Θεματική διαγωνισμού Πανεπιστήμιο Λευκωσίας. Τμήμα Σχεδιασμού και Πολυμέσων ARTιβισμός αλλάζω τον κόσμο δημιουργώντας
αλλάζω τον κόσμο δημιουργώντας Παρουσίαση Και εργαστήρια Θεματική διαγωνισμού του Τμήματος Σχεδιασμού & Πολυμέσων του πανεπιστήμιου Λευκωσίας Σε συνεργασία με το υπουργείο παιδείας 3:30 Παρουσίαση 4:10 Συζήτηση / Διάλογος 4:30 Διάλειμμα 4:45 Εργαστήριο 6:30 Λήξη Ημερίδας ARTιβισμός 2
Εισαγωγη Στις 9 Οκτωβρίου 2012 οι Ταλιμπάν πυροβόλησαν την δεκαπεντάχρονη Μαλάλα Γιουσαφζάι από το Πακιστάν που αγωνιζόταν για το δικαίωμά της ως γυναίκα στη μόρφωση και μάθηση. Ακόμα και σήμερα, σε κάποια μέρη του κόσμου κυριαρχεί η βία κατά των γυναικών που αντιστέκονται στον εξτρεμισμό και αγωνίζονται για τα δικαιώματά τους. Η Μαλάλα κατάφερε να επιβιώσει από την επίθεση αυτή αλλά λόγω των απειλών κατά της ζωής της αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη χώρα της και να βρει καταφύγιο στην Αγγλία, όπου και συνεχίζει το σχολείο http://www.bbc.co.uk/news/world-asia-23291897 ARTιβισμός 3
Η ιδεα πισω απο την θεματικη Του διαγωνισμου Η Μαλάλα μέσα από την ομιλία, στις 12 Ιουλίου 2013 στον ΟΗΕ, ύψωσε ξανά τη φωνή της: Έστειλε ένα μήνυμα στην ανθρωπότητα άλλα και στους νέους και νέες του πλανήτη. Ότι πρέπει να παλέψουν για τα δικαιώματα τους: Για το δικαίωμά τους να ζούνε ειρηνικά. Για το δικαίωμά τους να ζούνε με αξιοπρέπεια. Για το δικαίωμά τους να έχουν ίσες ευκαιρίες. Για το δικαίωμά τους στη μόρφωση Ο δυναμισμός που αποπνέουν τα λόγια της Μαλάλα έγινε το έναυσμα για την θεματική του διαγωνισμού. Οποιοσδήποτε ακούει την ομιλία της Μαλάλα μπορεί να νιώσει την δύναμη και το θάρρος που κρύβουν τα λόγια της και την αγανάκτηση που ένιωσε στην καταπάτηση του δικαιώματος της για μόρφωση. ARTιβισμός 4
ARTιβισμός Σκοπος Το θέμα πίσω από τον διαγωνισμό αποσκοπεί στο να βάλει τους νέους σε μια διαδικασία να να ταυτιστούν με την Μαλάλα, να προβληματιστούν και να σκεφτούν για ποιο λόγο θα ύψωναν τη φωνή τους. Χρησιμοποιώντας ως μέσω έκφρασης την τέχνη και τη δημιουργία καλούνται να εκφράσουν την άποψή τους αλλά και παράλληλα να αντιδράσουν υψώνοντας την «δημιουργική τους φωνή» για ό,τι τους προβληματίζει και για το τι θα ήθελαν να αλλάξουν. Η θεματική του διαγωνισμού επικεντρώνεται στην ιδέα του αρτιβισμού που δίνει έμφαση στον ακτιβισμό (κοινωνική και πολιτική στάση που έχει στόχο την αλλαγή μέσω της δράσης) και στην καλλιτεχνική δημιουργία. Μέσα από την εικαστική δημιουργία και την καλλιτεχνική έκφραση μπορούμε να δηλώσουμε τη θέση μας απέναντι σε κοινωνικά προβλήματα και αδικίες που βιώνουμε καθημερινά. ARTιβισμός 5
Ακτιβισμός Η χρήση εκούσιας και άμεσης δράσης με στόχο την προώθηση και την επίτευξη κοινωνικών, πολιτικών ή περιβαλλοντικών αλλαγών. Διαμαρτυρία καθηγητών τέχνης - Ελλάδα ARTιβισμός 6
Αρτιβισμός H ταυτόχρονη προσήλωση στον ακτιβισμό και την καλλιτεχνική δημιουργία η χρήση της δημιουργικότητας και της ανεξαρτησίας που προσφέρει η τέχνη ως μέσο προώθησης αλλαγών. ARTιβισμός 7
