Maqhvmata glwvssa" kai neoellhnikouv politismouv EROS, MEMORIA Y ARTE. LITERATURA GRIEGA: LA POESÍA DE CAVAFIS A. Vicente Sánchez Universidad de Zaragoza 22/04/2008 HOMOSEXUALIDAD Tou ploivou Τον μοιάζει βέβαια η μικρή αυτή, με το μολύβι απεικόνισίς του. Γρήγορα καμωμένη, στο κατάστρωμα του πλοίου ένα μαγευτικό απόγευμα. Το Ιόνιον πέλαγος ολόγυρά μας. Τον μοιάζει. Όμως τον θυμούμαι σαν πιο έμορφο. Μέχρι παθήσεως ήταν αισθητικός, κι αυτό εφώτιζε την έκφρασί του. Πιο έμορφος με φανερώνεται τώρα που η ψυχή μου τον ανακαλεί, απ τον Καιρό. Aπ τον Καιρό. Είν όλ αυτά τα πράγματα πολύ παληά το σκίτσο, και το πλοίο, και το απόγευμα. (1919) Del barco Se le parece, ciertamente, este pequeño dibujo, hecho a lápiz. Rápidamente hecho, en el puente del barco; una tarde encantadora. El mar Jonio totalmente en torno nuestro. Se le parece. Sin embargo, lo recuerdo como más bello. Era sensitivo hasta el sufrimiento, y ello iluminaba su expresión. Más bello se me presenta ahora que mi alma lo evoca a través del Tiempo. A través del Tiempo. Todas estas cosas son muy viejas el esbozo, y el barco, y la tarde. Mevre" tou 1896 Días de 1896 Εξευτελίσθη πλήρως. Μια ερωτική ροπή του λίαν απαγορευμένη και περιφρονημένη (έμφυτη μολοντούτο) υπήρξεν η αιτία: ήταν η κοινωνία σεμνότυφη πολύ. Έχασε βαθμηδόν το λιγοστό του χρήμα κατόπι τη σειρά, και την υπόληψί του. Πλησίαζε τα τριάντα χωρίς ποτέ έναν χρόνο να βγάλει σε δουλειά, τουλάχιστον γνωστή. Ενίοτε τα έξοδά του τα κέρδιζεν από μεσολαβήσεις που θεωρούνται ντροπιασμένες. Κατήντησ ένας τύπος που αν σ έβλεπαν μαζύ του συχνά, ήταν πιθανόν μεγάλως να εκτεθείς. Aλλ όχι μόνον τούτα. Δεν θάτανε σωστό. Aξίζει παραπάνω της εμορφιάς του η μνήμη. Μια άποψις άλλη υπάρχει που αν ιδωθεί από αυτήν φαντάζει, συμπαθής φαντάζει, απλό και γνήσιο του έρωτος παιδί, που άνω απ την τιμή, και την υπόληψί του έθεσε ανεξετάστως της καθαρής σαρκός του την καθαρή ηδονή. Se envileció a fondo. Su tendencia amorosa harto prohibida y despreciada (aunque innata) fue la causa: era la sociedad muy mojigata. Perdió gradualmente su escaso dinero; después su posición y su reputación. Y rondaba los treinta ocuparse en un trabajo, sin ni siquiera por un año al menos conocido. Para sus gastos a veces sacaba dinero en mediaciones que se consideraban vergonzosas. Se convirtió en un tipo que si lo frecuentabas era muy probable quedar en entredicho. Pero no sólo esto. No sería justo. Es preciso además recordar su belleza. Y hay otro aspecto en que, si desde él se mira, aparece simpático; surge simple y auténtico el chico del amor, que por encima de su honra y su reputación el puro goce puso sin hacerse cábalas de su carne pura. Aπ την υπόληψί του; σεμνότυφη πολύ Μα η κοινωνία που ήταν συσχέτιζε κουτά. (1927) De su reputación? muy mojigata Pero la sociedad que era sacaba conclusiones absurdas. (Trad. R. Irigoyen) Ήλθε για να διαβάσει Ήλθε για να διαβάσει. Είν ανοιχτά δυο, τρία βιβλία ιστορικοί και ποιηταί. Μα μόλις διάβασε δέκα λεπτά, και τα παραίτησε. Στον καναπέ μισοκοιμάται. Aνήκει πλήρως στα βιβλία αλλ είναι είκοσι τριώ ετών, κ είν έμορφος πολύ και σήμερα το απόγευμα πέρασ ο έρως στην ιδεώδη σάρκα του, στα χείλη. Στη σάρκα του που είναι όλο καλλονή η θέρμη πέρασεν η ερωτική χωρίς αστείαν αιδώ για την μορφή της απολαύσεως... (1924) Vino a leer Vino a leer. Están abiertos dos o tres libros, de historiadores y poetas. Mas apenas leyó diez minutos, los dejó a un lado. Y se adormece en un diván. Pertenece plenamente a los libros pero tiene veintitrés años, y es muy hermoso; y en la tarde de hoy ha cruzado el amor por su carne ideal, por sus labios. Por su carne ideal que es toda belleza ha cruzado el calor del amor; sin ridícula vergüenza por la clase de goce... (Trad. R. Irigoyen) 1
