ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ LIFE+ AMMOS Συντάκτης: MARC AE

ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ LIFE+ AMMOS Συντάκτης: MARC AE Ολοκληρωμένη εκστρατεία ενημέρωσης για τον περιορισμό των απορριμμάτων καπνιστών στις παραλίες LIFE12 INF/GR/000985 www.life-ammos.gr Με τη συνεισφορά του χρηματοδοτικού μέσου LIFE της Ευρωπαϊκής Ένωσης

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Στόχος της έρευνας: Τύπος έρευνας: Περιοχή κάλυψης: Το πρόγραμμα LIFE AMMOS, έχει ως στόχο την εφαρμογή και την ανάπτυξη μιας ολοκληρωμένης εκστρατείας για την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση, όλων των χρηστών της παράκτιας ζώνης αναφορικά με τα προβλήματα που δημιουργεί η παρουσία των απορριμμάτων καπνιστών. Σκοπός του έργου είναι η πρόληψη και ο περιορισμός των εν λόγω απορριμμάτων. Η έρευνα έγινε με σκοπό την αποτύπωση της συμπεριφοράς των καπνιστών όσων αφορά την απόρριψη αποτσίγαρων στις παραλίες. Focus Groups Αττική Χρόνος διεξαγωγής: 3/10/2013-14/10/2013 Πληθυσμός στόχος: Καπνιστές γυναίκες και άνδρες, ευρείας κοινωνικοοικονομικής τάξης Δομή και σύνθεση ομάδων: Πέντε ομάδες 7-9 ατόμων έκαστη Α ομάδα : Καπνιστές ηλικίας 18-35 ετών Β ομάδα : Καπνιστές ηλικίας 35+ ετών Γ ομάδα : Καπνιστές ηλικίας 18-35 ετών Δ ομάδα : Καπνιστές ηλικίας 35+ ετών Ε ομάδα : Καπνιστές ηλικίας 18-35 ετών 2

ΟΔΗΓΟΣ ΣΥΖΗΤΗΣΗΣ /1 Συνήθειες καπνίσματος Πόσο καπνίζετε ανά ημέρα? Τι είδους τσιγάρα καπνίζετε? (στριφτά, πακέτο, πουράκια, κλπ.) Που καπνίζετε? Στο σπίτι? Στην εργασία σας? Στο μπαλκόνι? Στον δρόμο? Στο αμάξι? Όταν βγαίνετε έξω ψάχνετε για χώρο καπνιστών? Όταν πηγαίνετε κάπου ρωτάτε αν επιτρέπεται το κάπνισμα? Συμφωνείτε με την απαγόρευση του καπνίσματος? Συμφωνείτε να απαγορεύεται το κάπνισμα και σε ανοικτούς χώρους? Π.χ. πάρκα, χώρους αθλητισμού, παραλίες? Όταν δεν βρίσκετε τασάκι κρατάτε το αποτσίγαρο μέχρι να βρείτε ή το πετάτε κάτω? Γιατί? Σε ποια σημεία είναι δύσκολο να βρείτε τασάκι? Στον δρόμο? Σε πλατείες; Στο γήπεδο? Στην παραλία? Στο πλοίο? Καπνίζετε όταν πηγαίνετε στην παραλία? Πόσο κατ εκτίμηση? Συνήθειες παραλίας Επιλέγετε συνήθως αμμώδεις παραλίες ή παραλίες με βότσαλο/ βράχια? Με τι κριτήρια επιλέγετε παραλίες (οργανωμένη/ μη οργανωμένη, πολυπληθείς/ απομονωμένες, φυσική ομορφιά, ύπαρξη ή μη απορριμμάτων, γαλάζια σημαία κ.λπ.)? Πόσο χρόνο μένετε στην παραλία? Ποιες είναι οι συνηθισμένες δραστηριότητες σας στην παραλία? Στην παραλία καταναλώνετε φαγητό ή ποτό? (σάντουιτς, ποτό, μπύρα, καφέ, νερό κ.λπ.) 3

ΟΔΗΓΟΣ ΣΥΖΗΤΗΣΗΣ /2 Συνήθειες απόρριψης σκουπιδιών στην παραλία Τι κάνετε με τα δικά σας αποτσίγαρα κατά τη διάρκεια της παραμονής σας στην παραλία? Γιατί? Έχετε μαζί σας σταχτοδοχείο (μιας ή πολλαπλών χρήσεων) όταν πηγαίνετε στην παραλία; Χρησιμοποιείτε τις συσκευασίες των ποτών/ αναψυκτικών για σταχτοδοχείο? Παρακινείτε την παρέα σας να μαζεύει τα αποτσίγαρα που παράγει στην παραλία? Σε οργανωμένες παραλίες ζητάτε τασάκι αν δεν υπάρχει στις ξαπλώστρες που κάθεστε? Χρησιμοποιείτε το τασάκι για τα αποτσίγαρά σας? Παρατηρείτε αποτσίγαρα που υπάρχουν στις παραλίες που επισκέπτεστε? Σας ενοχλούν εν γένει τα απορρίμματα στην παραλία? Θεωρείτε τις οργανωμένες παραλίες πιο καθαρές? Αποτελεί κριτήριο παραμονής σε μια παραλία η μεγάλη συγκέντρωση απορριμμάτων? Σας ενοχλεί όταν πηγαίνετε στην παραλία και βλέπετε αποτσίγαρα στην άμμο? Σιχαίνεστε τα αποτσίγαρα στις παραλίες? Έχετε κάνει ποτέ παρατήρηση/ επίπληξη σε άλλον καπνιστή στην παραλία να μην απορρίπτει: αποτσίγαρα απορρίμματα 4

ΟΔΗΓΟΣ ΣΥΖΗΤΗΣΗΣ /3 Βαθμός γνώσης συνεπειών από την απόρριψη αποτσίγαρων στην παραλία Ποιες θεωρείτε πιθανές περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τα απορριπτόμενα αποτσίγαρα στις παραλίες? Πιστεύετε ότι τα απορριπτόμενα αποτσίγαρα μπορεί να αποδειχθούν επικίνδυνα για τα ψάρια, τις φώκιες, τους γλάρους, τις θαλάσσιες χελώνες? Πιστεύετε ότι τα απορριπτόμενα αποτσίγαρα μπορεί να αποδειχθούν επικίνδυνα για τα μικρά παιδιά? Βαθμός ανταπόκρισης στην ενημέρωση των συνεπειών και Βαθμός παρακίνησης κατόπιν της ενημέρωσης των συνεπειών Έχετε βρει διαθέσιμο σταχτοδοχείο μιας χρήσης σε παραλία / beach bar / πλοίο κλπ? Θα χρησιμοποιούσατε σταχτοδοχείο μίας χρήσης για να συλλέγετε τα αποτσίγαρα σας όταν βρίσκεστε σε παραλία? Θα προτιμούσατε να διανέμονται σταχτοδοχεία μιας χρήσης ή πολλαπλών χρήσεων (πλαστικά κλπ) πλενόμενα? Και γιατί? Αφήνετε απορρίμματα στην παραλία όταν φεύγετε? Πού οφείλετε κατά τη γνώμη σας η ύπαρξη απορριμμάτων στις παραλίες (στη νοοτροπία των λουόμενων, στην έλλειψη υποδομών, άλλο); 5

ΟΔΗΓΟΣ ΣΥΖΗΤΗΣΗΣ /4 Έχετε καθαρίσει ποτέ παραλία από απορρίμματα? (εννοείται τρίτων) Έχετε συμμετάσχει σε εθελοντικούς καθαρισμούς που οργανώνουν περιβαλλοντικές οργανώσεις, δήμοι κ.λπ.; Έχετε ενημερωθεί στο πλαίσιο κάποιας εκστρατείας ενημέρωσηςευαισθητοποίησης για το πρόβλημα των απορριμμάτων; Πιστεύετε ότι μια εκστρατεία ενημέρωσης-ευαισθητοποίησης για την μείωση των αποτσίγαρων στις παραλίες θα έβρισκε ανταπόκριση στο κοινό? Πιστεύετε ότι μια τέτοια εκστρατεία θα συνέβαλε στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού και για άλλα απορρίμματα (πλαστικά κλπ)? Ποιο είναι το κοινό (εθνικότητα/ ηλικία κ.λπ.) το οποίο πιστεύετε ότι αφήνει τα περισσότερα απορρίμματα ή αποτσίγαρα στις παραλίες? Εάν το υλικό για την κατασκευή ενός σταχτοδοχείου μιας χρήσης ήταν διαθέσιμο στο Internet, θα ήσασταν πρόθυμος να φτιάξετε σταχτοδοχεία για ιδία χρήση πριν τις καλοκαιρινές διακοπές? 6

Συνολικά Συμπεράσματα Έρευνας

Άξονες διερεύνησης /1 1. Συνήθειες καπνίσματος 2. Απόρριψη αποτσίγαρων γενικά 3. Συνήθειες απόρριψης σκουπιδιών και αποτσίγαρων στην παραλία 4. Βαθμός γνώσης συνεπειών από την απόρριψη αποτσίγαρων στην παραλία 5. Βαθμός ανταπόκρισης στην ενημέρωση των συνεπειών 6. Βαθμός παρακίνησης κατόπιν της ενημέρωσης των συνεπειών 8

