ΓΛΑΥΚΗ Υποστήριξη άνεργων γυναικών για τη Δημιουργία Κοινωνικών Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων Κοινωνικής Φροντίδας Γυναικεία επιχειρηματικότητα στην Κοινωνική Οικονομία
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΣΥΜΠΡΑΞΗ ΓΛΑΥΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΑΝΕΡΓΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ Η πράξη ΓΛΑΥΚΗ εντάσσεται στο πλαίσιο της Δράσης 7: «Τοπικά σχέδια για την απασχόληση προσαρμοσμένα στις ανάγκες των τοπικών αγορών εργασίας» της κατηγορίας παρέμβασης 1: «Ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης» του θεματικού Άξονα Προτεραιότητας 8 «Διευκόλυνση της πρόσβασης στην Απασχόληση στις 3 περιφέρειες σταδιακής εξόδου» τα ου ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ «ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ». Η Πράξη συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο. ΟΙ ΕΤΑΙΡΟΙ ΤΗΣ ΑΣ ΓΛΑΥΚΗ Ε.Ψ.Υ.Κ.Α. Γιαννιτσών 31, Θεσσαλονίκη 2310 511207 e-mail: epsyka@otenet.gr ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Α.Ε. Πλούτωνος 27, Θεσσαλονίκη 2310 801070 e-mail: aneth@aneth.gr ΠΙΕΡΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ Α.Ε. 16 ης Οκτωβρίου 17Β, Κατερίνη, 23510 27541 e-mail: pieriki@otenet.gr Κ.Ε.Κ. ΕΥΡΩΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ Α.Ε. Σωκράτους 111, Λάρισα, 2410 553 892 e-mail: europlirlar@lar.forthnet.gr 2
Η θέση της γυναίκας στην αγορά εργασίας Η εργασία των γυναικών εξακολουθεί συχνά να θεωρείται μικρότερης αξίας από την εργασία των ανδρών, γι αυτό και οι αμοιβές σε όμοια εργασία είναι χαμηλότερες για τις γυναίκες σε σχέση με τους άνδρες. Χαμηλότερες αμοιβές συνεπάγεται και χαμηλότερη σύνταξη. Παραδοσιακά οι γυναίκες αποτελούν φθηνή εργατική δύναμη, με όχι και τόσο υψηλό ειδικό επαγγελματικό βάρος. Το άνισο βάρος επίσης φροντίδας των παιδιών οδηγεί τις γυναίκες να αναζητούν συντομότερο και πιο ευέλικτο ωράριο εργασίας. Ταυτόχρονα η διαφοροποίηση ανάμεσα στα δύο φύλα είναι φανερή και από την ανάλυση του επιπέδου ανεργίας. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση του ποσοστού συμμετοχής των γυναικών στην αμειβόμενη απασχόληση και μείωση του δείκτη ανεργίας των γυναικών, αν και πάλι κινείται σε υψηλά επίπεδα σε σχέση με το αντίστοιχο δείκτη των ανδρών. Όμως παρά τα βήματα προόδου τα οποία έχουν σημειωθεί, η ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών δεν έχει ακόμη επιτευχθεί ουσιαστικά. Ως αποτέλεσμα των παραπάνω, ένα μεγάλο τμήμα του γυναικείου πληθυσμού αποστασιοποιείται και ζει τον κοινωνικό αποκλεισμό. Ενώ τα αυξημένα ποσοστά ανεργίας το καθιστούν όμηρο των καταστάσεων της φτώχειας, αναγκάζοντάς το είτε να περιπέσει σε κατάσταση «μόνιμης φτώχειας», είτε να συντηρείται από το συγγενικό ή φιλικό περιβάλλον χωρίς καμία επαγγελματική διέξοδο και κοινωνική προοπτική. Ο διαχωρισμός λοιπόν