OTROS PLACERES Ephvga Δεν εδεσμεύθηκα. Τελείως αφέθηκα κ επήγα. Στες απολαύσεις, που μισό πραγματικές, μισό γυρνάμενες μες στο μυαλό μου ήσαν, επήγα μες στην φωτισμένη νύχτα. Κ ήπια από δυνατά κρασιά, καθώς που πίνουν οι ανδρείοι της ηδονής. ( 1913) Fui No me até. Me abandoné del todo y fui. Hacia placeres, ya reales, o que me rondaban por el alma, fui a través de la noche iluminada. Y bebí vinos fuertes como los que beben los bravos del placer. Omnuvei Ομνύει κάθε τόσο ν αρχίσει πιο καλή ζωή. Aλλ όταν έλθ η νύχτα με τες δικές της συμβουλές, με τους συμβιβασμούς της, και με τες υποσχέσεις της αλλ όταν έλθ η νύχτα με την δική της δύναμι του σώματος που θέλει και ζητεί, στην ίδια μοιραία χαρά, χαμένος, ξαναπηαίνει. (1915) Jura Jura cada momento comenzar una vida mejor. Mas, cuando llega la noche con sus tentaciones, con sus compromisos y sus promesas; mas, cuando llega la noche con su atracción del cuerpo que quiere y busca, al goce acostumbrado y fatal, perdido de nuevo se acerca. EROS Y MEMORIA: PESIMISMO Y TRISTEZA Ei" to epivneion Νέος, είκοσι οκτώ ετών, με πλοίον τήνιον έφθασε εις τούτο το συριακόν επίνειον ο Έμης, με την πρόθεσι να μάθει μυροπώλης. Όμως αρρώστησε εις τον πλουν. Και μόλις απεβιβάσθη, πέθανε. Η ταφή του, πτωχοτάτη, έγιν εδώ. Ολίγες ώρες πριν πεθάνει, κάτι ψιθύρισε για «οικίαν», για «πολύ γέροντας γονείς». Μα ποιοι ήσαν τούτοι δεν εγνώριζε κανείς, μήτε ποια η πατρίς του μες στο μέγα πανελλήνιον. Καλλίτερα. Γιατί έτσι ενώ κείται νεκρός σ αυτό το επίνειον, θα τον ελπίζουν πάντα οι γονείς του ζωντανό. (1918) En el puerto Un joven, veintiocho años, en un navío de Tenos arribó a este puerto sirio, Emis, con el propósito de aprender la perfumería. Pero en la travesía cayó enfermo. Y, apenas desembarcado, ha muerto. Su entierro, pobrísimo, aquí tuvo lugar. Pocas horas antes de que muriera, murmuró algo así como casa, como padres muy viejos. Pero quiénes fueran ellos no lo sabía nadie, ni cuál su patria dentro del vasto mundo helénico. Mejor. Pues, de este modo, mientras en este puerto yace muerto, lo creerán sus padres siempre vivo. Μέρες του 1909, '10, και '11 Días de 1909, 1910 y 1911 Ενός τυραννισμένου, πτωχοτάτου ναυτικού (από νησί του Aιγαίου Πελάγους) ήταν υιός. Εργάζονταν σε σιδερά. Παληόρουχα φορούσε. Σχισμένα τα ποδήματά του της δουλειάς κ ελεεινά. Τα χέρια του ήσαν λερωμένα από σκουριές και λάδια. Το βραδυνό, σαν έκλειε το μαγαζί, αν ήταν τίποτε να επιθυμεί πολύ, καμιά κραβάτα κάπως ακριβή, καμιά κραβάτα για την Κυριακή, ή σε βιτρίνα αν είχε δει και λαχταρούσε κανένα ωραίο πουκάμισο μαβί, το σώμα του για ένα τάλληρο ή δυο πουλούσε. Διερωτώμαι αν στους αρχαίους καιρούς είχεν η ένδοξη Aλεξάνδρεια νέον πιο περικαλλή, πιο τέλειο αγόρι από αυτόν που πήε χαμένος: δεν έγινε, εννοείται, άγαλμά του ή ζωγραφιά στο παληομάγαζο ενός σιδερά ριχμένος, γρήγορ απ την επίπονη δουλειά, κι από λαϊκή κραιπάλη, ταλαιπωρημένη, είχε φθαρεί. (1928) De un marinero muy castigado, muy pobre (de una isla del mar Egeo) era hijo. Trabajaba para un herrero. Vestía astrosamente. Cuarteado su calzado de trabajo, y lastimoso. Sus manos siempre tiznadas de orín y aceites. Por la tarde, cuando el taller cerraba, si había algo que deseaba mucho, una corbata un tanto cara, una corbata para los domingos, o si en un escaparate había visto con anhelo una hermosa camisa malva, por uno o dos táliros vendía su cuerpo. Me pregunto si en los tiempos antiguos tuvo la gloriosa Alejandría un joven tan bellísimo, un muchacho más perfecto que éste que así se nos perdió: no se hizo, se entiende, su estatua o su retrato; tirado en el sucio taller de un herrero, pronto lo consumieron el penoso trabajo y el desenfreno trivial y atormentado. 2