Αρτιβισμός σημαίνει Ο αρτιβισμός είναι μια λέξη που πρωτοχρησιμοποιήθηκε το 2003 σε ένα φεστιβάλ κινηματογράφου στο Λος Αντζελες και που ταυτοποιήθηκε έντονα με την δουλειά των Λατινοαμερικανών καλλιτεχνών στις ΗΠΑ μιας και πολλοί από αυτούς επικεντρώνονται σε θέματα που αφορούν την κοινότητά τους. Ο αρτιβισμός αναπτύχθηκε ραγδαία τα τελευταία χρόνια καθώς και οι διαδηλώσεις, οι πορείες και η μαζική αντίσταση κατά την παγκοσμιοποίηση, την οικονομική κρίση, τους πολέμους και τον τρόπο λειτουργίας ή και δυσλειτουργίας της σημερινής δημοκρατίας. Στις πιο πολλές περιπτώσεις οι αρτιβιστές προσπαθούν να προβληματίσουν το κοινό για κοινωνικά, πολιτικά και περιβαλλοντικά θέματα, δυσλειτουργίες και προβλήματα μέσα από την τέχνη. Το έντονο πολιτικό στοιχείο που περιγράφει τη μεθοδολογία αυτή είναι ίσως και λόγω της έντονης δυσπιστίας που παρουσιάζεται τα τελευταία χρόνια για τα πολιτικά συστήματα του σήμερα. Φυσικά η χρήση της τέχνης για να προβληματίσει το κοινό για τις κοινωνικές και πολιτικές καταστάσεις δεν αναπτύχθηκε μόνο τα τελευταία δέκα χρόνια κι έτσι η παρουσίαση αυτή αν και επηρεάζεται από την ιδέα του Αρτιβισμού πάει και πίσω στο χρόνο και εστιάζει την προσοχή μας στο πώς η τέχνη θίγει κοινωνικά θέματα και στο τι συμβαίνει γύρω μας. Κάποιες ιστορικές περίοδοι θεωρούνται και σημεία καμπής για μια καλλιτεχνική πρακτική που εστιάζεται στην κοινωνία και που προσπαθεί να αποφέρει την αλλαγή. Κάποια σημεία που θεωρούνται σταθμοί είναι: ARTιβισμός 8
ARTιβισμός 9 Εργάτες που σπάζουν πέτρες, 1850 Καλημέρα, κύριε Κουρμπέ, 1854 Παρισινή Κομούνα και καλλιτεχνική απόκριση ΓΚΟΥΣΤΑΒ ΚΟΥΡΜΠΕ - ΡΕΑΛΙΣΤΙΚΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ Ο Γκουστάβ Κουρμπέ είναι Γάλλος ζωγράφος από τους εξέχοντες της ρεαλιστικής σχολής (1819-1877). Ο Κουρμπέ, ήταν ένας επαναστάτης καλλιτέχνης που αντιλαμβανόταν την τέχνη ως μέσο μεταμόρφωσης του κόσμου. Με βιαιότητα που προκάλεσε σκάνδαλο εγκατέλειψε τις παραδοσιακές καλλιτεχνικές αξίες και υιοθέτησε έναν ανθρωπισμό πλούσιο σε περιεχόμενο, γεμάτο κοινωνική κριτική, αγάπη της ελευθερίας, αναθεώρηση της ηθικής και αντίδραση κατά των ανωτέρων ιδανικών του παρελθόντος και της υποκριτικής υποστήριξης τους. Το έργο του «Εργάτες που σπάζουν πέτρες», 1850, καταστράφηκε στον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, μαζί με την πινακοθήκη της Δρέσδης στην οποία ανήκε. Το έργο αυτό προκάλεσε την αντίδραση του κοινού και ζωηρές συζητήσεις μεταξύ κριτικών και καλλιτεχνών. Το συναίσθημα της κοινωνικής επανάστασης και η πρόθεση του Κουρμπέ να εξάρει τους ταπεινούς της κοινωνίας, αποδεικνύοντας τα αντιαριστοκρατικά του συναισθήματα είναι φανερά. Στον πίνακα «Καλημέρα, κύριε Κουρμπέ», 1854, παριστάνει τον εαυτό του να περπατά στην εξοχή, με τα σύνεργα του ζωγράφου στην πλάτη, την ώρα που τον χαιρετά ο φίλος και πελάτης του. Εδώ δεν υπάρχουν ούτε χαριτωμένες πόζες, ούτε γραμμές αρμονικές, ούτε