ΑΠΑΝΣΗΕΙ ΣΟ ΠΡΟΣΕΙΝΟΜΕΝΟ ΘΕΜΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΑ Γ ΕΠΑΛ 1. Αγαπθτοί ςυμμακθτζσ, το παρόν απόςπαςμα θ Μελίνα εραφετινίδου αναπτφςςει τουσ προβλθματιςμοφσ τθσ για τον ευτελιςμό του κεςμοφ τθσ παρζασ εδράηοντασ τουσ ιςχυριςμοφσ τθσ ςε βιβλιογραφικζσ αναφορζσ. Αρχικά, υποςτθρίηει ότι κατά τον ελεφκερο χρόνο ο κακζνασ παραδοςιακά είχε τθ δυνατότθτα να κοινωνικοποιθκεί, να προςφζρει ςτον περίγυρο αλλά και ν απολαφει αναγνϊριςθσ. Ωςτόςο, διαπιςτϊνει ότι ςιμερα οι παρζεσ των αςφυκτικϊν αςτικϊν κζντρων ζχουν πάψει ν αποτελοφν αυτόνομεσ ομάδεσ, κακϊσ θ εμπορευματοποίθςθ και θ ςυνακόλουκθ αλλοτρίωςθ των ςχζςεων κακορίηουν τον τρόπο λειτουργίασ τουσ. Επιπλζον, παρατθρεί πωσ το ςφγχρονο άτομο προκειμζνου ν απαλλαγεί από τθν αφόρθτθ μοναξιά και να ενταχκεί ςτο ςφνολο αναγκάηεται να «φορά προςωπείο». Εξάλλου, θ φιλία, που πλζον ζχει γίνει ταυτόςθμθ τθσ γνωριμίασ, δεν ψυχαγωγεί, οπότε ο αςτόσ ςυνειδθτοποιεί ότι θ εςωςτρζφεια είναι προτιμότερθ. Βζβαια, θ κειμενογράφοσ δεν παραλείπει να τονίςει ότι θ καπιταλιςτικι κοινωνία δεν αφινει τον άνκρωπο ολοκλθρωτικά μόνο, αφοφ του προςφζρει πολιτιςτικά προϊόντα που, όπωσ ιςχυρίηονται τα ΜΜΕ, διανοίγουν το πνεφμα και οξφνουν τθ φανταςία. ασ ευχαριςτϊ 2. Προκειμζνου να ενιςχφςει τθν αξιοπιςτία των επιχειρθμάτων τθσ θ ςυγγραφζασ επικαλείται κάποιεσ αυκεντίεσ οι οποίεσ ςυμμερίηονται τισ κζςεισ τθσ και γι αυτό και παρακζτει ανάλογα αποςπάςματα. Μάλιςτα, οι απόψεισ αυτζσ περικλείονται ςε ειςαγωγικά ϊςτε να φανεί ότι πρόκειται για απόψεισ άλλων. Για παράδειγμα, ςτθ δεφτερθ παράγραφο θ κειμενογράφοσ παρακζτει τθν άποψθ του Ριςμαν («τα μζλθ τθσ αςχολοφνται με το να καταναλώνουν τουσ εαυτοφσ τουσ και τουσ άλλουσ. Δθλαδι, οι άνκρωποι και οι φιλίεσ αντιμετωπίηονται ωσ το ςπουδαιότερο απ' όλα τα καταναλωτικά αγακά») ϊςτε να ενιςχφςει τθ διαπίςτωςι τθσ πωσ οι φιλίεσ πλζον δεν είναι ανεξάρτθτεσ αλλά ετεροκατευκφνονται. Άλλο ζνα αντίςτοιχο παράδειγμα ελίδα 1 από 5
αποτελεί θ αναφορά ςτουσ Αντόρνο και ο Χορκχάιμερ. («μπορεί να αντιλθφκεί τθ φιλία μόνο ωσ κοινωνικι επαφι, ότι δθλαδι βρίςκεται ςε κοινωνικι επαφι με άλλουσ με τουσ οποίουσ δεν ζχει καμιά εςωτερικι επαφι») Θ άποψι τουσ ενιςχφει τθ δικι τθσ άποψθ περί αλλοτρίωςθσ του όρου «φιλία». 3. Α) Με τθ χριςθ του α πλθκυντικοφ ρθματικοφ προςϊπου θ ςυγγραφζασ : α) προςδίδει ηωντάνια και αμεςότθτα ςτο κείμενο, β) εντάςςει τον εαυτό τθσ ςτο κοινωνικό ςφνολο και γ) αποδζχεται τισ απόψεισ που επικρατοφν ςτο ευρφτερο κοινωνικό ςφνολο. Β) Ο τρόποσ ανάπτυξθσ τθσ τελευταίασ παραγράφου είναι ο ςυνδυαςμόσ μεκόδων. υγκεκριμζνα, θ παράγραφοσ επιχειρεί να απαντιςει ςτο ερϊτθμα «γιατί τα ΜΜΕ φροντίηουν να μθ μείνει μόνοσ του ο ςφγχρονοσ άνκρωποσ;». Κατόπιν εξθγεί τουσ λόγουσ που αυτό ςυμβαίνει. Δθλαδι, όπωσ τα ΜΜΕ ιςχυρίηονται, το κάνουν ϊςτε να διευρυνκεί το πνεφμα και θ φανταςία του ανκρϊπου. υνεπϊσ, ο πρϊτοσ τρόποσ ανάπτυξθσ είναι θ αιτιολόγθςθ. Όμωσ, θ ςυγγραφζασ χρθςιμοποιεί και παραδείγματα για να τεκμθριϊςει τουσ ιςχυριςμοφσ τθσ. (φτθνά και προςιτά - βιβλία τςζπθσ, με εφθμερίδεσ και περιοδικά, με ραδιοφωνικά και τθλεοπτικά προγράμματα, με κόμικσ και φωτο-ρομάντηα, με δίςκουσ και καςζτεσ και βιντεοκαςζτεσ). Άρα από τα παραπάνω είναι εμφανζσ ότι θ κειμενογράφοσ ςυνδυάηει μεκόδουσ προκειμζνου ν αναπτφξει τθ ςυγκεκριμζνθ παράγραφο. 4. τθ ςφγχρονθ εποχι δεν είναι λίγοι εκείνοι που ζρχονται αντιμζτωποι με τθν τραγικι διαπίςτωςθ ότι οι ςχζςεισ τουσ με τον ςυνάνκρωπο κάκε άλλο παρά γνιςιεσ είναι. Δεν είναι παράλογθ όμωσ μια τζτοια διαπίςτωςθ αν αναλογιςτεί κανείσ το κλίμα μεταβατικότθτασ, ρευςτότθτασ ςφγχυςθσ και αποπροςανατολιςμοφ που επικρατεί. Κάτω από αυτζσ τισ ςυνκικεσ ο άνκρωποσ αδυνατεί να επιδοκεί ςε ενδοςκόπθςθ και ν ανακαλφψει το πραγματικό του «εγϊ». Ακολοφκωσ, αφοφ το άτομο δεν ζρχεται ςε επαφι με τον εαυτό του επιτρζπει ςτθν κοινωνικι του φφςθ να ατροφεί επικίνδυνα, να μζνει ελλιπισ. Γι αυτό, το ενδιαφζρον του ςτρζφεται ςτον εαυτό του, αποκόπτει τουσ δεςμοφσ του με τον περίγυρο και βαςανίηεται από ελίδα 2 από 5
«εριμωςθ ψυχισ». Ζτςι, δεν είναι απορίασ άξιο που το άτομο αναγκάηεται να φορά προςωπεία και να μετατρζπεται ςε ζνα ον αςτακζσ, χωρίσ ζρμα και ςτίγμα. 5. Α) ΑΝΣΩΝΤΜΑ Κοινωνικϊν ατομικϊν Πολφτιμεσ ευτελείσ Εκτίμθςθ αντιπάκεια Αναντικατάςτατοσ αντικαταςτάςιμοσ Πεικαρχία απεικαρχία Β) ΤΝΩΝΤΜΑ Σραγικι = ςυγκλονιςτικι Παράδοξθ = περίεργθ Διαπίςτωςθ = ςυμπζραςμα Αναπτυγμζνου = προθγμζνου Πλικουσ = όχλου 6. ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟ ΠΛΑΙΙΟ: Ομιλία (Αγαπθτοί ςυμμακθτζσ) ΠΡΟΣΕΙΝΟΜΕΝΟ ΠΡΟΛΟΓΟ (με μεταβατικι) : Μια από τισ πιο δφςκολεσ αλλά και ελεφκερεσ επιλογζσ του ανκρϊπου ςτθ ηωι του είναι αυτι των φίλων, ατόμων δθλαδι που κα αφοςιωκοφν ςε μασ και κα ςυνδζονται μαηί μασ με ςχζςεισ αμοιβαίασ εμπιςτοςφνθσ και αγάπθσ. Παράλλθλα, θ φιλία είναι και ανάγκθ, αφοφ ο άνκρωποσ δεν μπορεί να ηει μόνοσ του και θ ζμφυτθ κοινωνικότθτα του είναι τελικά μια ανάγκθ που πρζπει να ικανοποιείται. ιμερα, όμωσ, θ αρετι τθσ φιλίασ φαίνεται να μθν καρποφορεί, ειδικά ςτισ πόλεισ, και αποδεικνφεται κακθμερινά ότι ο άνκρωποσ δεν ζχει κατανοιςει τθν αξία τθσ ΚΤΡΙΟ ΜΕΡΟ (αξία φιλίασ ) ελίδα 3 από 5