Συνολικά συμπεράσματα /1 Συνήθειες καπνίσματος Όλοι οι συμμετέχοντες καπνίζουν όταν βγαίνουν έξω για διασκέδαση. Οι περισσότεροι καπνίζουν στο σπίτι τους, κάποιοι στη δουλειά/ στην σχολή τους, λίγοι στο δρόμο (συνήθως όταν περιμένουν). Όλοι καπνίζουν στις παραλίες. Αναζητούν πάντα χώρους καπνιστών σε καφέ, εστιατόρια μπαρ. Ωστόσο σημειώνουν ότι η απαγόρευση καπνίσματος σε τέτοιους χώρους έχει ατονήσει, οπότε καπνίζουν σχεδόν παντού. Σχεδόν όλοι είναι υπέρ της απαγόρευσης καπνίσματος σε χώρους εστίασης και διασκέδασης, αρκεί να υπάρχουν και εκεί designated χώροι καπνιστών καθώς είτε σκέφτονται τα δικαιώματα αυτών που δεν καπνίζουν, είτε έχουν κάνει παιδιά και έχουν γίνει πιο ευαίσθητοι στο θέμα του παθητικού καπνίσματος από τα παιδιά, είτε οι ίδιοι ενοχλούνται από την μυρωδιά του τσιγάρου στους κλειστούς χώρους Σχεδόν κανείς δεν συμφωνεί με την απαγόρευση καπνίσματος σε εξωτερικούς χώρους πάρκα, χώρους αθλητισμού κλπ. Κανείς δεν συμφωνεί με την απαγόρευση καπνίσματος στις παραλίες. 9

Συνολικά συμπεράσματα /2 Απόρριψη αποτσίγαρων γενικά Σε εξωτερικούς χώρους δεν είναι εύκολο να βρουν σταχτοδοχεία (εκτός από οργανωμένες παραλίες) οπότε οι περισσότεροι πετούν τα αποτσίγαρα όπου τύχει. Λίγοι λένε ότι μαζεύουν τις γόπες και τις πετούν σε καλάθια αχρήστων. 10

Συνολικά συμπεράσματα /3 Συνήθειες απόρριψης σκουπιδιών και αποτσίγαρων στην παραλία Οι περισσότεροι επιλέγουν αμμώδεις παραλίες, είτε οργανωμένες είτε όχι. Όλοι πίνουν καφέ στην παραλία (άρα και καπνίζουν), οι περισσότεροι τρώνε κάτι (σάντουιτς), πίνουν νερό και αναψυκτικά. Στις παραλίες όπου υπάρχουν σταχτοδοχεία οι περισσότεροι λένε πως τα χρησιμοποιούν (έναςδυο παραδέχονται ότι αν είναι οριζοντιωμένοι στην ξαπλώστρα μπορεί και να βαριούνται να σηκωθούν να σβήσουν το τσιγάρο στο τασάκι, οπότε το σβήνουν στην άμμο). Στις παραλίες όπου δεν υπάρχουν σταχτοδοχεία, κάποιοι λένε ότι σβήνουν τα τσιγάρα σε μπουκάλια από νερό ή πλαστικά κύπελλα του καφέ. Αρκετοί επίσης λένε ότι τα σβήνουν στην άμμο, αλλά μετά τα συγκεντρώνουν και τα πετούν στα καλάθια των αχρήστων. Υπάρχει όμως και σημαντική μερίδα κοινού που δηλώνει ότι σβήνει τα αποτσίγαρα στην άμμο και τα αφήνει εκεί διότι δεν θεωρεί ότι είναι τόσο «κακά» σκουπίδια όσο τα υπολείμματα τροφίμων. Θεωρούν ότι το αποτσίγαρο είναι φτιαγμένο από χαρτί και αποσυντίθεται σε σχετικά γρήγορο χρόνο με την έκθεσή του στον ήλιο ή/και στο νερό. 11

Συνολικά συμπεράσματα /4 Η απόρριψη αποτσίγαρων στον δρόμο προκαλεί μεγαλύτερη ντροπή από την απόρριψη των αποτσίγαρων στην παραλία. Ειδικά επειδή o Στην παραλία σχεδόν όλοι πετούν κάτω αποτσίγαρα. o Στην παραλία οι γόπες χάνονται στην άμμο, θάβονται στα βοτσαλάκια και δεν θωρούνται επικίνδυνο σκουπίδι. ΑΠΟΤΣΙΓΑΡΑ ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ ΑΠΟΤΣΙΓΑΡΑ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΛΙΑ 12

Συνολικά συμπεράσματα /5 Η απόρριψη σκουπιδιών στην παραλία προκαλεί μεγαλύτερη ντροπή από την απόρριψη των αποτσίγαρων στην παραλία. o Κανείς δεν παραδέχεται ότι έχει πετάξει σκουπίδια στην παραλία. o Έχουν κάνει μάλιστα παρατήρηση σε κόσμο που έχει αφήσει σκουπίδια. ΣΚΟΥΠΙΔΙΑ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΛΙΑ ΑΠΟΤΣΙΓΑΡΑ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΛΙΑ 13

Συνολικά συμπεράσματα /6 Βαθμός γνώσης συνεπειών από την απόρριψη αποτσίγαρων στην παραλία Αρχικά δεν μπορούσαν να σκεφτούν τις συνέπειες και οι περισσότεροι θεωρούσαν ότι το αποτσίγαρο αποσυντίθεται σε σχετικά σύντομο χρόνο. Αναφέρθηκε η μόλυνση του περιβάλλοντος και η πίσσα που μένει στο φίλτρο και τελικά στο έδαφος. Ένας μόνο ανέφερε ότι μπορεί να είναι επικίνδυνο για την πανίδα κυρίως λόγω της πίσσας. Κανείς δεν σκέφτηκε τον κίνδυνο για τα μικρά παιδιά. Όλοι αναφέρθηκαν στις αισθητικές επιπτώσεις. Βαθμός ανταπόκρισης στην ενημέρωση των συνεπειών Στους περισσότερους φάνηκαν λογικές οι συνέπειες και απόρησαν που δεν τις είχαν σκεφτεί. Στο σύνολο τους οι συμμετέχοντες με ελάχιστες εξαιρέσεις- ένιωσαν τύψεις για τα αποτσίγαρα που είχαν πετάξει και εξομολογήθηκαν κάποιες «παλιές αμαρτίες» για αποτσίγαρα που είχαν πετάξει στην άμμο και στην θάλασσα. 14

Συνολικά συμπεράσματα /7 Βαθμός παρακίνησης κατόπιν της ενημέρωσης των συνεπειών Σημειώνουν οι συμμετέχοντες ότι πρέπει όλοι να καταλάβουν πόσο επικίνδυνα απορρίμματα είναι τα αποτσίγαρα με μια εκστρατεία ενημέρωσης. Προτάθηκε ως βασικό κοινό-στόχος να είναι και τα παιδιά Διότι μπορούν να επηρεάσουν τους γονείς (να τους κάνουν να ντραπούν, να δώσουν σωστό παράδειγμα) Διότι από μικρή ηλικία «εντυπώνονται» οι σωστές συμπεριφορές Διότι τα παιδιά είναι πιο ευαισθητοποιημένα σε σχέση με ζώα, πουλιά κλπ. Οι συμμετέχοντες μάλιστα προτείνουν έντονες, σκληρές εικόνων ζώων που πεθαίνουν για να συνειδητοποιήσει ο κόσμος πόσο επικίνδυνα είναι τα αποτσίγαρα για την υγεία του. Αρκετοί προτιμούν πιο ακραίες λύσεις όπως την επιβολή προστίμων και τον αυστηρό έλεγχο στις παραλίες. 15

Συνολικά συμπεράσματα /8 Προτάσεις προς διερεύνηση Το application για smart phone για παραλίες με λίγα αποτσίγαρα που προτάθηκε αντιμετωπίστηκε με μικρό ενδιαφέρον κυρίως από τους νεαρότερους. Οι περισσότεροι μπορεί να μπουν από περιέργεια, αλλά μάλλον δεν θα το χρησιμοποιήσουν. Η κατασκευή σταχτοδοχείου από το internet είχε χαλαρές θετικές αντιδράσεις. Οι περισσότεροι θεωρούν την κατασκευή έξτρα κόπο σε σχέση με μια πολύ εύκολη λύση της στιγμής, όπως ένα πλαστικό μπουκάλι ή ποτήρι. Τα τασάκια μιας χρήσης προτιμήθηκαν από τους περισσότερους αν και σημειώθηκε ότι θα πρέπει να τροφοδοτούνται συνεχώς όταν κάποιος πάει στην παραλία και ότι είναι θέμα νοοτροπίας το να πετάξει το αποτσίγαρο κάτω, όχι το τι τασάκι χρησιμοποιεί. 16

Συνήθειες Καπνίσματος

Πόσο καπνίζουν, τι είδους τσιγάρα και πού καπνίζουν /1 Κυρίως καπνό -για οικονομικούς λογούς- καπνίζουν οι νεώτεροι. Όλοι στρίβουν καπνό με φίλτρο. Το πού καπνίζουν εξαρτάται από την συγκατοίκηση Ειδικά αν μένουν με γονείς που είναι μη καπνιστές, δεν καπνίζουν μέσα στον σπίτι. Όσοι μένουν μόνοι (χωρίς γονείς) καπνίζουν μέσα στο σπίτι- εκτός αν έχουν παιδιά. - Ελάχιστοι αποφεύγουν το κάπνισμα στο υπνοδωμάτιο. Οι περισσότεροι καπνίζουν στην δουλειά και στο πανεπιστήμιο. Στο δρόμο περπατώντας καπνίζουν σπάνια έως ποτέ. ΗΛΙΚΙΑ 18-35 18

