ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2010 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2010 1

...... «Γράφουν τα μέλη της ομάδας μου κάτι καλό για εμένα» «Γράφουν τα μέλη της ομάδας μου κάτι καλό για εμένα» 3

... Αγαπητοί γονείς, Το Σχολείο μας με τα πρωτοπόρα προγράμματα που εφαρμόζει όπως «Η ανάπτυξη συναισθηματικής νοημοσύνης στα παιδιά», κάνει πράξη την ολιστική προσέγγιση του μαθητή και της «γνώσης». Το συγκεκριμένο πρόγραμμα που εφαρμόζεται από την πρώτη κιόλας μέρα φοίτησης του παιδιού στο Σχολείο είναι προσαρμοσμένο στις ανάγκες της συγκεκριμένης ομάδας-τάξης και εξελίσσεται ανάλογα με τις ιδιαιτερότητές της. Ειδικότερα, η προσπάθειά μας είναι κάθε παιδί να αναπτύξει σε ένα πρωταρχικό επίπεδο συναισθηματική επίγνωση και να γνωρίσει με βιωματικό τρόπο την αλληλένδετη σχέση ανάμεσα στις σκέψεις, τα συναισθήματά του και την συμπεριφορά του. Θα ασκηθεί στη φιλοσοφία του κύκλου της θετικής σκέψης: «όταν νιώθεις καλά με τον εαυτό σου τότε σκέφτεσαι και ενεργείς με θετικό τρόπο». Η εφαρμογή τέτοιων προγραμμάτων, γίνεται εδώ και δεκαετίες σε παγκόσμιο επίπεδο προκειμένου να βελτιωθεί η αυτοεικόνα και η συμπεριφορά των παιδιών προς όφελος τους, τόσο στον γνωστικό όσο και στον ψυχοκοινωνικό τομέα. Τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά στη βελτίωση της συμπεριφοράς, στην αύξηση της ακαδημαϊκής επίδοσης, στη μείωση της βίας, στην αύξηση της αυτοεκτίμησης, στη μείωση των απουσιών. Η συγκεκριμένη προσπάθεια, με ενδεικτικές εργασίες των παιδιών, είναι μέρος ενός ευρύτερου εκδοτικού εγχειρήματος του Σχολείου, με σκοπό να μοιραστούμε με την εκπαιδευτική κοινότητα δράσεις που βελτιώνουν την ποιότητα της εκπαίδευσης. Σας ευχαριστούμε όλους, γονείς, εκπαιδευτικούς και κυρίως τα παιδιά, που προσπαθούν καθημερινά να κάνουν πράξη το παιδαγωγικό όραμα του Σχολείου: χαρά και μάθηση, ωρίμανση και δημιουργία, σύμφωνα με το ρυθμό κάθε παιδιού ώστε να νιώθει ότι μπορεί να τα καταφέρει όσο ψηλά κι αν είναι οι στόχοι του! Με εκτίμηση Νατάσσα Μπελίτσου Ειδική Παιδαγωγός Δρ Πανεπιστημίου Αθηνών «Συναισθήματα» 4 5

1 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2010 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2010 Το πρόγραμμα για την ανάπτυξη συναισθηματικής νοημοσύνης των μαθητών ξεκίνησε από την πρώτη μέρα του Σχολείου μας και αφορά τη διαχείριση της συμπεριφοράς, των σκέψεων και των συναισθημάτων των μαθητών με αφορμή πραγματικά γεγονότα της σχολικής ζωής, προς όφελος κάθε μαθητή της τάξης. Η εφαρμογή του προγράμματος προϋποθέτει: α) εξειδικευμένους συνεργάτες και επιμορφωμένους εκπαιδευτικούς, β) ουσιαστική, άμεση επικοινωνία του Σχολείου και των γονέων, γ) δημιουργία «ομάδας» όπου κάθε μαθητής βιώνει την αποδοχή από τα υπόλοιπα μέλη. Ομάδα όμως δεν είναι οι μαθητές όταν κάθονται γύρω από ένα τραπέζι αλλά όταν σχετίζονται ακολουθώντας τους κανόνες της τάξης: Καθένας κάνει ό,τι θέλει αρκεί να μην ενοχλεί τους άλλους και να έχει σχέση αυτό που μαθαίνει, με το μάθημα. Μάθημα είναι ό,τι μαθαίνουν οι μαθητές με την υποστήριξη του δασκάλου και την ενεργή συμμετοχή τους. Η δημιουργία ομάδας σε μια τάξη αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την εφαρμογή ενός τέτοιου προγράμματος όπου κάθε παιδί βιώνει θετικά την ατομικότητά του. «Όλοι είμαστε ίσοι αλλά ευτυχώς όχι ίδιοι». Τα παιδιά μαθαίνουν ότι το Σχολείο «αξίζει» γιατί μαθαίνουμε το ίδιο σημαντικά πράγματα από τους συμμαθητές μας όπως και από τους δασκάλους μας. Το «συμβόλαιο» που υπάρχει ανάμεσα στα μέλη της ομάδας είναι: «Αυτό που εκμυστηρεύεται κάποιος στην ομάδα είναι σημαντικό να μην κοινοποιείται σε άλλους με τρόπο που να πληγώνει». 7