PRISION Teivch Χωρίς περίσκεψιν, χωρίς λύπην, χωρίς αιδώ μεγάλα κ υψηλά τριγύρω μου έκτισαν τείχη. Και κάθομαι και απελπίζομαι τώρα εδώ. Άλλο δεν σκέπτομαι: τον νουν μου τρώγει αυτή η τύχη διότι πράγματα πολλά έξω να κάμω είχον. A όταν έκτιζαν τα τείχη πώς να μην προσέξω. Aλλά δεν άκουσα ποτέ κρότον κτιστών ή ήχον. Aνεπαισθήτως μ έκλεισαν από τον κόσμον έξω. (1896/7) Ta paravqura Σ αυτές τες σκοτεινές κάμαρες, που περνώ μέρες βαρυές, επάνω κάτω τριγυρνώ για νάβρω τα παράθυρα. Όταν ανοίξει ένα παράθυρο θάναι παρηγορία. Μα τα παράθυρα δεν βρίσκονται, ή δεν μπορώ να τάβρω. Και καλλίτερα ίσως να μην τα βρω. Ίσως το φως θάναι μια νέα τυραννία. Ποιος ξέρει τι καινούρια πράγματα θα δείξει. (1897) Muros Sin miramiento, sin pena, sin respeto grandes y altos muros en torno a mí han levantado. Y aquí me hallo ahora, y me desespero. Otra cosa no pienso: este destino me roe la mente; porque muchas cosas tenía que hacer fuera. Ay! Cómo no me fijé cuando construían los muros. Pero no oí nunca ni alboroto de obreros ni ruido. Sin darme cuenta, me han encerrado fuera del mundo. Las ventanas En estas oscuras habitaciones, donde paso días agobiantes, deambulo de arriba a abajo para encontrar las ventanas. (Abrir una ventana sería un alivio.) Mas, ventanas no hay o encontrarlas no sé. Y quizá sea mejor no encontrarlas. Quizá la luz resulte un nuevo tormento. Quién sabe qué nuevas cosas mostraría? TEMOR DE LA VEJEZ EN SU JUVENTUD Ένας Γέρος Στου καφενείου του βοερού το μέσα μέρος σκυμένος στο τραπέζι κάθετ ένας γέρος με μιαν εφημερίδα εμπρός του, χωρίς συντροφιά. Και μες των άθλιων γηρατειών την καταφρόνια σκέπτεται πόσο λίγο χάρηκε τα χρόνια που είχε και δύναμι, και λόγο, κ εμορφιά. Ξέρει που γέρασε πολύ το νοιώθει, το κυττάζει. Κ εν τούτοις ο καιρός που ήταν νέος μοιάζει σαν χθες. Τι διάστημα μικρό, τι διάστημα μικρό. Και συλλογιέται η Φρόνησις πως τον εγέλα και πως την εμπιστεύονταν πάντα τι τρέλλα! την ψεύτρα που έλεγε «Aύριο. Έχεις πολύν καιρό.» Θυμάται ορμές που βάσταγε και πόση χαρά θυσίαζε. Την άμυαλή του γνώσι κάθ ευκαιρία χαμένη τώρα την εμπαίζει.... Μα απ το πολύ να σκέπτεται και να θυμάται ο γέρος εζαλίσθηκε. Κι αποκοιμάται στου καφενείου ακουμπισμένος το τραπέζι. ( 1897?) Keriav Του μέλλοντος η μέρες στέκοντ εμπροστά μας σα μια σειρά κεράκια αναμένα χρυσά, ζεστά, και ζωηρά κεράκια. Η περασμένες μέρες πίσω μένουν, μια θλιβερή γραμμή κεριών σβυσμένων τα πιο κοντά βγάζουν καπνόν ακόμη, κρύα κεριά, λυωμένα, και κυρτά. Δεν θέλω να τα βλέπω με λυπεί η μορφή των, και με λυπεί το πρώτο φως των να θυμούμαι. Εμπρός κυττάζω τ αναμένα μου κεριά. Un viejo En el interior de un café lleno de rumores inclinado sobre una mesa está sentado un viejo; con un periódico ante él, sin compañía. Y con el desprecio de su miserable vejez piensa qué poco ha disfrutado de los años en que tenía fuerza, elocuencia y hermosura. Sabe que ha envejecido mucho; lo siente, lo ve. Y, sin embargo, el tiempo en que era joven parece que fue ayer. Qué corta