Πόσο καπνίζουν, τι είδους τσιγάρα και πού καπνίζουν /2 Χαρακτηριστικά σχόλια: 15-25 τσιγάρα την ημέρα. Αναλόγως τα οικονομικά καπνίζω στριφτά ή πακέτο. Κυρίως καπνό. Εξαρτάται από τα οικονομικά. Άμα έχουμε ξεμείνει θα το κάνουμε και άφιλτρο. Εγώ καπνίζω στο μπαλκόνι. Στην δουλειά ναι καπνίζω. Καπνίζω και στο πανεπιστήμιο. Γύρω στο πακέτο. Δεν καπνίζουν καθόλου οι γονείς μου, οπότε δεν γίνεται να καπνίσω σπίτι. Στην βεράντα γιατί οι γονείς μου δεν καπνίζουν. 1 πακέτο κατά μέσος όρος. Καπνίζω και στριφτό και κανονικό τσιγάρο. Τα στριφτά είναι πιο οικονομικά. Για πιο ελαφρύ το ξεκίνησα το στριφτό. Δεν μου αρέσει καθόλου να βλέπω ανθρώπους να καπνίζουν στο δρόμο. Δεν μου αρέσει καθόλου, δεν το απολαμβάνω να καπνίζω στο δρόμο. ΗΛΙΚΙΑ 18-35 19

Πόσο καπνίζουν, τι είδους τσιγάρα και πού καπνίζουν /3 Οι μεγαλύτεροι καπνίζουν κυρίως τσιγάρα. Όλοι καπνίζουν στο σπίτι σε όλα σχεδόν τα δωμάτια. Καπνίζουν σε πεζόδρομους και σε βιτρίνες. Είναι σημαντικό για το πού καπνίζουν το αν έχουν παιδιά: o o o ΗΛΙΚΙΑ 35 + Αν έχουν μικρά παιδιά αποφεύγουν να καπνίζουν στους κλειστούς χώρους του σπιτιού. Αν έχουν μεγάλα παιδιά που δεν καπνίζουν, οι γονείς φροντίζουν να καπνίζουν σε συγκεκριμένους χώρους που δεν ενοχλούν. Αν έχουν μεγάλα παιδιά που καπνίζουν, οι γονείς δεν σκέπτονται το που θα καπνίσουν. 20

Πόσο καπνίζουν, τι είδους τσιγάρα και πού καπνίζουν /4 Χαρακτηριστικά σχόλια: Κατά μέσο όρο ένα πακέτο την ημέρα. Και εγώ κάποιες φορές περπατώντας. Εγώ σπάνια σε αυτοκίνητο. Δεν μου αρέσει. Ο κλειστός χώρος ζαλίζει. Σε ταξίδι κάνω στάση, καπνίζω και συνεχίζω την οδήγηση. Σε κουζίνα, καθιστικό, όχι κρεβατοκάμαρα. Όταν ήταν πιο μικρά τα παιδιά κάπνιζα στον απορροφητήρα. Εγώ συνήθως στην κουζίνα και στο σαλόνι. Καπνίζει και ο γιος μου οπότε καπνίζουμε παντού. Στο μπαλκόνι καπνίζω λόγω παιδιών. Στο αυτοκίνητο κάνεις τα περισσότερα. Καπνίζω συνεχόμενα στο αυτοκίνητο. ΗΛΙΚΙΑ 35 + 21

Τσιγάρο για διασκέδαση ή για αυτοσυγκέντρωση /5 Το τσιγάρο είναι για απόλαυση και διασκέδαση. Καπνίζουν μετά το φαγητό. Καπνίζουν μαζί με το ποτό. Καπνίζουν κυρίως μαζί με τον καφέ. 22

Τσιγάρο για διασκέδαση ή για αυτοσυγκέντρωση /6 Χαρακτηριστικά σχόλια: Θα καπνίσω αν έχω καφέ. Είναι και για ώρα χαλάρωσης και για ώρα συγκέντρωσης. Για μένα για ώρα χαλάρωσης μόνο. Στην διασκέδαση καπνίζουμε. Κυρίως στην διασκέδαση. Κυρίως για διασκέδαση και χαλάρωση. Περισσότερο για χαλάρωση. Ανάλογα το ψυχολογικό μου, καπνίζω. Πριν τον καφέ δεν καπνίζω. Με τον καφέ θα ξεκινήσω. Μετά το φαγητό σίγουρα. Με το ποτό θα καπνίσω. Όταν έκανα προσπάθεια να κόψω το τσιγάρο, είχα κόψει και τον καφέ. 23

Κάπνισμα σε χώρους καπνιστών /7 Οι περισσότεροι ψάχνουν ειδικά για χώρο καπνιστών. Αν δεν είναι ξεκάθαρο αν επιτρέπεται το κάπνισμα, συνήθως ρωτάνε. Παραδέχονται πάντως ότι υπάρχουν ελάχιστα μέρη στα οποία απαγορεύεται το κάπνισμα. Χαρακτηριστικά σχόλια: Ψάχνω οπωσδήποτε για χώρους καπνιστών να καθίσω. Αν δεν έχει σήμα, ρωτάω. Για χώρους καπνιστών, κυρίως ψάχνω. Εγώ ναι. Δεν υπάρχουν πολλά μέρη που δεν επιτρέπεται το κάπνισμα. Και σε αυτά που δεν επιτρέπεται, πάλι καπνίζουν. Δεν μπορώ να πάω να πιω καφέ χωρίς να καπνίσω. 24

Καπνιστές και αντικαπνιστικός νόμος /8 Σχεδόν όλοι συμφωνούν με την απαγόρευση του καπνίσματος γιατί o o o σκέφτονται τα δικαιώματα αυτών που δεν καπνίζουν. έχουν κάνει παιδιά και έχουν γίνει πιο ευαίσθητοι στο θέμα του παθητικού καπνίσματος από τα παιδιά. αρκετοί ενοχλούνται από την μυρωδιά του τσιγάρου στους κλειστούς χώρους. Πάντως οι συμμετέχοντες σε αρκετές περιπτώσεις δεν γνώριζαν το τι λέει ο νέος νόμος για την γενίκευση της απαγόρευσης του καπνίσματος σε κάθε κλειστό δημόσιο χώρο. Θυμούνταν αντίθετα το παλιότερο νόμο με τον οποίο ειδικοί χώροι στο κατάστημα μπορούσαν να παραχωρούνται για το κάπνισμα. 25

Καπνιστές και αντικαπνιστικός νόμος /9 Χαρακτηριστικά σχόλια: Συμφωνώ με την απαγόρευση του καπνίσματος γιατί όταν καπνίζουν οι άλλοι με ενοχλεί ο καπνός. Με ενοχλεί ο καπνός των άλλων που έρχεται σε μένα. Συμφωνώ εν μέρει με την απαγόρευση του καπνίσματος. Έχει μια λογική να υπάρχει χώρος καπνιστών και μη καπνιστών. Ο άλλος δεν είναι υποχρεωμένος να υποστεί το τσιγάρο μου. Πρέπει να παρθεί μια ξεκάθαρη απάντηση αν επιτρέπεται ή όχι. Συμφωνώ να υπάρχει -αν και είναι δύσκολο να εφαρμοστεί. Συμφωνώ και θα ήθελα να εφαρμόζεται καλύτερα άσχετα που καπνίζω. Παρόλο που καπνίζω με ενοχλεί η τσιγαρίλα. Είμαι υπέρ γιατί οι άνθρωποι που δεν καπνίζουν είναι άσχημο να επιβαρύνονται με τον καπνό. Κανονικά θα έπρεπε να εφαρμόζεται ο νόμος και να υπάρχουν 2 χώροι ξεχωριστοί όπου ο καθένας να καπνίζει. Επειδή με έχει κουράσει να μυρίζω το τσιγάρο, τώρα τελευταία προτιμώ τον χώρο που δεν καπνίζουν. Τώρα που έκανα το παιδί συνειδητοποίησα ότι είναι σημαντικό να υπάρχει χώρος μη καπνιστών. Συμφωνώ γιατί εγώ κάνω κακό στον εαυτό μου. Ο άλλος δεν φταίει αν εγώ καπνίζω. Θα πρέπει να υπάρχει σεβασμός στον καπνιστή. Στους δημόσιους χώρους τράπεζες, υπουργεία, νοσοκομεία συμφωνώ. Κατανοώ ότι δεν μπορώ να καταπιέζω τον άλλον που δεν καπνίζει. 26

Καπνιστές και αντικαπνιστικός νόμος /10 Κάποιοι δεν συμφωνούν γιατί παραδέχονται ότι δεν τους συμφέρει. Επιμένουν μάλιστα αυστηρά στο να υπάρχει και χώρος στο κατάστημα ή/και στον δημόσιο χώρο για τους καπνιστές. Αρνούνται να επισκεφτούν χώρο που δεν επιτρέπεται το κάπνισμα. Τονίζουν μάλιστα ότι η απαγόρευση του καπνίσματος σε δημόσιους χώρους έχει ατονήσει. 27

