Οι εταίροι AER Abruzzo (I) Alba (RO) Alytus (LT) Province Avila (E) Banska Bystrica (SK) Karnten (A) PRESERVE Peer REviews for Sustainable Eco-Regions Via Europe Ευρωπαϊκές περιφέρειες για τον αειφόρο τουρισµό Eszak-Alfod (H) South Denmark (DK) Orebro (S) Sterea Ellada (GR) Steiermark (A) Toscana (I) Jonkoping (S) This project is funded by the EU s European Regional Development fund through the INTERREG IVC programme.
PRESERVE Peer REviews for Sustainable Eco-Regions Via Europe Ευρωπαϊκές περιφέρειες για τον αειφόρο τουρισµό
Η Ευρώπη κατέχει ηγετική θέση στον τοµέα του τουρισµού. Η Ευρωπαϊκή Ένωση εξακολουθεί να αποτελεί τον προσφιλέστερο προορισµό των τουριστών παγκοσµίως. Η σηµαντική πολυµορφία που τη διακρίνει είναι το πρωταρχικό της πλεονέκτηµα. Από τις ελληνικές παραλίες και τα ελληνικά χωριά ο επισκέπτης µεταφέρεται στους πάγους της Λαπωνίας διασχίζοντας της βουνά της Αυστρίας: αυτό είναι το ταξίδι στην Ευρώπη. Διαφορετικά τοπία, µία ήπειρος. Ο τουρισµός βρίσκεται δικαιολογηµένα στον πυρήνα πολλών ευρωπαϊκών πολιτικών. Πράγµατι, η συνεισφορά του στο ΑΕγχΠ της Ευρωπαϊκής Ένωσης ανέρχεται σε περισσότερο από 5%, ενώ περιλαµβάνεται σε πολυάριθµους τοµείς αρµοδιότητας της ΕΕ, όπως το χωροταξικό σχεδιασµό και το περιβάλλον. Ο τουρισµός είναι καθοριστικός για την απασχόληση και αποτελεί σηµαντικό µοχλό ανάπτυξης, µε περισσότερα από 9,7 εκατοµµύρια απασχολούµενους στην Ευρώπη, κατέχοντας σηµαντική θέση στα πλαίσια της στρατηγικής Ευρώπη 2020. Ο Ευρωπαϊκός τουρισµός σε αριθµούς Η Ευρώπη παραµένει ο προσφιλέστερος τουριστικός προορισµός για το 79% των Ευρωπαίων 2.145 ευρώ: ο µέσος προϋπολογισµός διακοπών µιας ευρωπαϊκής οικογένειας (+ 62 ευρώ συγκριτικά µε το 2010). Πηγή: Ipsos (2011) Από το 1992, όταν ακόµη δεν υπήρχε κοινή πολιτική για τον τουρισµό, η συνθήκη του Μάαστριχτ προέβλεπε τη δυνατότητα της ΕΟΚ να υιοθετεί µέτρα στον τοµέα αυτό, µε σκοπό την επίτευξη των στόχων της οικονοµικής ανάπτυξης και απασχόλησης, της οικονοµικής και κοινωνικής συνοχής και της βιώσιµης ανάπτυξης σύµφωνα µε την αρχή της επικουρικότητας. Οι τροποποιήσεις που εισήχθηκαν µε τη Συνθήκη της Λισσαβόνας επιτρέπουν πλέον τη λήψη αποφάσεων για τον τουρισµό µε ειδική πλειοψηφία. Συνεπώς, η ΕΕ είναι σε θέση να υποστηρίξει, να συντονίσει και να συµπληρώσει τις δράσεις των Κρατών µελών στον κλάδο του τουρισµού. Η δοµή των τουριστικών επιχειρήσεων στην Ευρώπη ανέρχονται σε 1,8 εκατοµµύρια είναι η ίδια σε όλα τα κράτη µέλη, είτε παλαιά είτε νέα: το 90% και πλέον απασχολούν η καθεµία από 1 έως 9 άτοµα. Πρόκειται για µικρο-επιχειρήσεις τοπικού χαρακτήρα. Πηγή: Eurostat, Περιφερειακή Επετηρίδα της Eurostat (2010) 3