γίνεται με βάση τα χαρακτηριστικά που αποδίδονται στα δύο φύλα, δηλαδή τους τρόπους συμπεριφοράς, τις ικανότητες και τις επιδεξιότητες που απαιτούνται για την άσκηση κάποιου επαγγέλματος. Οι χαρακτηρισμοί που αποδίδονται στις γυναίκες ως προς τα επαγγέλματα που ασκούν είναι η προσφορά, η φροντίδα και η ευαισθησία. Μερικά από τα στερεοτυπικά γυναικεία επαγγέλματα είναι: Κοινωνική λειτουργός, νηπιαγωγός, γραμματέας, νοσοκόμα, μαία, πωλήτρια, κομμώτρια, καθαρίστρια, μοδίστρα κ.α. Επίσης οι χαρακτηρισμοί που αποδίδονται στους άνδρες είναι το κύρος, η κοινωνική αναγνώριση, ευστροφία, δύναμη, δημιουργικότητα. Και μερικά από τα στερεότυπα ανδρικά επαγγέλματα είναι: Μαθηματικός, πολιτικός, μηχανικός, αρχιτέκτονας, πιλότος, οδηγός λεωφορείου, δικαστής κ.α. Τα στερεότυπα των φύλων περιορίζουν τις επιλογές σπουδών και εργασίας, τόσο των γυναικών όσο και των ανδρών με αποτέλεσμα τον έντονο διαχωρισμό στην αγορά εργασίας. Επαγγέλματα που θεωρούνται τυπικά γυναικεία προϋποθέτουν χαρακτηριστικά προσωπικότητας που στερεοτυπικά αποδίδονται στις γυναίκες και που εμπεριέχονται στο ρόλο της συζύγου, της νοικοκυράς και της μητέρας. 3
ένας νέος κόσμος επιχειρηματικότητας Κοινωνική Οικονομία Σύμφωνα με τον Ν. 4019/2011, ως Κοινωνική Οικονομία ορίζεται: "το σύνολο των οικονομικών, επιχειρηματικών, παραγωγικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων, οι οποίες αναλαμβάνονται από νομικά πρόσωπα ή ενώσεις προσώπων, των οποίων ο καταστατικός σκοπός είναι η επιδίωξη του συλλογικού οφέλους και η εξυπηρέτηση γενικότερων κοινωνικών συμφερόντων". Κοιν.Σ.Επ Ένταξης Αποσκοπούν στην ένταξη στην οικονομική και κοινωνική ζωή των ατόμων που ανήκουν στις Ευάλωτες Ομάδες Πληθυσμού, δηλαδή άτομα με αναπηρίες (σωματικές ή ψυχικές ή νοητικές ή αισθητηριακές), εξαρτημένα ή απεξαρτημένα από ουσίες άτομα, οροθετικοί, φυλακισμένοι / αποφυλακισμένοι και ανήλικοι παραβάτες). Σε μια Κοιν.Σ.Επ Ένταξης 40% κατ ελάχιστο των εργαζομένων θα πρέπει να ανήκει υποχρεωτικά στις Ευάλωτες Ομάδες Πληθυσμού. Κοιν.Σ.Επ. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ : Αποσκοπούν στην παραγωγή και παροχή προϊόντων και υπηρεσιών κοινωνικού προνοιακού χαρακτήρα που απευθύνονται σε ομάδες πληθυσμού, όπως ηλικιωμένοι, βρέφη, παιδιά, άτομα με αναπηρία και άτομα με χρόνιες παθήσεις. Κοιν.Σ.Επ. ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΥ & ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΥ ΣΚΟΠΟΥ: Αποσκοπούν στην προαγωγή του τοπικού και συλλογικού συμφέροντος, στην προώθηση της απασχόλησης, στην ενδυνάμωση της κοινωνικής συνοχής και της τοπικής ή περιφερειακής ανάπτυξης. Αφορούν στην παραγωγή προϊόντων και παροχή υπηρεσιών σε τομείς όπως ο πολιτισμός, το περιβάλλον, η οικολογία, η εκπαίδευση, οι παροχές κοινής ωφέλειας, η αξιοποίηση τοπικών προϊόντων, η διατήρηση παραδοσιακών δραστηριοτήτων και επαγγελμάτων κ.