distancia, qué corta distancia. Y piensa cómo se reía de él la Prudencia; y cómo se fiaba de ella siempre qué locura de esta embustera que decía: Mañana. Tienes mucho tiempo. Recuerda impulsos que contuvo. Y cuánta felicidad sacrificaba. De su prudencia insensata cada oportunidad perdida ahora se burla.... Pero, de tanto pensar y recordar, el viejo se marea. Y se adormece encorvado sobre la mesa del café. Velas Los días del futuro se yerguen ante nosotros como una fila de velitas encendidas doradas, calientes y vivaces velitas. Los días pasados atrás quedan, una fúnebre fila de velas apagadas; las más próximas humean todavía, frías velas, derretidas y dobladas. No quiero mirarlas; su forma me apena y me duele recordar su luz primera. Ante mí veo mis encendidas velas. Δεν θέλω να γυρίσω να μη διω και φρίξω τι γρήγορα που η σκοτεινή γραμμή μακραίνει, τι γρήγορα που τα σβυστά κεριά πληθαίνουν. ( 1897?) No quiero girarme y ver estremecido lo pronto que la oscura fila se alarga, lo deprisa que las apagadas velas aumentan. 3
LA BELLEZA DE EROS Ο Δεκέμβρης του 1903 Diciembre de 1903 Κι αν για τον έρωτά μου δεν μπορώ να πω αν δεν μιλώ για τα μαλλιά σου, για τα χείλη, για τα μάτια όμως το πρόσωπό σου που κρατώ μες στην ψυχή μου, ο ήχος της φωνής σου που κρατώ μες στο μυαλό μου, οι μέρες του Σεπτέμβρη που ανατέλλουν στα όνειρά μου, τες λέξεις και τες φράσεις μου πλάττουν και χρωματίζουν εις όποιο θέμα κι αν περνώ, όποιαν ιδέα κι αν λέγω. (Inédito) Fwnev" Ιδανικές φωνές κι αγαπημένες εκείνων που πεθάναν, ή εκείνων που είναι για μας χαμένοι σαν τους πεθαμένους. Y si de mi amor no puedo hablar -si no comento tu cabello, tus labios, tus ojossin embargo, tu rostro que conservo dentro de mi alma, el sonido de tu voz que conservo dentro de mi mente, los días de Septiembre que aparecen en mis sueños, a mis palabras, a mis frases dan forma y dan color en cualquier tema que toco, en cualquier pensamiento que pronuncio. Voces Voces ideales, voces amadas de aquellos que murieron, o de aquellos que están para nosotros perdidos como muertos. Κάποτε μες στα όνειρά μας ομιλούνε κάποτε μες στην σκέψι τες ακούει το μυαλό. Και με τον ήχο των για μια στιγμή επιστρέφουν ήχοι από την πρώτη ποίησι της ζωής μας σα μουσική, την νύχτα, μακρυνή, που σβύνει. (1904) Iashv Tafo" Κείμαι ο Ιασής ενταύθα. Της μεγάλης ταύτης πόλεως ο έφηβος ο φημισμένος για εμορφιά. Μ εθαύμασαν βαθείς σοφοί κ επίσης ο επιπόλαιος, ο απλούς λαός. Και χαίρομουν ίσα και για τα δυο. Μα απ το πολύ να μ έχει ο κόσμος Νάρκισσο κ Ερμή, η καταχρήσεις μ έφθειραν, μ εσκότωσαν. Διαβάτη, αν είσαι Aλεξανδρεύς, δεν θα επικρίνεις. Ξέρεις την ορμή του βίου μας τι θέρμην έχει τι ηδονή υπερτάτη. En espevra Πάντως δεν θα διαρκούσανε πολύ. Η πείρα των χρόνων με το δείχνει. Aλλ όμως κάπως βιαστικά ήλθε και τα σταμάτησεν η Μοίρα. Ήτανε σύντομος ο ωραίος βίος. Aλλά τι δυνατά που ήσαν τα μύρα, σε τι εξαίσια κλίνην επλαγιάσαμε, σε τι ηδονή τα σώματά μας δώσαμε. Μια απήχησις των ημερών της ηδονής, μια απήχησις των ημερών κοντά μου ήλθε, κάτι απ της νεότητός μας των δυονώ την πύρα στα χέρια μου ένα γράμμα ξαναπήρα, και διάβαζα πάλι και πάλι ως που έλειψε το φως. Και βγήκα στο μπαλκόνι μελαγχολικά βγήκα ν αλλάξω σκέψεις βλέποντας τουλάχιστον ολίγη αγαπημένη πολιτεία, ολίγη κίνησι του δρόμου και των μαγαζιών. A veces en nuestros sueños hablan: a veces en el pensamiento las escucha el cerebro. Y con su sonido por un instante vuelven sones de la primera poesía de nuestra vida como