Ο ρόλος των περιφερειών Για να διατηρήσει τη θέση του πρώτου τουριστικού προορισµού παγκοσµίως, η Ευρώπη καλείται να επιτύχει περαιτέρω εκσυγχρονισµό και διαφοροποίηση της τουριστικής της προσφοράς. Υπό το πρίσµα αυτό, η πολιτιστική κληρονοµιά αποτελεί σηµαντικό συγκριτικό πλεονέκτηµα. Ο θεµατικός και πολιτιστικός τουρισµός παραµένει αναξιοποίητος και οι περιφέρειες αποτελούν το κλειδί για την ανάπτυξή του. Σήµερα, η διαµόρφωση της τουριστικής προσφοράς προϋποθέτει την αντιµετώπιση πολυάριθµων επιτακτικών αναγκών: βιώσιµη ανάπτυξη και περιβαλλοντικές επιπτώσεις, σεβασµός του κοινωνικού ιστού και διασφάλιση της πολιτιστικής κληρονοµιάς. Η ίδια αυτή πολυµορφία που αποτελεί το σηµείο ισχύος του ευρωπαϊκού τουρισµού, µετατρέπεται εν όψει αυτών των επιτακτικών αναγκών σε µειονέκτηµα, εάν σε τοπικό επίπεδο δε ληφθούν οι κατάλληλες αποφάσεις. Ιδού γιατί οι περιφέρειες είναι οι πρωταγωνιστές του αυριανού τουρισµού. PRESERVE Για να δοθεί µια απάντηση στους προαναφερθέντες προβληµατισµούς, 14 περιφερειακοί εταίροι από 11 ευρωπαϊκές χώρες ένωσαν τις δυνάµεις τους στα πλαίσια του PRESERVE (Peer Reviews για τις πράσινες και βιώσιµες περιφέρειες ανά την Ευρώπη), ενός έργου που χρηµατοδοτείται από το INTERREG IVC. Σκοπός του PRESERVE είναι να συµβάλει στη θέσπιση περιφερειακών πολιτικών για ένα βιώσιµο τουρισµό. Τα βασικά συστατικά αυτής της στρατηγικής είναι η ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών, η διοργάνωση σεµιναρίων, διασκέψεων και οµάδων εργασίας, η διάχυση των αποτελεσµάτων στο µέγιστο δυνατό αριθµό ενδιαφεροµένων, η έκδοση συστάσεων και προτεινόµενων διαδροµών, σύµφωνα µε τη µεθοδολογία peer review που υιοθετήθηκε από τη Συνέλευση των Περιφερειών της Ευρώπης. Από τις παραπάνω ανταλλαγές εµπειριών αναµένονται τα ακόλουθα αποτελέσµατα: ενδυνάµωση της τεχνογνωσίας των τοπικών φορέων στον κλάδο του τουρισµού, εντοπισµός των προβληµάτων και ανταλλαγή λύσεων και, τέλος, ανάπτυξη βιώσιµων περιφερειακών πολιτικών στον τοµέα του τουρισµού. Χάρη στα εργαλεία επικοινωνίας συνέδρια, ιστότοπος, newsletter και τις πολυάριθµες ανταλλαγές που έλαβαν χώρα, οι εταίροι και τα αντίστοιχα όργανα λήψης αποφάσεων είχαν την ευκαιρία να αναγνωρίσουν τις προκλήσεις και τις αρχές που διέπουν το βιώσιµο τουρισµό. Τώρα είναι πιο ισχυροί για να χαράξουν τις µελλοντικές πολιτικές για τον τουρισµό. 4