α. Γενικά χαρακτηριστικά των Κοινωνικών Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων Μια Κοιν.Σ.Επ πρέπει να διαθέτει τουλάχιστον πέντε μέλη ή επτά μέλη για τις Κοιν.Σ.Επ. Ένταξης τα μέλη μπορεί να είναι είτε φυσικά πρόσωπα, είτε φυσικά και νομικά πρόσωπα. Η συμμετοχή των νομικών προσώπων στην Κοιν. Σ.Επ δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσοστό του 1/3 των μελών της δεν μπορούν να συμμετέχουν ως μέλη Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης δεν μπορούν να συμμετέχουν ως μέλη ΝΠΔΔ που υπάγονται σε ΟΤΑ με εξαίρεση τις Κοιν.Σ.Επ. Ένταξης και υπό την προϋπόθεση ύπαρξης προηγούμενης έγκρισης από το φορέα που εποπτεύει το ΝΠΔΔ. κάθε μέλος πρέπει να διαθέτει τουλάχιστον μία υποχρεωτική συνεταιριστική μερίδα και έως πέντε προαιρετικές συνεταιριστικές μερίδες, όλα τα μέλη έχουν δικαίωμα μιας ψήφου ανεξάρτητα από τον αριθμό των συνεταιριστικών μερίδων που διαθέτουν κάθε μέλος της Διοικούσας Επιτροπής να είναι υποχρεωτικά και μέλος της επιχείρησης. μόνη η συμμετοχή ενός φυσικού προσώπου με την ιδιότητα μέλους εταίρου, σε Κοιν.Σ.Επ., δεν του προσδίδει εμπορική ιδιότητα και δεν δημιουργεί ασφαλιστικές ή φορολογικές υποχρεώσεις μέλος μίας Κοιν.Σ.Επ δεν μπορεί να μετέχει σε άλλη Κοιν.Σ.Επ που έχει έδρα στην ίδια Περιφερειακή ενότητα και τον ίδιο καταστατικό σκοπό Τα κέρδη της Κοιν.Σ.Επ. δεν διανέμονται στα μέλη της, εκτός αν τα μέλη αυτά είναι και είναι εργαζόμενοι σε αυτή 4
Σκοποί και στόχοι της Κοινωνικής Συνεταιριστικής Επιχείρησης O καταστατικός σκοπός της Κοιν.Σ.Επ. Σκοπός του Συνεταιρισμού είναι η επιδίωξη του συλλογικού οφέλους και η εξυπηρέτηση γενικότερων κοινωνικών συμφερόντων. Ειδικότερα: για Κοιν.Σ.Επ. Ένταξης: -H προώθηση της ένταξης στην οικονομική και κοινωνική ζωή και εν γένει η κοινωνική ενσωμάτωση των ατόμων που ανήκουν στις Ευάλωτες Ομάδες Πληθυσμού, κυρίως μέσω της προώθησής τους στην απασχόληση. -για Κοιν.Σ.Επ. Κοινωνικής Φροντίδας: -H παραγωγή προϊόντων και η παροχή υπηρεσιών κοινωνικού & προνοιακού χαρακτήρα σε συγκεκριμένες ομάδες πληθυσμού όπως οι ηλικιωμένοι, τα βρέφη, τα παιδιά, τα άτομα με αναπηρία και τα άτομα με χρόνιες παθήσεις. -για Κοιν.Σ.Επ. Συλλογικού και Παραγωγικού Σκοπού - H παραγωγή προϊόντων και η παροχή υπηρεσιών για την ικανοποίηση των αναγκών της συλλογικότητας (πολιτισμός, περιβάλλον, οικολογία, εκπαίδευση, παροχές κοινής ωφέλειας, αξιοποίηση τοπικών προϊόντων, διατήρηση παραδοσιακών δραστηριοτήτων και επαγγελμάτων κ.α.) που προάγουν το τοπικό και συλλογικό συμφέρον, την προώθηση της απασχόλησης, την ενδυνάμωση της κοινωνικής συνοχής και την ενδυνάμωση της τοπικής ή περιφερειακής ανάπτυξης. Η διανομή των κερδών διατίθεται ποσοστιαία, ετησίως, ως ακολούθως : 5% για το σχηματισμό αποθεματικού έως 35% διανέμεται στους εργαζομένους ως κίνητρο παραγωγικότητας το υπόλοιπο (τουλάχιστον 60%) διατίθεται για τις δραστηριότητες της επιχείρησης και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. 5