música, en la noche, lejana, que se extingue. La tumba de Jasis Aquí reposo yo, Jases. De esta gran ciudad el efebo más celebrado por su belleza. Me admiraron profundos sabios; y también el superficial, el pueblo llano. Y la misma alegría sentí yo por los dos. Pero a fuerza de que la gente me tomara por Narciso y por Hermes los abusos me consumieron, me mataron. Caminante, si eres alejandrino, no harás ningún reproche. Conoces la vehemencia de nuestra vida; cuál es su ardor; su placer soberano. Por la tarde En cualquier caso no habría durado mucho. La experiencia de los años lo demuestra. Pero de algún modo bruscamente llegó el Destino y lo detuvo. Fue fugaz la hermosa vida. Pero qué fuertes que fueron los perfumes, en qué arrebatador lecho nos acostamos, a qué placer entregamos nuestros cuerpos. Un eco de los días de placer, un eco de esos días me llegó, algo del fuego de nuestra juventud, la de los dos; volví a coger en mis manos una carta, y la leí una y otra vez hasta que me quedé sin luz. Y salí al balcón melancólicamente salí para cambiar de pensamientos mirando al menos algo de la ciudad querida, el escaso bullicio de la calle y de las tiendas. Qumhvsou, swvma... LA MEMORIA DE EROS Σώμα, θυμήσου όχι μόνο το πόσο αγαπήθηκες, όχι μονάχα τα κρεββάτια όπου πλάγιασες, αλλά κ εκείνες τες επιθυμίες που για σένα γυάλιζαν μες στα μάτια φανερά, κ ετρέμανε μες στην φωνή και κάποιο τυχαίον εμπόδιο τες ματαίωσε. Τώρα που είναι όλα πια μέσα στο παρελθόν, μοιάζει σχεδόν και στες επιθυμίες εκείνες σαν να δόθηκες πώς γυάλιζαν, θυμήσου, μες στα μάτια που σε κύτταζαν πώς έτρεμαν μες στην φωνή, για σε, θυμήσου, σώμα. (1918) Recuerda cuerpo... Cuerpo, recuerda no sólo cuánto has sido amado, no solamente los lechos donde has yacido, sino también aquellos deseos que por ti brillaron abiertamente en los ojos y en la voz temblaron y un fortuito obstáculo los hizo vanos. Ahora que todos están en el pasado parece como si también a aquellos deseos te hubieras entregado. Cómo brillaban, recuerda, en los ojos que te miraban; cómo temblaban en la voz, por ti, cuerpo, recuerda. 4
Epevstrefe Επέστρεφε συχνά και παίρνε με, αγαπημένη αίσθησις επέστρεφε και παίρνε με όταν ξυπνά του σώματος η μνήμη, κ επιθυμία παληά ξαναπερνά στο αίμα όταν τα χείλη και το δέρμα ενθυμούνται, κ αισθάνονται τα χέρια σαν ν αγγίζουν πάλι. Επέστρεφε συχνά και παίρνε με την νύχτα, όταν τα χείλη και το δέρμα ενθυμούνται... (1912) Hdonhv Χαρά και μύρο της ζωής μου η μνήμη των ωρών που ηύρα και που κράτηξα την ηδονή ως την ήθελα. Χαρά και μύρο της ζωής μου εμένα, που αποστράφηκα την κάθε απόλαυσιν ερώτων της ρουτίνας. ( 1917?) Gkrivza Κυττάζοντας ένα οπάλλιο μισό γκρίζο θυμήθηκα δυο ωραία γκρίζα μάτια που είδα θάναι είκοσι χρόνια πρίν...... Για έναν μήνα αγαπηθήκαμε. Έπειτα έφυγε, θαρρώ στην Σμύρνη, για να εργασθεί εκεί, και πια δεν ιδωθήκαμε. Θ ασχήμισαν αν ζει τα γκρίζα μάτια θα χάλασε τ ωραίο πρόσωπο. Μνήμη μου, φύλαξέ τα συ ως ήσαν. Και, μνήμη, ό,τι μπορείς από τον έρωτά μου αυτόν, ό,τι μπορείς φέρε με πίσω απόψι. Makruav Θάθελα αυτήν την μνήμη να την πω... Μα έτσι εσβύσθη πια... σαν τίποτε δεν απομένει γιατί μακρυά, στα πρώτα εφηβικά μου χρόνια κείται. Δέρμα σαν καμωμένο από ιασεμί... Εκείνη του Aυγούστου Aύγουστος ήταν; η βραδυά... Μόλις θυμούμαι πια τα μάτια ήσαν, θαρρώ, μαβιά... A ναι, μαβιά ένα σαπφείρινο μαβί. (1914) Vuelve Vuelve muchas veces y tómame, sensación amada, vuelve y tómame cuando se despierta la memoria del cuerpo y un viejo deseo