Καπνιστές και αντικαπνιστικός νόμος /11 Χαρακτηριστικά σχόλια: Συμφωνώ εν μέρει αρκεί να υπάρχει χώρος για τους καπνιστές. Στον ΟΣΕ αναγκάστηκα να καπνίσω στην τουαλέτα, γιατί απαγορεύεται σε όλο το τρένο το κάπνισμα. Υπέρ της απαγόρευσης αλλά να υπάρχουν χώροι για καπνιστές. Έχει ατονήσει η απαγόρευση. Δεν μπαίνεις σε ένα χώρο που δεν καπνίζεις. Αν δεν μπορώ να καπνίσω, φεύγω. Δεν συμφωνώ γιατί δεν με βολεύει. Είναι δύσκολο να χωριστούν τα μαγαζιά και οι χώροι. Οι συνθήκες για να εφαρμόζεται στην Ελλάδα δεν ευνοούν. Πρέπει να υπάρχει χώρος και για τους καπνιστές. Δεν γίνεται να απαγορευτεί παντού. Δεν συμφωνώ με την απαγόρευση καπνίσματος. Πρέπει να χωρίζεται ο χώρος. Γιατί να στερήσει από εμένα να πιω τον καφέ μου με τσιγάρο. Στις δημόσιες υπηρεσίες συμφωνώ. Όχι σε χώρους διασκέδασης. Το πιο σωστό είναι να υπάρχουν καταστήματα μη καπνιστών και καπνιστών. 28

Καπνιστές και απαγόρευση καπνίσματος σε ανοιχτούς χώρους /12 Αντίθετοι στο σύνολο τους ανεξαρτήτου ηλικίας με ελάχιστες εξαιρέσεις - τα μέλη των ομάδων με την απαγόρευση σε εξωτερικούς χώρους. Το θεωρούν: o o o o στέρηση δικαιωμάτων. ρατσισμό απέναντι στους καπνιστές. υπερβολικό, ακραίο και χωρίς λογική. αδύνατο να εφαρμοστεί. Χαρακτηριστικά σχόλια: Παράλογη η απόφαση για απαγόρευση καπνίσματος σε ανοικτούς χώρους. Ακραίο Υπερβολικό με την λογική ότι δεν μπορούν να σου απαγορεύουν τα πάντα. Σε ένα κλειστό χώρο δεν ανακυκλώνεται ο αέρας, έξω είναι εντάξει αν είσαι μακριά από τους άλλους. Όχι, δεν συμφωνώ με την απαγόρευση στους ανοικτούς χώρους. Είναι υπερβολή. Δεν προκαλεί βλάβη στον ουρανό. Μόνο στο σπίτι μου θα μπορώ να καπνίζω; 29

Καπνιστές και απαγόρευση καπνίσματος σε ανοιχτούς χώρους /13 Χαρακτηριστικά σχόλια: Φουλ κατά αν απαγορευτεί σε εξωτερικούς χώρους το κάπνισμα. Για το περιβάλλον θα ήταν καλό. Είμαι κατά. Και να γίνει δεν πρόκειται να εφαρμοστεί. Και να εφαρμοστεί, δεν έχει λογική. Κάθετα διαφωνώ με την απαγόρευση στους εξωτερικούς χώρους. Είναι υπερβολή. Είναι ρατσισμός πια. Εδώ και στα κλειστά γήπεδα καπνίζουν. Είμαι υπέρ να ελαττωθούν τα αποτσίγαρα στους δημόσιους χώρους. Σε γενικό επίπεδο δεν συμφωνώ. Και να μην κάπνιζα, δεν θα μου άρεσε. Από την στιγμή που ο χώρος είναι ανοικτός και κανείς δεν ενοχλείται, θα πρέπει να μπορώ να καπνίζω. Αν είναι ανοικτός ο χώρος, δεν μπορεί να πει κάποιος κάτι. 30

Καπνιστές και αποτσίγαρα

Πού καπνίζουν περισσότερο /1 Συνήθως καπνίζουν περισσότερο όπου έχει αναμονή, όπου περιμένουν. Στις στάσεις του λεωφορείου, σε ουρές, όταν περιμένουν κάποιον. Χαρακτηριστικά σχόλια: Εγώ που πάω τα παιδιά μου στην πισίνα έχω μαζί μου ένα αλουμινόχαρτο, τα σβήνω εκεί και πετάω τα υπόλοιπα στον κάδο. Έξω εκεί που επιτρέπεται, καπνίζω. Κυρίως σε στάσεις που περιμένω. Αν περιμένω σε καμιά στάση, όχι περπατώντας. Στην τράπεζα παίρνω νούμερο και βγαίνω έξω να καπνίσω. Στην στάση του λεωφορείου. Στον δρόμο αποφεύγουν το κάπνισμα. Χαρακτηριστικά σχόλια: Στον δρόμο λίγες φορές, γιατί αυτή η συνήθεια δεν μου αρέσει και πάρα πολύ. Εγώ όχι πάντα. Το αποφεύγω γιατί το θεωρώ αντιαισθητικό. 32

Αν πετάνε τα αποτσίγαρα κάτω στον δρόμο /2 Οι περισσότεροι σκέφτηκαν και ανέφεραν διάφορες πατέντες που έχουν κάνει για να ξεφορτωθούν τα αποτσίγαρά τους Αν και όλοι παραδέχονται ότι έχουν σβήσει τσιγάρα στο δρόμο και τα έχουν αφήσει εκεί. Για την απόρριψη των αποτσίγαρων αναφέρθηκαν ότι έχουν χρησιμοποιηθεί: o o o o o o Πλαστικά ποτήρια και μπουκάλια Σακούλες σκουπιδιών Χαρτοπετσέτα Σελοφάν από το πακέτο των τσιγάρων Κάδοι σκουπιδιών Σταχτοδοχεία τσάντας. Οι νεώτεροι φαίνεται να έχουν περισσότερες ενοχές για τα αποτσίγαρα που πετάνε στον δρόμο. Αντίθετα οι μεγαλύτερης ηλικίας είναι πιο απενοχοποιημένοι για τα αποτσίγαρα που πετούν. 33

Αν πετάνε τα αποτσίγαρα κάτω στον δρόμο /3 Χαρακτηριστικά σχόλια: Στην παραλία σε ένα πλαστικό ποτήρι ή σε μπουκάλι ή στην σακούλα με τα σκουπίδια, ρίχνω τις γόπες. Στο γήπεδο, στο δρόμο πολλοί τα ρίχνουν κάτω και φεύγουν. Στο πλοίο τα πετάς σε μπουκαλάκια με νερό. Όλοι θα πάρουν ένα μπουκαλάκι νερό. Έχω ατομικό σταχτοδοχείο. Στην κερκίδα το πατάω κάτω, σβήνει, το βάζω σε μια χαρτοπετσέτα και το πετάω όταν φεύγω. Βάζω τις γόπες στο σελοφάν από το πακέτο των τσιγάρων. Το πατάω κάτω στο δρόμο και το αφήνω παρόλο που ξέρω ότι δεν είναι σωστό. Βλέπεις το πεζοδρόμιο γεμάτο. Συνήθως πετάω την γόπα στους κάδους, αν και την έχω πετάξει κάτω. Συνήθως τις πετάω χωρίς να το σκέφτομαι. Εκεί που καπνίζω έχει τασάκια. Στις παραλίες σε μπουκάλια ή σε ποτήρια με νερό. Πάω σε παραλία με καφετέρια και έχει τασάκια. Αν δεν έχει τασάκι, σε μπουκάλι. 34

Αν ψάχνουν για τασάκι σε εξωτερικούς χώρους /4 Οι ερωτώμενοι απάντησαν ότι όταν ψάχνουν για τασάκι σε εξωτερικούς χώρους, συνήθως δεν βρίσκουν. Δεν φταίνε αυτοί που πετούν το αποτσίγαρο κάτω. Φταίει που δεν υπάρχει τασάκι. Κάποιοι ανέφεραν ότι χρησιμοποιούν τασάκι τσέπης. Χαρακτηριστικά σχόλια: Δυστυχώς στο δρόμο δεν έχει τασάκια. Υπάρχουν τασάκια πριν μπεις στο μετρό. Κάποιοι έχουν προνοήσει για το συγκεκριμένο μέρος. Δεν θα έπρεπε να έχουν προνοήσει και για τα υπόλοιπα; Πάνω από ένα κάδο σκουπιδιών θα έπρεπε να υπήρχαν τασάκια. Νομίζω στο πλοίο έχει τασάκια. Δύσκολο κάποιος να ψάξει κάδο να το πετάξει μέσα. Το σταχτοδοχείο τσέπης με έχει σώσει. 35

Συνήθειες & κάπνισμα στην παραλία

Οι νέοι προτιμούν o o o Την αμμουδιά Τι είδους παραλίες προτιμούν και με τι κριτήρια επιλέγουν/1 Τις ελεύθερες παραλίες ειδικά εκτός Αττικής Τις ωραίες παραλίες «με ωραίο κόσμο» όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν. ΗΛΙΚΙΑ 18-35 Χαρακτηριστικά σχόλια: Το κριτήριο είναι να είναι ωραία η παραλία και να μαζεύει κόσμο που μου αρέσει, όχι αν είναι οργανωμένη ή όχι. Προτιμώ τις ελεύθερες. Έχει πολύ κόσμο στις οργανωμένες και δεν μου αρέσει αν δεν μπορείς να κουνηθείς. Δεν μου αρέσει το «έλα πλήρωσε για να κάνεις μπάνιο». Οι παραλίες ανήκουν σε όλους. Αρκεί να μου αρέσει η παραλία. Δεν έχουν σημασία τα υπόλοιπα. Ανάλογα την διάθεση. Η οργανωμένη με είσοδο αποκλείεται εξαρχής. Ναι οργανωμένη αν μπορείς να αφήσεις την πετσέτα σου πιο μακριά. Στην Αθήνα πάντα σε οργανωμένες. 37