Peer review (Διαδικασία αξιολόγησης από οµότιµους εταίρους) Για τις ανάγκες του έργου PRESERVE, ελέγχθηκαν 6 περιφέρειες υποδοχής: Avila (E) Ισπανία, Banská Bystrica (SK) Σλοβακία, Kärnten (A) Αυστρία, Eszak-Alföld (H) Ουγγαρία, Örebro (S) Σουηδία και Στερεά Ελλάδα (GR). Τα αποτελέσµατα που επετεύχθησαν χάρη στο PRESERVE αποτελούν καρπό της µεθοδολογίας που υιοθετήθηκε κατά τη διάρκεια του ελέγχου (audit). Προς διασφάλιση της αντικειµενικότητας της διαδικασίας, κάθε οµάδα διεθνών εµπειρογνωµόνων διέθετε µία αναλυτική λίστα ελέγχου (check-list), ένα πρότυπο δηλαδή, µε βάση το οποίο όλοι οι συµµετέχοντες στο έργο µπορούσαν να εκφέρουν µία λογική κρίση ως προς τον τουριστικό κλάδο της περιφέρειας υποδοχής. Μετά την άφιξή τους στην περιοχή, οι εµπειρογνώµονες πραγµατοποίησαν σε διάστηµα µίας εβδοµάδος διάφορες συνεντεύξεις και επισκέψεις, µε σκοπό να καταρτιστεί ένας πρώτος απολογισµός των επιδόσεων σύµφωνα µε τη λίστα ελέγχουcheck-list. Είχαν την ευκαιρία να συναντήσουν πολλούς επαγγελµατίες και φορείς χάραξης πολιτικής, προκειµένου να καταγράψουν µε τον καταλληλότερο τρόπο τα πλεονεκτήµατα και µειονεκτήµατα του τουριστικού κλάδου. Έπειτα από την επίσκεψή τους οι εµπειρογνώµονες εκπόνησαν µια πρώτη έκθεση αξιολόγησης που περιείχε µια σειρά από συστάσεις. Όλοι οι τουριστικοί φορείς της περιφέρειας δραστηριοποιήθηκαν επί τη βάσει αυτής, µε σκοπό τη διαµόρφωση ενός στρατηγικού σχεδίου δράσης που θα περιλάµβανε µία σειρά µεσοπρόθεσµων και µακροπρόθεσµων παρεµβάσεων. Στην εν λόγω διαδικασία µετείχαν όλα τα µέρη, ώστε να επωφεληθούν στο µέγιστο δυνατό βαθµό από το σχέδιο δράσης. Το σχέδιο δράσης Στόχος των σχεδίων δράσης είναι να προσδιοριστεί ο τρόπος µε τον οποίο θα υιοθετηθούν οι συστάσεις των ελεγκτών (auditors) και θα υλοποιηθεί ο µηχανισµός παρακολούθησης (follow-up) του έργου. Οι διάφοροι εταίροι, χάρη στο έργο PRESERVE, κατάφεραν να µετατρέψουν το σχέδιο δράσης τους σε πραγµατική, εφαρµόσιµη διαδικασία. Ωστόσο, καθορίστηκαν εκ των προτέρων συγκεκριµένες αρχές: Καταρχάς η ανταλλαγή. Κάθε συµµετέχων στη διαδικασία ελέγχου (auditing) παραθέτει την εµπειρία και τις λύσεις του ενώ, δικαίως, προσδοκά να µάθει και από τους άλλους. Σε άλλες περιπτώσεις, οι ανταλλαγές εµπειριών είναι αρκετά γενικόλογες, χωρίς οι συµµετέχοντες να αναλύουν τις εκάστοτε ιδιαιτερότητες, δεδοµένου ότι ο καθένας αναφέρεται στη δική του πραγµατικότητα. Εν προκειµένω όµως, η αληθινή συνεργασία ξεκινά όταν οι συµµετέχοντες συζητούν συγκεκριµένους προβληµατισµούς και αναζητούν κοινές λύσεις. Κατά τη διάρκεια των ελέγχων (audit), η προσέγγιση στα ζητήµατα δεν ήταν γενικευµένη και οι συζητήσεις επικεντρώθηκαν συστηµατικά σε ένα συγκεκριµένο πρόβληµα, ή τον τρόπο εφαρµογής της εκάστοτε βέλτιστης πρακτικής σε παρόµοιες περιπτώσεις. Επιπλέον, τα παραδείγµατα αποσαφηνίστηκαν µε τη διεξαγωγή επιτόπιων επισκέψεων. 5
