Διδακτικές Παρεμβάσεις στις μαθησιακές δυσκολίες μάθημα επιλογής 6 ου εξαμήνου Σωτηρία Τζιβινίκου Λέκτορας ΠΤΕΑ
Τι είναι στρατηγικές μάθησης; Οι στρατηγικές μάθησης είναι μια ακολουθία συμπεριφορών, που οι μαθητές χρησιμοποιούν για να ολοκληρώσουν ένα έργο μάθησης (Deshler & Schumaker, 1986) Οι αποτελεσματικοί μαθητές, αυτοί δηλαδή που έχουν υψηλές επιδόσεις, χρησιμοποιούν στρατηγικές με αποδοτικό τρόπο, για να ανταπεξέλθουν στις μαθησιακές τους εργασίες
Γενικότερα, οι αποτελεσματικοί μαθητές: Εφευρίσκουν στρατηγικές που τους βοηθούν να αποδίδουν καλά σε καταστάσεις εκμάθησης Επεξεργάζονται αυτές τις στρατηγικές και τις κάνουν καλύτερες και πιο αποδοτικές Προσαρμόζουν τις στρατηγικές τους με τέτοιο τρόπο, ώστε είναι κατάλληλες για κάθε νέα εργασία που αναλαμβάνουν
Σε αντίθεση, οι αναποτελεσματικοί μαθητές: Χρησιμοποιούν ορισμένες στρατηγικές μάθηση, αλλά η χρήση των στρατηγικών αυτών να είναι αποτυχημένη και ανεπαρκής Δεν ξέρουν πώς να προσεγγίσουν τους εκπαιδευτικούς στόχους με τρόπο που να οδηγηθούν σε θετικά αποτελέσματα Για τους λόγους αυτούς αποθαρρύνονται, και δεν ολοκληρώνουν την εργασία που τους ανατέθηκε, με αποτέλεσμα να έχουν χαμηλές επιδόσεις
Έρευνες για τις στρατηγικές μάθησης Στο Πανεπιστήμιο του Κάνσας, το Κέντρο Έρευνας για την Μάθηση, ανάπτυξε το πρόγραμμα «Στρατηγικές Μάθησης Σπουδών» (Learning Strategies Curriculum) το οποίο προσπαθεί να βοηθήσει τους μαθητές (Schumaker & Deshler, 2006): α) στην απόκτηση πληροφοριών β) στην αποθήκευση πληροφοριών γ) στην έκφραση της γνώσης
Οι πιο διάσημες στρατηγικές 1 Οι Harris & Graham (1996b) σχεδίασαν μια στρατηγική που ονομάζεται «Σχέδιο» (PLAN) στην οποία οι μαθητές χρησιμοποιούν ένα πλάνο για να σχεδιάσουν μια γραπτή εργασία και μια στρατηγική που ονομάζεται «Γράφω» (WRITE) την οποία ακολουθούν κατά τη διάρκεια που γράφουν Οι Harris, Graham, και οι συνεργάτες τους, έχουν επίσης σχεδιάσει μια στρατηγική που ονομάζεται (POW) στην οποία οι μαθητές μπορούν να γράψουν σε διάφορα είδη κατά τη διάρκεια που αναπτύσσουν γραπτώς τη στρατηγική αυτόοργάνωσης της εργασίας τους (Harris, Graham & Mason, 2003; Lane et al, 2008)
Οι πιο διάσημες στρατηγικές 2 Οι King-Sears, Mercer και Sindelar (1992) σχεδίασαν μια στρατηγική που ονομάζεται «Ταιριάζει» (IT FITS), στην οποία οι μαθητές μπορούν να χρησιμοποιήσουν λέξειςκλειδιά που θα τους βοηθήσουν να θυμούνται τις πληροφορίες Οι Miller και Mercer (1991), σχεδίασαν μια στρατηγική που ονομάζεται «Ισοπαλία» (DRAW), την οποία οι μαθητές μπορούν να χρησιμοποιήσουν για να λύσουν μαθηματικά προβλήματα.