«Κανείς δεν είναι τέλειος, κανείς δεν τα ξέρει όλα και όλοι μπορούν να αλλάξουν με την κατάλληλη βοήθεια και υποστήριξη». Βοήθεια όμως δεν είναι να αγνοείς ό,τι σε ενοχλεί ή να υποχωρείς γιατί φοβάσαι τη σύγκρουση Βοήθεια είναι ο,τιδήποτε μπορεί να οδηγήσει κάποιον να αποκτήσει επίγνωση της συμπεριφοράς του και να ανακαλύψει τρόπους να την ελέγξει ώστε να είναι πιο ώριμος, χαρούμενος κι αποτελεσματικός στην επικοινωνία του με τους συμμαθητές και τους δασκάλους του στο Σχολείο και με τους γονείς στο σπίτι. Τα παιδιά με βιωματικό τρόπο και δραστηριότητες που εμπεριέχουν, αναστοχασμό, μαθαίνουν να αναγνωρίζουν τις ανάγκες τους και να τις σέβονται, ν αναγνωρίζουν ανάλογες ανάγκες των συμμαθητών τους και ν αποκτούν κριτική σκέψη και δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων κοινωνικού χαρακτήρα. Η διαδικασία επίλυσης συγκρούσεων, έκφρασης και διαχείρισης παραπόνων είναι καθημερινή. Οι μαθητές μαθαίνουν να αναστοχάζονται την πραγματικότητα που βιώνουν, τα συναισθήματα, τις σκέψεις τους, τις πράξεις και τις συνέπειες που αυτές έχουν στους άλλους σε καθημερινή βάση, με την κατάλληλη καθοδήγηση των εκπαιδευτικών της τάξης. Με την εφαρμογή του προγράμματος οι μαθητές μαθαίνουν να αναλαμβάνουν την προσωπική τους ευθύνη στην καθημερινή ζωή, στο βαθμό που τους αναλογεί και να σκέφτονται με θετικό τρόπο. Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ Το πρόγραμμα εφαρμόζεται μία φορά την εβδομάδα στις μεγάλες τάξεις και δύο φορές την εβδομάδα στις μικρές. Ωστόσο καθημερινά η επικοινωνία στην τάξη γίνεται κάτω από την οπτική της ανάπτυξης συναισθηματικής νοημοσύνης σε κάθε μαθητή. Στην πρώτη αξιολόγηση του προγράμματος (Σεπτέμβριος-Δεκέμβριος 2010), παρουσιάζονται κυρίως εργασίες των μαθητών από τις β έως στ τάξεως ενώ οι γραπτές εργασίες των μαθητών της α τάξης είναι λιγότερες σε αντίθεση με τις δραστηριότητες δραματοποίησης και εικαστικής έκφρασης. Εκτός από τα «γραπτά παράπονα» που διαχειριστήκαμε, τα παιδιά ασχολήθηκαν με τα παρακάτω ενδεικτικά θέματα: 1. Οι συμμαθητές μου γράφουν ένα καλό πράγμα για μένα. 2. Γράφω για τρία πράγματα που είμαι περήφανος για μένα και για τρία που θα ήθελα να αλλάξω. Εξηγώ γιατί. 3. Τι κάνω όταν πρέπει να κάνω κάτι που δεν μου αρέσει. 4. Ένα περιστατικό στο σχολείο γράμμα στους γονείς «μπορώ να τους μιλήσω για ένα λάθος πράγμα που έχω κάνει;». 5. Παρουσιάζω το Σχολείο μου σε ένα φίλο μου (τι ανάγκες μου καλύπτει). 6. Ένα περιστατικό στο σχολείο που αφορά την έκφραση θυμού. 7. Συνέντευξη με τους συμμαθητές για το συναίσθημα του θυμού. 8. Συνέντευξη με τους γονείς για το συναίσθημα του θυμού. 9. Γράφω για ένα «πρόβλημα» στην οικογένειά μου που αν λυνόταν θα ήμαστε καλύτερα. 10. Ο καλύτερός μου φίλος. 11. Συνέντευξη με τους γονείς για τον καλύτερό τους φίλο/η. 12. Τι συναισθήματα νιώθω πιο συχνά στο σπίτι. 13. Τι συναισθήματα νιώθω πιο συχνά στο Σχολείο. 14. Πόσο καλός μαθητής είμαι με κριτήρια τη συμμετοχή και την προσοχή στην τάξη και τη συνεργασία με τους συμμαθητές. 15. Η διαφορά μεταξύ κοροϊδίας και γελοιογραφίας. 16. Συνέντευξη με τον πατέρα για να τον γνωρίσω καλύτερα. 17. Γράφω για μένα και το Σχολείο, τους συμμαθητές και τους δασκάλους μου. 18. Παρουσιάζω σ ένα φίλο το Σχολείο μου. Τα θέματα που αναπτύχθηκαν αυτήν την περίοδο αφορούσαν κυρίως στη δημιουργία ομάδας στην τάξη, στην αναγνώριση και αποδοχή των ιδιαιτεροτήτων των μελών της ομάδας, στην αναγνώριση και έκφραση συναισθημάτων αλλά και στην ανάπτυξη τρόπου σκέψης που εστιάζει στην ανάληψη της προσωπικής ευθύνης. Θεωρούμε ότι η ποιότητα της αλληλεπίδρασης μεταξύ των μελών της ομάδας έχει βελτιωθεί σε ικανοποιητικό βαθμό καθώς κάθε μέλος της ομάδας σε κάθε τάξη «νιώθει άνετα» να μιλήσει σε προσωπικό επίπεδο χωρίς να φοβάται την έκθεση και την αντίδραση των υπολοίπων. Κυρίως όμως ο στόχος που επιτεύχθηκε την περίοδο αυτή, σε ικανοποιητικό βαθμό είναι ότι κάθε μέλος σε διαφορετικό βαθμό «μπορεί να μπαίνει στη θέση του άλλου» και να προτείνει λύσεις στο πρόβλημα που συζητείται, να δείχνει με το πρόσωπο και το σώμα την αλληλεγγύη του στα υπόλοιπα μέλη της ομάδας και ν αναγνωρίζει τις συνέπειες της συμπεριφοράς του στους άλλους. 8 9

