Διακοπές χωρίς τον παιδίατρο Πώς θα µπορέσουµε - στο βουνό ή τη θάλασσα - να αντιµετωπίσουµε χωρίς την παρουσία του παιδίατρου τραύµατα, τσιµπήµατα, αλλεργίες και πυρετούς; Η ψυχραιµία, µια ορισµένη εκπαίδευση και ένα γεµάτο «κουτί πρώτων βοηθειών» - και όχι η υπερπροστατευτικότητα και το άγχος - θα κατορθώσουν να διατηρήσουν τις οικογενειακές διακοπές µας ανέµελες. Του Γιάννη Δεβετζόγλου µε τη συνεργασία του Ανδρέα Κωνσταντόπουλου, Καθηγητή Παιδιατρικής Πανεπιστηµίου Αθηνών, του Νίκου Παπαδόπουλου, Λέκτορα Παιδιατρικής Αλλεργιολογίας του Πανεπιστηµίου Αθηνών και του Δόξη Αχιλλέα, Χειρούργου παίδων, µέλους της οµάδας αντιµετώπισης παιδικού τραύµατος (Advanced Pediatric Life Support) του John Hopkins Ας ξεκινήσουµε από τα βασικότερα: Το πρώτο-πρώτο πράγµα που πρέπει να κάνουµε πριν φύγουµε µε το παιδί για διακοπές είναι να ανοίξουµε το βιβλιάριο υγείας και να ελέγξουµε αν έχει κάνει όλα τα εµβόλια. Αυτό είναι απαραίτητο για αυτονόητους λόγους... Σε κάθε περίπτωση, στη θάλασσα ή το βουνό, βασικός κανόνας είναι ότι δεν θα πρέπει να αφήνουµε το παιδί ώρες ατελείωτες κάτω από τον ήλιο. Η έκθεση στον ήλιο µπορεί να δηµιουργήσει - είτε άµεσα είτε µε τον πέρασµα του χρόνου - προβλήµατα στο δέρµα του εξαιτίας της τρύπας του όζοντος. Και φυσικά χρησιµοποιούµε πάντα αντηλιακό! Εάν βρισκόµαστε στη θάλασσα, θα πρέπει να προσέχουµε, όταν το µικρό κολυµπάει, να µην έχει φάει. Αν είναι κάτω των 5 ετών, δεν το αφήνουµε να «ξανοίγεται» στη θάλασσα. Μπορεί ανά πάσα στιγµή και χωρίς κανείς να το καταλάβει να κουραστεί και να βυθιστεί. Ωραία, λοιπόν! Τα παραπάνω δεν είναι παρά µόνο τα βασικά Όταν φύγουµε για διακοπές - και ειδικά την πρώτη φορά που βρισκόµαστε µακριά από την «ασφάλεια» του παιδίατρου - είναι απαραίτητο να προσέξουµε πολύ περισσότερα από αυτά. Οι συµβουλές και οδηγίες που ακολουθούν µπορούν να βοηθήσουν να γίνουµε περισσότερο «αυτόνοµοι» στη διάρκεια των διακοπών χωρίς να είναι αναγκαίο να καταφεύγουµε για το παραµικρό σε ιατρική βοήθεια.
Οδηγίες γενικής χρήσεως Το πρώτο πράγµα που έχουµε µαζί για ώρα ανάγκης είναι ορισµένα αντιπυρετικά και αναλγητικά, αυτά που χρησιµοποιούµε συνήθως. Αυτά µπορούν να δοθούν στο παιδί στην περίπτωση που θα ανεβάσει πυρετό ή παραπονιέται για κάποιους πόνους. Σε περίπτωση που ο πυρετός υπερβεί τους 38,5 βαθµούς Κελσίου, καλό θα ήταν να επισκεφθούµε ή να επικοινωνήσουµε µε κάποιον γιατρό. Στην περίπτωση που πονάει και το αυτί του, τότε πιθανόν να πρόκειται για τη συνήθη ωτίτιδα. Μπορούµε να του δώσουµε αναλγητικό, αλλά και να επισκεφθούµε κάποιον γιατρό. Το δεύτερο «απαραίτητο» είναι κάποιες κρέµες. Εκτός φυσικά από τις αντηλιακές, πρέπει να έχουµε µαζί µας αυτές που προστατεύουν από τα διάφορα τσιµπήµατα: τσούχτρες στη θάλασσα, κάµπιες, µολυσµένα κουνούπια, είναι πιθανόν να έρθουν σε επαφή µε το παιδί. Από τη δύσκολη θέση της στιγµής θα µας βγάλουν οι αντιισταµινικές ή κορτιζονούχες αλοιφές. Αυτές πρέπει να τις έχουµε πάντα στην τσάντα και στην περίπτωση τσιµπήµατος τις απλώνουµε