Τι είδους παραλίες προτιμούν και με τι κριτήρια επιλέγουν/2 Οι μεγαλύτερης ηλικίας προτιμούν ΗΛΙΚΙΑ 35+ o o Τις παραλίες με ψιλό βότσαλο. Τις οργανωμένες παραλίες αν και δεν έχουν πάντα την οικονομική δυνατότητα να τις επισκέπτονται. Χαρακτηριστικά σχόλια: Προτιμώ το ψιλό βοτσαλάκι. Με ενοχλεί η άμμος στον αέρα. Στις οργανωμένες το πρόβλημα πλέον είναι το εισιτήριο. Δεν έχω την οικονομική δυνατότητα να έχω ξαπλώστρα. 38

Δραστηριότητες στην παραλία και χρόνο που ξοδεύουν/3 Οι περισσότεροι ξοδεύουν πολύ χρόνο στην παραλία. Κολυμπούν, παίζουν ρακέτες και τάβλι. Είναι αρκετά ενεργητικοί στην παραλία. Τους αρέσει πάντως να κάνουν ηλιοθεραπεία καπνίζοντας. ΗΛΙΚΙΑ 18-35 Χαρακτηριστικά σχόλια: Εγώ μένω στην παραλία όσο το δυνατόν περισσότερο. Σίγουρα πάνω από δίωρο-τρίωρο. Υπάρχουν φορές που πάω για μια βουτιά. Πολλές ώρες. Κάνω καταδύσεις. Με το που πάω, το πρώτο πράγμα που θα κάνω είναι τσιγάρο. Θα κάτσω να το απολαύσω. Μια ώρα κολύμπι, ρακέτες, βουτιές, μέσα. Θα διαβάσω, θα λιαστώ. Περισσότερο ηλιοθεραπεία. Χαρτιά, τάβλι. Εγώ λιάζομαι πολύ αν και άντρας. Θα λιαστώ με τσιγάρο και μετά θα μπω. Θα λιαστώ με καφέ. Έξω βαριέμαι μου τη σπάει. Ή θα βουτήξω ή θα φύγω. Εξαρτάται από την παρέα μου. Μπορεί να διαβάσω. 39

Δραστηριότητες στην παραλία και χρόνο που ξοδεύουν/3 Όλοι ξοδεύουν πολύ χρόνο στην παραλία. Είναι πολύ λιγότερο ενεργητικοί στην παραλία σε σχέση με τους νεώτερους. Τους αρέσει κυρίως να κάνουν ηλιοθεραπεία καπνίζοντας και πίνοντας καφέ. ΗΛΙΚΙΑ 35+ Χαρακτηριστικά σχόλια: Εγώ μένω στην παραλία όσο το δυνατόν περισσότερο. Μένω πολλές ώρες στην παραλία. Όλη την μέρα. Τουλάχιστον εξάωρο. Τάβλι και καφέ. Ένα βιβλίο. Καφέ και διάβασμα. Ξάπλα και ύπνος. Όχι ρακέτες. Μου αρέσει το τσιγάρο όταν βγαίνω από την θάλασσα. 40

Αν καταναλώνουν φαγητό ή ποτό /5 Δεν συνηθίζουν να τρώνε στην παραλία πολύ βαριά. Πίνουν αλκοόλ σπάνια. Πίνουν κυρίως καφέ. Χαρακτηριστικά σχόλια: Λίγα πράγματα τρώμε. Κανά τοστ, φρούτο. Μέχρι εκεί. Ότι πάρω από το σπίτι. Εγώ δεν τρώω ποτέ. Όχι δεν πίνω άλλο εκτός καφέ μόνο αν πάω βράδυ σε κανένα πάρτι. Σπάνια έως ποτέ τρώω. 41

Αν καπνίζουν στην παραλία/6 Όλοι οι καπνιστές καπνίζουν στις παραλίες όσο στην καθημερινότητα τους αν όχι και περισσότερο. Αφού το τσιγάρο έχει συνδεθεί με την χαλάρωση, όλοι καπνίζουν στην παραλία. Χαρακτηριστικά σχόλια: Μέσα στην θάλασσα, δεν καπνίζεις. Αν παίζεις ρακέτες ή beach volley δεν καπνίζεις. Αν πίνεις καφέ, χαζεύεις, παίζεις τάβλι επιβάλλεται. Το ίδιο όπως στην κανονική ζωή καπνίζεις και στην παραλία. Άμα δεν φυσάει και στρίβεις εύκολα, θα καπνίσεις πολύ. Άμα φυσάει καπνίζεις τα διπλά γιατί καίγεται το τσιγάρο αμέσως. Στην παραλία εγώ καπνίζω. Εγώ όχι γιατί είμαι στη θάλασσα συνέχεια. Κάθομαι αρκετές ώρες στην θάλασσα και σίγουρα καπνίζω. 42

Απόρριψη σκουπιδιών στην παραλία

Συμπεριφορά απέναντι στα σκουπίδια στην παραλία/1 Όλους τους ενοχλούν τα σκουπίδια στις παραλίες. Κανείς δεν παραδέχεται ότι αφήνει σκουπίδια στην παραλία. Χαρακτηριστικά σχόλια: Στις οργανωμένες επιφανειακά τουλάχιστον- η παραλία φαίνεται πιο καθαρή. Από σκουπίδια είναι σίγουρα πιο καθαρές. Τα σκουπίδια με ενοχλούν. Θα φύγω από την παραλία αν έχει πολλά σκουπίδια. 44

Ενεργητική στάση απέναντι στα σκουπίδια/2 Κάποιοι ανέφεραν ότι έχουν καθαρίσει σκουπίδια τρίτων σε μεμονωμένες περιπτώσεις. Χαρακτηριστικά σχόλια: Έχω καθαρίσει μόνο εκεί που ήθελα να κάτσω εγώ. Αν έχω τσάντα με σκουπίδια, θα μαζέψω και κάποια έξτρα. Έχω καθαρίσει σκουπίδια για να κάτσω. Έχουν κάνει παρατηρήσεις για σκουπίδια που έχουν αφήσει, αλλά ποτέ για αποτσίγαρα στην παραλία. Χαρακτηριστικά σχόλια: Για αποτσίγαρα, για γόπες συνήθως δεν λέω τίποτα. Συνήθως για σκουπίδια άλλα. Έχω αναγκάσει κάποιον να γυρίσει να μαζέψει μπουκάλια μπύρας που είχε αφήσει. Έκανα παρατήρηση αλλά μου είπαν ότι δεν έχουν σακούλα. 45

Απόρριψη αποτσίγαρων στην παραλία

Πού πετούν τα αποτσίγαρα στην παραλία /1 Για το πώς «ξεφορτώνονται» τα αποτσίγαρα στην παραλία αναφέρθηκαν τα εξής: o Τασάκια σε οργανωμένες παραλίες. o Πλαστικά ποτήρια και μπουκάλια από εμφιαλωμένο νερό. o Μαζεύουν τις γόπες σε ένα σημείο και τις πετάνε φεύγοντας. o Πετούν τα αποτσίγαρα στην άμμο. Χαρακτηριστικά σχόλια: Σε οργανωμένες παραλίες με ομπρέλες πάντα έχει τασάκια. Δεν υπάρχει περίπτωση να τα πετάξω κάτω. Εγώ πάντα κάνω πατέντα στην παραλία για τασάκι, με μπουκάλια, με τον καφέ που έχω πιει. Και να τα σβήσω στην άμμο, θα τα πάρω φεύγοντας. Μαζί με τα σκουπίδια, θα πάρω και τα αποτσίγαρα. Πάντα. Και να μην έχω κάτι να τα ρίξω την ίδια στιγμή, θα βρω κάτι πριν φύγω. Θα τα αφήσω όλα κάτω από μία πέτρα και θα τα πάρω φεύγοντας. Εγώ στην άμμο ποτέ. Στο μπουκάλι. Δεν ζητάω τασάκι. Εγώ θα κάνω πατέντα. Τα ρίχνω σε μπουκαλάκια με νερό. Σβήνω τις γόπες στην άμμο, αλλά πάντα τις μαζεύω. Υπάρχουν τασάκια εκεί που πάω. Εγώ τα σβήνω όπου βρω, τα μαζεύω κάπου και όταν φύγω, τα πετάω. 47

Πού πετούν τα αποτσίγαρα στην παραλία /2 Η μεγαλύτερης ηλικίας φάνηκαν πιο απενοχοποιημένοι για τα αποτσίγαρα. Αρκετοί παραδέχτηκαν ότι τις σβήνουν και τις αφήνουν στην άμμο φεύγοντας. Σε αυτό συμφώνησαν και κάποιοι μικρότερης ηλικίας, νιώθοντας όμως ενοχή για αυτό που έκαναν. Χαρακτηριστικά σχόλια: Εγώ ή τα πετάω στην άμμο ή τα σβήνω σε τασάκι αν υπάρχει. Αν δεν υπάρχει κάτι εμφανές, η εύκολη λύση είναι να τα σβήσω στην άμμο. Στην άμμο χάνονται κιόλας. Έχει τύχει να πετάξω και στην παραλία. Το έχω κάνει, αλλά κυρίως σε τασάκια, μπουκάλια. Και εγώ μέσα στην άμμο τα θάβω. Στο ψιλό βότσαλο, μια χαρά χώνεται το αποτσίγαρο στην άμμο. Μόνο όταν φυσάει πολύ βάζω τα αποτσίγαρα σε πλαστικό μπουκάλι με νερό. Αλλιώς στα βότσαλα. 48