......... 8-10-2010 «Ποιό πρόβλημα παρουσιάστηκε στο σχολείο; Προτείνω μία λύση για να μην ξανασυμβεί» Το πρόβλημα του κυρίου Παναγιώτη είναι ότι έφερε κάτι πουράκια σοκολατένια και τώρα δεν τα βρίσκει. Νιώθει λίγο λυπημένος γιατί τα αγόρασε με δικά του χρήματα. Μπορεί να τα πήρε κάποιο παιδάκι και να του τα έφαγε. Προτείνω να ρωτήσει όλα τα παιδιά της τάξης του. Ι.Π. Δ τάξη 20-12-2010 «Τι έγινε σήμερα στην μουσικοκινητική αγωγή» Εγώ και η Α. και η Μ. πήγαμε κάτω από τα τραπέζια γιατί το έκαναν τα αγόρια ο Α., ο Π. και ο Α. Εγώ όμως βγήκα μόλις μου το είπε η κυρία Αγγελική. Ήξερα ότι δεν ήταν σωστό. Α. Φ. Α τάξη............ 11-10-2010 «Πότε νιώθω χαρά, ζήλια, λύπη, θυμό» Ένιωσα χαρά όταν άρχισα το σχολείο. Ένιωσα λύπη τα Σαββατοκύριακα γιατί δεν πήγαινα σχολείο. Ένιωσα ζήλια όταν δεν με παίζανε. Ε.Π. Γ τάξη Είμαι χαρούμενος επειδή έχω πολλούς φίλους σε αυτό το σχολείο. Α.Σ. Δ τάξη Ένιωσα χαρά όταν κέρδισα τον μπαμπά μου στην μονόπολη. Ένιωσα θλίψη όταν με μάλωσε η μητέρα μου. Ένιωσα θυμό όταν η μητέρα μου μού άρπαξε από τα χέρια το χαρτί του σχολείου γιατί ήθελε να το δει. Μια φορά που γύρισα από το σχολείο είχαμε κάνει στο σχολείο μια εργασία και η μαμά μού πήρε την εργασία. Ι.Π. Δ τάξη. Ένιωσα χαρά όταν η Ι. η φίλη μου ήρθε στο σχολείο γιατί είναι μια καλή φίλη μου και τώρα μπορώ να την βλέπω περισσότερο. Κ. Μ. Γ τάξη 10 11

25-10-2010 «Γράφω για έναν πολύ μεγάλο θυμό μου. Περιγράφω πότε έγινε, με ποιόν και εξηγώ γιατί θύμωσα τόσο πολύ Γράφω πώς μου πέρασε και ζωγραφίζω» Το γεγονός έγινε πριν ένα μήνα στο σπίτι μου με την θεία μου γιατί η θεία μου μού κράτησε τα χέρια και δεν μπορούσα να αντιδράσω. Μου πέρασε όταν έβαλα τις φωνές και δάκρυσα λίγο. Σ. Σ. Β τάξη Πριν από 1,5 χρόνο θύμωσα με την μαμά. Έγινε στο σπίτι. Έκανα ζημιά, ο μπαμπάς φώναζε, εγώ κλείστηκα στο δωμάτιό μου και όταν ήρθε η μαμά της τράβηξα τα μαλλιά. Τότε ο μπαμπάς έβαλε πολύ δυνατή φωνή. Κατατρόμαξα και έκλαψα. Τότε η μαμά με λυπήθηκε και με άφησε να δω μια ταινία, τον «Τιτανικό». Ε. Κ. Β τάξη Μια φορά είχα μαλώσει με την Ε. γιατί της πείραξα τα πράγματά της. Μετά μου είπε ότι δεν θα ξαναμπώ στο δωμάτιό της και θύμωσα. Α. Π. Β τάξη Θυμώνω πολύ όταν εγώ διαβάζω και δεν με προσέχουν οι συμμαθητές μου. Αυτό έγινε στο παλιό μου σχολείο, πριν έρθω στο σχολείο αυτό. Θύμωσα γιατί είναι σαν να αδιαφορούν. Ι. Π. Δ τάξη......... 6-10-2010 «Πώς αντιδρώ όταν πρέπει να κάνω κάτι που δεν μου αρέσει ή δεν τα καταφέρνω» Κλαίω, πεισμώνω, αρνούμαι να το κάνω. Δεν καταλαβαίνω για ποιο λόγο αντιδρώ έτσι. Ε. Κ. Β τάξη Όταν κάτι δεν μου αρέσει το κάνω. Όταν το κάνω, το κάνω με θυμό. Παράδειγμα μου λένε να κάνω μπάνιο. Εγώ είμαι απασχολημένος, μου φωνάζει και εγώ πάω με θυμό να κάνω μπάνιο. Όταν δεν καταφέρνω κάτι νιώθω λύπη και προσπαθώ. Α. Π. Β τάξη Όταν κάνω κάτι που δεν μου αρέσει μουτρώνω. Το πρωί όταν η μαμά μου λέει να κλείσω την τηλεόραση θυμώνω. Α. Π. Β τάξη Νιώθω μοναξιά και κλαίω. Όταν το παθαίνω αυτό λυπάμαι πολύ για τον εαυτό μου. Ε. Μ. Β τάξη Όταν κάνω κάτι που δεν μου αρέσει κλείνομαι στο δωμάτιό μου και σκέφτομαι σε τι θα βοηθήσει αυτό που θα κάνω. Θα με ωφελήσει ή θα είναι εναντίον μου; Στο τέλος πηγαίνω στους άλλους, κάθομαι δίπλα τους και παρακολουθώ. Μπορεί να είναι βαρετό αλλά καταλήγει σε κάτι όμορφο που οι άλλοι θα το θαυμάζουν κι εγώ θα χαίρομαι. Κάποιες φορές μου λένε «σε παρακαλώ μπορείς να το κάνεις;», τότε εγώ είμαι απασχολημένη με κάτι άλλο ώστε να μην το κάνω! Αυτό γίνεται με την μαμά μου. Στο τέλος η μαμά μου εκνευρίζεται και μου λέει: «Μ. έλα εδώ αμέσως γιατί αλλιώς θα θυμώσω πολύ!». Κι εγώ τότε, ενώ δεν μου αρέσει, πάω και το κάνω! Κάποιες φορές μου το λέει ευγενικά και τότε το καταλαβαίνω αμέσως γιατί έχω κέφια! Τέλος πάντων πάντα λέω για ένα πράγμα ότι δεν μου αρέσει αλλά στο τέλος αποδεικνύεται ότι είναι καλό οπότε κρίνω κάτι χωρίς να το έχω ξανακάνει κι έτσι αποδεικνύεται ότι η μαμά μου ή οποιοσδήποτε άλλος έχει δίκιο! Γι αυτό αναγκάζομαι να το κάνω! Μ. Π. Ε τάξη 12 13

...... «Πώς αντιδρώ όταν πρέπει να κάνω κάτι που δεν μου αρέσει ή δεν τα καταφέρνω» «Πώς αντιδρώ όταν πρέπει να κάνω κάτι που δεν μου αρέσει ή δεν τα καταφέρνω» 14 15