cruza de nuevo por la sangre; cuando los labios y la piel recuerdan y sienten las manos como si volvieran a tocar. Vuelve muchas veces y tómame en la noche, cuando los labios y la piel recuerdan... Placer La alegría y perfume de mi vida es la memoria de esas horas en que encontré y retuve el placer como lo deseaba. Alegría y perfume de mi vida para mí, que detesté cualquier goce de amores rutinarios. Grises Mirando un ópalo semigris me acordé de dos bellos ojos grises que vi; hará unos veinte años...... Durante un mes nos amamos. Después se fue, creo que a Esmirna, a trabajar allí, y no nos vimos más. Feos se habrán vuelto si vive los ojos grises; se habrá deteriorado el bello rostro. Consérvalos, memoria mía, como eran. Y, memoria, todo lo que puedas de este amor mío, lo que puedas vuelve a restituírmelo esta noche. Lejos Quisiera expresar este recuerdo... Pero ya se ha extinguido... como si no quedara nada puesto que lejos, en mi primera adolescencia reposa. Una piel como hecha de jazmines... Noche de Agosto era Agosto? aquella noche... Apenas recuerdo ya los ojos; eran, creo, azules... Ah, sí azules: de un azul zafiro. EROS Y ARTE Όταν Διεγείρονται Προσπάθησε να τα φυλάξεις, ποιητή, όσο κι αν είναι λίγα αυτά που σταματιούνται. Του ερωτισμού σου τα οράματα. Βάλ τα, μισοκρυμένα, μες στες φράσεις σου. Προσπάθησε να τα κρατήσεις, ποιητή, όταν διεγείρονται μες στο μυαλό σου, την νύχτα ή μες στην λάμψι του μεσημεριού. (1916) Cuando despierten Intenta conservarlas, poeta, por pocas que sean las que se detengan, tus visiones eróticas. Semiveladas mételas en tus versos. Poeta, intenta retenerlas, cuando despierten en tu mente por la noche o en el fulgor del mediodía. Ekovmisa ei" thn Tevcnh Κάθομαι και ρεμβάζω. Επιθυμίες κ αισθήσεις εκόμισα εις την Τέχνην κάτι μισοειδωμένα, πρόσωπα ή γραμμές ερώτων ατελών κάτι αβέβαιες μνήμες. Aς αφεθώ σ αυτήν. Ξέρει να σχηματίσει Μορφήν της Καλλονής σχεδόν ανεπαισθήτως τον βίον συμπληρούσα, συνδυάζουσα εντυπώσεις, συνδυάζουσα τες μέρες. (1921) He aportado al Arte Me siento y sueño. Deseos, sensaciones he aportado a mi arte cosas vistas a medias, rostros o líneas; de amores no cumplidos recuerdos vagos. Que yo a él me abandone. Sabe formar la Figura de la Belleza; casi insensiblemente colmando la vida, combinando impresiones, combinando los días. 5
Poluv spanivw" Είν ένας γέροντας. Εξηντλημένος και κυρτός, σακατεμένος απ τα χρόνια, κι από καταχρήσεις, σιγά βαδίζοντας διαβαίνει το σοκάκι. Κι όμως σαν μπει στο σπίτι του να κρύψει τα χάλια και τα γηρατειά του, μελετά το μερτικό που έχει ακόμη αυτός στα νειάτα. Έφηβοι τώρα τους δικούς του στίχους λένε. Στα μάτια των τα ζωηρά περνούν η οπτασίες του. Το υγιές, ηδονικό μυαλό των, η εύγραμμη, σφιχτοδεμένη σάρκα των, με την δική του έκφανσι του ωραίου συγκινούνται. (1913) Muy raramente Es un viejo. Exhausto y encorvado, derrengado por los años y por los excesos, caminando en silencio atraviesa la callejuela. Y sin embargo, cuando entra en su casa a esconder su miseria y su vejez, piensa en la parte que aún le queda de juventud. Adolescentes ahora dicen sus versos. Por sus ojos vivaces pasan las visiones de éste. Su sana, su voluptuosa mente, sus bien dibujadas, sus prietas carnes con su propia revelación de la belleza se conmueven. Μισή Ώρα Μήτε σε απέκτησα, μήτε θα σε αποκτήσω ποτέ, θαρρώ. Μερικά λόγια, ένα πλησίασμα όπως στο μπαρ προχθές, και τίποτε άλλο. Είναι, δεν λέγω, λύπη. Aλλά εμείς της Τέχνης κάποτε μ έντασι του