στο συγκεκριµένο σηµείο. Ειδικές αλοιφές για παιδιά δεν υπάρχουν κι έτσι χρησιµοποιούµε αυτές των ενηλίκων. Τραύµατα Το παιδί στις διακοπές έχει σαφώς περισσότερες πιθανότητες να αντιµετωπίσει ένα τραυµατισµό κι αυτό επειδή διακοπές για το µικρό µας σηµαίνουν «ανεξέλεγκτο» παιχνίδι. Υπάρχουν τέσσερις βασικές περιπτώσεις που είναι καλό να γνωρίζουµε πώς θα τις αντιµετωπίσουµε χωρίς να πανικοβληθούµε: Γδαρσίµατα Το παιδάκι παίζει, τρέχει µε φόρα, πέφτει και γδέρνει κάποιο σηµείο του σώµατός του Αφού το χαϊδέψουµε και σταµατήσει να κλαίει, του εξηγούµε ότι θα καθαρίσουµε το τραύµα µε «νεράκι» και ότι αυτό δεν θα πονέσει Παίρνουµε το φυσιολογικό ορό, ο οποίος είναι στην ουσία «καθαρό νερό» Ξεπλένουµε στην αρχή σχεδόν χωρίς καθόλου πίεση, µέχρι να βεβαιωθούµε ότι δεν θα πονέσει ή θα τσούξει Στη συνέχεια πιέζουµε το µπουκάλι του ορού, ώστε να καταφέρουµε η πίεση να αποµακρύνει όσο το δυνατόν καλύτερα χώµατα ή ακαθαρσίες από το
έδαφος Παράλληλα ή µετά τον ορό, µπορούµε να ρίχνουµε οξυζενέ για καλή απολύµανση Ταυτόχρονα µπορούµε να φυσάµε σιγά-σιγά σε εκείνο το σηµείο για να δροσίζεται Αφού γίνει ο καθαρισµός, ρίχνουµε ένα ιωδιούχο διάλυµα -που µας έχει συστήσει ο παιδίατρος- και αφήνουµε το τραύµα ανοιχτό Αν θέλουµε, επαναλαµβάνουµε τον καθαρισµό µετά από κάποιες ώρες µε λίγο ιωδιούχο διάλυµα, χωρίς αυτό να είναι απαραίτητο, αν έχει γίνει καλά ο καθαρισµός. Το τραύµα σε λίγο καιρό θα «θρέψει», κάνοντας µία κρούστα και το δέρµα θα αναγεννηθεί Θλαστικά τραύµατα Το παιδί κάνει ένα βαθύ τραύµα (θλαστικό) από το οποίο τρέχει αίµα. Σε αυτή την περίπτωση απλώς ρίχνουµε ιωδιούχο διάλυµα για απολύµανση Αν έχουµε στο τραύµα ακαθαρσίες όπως χώµα, άµµο κ.λπ. ξεπλένουµε µε ορό Αν έχουµε αιµορραγία, πιέζουµε σε εκείνο το σηµείο για να σταµατήσει να τρέχει το αίµα Ακολούθως, το δένουµε σφιχτά (τόσο όσο να µην πονάει) Αν είναι πολύ βαθύ το τραύµα και εκτιµάµε ότι πρέπει να γίνουν ράµµατα, τότε πάµε το παιδί σε κάποιο κοντινό ιατρικό κέντρο ή γιατρό Αν όχι, καλό θα ήταν το τραύµα να καλυφτεί µε µία βαζελινούχα γάζα, ώστε στην αλλαγή που θα χρειαστεί να γίνει να µην κολλήσει η γάζα µε το ιωδιούχο διάλυµα και το ξερό αίµα, διότι θα προκαλέσει πόνο στο παιδί κατά την αφαίρεσή της Τραύµατα στο κεφάλι Το παιδί χτυπά στο κεφάλι και δεν έχουµε προλάβει να δούµε εκείνη τη στιγµή σε ποιο σηµείο έχει χτυπήσει. Πρώτα απ όλα πρέπει άµεσα να διαπιστωθεί αν το παιδί είναι καλά. Ελέγχουµε αν έχει επικοινωνία µε το περιβάλλον (αν µιλά και απαντά σε απλές ερωτήσεις). Ελέγχουµε την αναπνοή του (αν αναπνέει καλά, όπως συνήθως). Ελέγχουµε το σφυγµό του αν είναι σε φυσιολογικά επίπεδα. Για να το κάνουµε, βάζουµε το δάχτυλό µας (καλύτερα το δείκτη) στη µέσα πλευρά του καρπού και λίγο πιο κάτω από τον αντίχειρα. Εκεί πρέπει να αντιληφθούµε κάτι σαν χτύπο, σαν να συσπάται µία φλέβα (βραχιονοκερκιδική αρτηρία). Μετράµε για ένα λεπτό πόσους χτύπους έχει. Οι φυσιολογικοί για τα παιδιά είναι περίπου 94 το λεπτό. Αν είναι τροµαγµένο, θα έχει περισσότερους.