4-10-2010 «Γράφω για μένα δύο πράγματα για τα οποία είμαι περήφανος/η και δύο που θα ήθελα να αλλάξω» Είμαι περήφανη γιατί έχω βελτιωθεί στο διάβασμα. Είμαι περήφανη γιατί πήρα άριστα στην ορθογραφία των αγγλικών. Θέλω να βγάλω τα γυαλιά. Ι.Π. Δ τάξη... Είμαι περήφανη γιατί είμαι καλή στα μαθηματικά. Είμαι περήφανη γιατί κάνω καλούς φίλους. Θέλω να γίνω καλύτερη στη συμπεριφορά μου. Θέλω να είμαι συνεπής. Κ. Μ. Γ τάξη «Τι συναισθήματα νιώθω πιο συχνά στο σπίτι μου» Στη ζωγραφιά είμαι χαρούμενη γιατί κάθομαι μπροστά στο τζάκι μαζί με τους γονείς μου, τρώμε κάστανα και περνάμε λίγο χρόνο μαζί. Κ. Μ. Γ τάξη Στο σπίτι μου νιώθω ασφαλής γιατί είμαι με την οικογένειά μου. Και νιώθω χαρά γιατί έχω καλή οικογένεια και γιατί κάνουμε πολλά πράγματα. Σ. Μ. Β τάξη Στο σπίτι πιο πολύ μου αρέσει όταν παίζουμε μερικά απογεύματα Σαββάτου επιτραπέζια. Ερχόμαστε πιο κοντά ο ένας στον άλλο με γέλια και παιχνίδι. Αυτή είναι η αγαπημένη μου στιγμή. Β. Κ. Στ τάξη Το Σάββατο το πρωί εγώ ξυπνάω τσαντισμένη. Ο Π. βλέπει τηλεόραση, ο μπαμπάς δουλεύει στο λαπ τοπ και η μαμά κάνει δουλειές στην κουζίνα. Εγώ παραπονιέμαι ότι δεν θέλω να πάω παραδοσιακούς χορούς, αλλά η μαμά μου επιμένει ότι πρέπει να πάω. Ο Π. είναι αποβλακωμένος στην τηλεόραση ενώ ο μπαμπάς που προσπαθεί να συγκεντρωθεί νευριάζει κι αυτός. Στο τέλος γίνεται ένας χαμός! Εγώ κλαίω, η μαμά φωνάζει, ο μπαμπάς εκνευρίζεται ακόμη περισσότερο. Αφού ηρεμήσει η κατάσταση εγώ πηγαίνω πρόθυμη στους παραδοσιακούς χορούς και είμαστε όλοι μια χαρά! Μ. Π. Ε τάξη «Τι συναισθήματα νιώθω πιο συχνά στο σπίτι μου» 16 17

16-10-2010 «Συνέντευξη με την συμμαθήτριά μου Ε. για το συναίσθημα του θυμού»... Θυμώνεις συχνά; Ναι. Τι σε θυμώνει; Όταν δεν με αφήνουν να κάνω αυτό που θέλω. Τι αισθάνεσαι όταν θυμώνεις; Ότι δεν πρέπει να ξανασυμβεί. Τι σκέφτεσαι; Πως δεν έχω διάθεση. Τι κάνεις; Κρύβομαι στο δωμάτιό μου. Τι κάνουν οι άλλοι γύρω σου; Έρχονται να με παρηγορήσουν. Τι θα ήθελες οι άλλοι να κάνουν; Να με αφήνουν ήσυχη. Πώς σου περνάει ο θυμός; Μου περνάει όταν η μαμά μου με αγκαλιάζει. Πώς ένιωσες που σου πήρα συνέντευξη; Όχι πολύ ωραία γιατί φοβήθηκα μην κάνω λάθος. Ε. Μ. Β τάξη 18-10-2010 «Συνέντευξη με τον συμμαθητή μου Χ. για το συναίσθημα του θυμού» Θυμώνεις συχνά; Όχι. Τι σε θυμώνει; Όταν μου παίρνουν την μπάλα. Τι αισθάνεσαι όταν θυμώνεις; Θυμό. Τι σκέφτεσαι; Να μου ξαναδώσουν την μπάλα. Τι κάνεις; Πάω και τους λέω άμα μπορώ να παίξω μαζί τους. Τι κάνουν οι άλλοι γύρω σου; Αδιαφορούν. Τι θα ήθελες οι άλλοι να κάνουν; Να μου ζητήσουν συγνώμη. Πώς σου περνάει ο θυμός; Όταν βλέπω φθινοπωριάτικα φύλλα. Πώς ένιωσες που σου πήρα συνέντευξη; Ανακούφιση. Α. Σ. Δ τάξη 16-10-2010 «Συνέντευξη με τον πατέρα μου σχετικά με το συναίσθημα του θυμού» Θυμώνεις συχνά; Όχι Τι σε θυμώνει; Με θυμώνει το ψέμα, η απάτη και η αδικία. Τι αισθάνεσαι όταν θυμώνεις; Απογοήτευση και οργή. Τι σκέφτεσαι; Σκέφτομαι τι λύση να βρω. «Τι συναισθήματα νιώθω πιο συχνά στο σπίτι μου» 18 19