εντυπωσιακά χρώματα. Η ιδέα ενός ζωγράφου που παριστάνει τον εαυτό του με πουκάμισο, σαν αλήτη, θα πρέπει να φάνηκε, προσβολή για τους αξιοπρεπείς ζωγράφους και τους θαυμαστές τους. Ο Κουρμπέ ήθελε να είναι τα έργα του μια διαμαρτυρία εναντίον των καθιερωμένων συμβάσεων της εποχής του, να σοκάρει την αστική τάξη, να την αφυπνίσει από την αυταρέσκειά της και να διαλαλήσει την αξία της ασυμβίβαστης καλλιτεχνικής ειλικρίνειας, ως αντίθεση στον επιδέξιο χειρισμό των παραδοσιακών κοινοτοπιών. Η ηθελημένη αποκήρυξη από τον Κουρμπέ των εύκολων εφέ και η επιμονή του να αποδίδει πάντα τον κόσμο όπως τον έβλεπε, ενθάρρυναν πολλούς άλλους να απορρίψουν τις συμβάσεις και να ακολουθήσουν αποκλειστικά τη δική τους καλλιτεχνική συνείδηση.
ARTιβισμός ΝΤΑΝΤΑΙΣΜΟΣ- ΚΟΛΑΖ Ο Ντανταϊσμός ή Νταντά (Dada) είναι ένα καλλιτεχνικό κίνημα αισθητικής αναρχίας που αναπτύχθηκε μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ξεκινά σαν λογοτεχνικό κίνημα με την έναρξη του Cabaret Voltaire από τον ποιητή Hugo Ball στη Ζυρίχη το 1916. Ο όρος ντανταϊσμός προήλθε από το «νταντα» που κάνουν τα μωρά, μία λέξη της παιδικής γλώσσας που ουσιαστικά δεν σημαίνει τίποτα. Και αυτό ακριβώς είναι ο ντανταϊσμός... Το παράλογο, το παράδοξο, το φανταστικό. Στόχος του, το γκρέμισμα των παραδοσιακών λογοτεχνικών και καλλιτεχνικών αξιών και η αμφισβήτηση των αρχών της μοντέρνας κοινωνίας. Μια φιλοσοφία, που οι οπαδοί του κινήματος εξέφραζαν τόσο μέσα από την τέχνη, όσο και από τη στάση ζωής και τον τρόπο σκέψης του προκαλώντας συχνά το κοινό. raoul-hausmann dada conquers 1920 ARTιβισμός 10 Οργάνωναν αυθόρμητες βραδιές, συνδύαζαν τα γράμματα και τις τέχνες, συνέτασσαν άρθρα και μανιφέστα, εκφράζονταν με ανόητα κείμενα που συγχωνεύονταν τυχαία, χρησιμοποιούσαν λέξεις δικής τους έμπνευσης, που δεν περιέγραφαν τίποτα αλλά αποτελούσαν κομμάτια των ποιημάτων τους. Οι ντανταϊστες καλλιτέχνες θεωρούσαν την δουλειά τους «αντι-τέχνη». Το κίνημα εξέφραζε μια διαμαρτυρία ενάντια στη βαρβαρότητα του Α παγκοσμίου πολέμου και οτιδήποτε ήταν συνδεδεμένο με αυτόν. Η δουλειά των καλλιτεχνών του κινήματος χαρακτηρίζεται από εσκεμμένο παραλογισμό και απόρριψη των κυρίαρχων ιδανικών της τέχνης. Η κυνική τοποθέτησή τους, και η απομυθοποίηση των ιδανικών διαφαίνεται μέσα από την δουλειά των καλλιτεχνών του κινήματος. Μιμούμενοι τους Φουτουριστές, το τυχαίο και η άτακτη τοποθέτηση των στοιχείων είναι χαρακτηριστικό στις εικαστικές και γραφιστικές συνθέσειςτων καλλιτεχνών του κινήματος. Χρησιμοποιούν πρωτότυπες μεθόδους λήψης και εκτύπωσης, όπως τα πολλαπλά τυπώματα, τα φωτογράμματα, το κολάζ, το φωτομοντάζ και τη γραμμική αφαίρεση. Έμπνευσή τους αποτελούσαν κατά κανόνα οι μηχανές, και οι ανθρώπινες φιγούρες τους θύμιζαν περισσότερο ρομπότ. Επέλεγαν στην τύχη σχήματα και εικόνες, καθώς και διάφορα υλικά, όπως μαλλί, ξύλο, φωτογραφίες, χαρτί, σκουπίδια, δημιουργώντας εφήμερα έργα που συνδύαζαν τη γλυπτική με τη ζωγραφική.