Αναζητούν σταχτοδοχείο ή σβήνουν στην άμμο; /3 Η χαλαρότητα της παραλίας και του καλοκαιριού -ειδικά για τους μεγαλύτερους- ωθεί τους καπνιστές να μην αναλογίζονται ιδιαίτερα τις συνέπειες και να αφήνουν τα αποτσίγαρα στην άμμο. Ελάχιστοι ζητούν/ αναζητούν σταχτοδοχείο. Χαρακτηριστικά σχόλια: Σταχτοδοχείο δεν παίρνω ποτέ μαζί μου για αποτσίγαρα. Τα θάβω στην άμμο. Δεν παίρνω ποτέ σταχτοδοχείο στην παραλία. Στις οργανωμένες παραλίες αν ζητήσεις τασάκι, στο φέρνουν. Δεν έχω ζητήσει ποτέ. Αν δεν υπάρχει τασάκι, μπορεί να σβήσω και στην άμμο. Εγώ το χρησιμοποιώ πάντα αν υπάρχει τασάκι. Βαριέσαι να πας στο τασάκι αν είναι μακριά. 49

Ενόχληση από τα αποτσίγαρα /4 Αν και τους ενοχλούν τα σκουπίδια στην παραλία, δεν τους ενοχλούν τόσο τα αποτσίγαρα με ελάχιστες εξαιρέσεις. Δεν τους αρέσουν τα αποτσίγαρα κυρίως για αισθητικούς λόγους. Θα κάνουν παρατήρηση σε κάποιον που άφησε σκουπίδια, αλλά σπάνια έως ποτέ σε κάποιον που έχει πετάξει αποτσίγαρα. Χαρακτηριστικά σχόλια: Πρέπει να είναι υπερβολικό για να παρατηρήσω αποτσίγαρα. Αν κουνήσεις λίγο με το πόδι σου την άμμο, θα βγούνε σίγουρα κανα-δυο αποτσίγαρα. Τα αποτσίγαρα δεν τα σιχαίνομαι. Τα αποτσίγαρα τα θεωρώ σκουπίδια, βρώμικα. Τα αποτσίγαρα δεν σε ενοχλούν. Εγώ δεν έχω δει γιατί πηγαίνω σε οργανωμένη παραλία που την καθαρίζουν. Με ενοχλεί να πιάνω πετρούλες και γόπες μαζί στην άμμο. Υπάρχουν γόπες από τους προηγούμενους και με ενοχλούν. Αηδία, είναι κάποιου άλλου. Δεν είναι αισθητικά ωραίο. Δεν μου αρέσει να απλώνω την πετσέτα μου πάνω στα αποτσίγαρα. 50

Ενεργητική στάση απέναντι στα αποτσίγαρα /5 Κανείς δεν ανέφερε ότι έχει καθαρίσει αποτσίγαρα άλλων -εκτός της παρέας τους- επειδή τον ενοχλούσαν. Έχουν ακούσει παρατηρήσεις οι ίδιοι για τα αποτσίγαρα τους από την παρέα τους μόνο. Οι ίδιοι δεν κάνουν παρατήρηση σε ξένους όπως θα έκαναν για τα σκουπίδια. Χαρακτηριστικά σχόλια: Οι άλλοι στην παρέα μου μαζεύουν τσιγάρα πιο συνειδητά από εμένα. Εγώ μαζεύω και των άλλων. Κάποιος από την παρέα σίγουρα θα τα μαζέψει. Εγώ ξεκίνησα να μαζεύω γιατί οι άλλοι μου την λέγαν συνέχεια. Για αποτσίγαρα, για γόπες συνήθως δεν λέω τίποτα. Συνήθως για σκουπίδια άλλα. Ο άντρας μου μου φωνάζει αν τα πετάω κάτω. Εμένα δεν μου έχει τύχει ποτέ. 51

Προφίλ εκείνου που πετάει σκουπίδια

Οι ερωτώμενοι θεωρούν ότι Ποιος πετάει σκουπίδια και ποιος αποτσίγαρα/1 Άλλο προφίλ έχει κάποιος που πετάει σκουπίδια και άλλο κάποιος που πετάει αποτσίγαρα. Η μεγαλύτερης ηλικίας θεωρούν ότι τα άτομα μικρότερης ηλικίας πετούν αποτσίγαρα. Η μικρότερης ηλικίας θεωρούν ότι τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας πετούν αποτσίγαρα. Όλοι συμφωνούν ότι Αποτσίγαρα μπορεί να πετάξει κάποιος υψηλής μόρφωσης αλλά ανενημέρωτος για τις συνέπειες τους. Ενώ σκουπίδια πετάει κάποιος λόγω νοοτροπίας. Χαρακτηριστικά σχόλια: Οι μεγάλοι τα πετάνε. Άνω των 50 πιστεύω. Οι νέοι είναι πιο ευαισθητοποιημένοι. Όσοι έχουν υψηλό μορφωτικό επίπεδο το κάνουν λιγότερο από τους άλλους. Ξέρουν ότι κάνουν κακό. Οι ξένοι έρχονται εδώ και κάνουν αυτά που δεν κάνουν στην χώρα τους. Όταν είσαι τουρίστας ξεφεύγεις από τα όρια. Οι Ιταλοί είναι απαράδεκτοι, Οι βόρειο ευρωπαίοι είναι πιο ευαισθητοποιημένοι. Η μικρής ηλικίας καπνίζουν. Δεν είναι θέμα ηλικίας αλλά παιδείας-καλλιέργειας. 53

Πού οφείλεται η ύπαρξη απορριμάτων/2 Θεωρούν ότι η ύπαρξη σκουπιδιών οφείλεται στην τεμπελιά και στην νοοτροπία. Η παρέα τους επηρεάζει τις αντιδράσεις τους. Ο βαθμός καθαριότητας του γύρω περιβάλλοντος, τους επηρεάζει. Χαρακτηριστικά σχόλια: Αν και το μπουκάλι μπύρας κρυβόταν, θα το έθαβαν και αυτό στην άμμο. Δεν κρύβεται εύκολα το μπουκάλι. Εγώ ξεκίνησα να μαζεύω γιατί οι άλλοι μου την λέγαν συνέχεια. Αν πας σε μια παραλία που είναι καθαρά, θα σεβαστείς το μέρος. Σε μια βρώμικη παρασύρεσαι. 54

Ενημέρωση και συμμετοχή

Αν έχουν συμμετάσχει και αν έχουν ενημερωθεί/1 Ελάχιστοι έχουν συμμετάσχει σε καθαρισμούς ακτών. Κάποιοι μικρότερης ηλικίας έχουν συμμετάσχει σε καθαρισμούς ακτών μόνο με το σχολείο τους. Κάποιοι μεγαλύτερης ηλικίας έχουν συμμετάσχει με τον δήμο τους σε καθαρισμό ακτών αλλά είναι αρκετά καχύποπτοι για το αν τελικά έγινε κάτι ουσιώδες. Κανείς δεν είχε ενημερωθεί για τους κινδύνους από τα αποτσίγαρα. Χαρακτηριστικά σχόλια: Όχι δεν έχω λάβει μέρος αν και θα ήθελα. Πιο μικρός με το σχολείο ως δραστηριότητα. Μόνο με το σχολείο που μας είχαν πάει μια φορά να καθαρίσουμε Είχα λάβει μέρος σε τοπικό επίπεδο, αλλά σταμάτησα γιατί κατάλαβα ότι το εκμεταλλευόταν ο τοπικός άρχοντας για προβολή. Είχε γίνει μια προσπάθεια από τον Δήμο. Με το σχολείο που μας πήγαν στην Νέα Μάκρη να καθαρίσουμε την παραλία, το 60% μπορώ να πω ήταν γόπες και πεταμένα πακέτα. Είχα ενημερωθεί αλλά όχι για την θάλασσα. 56

Βαθμός ενημέρωσης & χρήσης σταχτοδοχείων μιας χρήσης /2 Λίγοι γνώριζαν τα σταχτοδοχεία μιας χρήσης και το πώς μοιάζουν. Αρκετοί γνώριζαν τα σταχτοδοχεία τσάντας ή σταχτοδοχεία που κουβαλάς πάνω σου και έχουν την μορφή μπρελόκ. Έχουν χρησιμοποιήσει σταχτοδοχεία μιας χρήσης στην παραλία αλλά κυρίως για λόγους αισθητικής. Χαρακτηριστικά σχόλια: Στις οργανωμένες σου φέρνουν το χωνάκι που βάζεις μέσα άμμο και το σβήνεις εκεί. Μου είχαν δώσει στην Ελαφόνησο τασάκι μιας χρήσης. Θα έπαιρνα τασάκια τσάντας για εξωτερικούς χώρους. Αγόρασα κάτι τέτοιο από τα Jumbo φέτος. 57

