ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ Εμμ. Μ. Καραβιτάκης Παιδίατρος
Αίμα υγρό της ζωής ρευστός ιστός μεταφέρεται μέσα στα αγγεία εναιώρημα έμμορφων στοιχείων μέσα στο πλάσμα (άμορφο συστατικό) αποτελεί το 7% τουανθρώπινουβάρους (70ml/kg)
Αίμα άμορφο συστατικό πλάσμα έμμορφα στοιχεία ερυθρά αιμοσφαίρια λευκά αιμοσφαίρια αιμοπετάλια
Πλάσμα κύριο συστατικό του αίματος 55% του όγκου του αίματος υποκίτρινο υγρό αποτελείται από 91.5% από νερό 7% πρωτεΐνες (αλβουμίνη, σφαιρίνες, ινωδογόνο) 1.5% από ορμόνες, βιταμίνες, αναπνευστικά αέρια, ηλεκτρολύτες, αζωτούχες ουσίες
Έμμορφα στοιχεία
Αιμοποιητικοί ιστοί σε διάφορες ηλικίες
Αιμοποίηση
Σε 1 κυβικό εκατοστό αίματος (cm³) βρίσκονται: 4 με 5000000 ερυθρά αιμοσφαίρια 4 με 11000 λευκά αιμοσφαίρια 150 με 300000 αιμοπετάλια
Ερυθρά αιμοσφαίρια ή ερυθροκύτταρα αποτελούν το 38-48% του πλήρους αίματος (τα πιο πολυάριθμα) περιέχουν την αιμοσφαιρίνη (χαρακτηριστικό κόκκινο χρώμα του αίματος) μεταφέρουν οξυγόνο στους ιστούς και απομακρύνουν διοξείδιο του άνθρακα
Ερυθρά αιμοσφαίρια ή ερυθροκύτταρα παράγονται από το μυελό των οστών από εμπύρηνα πρόδρομα κύτταρα δεν έχουν πυρήνα στο περιφερικό αίμα έχουν σχήμα αμφίκοιλου δίσκου αυξάνοντας την αναλογία του εμβαδού της επιφανείας προς τον όγκο με συνέπεια τη μεγαλύτερη ικανότητα ανταλλαγής οξυγόνου (20-30% μεγαλύτερη επιφάνεια σε σύγκριση με μια σφαίρα ίδιου όγκου)
Ερυθροκύτταρο
Ερυθρά αιμοσφαίρια ή ερυθροκύτταρα το σχήμα της κυτταρικής μεμβράνης σε συνδυασμό με τη ρευστότητα της αυξάνει την ελαστικότητά των ερυθροκυττάρων (έχουν διάμετρο 7.5-8.7μm και διέρχονται από τριχοειδή διαμέτρου 3-4 μm) ο αριθμός τους ανά cm 3 είναι 4 με 5000000 έχουν μέσο όρο ζωής 120 ημέρες η εκατοστιαία αναλογία ερυθρών αιμοσφαιρίων ανά μονάδα όγκου αίματος ονομάζεται αιματοκρίτης
Αιμοσφαιρίνη είναι μία συζευγμένη πρωτεΐνη είναι τετραμερές (αποτελείται από 2α και2β αλυσίδες) κάθε αλυσίδα συνδέεται με μία ομάδα αίμης κάθε ομάδα αίμης περιέχει δισθενή σίδηρο (Fe²+) στους ενήλικες υπάρχουν 3 είδη αιμοσφαιρίνης HbA1 = 97% HbA2 = 2% HbF = 1% Μέσος όρος αιμοσφαιρίνης στο αίμα 14gr/dl
οι αλυσίδες της αιμοσφαιρίνης πριν και μετά τη γέννηση
Ομάδες αίματος
ΟΜΑΔΕΣ ΑΙΜΑΤΟΣ ΣΥΓΚΟΛΛΗΤΙΝΟΓΟΝΑ ΣΥΓΚΟΛΛΗΤΙΝΕΣ Α Α αντί-β Β Β αντί-α ΑΒ Α, Β κανένα Ο κανένα αντί-α, αντί -Β Παράγοντας Rhezus Rh + =85% πληθυσμού
