνπ Κνηλσληθόο ιεηηνπξγόο - Φπρνιόγνο Δπεκβαηηθέο πξάμεηο Τπνζηήξημε από ηελ Οηθνγέλεηα

ΑΝΑΛΓΗΣΙΚΗ ΚΛΙΜΑΚΑ ΣΟΤ ΠΑΓΚΟΜΙΟΤ ΟΡΓΑΝΙΜΟΤ ΤΓΔΙΑ κε βάζε ηελ έληαζε ηνπ πόλνπ 1 ήπηνο Με νπηνεηδή Παξαθεηακόιε Με ζηεξνεηδή αληηθιεγκνλώδε ± ζπλνδά 2 κέηξηνο Κσδεΐλε θαη παξάγσγα Σξακαδόιε ± ζπλνδά 3 ζνβαξόο Μνξθίλε θαη αλάινγα Φεληαλύιε ± ζπλνδά

ΟΓΟΙ ΥΟΡΗΓΗΗ από ην ζηόκα κε ην ξνιόη, όιν ην 24σξν ελδνθιέβηα ρνξήγεζε κε ην ξνιόη από ηηο λνζειεύηξηεο ή κε ζπζθεπή PCA (ειεγρόκελε από ηνλ αζζελή) δηαδεξκηθά από ην νξζό δηαβιελλνγόληα (από ην ζηόκα ή ηε κύηε) λεπξαμνληθά ππαξαρλνεηδώο ή / θαη επηζθιεξηδίσο

ΑΝΑΛΓΗΣΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΜΗ ΣΔΡΟΔΙΓΗ ΑΝΣΙΦΛΔΓΜΟΝΧΓΗ (ΜΑΦ ή NSAIDS): Παξαθεηακόιε, αζπηξίλε θαη λεόηεξα Πνιύ απνηειεζκαηηθά ζην κπνζθειεηηθό πόλν Πξνζνρή ζηηο αλεπηζύκεηεο ελέξγεηέο ηνπο (εξεζηζκόο γαζηξηθνύ βιελλνγόλνπ, θαηαθξάηεζε πγξώλ, λεθξνηνμηθόηεηα)

ΤΝΟΓΑ ΦΑΡΜΑΚΑ Κνξηηθνζηεξνεηδή πνιύ θαιή αληηεκεηηθή θαη απνηδεκαηηθή δξάζε Αληηθαηαζιηπηηθά (ηξηθπθιηθά ή SSRIs): πνιύ απνηειεζκαηηθά ζην λεπξνπαζεηηθό πόλν Αληηεπηιεπηηθά (πξεγθακπαιίλε, γθακπαπεπηίλε): επίζεο απνηειεζκαηηθά όηαλ ππάξρεη βιάβε ησλ λεπξηθώλ ζηνηρείσλ

ΟΠΙΟΔΙΓΗ Μνξθίλε Φεληαλύιε Μεζαδόλε Σξακαδόιε Βνππξελνξθίλε Πεληαδνθίλε Κσδεΐλε θαη παξάγσγα Ιζρπξά νπηνεηδή Μεξηθνί αγσληζηέο Αζζελή νπηνεηδή

ΜΟΡΦΙΝΗ: ΣΙ ΦΟΒΟΜΑΣΔ; Δζηζκόο Γελ ζπκβαίλεη ζρεδόλ ΠΟΣΔ όηαλ ρνξεγείηαη ζηνλ αζζελή πνπ ηελ έρεη αλάγθε θαη ρξεζηκνπνηείηαη ζσζηά Δμάξηεζε Δίλαη ε εκθάληζε ζπλδξόκνπ ζηέξεζεο κε ηε δηαθνπή ηνπ θαξκάθνπ ή εάλ ρνξεγεζεί έλαο αληαγσληζηήο πξνιακβάλεηαη κε ηελ νξζή ρνξήγεζε ηνπ θαξκάθνπ Αλνρή Δίλαη ε αλάγθε ρνξήγεζεο δηαξθώο απμαλόκελσλ δόζεσλ ελόο θαξκάθνπ, ώζηε λα επηηπγράλεηαη ην ίδην ζεξαπεπηηθό απνηέιεζκα ηελ θαζεκεξηλή πξαθηηθή, δελ απνηειεί ζρεδόλ ΠΟΣΔ πξόβιεκα

ΜΟΡΦΙΝΗ: ΠΑΡΔΝΔΡΓΔΙΔ Ναπηία, έκεηνο (πξόιεςε ΠΑΝΣΑ) Γπζθνηιηόηεηα (ζπζηεκαηηθή ζπληαγνγξάθεζε ππαθηηθώλ) Καηαζηνιή Δλίνηε: εθίδξσζε, θλεζκόο, θαηαθξάηεζε νύξσλ

ΔΠΙΛΟΓΗ ΟΠΙΟΔΙΓΟΤ ΠΔΘΙΓΙΝΗ: Καθή επηινγή, δηόηη έρεη πησρή ζπζηεκαηηθή απνξξόθεζε θαη ηνμηθνύο κεηαβνιίηεο