Βαθμός γνώσης συνεπειών από την απόρριψη αποτσίγαρων στην παραλία

Αυθόρμητη γνώση: Συνολικά /1 Αρχικά δεν μπορούσαν να σκεφτούν τις συνέπειες. Οι περισσότεροι θεωρούσαν ότι το αποτσίγαρο αποσυντίθεται σχετικά σύντομα. Οι νεώτεροι φάνηκε να έχουν σκεφτεί περισσότερο τις συνέπειες. Χαρακτηριστικά σχόλια: Ακριβώς δεν ξέρω τι μπορεί να προκαλέσει. Και εγώ δεν ξέρω. Μπορεί να υπάρχει μόλυνση Όπως καταστρέφεται ο ανθρώπινος οργανισμός, θα μπορούσε να καταστραφεί και το περιβάλλον. Δεν έχω αναρωτηθεί ποτέ αλλά νομίζω ότι αποσυντίθεται. Τον επόμενο χρόνο φαντάζομαι δεν θα υπάρχει το αποτσίγαρο. Δεν έχω σκεφτεί κάτι. Στις γλάστρες στο μπαλκόνι που το σβήνω, δεν εξαφανίζεται. 6 μήνες που πρόσεξα μένει εκεί. Νομίζω ότι κάποια στιγμή θα διαλυθεί γιατί είναι χαρτί. Επειδή είναι χαρτί φαντάζομαι θα αποσυντεθεί πιο εύκολα σε σχέση με μια σακούλα. Γι αυτό δεν ασχολούμαι τόσο με τα αποτσίγαρα. Τη γόπα δεν την θεωρούμε σημαντικό σκουπίδι. Είναι και μικρό στο μάτι 59

Αυθόρμητη γνώση: Ειδικές κατηγορίες /2 Γνώση περιβαλλοντικών επιπτώσεων Αναφέρθηκε η μόλυνση του περιβάλλοντος και η πίσσα που μένει στο φίλτρο και τελικά στο έδαφος. Χαρακτηριστικά σχόλια: Ίσως μόλυνση του περιβάλλοντος όπως με τις πλαστικές σακούλες. Όλη η πίσσα που έχει συσσωρευτεί στον φίλτρο, διοχετεύεται στο έδαφος. Η πίσσα που μένει πρέπει να είναι πολύ άσχημο πράγμα. Γνώση της επικινδυνότητας για τα ζώα Ένας μόνο ανέφερε ότι μπορεί να είναι επικίνδυνο για τα ζώα κυρίως λόγω της πίσσας. Χαρακτηριστικά σχόλια: Ίσως να είναι επιβλαβές και για κάποια ζώα αν το φάνε. 60

Αυθόρμητη γνώση : Ειδικές κατηγορίες /3 Γνώση της επικινδυνότητας για τα μικρά παιδιά Αυτό ήταν κάτι που κανείς δεν το είχε σκεφτεί πριν αναφερθεί από τον moderator. Αισθητική επίπτωση Ήταν κάτι που αναφέρθηκε από όλους σε όλες τις ομάδες και σε όλες τις συζητήσεις. 61

Βαθμός ανταπόκρισης στην ενημέρωση των συνεπειών

Ανταπόκριση στο σύνολο των συνεπειών Τους φάνηκαν λογικές οι συνέπειες και απόρησαν που δεν τις είχαν σκεφτεί. Στο σύνολο τους οι συμμετέχοντες με ελάχιστες εξαιρέσεις- ένιωσαν τύψεις για τα αποτσίγαρα που είχαν πετάξει. Μερικοί εξομολογήθηκαν κάποιες «παλιές αμαρτίες» ( Οφείλω να ομολογήσω ότι στο πλοίο πέταξα 2 γόπες στη θάλασσα. ). Χαρακτηριστικά σχόλια για τις Περιβαλλοντικές επιπτώσεις : Δεν ήξερα τις συνέπειες εκτός του ότι τα ψάρια τα τρώνε και δηλητηριάζονται. Εσύ νομίζεις ότι το κακό είναι σε σένα που κατεβάζεις τον καπνό. Δεν σκέφτεσαι ότι τα στοιχεία που έχουν μέσα στην γόπα μένουν στο περιβάλλον. Χαρακτηριστικά σχόλια για την Επικινδυνότητα για την πανίδα : Είναι άρρωστο αυτό, ανατριχιαστικό. Είναι σαν να ταΐζεις ένα ζώο με πλαστικό. Χαρακτηριστικά σχόλια για την Επικινδυνότητα για τα μικρά παιδιά : Ένα μικρό παιδί μπορεί να φάει και την άμμο. Είναι πιο εύκολο να πιάσει την γόπα και είναι πιο επικίνδυνη για πνιγμό λόγω του μεγέθους. Το παιδάκι είναι σίγουρο ότι θα το βρει. Αν είναι να συμβεί, θα συμβεί. 63

ΒΑΘΜΟΣ ΑΡΝΗΤΙΚΗΣ ΕΚΠΛΗΞΗΣ Μεγαλύτερη αρνητική έκπληξη αποτέλεσε η επίπτωση στην πανίδα. Η αίσθηση του κορεσμού των ζώων από τις γόπες ήταν για τους περισσότερους αποκρουστική. Ο κίνδυνος για τα μικρά παιδιά αποτέλεσε επίσης ένα δυνατό σοκ ειδικά για τους γονείς- για μια συνέπεια των αποτσίγαρων που δεν είχαν σκεφτεί. Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις ήταν κάτι που αρκετοί το είχαν σκεφτεί αν και ήταν αρνητική έκπληξη για αυτούς ο χρόνος που απαιτείται για να διασπαστεί το φίλτρο στο περιβάλλον. Η αισθητική επίπτωση ήταν κάτι που όλοι την παραδέχτηκαν και που έχουν ήδη αποδεχτεί ότι υπάρχει. ΕΠΙΠΤΩΣΗ ΣΤΗΝ ΠΑΝΙΔΑ ΕΠΙΠΤΩΣΗ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΕΠΙΠΤΩΣΗ 64

Αντιδράσεις & Βαθμός παρακίνησης

Αντιδράσεις και βαθμός παρακίνησης /1 Στο αν θα ξαναπετάξουν αποτσίγαρο στην παραλία Οι περισσότεροι φάνηκαν να κατάλαβαν τις συνέπειες και ότι δεν θα ξαναπετάξουν αποτσίγαρο στην παραλία ή τουλάχιστον θα το σκεφτούν πριν το ξανακάνουν. Κάποιοι πάντως μεγαλύτερης ηλικίας παραδέχτηκαν ότι είναι απόλαυση να σβήνουν το τσιγάρο τους στην άμμο και θα είναι δύσκολο να σταματήσουν αυτή την συνήθεια. Στο αν θα ενημερώσουν άλλους για αυτά που έμαθαν Σίγουρα θα ενημερώσουν τους άλλους (γνωστούς και φίλους) για αυτά που έμαθαν. Στο αν θα καθαρίσουν παραλία από αποτσίγαρα Τουλάχιστον τα δικά τους θα τα παίρνουν μαζί τους φεύγοντας ή θα τα πετάνε. Στο αν θα προτρέψουν άλλους να κάνουν το ίδιο Θα ενημερώσουν την παρέα τους και φάνηκε ότι δεν θα αφήσουν κάποιον με τον οποίο έχουν πάει για μπάνιο μαζί να αφήσει αποτσίγαρα πίσω του. 66

Αντιδράσεις και βαθμός παρακίνησης /2 Χαρακτηριστικά σχόλια: Αν δεν ήταν υποχρεωτικό, θα τις πέταγα κάτω τις γόπες. Εγώ θα χρησιμοποιούσα ποτηράκι, μπουκαλάκι. Τασάκι δε νομίζω. Πολλοί ευχαριστιούνται να σβήνουν τα τσιγάρα στην άμμο. Ένιωθα ενοχές γιατί με έβλεπαν οι άλλοι, όχι γιατί έκανα κακό στο περιβάλλον. Εγώ τώρα που τα έμαθα, σίγουρα θα τα πω σε κόσμο ότι παίζει αυτό και αυτό οπότε προσοχή. Αν δεν το πεις σε κάποιον, δεν μπορεί καν να το σκεφτεί. Εγώ μετά από αυτό που έμαθα, δεν θα το σκεφτώ απλώς να το ξανακάνω, θα το πω και σε όσους ξέρω. 67

Από εδώ και πέρα Ενέργειες αντιμετώπισης του φαινομένου

Εκστρατεία ενημέρωσης ευαισθητοποίησης /1 Σημειώνουν οι συμμετέχοντες ότι πρέπει όλοι να καταλάβουν πόσο επικίνδυνα απορρίμματα είναι τα αποτσίγαρα. Είναι φανερό ότι ο περισσότερος κόσμος θεωρεί το αποτσίγαρο ένα από τα πιο αθώα σκουπίδια ( Είναι χαρτί που διασπάται σε σχετικά σύντομο χρόνο ). Πρέπει όλοι να καταλάβουν πόσο επικίνδυνα είναι. Οι συμμετέχοντες μάλιστα προτείνουν έντονες, σκληρές εικόνων ζώων που πεθαίνουν για να συνειδητοποιήσει ο κόσμος πόσο επικίνδυνα είναι τα αποτσίγαρα για την υγεία του. 69