Τι κάνεις; Κουβεντιάζω το πρόβλημα με ανθρώπους που εμπιστεύομαι. Κουβεντιάζω ξανά και με εκείνους που με θύμωσαν. Τι κάνουν οι άλλοι γύρω σου; Κάποιοι νοιάζονται πολύ. Άλλοι όμως είναι αδιάφοροι. Τι θα ήθελες οι άλλοι να κάνουν; Να ενδιαφέρονται. Να υπάρχει εμπιστοσύνη και αγάπη μεταξύ των ανθρώπων. Πώς σου περνάει ο θυμός; Παίρνω δύναμη και χαρά από την αγάπη της οικογένειάς μου. Πώς ένιωσες που σου πήρα συνέντευξη; Υπέροχα. Να το κάνουμε συχνά! Ρ. Κ. Β τάξη 16-10-2010 «Συνέντευξη με την μητέρα μου σχετικά με το συναίσθημα του θυμού» Θυμώνεις συχνά; Όχι πολύ συχνά. Τι σε θυμώνει; Όταν κάνουν επικίνδυνα πράγματα και δεν ακούνε. Τι αισθάνεσαι όταν θυμώνεις; Αισθάνομαι να χτυπάει η καρδιά μου δυνατά και να κοκκινίζω. Τι σκέφτεσαι; Ότι θέλω να φωνάξω. Τι κάνεις; Κάνω κάτι για να ηρεμήσω. Δουλειές. Τι κάνουν οι άλλοι γύρω σου; Δεν μιλάνε. Τι θα ήθελες οι άλλοι να κάνουν; Να καταλάβουν τα λάθη τους. Πώς σου περνάει ο θυμός; Συζητάμε με το παιδί για να βρούμε μια λύση ώστε να μην ξαναγίνει το ίδιο λάθος. Πώς ένιωσες που σου πήρα συνέντευξη; Παράξενα. Δεν έχω συνηθίσει να μου κάνουν τέτοιες ερωτήσεις! Σ. Σ. Β τάξη 18-10-2010 «Συνέντευξη με τον πατέρα μου σχετικά με το συναίσθημα του θυμού» Θυμώνεις συχνά; Αρκετά συχνά. Τι σε θυμώνει; Με θυμώνει η ακαταστασία. Τι αισθάνεσαι όταν θυμώνεις; Αισθάνομαι τρέλα. Τι σκέφτεσαι; Τη θέση του άλλου. Τι κάνεις; Όταν θυμώνω φωνάζω και κάποιες φορές αδιαφορώ. Τι κάνουν οι άλλοι γύρω σου; Φωνάζουν κι αυτοί. Τι θα ήθελες οι άλλοι να κάνουν; Αυτό που κάνουν. Πώς σου περνάει ο θυμός; Προσπαθώ να τον ελέγξω. Πώς ένιωσες που σου πήρα συνέντευξη; Ένιωσα θυμό γιατί δεν μου άρεσαν οι ερωτήσεις που γράφει το φυλλάδιο. Κ. Μ. Γ τάξη 4-10-2010 «Γράφω για τον/ην καλύτερό/ή μου φίλο/η κι εμένα» Την καλύτερή μου φίλη τη λένε Κάτια. Την γνώρισα όταν ήμουν τριών χρονών στον παιδικό σταθμό. Η Κάτια με ρώτησε αν θέλω να γίνουμε φίλες κι επειδή ήταν πολύ συμπαθητική, εγώ της είπα ναι. Η Κάτια είναι ξανθιά κι έχει καφέ μάτια. Μαζί περνάμε πολύ ωραία. Παίζουμε πολλά παιχνίδια. Έχει κοιμηθεί πολλές φορές στο σπίτι μου. Στην Κάτια μου αρέσει που είναι χαρούμενη και πιστεύω ότι είμαι πολύ καλή φίλη για κείνη γιατί πάντα χαίρεται την παρέα μου. Ι.Π. Δ τάξη Ο καλύτερός μου φίλος είναι ο Ανδρέας. Του αρέσει το Γουί και το Νιντέντο. Νομίζω ότι είμαι ένας πολύ καλός φίλος γιατί όταν μαλώνουμε του λέω (ή μου λέει) να μη χαλάσουμε τη φιλία μας και σχεδόν ποτέ δεν έχω (ή έχει) κάνει καβγά μαζί και δεν χτυπιόμαστε. Νομίζω ότι είναι ο καλύτερός μου φίλος. Π. Χ. Ε τάξη «Συνέντευξη με τον πατέρα για τους φίλους του» Έχεις φίλους; Ναι έχω καλούς φίλους. Πότε γνώρισες τον καλύτερό σου φίλο; Τον γνώρισα πριν πέντε χρόνια. Τι σου αρέσει στον καλύτερο σου φίλο; Μου αρέσει που με αγαπάει, με συμβουλεύει και όποτε τον χρειάζομαι είναι κοντά μου. Τι δεν σου αρέσει στον καλύτερό σου φίλο; Δεν μου αρέσει που δεν έχει υπομονή και πανικοβάλλεται όταν έχει κάποιο πρόβλημα. Τι κάνετε μαζί; Μαζί πηγαίνουμε βόλτες, συζητάμε, παίζουμε επιτραπέζια παιχνίδια, και πίνουμε τσάι. 20 21

............ Εσύ πιστεύεις ότι είσαι καλός φίλος; Γιατί; Πιστεύω ότι είμαι καλός φίλος γιατί όποτε με χρειαστεί ο φίλος μου είμαι κοντά του και κάνω ό,τι μπορώ για να τον βοηθήσω. Πώς ένιωσες που σου πήρα συνέντευξη; Πολύ καλά γιατί μπόρεσα να σου μιλήσω για τον αδελφικό μου φίλο. Α.Σ. Δ τάξη «Συνέντευξη με τον πατέρα μου για να τον γνωρίσω καλύτερα» Ξέρεις γιατί σου έδωσαν αυτό το όνομα; Ναι, γιατί ήταν του παππού μου. Τι μαθητής ήσουν στην ηλικία μου; Ήμουν καλός μαθητής. Πιο καλός ήμουν στα μαθηματικά γιατί μου άρεσαν. Τι ήθελες να γίνεις όταν μεγαλώσεις; Γιατί; Ήθελα να γίνω ελεύθερος επαγγελματίας για να είμαι ανεξάρτητος. Τι δουλειά κάνεις τώρα; Τι σου αρέσει στη δουλειά σου; Είμαι εργοδηγός. Μου αρέσει να βλέπω το αποτέλεσμα. Τι σου αρέσει να κάνεις στον ελεύθερο χρόνο σου; Να κάνω κατασκευές. Πώς ένιωσες που σου πήρα συνέντευξη; Ένιωσα καλά. Μ. Χ. Ε τάξη Ξέρεις γιατί σου έδωσαν αυτό το όνομα; Γιατί έτσι έλεγαν τον παππού μου. Τι μαθητής ήσουν στην ηλικία μου; Ήμουν πολύ καλός μαθητής και ήμουν πολύ καλός στα μαθηματικά γιατί μου άρεσαν πολύ. Τι ήθελες να γίνεις όταν μεγαλώσεις; Γιατί; Ήθελα να γίνω χημικός γιατί μου άρεσε η χημεία. Τι δουλειά κάνεις τώρα; Τι σου αρέσει στη δουλειά σου; Είμαι αστυνομικός. Μου αρέσει στη δουλειά μου να βοηθάω ανθρώπους. Τι σου αρέσει να κάνεις στον ελεύθερο χρόνο σου; Μου αρέσει πολύ να βλέπω ποδόσφαιρο και να πηγαίνω βόλτες με την μηχανή μου. Πώς ένιωσες που σου πήρα συνέντευξη; Ένιωσα πολύ χαρούμενος. Α. Π. Β τάξη «Γράφω για τον/ην καλύτερό/ή μου φίλο/η» 22 23