Αλεξάντερ Ροντσένκο, Rodchenko Plakat, 1924 Βάρβαρα Στεπάνοβα- Ζωγραφική και σχεδιασμός ρούχων ARTιβισμός 11 Βλαντιμίρ Τάτλιν, Μνημείο της Τρίτης Διεθνούς, (1919-1920) ΡΩΣΙΚΟΣ ΚΟΝΣΤΡΟΥΚΤΙΒΙΣΜΟΣ ΦΩΤΟΜΟΝΤΑΖ & ΑΦΗΡΗΜΕΝΟ Ο Κονστρουκτιβισμός αποτελεί καλλιτεχνικό ρεύμα, κυρίως στη ζωγραφική και τη γλυπτική, που αναπτύχθηκε την περίοδο 1913-1930 στη Ρωσία. Οι ρίζες του κινήματος μπορούν να αναζητηθούν στο κινήματα του Κυβισμού και σε κάποια από τα έργα του Picasso. Αν και ο Vladimir Tatlin ο οποίος εμπνεύστηκε από το ταξίδι του στη Γαλλία και την επίσκεψή του στο στούντιο του Picasso το 1913, θεωρείται πολύ σημαντικός στη δημιουργία του ρώσικου κονστρουκτιβισμού, ο όρος Κονστρουκτιβισμός (Constructivism), εκφράστηκε για πρώτη φορά από τον Kazimir Malevich, σε μια έκθεση για τα έργα του Alexander Rodchenko το 1917. Για τους Κονστρουκτιβιστές η υπεροχή των καλών τεχνών απέναντι στις πρακτικές ή εφαρµοσµένες τέχνες δεν ίσχυε. εν απέρριψαν τελείως τη ζωγραφική και τη γλυπτική, αλλά τις είχαν εντάξει στις αρχιτεκτονικές κατασκευές και τη βιομηχανική παραγωγή, μιας και ήθελαν να μεταδώσουν στο θεατή την ιδέα της δημιουργικής εξέλιξης: ξεκινούσαν από επιφάνειες χρώματος και φόρμας, συνέχιζαν µε τρισδιάστατα μοντέλα και κατέληγαν στην παραγωγή χρηστικών αντικειμένων. Ο κονστρουκτιβισμός απέρριψε την αντίληψη «η τέχνη για την τέχνη» και ταχτικέ υπέρ της τέχνης που χρησιμοποιείται ως όπλο επίτευξης κοινωνικών σκοπών, που στη συγκεκριμένη περίπτωση ήταν η σύσταση του σοσιαλιστικού συστήματος. Άρα ο κονστρουκτιβισμός είναι σε μεγάλο βαθμό πολιτικοποιημένη τέχνη. Μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση το 1917, οι Κονστρουκτιβστές, γεµάτοι ενθουσιασµό, προσπάθησαν να δημιουργήσουν µια τέχνη του προλεταριάτου, που θα ήταν σύµφωνη µε τους στόχους της επανάστασης. Το 1918, για τη γιορτή της Οκτωβριανής Επανάστασης, η τεράστια πλατεία έξω από τα Χειμερινά Ανάκτορα της Αγίας Πετρούπολης διακοσμήθηκε, όχι µόνο µε µορφές εργατών και αγροτών και µε εικονιστικές παραστάσεις από τις νίκες του Κόκκινου Σταυρού, αλλά και µε τεράστια τρίγωνα, κοµµάτια κύκλων, ορθογώνια και άλλες στοιχειώδεις φόρµες. Οι κονστρουκτιβιστές ανέλαβαν να υλοποιήσουν το σχέδιο της δημιουργίας νέων συνθηκών για τη ζωή των ανθρώπων με τη βοήθεια μιας νέας αισθητικής που βασίζεται στη δημιουργία απλών, λογικών και λειτουργικών μορφών και κατασκευών.
ΤΟ ΜΕΞΙΚΑΝΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ ΤΩΝ ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΩΝ/ ΜΕΞΙΚΑΝΙΚΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΤΗΣ ΝΩΠΟΓΡΑΦΙΑΣ ΝΤΑΒΙΝΤ ΑΛΦΑΡΟ ΣΙΚΕΪΡΟΣ - ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΕΣ Στη Μεξικανική Αναγέννηση της Νωπογραφίας παρατηρείται η έντονη χρήση κοινωνικών και πολιτικών θεμάτων. Ο καλλιτέχνης Νταβίντ Αλφάρο Σικέιρος (1898-1974) ανήκει στη «μεγάλη τριάδα» των Μεξικανών εικαστικών τοιχογράφων. Μαζί με τον Ντιέγκο Ριβέρα και τον Χοσέ Κλεμέντε Ορόσκο, δημιούργησε μια μνημειακή, αντιαποικιακή τέχνη, που διαπνέεται από το επαναστατικό πνεύμα και απευθύνεται στις πλατιές λαϊκές μάζες. Οι τρεις τους φιλοτεχνείσαι μια σειρά από τοιχογραφίες με λαϊκά θέματα για λογαριασμό του Υπουργείου Παιδείας του Μεξικού, δημιουργώντας αυτό που αποκλήθηκε Μεξικάνική Αναγέννηση της Νωπογραφίας. Ο Σικέιρος Θεωρείται ένας μεγάλος καλλιτέχνης του 20ού αιώνα και κορυφαίος τοιχογράφος του σύγχρονου ρεαλισμού. «Ο Σικέιρος υπήρξε ένας ζωγράφος σοσιαλιστικών πεποιθήσεων ο οποίος, αντιπαρατέθηκε με τις σχολές της αφηρημένης τέχνης οι ρίζες των οποίων βρίσκονται στον ίδιο τον καπιταλισμό. Μια δύναμη τέτοιου μεγέθους και επιρροής, όπως αυτή του Σικέιρος, αποτελούσε έναν κίνδυνο που έπρεπε, αν μη τι άλλο, να αντιμετωπιστεί, εφόσον η κυρίαρχη κουλτούρα είχε λόγο στο συγκεκριμένο ζήτημα. Όμως, παρά την κυριολεκτική αποσιώπηση που επιβλήθηκε από την τεχνοκριτική, κυρίως στις ΗΠΑ, κανείς δεν μπορούσε να αρνηθεί την ιδιοφυή σύλληψη και την τεχνική δεινότητα που αποκάλυπταν τα έργα του». Φίλιπ Στάιν ARTιβισμός 12 Νταβίντ Αλφάρο Σικέιρος, H πορεία της ανθρωπότητας, 1957-1971
ARTιβισμός ΤΟ ΜΕΞΙΚΑΝΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ ΤΩΝ ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΩΝ/ ΜΕΞΙΚΑΝΙΚΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΤΗΣ ΝΩΠΟΓΡΑΦΙΑΣ ΝΤΙΕΓΚΟ ΡΙΒΕΡΑ- ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΕΣ Ντιέγκο Ριβέρα, The Arsenal, 1928 ARTιβισμός 13 Ντιέγκο Ριβέρα, Detroit Industry, 1932-1933 Ο Ντιέγκο Ριβέρα (1886-1957) ήταν ένας διάσημος μεξικάνος ζωγράφος, γνωστός για τις μεγάλης κλίμακας τοιχογραφίες του και τη θυελλώδη σχέση του με την Φρίντα Κάλο. Μετά τις σπουδές του σε πολύ νεαρή ηλικία στην Ακαδημία Τεχνών του Σαν Κάρλος έζησε στην Ευρώπη μέχρι το 1921 για να επιστρέψει στο Μεξικό μετά την εκλογή του πρόεδρου μεταρρυθμιστή και λάτρη των τεχνών Αλβάρο Ομπρεγκόν. Στο Μεξικό αφιερώθηκε στη δημιουργία τοιχογραφιών βασισμένες σε κοινωνικά θέματα. Ταξίδεψε στη Ρωσία το φθινόπωρο του 1927 προσκεκλημένος στις εορταστικές εκδηλώσεις για τα δεκάχρονα της Οκτωβριανής Επανάστασης και μέχρι το 1930 η φήμη του είχε φθάσει και στις ΗΠΑ. Έπειτα από μια αναδρομική έκθεση στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης, ανέλαβε τη δημιουργία τοιχογραφιών σε διάφορες πόλεις, που προκαλούσαν αντιδράσεις με τη θεματολογία τους.