Έπειτα υπάρχουν τα αποτελέσµατα σε δύο επίπεδα. Κάποια συµπεράσµατα αφορούν στο ίδιο το έργο PRESERVE και αποσκοπούν στην αποτελεσµατικότερη διάχυσή του σε θεσµικό επίπεδο. Τα εν λόγω αποτελέσµατα είναι «κοινά» και θα ωφελήσουν το σύνολο των εταίρων, εν αντιθέσει µε τα «ατοµικά» αποτελέσµατα, τα οποία αφορούν στους εταίρους αποκλειστικά στα πλαίσια των αντίστοιχων περιφερειών για δράσεις που αποσκοπούν στη βελτίωση των τοπικών πολιτικών. Το διπλό αυτό επίπεδο αποτελεσµάτων επιτρέπει τη διαµόρφωση µιας σφαιρικής εικόνας των προβληµάτων και ταυτόχρονα µιας τοπικής προσέγγισης ως προς τις απαιτούµενες λύσεις. Η χρηµατοδότηση της ΕΕ επιδιώκει να εγκαινιάσει ένα δίκτυο µε δράσεις που υλοποιούνται κατά τη διάρκεια του έργου για την επίτευξη βραχυπρόθεσµων αποτελεσµάτων. Ταυτόχρονα άλλες δραστηριότητες εξαρτώνται, µακροπρόθεσµα, από την επιτυχία του δικτύου PRESERVE και την υλοποίηση των πρωτοβουλιών που λαµβάνονται καθ όλη τη διάρκεια του έργου, όταν θα πάψει η χρηµατοδότηση του INTERREG. Τα σχέδια δράσης που εκπονούνται για κάθε περιφέρεια που συµµετείχε στους ελέγχους (audit) αποκτούν κατ αυτόν τον τρόπο το σωστό νόηµα: για κάθε πεδίο που εξετάστηκε θα καταρτισθεί σε έντυπη µορφή µια µακροπρόθεσµη διαδροµή. Ion Dumitrel πρόεδρος της περιφέρειας Alba (RO) Σε τι χρησίµευσε στην περιφέρειά σας, την Alba, η διαδικασία peer review; Αυτό το έργο αποτέλεσε για µας µοναδική εµπειρία και µας έδωσε τη δυνατότητα να ανακαλύψουµε χάρη σε εξαιρετικούς επαγγελµατίες από όλη την Ευρώπη τις βέλτιστες πρακτικές και τις καλύτερες ιδέες. Εκείνοι µας παρείχαν εποικοδοµητικά παραδείγµατα και πρότειναν λύσεις στα σοβαρότερα προβλήµατά µας. Αυτή καθεαυτή η διαδικασία peer review µας ώθησε όλους να αναλύσουµε την περιφέρεια υποδοχής, αλλά και τη δική µας περιφέρεια. Ο εντοπισµός των προβληµάτων που ενδεχοµένως αντιµετώπιζε µια περιφέρεια και η αναζήτηση λύσεων αποδείχθηκε εξαιρετικά χρήσιµη και ενδιαφέρουσα διαδικασία. Προτιθέµεθα τώρα να χρησιµοποιήσουµε αυτό το εργαλείο για να ανταπεξέλθουµε στα προβλήµατα της δικής µας περιφέρειας. 6
Rita Di Matteo περιφέρεια Abruzzo (I) Μπορείτε να µας δώσετε ένα παράδειγµα βέλτιστων πρακτικών που ξεχωρίσατε κατά τη διάρκεια του ελέγχου (audit); Εµπνευστήκαµε από το παράδειγµα του δικτύου Landlust, στην Αυστριακή περιφέρεια Steiermark, που θα ανέπτυσσε ένα δίκτυο τουριστικών καταλυµάτων. Στον πυρήνα αυτού του εγχειρήµατος βρίσκεται η φιλοξενία και η αγάπη για τις παλιές κατοικίες. Όλα τα καταλύµατα της περιφέρειας Steiermark βρίσκονται στην ύπαιθρο εξοπλισµένα µε αναπαλαιωµένα έπιπλα, προσφέρουν υψηλό επίπεδο άνεσης και φιλοξενίας. Χρονολογούνται όλα στις αρχές του εικοστού αιώνα και έχουν αναστηλωθεί µε ιδιαίτερη φροντίδα. Χάρη σε αυτό το παράδειγµα, εγκαινιάζεται στο Abruzzo ένας νέος τρόπος διαµόρφωσης των καταλυµάτων, µε την ονοµασία Albergo diffuso. Η