Διαδικασίες εγγραφής & έντυπα 1. Κατάθεση Αίτησης Εγγραφής στο Μητρώο Κοινωνικής Οικονομίας. Συνημμένα: α) Καταστατικό σύστασης β) Υπεύθυνη Δήλωση του Ν. 1599/86 περί συμμετοχής σε άλλη Κοιν.Σ.Επ. γ) Υπεύθυνη Δήλωση του Ν. 1599/86 περί απασχόλησης προσωπικού (μόνο για την κατηγορία Ένταξης) δ) Έγκριση εποπτεύοντα φορέα για τη συμμετοχή Ν.Π.Δ.Δ. στην επιχείρηση (μόνο για την κατηγορία Ένταξης) ΤΑ ΕΝΤΥΠΑ: Αιτήσεις, Υπεύθυνες Δηλώσεις, Πρότυπο Καταστατικό, είναι αναρτημένα στην ιστοσελίδα http://www.ypakp.gr/ Το Γενικό Μητρώο Κοινωνικής Οικονομίας Σύμφωνα με το άρθρο 14 παρ. 1 του Ν.4019/2011, συστήνεται Γενικό Μητρώο Κοινωνικής Οικονομίας, το οποίο είναι Δημόσιο Βιβλίο που τηρείται σε ηλεκτρονική μορφή. Το Μητρώο τηρείται στο Τμήμα Μητρώου Κοινωνικής Οικονομίας της Διεύθυνσης Κοινωνικής Προστασίας του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και η πρόσβαση σε αυτό γίνεται ατελώς από οποιονδήποτε ενδιαφερόμενο. Το Γενικό Μητρώο Κοινωνικής Οικονομίας αποτελείται από δύο επιμέρους μητρώα: Ι. Μητρώο Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας, στο οποίο εγγράφονται υποχρεωτικά : α) οι Κοιν.Σ.Επ. οι οποίες συστήνονται με βάση τον Ν.4019/2011 και β) οι Κοι.Σ.Π.Ε. του Ν. 2716/1999 2. Στη συνέχεια το Μητρώο Κοινωνικής Οικονομίας, εφ όσον τα στοιχεία που υποβλήθηκαν είναι σύννομα, εκδίδει βεβαίωση εγγραφής στο Μητρώο για την Κοιν.Σ.Επ. 3. Η Κοιν.Σ.Επ. πρέπει σε διάστημα 30 ημερών να προχωρήσει σε έναρξη επαγγέλματος στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. και να υποβάλλει στο Μ.Κ.Οικ. την αίτηση πρόσθετων στοιχείων, στα οποία περιλαμβάνεται και το έντυπο Προγραμματισμού Δραστηριοτήτων. Θα πρέπει επίσης να προσκομίσει και τα βιβλία Πρακτικών Γεν. Συνέλευσης και Διοικούσας Επιτροπής καθώς επίσης και το Βιβλίο μελών, με τις σελίδες τους αριθμημένες, προκειμένου να τα θεωρήσει η Υπηρεσία.. ΙΙ. Ειδικό Μητρώο άλλων Φορέων Κοινωνικής Οικονομίας, στο οποίο εγγράφονται προαιρετικά οι υφιστάμενες νομικές μορφές, οι οποίες πληρούν σωρευτικά τα ειδικά κριτήρια που περιγράφονται στo άρθρο 14 παρ. 1 του Ν. 4019/2011. Το Μητρώο Κοινωνικής Οικονομίας στεγάζεται στην Σταδίου 29, Αθήνα, 1ος όροφος, γραφείο 105 και το πρωτόκολλο στον ίδιο όροφο, γραφείο 101 Τηλ. 2131516480, 2131516311, 2131516483 4. Όταν ολοκληρωθεί αυτή η διαδικασία η Κοιν.Σ.Επ. καταχωρείται οριστικά στο Μητρώο Κοινωνικής Οικονομίας 6