H καλλιτεχνική ανάπτυξη της δεκαετίας του 60 Φλούξους- Τζόζεφ Μπόις-Κοινωνική Γλυπτική Το κίνημα Fluxus αποτελείτο από μουσικοσυνθέτες, χορογράφους, χορευτές, ποιητές και εικαστικούς καλλιτέχνες και χρησιμοποιούσε ως μέσο έκφρασης την «παράσταση» και την παρέμβαση. Οι καλλιτέχνες του κινήματος Φλούξους διερευνούσαν τη σχέση τέχνης και ζωής και κατέληξαν να εκφραστούν με έργα νέας μορφής όπως το περφόρμανς. Σε αυτά αναδεικνύουν την ίδια την καλλιτεχνική διαδικασία που θεωρούν αντίστοιχη με κάθε δημιουργική πράξη της ζωής μας. Ο Τζόζεφ Μπόις (Γερμανός που ταυτοποιήθηκε αρχικά με το κίνημα Φλούξους, 1921-86) δήλωνε: «Δεν είμαι καλλιτέχνης αλλά επειδή κάθε άνθρωπος είναι καλλιτέχνης, είμαι και εγώ καλλιτέχνης». Χρησιμοποιώντας υλικά όπως ύφασμα, μαυροπίνακες, λίπος, μέλι, ζώα κ.ά. δημιουργεί «παραστάσεις» με τις οποίες προκαλεί συνειρμικές αντιθέσεις, όπως ζέστη-κρύο, δέκτης-πομπός, γέννηση-θάνατος. Γρήγορα διαφοροποιήθηκε από το κίνημα επιφυλάσσοντας για τον εαυτό του τον ρόλο του μεσσία που σκοπός του είναι να «ελευθερώσει» τον κόσμο από τα δεσμά του, αφού τον πείσει να αποκτήσει συνείδηση της σχέσης φύσης και ενέργειας. Αυτό φαίνεται άλλωστε από τη συνεισφορά του στη δημιουργία του κόμματος των Πράσινων στη Γερμανία. Η γλυπτική του, που ο ίδιος αποκαλούσε «κοινωνική γλυπτική»συνίστατο σε «δράσεις», όπως ονόμαζε τις «εγκαταστάσεις» και τα «περιβάλλοντα», που αποτελούνταν από διάφορα αντικείμενα και υλικά έτοιμα ή κατασκευασμένα. Ο ίδιος ενεργούσε ως ιερέας που παρίστανε ένα «δράμα-δράση», με εξαγνιστικές ιδιότητες για τον ίδιο και το κοινό. Στην πραγματικότητα ήταν ένα κοινωνικό ή πολιτικό μανιφέστο που παρακινούσε το κοινό να προβληματιστεί. ARTιβισμός 14 Τζόζεφ Μπόις, A Thousand Oaks, 1982- Κοινωνική Γλυπτική
Ελληνικος Μοντερνισμος, δεκατιά 60 + Βλάσης Κανιάρης Εγκαταστάσεις με θέματα από το κοινωνικό περιβάλλον Βλάσης Κανιάρης δημιουργεί περιβάλλοντα με θέματα από το κοινωνικό περιβάλλον Βλάσης Κανιάρης, Ουρητήρια της Ιστορίας, 1980 Άλλοι καλλιτέχνες επεμβαίνουν με δημιουργίες τους στον ίδιο τον χώρο, όπως ο Βλάσης Κανιάρης (1928-2011) που από το 1941 δημιουργεί περιβάλλοντα με θέματα από το κοινωνικό περιβάλλον. Από τους κορυφαίους εκπροσώπους της «Γενιάς του 60», ο Βλάσης Κανιάρης εντόπισε το ενδιαφέρον του στην έρευνα του ρόλου της τέχνης σε σχέση με τη ζωή. Αντλώντας την έμπνευσή του από κοινωνικές και πολιτικές καταστάσεις και εγκαταλείποντας από την αρχή σχεδόν την παραδοσιακή ζωγραφική σε τελάρο, στηρίχτηκε στα