8-10-2010 «Βαθμολογώ τον εαυτό μου με 1-10 στην προσοχή, στην συνεργασία, στην τάξη» Σήμερα η κ. Νατάσσα μας έβαλε να αναρωτηθούμε με τι βαθμό βαθμολογούμε τον εαυτό μας. Εγώ τον εαυτό μου τον βαθμολογώ στην προσοχή με 9/10 γιατί νομίζω ότι προσέχω αρκετά αλλά κάποιες φορές χάνομαι για λίγο. Το άλλο ερώτημα είναι αν συνεργαζόμαστε καλά. Εγώ στον εαυτό μου βάζω πάλι 9/10 γιατί συνεργάζομαι καλά αλλά κάποιες φορές βάζω τα γέλια επειδή κάποιος λέει ένα αστείο και δεν αφήνω τους άλλους να δουλέψουν. Άλλη μια φορά αν κάποιος πει ένα αστείο θα μείνω συγκεντρωμένη και δε θα δώσω σημασία. Β. Κ. Στ τάξη 8-12-2010 «Ποια σημαντική μου ανάγκη, καλύπτει το Σχολείο μου»... Στο σχολείο μου ικανοποιείται η ανάγκη για παιχνίδι. Παίζουμε 20 και περνάμε υπέροχα! Μ. Π. Ε τάξη Στο σχολείο μου ικανοποιείται η ανάγκη για το παιχνίδι (μπάσκετ, ποδόσφαιρο), τη φιλία, το φαγητό, τη μουσική (πιάνο, κιθάρα), τον αθλητισμό (γυμναστική), το να περνάει ο χρόνος. Α. Σ. Στ τάξη «Η διαφορά μεταξύ γελοιογραφίας και κοροϊδίας» Η διαφορά μεταξύ της γελοιογραφίας και της κοροϊδίας είναι ότι στη γελοιογραφία που είναι αστεία σκίτσα, γελάνε όλοι και κανείς δεν παρεξηγείται. Στην κοροϊδία κάποιος προσβάλει τον άλλο επειδή θέλει να τον μειώσει. Ο άλλος νιώθει απομονωμένος, παρατημένος, αδικημένος κι ότι οι άλλοι είναι έξυπνοι ενώ εκείνος είναι χαζός. Αυτό είναι πολύ άσχημο συναίσθημα και το ξέρω γιατί μου έχουν φερθεί κι εμένα έτσι και καταλαβαίνω πώς είναι. Δεν είναι καθόλου σωστό. Στενοχωρήθηκα πολύ με αυτό που έγινε και καταλαβαίνω πώς θα ένιωθε αυτός που οι άλλοι κοροϊδεύουν. Δεν θα ήθελα να το κάνει κανείς αυτό. Μ. Π. Ε τάξη «Γράφω για το σχολείο μου, τι βιώνω» 24 25