Εκστρατεία ενημέρωσης ευαισθητοποίησης /2 Χαρακτηριστικά σχόλια: Αν καταλάβουν ότι τα αποτσίγαρα είναι επικίνδυνα, θα προσέξουν και τα υπόλοιπα σκουπίδια. Οι γόπες κρύβονται εύκολα. Κανείς δεν έχει καταλάβει πόσο επικίνδυνα σκουπίδια είναι οι γόπες. Έχει να κάνει με την ενημέρωση. Πολλοί δεν ξέρουν. Αν κάποιος μάθει τις συνέπειες, θα το σκεφτεί να ξαναπετάξει. Θα βοηθούσε μια εκστρατεία ενημέρωσης. Χρειάζεται σοκαριστικές, σκληρές εικόνες για να αλλάξει ο κόσμος. Το ψάρι και ο γλάρος που πεθαίνουν. Πρέπει να γίνει μεγάλη ενημέρωση στον κόσμο για το τι θα γίνει μετά. Ενδιαφέρεται μόνο για το τώρα ο Έλληνας. Φωτογραφίες τηλεοπτικό διαφημιστικό με πεθαμένα ζώα και ψάρια. Αν τους πείσεις ότι είναι κακό για την υγεία τους, θα ευαισθητοποιηθούν. Οι Έλληνες επειδή αγαπάνε τη θάλασσα, θα προσέξουν. Αν τους πεις ότι θα φάνε ψάρια με γόπες, σίγουρα θα τρομάξουν. Τις γόπες τις θεωρούν το πιο ανώδυνο σκουπίδι. 70

Εκστρατεία ενημέρωσης ευαισθητοποίησης /3 Στόχευση στα παιδιά προτείνουν οι περισσότεροι: o o Ένα θεατρικό με οικολογικό μήνυμα. Μια εκστρατεία ενημέρωσης στα σχολεία. Η ενημέρωση των γονιών που καπνίζουν μέσω των ευαίσθητων παιδιών. Χαρακτηριστικά σχόλια: Ίσως πρέπει να στοχοποιήσουν τα παιδάκια που έχουν μια ευαισθησία με τα ζωάκια. Τα παιδιά μικρά μπορεί να έχουν οικολογική συνείδηση, αλλά αργότερα την χάνουν. Στα σχολεία πρέπει να υπάρχει ενημέρωση. Μας είχαν ενημερώσει μόνο για ιατρικά θέματα. Να πούμε στα παιδιά να επιπλήξουν τους γονείς τους. Η καλύτερη στόχευση είναι σε μικρή ηλικία. Ένα θεατρικό για παιδιά, ένα παραμύθι με μήνυμα και happy end. Καλύτερα να γίνει εκστρατεία ενημέρωσης στα σχολεία. Θα έχει περισσότερα αποτελέσματα σε βάθος χρόνου. 71

Άλλες προτεινόμενες ενέργειες /4 Αρκετοί προτιμούν πιο ακραίες λύσεις όπως o Επιβολή προστίμων. o Αυστηρό έλεγχο στις παραλίες. Άλλες ενέργειες που προτείνουν είναι o Κίνητρα για να πετά τα αποτσίγαρα του ο καπνιστής. o Ενημέρωση μέσω σταχτοδοχείων μιας χρήσης. o Τοποθέτηση ειδικών μόνιμων σταχτοδοχείων σε όλες τις παραλίες. Χαρακτηριστικά σχόλια: Το κράτος να βάλει τασάκια στην παραλία. Είναι αποκλειστικά θέμα οργάνωσης. Να δώσουν πρόστιμα και να υπάρχει άνθρωπος να επιβλέπει. Μπορούν να χρησιμοποιούν τα έτοιμα χωνάκια για ενημέρωση. Μόνο με πρόστιμο καταλαβαίνει ο Έλληνας. Πρέπει να δοθεί ένα κίνητρο για να μαζεύεις τις γόπες. Όπως με το ότι ο Έλληνας έβαλε ζώνη όταν άρχισε να πληρώνει πρόστιμο. 72

Κατασκευή σταχτοδοχείου από το internet/5 Χαλαρές θετικές αντιδράσεις για την κατασκευή. Πιο δεκτικοί οι νεώτεροι. Θεωρούν την κατασκευή έξτρα κόπο σε σχέση με μια πολύ εύκολη λύση της στιγμής, όπως ένα πλαστικό μπουκάλι ή ποτήρι. Άλλοι είναι σίγουροι ότι σίγουρα θα τους προμηθεύσουν κάποιο διαφημιστικό τασάκι μιας χρήσης στην παραλία. Χαρακτηριστικά σχόλια: Υλικό στο Internet, είναι μπλέξιμο να τυπώσεις, να φτιάξεις. Εγώ νομίζω ότι όχι, προτιμώ να αγοράσω ένα μπουκάλι νερό και να ρίξω τα αποτσίγαρα μέσα. Θα προτιμούσα να χρησιμοποιήσω κάτι έτοιμο από το να φτιάξω κάτι. Δεν μας ενδιαφέρει το σχήμα. Τον καπνιστή τον ενδιαφέρει κάτι να βολευτεί. Είναι λίγο περίεργο. Θα φύγω διακοπές, ας τυπώσω 10 τασάκια. Αντί να κάνεις πατέντα μόνος σου, στην δίνουν έτοιμη. Αυτό το κάνεις με ένα μπουκάλι που είναι εύκαιρο. Εγώ δεν θα έμπαινα στην διαδικασία να το φτιάξω. Μπορεί και να το έκανα. Θα περίμενα να τα βρω έτοιμα. Μόνο από περιέργεια θα το έκανα. Δεν νομίζω να κάτσεις να το φτιάξεις. 73

Smart phone application για παραλίες με λίγα αποτσίγαρα/6 Μικρό ενδιαφέρον από τους νεαρότερους. Καθόλου ενδιαφέρον από τους μεγαλύτερους. Οι πιο πολλοί έχουν τις παραλίες - στέκια που πηγαίνουν. Μπορεί να μπουν από περιέργεια, αλλά μάλλον δεν θα το χρησιμοποιήσουν. Χαρακτηριστικά σχόλια: Προηγούνται άλλα πράγματα πιστεύω. Δεν έχω πάει σε παραλία που να έχει τόσες γόπες που να τις προσέχεις. Ίσως να το κοίταζα γιατί είμαι υποχόνδρια, για να μην πάω σε τόσο βρώμικη παραλία. Εγώ όχι. Δεν θα το χρησιμοποιούσα. Πάω σε συγκεκριμένη παραλία. Με ενδιαφέρει η ομορφιά του τοπίου, όχι όλα τα άλλα. Θα είχε κάποιο νόημα. Τι; θα πηγαίνουν και θα μετράνε γόπες στην παραλία; Θα το κατέβαζα μόνο από περιέργεια. 74

Παροχή σταχτοδοχείων μιας χρήσης vs πολλαπλών χρήσεων /7 Τα σταχτοδοχεία μιας χρήσης o θεωρούνται πιο οικολογικά (είναι φτιαγμένα από χαρτί), o πιο βολικά, o δεν θα ξεχαστούν στο σπίτι όπως τα πλαστικά τασάκια. Ταυτόχρονα όμως θα πρέπει να τροφοδοτούνται συνεχώς όταν κάποιος πάει στην παραλία. Κάποιοι μάλιστα σημείωσαν ότι είναι θέμα νοοτροπίας το να πετάξεις το αποτσίγαρο κάτω, όχι το τι σταχτοδοχείο χρησιμοποιείς. Σταχτοδοχεία μιας χρήσης Σταχτοδοχεία πολλαπλών χρήσεων 75

Παροχή σταχτοδοχείων μιας χρήσης vs πολλαπλών χρήσεων /8 Σταχτοδοχεία μιας χρήσης Σταχτοδοχεία πολλαπλών χρήσεων Χαρακτηριστικά σχόλια για τασάκια μιας χρήσης: Καλύτερα μιας χρήσης γιατί το άλλο πάλι θα το ξεχάσεις. Τι, να κουβαλάς το άλλο; Το μιας χρήσης πρέπει να στο τροφοδοτεί κάποιος συνεχώς Με κάθε πακέτο τσιγάρα, θα έπρεπε να δίνουν μαζί δώρο και τασάκια μιας χρήσης με το brand της εταιρίας. Αν μοιράσουν μιας χρήσης κάποια στιγμή θα τελειώσουν. Τα δοχεία μιας χρήσης -δεδομένου της γνώσης των συνεπειών- θα τα χρησιμοποιούσα. Αν πέρναγαν από σημείο που τα έχουν, θα τα έπαιρναν όλοι σίγουρα. Όλοι θα τα έπαιρναν ασχέτως αν γνώριζαν τις συνέπειες- μόνο για την καθαριότητα και την αηδία των σκουπιδιών. Πιο πολύ τα πετάνε όλοι στην άμμο από τεμπελιά. Προτιμώ μιας χρήσης τασάκια, κουβαλάω ήδη στην παραλία. Καλύτερα χάρτινο μιας χρήσης γιατί το πλαστικό διασπάται πολύ πιο δύσκολα. Μου αρέσουν τα τασάκια μιας χρήσης Χαρακτηριστικά σχόλια για τασάκια πολλών χρησεων: Αν είναι μόνο για παραλία θα το παίρνεις, γιατί έτσι και αλλιώς παίρνεις χίλια δυο πράγματα μαζί σου. Θα πάρεις σίγουρα τσάντα. Για την παραλία είναι εφικτό να γίνει. Αν μοιράσουν μιας χρήσης κάποια στιγμή θα τελειώσουν. Καλύτερα πλαστικό, πλενόμενο τασάκι. Είναι πιο βολικό το πλαστικό Γιατί να μας τα μοιράσουν και να μην τα φέρουμε από το σπίτι; Είναι θέμα νοοτροπίας, όχι αν διαθέτεις τασάκι. Θέλει περισσότερο ενημέρωση, παρά τασάκια. Καλύτερα για περισσότερες φορές, όχι μιας χρήσης. 76

Ευχαριστώ για την προσοχή σας! Με τη συνεισφορά του χρηματοδοτικού μέσου LIFE της Ευρωπαϊκής Ένωσης