Σα πολυδιάςτατα προβλιματα του ςφγχρονου ανκρϊπου απαιτοφν τθ φιλία, αφοφ οι φίλοι κα μασ βοθκιςουν να τα λφςουμε με τθν ανταλλαγι απόψεων, ιδεϊν, με τθ διαφορετικι οπτικι γωνία απ όπου κα τα προςεγγίςουν οι πραγματικοί φίλοι. Θ φιλία ικανοποιεί τθν ψυχικι ανάγκθ του ανκρϊπου για επικοινωνία και μζςω αυτισ επιτυγχάνεται και θ ολοκλιρωςθ τθσ προςωπικότθτασ. Θ φιλία ςυντελεί ςτθν ποιοτικι αναβάκμιςθ του ανκρϊπου και τον θκικό εξευγενιςμό του. Μζςα από τθ φιλία επεκτείνονται και οι πνευματικοί ορίηοντεσ, το άτομο γνωρίηει και άλλουσ τρόπουσ ςκζψθσ και ζτςι μειϊνεται ο εγωκεντριςμόσ. Σο άτομο βελτιϊνεται με τθν αποκάλυψθ των ελαττωμάτων και τθν ενίςχυςθ των προτερθμάτων μζςω τθσ πραγματικισ φιλίασ. Ενδυναμϊνεται το πνεφμα τθσ ςυνεργαςίασ αλλά και του αλτρουιςμοφ, τθσ διαλλακτικότθτασ, του αλλθλοςεβαςμοφ. Παράλλθλα, εξοβελίηονται και οι κοινωνικζσ διακρίςεισ και ρατςιςτικζσ διακζςεισ μζςω τθσ υγιοφσ φιλίασ. Οι φίλοι υπάρχουν και «δια το χριςιμον», ςφμφωνα με τον Αριςτοτζλθ,αφοφ ο άνκρωποσ δεν είναι πάντα οικονομικά ανεξάρτθτοσ και αυτάρκθσ. Β ΜΕΣΑΒΑΣΙΚΗ (υμπζραςμα και β ηθτοφμενο) υνάγεται αβίαςτα το ςυμπζραςμα ότι θ φιλία είναι αναντικατάςτατθ αρετι με ανυπολόγιςτθ αξία για τον άνκρωπο. Παρά τθ διαπίςτωςθ αυτι, ο ςφγχρονοσ άνκρωποσ απομακρφνεται κακθμερινά από τον ςυνάνκρωπο και αποκθριϊνεται ςτα δεςμά τθσ πόλθσ. ΛΟΓΟΙ Οι κακθμερινζσ ςχζςεισ δθλθτθριάηονται από τθν καχυποψία, τον εγωιςμό, τθν αντιηθλία και ζτςι γίνονται κενζσ περιεχομζνου, απλζσ τυπικζσ ςχζςεισ χωρίσ νόθμα, μια ψευδαίςκθςθ φιλίασ. ελίδα 4 από 5
Σα ςυμφζροντα, όπωσ αναφζρει και ο Ι.Μ. Παναγιωτόπουλοσ, ευκφνονται για το «άφιλο» του ςφγχρονου κόςμου. Ο άνκρωποσ μπροςτά ςτο οικονομικό -και όχι μόνο- ςυμφζρον προδίδει τθ φιλία. Θ ζξαρςθ τθσ βίασ, τθσ εγκλθματικότθτασ καλλιεργεί κλίμα δυςπιςτίασ και φόβου απζναντι ςτον άλλο και ζτςι γινόμαςτε απάνκρωποι, αν και δίπλα μασ κάποιοσ υποφζρει ι μασ ζχει ανάγκθ. Οι αςφυκτικζσ ςυνκικεσ διαβίωςθσ π.χ. κυκλοφοριακό χάοσ, άγχοσ, θ ζλλειψθ χρόνου διαςαλεφουν τθν ψυχικι θρεμία κακϊσ και θ αποκοπι από τθ φφςθ, ςφμφωνα με τον Ρουςςό, ευκφνεται για τθν ανιςορροπία ςτισ ςχζςεισ. Σο αίςκθμα τθσ αυτάρκειασ που ζφερε θ τεχνολογία π.χ. μζςα μαηικισ ενθμζρωςθσ υποβάκμιςαν τθν ζννοια τθσ φιλίασ και οδιγθςαν ςτθν πακογόνο απομόνωςθ που κεωρείται πια φυςιολογικι κατάςταςθ. Θ υπεραφκονία τυπικϊν επαφϊν ζφερε τον κορεςμό, αφοφ ο ςφγχρονοσ άνκρωποσ ςυγχζει τον γνωςτό με το φίλο και πολλζσ φορζσ αυτι θ κατάςταςθ ωκεί ςτθν απομόνωςθ και τθν επικετικι διάκεςθ. ΕΠΙΛΟΓΟ Ο φίλοσ είναι επζκταςθ του εαυτοφ μασ, είναι θ ςυμπλιρωςθ τθσ ελλειπτικότθτασ μασ, θ υπερκζραςθ τθσ αδυναμίασ μασ να αντιμετωπίςουμε μόνοι μασ τον κόςμο αλλά και να χαροφμε τισ μικρζσ ςτιγμζσ του. Επομζνωσ, πρζπει να αναηθτιςουμε τθ φιλία και να τθ κεμελιϊςουμε με ςτζρεα ερείςματα. Επιμζλεια Απαντήςεων Προτεινόμενων Θεμάτων ΚΑΠΘ ΓΙΩΡΓΟ ΧΑΣΗΘΛΑΜΠΡΟ ΑΝΣΩΝΘ ελίδα 5 από 5