Η διαφορά μεταξύ κοροϊδίας και γελοιογραφίας είναι ότι στη γελοιογραφία βλέπουμε εικόνες και γελάμε όλοι ενώ στην κοροϊδία γελάει αυτός που κοροϊδεύει π.χ. κάποιος σχεδιάζει μια γελοιογραφία. Αν ένα παιδί κοροϊδέψει ένα άλλο παιδί που φοράει γυαλιά, αυτό είναι κοροϊδία. Όπως έγινε με την φίλη μου τη Ν. και το συμμαθητή μου τον Π. που κάνει πλάκα και άρχισε να λέει στην Ν. ότι είχε πιει ένα δήθεν φάρμακο που το ονόμασε «Γκαβοτέξ». Η φίλη μου η Ν. ενοχλήθηκε πολύ γι αυτό και το είπε στους δασκάλους μας. Συζητήσαμε το πρόβλημα με την κυρία Νατάσσα που μας κάνει Συναισθηματική Νοημοσύνη. Έπειτα μας έβαλε να γράψουμε ένα κείμενο για να εξηγήσουμε τη διαφορά μεταξύ κοροϊδίας και γελοιογραφίας. Μ. Π. Ε τάξη «Γράφω για τη ζωή μου στο σχολείο: αξιολογώ τον εαυτό μου ως μαθητή/τρια, τους δασκάλους μου, τα μαθήματα του σχολείου μου» Το καλύτερό μου μάθημα είναι: Η γυμναστική γιατί παίζουμε. Ρ. Κ. Β τάξη Τα μαθηματικά γιατί είναι ωραία και αστεία. Α. Π. Β τάξη Το οριγκάμι γιατί κάνουμε πολλές ασκήσεις. Α. Π. Β τάξη Τα μαθηματικά γιατί σκεφτόμαστε. Β. Β. Β τάξη Η γλώσσα γιατί μαθαίνω να μιλάω. Χ. Π. Β τάξη Η μουσικοκινητική γιατί μου αρέσει ο χορός. Ι. Π. Δ τάξη Η λογοτεχνία γιατί μου αρέσει που έχει σχέση με βιβλία και ζωγραφική. Μ. Μ. Ε τάξη Τα γερμανικά γιατί κάθε μέρα μαθαίνω καινούρια πράγματα και γιατί είναι η μητρική μου γλώσσα. Α. Σ. Στ τάξη Τα αγγλικά γιατί αυτή η γλώσσα θα με βοηθήσει να μιλάω σε όλες τις χώρες. Α. Χ. Ε τάξη Τα γαλλικά γιατί μου αρέσουν. Π. Χ. Ε τάξη «Γράφω για τη ζωή μου στο σχολείο: αξιολογώ τον εαυτό μου ως μαθητή/τρια τους δασκάλους μου, τα μαθήματα του σχολείου μου» Το χειρότερό μου μάθημα είναι: Τα μαθηματικά γιατί μου φαίνονται δύσκολα και γιατί δεν τα καταφέρνω. Μ. Π. Ε τάξη Τα μαθηματικά γιατί πρέπει να σκέφτομαι. Χ. Π. Β τάξη Τα θρησκευτικά γιατί μου φαίνονται πολύ δύσκολα. Α. Σ. Δ τάξη Η ιστορία γιατί μερικές φορές δεν προσέχω το μάθημα. Π. Δ τάξη Η ορθογραφία γιατί κάνω αρκετά ορθογραφικά λάθη. Κ. Μ. Γ τάξη Η γλώσσα γιατί δεν βάζω τόνους. Ε. Π. Γ τάξη Η γυμναστική γιατί το χειρότερο παιχνίδι είναι κλέφτες και αστυνόμοι. Ε. Κ. Β τάξη Κανένα γιατί μου αρέσουν όλα. Α. Π. Β τάξη «Νιώθω πολύ καλά με τον εαυτό μου σαν μαθητής» Όταν τα καταφέρνω, γιατί όταν τα καταφέρνω σε κάτι βελτιώνομαι. Α. Χ. Ε τάξη Στο μάθημα των αγγλικών γιατί προσέχω και διαβάζω όσο πρέπει. Β. Κ. Στ τάξη Στο μάθημα της μουσικοκινητικής γιατί κάνουμε ενδιαφέροντα πράγματα. Ε. Μ. Β τάξη Στο μάθημα της συναισθηματικής νοημοσύνης γιατί μπορώ να εκφράζομαι χωρίς φόβο. Ε. Κ. Β τάξη Ναι, γιατί μου αρέσει αυτό το σχολείο. Ρ. Κ. Β τάξη Ναι πολύ, γιατί μαθαίνω πολλά γράμματα. Χ. Π. Β τάξη Στα μαθηματικά γιατί τα μαθαίνω ευκολότερα. Κ. Μ. Γ τάξη Στη γυμναστική γιατί είμαι δραστήρια και τα καταφέρνω. Π. Ε τάξη «Νιώθω άσχημα με τον εαυτό μου σα μαθητής» Στο μάθημα της ιστορίας γιατί δεν μπορώ να συγκεντρωθώ. Ι. Π. Δ τάξη Δεν υπάρχει κάποιο μάθημα γιατί σε όλα νιώθω πολύ καλά. Κ. Μ. Γ τάξη Στο μάθημα της γλώσσας γιατί δεν είμαι καλή στην αντιγραφή. Ε. Π. Γ τάξη Στο μάθημα της μουσικοκινητικής γιατί κάνω βλακείες. Χ. Π. Β τάξη Στο μάθημα της γλώσσας γιατί δεν καταλαβαίνω τι μου λέει ο δάσκαλος. Ε. Κ. Β τάξη Στα αγγλικά γιατί η κυρία μας φωνάζει. Ε. Μ. Β τάξη Στη γλώσσα γιατί μερικές φορές δεν ξέρω σε ποια σελίδα είμαστε. Α. Π. Β τάξη Στα μαθηματικά γιατί συνήθως κάνω λάθη γιατί βιάζομαι. Α. Π. Β τάξη Στη μελέτη γιατί δεν μπορώ να σκεφτώ εύκολα. Σ. Μ. Β τάξη 26 27

«Είμαι περήφανος ως τώρα με τον εαυτό μου γιατί έχω καταφέρει ως μαθητής να:» εξηγώ το γιατί στους άλλους, δηλαδή να εκφράζομαι. Μ. Π. Ε τάξη μη μιλάω όπως παλιά στο μάθημα. Π. Χ. Ε τάξη αγαπήσω την ιστορία που ποτέ δεν αγάπησα. Α. Σ. Στ τάξη είμαι καλύτερη σε σχέση με πριν έρθω σε αυτό το σχολείο. Ε. Π. Β τάξη τη συνεργασία, τη φιλία, την εμπιστοσύνη και σε πολλά από τα μαθήματα έχω κατακτήσει την αριθμητική. Ρ. Κ. Β τάξη κάνω φίλους, να είμαι καλή σε όλα και να παίζω. Α. Π. Β τάξη κάνω προσεταιριστική ιδιότητα. Σ. Μ. Β τάξη μην πετάγομαι, σχεδόν! Α. Π. Β τάξη μην φοβάμαι. Ε. Κ. Β τάξη «Νιώθω ότι ακόμη πρέπει να προσπαθήσω ως μαθητής:» να ελέγχω την συμπεριφορά μου γιατί βρίζω πολύ όταν με εκνευρίζουν. Ε.Π. Γ τάξη στα μαθηματικά γιατί δεν τα καταφέρνω και τόσο καλά. Μ. Π. Ε τάξη στη συμπεριφορά μου γιατί κάποια παιδιά δεν με θέλουν για παρέα. Μ. Χ. Ε τάξη στην ανάγνωση γιατί διαβάζω σιγά γιατί φοβάμαι μην κάνω λάθος. Α. Π. Β τάξη «Στα διαλείμματα νιώθω:» χαρά γιατί μπορώ να τρέξω και να παίξω. Κ. Μ. Γ τάξη ωραία γιατί παίζω, τρώω και ξεκουράζομαι. Μ. Π. Ε τάξη ενθουσιασμό γιατί παίζω με τους φίλους μου. Β. Μ. Β. Β τάξη ωραία γιατί παίζουμε ποδόσφαιρο. Σ. Μ. Β τάξη κατάφερα ν αγαπήσω το σχολείο μέσα σε δύο εβδομάδες. Α. Σ. Στ τάξη είμαι καλή μαθήτρια και κάνω αυτά που ήθελαν να γίνουν. Μ. Μ. Ε τάξη θέλω να μου εξηγούν πιο πολλά πράγμα. Ρ. Κ. Β τάξη προσπαθώ να μην πετάγομαι. Α. Π. Β τάξη έχω πολλούς φίλους στο σχολείο. Β. Β. Μ. Β τάξη είμαι ειλικρινής μαζί τους και γιατί είμαι καλή μαθήτρια. Μ. Π. Ε τάξη έχω βελτιωθεί στα μαθήματα. Α. Σ. Δ τάξη τους κάνω περήφανους πολύ στα μαθηματικά. Ε. Π. Γ τάξη «Περιγράφω το Σχολείο μου σε ένα φίλο» Το σχολείο μου είναι ένας όμορφος κι ευχάριστος χώρος για μένα. Έχει αυλή, ένα γήπεδο μπάσκετ, δύο αρκετά μεγάλα κηπάκια κι ένα χώρο που τον ονομάζουμε «υπαίθρια τάξη». Επίσης δεξιά από την αυλή είναι ένας μεγάλος χώρος όπου βρίσκεται το νήπιο. Δίπλα στο νήπιο, δεξιά πάλι, βρίσκεται ο πολυχώρος που τον χρησιμοποιούμε για να κάνουμε μουσικοκινητική και για τραπεζαρία. Στα αριστερά από το νήπιο είναι η γραμματεία και τα γραφεία των δασκάλων. Οι τάξεις έχουν ανοιχτόχρωμα χρώματα και η κάθε τάξη έχει από ένα μικρό σαλονάκι. Οι δάσκαλοι είναι πολύ ευγενικοί και καλοί μαζί μας. Επίσης δεν μας πιέζουν καθόλου γιατί πιστεύουν ότι μπορούμε να τα καταφέρουμε μόνοι μας χωρίς πίεση. Το κακό είναι ότι μας βάζουν να λέμε το «γιατί». Γιατί κάναμε π.χ. μια ζαβολιά, ή γιατί χτυπήσαμε τον άλλο. Οι δάσκαλοι επίσης ό,τι λένε το εννοούνε. Στο παλιό μου σχολείο μας πιέζανε πολύ, αν κάποιοι έκαναν μια ζαβολιά εκείνοι δεν ενδιαφέρονταν και λέγανε «σιγά μωρέ, δεν πειράζει». Έτσι συνέχεια γίνονταν φασαρίες και τσακωμοί. Τέλος πάντων εγώ χαίρομαι που ήρθα σε αυτό το σχολείο και θα ξεχάσω τα παλιά. Θα κάνω μια καινούρια αρχή. Επίσης χαίρομαι γιατί ο κύριος που έχουμε, ο κ. Τάσος είναι πολύ καλός, δεν μας πιέζει, κάνει πλάκα και προσπαθεί να περνάει η μέρα μας ευχάριστα. Εξάλλου αυτό κάνουν όλοι οι δάσκαλοι του σχολείου! Μ. Π. «Θα ήθελα να είναι περήφανοι οι γονείς μου για μένα γιατί:» έχω καταλάβει σχεδόν όλα τα μαθήματα. Μ. Π. Ε τάξη στη γυμναστική επειδή ακούω πιο πολύ γιατί πριν ανέβαινα στον τοίχο ενώ τώρα όχι. Π. Χ. Ε τάξη 28 29