διδάγματα του νέου ρεαλισμού, της Φτωχής Τέχνης και της τέχνης του αντικειμένου και με το δικό του προσωπικό ύφος δημιούργησε κατασκευές από πραγματικά υλικά, οργάνωσε «χώρους» με κούκλες και αντικείμενα και δημιούργησε περιβάλλοντα, παρουσιάζοντας τους προβληματισμούς του σε ενότητες όπως οι «Τοίχοι», οι γύψοι, τα συρματοπλέγματα και τα γαρύφαλλα, οι «Gastarbeiter-Fremdarbeiter», «Helas-Hellas», «Βορράς-Νότος» κ.ά. Θεωρείται από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες του ελληνικού μοντερνισμού, όπως αυτός εμφανίστηκε από τη δεκαετία του 60 και μετά. ARTιβισμός 15
Το Κινημα της Πανκ DYI Αισθητικη - Κολαζ & Φωτομονταζ Ramones Los Angeles fan club mail-out, USA, 1977 Anti, I Don t Want to Die in Your War LP, New Underground, USA, 1982 Design: Dan Phillips, Ed Colver, Gary Kai ARTιβισμός 16 Flyer promoting a gig by Adam and the Ants, UK, 1977. Design Poster promoting a gig by Crass, UK, 1978. Source: Punk: An Aesthetic Το κίνημα της Πανκ γεννήθηκε σε μία εποχή έντονων κοινωνικοπολιτικών αλλαγών, δύο πετρελαϊκές κρίσεις και την κατάρρευση των ιδεολογιών σε έναν κόσμο που μαστίζεται από μια αόριστη απειλή ( πυρηνικά, τρομοκρατία). Οι νέοι σε Ηνωμένες Πολιτείες και Βρετανία αντιδρούν και μέσω της μουσικής αρχικά θίγουν ζητήματα και προβλήματα όπως η ανεργία, η κοινωνία, η ασφάλεια, η ισότητα, η τάξη, τα συναισθήματα και η απογοήτευση. Απώτερος σκοπός τους ήταν η«δραπέτευση» από ένα σύστημα που τελικά δεν χτίστηκε δίκαια. Το κίνημα σύντομα επεκτάθηκε σαν ιδεολογία και στην οπτική τέχνη, στην μόδα, αλλά και στην αρχιτεκτονική. Πρωτεργάτες του κινήματος στην Αγγλία ήταν ο ιμπρεσάριος των Sex Pistols Μάλκομ Μακλάρεν, η ανατρεπτική σχεδιάστρια μόδας Βίβιεν Γουέστγουντ και ο γραφίστας Τζέιμι Ρέιντ. Η ιδεολογία της Πανκ πηγάζει κατά κύριο λόγο από εξέγερση ενάντια στο κατεστημένο, στον καπιταλισμό και τον καταναλωτισμό. Η εξέγερση στις οπτικές τέχνες εκφράζεται μέσω μιαςdiy φιλοσοφίας όπως και το Νταντά, το Πανκ υπήρξε μια μορφή «αντι-τέχνης», αγγίζοντας συχνά την πλήρη άρνηση και τον μηδενισμό. Κολλάζ, σκίτσα, ασπρόμαυρες κυρίως φωτογραφίες, αποκόμματα λέξεων από εφημερίδες, το τυχαίο και η άτακτη τοποθέτηση των στοιχείων είναι χαρακτηριστικό στις εικαστικές και γραφιστικές συνθέσεις των καλλιτεχνών του κινήματος. Χρησιμοποιούν πρωτότυπες μεθόδους λήψης και εκτύπωσης μέσω φωτοτυπικής καθώς τα πολλαπλά τυπώματα, το κολάζ και το φωτομοντάζ συνθέτουν την DIY αισθητική που εκφράζει μέσα από την κακοτεχνία της την εξέγερση.