Από κει και πέρα περιποιούµαστε το τραύµα, όπως έχει περιγραφεί παραπάνω. Σε περίπτωση που το παιδί παραπονιέται για «χτύπηµα» που δεν έχει αίµα ή πονάει πολύ, είναι πολύ πιθανό να έχει χτυπήσει κάποιο κόκαλο. Σε αυτή την περίπτωση χρησιµοποιούµε πάγο, πάντα τυλιγµένο σε µία πετσέτα και πιέζουµε πολύ ελαφρά το σηµείο που πονάει. Αν φοβάται και δεν επιτρέπει να το αγγίξετε σε εκείνο το σηµείο, µπορείτε να του δώσετε την πετσέτα µε τον πάγο να την ακουµπήσει µόνο του εκεί που χτύπησε. Δέκα λεπτά είναι αρκετά. Η τακτική «πιέζουµε µε ένα κέρµα τα χτυπήµατα στο κεφάλι για να µην πρηστεί», δεν έχει και ιδιαίτερα αποτελέσµατα. Στην περίπτωση που πονάει πολύ και ο πόνος δεν υποχωρεί, είναι πιθανόν να έχει κάποιο κάταγµα. Αν συµβεί αυτό, ακολουθούµε τις οδηγίες µε τον πάγο και περιδένουµε το τραύµα σφιχτά µε ελαστικό επίδεσµο. Φυσικά, µετά πάµε σε κάποιο κέντρο υγείας για ακτινογραφία και φροντίδα από ειδικό γιατρό. Εγκαύµατα Το πρώτο πράγµα που κάνουµε στην περίπτωση που το παιδί έχει καεί είναι να ρίξουµε στο σηµείο εκείνο άφθονο κρύο νερό. Αφήνουµε τη βρύση να τρέξει ή το καταβρέχουµε µε ένα µπουκάλι για αρκετή ώρα, διότι η θερµοκρασία του εγκαύµατος προχωρά ολοένα και πιο βαθιά, ενώ το κρύο νερό σταµατά την πρόοδό του και ανακουφίζει την περιοχή. Στη συνέχεια ρίχνουµε ιωδιούχο διάλυµα ή ειδική υδατογέλη, που έχει την ιδιότητα να απορροφά τη θερµοκρασία της περιοχής και επιπλέον έχει παυσίπονες ιδιότητες. Τέτοιου είδους κρέµες σε µορφή ζελέ είναι ιδανικές και µπορούν να χρησιµοποιηθούν από την πρώτη στιγµή, αµέσως µετά το νερό. Μπορούµε να ανανεώνουµε την επίστρωση της υδατογέλης κάθε 2 ώρες στη διάρκεια του 24ώρου. Παιδιά µε χρόνια νοσήµατα Αν το παιδί µας έχει κάποιο γνωστό - οπότε µπορούµε να πάρουµε προληπτικά µέτρα - και χρόνιο πρόβληµα, στη διάρκεια των διακοπών θα κληθούµε να το αντιµετωπίσουµε µόνοι µας, συµπεριλαµβανοµένων τυχόν εξάρσεων ή κρίσεων της νόσου. Το πιο συνηθισµένο πρόβληµα είναι οι αλλεργίες. Αναφυλαξία
Η σοβαρότερη µορφή αλλεργίας είναι η συστηµατική αναφυλαξία. Αυτή παρουσιάζεται αµέσως µετά από ένα τσίµπηµα ή κατανάλωση τροφής, λήψη κάποιου φαρµάκου κ.λπ. µε έντονα κάποια συµπτώµατα που µπορούµε να αντιληφθούµε στο δέρµα και την αναπνοή. Αυτά είναι κοκκινίλες (εξανθήµατα) στο δέρµα ή το παιδί αναπνέει πιο «σπαστά» (βρογχόσπασµος). Σε αυτές τις περιπτώσεις, πρέπει να έχουµε µαζί µας τα ειδικά φάρµακα, να διαβάσουµε σωστά τις οδηγίες, αλλά και να διαθέτουµε γνώσεις για να αντιµετωπίσουµε ένα ενδεχόµενο πρόβληµα. Χαρακτηριστικά και πιο επικίνδυνα είναι τα τσιµπήµατα από σφήκες και µέλισσες. Για τις περιπτώσεις αυτές υπάρχει ένα ειδικό «σετ αναφυλαξίας», στο οποίο πρέπει να έχουµε εκπαιδευτεί για να το χρησιµοποιήσουµε. Η εκπαίδευση γίνεται από τους ειδικούς γιατρούς. Αυτό είναι