περιφέρειά µας αριθµεί πολλά εξαιρετικά παλαιά και γραφικά χωριουδάκια, τα οποία όµως είναι εγκαταλελειµµένα ή µερικώς κατεστραµµένα. Η ιδέα του Albergo diffuso οφείλεται στην επιθυµία κάποιων κατοίκων να εξακολουθούν να ζουν σ αυτό το µικρό παράδεισο µέσα στα βουνά, τα δάση και τα πέτρινα χωριά. Η δράση συνίσταται στην αναστήλωση και διακόσµηση σε ύφος αµιγώς τοπικό διάφορων παλαιών κατοικιών στο ίδιο χωριό, που συχνά έχουν εγκαταλείψει οι νέοι. Τα εν λόγω οικήµατα κατοικούνται και µονάχα ένα τµήµα τους θα χρησιµοποιείται ως τουριστικό κατάλυµα, ώστε να αποτελέσουν πόλο έλξης για άτοµα που αναζητούν κάτι διαφορετικό από τη διαµονή στο ξενοδοχείο. Πρόκειται για µια µορφή φιλοξενίας που αποδείχθηκε ιδιαίτερα αποτελεσµατική για την ανάδειξη χωριών ιδιαίτερων από αρχιτεκτονική και καλλιτεχνική άποψη. Στο Abruzzo γεννήθηκαν πολυάριθµες τέτοιες πρωτοβουλίες - στη Corvara, το Santo Stefano di Sessanio, το Robur marsorum, Διακοπές στη Majella πρόκειται ωστόσο για µεµονωµένες πρωτοβουλίες χωρίς κοινές αναφορές ή στρατηγικές. Θελήσαµε λοιπόν να τις συγκεντρώσουµε στα πλαίσια της ίδιας δοµής, κατά το πρότυπο των δράσεων στην περιφέρεια Steiermark. Για την επίτευξη του παραπάνω στόχου, το Δεκέµβριο 2010 διάφοροι δήµοι σύστησαν την Gran Sasso d Italia, µία ένωση προώθησης του τοπικού τουρισµού, µε σκοπό την ευρύτερη προώθηση των εµπλεκόµενων περιοχών. Στόχος της ένωσης είναι να αναπτύξει πολιτικές βιώσιµου τουρισµού, προβάλλοντας τις πολιτιστικές και θρησκευτικές πρακτικές και συνεπώς διαφυλάττοντας την ταυτότητα των περιοχών. 7
Οι ηµεροµηνίες κλειδιά Στα πλαίσια του έργου PRESERVE, το οποίο εγκαινιάστηκε επισήµως µε την ευκαιρία της διάσκεψης της 15 ης Φεβρουαρίου 2009 στις Βρυξέλλες, διενεργήθηκαν οι έλεγχοι (audit) 6 περιφερειών. Ο πρώτος έλαβε χώρα στη σουηδική περιφέρεια Örebro τον Ιούνιο του 2009. Κατά την τετραήµερη επίσκεψη τους, οι εταίροι είχαν την ευκαιρία να εξοικειωθούν µε τη µεθοδολογία ελέγχων (audit) της ΣΠΕ και φυσικά ενθουσιάστηκαν µε αυτή τη δυνατότητα «ανταλλαγής καλών ιδεών, αλλά και ακατάλληλων προς αποφυγήν πρακτικών». Επιπλέον κατανόησαν τη σηµασία των προπαρασκευαστικών διεργασιών που επιβάλλονται στην περίπτωση ενός ελέγχου (audit) που ακολουθεί συγκεκριµένη µεθοδολογία: να εντοπιστούν οι κατάλληλοι συνοµιλητές και φορείς λήψης αποφάσεων και να εξασφαλιστεί η µεταξύ τους συνεργασία να προσδιοριστούν οι χώροι προς εξέταση, που θα επιτρέψουν την πλήρη κατανόηση των προβληµάτων που αντιµετωπίζει η εκάστοτε περιοχή. Επιπλέον οι ελεγκτές συνειδητοποίησαν την αποστολή που θα έπρεπε να φέρουν εις πέρας: αφού ενηµερώθηκαν εξετάζοντας τη διαθέσιµη τεκµηρίωση σχετικά µε µια περιοχή και τα