ΔΠΙΛΟΓΗ ΟΠΙΟΔΙΓΟΤ: ΓΙΑΓΔΡΜΙΚΗ ΥΟΡΗΓΗΗ ΦΔΝΣΑΝΤΛΗ ΟΥΙ σο θάξκαθν πξώηεο γξακκήο! Όηαλ ηα θάξκαθα ηεο πξώηεο θαη ηεο δεύηεξεο βαζκίδαο δελ είλαη πιένλ απνηειεζκαηηθά Ο πόλνο πξέπεη λα είλαη ζηαζεξόο Υνξεγείηαη εάλ ππάξρνπλ δπζθνιίεο ζηελ θαηάπνζε, κεηαβνιή ηεο απνξξόθεζεο ησλ p os θαξκάθσλ ή άιιε δπζαλεμία ζηελ από ηνπ ζηόκαηνο νδό

10-20% ησλ αζζελώλ ζα ρξεηαζηνύλ θάπνηα κνξθή επεκβαηηθήο ζεξαπείαο

ΔΠΔΜΒΑΣΙΚΔ ΘΔΡΑΠΔΙΔ: ΠΟΣΔ; Όηαλ ε ρξήζε ηεο θιίκαθαο αλαιγεηηθώλ ηνπ ΠΟΤ δελ είλαη πιένλ επαξθήο ή όηαλ ππάξρνπλ αλεπηζύκεηεο ελέξγεηεο πνπ δελ ειέγρνληαη

ΔΠΔΜΒΑΣΙΚΔ ΘΔΡΑΠΔΙΔ ΔΠΙΚΛΗΡΙΓΙΧ: Μνξθίλε, ηνπηθά αλαηζζεηηθά, θινληδίλε, θά Αλαθέξεηαη ε ρνξήγεζε έσο θαη 80 mg κνξθίλεο εκεξεζίσο Μέγηζηε αλαθεξόκελε δηάξθεηα επηζθιεξίδηαο ρνξήγεζεο αλαιγεηηθνύ κίγκαηνο: 875 εκέξεο!

ΑΝ Ο ΠΟΝΟ ΔΠΙΓΔΙΝΧΘΔΙ ΞΑΦΝΙΚΑ, ΚΔΦΟΤ: Πξόνδνο ή επηπινθή ηεο ππνθείκελεο λόζνπ Νέα αλεμάξηεηε λόζνο Καηαθξάηεζε νύξσλ θαη/ή θνπξάλσλ σκαηνπνηήζε: έθθξαζε ηνπ ζπλνιηθνύ «ππνθέξεηλ» σο πόλν

ΔΚΣΟ ΑΠΟ ΣΟΝ ΠΟΝΟ, ΣΙ; Η αλαθνύθηζε - νιηθή ή κεξηθή - ηνπ πόλνπ αξθεί γηα λα αηζζάλεηαη έλαο άλζξσπνο θαιύηεξα;

Η αλαθνύθηζε ηνπ Πόλνπ θαη ε Παξεγνξεηηθή Φξνληίδα, απνηεινύλ άκεζεο αλζξσπηζηηθέο αλάγθεο Εθαηοκκύρηα αλζρώπφλ παγθοζκίφς σποθέροσλ από θαηαζηάζεης επώδσλες θαη απεηιεηηθές, όπφς ο θαρθίλος θαη ηο HIV/AIDS. Σα λοζήκαηα ασηά ζσλοδεύοληαη ζστλά από έληολο Πόλο ποσ τρεηάδεηαη άκεζα αλαθούθηζε. Η πιεηουεθία ηφλ αζζελώλ αλήθεη ζηης αλαπησζζόκελες τώρες, όποσ ειάτηζηοη έτοσλ πρόζβαζε ζηελ αλαγθαία θροληίδα. Η Παρεγορεηηθή Φροληίδα ζηότο έτεη λα βειηηώζεη ηελ ποηόηεηα ηες δφής ηοσς.

Παξεγνξεηηθή θαη πκπησκαηηθή Φξνληίδα (Palliative Care) pallium = καλδύαο, θαιύπηξα palliate = αλαθνπθίδσ Δίλαη κηα πξνζέγγηζε πνπ βειηηώλεη ηελ πνηόηεηα δσήο ησλ αζζελώλ θαη ηεο νηθνγέλεηάο ηνπο πνπ ππνθέξνπλ από λνζήκαηα πησρήο πξόγλσζεο ή πξννδεπηηθά επηδεηλνύκελα, κέζσ ηεο πξόιεςεο, εθηίκεζεο θαη αληηκεηώπηζεο ηνπ πόλνπ θαη ησλ ινηπώλ θπζηθώλ ζπκπησκάησλ, θαζώο θαη ησλ ςπρνινγηθώλ, θνηλσληθώλ θαη πλεπκαηηθώλ αλαγθώλ ηνπο ΠΟΤ 2002

Παξάκεηξνη βειηίσζεο ηεο πνηόηεηαο δσήο πκπηώκαηα λόζνπ Λεηηνπξγηθή ηθαλόηεηα πλαηζζεκαηηθή ηζνξξνπία Ιθαλόηεηα πξνο εξγαζία Οηθνγελεηαθή ζπλύπαξμε Κνηλσληθή δσή ρέδηα γηα ην κέιινλ Ιθαλνπνίεζε από ηε θξνληίδα

Οη γηαηξνί νθείινπλ... λα ζεξαπεύνπλ κεξηθέο θνξέο λα αλαθνπθίδνπλ ζπρλά λα θξνληίδνπλ πάληα αλώλπκνο

Στοιχέια μας