Η διδασκαλία στρατηγικών μάθησης θα πρέπει να είναι ένα μέρος της εκπαίδευσης κάθε εκπαιδευτικού, που θα διδάξει σε μαθητές με ειδικές ανάγκες και σε άλλους μαθητές με χαμηλές επιδόσεις (Swanson, 1999)
Στρατηγικές και εκπαιδευτικοί Οι εκπαιδευτικοί που διδάσκουν τις στρατηγικές μάθησης πρέπει να κατέχουν α) την εννοιολογική γνώση (του αντικειμένου, π.χ. Μαθηματικά, Γλώσσα, Ιστορία κλπ) β) τη γνώση των διδακτικών μεθόδων γ) τη γνώση των υλικών και των προγραμμάτων. Οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να είναι εξοικειωμένοι με τις θεμελιώδεις αρχές της θεωρίας μάθησης, και τον τρόπο με τον οποίο αυτές εφαρμόζονται στη διδασκαλία στρατηγικής.
Οι εκπαιδευτικοί πρέπει να γνωρίζουν τις διάφορες θεωρίες μάθησης (π.χ. κονστρουκτιβισμός, συμπεριφορισμός, γνωστική θεωρία), έτσι ώστε να μπορούν να εξηγήσουν γιατί χρησιμοποιούν μία ειδική μέθοδο διδασκαλίας και πώς παίρνουν τις κατάλληλες εκπαιδευτικές αποφάσεις (Harris & Graham, 1996; Poplin, 1988; Poplin & Rogers, 2005; Pressley & Harris, 2006; Pressley & Hilden, 2006)
Για τους εκπαιδευτικούς που θα χρησιμοποιήσουν στρατηγικές διδασκαλίας είναι σημαντικό να: Κατανοούν ότι οι αναποτελεσματικοί μαθητές δεν επινοούν αποτελεσματικές και αποδοτικές στρατηγικές μάθησης Να γνωρίζουν ότι τα επίπεδα δεξιοτήτων τους είναι χαμηλά σε σύγκριση με εκείνα των συνομηλίκων τους Να κατανοούν ότι οι αναποτελεσματικοί μαθητές μαθαίνουν μόνο όταν χρησιμοποιούνται ορισμένα είδη των διδακτικών μεθόδων Να λαμβάνουν υπόψη το φαινόμενο της διαφοράς απόδοσης, δηλαδή τι αναμένεται οι μαθητές να αποδώσουν και τι τους επιτρέπουν οι δεξιότητές τους να αποδώσουν
ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ: Οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να είναι εξοικειωμένοι με τις στρατηγικές μάθησης Οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να γνωρίζουν το ρόλο τους και το ρόλο του μαθητή, μέσα σε αυτή τη σχέση της μαθητείας Οι εκπαιδευτικοί πρέπει να κατανοήσουν τι είναι μια μαθησιακή κοινότητα και πώς να τη δημιουργήσουν στις τάξεις τους
Βασικές μέθοδοι που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στη διδασκαλία των στρατηγικών μάθησης Ανάλυση βήμα -βήμα του τρόπου προσέγγισης της γνώσης Χρήση μνημονικών τεχνικών Εμπλοκή των μαθητών στη διαδικασία σχεδιασμού των στρατηγικών Δημιουργία δραστηριοτήτων με κλιμακούμενη δυσκολία
Ανατροφοδότηση Οι μαθητές πρέπει να λαμβάνουν διαφορετικούς τύπους ανατροφοδότησης, καθώς μαθαίνουν τις στρατηγικές: Ομαδική / ατομική ανατροφοδότηση Σύντομη ανατροφοδότηση Σύνθετη ανατροφοδότηση
Οι μαθητές πρέπει να είναι σε θέση να εφαρμόσουν στρατηγικές με ένα γενικευμένο τρόπο. Έτσι, οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να είναι ικανοί να διδάξουν μια σειρά από δραστηριότητες γενίκευσης για να εξασφαλιστεί η χρήση των στρατηγικών και σε ανώτερο επίπεδο σπουδών
Οι εκπαιδευτικοί κατά τη διδασκαλία στρατηγικών μάθησης πρέπει να χρησιμοποιήσουν: Προσομοίωση διδασκαλίας στρατηγικών σε μια μικρή ομάδα ομηλίκων Προσομοίωση διδασκαλίας σε πραγματικές καταστάσεις ΚΥΡΙΩΣ: Οι εκπαιδευτικοί ειδικής αγωγής πρέπει να διδάσκουν στρατηγικές μάθησης με εντατικό τρόπο
ευχαριστώ