προβλήµατά της σε θέµατα τουρισµού, κλήθηκαν να αντιπαραβάλλουν τις απόψεις τους κατόπιν διεξοδικής ανάλυσης που επετεύχθη σε 4 µέρες έντονης εργασίας, κατά τη διάρκεια των οποίων είχαν την ευκαιρία να συναντήσουν περισσότερους από 30 τοπικούς φορείς. Τον Οκτώβριο του 2009, σε λιγότερο από ένα χρόνο από την ηµεροµηνία έναρξης του PRESERVE, οι ελεγκτές (auditors) επισκέφθηκαν τη σλοβακική περιφέρεια Banská Bystrica. Οι εµπειρογνώµονες ανακάλυψαν το τεράστιο δυναµικό µιας περιφέρειας σε θέση να προσφέρει τόσο έναν τουρισµό προσανατολισµένο προς τη φύση όσο και έναν πλούσιο πολιτιστικό τουρισµό. Τα χιονοδροµικά κέντρα, τα ιαµατικά λουτρά και τα 1700 πολιτιστικά µνηµεία της περιφέρειας αποτελούν εξίσου σηµαντικά πλεονεκτήµατα για την ανάπτυξη της τουριστικής δραστηριότητας. Οι ελεγκτές (auditors) εντόπισαν διάφορους τοµείς ανάπτυξης για την ανάδειξη της τουριστικής προσφοράς, όπως, επί παραδείγµατι, την καλλιέργεια της τάσης να προτείνονται τοπικά εδέσµατα µε χρήση τοπικών προϊόντων στον κλάδο της εστίασης. Ένα άλλο παράδειγµα είναι η δηµιουργία ενός κεντρικού δικτύου πληροφοριών για την εύκολη υποβολή προτάσεων και καθοδήγηση των τουριστών της περιοχής εν αντιθέσει µε την τρέχουσα κατάσταση, όπου λείπει η απαραίτητη σύνδεση µεταξύ των βάσεων δεδοµένων. Ενδιάµεσες δράσεις Οι εταίροι του PRESERVE συναντήθηκαν το Μάρτιο του 2010 στην Alba της Ρουµανίας για µια ενδιάµεση διάσκεψη και προέβησαν σε έναν πρώτο απολογισµό των ευκαιριών που δηµιουργήθηκαν χάρη στο έργο. Κυρίως όµως εξέφρασαν το κοινό αίσθηµα ανησυχίας για τη δύσκολη οικονοµική συγκυρία, τις δυσχέρειες στον τοµέα του τουρισµού και συνεπώς την αναγκαιότητα να βρεθούν από κοινού καινοτόµες λύσεις. 8
Μετά τον έλεγχο (audit) της περιφέρειας Banská Bystrica, η ουγγρική περιφέρεια Eszak Alföld υποβλήθηκε στη διαδικασία ελέγχου (audit) τον Απρίλιο του 2010, πριν τις δύο διασκέψεις διάχυσης που έλαβαν χώρα το Μάιο στην περιφέρεια Corvara (I) στην Ιταλία και τον Ιούνιο στο Alytus (LT) στη Λιθουανία. Στόχος των δύο αυτών διασκέψεων ήταν να ανακοινωθεί στα µέλη του PRESERVE (περιφέρειες, επαγγελµατίες του τουριστικού κλάδου, πολιτικοί φορείς) η περάτωση του έργου και τα πρώτα συµπεράσµατα των πραγµατοποιηθέντων ελέγχων (audit). Η διάδοση των αποτελεσµάτων είναι προφανώς µία σηµαντική πτυχή του έργου. Ο έλεγχος (audit) της περιφέρειας Avila (E) στην Ισπανία αποδείχθηκε πλούσιος σε διδάγµατα. Πραγµατοποιήθηκε τον Ιούνιο του 2010 και επέτρεψε να αναδυθούν διάφοροι τοµείς σε µια περιφέρεια που ήδη κατέγραφε έντονη δραστηριότητα στον κλάδο του τουρισµού. Υπογραµµίστηκε, για παράδειγµα, η ανάγκη διαφοροποίησης της τουριστικής προσφοράς µε σκοπό την αύξηση της