Η ανάπτυξη μίας Κοινωνικής Συνεταιριστικής επιχείρησης δεν είναι εύκολη Ολοένα και περισσότεροι συνεταιρισμοί δημιουργούνται στην Ελλάδα της κρίσης και της ανεργίας. Καφενεία, βιβλιοπωλεία, εκδοτικοί συνεταιρισμοί, εναλλακτικές καλλιέργειες είναι λίγα μόνο από τα παραδείγματα αυτοδιαχειριζόμενων εγχειρημάτων που. στόχο έχουν να δώσουν λύση στην ανεργία, αλλά και να διαμορφώσουν συνειδήσεις όσον αφορά την αγορά εργασίας. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΩΝ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Συν.άλλ.οις, Νηλέως 35, Θη σείο, www.synallois.org Μούσες Πιερίας, Λ. Ιασωνίδη 127, Κατερίνη, τηλ: 23510-20039 Belleville sin Patron, Φιλίππου 80-82, περιοχή Ροτόντα, Θεσ/νίκη, belleville-sin-patron.blogspot.gr Οι εκδόσεις των συναδέλφων, Ερεσσού 35, Αθήνα, ekdoseisynadelfwn.wordpress.com Συνεταιρισμός Γονέων Χαλανδρίου, Περικλέους 72, Χαλάνδρι, τη λ: 210-6855572 Συνεταιριστές Ζωγράφου, synzo.blogspot.gr, τηλ: 6972001598 6942025521 Εφημερίδα των Συντακτών, Καθημερινά στα περίπτερα, www.efsyn.gr Θα χρειαστεί όλη σας την ενέργεια, καθοδήγηση, πάθος, δέσμευση και επινοητικότητα, προκειμένου να υλοποιήσετε το όραμά σας. Αν και εδώ στη συνέχεια θα βρείτε μία βήμα προς βήμα διαδικασία, και αρκετές πληροφορίες για οδηγηθείτε προς τη σωστή κατεύθυνση, θα πρέπει να ενεργήσετε με αποφασιστικότητα για να πετύχετε το σκοπό σας. Να θυμάστε ότι δεν είστε μόνοι σ αυτή τη προσπάθεια. Πολλοί άλλοι έχουν προσπαθήσει και έχουν πετύχει. Έχουν αναπτύξει αξιόλογες κοινωνικές επιχειρήσεις που παρέχουν πολύτιμη υποστήριξη προς τους άλλους, ενίσχυση του πνεύματος αλληλεγγύης στην κοινότητα, βελτίωση της ζωής προς ανθρώπους με προβλήματα υγείας ή άλλες αιτίες αποκλεισμού, νέες θέσεις εργασίας, καταπολέμηση της φτώχειας και την προώθηση του συνεργατισμού. Κατά συνέπεια, αν και η κοινωνική οικονομία στην Ελλάδα θεσμοθετήθηκε το 2011, υπάρχει μια σημαντική εμπειρία. Μη διστάσετε να αναζητήσετε υποστήριξη, συμβουλές και βοήθεια. Κάποιοι, εκεί έξω, είναι πρόθυμοι να σας βοηθήσουν χάρη στο πνεύμα αλληλεγγύης της κοινωνικής οικονομίας. Καλή επιτυχία στο ταξίδι σας! 7
ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΣΥΜΠΡΑΞΗ ΓΛΑΥΚΗ Υποστήριξη άνεργων γυναικών για τη δημιουργία Κοινωνικών Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων Κοινωνικής Φροντίδας ΔΡΑΣΗ : ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ - ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΊΑ: Ε.Ψ.Υ.Κ.Α. Γιαννιτσών 31, Θεσσαλονίκη 2310 511207 e-mail: epsyka@otenet.gr Η Πράξη «ΓΛΑΥΚΗ - Υποστήριξη ανέργων γυναικών για τη Δημιουργία Κοινωνικών Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων Κοινωνικής Φροντίδας», εντάσσεται στο πλαίσιο της δράσης 7: «ΤΟΠΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΠΡΟΣΑΡΜΟΣΜΕΝΑ ΣΤΙΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ΑΓΟΡΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ», της Κατηγορίας Παρέμβασης 1:«Ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης», του Θεματικού Άξονα Προτεραιότητας 8 «Διευκόλυνση της πρόσβασης στην Απασχόληση στις 3 περιφέρειες σταδιακής εξόδου» ΤΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ «ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ 2007-2013». Η Πράξη συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο 8