νου, και βέβαια μόνο για λίγην ώρα, δημιουργούμεν ηδονήν η οποία σχεδόν σαν υλική φαντάζει. Έτσι στο μπαρ προχθές βοηθώντας κιόλας πολύ ο ευσπλαχνικός αλκολισμός είχα μισή ώρα τέλεια ερωτική. Και το κατάλαβες με φαίνεται, κ έμεινες κάτι περισσότερον επίτηδες. Ήταν πολλή ανάγκη αυτό. Γιατί μ όλην την φαντασία, και με το μάγο οινόπνευμα, χρειάζονταν να βλέπω και τα χείλη σου, χρειάζονταν να ναι το σώμα σου κοντά. (Inédito) Media hora No la tuve, ni he de tenerte nunca. Unas vagas palabras, un contacto como anteayer en el bar, y nada más. Sí, aunque no quiero decirlo, dolor. Nosotros al Arte entregamos nuestro espíritu, y ciertamente alguna vez, casi creamos un placer que parece como si fuese real. Así en el bar anteayer con la ayuda feliz de un alcoholismo muy piadoso gocé media hora de pleno erotismo. Y lo supiste, me parece, y por ello te quedaste un rato más sólo para mí. Tenía mucha necesidad de ello. Que aquella fantasía, y aquella mágica bebida, me permitieran ver tus labios, me permitieran sentir tu cuerpo cerca de mí. (Trad. J. M. Álvarez) vetsi poluv atevnisa Την εμορφιά έτσι πολύ ατένισα, που πλήρης είναι αυτής η όρασίς μου. Γραμμές του σώματος. Κόκκινα χείλη. Μέλη ηδονικά. Μαλλιά σαν από αγάλματα ελληνικά παρμένα πάντα έμορφα, κι αχτένιστα σαν είναι, και πέφτουν, λίγο, επάνω στ άσπρα μέτωπα. Πρόσωπα της αγάπης, όπως τάθελεν η ποίησίς μου... μες στες νύχτες της νεότητός μου, μέσα στες νύχτες μου, κρυφά, συναντημένα... He contemplado tanto He contemplado tanto la belleza que mi vista de ella está llena. Líneas del cuerpo. Labios rojos. Miembros voluptuosos. Cabellos como tomados de estatuas griegas; siempre bellos, aunque estén sin peinar y caigan, un poco, sobre las frentes blancas. Rostros del amor, como los deseaba mi poesía... en las noches de mi juventud, en mis noches, secretamente, reencontrados... EL OBJETO DE DESEO: LA OBRA DE ARTE Εικών εικοσιτριετούς νέου καμωμένη από φίλον του ομήλικα, ερασιτέχνην Τελείωσε την εικόνα χθες μεσημέρι. Τώρα λεπτομερώς την βλέπει. Τον έκαμε με γκρίζο ρούχο ξεκουμπωμένο, γκρίζο βαθύ χωρίς γελέκι και κραβάτα. Μ ένα τριανταφυλλί πουκάμισο ανοιγμένο, για να φανεί και κάτι από την εμορφιά του στήθους, του λαιμού. Το μέτωπο δεξιά ολόκληρο σχεδόν σκεπάζουν τα μαλλιά του, τα ωραία του μαλλιά (ως είναι η χτενισιά που προτιμά εφέτος). Υπάρχει ο τόνος πλήρως ο ηδονιστικός που θέλησε να βάλει σαν έκανε τα μάτια, σαν έκανε τα χείλη... Το στόμα του, τα χείλη που για εκπληρώσεις είναι ερωτισμού εκλεκτού. (1928) Retrato de un joven de veintitrés años hecho por un aficionado, amigo suyo de la misma edad Terminó el retrato ayer al mediodía. Ahora lo mira con detalle. Lo ha pintado con traje gris desabrochado, chaleco ni corbata. gris oscuro; sin Con una camisa rosa, abierta, para que así se vea algo de la belleza del pecho, de su cuello. La parte derecha de la frente casi entera se la tapa el pelo, su hermoso pelo (con el peinado que prefiere este año). Se siente plenamente ese tono sensual que quiso dar cuando pintó los ojos; cuando pintó los labios... que son para satisfacciones Su boca, los labios de exquisito erotismo. 6