διάρκειας διαµονής και την προσέλκυση νέων επισκεπτών, αναπτύσσοντας µε αυτό το σκεπτικό στην Avila νέα εργαλεία επικοινωνίας για θέµατα τουρισµού και σε άλλες γλώσσες, πέραν των ισπανικών, µε χρήση επιπλέον του διαδικτύου και των ιστοχώρων κοινωνικής δικτύωσης. Σε µια κατεξοχήν δυσχερή οικονοµική συγκυρία, ο έλεγχος (audit) της Ελληνικής περιφέρειας της Στερεάς Ελλάδας παρουσιάζει ένα χαρακτηριστικό παράδειγµα περιφέρειας, όπου ο τουρισµός αποτελεί µια αναξιοποίητη αναπτυξιακή προοπτική. Οι έξι εµπειρογνώµονες του PRESERVE διέσχισαν την περιφέρεια το Σεπτέµβριο του 2010 για να ανακαλύψουν το εξαιρετικό δυναµικό της: ιστορικές τοποθεσίες, εξαιρετικά προσβάσιµες παραλίες και βουνά, θερµές πηγές κι αυτά είναι λίγα µόνο παραδείγµατα. Μετά τον έλεγχο (audit) η περιφέρεια αντιλήφθηκε ξεκάθαρα την ανάγκη επικοινωνίας και ανάδειξης της τουριστικής της προσφοράς. Θα διαµορφωθεί ένα πρόγραµµα κατάρτισης για τους επαγγελµατίες που δραστηριοποιούνται στον τοµέα του τουρισµού, µε σκοπό να τους παρασχεθεί η δυνατότητα να προσαρµοστούν στις εξελίξεις του κλάδου. Αναγνωρίστηκε τέλος η σηµασία ενός περιβαλλοντικά υπεύθυνου τουρισµού, µέσω της υιοθέτησης ενός σήµατος «πράσινης ανάπτυξης», που θα εκδοθεί από την περιφέρεια, ή ακόµη της συµµετοχής στο πρόγραµµα Intelligent Energy (http://ec.europa.eu/energy/intelligent/). Ποιο το µέλλον του PRESERVE? Χάρη στις διασκέψεις, στη µέθοδο peer review και στις οµάδες εργασίας και διαµέσου όλων των σχεδίων δράσης που εκπονήθηκαν, η ποσότητα των πληροφοριών που συλλέχθηκαν στα πλαίσια του έργου PRESERVE είναι τεράστια. Αυτά τα δεδοµένα αποτελούν ένα χρυσορυχείο για οποιαδήποτε Ευρωπαϊκή περιφέρεια αναζητά καινοτόµες λύσεις και πρακτικές για να δώσει στον τουριστικό της κλάδο νέα ώθηση. Οι πρωτοβουλίες που λήφθηκαν χάρη στο PRESERVE αποτελούν µε τη σειρά τους εξαιρετικά παραδείγµατα που τώρα είναι απαραίτητο να επιδιώξουµε και να προωθήσουµε. Η τελική διάσκεψη του PRESERVE θα λάβει χώρα στη Σιένα (I) στις 20 και 21 Οκτωβρίου 2011. 9
Οι εταίροι Το PRESERVE συγκεντρώνει 14 περιφερειακές και τοπικές αρχές από 11 χώρες οι εταίροι εκπροσωπούν τα νέα και τα παλαιά κράτη µέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και καλύπτουν µια ευρεία γεωγραφική έκταση. Οι περιφέρειες συναντώνται στα πλαίσια της Συνέλευσης των Περιφερειών της Ευρώπης, που είναι ο συντονιστής εταίρος. Με τα 270 της µέλη, που προέρχονται από 34 χώρες, η ΣΠΕ, το ευρύτερο διαπεριφερειακό δίκτυο στην Ευρώπη, θα χρησιµεύσει ως πλατφόρµα επικοινωνίας των εµπειριών του έργου και θα διασφαλίσει τη διευρυµένη διάχυση των αποτελεσµάτων σε ολόκληρη την ήπειρο. ARE Anna Schober T/F: +32 2 880 95 64 a.schober@aer.eu