24-11-2010 Το σχολείο μου είναι πολύ ωραίο. Έχει ένα άλλο σύστημα που δεν έχουμε, ακριβώς, θρανία. Έχουμε μικρά τραπέζια από ξύλο! Μπορούμε να τα μεταφέρουμε και να τα δημιουργούμε σε ομάδα για να συζητάμε όλοι μαζί. Μου αρέσει πολύ η τάξη μου. Έχει δύο χρώματα, πορτοκαλί και πράσινο. Η τάξη μου έχει επίσης καναπέ και ντουλάπια για να βάζουμε μέσα διάφορα πράγματα: τα βιβλία, τα τετράδια και τις κασετίνες μας! Επίσης πιο πολύ δουλεύουμε με υπολογιστή. Ό,τι μας λένε τα λένε με πολλή προσοχή. Στη φυσική κι άλλα μαθήματα κάνουμε πειράματα και παιχνίδια. Η καλύτερη κυρία είναι η κ. Ν. για εμένα, γιατί με βοηθάει πολύ να καταλαβαίνω μερικά πράγματα. Τέλος μου αρέσει η τραπεζαρία γιατί εκεί πέρα καθόμαστε όλοι μαζί και συζητάμε! Π. Α. Ε τάξη... Εύα θα ήθελα να σου παρουσιάσω το σχολείο μου. Το σχολείο μου έχει καλά και κακά πράγματα όπως όλα τα σχολεία στον κόσμο. Για εμένα στο σχολείο μου τα καλά πράγματα είναι ότι σε αυτή την τάξη που είμαι το χρώμα της είναι μπεζ και λαχανί και κάθε παιδί έχει το δικό του ράφι που εκεί μέσα βάζει τα βιβλία του. Το ότι έχει ο καθένας το δικό του ράφι είναι πολύ καλό γιατί δεν θα κουβαλάμε όλα τα βιβλία σπίτι-σχολείο αλλά θα πηγαίνουμε σπίτι μόνο τα βιβλία που έχουμε μαθήματα. Στο σχολείο έχουμε έναν σεφ τον κύριο Παναγιώτη. Εγώ λατρεύω το σχολείο αυτό. Αυτά που δεν μου αρέσουν στο σχολείο αυτό είναι λίγα. Δεν μου αρέσει που τις Πέμπτες έχουμε ψάρι. Έχουμε μία φορά την εβδομάδα γλυκά. Τις Πέμπτες έχουμε ψάρι αλλά έχουμε και γλυκά. Εγώ σιχαίνομαι το ψάρι αλλά λατρεύω τα γλυκά. Στα διαλείμματα την μπάλα που υπάρχει στο προαύλιο δεν προλαβαίνουμε να την πάρουμε γι αυτό θέλουμε μπάλα στην τάξη. Στα διαλείμματα θέλουμε να παίζουμε ψείρες αλλά δεν μπορούμε. Εγώ λατρεύω αυτό το σχολείο. Μακάρι να ερχόσουνα κι εσύ στο σχολείο! Μ. Χ. Ε τάξη 30 «Τι μου αρέσει και τι δεν μου αρέσει στο μάθημα της Συναισθηματικής Νοημοσύνης»

Ιανουάριος 2011, έκδοση ευρωπαϊκό πρότυπο ευρωπαϊκό πρότυπο Ροδοπόλεως 26, 167 77 Ελληνικό Τ 210 9618626 info@eps.edu.gr www.eps.edu.gr μεταμορφώνουμε τη σχολική εμπειρία