Στου Kαφενείου την Eίσοδο Την προσοχή μου κάτι που είπαν πλάγι μου διεύθυνε στου καφενείου την είσοδο. Κ είδα τ ωραίο σώμα που έμοιαζε σαν απ την άκρα πείρα του να τώκαμεν ο Έρως πλάττοντας τα συμμετρικά του μέλη με χαρά υψώνοντας γλυπτό το ανάστημα πλάττοντας με συγκίνησι το πρόσωπο κι αφίνοντας απ των χεριών του το άγγιγμα ένα αίσθημα στο μέτωπο, στα μάτια, και στα χείλη. (1915) En la entrada del café Algo que dijeron a mi lado dirigió mi atención hacia la entrada del café. Y vi el hermoso cuerpo que parecía como si desde su consumada experiencia lo hubiera hecho Eros - modelando con gozo sus simétricos miembros; erigiendo escultural la talla; modelando con emoción el rostro y el roce de sus manos infundiéndole sentimiento en la frente, en los ojos, y en los labios. CIERRE Iqavkh Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκη, να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος, γεμάτος περιπέτειες, γεμάτος γνώσεις. Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας, τον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαι, τέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρεις, αν μέν η σκέψις σου υψηλή, αν εκλεκτή συγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζει. Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας, τον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσεις, αν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σου, αν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου. Να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος. Πολλά τα καλοκαιρινά πρωιά να είναι που με τι ευχαρίστησι, με τι χαρά θα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένους να σταματήσεις σ εμπορεία Φοινικικά, και τες καλές πραγμάτειες ν αποκτήσεις, σεντέφια και κοράλλια, κεχριμπάρια κ έβενους, και ηδονικά μυρωδικά κάθε λογής, όσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικά σε πόλεις Aιγυπτιακές πολλές να πας, να μάθεις και να μάθεις απ τους σπουδασμένους. Πάντα στον νου σου νάχεις την Ιθάκη. Το φθάσιμον εκεί είν ο προορισμός σου. Aλλά μη βιάζεις το ταξείδι διόλου. Καλλίτερα χρόνια πολλά να διαρκέσει και γέρος πια ν αράξεις στο νησί, πλούσιος με όσα κέρδισες στον δρόμο, μη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη. Η Ιθάκη σ έδωσε τ ωραίο ταξείδι. Χωρίς αυτήν δεν θάβγαινες στον δρόμο. Άλλα δεν έχει να σε δώσει πια. Κι αν πτωχική την βρεις, η Ιθάκη δεν σε γέλασε. Έτσι σοφός που έγινες, με τόση πείρα, ήδη θα το κατάλαβες η Ιθάκες τι σημαίνουν. (1910) Ítaca Si emprendes el camino hacia Ítaca desea que el camino sea largo, lleno de peripecias, lleno de experiencias. A los lestrigones y a los cíclopes, al encolerizado Posidón no temas, tales cosas en tu camino nunca encontrarás si tu pensamiento alto permanece, si una selecta emoción toca tu espíritu y tu cuerpo. Ni lestrigones ni cíclopes ni al fiero Posidón encontrarás si no los llevas en tu alma, si tu alma no los erige ante ti. Desea que el camino sea largo. Que sean muchas las mañanas estivales en que, con qué placer, con qué alegría, entres en los puertos por vez primera vistos; detente en los mercados fenicios y compra las hermosas mercancías, nácar y corales, ámbar y ébanos, y voluptuosos perfumes de todo tipo, los perfumes más valiosos y voluptuosos que puedas; visita muchas ciudades egipcias y aprende y aprende de los sabios. Ten siempre en tu mente Ítaca. Llegar allí es tu destino. Pero no apresures el viaje en absoluto. Mejor que muchos años dure y que, ya anciano, arribes a la isla, rico con cuanto ganaste en el camino sin esperar que Ítaca te dé riquezas. Ítaca te dio el bello viaje. Sin ella no hubieses emprendido el camino pero ya no tiene nada que darte. Y, si la encontraras pobre, Ítaca no te engañó. Tan sabio has devenido, con tanta experiencia, ya habrás comprendido lo que significan las Ítacas. 7