Τέχνη του δρόμου Street Art Stencil Γκράφιτι είναι η αναγραφή κειμένου όπως συνθημάτων ή η ζωγραφική σε επιφάνειες που συνήθως βρίσκονται σε δημόσιους χώρους (για παράδειγμα σε τοίχους). Πρωτοεμφανίστηκε την ίδια περίοδο και στα ίδια μέρη που αναπτύχθηκε το κίνημα του Χιπ-χοπ, από τον ίδιο καταπιεσμένο κόσμο. Γι αυτό πολλοί θεωρούν ότι αποτελεί μέρος της κουλτούρας Χιπ-χοπ. Blek le Rat Θεωρείται «πατέρας» του στένσιλ, της μαυροντυμένης, μίνιμαλ εκδοχής του γκράφιτι. Ένας κατ επάγγελμα αρχιτέκτονας που μετέτρεψε μια παλιά τυπογραφική τεχνική σε τέχνη του δρόμου. Διάλεξε το «όνομά» του γιατί «οι παλιότεροι κάτοικοι των πόλεων είναι οι άνθρωποι και οι ποντικοί». «Από τον αναγραμματισμό της λέξης ποντικός, στα αγγλικά, προκύπτει η λέξη τέχνη...». ARTιβισμός 17
Τέχνη του δρόμου Street Art Stencil Μπάνκσι: O επαναστάτης της Street Art Ο μυστηριώδης Βρετανός Μπάνκσι είναι η πιο ανατρεπτική περσόνα της street art, ένας «αντάρτης του δρόμου και της τέχνης». Με τα στένσιλ εργαλεία του, τις μπογιές και το θράσος του κατάφερε να συνδέσει το ψευδώνυμό του με την τέχνη του γκράφιτι τα τελευταία δέκα χρόνια και να γίνει διάσημος διατηρώντας ωστόσο την ανωνυμία του. Το κύριο χαρακτηριστικό του είναι ότι τα σχέδιά του έχουν απροκάλυπτη πολιτική άποψη, που στρέφεται εναντίον του καπιταλισμού, του καταναλωτισμού, του ρατσισμού και του συγκεντρωτισμού. «Λένε ότι το γκράφιτι τρομάζει τους ανθρώπους και αποτελεί δείγμα κοινωνικής παρακμής. Είναι ψέμα. Πρόκειται για μια μορφή τέχνης που κρύβει κινδύνους μόνο για τους πολιτικούς, τα στελέχη των διαφημιστικών και τους γκραφιτάδες» έχει δηλώσει ο ίδιος. Πέρα από το γκράφιτι, έχει εκδώσει βιβλία και έχει εκθέσει έργα του σε γκαλερί της Νέας Υόρκης. ARTιβισμός 18
ARTιβισμός ARTιβισμός 19 Μπάνκσι: O επαναστάτης της Street Art
Στένσιλ στην Κύπρο ARTιβισμός 20
ARTιβισμός Πόσο πάει το ανθρώπινο κρέας 19 Σεπ 2013 στο Πάρκο ΧΑΝΘ, Θεσσαλονίκη ARTιβισμός 21 Ακτιβισμός Περφόρμανς
Αρτιβισμός Περφόρμανς Ανδρέας Πασσιάς (Κύπριος Καλλιτέχνης) ARTιβισμός 22
Σύγχρονη Ζωγραφική Johanna Κandl, Δουλειά από το 2009 που επικεντρώνεται σε θέματα μετανάστευσης στην Ευρώπη ARTιβισμός 23
Έκδοση- Καλλιτεχνικό Βιβλίο Ο οργανισμός τέχνης CultureStrike ασχολείται με θέματα μετανάστευσης και εκδίδει ένα περιοδικό βασισμένο σε κοινωνικό-πολιτικά θέματα. Δουλειά της Fabianna Rodriguez ARTιβισμός 24