ΗομάδαΟμπορείναδώσειαίμαστιςομάδεςΟ, Α, ΒκαιΑΒ. Η ομάδα Α μπορεί να δώσει αίμα στις ομάδες Α και ΑΒ. Η ομάδα Β μπορεί να δώσει αίμα στις ομάδες Β και ΑΒ. Η ομάδα ΑΒ μπορεί να δώσει αίμα στην ομάδα ΑΒ. ΗομάδαΟείναιπανδότης Η ομάδα ΑΒ είναι πανδέκτης Πρέπει να υπάρχει συμβατότητα με τον παράγοντα Rhezus
Λειτουργία των ερυθροκυττάρων Το αίμα διέρχεται του πνεύμονα, το οξυγόνο συνδέεται με την αιμοσφαιρίνη που το μετατρέπει σε οξυαιμοσφαιρίνη, στην οποία οφείλεται το έντονο ρόδινο χρώμα του αρτηριακού αίματος. Όταν το αίμα φθάνει στους ιστούς το Ο 2 απελευθερώνεται. Ταυτόχρονα το CO 2 διαχέεται από τους ιστούς στο αίμα και συνδέεται με την αιμοσφαιρίνη, σχηματίζοντας την ανθρακαμινοαιμοσφαιρίνη, στην οποία οφείλεται το υποκύανο χρώμα του φλεβικού αίματος. Στους πνεύμονες το CO 2 αποσυνδέεται από την αιμοσφαιρίνη, διαχέεται στους αεραγωγούς και απομακρύνεται με την εκπνοή.
Λευκά αιμοσφαίρια ή λευκοκύτταρα αποτελούν <1% του πλήρους αίματος είναι μεγαλύτερα από τα ερυθρά αιμοσφαίρια και έχουν σχήμα σφαιρικό ο αριθμός τους ανά cm 3 είναι 4 με 11000 ηδιάρκειαζωήςτουςείναι2 με 10 ημέρες σχηματίζονται στο μυελό των οστών και στα διάφορα λεμφικά όργανα (σπλήνα, λεμφαδένες, θύμος αδένας, αμυγδαλές, άλλοιλεμφικοίσχηματισμοί)
Λευκά αιμοσφαίρια ή λευκοκύτταρα έχουν σημαντικό ρόλο στην άμυνα του οργανισμού καταστρέφουν τα βακτήρια, τα κύτταρα μολυσμένα από τους ιούς, τα καρκινικά κύτταρα και τα ξένα σώματα (φαγοκυττάρωση) παράγουν τα αντισώματα έχουν σημαντικό ρόλο στην ιστοσυμβατότητα διαχωρίζονται από την προέλευσή τους και το σχήμα του πυρήνα τους (ουδετερόφιλα, ηωσινόφιλα, βασεόφιλα, μονοκύτταρα, λεμφοκύτταρα)
Αιμοποίηση
Αιμοπετάλια αποτελούν <1% του πλήρους αίματος είναι κυτταρικά θραύσματα ο αριθμός τους ανά cm 3 είναι 150-300000 ηδιάρκειαζωήςτουςείναιπερίπου10 ημέρες σχηματίζονται από τα μεγακαρυοκύτταρα έχουν σημαντικό ρόλο στην πήξη του αίματος και στην αιμόσταση (αναστολή της αιμορραγίας)
Λειτουργία του αίματος Μεταφορά οξυγόνου θρεπτικών ουσιών (υδατάνθρακες, πρωτείνες, λίπη, αζωτούχες ενώσεις) ορμονών βιταμινών θερμότητας Απομάκρυνση διοξειδίου του άνθρακα (CO2) άχρηστων προϊόντων μεταβολισμού Συμμετέχει στην άμυνα του οργανισμού με τη δράση των λευκών αιμοσφαιρίων τη μεταφορά αντισωμάτων