www.aer.eu Abruzzo (I) Rita di Matteo T: +39 0862 364255 F: +39 0862 364218 rita.dimatteo@regione.abruzzo.it www.regione.abruzzo.it Alba (RO) Lucian Emilian Docea T: +40749279539 lucian.docea@turismalba.ro www.turismalba.ro Alytus (LT) Vilija Verveckiené Vilija.Verveckiene@vrm.lt T: +370 315 79075 www.akolegija.lt Diputacion de Avila (E) Roberto Rodríguez Pindado T: +34 920 206 230 Rrodriguez@diputacionavila.es www.diputacionavila.es Banska Bystrica (SK) Denisa Palajová T: +421 48 4722 148 denisa.palajova@vucbb.sk www.vucbb.sk Kärnten (A) Dr. Kurt Rakobitsch T: +43 5 0536 32061 kurt.rakobitsch@ktn.gv.at www.eu-programme.ktn.gv.at Eszak-Alföld (H) Eszter Balázsy T: +36 52 502 791 eszter.balazsy@eszakalfold.hu www.eszakalfold.hu South Denmark (DK) Trine Rosen Madsen T: +45 30 24 12 27 trm@syddanskturisme.dk www.syddanskturisme.dk Örebro (S) Gunn-Viol Kattilakoski T: +46 19 21 56 61 gunn-viol.kattilakoski@orebrokompaniet.se www.regionorebro.se Sterea Ellada (GR) Alexandros Kalomiros T: +30 22310 52992 Info@apopsis.gr www.sterea-ellada.gr Steiermark (A) Agnes Frank T: +43 316 601 277 agnes.frank@ic-steiermark.at www.ic-steiermark.at Toscana (I) Valentina Scagliola T: +39 0577 99501 v.scagliola@bictoscanasud.it www.bictoscanasud.it Jönköping (S) Alf Österdahl alf.osterdahl@lj.se www.lj.se 10
INTERREG IVC Το πρόγραµµα της Ευρωπαϊκής Ένωσης INTERREG IVC συγχρηµατοδοτεί τη διαπεριφερειακή συνεργασία στην Ευρώπη. Με στόχο την εδαφική συνεργασία της πολιτικής συνοχής και χρηµατοδότηση από το Ευρωπαϊκό Ταµείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ), το επιχειρησιακό πρόγραµµα του INTERREG IVC υιοθετήθηκε το Σεπτέµβριο 2007 ενώ η προγραµµατική του περίοδος εκτείνεται ως το 2013. Ο καθολικός σκοπός του προγράµµατος συνίσταται στην προσπάθεια να καταστούν αποτελεσµατικότερες οι περιφερειακές πολιτικές, ιδιαίτερα µέσω της ανταλλαγής εµπειριών µεταξύ των περιφερειακών φορέων λήψης αποφάσεων στους κρίσιµους τοµείς της καινοτοµίας, της οικονοµίας µε βάση τη γνώση, της πράσινης οικονοµίας και της πρόληψης των περιβαλλοντικών κινδύνων. Σε αυτό το πλαίσιο, το INTERREG IVC συνάδει µε τους στόχους της Λισσαβόνας και του Γκέτεµποργκ: οικονοµικός εκσυγχρονισµός και ανταγωνιστικότητα. 11
PRESERVE: Co-funded INTERREG IVC project under the European Regional Development Fund. Part of this publication may be authorized upon request of the authors. For copyright and information contact: Eurobic Tuscany South Loc. Salceto, 121 _ Poggibonsi Siena - Italy T: +39 0577 99501 www.bictoscanasud.it Coordinator: Assembly of European Regions (AER) Author: Nicolas Schirrer Graphic: Progetto Lavoro - http://www.progetto-lavoro.org/