απαραίτητο, γιατί η αναφυλαξία - αν µπορεί να προκαλέσει κάτι πολύ σοβαρό - θα το κάνει µέσα στο πρώτο 15λεπτο ή µισή ώρα και είναι δύσκολο να φτάσει κανείς σε γιατρό τόσο άµεσα. Η ένεση είναι αυτόµατη και γίνεται εύκολα. Στη συνέχεια µπορούµε να δώσουµε στο παιδί ένα βρογχοδιασταλτικό. Και εδώ είναι απαραίτητο να κάνουµε µία µικρή εκπαίδευση για τη χρήση της σύριγγας. Διότι είναι µεν πολύ απλή, αλλά αν γνωρίζουµε µόνο θεωρητικά πώς γίνεται και δεν έχουµε εξασκηθεί, είναι βέβαιο ότι θα δυσκολευτούµε αρκετά τη στιγµή που θα πρέπει να την κάνουµε. Αναπνευστική αλλεργία Η αναπνευστική αλλεργία είναι διαδεδοµένη και εκδηλώνεται ως άσθµα ή ως ρινίτιδα. Πριν φύγουµε διακοπές, θα πρέπει να επισκεφτούµε το γιατρό ώστε να ρυθµιστούν οι δόσεις των φαρµάκων ή να δοθούν οδηγίες για το πώς θα µπορέσουµε να αντιµετωπίσουµε µια κρίση. Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα προβλήµατα δεν είναι τέτοια που να µην µπορούν να αντιµετωπιστούν από εµάς τους γονείς επί τόπου ή να µην υπάρχει χρόνος για µια επίσκεψη στο κοντινότερο ιατρείο. Συνεπώς, αν εφαρµόζουµε την προφυλακτική αγωγή, όπως την έχει συνταγογραφήσει ο γιατρός και έχουµε εκπαιδευτεί στην αντιµετώπιση των κρίσεων της αλλεργίας του παιδιού, τότε είµαστε «καλυµµένοι». Ωστόσο πρέπει να αναφέρουµε στο γιατρό πού θα πάµε διακοπές, γιατί στην περίπτωση που το µέρος έχει υψηλό ποσοστό γύρης, θα µας δώσει σχετικές συµβουλές. Επίσης, καλό είναι να ταξιδεύουµε µε κλειστά παράθυρα και να έχουµε βάλει φίλτρα υψηλής αποτελεσµατικότητας (Hepa) στον αερισµό του αυτοκινήτου, που. αποµονώνουν τα µικρότερα και πιο µικροσκοπικά σωµατίδια από τον αέρα. Τα φίλτρα Hepa θεωρούνται από τα πιο αξιόπιστα και χρησιµοποιούνται ευρέως σε ιατρεία, νοσοκοµεία, χειρουργικές µονάδες. Και να θυµάστε, πάνω από όλα δεν χρειάζεται πανικός. Καλό καλοκαίρι!
Βουνό ή θάλασσα; «Όπου προτιµούν οι γονείς», µας λένε χαρακτηριστικά οι ειδικοί. Η θάλασσα όµως έχει ένα βασικό πλεονέκτηµα έναντι του βουνού: έχει ευεργετική προληπτική δράση. Κάνοντας τα παιδάκια βουτιές µε ανοιχτή τη µύτη, καυτηριάζουν τα ιγµόρεια, το εσωτερικό της µύτης και τις αµυγδαλές, µε αποτέλεσµα να σκοτώνονται τα µικρόβια και να µην αρρωσταίνουν «βαριά» τον επόµενο χειµώνα. Άρα οι διακοπές στη θάλασσα υπερέχουν σε ένα βαθµό από το βουνό, ενώ στο θέµα της ασφάλειας έχουµε να αντιµετωπίσουµε σχεδόν τους ίδιους ενδεχόµενους κινδύνους. Τι θα πρέπει να περιλαµβάνει το «φαρµακείο των διακοπών» Αντηλιακό Κρέµα αντιισταµινική Κρέµα κορτιζονούχα Ιωδιούχο διάλυµα (10%) Βαµβάκι Αποστειρωµένες γάζες Αµπούλες ή µπουκάλι µε φυσιολογικό ορό Λευκοπλάστ Τραυµοπλάστ Οξυζενέ Επιδέσµους ελαστικούς Αντιπυρετικό, αναλγητικό σιρόπι Πηγή: in.gr http://archive.in.gr/reviews/placeholder.asp?lngreviewid=38464&lngchapterid= 49809&lngItemID=51089